NK.
N°. 881.
Coupons.
)AG,
K
lERElf.
1886.
L8T,
fecten,
ZODflD,
Weekblad voor ZuicbHolland en Utrecht
?F Zn.
meer!!!
t, No.
LAAK/
ZIJL,
GOUDA,
i torteering
rtmessen.
tillende soorten
dies uit do Fa-
IDER Abreohn
TRIET,
'weg
bij Goads.
D,
ngF”
Van hetsohoone geslacht.
en
BallealaML
ive naar keuze
eert WISSELS
nto ran 2| pCL
rolongatierente
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
nitgevwt
Botterdam.
DELOOS EN
Srondeigenaar.
ipinan.
O 41Ö.
esehade.
Ida waardige
Cents de Krui-
te Meuwpoort.
[«nieten rabat
’PEN m, te-
•rijzen, op den
:886, door
te Stolwijk.
Koopt
de nieuwe
LONDON
de beste van
alle bestaande
psrfumeriên om
het grijze haar
binnen enkele
dagen te doen
verdwjjnen.
oopen en ver
tegen een pro-
reelt zich voort-
>op van le kwa-
levering Ooto-
SCHOONHOVEWSCHE COURANT.
WAAG",
ffecton vóór:
*7. 'sjaars;
en prolongatie-
iohe beuravopr-
sn de 80
de
maken bekend
isorteerd zjjn in
ND EN enz. enz.,
en, van af 15 CL
n natte VERF-
GLAS enz., tot
i en f 1,60 per
E. M. Driesen,
e Schoonhoven;
3. Huinck File.,
I. van Straafen
ren te Kamerik
Prjjs der AdvertentiSn: Van 1 tot B regels 0,60. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco,
uiterlijk tot Vrjjdage-namiddags. Alle binnenlandsche Adyertontiön
waarvan de plaatsing 9 maal wordt opgegeven, worden slechts
t maal in rekening gebracht.
Hoewel de werkstakingen «n daarmede-
de onlusten in Rrlgle in het algemeen een
eindê hebben genomen, komen hier en daar
nu en dan nog kleine herhalingen voor.
Zoo slaagden deter dagen eenigè opruiers
er in het stadje Geeraerdsbergen in rep en
roer to brengén, zoodat‘militaire hulp van
Gent moest ontboden worden. De oproer
lingen hadden een oogenblik door bet open-
draaien der bruggen de halve stad in hun
macht. a
Na den aanslag op den bisschop van
Madrid (Spanje), die maar al te goed ge
lukt is, word dezer dagen een poging ge
daan om de 8t. Lodewijks kerk aldaar te
vernielen. Ju een der waskaarsenten
geschenke aangeboden, waren ontplofbare
stoffen vermengd, waardoor een deel der
kerk en het altaar belapgryk beschadigd
werden.
- of bij gedeel-
Coezigt,
AAL, Notaris,
van de Eerste
aven, tegen in-
i gevestigd te
BUITENLAND.
Overzicht.
Verrassend spoedig heeft de Fransche
regeering hare verzekering, dat zij in het
Oosten steeds in verzoenenden geest optrad,
door een daad bevestigd. Torwjjl de ge
zanten der overige groote Mogendheden te
Athene beraadslaagden over een ultimatum
aan do Griekache regeering to stellen, om
deze tot ontwapening te dwingen en zeven
sohepon van hot internationaal eskader zich
in de haven van ds hoofdstad vertoonden,
richtte de Franschs gezant, namens hare
regeering, aan Griekenland oen ernstig
vriendschappelijke verklaring met hetzelfde
doel. En die vriendschappelijke drang
schijnt werkelijk met een goed gevolg te zjjn
bekroond. Griekenland verklaarde zich be
reid tot ontwapening over te gaan, in de
hoop langs diploinatioken weg (o zullen
vorkrjjgen, wat het met de wapenen in de
hand toch ónmogelijk bereiken kan. Val-
scho schaamte weerhrbld de regeering echter
waarschijnlijk van haar besluit aan de ove
rige gezanten kenni» te geren en vandaar
dat zij aan den avond van denzelfden dag
het ultimatum ontving, waarin de eisch
wordt gesteld binnen eon week hot bevel
tot ontwapening uit te vaardigen. Of
schoon no^ i^n^^twoord ontvangen is,
stemmend wezen, Gaar Vólg^ft liaifij'Wetrs j
bereids bevel is gegeven twee ongeroepen
klassen der reserve naar hunne haardsteden
te doen terugkeeren.
En zoo bestaat er dan uitzicht, dat ein
delijk de reeds zoo langen tijd gestoorde
en bedreigde rust op het Balkan-schier-
eiland terugkeert. De Turkeche Minister
van Buitenlandsche Zaken heeft namens
den Sultan den Franschen gezant dank
betuigd voor do stappen door zjjno rogee-
ring bij Griekenland gedaan. Aan Vorst
Alexander van Bulgarije is door een bij
zonderen gezant van den Sultan de forman
overhandigd, waarbij hem het gouverneur
schap over Oost-Rumelië wordt opgedragen.
Dit feit weerspreekt genoegzaam hot gerucht,
dat Rusland alsnog bezwaren tegen die
regeling zou hebben geopperd.
De inhechtenisneming van een groot
aantal nihilisten te Tagamog heeft tot de
ontdekking van eene geheime drukkerij ge
leid, alwaar, behalve een aantal wapenbn
en amunitie, een groot getal gedrukte ma
nifesten werd in beslag genomen, waarin
don boeren werd diets gemaakt, dat de Keizer
voor den adel on de geldaristocratie de wijk
naar de Kritn had moeten nemen.
Voor de Israëlieten in Rusland schijnt
eetf betere tijd te zullen aanbreken. De
commissie, belast met een onderzoek naar
den toestand der Joden, adviseert tot ge
leidelijke ophpffing der beperkende bepa
lingen, geldende omtrent hun verblijf in
Rusland.
Zoowel van Russische als van Fransche
zijde wordt hot stelligste weersproken, alsof
de terugroeping der wederzijdscho gezanten
het gevolg zou zjjn van gevoeligheid van
den Czar over de invrijheidstelling van den
socialist Prins Krapotkine. Nu, het is ook
maar wenschelyk dat er in onze! tijd, zoo
rijk aan quaestiën, geen nieuwe bjjkomen
en voorzichtig niet te spoedig geloof te
slaan aan de ongeluks-profeten, die telkens
nieuwe donderwolken meenen te bespeuren.
Zoo bezorgde onlangs het bericht, dat tus-
schen de Éngeteche en Russische leden der
grenscommissio in Afghanistan op nieuw een
conflict was ontstaan, een benauwde 24 uren
aan beurtmannen en speculantenterwijl
spoedig bleek, dat er niets bijzonders was
voorgevallen, wat aanleiding tot ongerust
heid kon geven. Beide partijen hebben
dan ook meer dan genoeg binnen de eigen
grenzen te regelen. De lersche aangelegen
heden nemen in Engeland aller aandacht
in en bOzorgen der regeering moeieljjke
oogenblikken. Het blijkt meer en meer dat
Gladstone’s trouwste vrienden van weleer
in deze zaak niet met hem mede kunnen
en zullen gaan, tenzij hjj een deel van zijn
beginsel prjjs geeft. Het ontbreken van
lersche vertegenwoordigers in het Rijks-
Parloment ia een der voornaamste grieven
tegen Gladstone’s voorstellen, doch ook al
zou hij dezen eisch laten vallen, is de aan
neming nog zeer onwaarschijnlijkwant
leren en conservatieven doen ook hunne
eischen gelden, waarvan zij hun stom af
hankelijk maken.
In*een dool van Oostenrijk zjjn ernstige
onlusten onder do boeren ontstaan, waarbij do
hulp dor militairen tot herstel dor rust moest
worden ingeroepen. De landheeren en^hunne
bezittingen moesten het danig misgelden.
toe is iets meer noodig dan zekere kun
digheden, doch, deze kunnen in geen geval
worden -gemist. Een verstandige moeder
kweekt in haar kinderen goede en knappe
rnenschen, helpt alzoo krachtig aan den
maatschappei jjken vooruitgang. Zij, die mee
nen dat het er niet óp aankomt of een meisje
wat leert, moeten daar nu en dan eens aan
herinnerd worden.
ngsnnsule vier gejBMaten aUn opge
heven, Vóór zoover de wet dit toefaat, voor
den tjjd van één jaar, ingegaan den 16.
April jl. teu aansien der Vogels bedoeld
«ah 2, 3, 4, 9 en 10 In artikel 2 van het
Koninkljjk besluit van 25 Augustas 1880,
Staatsblad N*. 164.
Mitsdien is het nu geoorloofd de bonte
Kraai; de Roek, de Kaauw, Kerk kat uw,
Torenkaauw, Torenka, de Huismusch en
de Ringmusch, Boom-, Berg-, of Veldmusch
te vangen, te doodeng te vervoeren enz.,
terwjjl van de zes eerstgenoemde soorten
ook do nesten en eieren mogen worden ver
stoord en vernield.
Het bestuur van de „Maat
schappij tot bevordering der Bouwkunst”
heeft, bij adres aan den gemeenteraad van
Woerden, verklaard met groot leedwezen
vernomen te hebben, dat er sprake is. van
het af breken van een der oudste Nederland-
sche monumenten, het- Woerdensohe Raad
huis, „een merkwaardig en-fraai gebouw,
waarvan de oudste gedeelten uit de aller
eerste jaren van de 16e eeuw dagteekenen en
waarop Woerden’s burgerij trotaoh kan zjjn.”
Het bestuur «egt het te betreuren, dat,
terwjjl overal eldehi van de zucht blijkt orti
de weinige nog overgebleven monumenten
van oude vaderlaudsohe kunst te behouden
of te restaureeren, te Woerden eenp neiging
bestaat om een overblijfsel, hetwelk om zijne
architectonische waarde ongesohdnden be
waard behoorde te bljjven te vernietigen.
Door herstelling en gedeeltelijke inwendige
verbouwing toch kan met minder kosten
een geheel worden vbrkregeo, dat evengoed
aan de eischen zal voldoen als een nieuw
gebouw en hovendien al de waarborgen van
architectonisöhe schoonheid reeds bezit.
^Jlet den mee,t ernstigen aandrabg noo-
bouwlng van het Raadhuis, volgens zooda
nige plannen, dat de architectonische waarde
van het gebouw in eere worde gehouden.
Allen, die belangstellen in de vaderlandsche
kunst, zullen dal besluit met vreugde en
dankbaarheid begroeten.”
Betreffende deze zaak wordt uit Woerden
nog het volgende geschreven
Reeds in September 1885, bij het opma
ken van de begrooting voor 1886, was door
den Gemeenteraad besloten tot het bouwen
van een nieuw Raadhuis, waarvoor een ze-
kere^som werd uitgetrokken. Dehh. Cujj-
pers en De Btuers kwamen daarna tusschen-
beiden en wilden het bestaande gebouw in
den oorspronkeljjken stjjl (het is gedeelte
lijk nog van 1614) gerestaureerd zien. Eerst
genoemde heer leverde daartoe eene teeke-
ning in, doch zonder eene bdgrooting van
de kostenalleen met de losse verzekering
dat het voor de uitgetrokken som wel kon.
Ook wilde hjj wel eene uitgewerkte be
grooting geven, als de Raad zich verbond
zijn plan to volgen.
Het meerendeel der Raadsleden echter
was daartoe ongesind, wijl wel eens geble
ken is, dat de begroetingen van den heer
Cüjjpers moeten overschreden worden, wes
halve de onderhandelingen werden afge
broken.
Nu is échter in den loop der vorige week
Oen brief van den Minister van Binnen
landsche Zaken ontvangen, waarin deze,
naar aanleiding van een sohryven van den
heer Cuijpers, ook aandringt op het niet-
afbreken van het tegenwoordige Raadhuis,
daar het een zeer belangrijk gebouw van groote
historische en kunstwaarde is, dat als gedenk-
teeken verdient geëerbiedigd te worden.
Na eenig debat waarbij een der Raads
leden wees op het te Heusden voorgevallene
(aan welke gemeente oen dergelijke zaak
f30.000 boven de uitgetrokken som heeft
gekost) heeft de Raad nu besloten, dat
B. en W. zieh in betrekking zullen stellen
met don Minister, om tot eene goede eind
oplossing te geraken.
’—Bjj de Maandag te Breda ge
houden internationale harddraverij voor
paarden uit alle landen en rassen, inge
spannen voor 2- of 4-wielige rijtuigen, met
verschillende afstanden, (grootste afstand
4000 M.,) waarvoor 12 paarden waren in
geschreven, werd de prjjs ad f 300 behaald
door „Rosa II”, van den heer J. Bouter
van Ameide en de premie, de inleggelden,
door „Concordia”, van den heer W. J. K.
Albers te Dordrecht.
Door den Minister van Bin-
nenlandsohe Zaken is aan De Ruyter, van
Ridderkerk, die de vorige week door oen
dollen hond gebeten werd, toegestaan zich
op ’s lands kosten naar Parijs te begeven,
teneinde de inentingen bjj Dr. Pasteur te
ondergaan.
Hot oind-examen der hoogore
burgerscholen in Zuid-Holland zal dit jaar
niet te Gorinohem.zooals eerst was vermeld
maar te Rotterdam plaats hebben. De com
missie bestaat uit do heoren Menalda van
i Schouwenburg, president; Van Banton,
Balverda, Do Grave, Dr Everts, Dr. Van
Oven, Keidel, Fortujjn Droogleovor, Dug-
toren, Dr. Ekama, Theunissen Niouifen-
hujjsen Kruseman, Dr. HiebendaalMasthof
i en Hoskes.
Deze Courant wordt des Zaterdag-morgens uitgegeven.
Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden f 0,70. Franco por post
door «het geheele rjjk 0,80. Men kan zich ahonneeren bjj alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
.BINNENLAND
Door Z. M. den Koning is aan
den 2en luitenant der d.d. sohtftterjj
Gouda, B. Do Jong, wegens verandering
van woonplaats, eervol ontslag verleend.
De liberale kiesvereeniging
te Woerden hooft de drie aftredende ledten
der Provinciale Staten in het hoofdkiesdis
trict Gouda opnieuw candidaat gesteld.
In eene gehoudep vergade
ring van de kiesvereeniging Alblasserdam
en omstreken” zjjn met algemeene stemmen
voorloopig tot candidate» voor de Provinciale
Staten gestolddo aftredende ledende
heeren L. A. Van Haaften te 81 iedrecht
en A. P. H A. De Klejjn te Ameide.
Door do kiesvereeniging
„Eiland IJsselmonde” zjjn tot oandidaten
voor de aanstaande verkiezing van -twee
leden der Provinciale Staten gesteld 'de
Door-de Bliedrechtsche kies-
vereèniging zijn voor de aanstaande ver
kiezing van leden voor de Provinciale Staten
met groote meerderheid candidaat gesteld
de aftredende leden, de heeren: L. A. Van
Haaften te Sliedrecht en A. P. H. A. De
Klejjn te Ameide.
Door de hoofdkiesdistricts-
voreeniging in IJselstein zijn tot oandidaten
voor de Provinciale Staten gesteld de heeren
Mr. H. J. H. baron van Boetzolaer van
Oosterhout on^Jhr. H. C. J. Barchman
Wuytiers van Vliet, hoogheemraad van den
Lekdijk-Benedeudams en IJseldam.
Op de Ijjst der hoogstaange
slagenen in de provincie Utrecht komen
voor 63 namen. De hoogste it Mr W. J.
Rojjaards van den Ham voor f 6.564,57 de
laagste de heer G. C. F. Van Hengst te
Utrecht voor f 1020,50.
Woensdag werd aan het Mi-
nisterie van Waterstaat aanbesteed
1 De uitvoering van graaf- en bagger
work en de aanleg van eenige oevorwerkon
op het bovendeel der Nieuwe-Merwede,
tusschen do k*l0D,eterraaien 105 en 108,
onder de gemeente Werkendam. Minste
inschrijver de heer P. A. Boste Gorinohem
voor f35 700.
2°. Het uitvoeren van herstellingen
vernieuwingen aan de Rijksrivierworken in
de Noordde Oude Maas het Mallegat
do Dordsohe Kil en het Spui, behoorende
tot de werken der Dordsche waterwegen
met het onderhoud dier werken van 1 Juli
1886 tot en met 30 Juni 1887. Minste
inschrijver de heer G. De Hoog, te Gorin
ohem voor f23 330.
3°. De uitvoering van baggerwerk op het
benedendeel der Nieuwe Merwedegedeel
telijk door middel van Rjjks-stoombagger-
vaartuigen met de bediening en het onder
houd dier vaartuigen tot en met 1 Maart
1887 (Raming f 139.000). Minste inschrij
ver do heer A. Volker Lzn., te Sliedrecht
voor f112.000.
4°. De uitvoering van eenige werken tot
normaliseering van de rivier de Waal‘onder
Gent en Ubbergen prov. Gelderland, .tus
schen de kilometerraaien 14 en 18. (Raming
f 111,900). Minste inschrijver do hoer L. A.
Van Haaften, te Sliedrecht, voor f94.800.
i Bij de aanbesteding voor het
leveren van 2 ijzeren brugschepen met
schragen en dwarsbalken voor de gemeente
scheepbruggen te Arnhem en te Westervoort
was de minste inschrijver de heer A. Vujjk
te Cappelle a/d IJselvoor f4949.
- De volgende kennisgeving is
verzonden aan de landbouwers in do ge
meenten Bleiswjjk, Moercapelle, Waddings-
veon eu *Zevenhuizen
Het bestuur der afdeeling Waddings veen,
Zevenhuizen en omstreken der „Hollandsche
Maatschappij van Landbouw” brengt tor
kennis dor landbouwers in de gemeenten
Bleiswjjk, Moercapelle, Waddings veen en
Zevenhuizen, dat op verzoek der afdoeling
een gunstig advies van het hoofdbestuur
dor maatschappij, bjj beschikking van 16
April 1886 van Zjjne Excellentie den heer
Commissaris dos Konings in do provincie
Zuid-Holland, op grond der schade die
sommige vogels aan den landbouw toe
brengen, de beschermende bepalingen in
De quaestie van de plaats der vrouw in
de maatschappij behooft tot die nog altjjd
jopen” vraagstukken, waarvan de oplos
sing niet spoedig zal worden gevonden en
ook niet met een paar woorden is aan te
geven. l$r is reeds veel over geschreven,
en de zaak blyft aan de orde, totdat de
dag gekomen zal zjjn> jyaarin geen enkel
veracbqnzel meer aanduidt, dat de be-
staande regeling verbetering noodig heeft.
Er is een tjjd geweest, toen de stryde-
ressen voor hetgeen door haar de vrechten
der vrouw” werd genoemd, zich aan veel
overdrijvingen schuldig maakten. Een na
tuurlek gevolg was, dat haar streven in
een bespotteljjk .daglicht werd geplaatst, dat
haar optreden met het woord of met de pen
slechts gelach wekte. Een «geëmancipeerde"
Vrouw vond men iets erg vermakeljjks.
Wjj gelooven dat elke beweging aan
looiets bloot staat De aanhangers drin
gen niet door tot het hart der quaestie,
de bestrijders vatten de ernstige gedachte
nietdie den grondslag vormt van den aan
drang tot verbetering. Velen stellen zich
het type eener «geëmancipeerde” vrouw
voor of als een soort van Louise Michel,
in volksvergaderingen haar brutaliteiten
ten beste gevende, of als een genotzoe-
kend wezen, wier hoogste geluk en grootste
eer daarin zou bestaan, dat zjj. zonder
manneljjk geleide, een openbaie plaats
van uitspanning kan bezoeken.
Men gevoelt wel, het eerste is al te
zot: en het laatste is van zoo weinig be
lang, dat er geen «quaestie” van gemaakt
behoeft te worden. Of een dame al dan
niet alleen of in het gezelschap van enkel
dames naar een concert, tooneeluitvoe
ring, misschien wel in een café zul
kunnen gaan, is een zaak van mode, mis
schien van uiterlöke beschaving, van betome-
ot wat het ook ttjn moge, maar «protiKelijken
staat eigenlijk geheel buiten het beginsel. J 1 1
Desgeljjks kunnen we ook korte metten
maken met het beweren van hen, die op
spottenden toon zeggen: Indien de vrou
wen volmaakt dezelfde rechten verlangen
als de mannen, dan logge men haar ook
dezelfde plichten op. Vragen zij stem
recht, laat haar dan ook beschikbaar
gesteld worden voor den militairen dienst;
verlangen zjj benoem baarheid voor open-
bare betrekkingen, verplicht haar dan even
eens ’s nachts op te komen als er brand
is, om aan de spuit te werken. Wen-
scheii zjj gelijkstelling met den man, in
de waarneming van maatschappelijke be
trekkingen die arbeid met het hoofd ver-
eischen, of die men, met een pen of ander
gemakkelyk te hanteeren werktuig, zittende
kan verrichten, dan moeten zij er ook
niet tegen opzien, om den akker te ploe
gen, den schoorsteen te vegen, het riool
te ruimen of steenen naar boven te sjou
wen. Er is, zouden we hierop antwoorden
een verbazende massa ruwe arbeid te doen,
en het aandeel, dat de vrouwen daarvan
voor haar rekening hebben genomen, is
niet gering. Wanneer nu in dat werk,
door het gebruik en de gewoonte, zulk
een scheiding is gemaakt, dat elk der ge
slachten datgeen doet wat het meest met
zjjn bijzondere eigenschappen overeen
stemt,—is er dan wel reden tot klacht?
Verder als het bewjjs kan geleverd
worden, dat zoowel de militaire dienst als
de brandweer inderdaad zouden gebaat
zjjn met vrouwelyke medewerking, dan
is de tjjd gekomen om een keus te
stellen als deze: Stemrecht én exercee-
ren of geen van beide.
De eerste, die de vrouwenrechten tot
een onderwerp van wjjsgeenge beschou
wing heeft gemaakt, en van alle kanten
bezien, is de Engelsche schrijver John
Stuart Mill. Zjjn boek tjubjectum of Wo
men", in 't Nederlandsch vertaald onder
den titel van «De slavernij der vrouw",
heeft in geheel Europa opgang gemaakt.
Sedert zjjn achttien jaren verioopen, en in
dat tQdperk hebben er reeds belangryke
veranderingen plaats gehad. Toch bljjft
hel boekje van Mill nog ulljjd een der
eerste, welke ter hand worden genomen
door ieder die iels over dit vraagstuk in
het midden wenscht te brengen.
Mill is in zjjn beschouwingen nogal een
zijdig, en neemt voor waai heid aan wat
nog stellig tot het gebied der gissingen
behoort. Hjj gaat uit van de grondge
dachte, dat ei tusschen de beide geslachten
wat aanleg en vermogens, alzoo geestelijke
en lichamelijke geschiktheid betreft, geen
ander onderscheid beslaat, dan in het
leven is gehouden door een over vele
eeuwen zich uitstrekkende, willekeurige en
kunstmatige verhouding. We erkennen,
er kunnen een oceaan van feiten worden
vermeld, die deze opvatting wettigen; of
schoon het niet heeft ontbroken aan be
strijders dezer leer, eveneens in hun mea
ning gesteund door de vruchten van waar
neming eu onderzoek. Toch is er, geloo
ven we, veel dat voor het gevoelen van
Mill pleit. Als men bijvoorbeeld wjjst op
de meerdere lichaamskracht, die den man
nen ten dienste staat, dan wordt een tegen
werping ontleend aan onbeschaafde volken.
bjj wie alle zware arbeid de taak dér vrou
wen is, waaruit het omgekeerde .verschijnsel
volgde; ook op de hooge mate van spier
kracht, die sommige vrouwen zieb door
oefening eigqn maakten. Dat diezelfde'
slaafs arbeidende vrouwen spoedig uitgeput
zyn, is toe te schrijven aan de ontberingen,
waaraan zjj zjjn blootgesteld, en aan de
harde behandeling, die zjj te verduren
hebben. Zelfs aan de spotters met het
idee van militairen dienstplicht kan hét
zwygen worden opgelegd met een verwij
zing naar de zeer krijgshaftige amazonen
legertjes, die men by sommige negervor-
sten aantreft, en welker defensief ver
mogen veel grooter is dan dat van man
nelijke strjjders, in dezelfde luchtstreek ge
boren en opgekweekt. Indien iemand het
dwaas zou vinden, aan vrouwen de gele
genheid te openen in staatsbestuur of par
lement een plaats in te nemen, Stuart
Mill bewyst dal vrouwenregeering in den
regel voor de staten, waar het toeval der
geboorte ze deed voorkomen, tijdperken
waren van krachtige ontwikkeling.
Meer algemeen verbreid is echter de
meaning, dat de natuurlijke gaven van man
en vrouw niet dezelfde zyn Dr. Vitringa,
die aan de hierboven vermelde Nederland-
sche vertaling van het boek van Mill een
voorrede toevoegde, drukt dit volgender-
wjjs uit: «de man vertegenwoordigt bij
uitnemendheid de hoogste kracht van ver
stand eri rede, de vrouw die van het ge
voel en gemoedsleven. Beiden, vere.deld en
onderling samenwerkend, zjjn alleen in staat
het ideaal der menschheid te veredelen”.
Ook dat is, gelooven we, een onderstel
ling, meer niets, die wel bevestiging vindt
irr tal van feiten binnen den kring onzer
waarneming liggende, doch waaromtrent nog
aanleg, zyn toe te schryven
dan wel het gevolg zjjn der omstandigheden.
De Ijjdelyke toestand, de vrouw eeuwenlang
opgelegd, kan zeer goed de eenige oorzaak
wezen van haar meer ver lij nd gemoedsleven,
gelijk de voorrang, dien de man zich toe-
j eigende, het meest zal hebben bijgedragen
om zijn verstandelijke vermogens te scherpen.
Doch hoe men oq|i denken moge over al
deze dingen, hierover zyn alle ernstige
lieden het eens geworden, dat het een
schreeuwend onrecht is, aan de meisjes de ge
legenheid tot verstandsontwikkeling te ont
houden, die den knapen wordt geschonken
en dat de eerste hervorming in dit opzicht
tot stand te brengen, bestaan moest in
wegneming dier ongelijkheid. Het overige
zou dan aan de maatschappij zelve overge
laten kunnen worden. Dr. Vitringa zegt in
zyn pas vermelde voorrede: «Veredeling van
den geest is hel eenige proefhoudende middel
om eene betere orde van zaken in ’t leven
te roepen, ’t Is zells de vraag, of het niet
gevaarlyk zou zyn aan de vrouw, zooals zij
thans in den regel op lager standpunt van
ontwikkeling staat dan de man, meerdere
burgerlijke en staatkundige rechten toe te
kennen dan aan den man. Onze landge-
nooten zullen, hopen wy, inzien, dat het
eenige standpunt, waarop de philantropie
zich m deze zaak mag plaatsen, is te zorgen,
dat aan de vrouw een beter onderwijs ver
strekt worde’’.
In 1873 werd met goud bekroond een
antwoord van Mevr. Elise van Calcar, op
een prijsvraag uitgeschreven door de «Ver-
eeniging tot bevordering van fabriek- en
handwerksnjjverheid in Nederland”, onder
deze bewoordingen gesteld«Door welk on
derwijs en' langs welken weg kan de aan
staande vrouweljjke bevolking in staat ge
steld worden om, buiten den stand van
dienstbode, vóór het huweljjk in eigen on
derhoud te voorzien, en in gehuwden staat
zegen en welvaart in den huiselyken kring
te helpen ontwikkelen?” Het geschrift,
door het eermetaal als het beste gestem-
peld, is getiteld: «De dubbele roeping der
vrouw”, en verwierf bovendien een zeer
i waardeerende beoordeeling van den heer
Busken Huet in een der Indische bladen.
Wat destijds door de schrijfster als hoogst
gewenscht werd voorgesteld, is in onzen lyd
i tot een begin van verwezenlijking gekomqp,’
i namelyk de oprichting van hoogere industrie
scholen voor meisjes, waar zjj tot verschil
lende vakken worden opgeleid. Wel is de
t stap, in die richting gedaan, nog zeer be-
i scheidenmaar alles kan met opeens
worden gedaan, en het is le verwachten
dat de aldus voorbereide hervorming niet
in den aanvang zal blyven steken.
Intusschen is, over hel algemeen genomen,
de positie der ongehuwde vrouwen in ons
land gaandeweg veel veibeterd. Om van
haar toenemend aandeel in het onderwijs
niet te spreken, hebben wy reeds op onder
scheiden plaatsen dames aangetroffen, waar
men vroeger haar optreden ónmogelijk zou
geacht hebben: in apotheken, op telegraaf
kantoren, in plaatsbureaux van openbare
vervoermiddelen, ja, zelfs voor de letterkast.
Maar bjj dit alles. en dat juist maakt
de quaestie van de opvoeding van meisjes
zoo belangwekkend en tevens zoo moeielyk,
I verlieze men nimmer uit het oog, dat da I