BIEB,
'rijzen
Jr
4
'1
NK,
O 416.
schade,
la waardige
IJ I
t Zonen,
Zaterdag 7 Augustus.
.hl
18
1886.
BT, -
ecten,
r 895.
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
e. k.,
f.
HO. 4.
BRUIN,
I
i'
I
Werkelijkheids-zin.,
BUITEKftAND.
Overzicht.
BINNENLAND.
SCHOONHOVEN SB GOttRANT
3
9
BuHenlaad.
naar keus*
Tan 2| pCt
ilonga tierente
ifening.
maar aan
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgaven.
>pen en .en-
ogou een pro-
jenomen.
zou in
i bezoek
ELOOS EN
rondeigeaaar.
man.
WAAG",
«sten voor:
7. '«j*Wi
i prolongatio
ns bwsvoor-
ich, per glas
mUCHT^N-
$naar,
Ielst.
-ing
taris
nister
rt WISSELS
ij dén lieer
w
Elk dezer
cursussen in
12 brieven
A 60 cents.
Jompl. f 7,20.
a oefening van
Doch als protest tegen het overdrevene,
het conventioneele, het opgeykte voorstel
lingen berustende van den tijd die is voor
afgegaan, heeft het realisme uitstekende
diensten bewezen, en het doet zulks nog.
De dichters en prozaschrijvers hebben
ons begiftigd met een vloed van beelden,
die volkomen onwaar zijn: Indianen die
verheven toespraken houden en ridderlijke
daden verrichten; Spanjaarden met Théatrale
houdingen samenzweei ders wier blikken
reeds uitwijzen dat zy het zijnherders van
eenvoudige zeden en dichterlyke opvattingen;
roovers met edele gevoelens roofsloten
met kerkerholen en een afgrond »n petto
en wat de poppenkraam der romantiek
meer opgeleverd heeft. Over dit alles is
de adem der critiek gegaan, en het is ge
smolten als sneeuwbeelden; en op deleeg-
geworden plek heeft het realisme zyn recht
lijnige en hoekige gebouwen opgetrokken.
Hopen we slechts, dat het zonnetje van de
poëzie niet achter de wolken zal blijven weg
schuilen, doch een vriendelgk schijnsel sprei
den over het anders wat eentonig landschap.
De beweging, door het eenparig streven
naar waarheid en werkelijkheid in het
aanzyn geroepen, heeft ook een machtige
werking op ons zedelyk leven. We hebben
ons, overwonnen door de onweerstaanbare
overredingskracht der feiten, van menige
voorstelling moeten losmaken, waaraan we
zekere waarde hechtten, omdat zij het ver
mogen bezat onze handelingen in de goede
richting te leiden. Wat wy daarvoor terug
ontvingen zal eerst dan waarde bezitten
voor het innerlijk bestaan, als wy vast
houden, niet een fantastische,
een ideale levensopvatting, wanneer ge
lijke liefde ons blyft bezielen, als den knaap,
toen hy de zee in werkelijkheid zag. Aan
de feiten zelf iets veranderen, kunnen we
niet; oorzaak en gevolg Schakelen zich
aaneen in onverbrekelijk verband, maar hun
samenhang en tegenstelling, hun harmonie
en hun logica, we zullen ze slechts dan
begrijpen wanneer we weten, dat we een
roeping te vervullen hebben.
if by gedeel-
«zigt,
AL, Notaris,
an de Eorste
en, tegen in
gevestigd te
LFi
zelfonderricht
an, louter door
ie taal kunnen
de LAKGEN-
De methode
wat do dege-
uitspraak der
>de LANGEN-
id, inwjjdt in
vreemde taal
If
Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels 0,50. Tedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco,
uiterlijk tot Vnjdags-namiddags. Alle binnenlandsche Advertentiën,
waarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
2 maal in rekening gebracht.
,1 I'
kunnen worden. Daar wordt nu de
•ehraver onze gids; met de nauwgezet
heid^ van een natuuronderzoeker bespiedt
hy .tie werking van hartstochten, ook
waar' het tafereel afschrik inboezemt, en
met de getrouwheid van een photograaf
brengt hy zyn aanschouwing tot ons over.
Nu zyn er naturalistische schrijvers,
me» ziet, die naam is niet ongepast,
die’bij voorkeur daarheen gaan waar iets
walgelijks te zien is; zy weten dat zij
daahhee een op liederlijkheden beluste le-
zerimipnt genoegen doen, en, wanneer hun
schilderingen zeer vaangrijpend” zyn, is
hetMucces verzekerd. Vertellen zü, hoe
een’lwferdferlykt wezen in dronkensériap in
een goot valt, dan moet niet slechts het
feit vermeld worden, maar ook bijgevoegd,
wat er in die goot ligt om den man
eep rustplaats te geven.
Een zeer talentvol, jeugdig schry ver, wien
gewis een merkwaardige vaardigheid als
real i st, doch niet van de zooeven ver
meld» .Walgelyke soort, is toebedeeld, is
de Engelschman George Moore. Zijn eerste
groot» werk zal eerlang vertaald verschijnen
in dë collectie Goedkoope Bibliotheek van
Pyitersen onder den titel: >De vrouw van
den Komediant,en werd reeds als feuille
ton ih >Het Vaderland" opgenomen. Welnu,
in dat met groote bekwaamheid geschreven
bodk geeft het eerste gedeelte het verhaal
van een jong vrouwtje, dat haar aan asthma
lydenden, door en door zelfzuchtigen en
innig vervelenden man moet oppassengeen
hoestbui, geen oogenblik waarin de patiënt
op ’t punt is van stikken, wordt den lezer
gespaardhy ademt den geur der drankjes
in, en voelt zich de borst beklemd door
het verbod van ventilatie; kortom, elke trek
leeft, ’t is zuivere doch uiterst onsmake
lijke I werkelijkheid. Later worden de ta-
fereelen poëtischer, als het vrouwtje in
kennia komt mot non acteur, en we ont
waren hoe zy er langzamerhand toe gebracht
wordt, met hem aan den haal te gaan; en
tot op den dag van haar huwelyk met hem
ontmoeten we eigenlyk niets dat afkeer in
boezemt Doch de dame raakt aan den
drankze verwaarloost haar kind dat dood
gaat, ze mishandelt haar man die een kalf
van een vent is en zich maar laat krabben
en byten totdat de maat vol is en hij een
goed heenkomen zoekt, en in dat zeer
lange gedeelte des verhaals krijgen we bijna
niets anders te zien dan een reeks van tafe-
reelen van vrouwelyke dronkenschap,schaars
gestoffeerd om de aandacht niet te veel van
de hoofdpersoon af te leiden, en met de meest
mogelyke duidelijkheid geschetst.
Dat is het realisme van het tegenwoor
dige, gelijk een van zyn voortreffelijkste
priesters het opvat, de richting van de
toekomst, die in toenemende mate de kunst
wereld zal beheerschen, zooals haar vurige
aanhangers ons verzekeren. Mocht dat in
derdaad zoo wezen, dan zou er eemge reden
bestaan om dankbaar te zyn dat men geen
kind is van dé twintigste eeuw.
Deze Courant wordt des Z»ferdag-morgens uitgegeven.
Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post
door het geheel» rijk 0,80. M«n kan sich abonneeren bij alle
Boekhandelaren Postdirecteuren eni Brievengaarders.
Of het ons gelukt is, in dit oppch
een dragelyke vertaling te geven vin het
tegenwoordig druk gebezigde woord rea
ltime, zal misschien .betwist worden J diaar-
Oin i8 «'““i. ftnazl .laf wa larolnn.l
onie bedoelini
Naarmate de menschen scherper leéren
wfthrtyemen, ontdekken zy ook dat hun vroe
gere Nv oorstéllingfen aan zuiverheid te wen-
schen overlieten, voorstellingen die zij
"djflkregen hebben door hun verbeelding
vrij spel te gunuen, of zonder eenige con-
W|e de schilderingen van anderen over
tel nemen. De begeerte naar klaarheid en
juistheid is <ons ingeschapen; zoo dra wij
4p goede gronden. vermoeden, omtrent
«enige zdik die i^ns belangstelling inboe
zemt, Mnippeji 'aangenomen te hebtjen
die den [toets der critiek niet doorstaan
ïunnen, vragen wy naar meer, naar |ijel-
derder licht. Wy verlangén de werkelijk
heid te kennenJ
Omtrent een' groot aantal dingen heb-
iben we ons voorstellingen gevormd, die
niet volkomen, dikwijls zelfs vry onvbl-
jonnen, met hun feitelyk bestaan overeen-
I stemmen, en die men toch moeielyk een-
voudig als onjuist; véroordeelen kan om er
tl vervolgens geeti aandacht meer aan te
j schenken. Want, het ontstaan dier
beelden, gelijk wij ze geruit noemen kun-
nen, is ook den verschijnsel dat waarde
neeft Voor de ontwikkeling van den men-
lj schelyken geest, en het is lang geen on
verschillige zaqk hun verhouding tot de
werkelykheid te sporen.
Een jongen wil naar zee. Wat hem
daartoe aandryft? In den regel de fan
tastische voorstelling, door verhalen die
hij gehoord of gelezen heeft, van het zee
mansleven gevormd, of wel zekere
kunstmatige ge
roepen door een al te letterlyke opvat
ting van gedichten als van Heye, waarin
de naam van >ferme jongens, stoere kna
pen" schier by uitsluiting wordt toege
kend aan hen, die de groote wyde plas
gaan bevaren. Zulk een ideale atbeehng,
in de ziel vast opgenomen, kan een on
weerstaanbare aandrang worden, die vol
doening eischt. Maar nu komt de wer
kelijkheid,en verschilt in menig opzicht
van het gewrocht der fantaisie. Eén van
beiden, óf de teleurstelling zal zoo groot
zyn, dat hy die er het slachtoffer van
werd in een treurige» toestand verkeert
zoolang hy zyn huwelyk met de zee niet
heeft verbroken, óf, het verbleeken van
de al te levendige kleuren, die de schep
ping der verbeelding droeg, zal de lynen
der geliefde teekening met uitwisschen;
de knaap of jongeling heeft inderdaad de
zee lief, om haarzelve, niet om de schil
dering die er van gemaakt werd, en in
weerwil van de moeielykheden, hem weg
gelegd die met haar in verbinding wenscht
te treden. Voor hem gaapt geen on-
dempbare klove tusschen ideaal en werke
lijkheid; hy heeft inderdaad een roeping,
en zyn eerste hefde zal ook zyn laatste
zyn. Maar, ofschoon voor hem de kleu
ren bleeker of liever minder bont en
grillig geworden zyn, een ideale gloed zal
toch steeds in zyn oog de zee, liet voor
werp zyner genegenheid, doen stralen, en
haar op zyn ziel een tooverachtige wer
king doen oefenen. Voor hem is de wer-
kelykheid niet ruw, niet grauw; zy is
verlicht door den glans der liefde, der
sympathie, der poëzie; zy is, zooals men
dat noemt, geidealiseerd.
Wy hebben dezer, greep gedaan uit het
dagelyksch leven, omdat we meenden op
die wyze duidelyker dan door bloote rede-
neering drie hwofdrichtingen te kunnen
teekenen, die niet slechts in de kunst,
maar ook op eik gebied van het practisch
leven, om den voorrang dingen.
Er is een realisme, dat zoo plat is als
een Japanschq teekening, zonder eenig
perspectief, eni met een paar verfvlekken
als achtergrond. Het is de opvatting en
bevinding van den ontgoochelden knaap,
die in de zae slechts een groote massa
kwalijksmakend water ziet, waarop den
onvoorzichtige die er zich aan overgeeft
allerlei gevaren wachten; en in het zee
mansleven niets anders dan een aaneen-
snoering van harde werkzaamheden, door
luttele, en dan nog ruwe uitspanningen
afgewisseld. Een waardeering, die zich
alleen bepaalt tot hetgeen op het oogen
blik is, en den verbmdingsschakel niet
ziet, die het soms prozaïsche wat zich
aan den blik voordoet, harmonisch vast
hecht aan verleden en toekomst.
Het is die richting, die in onzen tijd
op de letterkunde van alle Westerschë
volken een diepen stempel drukt. De
schryver legde de vleugelen der verbeel
ding af, hy hield op dichter te zyn. Zyn
verhaal is geworden een maatschap
pelijke onderstelling, een naast elkander
plaatsen van alledaagsche toestanden, waar
door gelegenheid wordt gegeven, het oog
te doen weiden in kringen en omgevingen
dio anders niet door ons waargenomen
de 80 7,
807.5
a de Amster-
Do verkiezingen voor de Generale Raden
in Frankrijk, die het woelige Fransche volk
in den komkommertijd eenigo gewonschte
afleiding bezorgen, zijn niet, zooals men op
grond van vroegere verkiezingen meende te
mogen verwachten, ten gunste der Repu
blikeinen afgeloopen. Ook niet ten nadeele
evenwel. De verhoudingen bleven tot nu
toe gelijk en de herstemmingen kunnen de
schaal nog naar de eene of andere zijde
doen overslaan.
Te Saint Tropen zorgde de beruchte Emile
Olivier, die de oorlogsverklaring van 1870
op het geweten heeft, voor oenige afleiding.
Hij stelde zich namelijk candidaat tegenover
den Republikein Magniers, doch moest tot
zyn leering ondervinden, dat men zijn po
litieke loopbaan, die Frankrijk zoo duur
te staan kwam, nog niet vergeten is. Op
een kiezersvergadering, waar ook hij de tri
bune beklom, ging het zoo hartstochtelijk
toe, dat hy als Franschman dood verklaard
werd en zich door de vlucht in veiligheid
moest stellen.
Nu de ontmoetingen tusschen gekroonde
hoofden en eerste Ministers weer aan de orde
zijn, wil men ook een onderhoud tusschen
Freycinett, den Franschen Minister van Bui-
tenlandsche Zaken, en den II nstdsclien pre
mier Von Giers ter sprake brengen. Het
is echter een gerucht, dat wel een on-dit
zal blijven. De tijd dat Frankrijk deel zal
uitmakon van een middon-Europeeschen
Staten-bond is nog ver af.
Het daarstellen of de vernieuwing van
zulk een bond schjjnt in Italië niet onmo
gelijk te worden geacht. Volgens de Secolo
zou Oostenrijk in beginsel de billy kheid
eener verbetering der Oostennjksch—Itali-
aansche grenzen bij Tirol erkend hebben
en zou hiermede het voornaamste struikel
blok tot naw wore ■Mslultfng van Italfö
aan den drie-keizersbond zyn weggt
De Italiaanscho Minister Robilant
verband hiermede te Weenen een
brengen.
De Duitsche Rijkskanselier heeft met zijne
echtgenooto een bezoek aan München ge
bracht. Ter zijner eere gaf de Prins-Regent
van Beieren een grooten feestmaaltijd. Het
volk juichte de gasten van harte toe.
Den 17. dezer, den honderdsten verjaardag
van den dood van Frederik de Groote, zal
het stoffelijk overschot van dien Koning-
wijsgeer uit de garnizoenskerk te Postdam
worden overgebracht naar een door den over
ledene zelven aangewezen plaats in bet park
van Sant-touci. Indertijd vond men het al te
zeer in stryd met de étikette, om aan het uit
gedrukt verlangen van den Vorst te voldoen.
Op het Balkan-schiereiland is het nog al-
tijd aan het gisten. In Servië twist men
om een troon die niet vacant is; de ver
schillende pretendenten, die het oneens zyn,
zoeken steun in Rusland, dat nog steeds
begeerige oogen op Bulgarije slaat. Aldaar
heeft men, waarschijnlijk als demonstratie
tegen Rusland, den omloop van Russisch
geld verboden.
Juist op het oogenblik, dat de Turksch-
Bulgaarsche commissie haar werk tot her
ziening van de Oost-Rumelische grondwet
aanvangt, komt Rusland met zyn aanbod
aan de Porte om de altijd nog verschul
digd^ oorlogsschatting kwyt te schelden,
tegen den afstand van Erzerumeene
ruilhandel, waartegen voorzeker Engeland
zich zou verzetten. De ijverzucht tusschen
die beide Staten, Rusland en Engeland, is
weer grooter dan ooit en het is niet zoo
onmogelyk, dat er binnen kort wederom
een verschil rijst, als onlangs omtrent de
regeling der Rnssisch-Afghaansche grenzen
bestond en heel Europa in rep en roer
bracht. Met het oog op die mogelijkheid
had men als Minister van Buitenlandscbe
Zaken in het nieuwe Engelsche Kabinet
gaarne een krachtiger persoonlijkheid ge-
wenscht dan'Stafford Northcote, die te goed
hartig wordt geacht, om, als 't moet, krachtig
te kunnen optreden. Men verwacht echter
dat de premier, Lord Salisbury, hem wel
zal ter zyde staan en voor al te groote
toegevendheid vrywaren. Henry Mattheus
is tot Minister van Binnenlandsche Zaken,
de Markies van Londonderry tot Onderko
ning van Ierland, Hick Beade tot Secre-
van Ierland, Richard Cross tot Mi-
van Indió en de bewegelyke Lord
Randolph Churchill tot Kanselier van de
Schatkist benoemd. Laatstgenoemde zal
tevens als leider der conservatieven in het
Lagerhuis optreden, een rol waarvoor men
zeker beter gedaan had een bedaarder en
beleefder persoon te kiezen.
Men voorspelt het nieuwe Kabinet geen lang
leven. Zelfs zou Gladstone zich uitgelaten
hebben, dat hij binnen twee jaar op nieuw
als President-Minister gelooft te zullen op
treden. Of deze voorspelling zal bewaar
heid worden, hangt zeker grootendeels hier
van af, of Salisbury er in zal slagen eene
bevredigende oplossing der lersche quaestie
voor te stellen.
De Spaansehe Minister van Financiën,
van wien men zieh zooveel goeds voor de
berooide schatkist van Spanje had voor*
gesteld, is afgetreden.
de. TotV» te eerdedlgen tegen kweedmlll-
gen die het ongelukkig willen mekenden
ui de Begeering niet eareelen de noodige
voorstellen te doen.
Over de verdere regeling der werkzaam-
- - De heer
A. Van Dedem wenschte de behandel Mg
van het ontwerp nopens den saiker-aocijiis
verdaagd te zien, wegens ongenoegzame
voorbereiding. De heer Gleichman betreurde
zeerdat de ontwerpen over de Rechtbank
te Amsterdam over de gerechtelijke tarieven
en de aanvulling der gestichtenwet nog niet
in behandeling konden komen, daar hij deze
als spoedeischend beschouwde.
In de vergadering van Vrijdag 30 Juli
werden oen aantal kleinere wetsontwerpen,
meerondeels zonder discussie, aangenomen.
Bij dat, houdende nadere bepalingen om
trent den accijns op de suiker, drong de
heer De Bruijn Kops aan op verlaging. De
Min. van Financiën, de bestaande regeling
en de voorgestelde wijziging verdedigende,
zou dit eon gevaarlijke proef achten, vooral
voor de schatkist. Door den heer Bahlman
word een amendement voorgosteld, strek
kende om den grootsten aftrok voor fa-
briekverlies toe te staan aau Javasuiker;
eon kleineren aan inlandsche, don kleinsten
aan buitenlandsche suiker. Dit amendement
werd verworpen met 44 tegen 14 stemmen.
Op een vraag van den heer Cremer aan
gaande maatregelen, door den Minister van
Koloniën voor te stellen, teneinde de suiker
industrie in Indië uit hlar benarden toe
stand te helpen, gaf de Min. te kennen dat
hij hiertoe plannen beraamde. Deze industrie
heeft een goede toekomst, maar moot tij
delijke moeielijkhedon ^doorworstelen. De
Begeering moet daarin'behulpzaam zyn en
zorgen dat zij niet te gronde ga; zij zal dit
doen met inachtneming van de belangen dor
schatkist.
Het ontwerp werjl aangenomen met alge
meens stemmen op één na, dio van den heer
A. Van Dedem.
Aan hot eind der vergadering deelde de
Voorzitter mede dat de eindverslagen over
de ontwerpen, op welker behandeling den
vorigen dag door den heer Gleichman was
aangedrongen, gereed zijn; waarschijnlijk
zou hij de Kamer voor de beraadslaging op
lü Augs. a. s. bijeenroepen.
Vervolgens werd de vergadering tot na
dere bijeenroeping gescheiden.
Door Z. M. den Koning is aan
Mr. W. H. Roijer te ’s Gravonhage, op ver
zoek eervol ontslag verleend als schoolop
ziener in het arrondissement Woerden.
Door Z. M. den Koning is aan
J. Drabbe, op zijn daartoe gedaan verzoek,
eervol ontslag verleend als lid van het col
lege van regenten over de cellulaire gevan
genis te Gorinchem, en is benoemd tot lid
van gemeld college van regenten Dr. J.
Nieuwenhuyzen Kruseman, directeur der
hoogere burgerschool aldaar.
De Tweede Kamer is bijeenge
roepen tegen Woensdag 11 dezer des mid
dags te 3 uren.
De heer Mr. D. J. Van Heusde,
griffier by het kantongerecht te Gouda,
staat op do voordracht voor kantonrechter
te Almeloo.
Tot noodheemraden van de
Krimpenorwaard zyn, voor den winter
1886/ 87, benoemd de hoofdingelanden A.
Berkouwer en A. Breedveld te Lekkerkerk,
L. Kooij te Krimpen a/d IJsel, 0. Oskam Az.
en G. Voorsluys Jz. te Berg-Ambacht.
In de op jl. Zaterdag te 8tol
vrij kersluis gehouden vereenigde vergadering
van het dijkcollege met de hoofdingelandeu
van de Knmpenerwaard is de rekening van
het hoogheemraadschap,dienstjaar 1885/86,
goedgekeurd en vastgesteld op f 75.563,46
in ontvangst en f65.134,50* in uitgaaf,
sluitende dus met een batig overschot vau
f 10.428,95».
Ingevolge art. 13 der drank
wet moet in elke inrichting voor den klein
handel in sterken drank zyn opgehaugen
o. a. een gedrukt exemplaar houdende de gel
dende wettehjke bepalingen te dien aanzien.
Uithoofde het nieuwe wetboek van straf
recht op 1 Sept. a. s. in werking treedt,
zal de drankwet dan mede wijziging on
dergaan en zullen de houders van boven
bedoelde inrichtingen er op bedacht mogen
zijn, dat van af dien datum een gedrukt
exemplaar der alsdan geldende wettelyk»
bepalingen tot regeling van den kleinhandel
in sterken drank in hunne lokaliteiten
worden opgohangen.
Het maken van leg kelders,
speelruimteijzeren overkapping enz voor
de Heinekens bierbrouwerij te Rotterdam,
is gegund aan den heer K. Hollander, te
Gouda, voor f39,700.
Bij het Zaterdag te ’sHage ge
houden examen voor de hoofdakte Lager
Onderwys is o. a. geslaagd de heer J. P.
Van der Kleijn, uit Gouda.
Te Arnhem is dezer dagen
voor de hoofdakte Lager Ondqrwys o. a.
geslaagd de heer M. Van Lingen te Go-
rinahoin.
BTATEN-GENERAAL.
Het eerste gedeelte van de zitting der
Tweede Kamer van Donderdag 29 Juli -;-o-o
werd besteed aan de behandeling der in- heden ontstond eenige discussie,
terpell.tio ran d»n hoor Reuther over do 1 A- v“n
op te richten militaire school te Haarlem.
8pr. keurde dien maatregel af; de tegen
woordige regeling van de opleiding van
officieren komt hem voldoende voor, ter
wijl onder baar werking het tekort van
officieren van jaar tot jaar kleiner wordt.
De nieuwe school zal voor vele jongelieden,
dio thans bij de corpsen worden gevormd,
de gelegenheid afsnjjden om officier te
worden. Bovendien wordt inbreuk gemaakt
op het begrootjngsrecht der Kamer, die
zich thans voor een voldongen feit ziet
geplaatst. Waartoe zooveel spoed, waar
toe de wetgevende macht niet geraadpleegd,
en de militaire school opgericht bij Kon.
Bosluit en niet bij de Wet F
Do Min. van Oorlog betwistte, dat het
budgetrecht der Kamer is verkort; bij de
begrooting zal zy over de kosten te be
slissen hebben. Het aanhoudend tekort van
officieren bij de infanterie dwong tot dezen
maatregel; uitbreiding der Koninkljjke
Academie zou groote uitgaven veroorzaken
en de corpsen leveren geen voldoende aan
vulling. De leerlingen der nieuwe school
zijn niet bevoorrecht, daar zij, om toege
laten te worden, den 5-jarigen cursus der
H. B. School of don 6 jarigen van het
gymnasium doorloopen, of met de eischen
van het eind-examen gelijkstaande kundig
heden verworven moeten hebben. Regeling
bij de wet acht de Minister overbodig.
De heer Reuther hield zijn bezwaren vol,
en stelde de volgende motie van orde voor
,De Kamer, van oordeel dat do rege
ling van het militair onderwijs voor de
opleiding tot den officiersrang behoort te
geschieden bij de Wet, gaat over tot
de orde van den dag.”
Deze motie zal later in beraadslaging komen.
Alsnu was aan de orde de interpel
latie van den heer De Savornin Lohman
over de Leiderdorpsche troebelen.
Spr. schetste de twee rechtsbeschouwin-
gen in de Ned. Herv. Kerk en den strijd
om het bezit die er mee samenhangt. In
dezen laatste heeft alleen de rechterlijke
macht te beslissen. Te Leiderdorp hadden
de kerkvoogden uit te maken, of de pre
dikant, aangewezen om in plaats van den
geschorsten predikant de godsdienstoefening
te leiden, al of niet het kerkgebouw zou
mogen gebruikenniettemin heeft de po
litie zulks gedaan, in den persotn van haar
hoofdden waarnemenden burgemeester
Op welken grond is dit geschied?
De Min. van Binnenl. Zaken ging mede
den loop der gebeurtenissen na, en deed
uitkomen dat de waarn. burgemeester ge
handeld had in het belang der orde. De
president kerkvoogd had verklaard de kerk
niet te willen afstaan aan den geschorsten
predikant; zijn hulp was ingeroepen om te
zorgen dat de godsdienstoefening op wet-
telyke wijze geregeld zou kunnen plaats
hebben. Bij de vervulling dier hem door
do wet opgelegde taak heeft hy grooto ma
tiging betoond; in afwachting van de rech
telijke uitspraak kan de burgerlyke over
heid niet met een Ijjdelyke houding volstaan.
De Min. sprak den wensch uit dat degenen,
die als broeders moesten leven, elkander
beter zouden leeren verstaan en eerbiedigen.
Do heer Beelaerts van Blokland betreurde
deze interpellatie zeer, vooral met het oog
op de tydsomstandigheden; kerkeljjke ge
schillen moeten niet in de Kamer gebracht
worden. De kerkvoogden die Ds. Vlug des
avonds wilden laten optreden hadden zich
mede uit het kerkelyk verband losgemaakt
en dus hun bevoegdheid verloren. Spr.
bracht hulde en lof aan den vertegenwoor
diger van het burgelyk gezag, die het wettig
kerkgenootschap gehandhaafd en de orde be
schermd heeft. Ten slotte vroeg 8pr. of de
ovprheid met de bestaande wetten voldoende
geWa'pend is om Dnïier allo omstandigheden,
met zkchtheid en beleid, maar ook met
onweerstaanbare energie, tegen allo wanor
delijkheden op te treden?
De heer Lohman repliceerde uitvoerig.
Het gold hier de vraag wie te beschikken
had over de kerkgebouwen. Kerkvoogden
hadden geen uitspraak gedaan; de burge
meester had slechts gehandeld op verzoek
van den President-kerkvoogd; bepalende wie
in de kerk zou preeken* was hy zijn be
voegdheid te buiten gegaan. Spr. zal zorgen
dat de zaak door een adres voor de Kamer
komt, opdat de feiten met juistheid gecon
troleerd kunnen worden en nagegaan of
hier al of niet machtsoverschrijding hoeft
plaats gehad.
De Minister handhaafde zyn meening dat
de waarn. burgemeester als hoofd dor po
litie zijn plicht had gedaan door te voldoen
aan het verzoek dergenendie over het
kerkgebouw te beschikken hadden. Op de
vraag van den heer Beelaerts antwoordde
de Minister, dat de bestaande wetten de
Regeering middelen genoeg verleenen om
de orde te verdedigen. Blijkt het noodig
nader» wetten te maken om het rustige deel
opschrift
tegenwoordig druk gebezigde woord
het maar |oed dat we terstond
ig zeggen.
de menschen scherpei
ontdfckken zy ook dat hu
dlingfen aan zuiverheid 1
