ome
;ken,
N°. 962.
I0VEN.
PDLPE,
lel-wortels
jazijnü!
Zaterdag 19 November.
1887.
Zonen,
0 A,
JE WAAG”,
deposito
n f 50 tot f 500
avraagbaar;
1
i
soen.
HI
iar meerIII
-US
Editie
WERKEN.
NKENSTEIJN,
ieder maker
H te Boskoop,
ant.
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
BUITENLAND.
Schetsen van Java.
BINNENLAND.
- r
a .1’
<1
.wT
S. W. N. VAN NOOT!
den
gemeen in *t
to Rotterdam ziet
M.VAN NOOTMN.
Het
langer
BEETS.
jwr herziene uitgave.
ichtband f 1,90.
idelaren te bekomen.
enbllkken vaa zijn
zaamheM
eenige partijen
«gen billyke pry».
DE LANGE,
len van duizend
len door C. VAN
itweg, Jaarsveld.
Koopt
de nieuwe
LONDON
de beste van
alle bestaande
parfumeriën om
het grjjze haar
bipnen enkele
dagen te doen
verdwijnen.
ran 8. W. N.
jonhoven ia de in-
de
EMER’S
1 doelen.
5 per deel.
rgeteekende berigt
ttëerde begunstigers,
Ier als vorige jaren
leeft eeno prachtige
INTERMA NTEL8,
■es; ook ruim voor-
imaakte WINTER-
ilgenslaatste smaak,
eid WINTERGOE-
Katiné, Ftecooase,
q, en een collectie
lona en Costumes,
yk bezoek vereord
B K E R K.
icon en f 1,50 per
uffr. E. M. Driesen,
,m te Schoonhoven;
J. H. Huinck FHz.,
EL J. van ötraaton
Ben wen te Kamerik
in.
)h f 1,50.
4 - 0,75.
- 0,40.
iders:
laaetrecht.
dewater, Winkelier.
v
hoonhoven
aLekkerkerk,
ling, door vele at-
ileken een afdoend
>est en aandoening
regeling
Up vele
Ldurend
f>i ifl .1.1
LI iiU', -
Deze Courant wordt des Zaterdag-morgens uitgegeven.
uröa: voor Soboonhorea per drie maanden ƒ0,70. Franco per post
door het geheels ryk 0,80. Men kan zich abonneeren bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
te Schoonhoven,
UitgevenJj.
SGHOOfflOVBME COURANT.
Q.-V - 1-^uh,1 (j idli.iw. 11
.n .1 u<i 4—Od
I I B
•1/ i
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franoo
ui terijk tot Vrijdags-namiddags. Alle binneniandschto Advertentiën,
voor 1 maal plaatsing opgegevenworden slechts 2 maal in
reken pg gebracht. ua»
Tot hoofdingeland iu het 8e
district van de Krimpener waard is gekozen
de heer A. Vonk Noordergraaf, te Ouder
kerk op den IJsel, iu plaats van wijlen den
heer J. Hailing Pz., te Krimpen op den
IJael.
Eenige heeren hebben zich
tot eene commissie vereenigd om de ijsbaan
to Slikkerveer opnieuw ta exploitatie te
brengen, on zijn bereids druk in de weer,
om de baan te doen inrichten. In tegenstel
ling met den vorigen winter is een gedeelte
der vlakte gereserveerdhetwelk uitsluitend
toegankelijk zal zijn voor leden van de ijs
club „Slikkerveer", en voor hendie per
stoom booten van de reedery Fop Smit Co.
de reis naar Slikkerveer ondernemen. Be
halve dat de Commissie om den anderen
dag eene matinéa musicale zal doen geven,
zal zij ook andere feestelijkheden organi-
seeren als het houden van eene hardrijderij
op schaatsen, wedstrijd met tikkers enz. enz.
Ook werden reeds onderhandelingen geopend
met baron De Salis ie Amsterdam, aan wien
zich de rijders Werner en Hagen verbonden
hebben gedurende hun aanstaand verblyf ia
Holland. De gewone hardrijderijen zullen
nationaal zijn ton einde nietzooals in het
afgeloopen jaar, door to lang wachten op
buitenlanders, de kans op eene open rivier
te verliezen.
Thans worden in de Weosin-
richting te Noerbosch reeds meer dan 800
kinderen verpleegd. Ruim 1200 weezen
hebben de inrichting verlaten, die het maat
schappelijk leven zijn ingetreden. Velen
hunner hebben hot zelfs zoo ver gebracht,
dat zij in staat zijn den directeur met ruime
giften te steunen Do aanvrage tot opne
ming van kinderen neemt vooral gedurende
den laatsten tijd aanhoudend toe; honder
den weezen wachten op plaatsing; toch is
het niet mogehj vóór den winter er meer
op te nemen, daar de huizon overbevolkt
zijn, en het nieuwe weeshuis nog niet ge
reed is. Dat de belangstelling in doze in
richting steeds toeneemt, ia weder geblekeö.
Behalve véle goederen en levensmiddelen
ontving de directeur over het derde kwar
ten den regentijd van Oc-
gedurende welken tjjd de
imheden
i, om de Javanen tot die verbeU-
woen besluiten, zjjn byna overal inis-
slechts weinige plaatsen worden
aangetroffen, en deze bezigt meti
a slechts om eenigszins grootei e hoe
veelheden voor den handel gereed te maken.
De gepelde rijst moet nu nog door de huis
vrouw worden gewand, om de doppen te
verwydéren; het meel van destukgestampte
korrels gaat dan mede verloren. Wat er
van over is gebleven verdwynt bjj de laatste
bewerking, het wasschen. Dit doet men in
een gevlochten mandje, en wordt zoolang
voortgezet tot het water niet meer wit
wordt gekleurd.
En nu kunnen wjj den Javanen smake
lijk eten wenschen. Laat ik nog even ver-
tellen, dat er een zeer groot aantal ma
nieren beslaan om de ryst te bereiden, zoo-
dat de maaltijden der inlanders minder
gelykvonpig zyn dan wij ons wellicht ver
beelden zouden. Meestal kookt men haar
in gevlochten mandjes, die zeer netjes van
bamboes zyn bewerkt, en die in kokend wa
ter worden gehangen, totdat de korrels gaar
genoog zyn om genuttigd te worden.
Reeds zit bet gezin, op de mat nederge-
hurkt» te wachten. Veel omslag van ta
felgereedschap treffen we niet aan. De spijs
wordt in aarden schotels opgedragenin
groote palmbladeren, die den dienst van bor
den vervullen, overgestort en met de vin
gers ter bestemde plaatse gebracht.
Overzicht.
Een donkere wolk hangt over Europa.
Niet in dien zin alsof de vrede op dit
oogenblik meer gevaar zou loopen, dan
eenige dagen of maanden te voren; het
tegendeel is waar, want alle offioiëele
en offioieuse toespraken zijn variaties op
hetzelfde thema vrede. d?
Doch oen groote slag dreigt het Duitsche
Keizershuis. In tegenstelling met de ge
ruststellende verklaringen van de speciali
teit voor keelziekten, Dr. Mackenzie, die
den Duitschen Kroonprins sinds eenigen tijd
ouder behandeling heeft, is, nu eene nieuwe
zwelling aan het strottenhoofd zich open
baarde, uit een nieuw onderzoek, waaraan
alle specialiteiten van Duitachland on Oos
tenrijk en ook Dr. Mackenzie deelnamen,
geconstateerd, dat die herhaalde en steeds
toenemende zwellingen kanker zijn. De
ziekte is, zooals zy zich voordoet, door allen
voor ongeneeslyk verklaard, ook zelfs dan,
indien het strottenhoofd werd weggeno
men. Dit laatste zou alleen het leven van
den algemeen geliefden en inderdaad alles
goeds belovenden Kroonprins met eenige
maanden kunnen verlengen. Krachtig van
gestel en, uitgezonderd de giftige gezwellen,
gezond van lyf en leden, werd den Prins
aangezegd, dat hy nog een jaar te leven
had, mits hy vergezeld was van een be
kwaam chirurg, die by de te verwachten
toenemende zwelling, door een tydige ope-
li -vb ki i
VL
OpJMUjateéhL
Op geringen afstand van de dessa strek
ken zich de akkers uit, die den inlanders
hun voornaamste voedsel leveren.
De grond van Java is over het alge
meen zeer vruchtbaar, en mildelyk beloont
hy de zorgen, aan zyn bebouwing besteed.
Hel waterlangs de bergwanden naar de
Vlakte attfaJepdevoert telkens nieuwe
stoffen, vergane bladeren en teelaarde aan,
waardoor de landbouwers vrjjgesteld zyn
van de moeitehun akkers te bemesten.
Waar die aan voer niet geregeld plaats
heeft, is evenwel de inlander niet gewoon
zich om de bemesting te bekopimeren, en
dat is natuurlyk in zyn nadeel, want door
de voortdurende bebouwing vermindereu
de velden in vruchtbaarheid. Wel laat
hy op den akker, vanwaar de oogst is
weggehaaldeenigen tjjd zyn buffels gra
zen, en wordt het te veld staande stroo
ondergeploegd; maar dat is niet voldoende
om de oorspronkelijke groeikracht van den
bodem bewaard te doen blijven.
Een der redenenwaarom de Javaan
zich te weinig om den toestand van den
akker bekommert, en nog minder dien,
als het noodig itf, tracht te verbeterenis
deze, dat de gronden op vele plaatsen
geen eigendom zyn van een bepaald p'er-
soon, maar gemeenschappelijk bezit van
de deeigerechtigden van het dorp. Aan
hen worden alle jaren door het dessahoofd
de velden toegewezen, over welker oogst
zij beschikken mogen sommige werkzaam
heden, als het maken van bevloei ingska-
nalen, het onderhouden van voetpaden,
worden gezamenlijk verricht, maar voor
het overige zorgt ieder voor zichzelven.
Diegenen der dorpelingen, die niet tot de
deeigerechtigden behooren, zyn by dezen
in dienst, en ontvangen hun loon in den
vorm van een bepaald gedeelte van de
opbrengst. Daar nu onder deze omstan-
heflen niemand weet, welk stuk land hy
een volgend jaur in gebruik zal krygen,
is het wel te begrypendut grondverbe
tering een zaak is die men gewoonlyk
over tiet hoefd ziel.
Niet overal op Java is deze rt
dit gemeentdyk bezit, in zwang.
plaatsen brengt de dessaman voorti
hetzelfde stuk land iu bebouwing.
ratie verstikking voorkomt. Met een moed,
die bewondering afdwingt, hoorde de Prins
zyn vonnis aan en besloot van de operatie,
wegneming van het strottenhoofd, af te zien.
Voorloopig zal hij naar het advies zijner
genoesheeren te 8t. Retno blijven, wat voor
de bewaring zijner krachten wenschelijk
is. Hoe de Keizer hot oordeel der weten
schap vernam laat zich denken. Het Nor-
■telijk Huis en de geheele natie is diep
verslagen door dit onverwachte en nood
lottige bericht, dat ook over de grenzen
van Duitschland een weemoedigen indruk
maakt.
Men begrijpt dat onder deze omstandig
heden het bezoek ven den HusHisclien
Keiser, tegen den 18. dezer aangekondigd,
niet die belangstelling wekt, als anders
het geval sou zyn. Het bezoek zal io
verband daarmede ook slechts zeer kort
zyn en de Prinsen zullen zich voornamelijk
belasten met de plichtplegingen, aan zulk
een bezoek verbonden. Van nabjj de deel
neming waarnemende vau een gansch volk
iu het leed dat het Vorstenhuis treft, zal
zeker niet nalaten ook den Russiscben
Keizer te treffen, wiens ervaring zoo ge
heel anders is, getuige de berichten, die
schier dagelijks reppen van nieuwe plan
nen om de bestaande orde van zaken omver
te werpen. Zoo wordt thans weer gemeld,
dat eeu, spoorweg-machinist in hechtenis is
genomendie alleen als zoodanig dienst
had genomen, om te kunnen medewerken
aan aanslagen op 's Keizers leven. En toch
gaat de Russische regeering voort do be
volking of een deel daarvan te tarten. In
welken zin moet men toch anders ver
klaren het besluit, waarbij aan de Joden
in Tiflis, 6000 iu getal, het langer verblyf
aldaar ia ontzegd F
Treurige tooneelen hebben Zondag j.l.
weder in Engeland» hoofdstad plaats ge
had. Nadat geruimen tyd lang de verga
deringen der socialisten op Trafalgar tquare
ongehinderd waren toegelaten, besloot de
politie, daartoe door de bevolking in die
wijk aaugespoord, ze voor 't vervolg te
verbieden. In strijd met dit verbod had
zich Zondag eene talryke menigte op
Trafalgar square verzameld ey hield toe
spraken eu optochten, tonder dat het der
politie, die p. in. 5000 man steik was, ge
lukte het park te doen ontruimen. Eindelijk
verscheen de militaire macht en ontstond
zonder dat deze er naar ’t schynt feiteljjk
aau deelnam, eene bloedige botsing. Het
getal verwondenwaaronder ook vele politie
dienaren, wordt op ruim 500 geschat. Tegen
Zondag a. s. is eene nieuwe samenkomst
in hetzelfde park aangekondigd.
In verband hiermede is eene buitenge
wone politiemacht van 20.000 man ge
vormd. De oude Gladstone heeft in een
open brief de bevolking aangemaand geen
deel te nemen aau de bijeenkomst en af
te wachten wat de bevoegde rechter om
trent het recht van vergaderingen op be
doeld plein zal beslissen. Hy deed beter
dan de Pall mall gazette, die, toen de po
litie, hetzij dan terecht of ten onrechte,
de bijeenkomsten verbood, het volk aan
spoorde zich niet aan het verbod te storen
en daardoor de verantwoordelijkheid voor
de plaats gehad hebbende tooneelen groo-
tendeels op zich lagdde.
Het onderzoek naar de knoeieryen met
ridderorden in Frankrijk is nog in vollen
gang. Het gerechterlyk onderzoek doet
hoe langer zoo meer uitkomen, welk eon
groot aandeel Wilson, Gróvy’s schoonzoon,
in al die schandalen gehud heeft. Hij heeft
het Elysée dan ook reeds moeten verlaten
en zal straks wellicht zoek zjjn. Van zjjn
standpunt bezien, schjjnt dit nog de beste
uitweg te zyn.
Vorst Ferdinand van Bulgarije heeft, ter
herinnering aan zijne komst ten troon, een
ridderorde ingevoerd. Hy is thans met do
Porte aan het onderhandelen over eene her
vatting der betaling van de door Bulgarjje
aan Turkye verscnuldigde schatting, een
bewjjs dat hy begrypt waar de Sultan het
gevoeligst is l
STATEN- GENERAAL.
De Tweede Kamer hervatte Maandag
haar vergadering. De geloofsbrieven van
Mr. J. A. Levy, nieuwgekozen lid voor Alk
maar, werden onderzocht en goedgekeurd
na beëediging nam genoemde Afgevaardigde
zitting. Daar het eindverslag over de In
dische begrooting nog met gereed was, gaf
de Voorzitter in overweging haar zoo mo-
geljjk Woensdag aan de orde te stellen, na
afloop van de nog te behandelen wetsont
werpen.
Overeenkomstig het ten vorigen dage
nog nader vastgestelde plan, behandelde de
Tweede Kamor Woensdag eenige kleinere
wetsontwerpen, die alle goedgekeurd werden,
(onder deze oen verhooging van Hoofdstuk
VIII der Staatsbegzooting voor 1886, we
gens vergoeding van schade, veroorzaakt
door schietproeven aan den Hoek van Hol
land); d^rna ving zij de algemeene be-
schouwihgen uan over de Indische Begroo
ting.
De heer Cremer besprak de groote oen-
i f 500 tot f 1000,
an opzegging;
ven f 1000, met
pwgging)
gen boven f1000,
■on.
De ryst, die op Java, gelyk over het al
gemeen in 't zuidoosten van Azië, in een
aantal verscheidenheden wordt gekweekt
is eigenlyk een moerasplant, en heeft, dus,
om tot wasdom te komenveel water
noodig. Niet alle soorten echter evenzeer:
sommige moeten, opdat de planten niet
stervenverbouwd worden op velden die
bestendig onder water worden gehouden,
een andere sourt, de zoogenaamde berg-
ryst, teelt men op de hellingen, en zy
wordt door regen en dauw voldoende ge
drenkt. De natte rijstveldensawahs ge-
heeten, geven de ruimste oogsten, en vor
deren ook den meesten arbeid; zy worden
veelvuldiger aangetroffen dan de droge.
De lystplant heeft in haar uiterlyk veel
overeenkomst met onze granen, die met
haar tot dezelfde familie behooren. Zij
bereikt een hoogte van circa 8 decimeters,
heeft halmen met knoopen, lange smalle bla
deren en aan den top de arenwaaraan
de korrels aan harde steeltjes zyn beves
tigd en Van een kafnaald voorzien zyn.
De eerste aanleg van een sawah is een
werk van belang.
De dessa-man, die een stuk land, vroe
ger niet met ryst beplant, in gebruik of
in bezit krygt, begint natuurlyk met over
leggen hoe hy het op de geschiktste wyze
tot een sawah kan inrichten. Dat hangt
geheel van de ligging af. Is het gelegen
op de helling van een berg, dan levert
deze in overvloed het noodige water. De
kunst is maar, het te houden, en daartoe
worden aan de benedenzyde van het ryst-
veld dammen aangelegd, die het water
niet beletten, ook de lager gelegen velden
te besproeien maar toch een voldoende
-waterbedekking doen achterblijven. Door
openingen in deze dammen te maken kan
men de akkers, als het noodig is, droog
leggen. Is in de nabyheid een stroomende
rivier, dan wordt het water door kanalen
over de sawali geleid: ligt het veld daartoe
te hóóg, ook in dat geval weet de Javaan
raadhy zet den stroom at door middel
van een dam of stuw, die de beide oevers
verbindt, en verhoogt ahoo den water
spiegel. Nu is de bodem van Java byna
overal zacht glooiend, zpodat er overvloed
is van fnsch stroom end water, hetgeen
voor den rystbouw zeer bevorderlyk is.
Daar waar de grond volkomen vlak is,
maakt men dammen om het regenwater
tegen te houden, en kan de beplanting
sleehts in den regentyd plaats hebben.
Laat ons hier even vermeldendat tus-
schen de keerkringen slechts twee jaarge-
tyden worden onderscheiden, het droge
en het natte: in warmte verschillen zy,
ten minste naby den evenaar, met veel.
t ral iaat ie in het bestuur, oortaftk van ver
traging in de afdoening van taken. Ver
betering verwacht spreker alleen van inzö«-
ring van gewestelijke en plaatseljjke bi-stttren
voor de aangelegenheden van meer locaïeu
aard. De heer Van Gennep verheugde ziCn
over de intrekking der tabaksbelasting, en
had verwacht dat nog andere flnanciëele
regelingen, eigenlijk bij deze begrooting
hehoorende, bij de Kamer zouden syn in
gekomen; het deed hem leed, dat in de
Tjiomas-zaak nog geen beslissing was ge
nomen in den geest van het te dier zake
uitgebrachte votum der Kamer. De heer
Kielstra keurde het beleid der Indische
Regeering tegenover de onafhankelijke
Battalanden af; een vrijwillige annexatie
achtte hij wensohelyk, tor opheffing van de
moeiel ijk heden aan het Tobameer. 8pr.
constateerde den vooruitgang van het In
dische leger en kwam op tegon het heer-
schend vooroordeel, dat de soldaten in Indië
het slecht hebben. De heer Van’Baar
vroeg of de Minister van Financiën, gewa
gende van een bijdrage uit ludië ter dek
king vau een tekort op do Nederl. Staate-
begrooting, zich niet had verrekend? De heer
W. K. Van Dedem zette iu grove trekken
zijn denkbeelden omtrent hervorming van
hut bestuur in Indië uiteen. De heer Roo-
seboom ried aanby de voorgenomen reor
ganisatie van de infanterie ook andere dan
de officiëele personen te raadplegen. De
Minister van Koloniën betoogde het weinige
practiseh nat ran een debat over bestuurs-
hervorming, onder de tegenwoordige om
standigheden. De intrekking der tabaks
belasting was geschied wegens den slechten
tyd waarin zy vielniet om het beginsel
waarop zij rust. Den Minister zou het ook
zeer verheugd hebben, als de exceptioneels
maatregelen, in de Tjiomaszaak genomen
ingetrokken hadden kunnen wordenhet
votum der Kamer bedoeldedit aan den
Gouverneur-Generaal over te laten. Deze
meening werd bestreden door den heer Van
Houten die in gezegde .stemming een zuch
ten aandrang heeft gozien, om den Gouver
neur-Generaal te nopen op zyn besluit terug
te komen on bet thans niet ongepast achtte
te vragenwelke redenen er nog zijn dat
de hoeren Sol en De Starter niet ia de resi
dentie Buitenzorg worden toegelaten.
In de zitting van Donderdag werden de
algemeene beraadslagingen over de Indische
begrooting voortgezet en geëindigd. Van de
discussiën stippen wij alleen aau, dat de heer
Holdt de zaak-Willink Ketjen ter sprake
bracht De heer Reuther verklaarde, dat
genoemde heer in Indië volkomen wettig is
behandeld. De Miniatera van Kolouiën en van
Binnenlandsche Zaken constateerden, dat de
heer Ketjen onwaarheid spreekt, zichwlven
beHchuldigende van miadryven zooals het
dreigen met een zweepwelke hij niet
pleegde; dat hjj volkomen wettig ontslagen
is en gepensioneerd met f 1560en dat. hem
alleen uit medelyden hulp is gegeven of
aangeboden, geeuazina uit erkenning van
onrechthem aangedaan.
Op Java heeft nu
tober tot April, l
meeste werkzaamheden op ’t rystveld wor
den verricht.
Zoodra de regen flink doorkomt. neemt
de arbeid een aanvang. Eerst worden de
vrienden en een priester genoodigd, om ge
zamenlijk een offer te brengen aan den geest
van de sawah, op wiens gunstige gezind
heid veel prijs wordt gesteld; onze vriend
de landbouwer laat verschillende spyzen ge
reed maken, de geeat mag zich aan den
geur verzadigen, terwijl het voedsel- zelf
door de gasten wordt genuttigd. Dat feest
wmijt later herhaaldtegen den tijd dat
de oogst binnehgebraclit moet worden.
liet eeiste werk is het gereedmaken van
een kweekbed voor jonge plantjes. Op
go*d losgewerkten grond, dien men één
dag laat uitdampen en vervolgens onder
water zet, worden de korrels uitgezaaid
soms legt men geheele halmen in den
grond. Terwyl hier de ontkieming plaats
heeft, worden de velden (geploegd. De
Javaansche ploeg bestaat uit een krom
stuk hout met hputen schaar, van eeu
yzeren punt voorzien, en is met twéé
buffels bespannenhet geheele werktuig
)s zoo hebt dat de man het 's avonds op
zyn schouder i.aar huis brengt
Ruim 40 dagen laat .men het veld nu
uitdampen, waarna het wordt bevloeid en
vervolgens geëgd door middel van een
grooten houten harkmet een buffel ber
spannenop dit eenvoudig werktuig gaat
de man zitten om de drukking te ver
meerderen.
Nu is de planttyd daar. De mannen
halen de plantjes, de Mil, van de kweek
bedden. en binden ze tot bosjes samen:
het uitplanten geschiedt door de vrouwen,
die in feestelijke stemming, het baar met
bloemen versierddezen belangrijken doch
niet gemakkelyken arbeid beginnen. Met
een bios zaailingen in de hand gaan zy
naar het eind van het veld; dat zij met
de bloote voeten door den modder waden
deert haar volstrekt niet. Met den vinger
maken zy een kuiltje en bevestigen daarin
een plantje, of, zoo dit niet krachtig ge
noeg is om een flinken stoel te doen ver
wachten. meer dan een. Zoodra de dag
aanbreekt wordt de arbeid aangevangen,
en tot omstreeks tien uur des voormid-
dags volgehouden.
Is hel planten afgeloopen, dan laat men
het water weer wegvloeienom na twee
dagen op nieuw, en ditmaal voor langen
tyd, het veld onder te zetten. De geheele
omtrek beeft nu het aanzien van eeu uit
gestrekt meer, tot aan de grens van de
bosschen, de koffietuinen of een naburige
dessa, alleen afgebroken nu door de
legelmatig aangelegde dykjes. Langzamer
hand ziet men na eenigen tyd de frisoh
groene topjes der planten boven den wa
terspiegel uitsteken; maar ttgelykertyd
ontwikkelen zich andere planten, die de
Javaan liever niet heeft,omdat zy den
groei van zyn voeding-gewas belemmeren.
Daarom moeten mannen, vrouwen en kin
deren yverig aan het wieden, hetgeen in
het water niet zoo heel aangenaam is.
Maar alvorens daaraan te beginnen, gain
de luitjes eerst vroolyk feest houden, en
welgemoed aanvaarden zy den arbeid. Ge
woonlyk wordt tusschen planten eu oogsten
meer dan eens gewied.
Tegen den tyd, dat het zaad zich be
gint te vormenis het water geheel onder
het groene kleed onzichtbaar gewoiden.
Nog een korte poos, en de aren staan
niet meer rechtop. Nu wordt het water
afgelaten; stuwen in de rivieren en dam
men om de akkers worden doorgesneden,
eu weldra vertoonen zich de planten in
haar geheele lengte aan het oog. Doch
nu komen er ook vyanden opdageneen
der gevaarlykste is het rijstvogeltje, dat
met honderden kameraden op het veld
nederstrykt; en even onverschrokken als onze
musschen, met zjjn rozenrooden snavel een
deel van den oogst tracht te Vermeesteren.
Allerlei middelen worden in het werk ge
steld om de kleine roevers naar alle rich
tingen te verdryven. Uit een wachthuisje
in dé hoogte loopen touwen met lappen
over den akker^ en worden door een jon
gen in beweging gebracht, maar erg bang
zjjn de kleine blauw-gfyze guitenwaar-
schynljjk zyn zij den lezer niet onbekend
in Europa houdt men ze vaak als kamer-
vogéltjes in een kooivan nature niet.
De oogsttjjd is aangébroken. De bevol
king bereidt zich tot het gewichtig werk
der inzameling voor met een feeStelijken
maaltyd, van godsdienstige plechtigheden
vergezeld, en daarna trekken allen, mannen
en vrouwen in enkele streken alleen de
laatsten netjes uitgedost naar het veld.
Op het hoofd dragen ze een ontzaglijk groo
ten stroohoed, in den vorm van een hollen
halven bol, en die niet slechts het gelaat,
maar ook den hals en de schouders tegen
de brandende zonnestralen beschermt.
De ryst wordt met gemaaid maar gesne
den, met een zonderling gevormd mesje.
Het bestaat uit een kleine plank waardoor
een stokje is gestoken het lemmet, aan de
scherpe zyde boogsgewijs, is aan den rand
:1 iTjhB i
bevestigd. Met den duirrf word elke sten
gel afzonderlijk tegen de snede van het rjjst-
mes aangedrultl. H,oe4t^*ig de Javanen
dit ook doen, toch is het licht te begrypen
dat deze manier van werken ontzagljjk veel
tyd vereischt; doch de eerbied dien zy hun
voornaamste voedingsmiddel toedragen is
zoo groot, dat zy een vluggere en doelma
tiger behandeling, met den sikkel by voor
beeld, stellig zouden afkeuren.
Aan de aren wordt een paar decimeter
van het stroo gelaten; men b/ndt ze daarna
in bosjes, die luchtig op het veld worden
nedergezet om te drogen. Bjjnaeen maand
blijven ze daar staanhet naar huis halen
geschiedt alweer met feestelijk vertoon, waar
van onze Javaansche vrienden byzonder
groote liefhebbers zjjn.
Het binnenhalen heeft meestal op de vol
gende wyze plaats: de mannen wandelen
heel bedaard naar het veld, vitten zooveel
bosjes by elkander als zij zender te veel
moeite op hun hoofd kunnen dragen, en
kuierenaldus beladennaar de schuur.
Deze is wat de vorm aangaat, het best te
vergeFyken bjj een zeer groote trog, rus
tende op korte palen er is geen deur be
neden, maar boven in het dak, zoodat de
voorraad langs de bawboesladder naar bin
nen moet gebracht worden. Het is gebrui-
kelyk, de bossen daar veertig dagen te laten
liggen alvorens ze aan te raken; slechts in
tjiden van groote schaarschte wordt van
die gewoonte afgeweken. Is de tijd ver
streken, dan wordt niet, evenals by onze
landbouwers, de geheele massa achtereen
gedorscht en gepeld; de viouwen halen da-
gelyks niet meer uit de schuur dan zij voor
den maaltjjd van het gezin noodig hebben,
en ontbolsteren het in een langwerpig uit
gehold blok, of in een houten vjjzel, met
een dikken slok, die in het midden dunner
is om met de hand omklemd te kunnen
worden. Dageljjks wordt bjj elke woning
het eentonig geluid, door hel stampen ver
oorzaakt, gehoord. Er worden op die ma
nier zeer veel korrels verplellern, en men
zou zich vrjjwat bevoordeelen, door in elk
dorp een rijstmolen op te richten, die door
stioomend water, waarnaar men gewoon-
lyk niet ver behoeft te zoeken, of door buf
fels in beweging werd gebracht. Doch de
pogingen, om de Javanen tol die verbete
ring te doen besluiten, zijn byna overal mis
lukt op
molens i
dan nog
