Mr.J.G.Patjjn.
SLIEDRECHT.
K. vu WIJNGAARDEN IJz
VELE KIEZERS.
adveütëntiëk
LIBERALE
Kiesvereeniging
Schoonhoven enOmstreken,
Schoonhovensche IJsclub.
BÏyart-Coneours
Keurige GOGHAC,
Een Winkel- en Woonhuis, i
BOERENKNECHT, i
eene nette Dienstbode.
eene ilinke Dienstbode,
Het Moderne Orakel
Haastrecht.
Van Wijngaarden IJz.
Hoofdkiesdistrict
Dankbetuiging
Tot Lid van de Tweede
Kamer der Sta ten-Ge
neraal wordt ernstig
aanbevolen de Heer
van 600 partyen.
P. STOLKER.
Firma W. H00GEND1JK.
Openbare Verkooping
binnen Polsbroek
Het Bestuur der af-
deeling «Burgerplicht"
verzoekt L vriendelijk
en dringend a. s. Dins
dag trouw ter stembus
op te komen, liet stem-
I bureau is geopend van
des morgens 9 uur tot
des middags 4 uur.
HET BESTUUR.
Daar de Heer VAN HATTLN niet in aanmerking wenscht
te komenvertrouwen wij dat gij allen Uwe stem eendrachtelijk met
ons zult uitbrengen op den Heer
Een manwaarvan wij de volle overtuiging bezittendat hij
met de belangen van ons District in alle opzichten volkompn bekend
is en die ook zeker zal behartigen.
By gelegenheid fan het 25-
jarig bestaan der Instructie-compagnie sal
•r op 16 en 17 Mei a. b. eene reünie
plaats hebben tan officieren en oud-officie
ren, die vroeger bij de oompagnie gediend
hebben of daarby hunne eerste opleiding
ontvingen. Naar wij vernemen, bestaat het
voornemen, gedurende die dagen een asBaut
te geven, vuurwerk af te steken, een bal
te doen plaats hebben enz.
Ook de onderofficieren, die than» alhier
in garnizoen zijn of vroeger alhier gediend
hebben, zullen de oprichting der oompagnie
feestelyk herdenken.
Zoowel door de officieren als door de
onderofficieren is eene commissie gevormd,
teneinde een en ander nader te regelen.
Wy twyfelen niet of het gemeentebe
stuur en de burgerij zullen toonen, ruim
schoots te willen bijdragen, om het wel
slagen van het feest te bevorderen. Waar
het de belangstelling in een inrichting
geldt, waarmede de bloei onzer gemeente
en het welzjjn van de ingezetenen ten zeer
ste samenhangenachten wy het, den be
trekkelijk korten beschikbaren tijd in aan
merking genomen, niet ongepast den wensch
uit te spreken, dat vry spoedig blijke welke
plannen er by hel gemeentebestuur en de
ingezetenen mochten bestaan.
Op uitnoodiging van het be
stuur der Liberale Kiesveraeniging alhier
trad gisteren-avond te half zeven uren de
heer Mr. J. 0. Patijn, candidaat der cen
trale kiesvereeniging „Burgerplicht" in het
distriot Bodegraven, in het lokaal „Van
Zessen" sis spreker op.
De belangstelling was buitengewoon groot:
byna 250 personen, waaronder zeer velen
uit de naburige gemeenten Berg-Ambacht
en Ammerstol, waren in de zaal aanwezig.
Do .voorzitter der kiesvereening de hoer
Mr. D. Van Oosten Siingeland, opende de
vergadering en wees op het voorrecht, dat
onze gemeente genoot door het optreden
van den heer Paty'n, waarna het woord aan
dezen werd overgedragen.
De heer mr. J. 0. Patjjn, daarop zich
voor de lezenaar plaatsende, sprak het
volgende
Mijne Heer en
Op uitnoodiging van het bestuur dezer
kiesvereeniging wenBch ik een woord tot
de kiezers te spreken. Het is niet de eerste
maal dat ik de eer heb in dit lokaal met
de kiezors eene samenkomst te hebben. Ik
heb in bet begin dezer week te Gouda
gesproken, en heb toen reeds gezegd, hoe
ik dacht over het al of niet wenschelijke
dat een volksvertegenwoordiger of candidaat
voor de kiezers optreedt. Men moet dan
ook niet beschouwen dat er toezeggingen
of beloften door mij gedaan zullen worden,
want daarmede moet men zeer voorzioh-
tig zijn.
Ik heb gezien in de Schoonhovensche
Courant, wat alhier de vorige spreker, do
heer Van Velzen, gezegd heeft; hy wil
namelyk geen mandaat imperatief. Ik ver
lang dit evenmin, ik ben bier gekomen om
een ernstig woord te spreken met u, kiezers,
die op 6 Maart a. s. uwe stem znit uit
brengen. Ik wil eerlyk zeggeutoen ik de
Bchoonhovensche Courant gelezen had, ik
omtrent de rede van den heer Van Velzen
oen allergunstigsten indruk verkreeg, en
met genoegen zyn beginsel vernam dat men
niet moet smalen op tegenstanders, niet moot
zwartmaken, want dat streven is niet edel
en kweekt partyhaat. Allen lof aan dien
spreker en gaarne wensch ik hem hierin te
volgen en geen verdachtmaking van de can-
didaten uiten, maar alleen beginselen ver
dedigen.
liet veld is ruim, en daarom zal ik mij
slechts tot enkele zaken bepalen en wel
tot eenige punten van verschil. Men heeft
in dit district meerdere candidaten gestold,
en ik heb mjj een oogonblik afgevraagd of
het niet gewensoht zou zyn dat ik mjjne
caudidatnnr introk. Ik beb het niet ge
daan, omdat ik vermeen dat hydie door
do verschillende vereenigingen candidaat
gesteld is, geen vry man is en staat tegen
over de andere candidaten, hoewel onder
de oandidaten één is die het dichtst
by my komt, en die is de heer Mr. Graaf
van Limburg Stirum. Mocht het tot eene
herstemming komen tusschen de audere
oandidatendan de stem op hom uitge
bracht die het dichtst bjj ons is. De heer
Van Velzen heeft hier behandeld het pro
gram van actie, by heeft dat voorgelezen
en verder ontwikkeld. Hierover wensch
ik oen enkel woord te zeggen. Dat pro
gram van actiewaartoe moet dat die
nen dat is gemaakt opdat de verbonden
anti-liberalen een gemeenschappelijke basis
hotlben, waarop zjj zullen handelen, wan
neer zy aan de regeering komen. Een der
gelijk programma hebben do anti-revolutio
nairen nooit bezeten. Een groote, ernstige
grief heb ik daartegen: het is vaag on
dubbeltinnigwy moeten weten wat men wil,
terwjjl het program niet dnidelyk zegt wat
men wil, en waar het program duidelijk
spreekt, is het lynrecht tegenover de libe
rale beginselen.
Het eersto gedeelte van het program
spreekt over het kiesrecht, wegneming
van het onrecht, thans in het behoud van
do vyf meervoudige districten gelegen, in
voering van een kieswet op billyker en
minder beperkten grondslag on herziening
van het kiesrecht voor de gemeenteraden
(grondslag van bet kiesrecht en recht der
minderheden).
Ik moet bekennen dat ik er verbaasd
over ben: ik meende dat juist by de libe
rale party tegen uitbreiding van het kies-
rooht nooit betwaren hebben bestaan, en
in weerwil de liberalen zeer goed wisten
dat door de uitbreiding wellioht de anti
revolutionairen aan het bewind zonden
komen, het heeft hun niet weerhouden de
veranderingen aan te nemen tot uitbreiding
eu billy ker regeling van het kiesrecht. Het
program van actie begint nu juist le spre
ken van wegneming van het onrecht, en
wie dat onreotit bedreven heeft, daar wordt
do liberale party mode bedoeld. Laat ons
eens nagaan. Tot dusver stemde 3 percent
van de mannelijke bevolking en nu door de
veranderde kieswet is het kiesreoht zooda
nig uitgebreid dat in de groote steden 5 per-
eeat en op het platte land 10 tot 18 percent
van de manuelyke bevolking kiezer zyn,
en toen heelt een lid dar 2e Kamer, de heer
v. d. Feltz, die onbillykheid willen wegne
men, dooh zyn voorstel daartoe ii verworpen
door de anti-revolutionairen. De groote
grief bestaat daarin, dat de groote steden
niet gesplitst zijn in verschillende districten,
en of dat nu een voor- of een nadeel zou
zyn, wie zal daarvan do verzekering kun
nen geven. Welken uitslag do stemmingen
zullen geven, weet niemand; het aantal
nieuwe kiezers is aoo groot, dat niemand
W(Bet wat het worden zal. By de indiening
dèjr veranderingen van de kieswet zyn er
wél 20 amandementen omtrent de kiestabel
ingediend, ook omtrent de groote steden,
dejeh toen is er gezegd laten wy die kwestie
laten rusten tot later en toen is het voor
stal der verdeeling van de kiesdistricten,
zooals door den Minister was ingediend,
aangenomen geworden zonder eenige wijzi
ging. De liberalen krijgen nu het verwijt,
dat zij de verdere verdeeling tegengehouden
hebben en dit is geheel onjuist. Hu wil
men vooral voor gemeenteraden ook de
minderheden vertegenwoordigd zien. Hoe
is dat met de Rechterzijde gesteld. By-
voorbeeld Noord-Braband en Limburg, waar
toch behalve de Roomscheri ook Protestanten
wonen, wordt daar gedacht een plaats af
te staan voor de protestanten; of in Ovei-
ijsel, waar behalve anti-revolutionairen ook
andersdenkenden wonen, wordt daar gedacht
eén plaats af te staan aan liberalen of ka
tholieken. De waarheid moet nit de ge
schiedenis blijken: de heer Groen van Priu-
sterer stelde reeds in 1850 voor, lie dis
tricten Amsterdam, Rotterdam en 'a Hage
té houden, en dus het gaat in de verste
verte niet aan om te zeggen, dat de liberale
partij van de verdeeling de schuld is. De
liberale partij wenscht een uitbreiding in
ruimeren kring. Ik heb bier voor mjj een
sehryven vali de liberale kiesvereeniging
de Grondwet te Amsterdam in zake het
kiesrecht en wat daarin gezegd wordt, kan
ik my geheel mede vereenigen, het luidt
als volgt:
„Tot de uitbreiding die het kiesrecht heeft
ondergaan, heeft meer dan ééne partij mede
gewerkt maar niet elke partij uit dezelfde
beweegredeneu. Sommigen deden het, omdat
zij van die uitbreiding versterking van den
kring hunner geestverwanten in de Staton-
Gèneraal verwachttendo liberale partij deed
het, ofschoon zij het zeer wel mogelijk achtte,
dét zij bjj de verkiezingen het onderspit zou
delven. Het liberale beginsel in zake het
kiesrecht komt hierop neder, dat recht zóó
ver uit te breiden als bestaanbaar is met
hélt algemeen belang. En is van die uitbrei
ding het gevolg, dat de tegenpartij op het
kassen komt, weina men moet zich dat ge
troosten. Niet kunstmatigniet door ont
houding van het kiesrecht aan hen, die in
sttat zijn z.'eh over de landsbelangen een
oordeel, te vormen, mag eene partij het ge
zag veroveren of zich daarin handhavou."
l)e libsraliaeering stelt niet het algemeene
kiesreoht voor; ook myn gevoelen is dat
ik i niet behoor tot de voorstunders van het
algemeen kiesreoht, het Hederlandsche volk
is daar in het algemeen nog niet rijp ge
noeg voor; en het zou maar vallen iu han
den van volksmennersdie daar party van
weten te trekken.
Het 2e punt van het programma. Het
open stellen van de gelegenheid tot het op
treden van Kamers van arbeid op coöpora-
tieven grondslag, ter voorlichting van de
overheid en het beschermen van den arbeid
door de wet.
Dit is zoo vaag mogelijk gesteld, ik ge
loof dat wy allen daar niets op tegen heb
ben; het iB zoo onschuldig inogelyk; ka
mers van arbeid en bescherming door de
wet. In de toelichting echter van het pro
gramma wordt blijkbaar de sociale-kwestie
bedoeld, en wel in hoeverre de staat ver
plicht is mede tq. werken tot oplossing van
dit vraagstuk; doch wanneer men het pro
gramma leest en de toelichting, dan krijgt
men weder gelimfl iets anders, want de
anti-revolutionairen wenschen de staatsbe
moeiing zooveel mogelijk in te krimpen.
Wateohter meer vau belang is, dat is het
beschermen van de arbeiders. Ik beb uit
verschillende redevoeringen gelezen dat de
zorg voor de arbeiders, de wet tot waar
borg van den kinderarbeid te danken was
aan de auti-revolutionuiren. Hoe men zoo
iets durft zeggeu is voor rny een raad
sel. De wet van Van Houten, die wezen
lijk Links en niet Rechts is, toe te
sehryven aan de anti-revolutionairen, dat
gaat te ver. Men weet hoe toen do hou
ding geweest iB van dieparly. Dr. Kuyper,
dio toenmaals lid dei btaten-Generaal was,
heeft het voorstel Van Houten sterk on
dersteund, de kerk deed haar plicht niet
en daarom moest de siaut tusschen beide
komen eu toen het op stemmen aankwam,
Btemde hij er tegen. De Kamer van ar
beid mijne hoeren, gy zult waarschijnlijk
met al die lange verslagen der enquête
gelezen hebben, maar juist die euqufte
hebben dingen auu het licht gebracht, die
noodzakelijk maakt, dat de wetgever tus
schen heide komt. De enquête is afge
broken door de ontbinding der Kamors,
maar de liberale party wenscht die enquête
voort te zetten, ten einde meer licht te
krygen. De sociale kwestie is zulk eene
gemakkelyke kwestie niet, men loopt ge
vaar na stilstand aan het hollen te raken.
In Ünitsehland hoeft men maatregelen ge
nomen, die voor ons laud niet gewenscht
zouden zyn.
De individuën kunnen tot oplossing van
dat vraagstuk meer doen dan de staat;
de hoogere heffen de lagere tot zich op en
doeu al het mogelyke om staatstusschen-
komst onnoodig te maken. Niet zoo ver
dat de staat met iets zou kunnen; in som
mige gevallen is de staatsbemoeiing ge
wensoht. By de Kamer is een voorstel
aanhangig gemaakt tot uitbreiding van de
wet Van Houten oin voor het kind den
arbeid beter te regelen, en nu zou meu
verwacht hebben van Dr. Kuyper dat hy
deze gelegenheid met twee handen aan
gegrepen zou hebben om aan te dringen
om die noodzakelyke wet in haiiduu te
nemen, maar met» daarvan. Hjj schreef
eenvoudig dat daar mets van komoa kou,
want de Kamer was morsdooden toch do
iudieniug der wet, als eersto vrucht der
enquête, zou een gi>ed figuur voor de kie
zers gemaakt hebben.
Verder wordt iu het programma gespro
ken van opheffing van vacciuedwaug. Ik
geloof echter veilig te mogen zeggen, dat,
welke regeer mg er ook moge komen, heUy
een liberaal, heUp oen anti-liberaal, geen
regeeriug en geen Kamer er aan sal denken
de verplichte vaccinatie weg te nemen. Iu
de geheele Kamer hebben zioh slechts twee
personen voortdarend ér tegen verzet, en wel
de heeren Kenchenius en Fsbins, want alle
anderen zyn verstandig genoeg om het heil
zame van dien voorzorgsmaatregel in te
zien. Het programma zegt welde over
heid moet niet voor den,vader inde plaats
treden. Maar daar, waar de vader te kort
schiet in zjjne verplichting, daar waar bet
geheele land gedreigd wordt met eene ver
schrikkelijke verwoesting, daar is het de
plicht van den dtaat om op te treden, om
dat de vader niet wil. Ik ben overtuigd
dat de overgroot» meerderheid van ons volk,
werd, deze maatregel afgeschaft, by het uit
breken van eeuo epidemie, waarbij soms het
geheele land, ja zelfs Europa bedreigd werd,
zou uitroepenOch. geeft oas spoedig de
vaccine wet terug.
Vervolgens wordt in het programma in
zake het onderwijs gesegd: Schoolgeld-
heffing van wie betalen kan. —Ik
geloof dat niemand daurop iets tegen kan
hebben dat bepaald wordtdat die betalen
kan, ook moet betalenhet iB helaaB maar
al te waardat jn vele groote steden heel
veel wordt besteed aan opschik en kleeding,
maar het onderwjjs als-je-blieft gratis.
Doch iets anders is het voor hen, die we
zenlijk niet kunnpn betalenvoor do arme
kinderen voor db 80 duizend kindereu, die
nog in ons land verstoken zyn van onder
wijs; daarvoor mpet de gelegenheid opeu-
ataan voor nietB1 onderwijs te ontvaugeu.
Betale die kan, maar gratis onderwjjs
voor hen die niet kunnen betalen.
Het programma zegt verder „inkrimping
van de ryksiujeuiogen voor .middelbaar
énderwjjs". Ot'dlr éen dienst zóu zijn, be
wezen aan het vajderlana, dat valt te betwij
felen. Thans reejls wordt meu gedwongen
zijne kinderen te kenden naar grootere ste
den, omdat is kleinere gemeenten het onder
wijs niet voldoende is te verkrijgen neen,
integendeel, uitbreiding zooveel mogelijk van
het middelbaar onder wysanders zal de
voortdurende verhuizing naar grootere ge
meenten neg meer toenemen, en voor hen,
die gedwoigen zijn te moeten wonen in de
plattelandsgemeenten, zullen de zeer uadee-
lige gevolgen niet uitblijven. Ik ga niet
mede met de sociaal-democraten; het is
niet mogelijk aan allen kapitaal te gevou,
dooh wjj kinnen zorgen, aan onze kinderen
geestelijk kapitaal te verstrekken. Neen,
ih plaats van inkrimping, geef gelegenheid,
waar bet ook is, tot uitbreiding, geef het
kind gelegenheid zich zelf door eigen kracht
en kennis t« plaatsen op den maataohap-
pelijken ladder, opdat hij zelf eene
plaats in de maatschappij kan veroveren.
Verder zegt het programma „herstel
van gewetensvrijheid op Schoolgebied voor
den arme". Zoo jets begrijp ik niet. Het
is de strijd tegen het openbaar onderwijs,
voortdurend door de anti-revolutionairen ge
wenscht, dat weten wij. Maar mag de
staat zich san het onderwijs onttrekken,
neen, bet is een dure plicht van den staat,
dat is zoo begrepen in den laalsten tyd en
ook al reeds vóór'70 jaren, het is en blijft
een voortdurende i zorg voor de regeering.
L)e staat kan zich niet onttrekken, omdat
ket ouderwijs achteruit zou gaau.
En de openbare school, zoowel in het
binnen - als in het buitenland, wordt hoog
geroemd. Ja, de ouden van dagen zuilen
zich nog wel herinneren hoe wel wij ons
gevoelden op do openbare school, doch toen
was er geen strijd. Langzamerhand iB van
de schoolquaestie een strijdleus gemaakt,
want zoo de anti-revolutionaire party ge
wild had met ous het goede tot stand te
brengen, dan had de stryd reeds lang op
gehouden te bestaan. De openbare school
heeft niet alleen een opvoedend karak
ter, maar is bovendien Godsdienstig; de
wet wil ^leohts eerbiediging van anders
denkenden. En het kun niet anders of
ieder onderwijzer drukt den stempel van
zyn karakter bjj het geven van onderwjjs
duurop, en dat kan qiet godsdienstloos wezen.
Bovendien laat wot toe dat in de uren
buiten de school ii> de schoollokalen door de
Godsdieustleeraren onderwijs kan gegeven
wordeueu de lqkalen moeten daarvoor
zelfs desnoods verwarmd en verlicht worden.
Heel weinig is van deze gelegenheid ge
bruik gemaakt. Neen, er is ontstaan een
onedel strevendie schoolwet moest zoo
slecht mogelyk gemaakt wordenmen mis
bruikt de openbare school als eon politieke
leus. Doch gelukkig denken alle waurlyk
godsdienstige mannen daar zoo niet over,
lk beroep mjj op een sehryven van pro
fessor Valeton, geschreven iu de Utrecht-
scho Courant, een man, die om zyn gods
dienstig karakter, algemeen geëerd is iu den
lande. Wanneer meu dat stuk leest, dan
ware het te wenschen dat de antir.-partjj
dezelfde gedachten had. Het zou gelukkig
voor ons Vaderland zijn en ons land zou
voor veel rampen eu ellende gespaard ge
bleven zjjn. De schoolstrijd heeft reeds
zoo lang verlammend gewerkt op den gang
vau zakea iu ons land; in de Kamer heeft
die stryd al zoolang geduurd, zonder dat
men een stap verder kon komen, eu reel
goed is achterwege gebleven door dien ramp
zaligen strijd over de school, l'en aanzien
ruu dit punt staan db liberalen lijnrecht
tegenover het program van actie van
dr. Kuyper; wjj meenen een waarborg voor
de kinderen te moeten hebben, en boe de
liberalen van den strjjd meer dau genoeg
hebben en gaarne iets willen toegeven, op
dit punt worden wij het nooit eeus.
Er zjju voorstellen gedaan, omdat wjj een
eiud wenschen, en zelfs het voorstel Roëll,
algemeen bekend, ia plaats van dat aan te
grypen, heeft men niet gewildde liberale
party sul veel toegeven, ten eiude een eind
uau deze quaestie te maken, maar nooit
zal de liberale party haar begiusel loslaten
eu toegeven, omdat zij moede is van den
stryd.
Toen het program van actie door de
antir.-party gemaakt is, heeft men tot de
Katholieken gezegd: maakt ook een pro
gramma dan zullen wjj zien iu overeen
stemming te komen. Op ééu punt na is
meu net overeengekomennamelijk over
den persoonlykeu dienstplicht, daar willeu
de Katholieken met van weten. Denkt nu
een regeeriug van de rechter zyde: men
zal het eens zijn over de hoofdpunten, maar
de hoofd quaestie, nam el jjk no delonsie, dat
een van de eerste punten is die iu de
uieuwe kamer moeten behandeld wordon,
daarover is men het niet eeus, dus al
reeds terstond tweespalt.
En thans wensch ik een woord ts spre
ken over onze defensie.
Ik geloof niet te veel te zeggen, dat niet
tegenstaande bet oorlogs-budget jaarlijks
22 millioen bedraagt, ons leger op dit
oogenblik niet zóó is om ons vaderland be
hoorlek te kunnen verdedigen. Maar de
schuld daarvan ligt niet aan het leger, in
tegendeel, ons vaderland heeft een corps
officieren, dat wat hunne wetenschappe
lijke ontwikkeling aangaat, inet die van
andere landen niet behoeft onder te doen
en erencoo onze soldaten, die, goed geoe
fend eu gedisciplineerd, bezield zijn met de
aloude leus en goed en bloed voor het Va
derland veil hebben. Wjj moeten echter
hebben een goed leger, dat het hoofd kan
bieden aan een buiteulandsohen vijand. In
gansch Europa stapelt men de eene ieening
op de andore voor oorlogsuitgaven; overal
uitbreiding vau het leger; overal toerus
tingen tot den krjjg, overal gisting en een
«nkel vonkje is slechts noodig om een vreese-
lykeu oorlog te doen uitbarsten. Nederland
moet zorgen dat zij klaar ia; een eerste
plicht ishet pnnt van defensie te regelen.
Vroeger beeft men dut ook wel begrepen,
maar alle pogingen tot verbetering leden
schipbreuk, hoofdzakelijk op de oude grond
wet, die zeer belemmerende bepalingen be
vat, o. a. de 5-jarige militiedienst enz.;
daaraau is men nu niet meer gebonden,
om dit nieuwe punt te regelen. Vooral
ook wat den persoonlijken dienstplicht be
treft een natie is niet geheel vrij in het
beantwoorden van die vraag, evenmin als
wij vrjj zyn in de keus van het systeem
van forton of geweren en evenmin vrij om
trent de bepaling der levende strijdkrachten;
wij worden daartoe genoodzaakt van bniteu.
Overal in andere landen is de persoon-
iyken dienstplicht ingevoerd;een goede rege
ling is dan ook niet mogelijk, zonder per
soonlijken dienstplicht. De liberalen willen
daten daarom staan wij ljjnrecht tegenover
die partij, die geen persoonlijken dienst
plicht verlangt.
Verder zie ik in het programmaGeljjk-
ruaking van den belastingdruk voor de ver
schillende bestanddeelen van het nationaal
vermogenvermindering van den druk der
accijnsen (o. a. zout en zeep) en herziening
vau ouze handelstarieven ook in verband
met de handelspolitiek van andere mogend
heden.
Ik vind dus daarin herziening onzer tarieven,
ook in verband met onze handelspol.tiek.
Deze woorden zjjn in het programma opge
nomen om de Katholieke party ter wille te
zijn. De algemeene meening in ons vader
land is: het Vrjjhandelstelseldaar is ons
land wèl bjj gevarende Katholieken wil
len echter protectieen nu wordt er eene
kleine concessie aan de Katholieke party
gedaan. Het programma is vaag en dub
belzinnig want lees ik de toelichting weder,
dan is de Ant. rev. partij voor het Vrjjhan
delstelsel want zij is tegen insluitiug. Wat
wil men nabescherming of niet Veel is
er reeds over de herziening gesproken van
de tarieven en waar het noodig is, moet dat
gebeuren. Reeds twee jaren beeft de Re
geering or zich mede bezig gehouden, dus
wel degel jjk verlangen de liberalen herzie
ning vau de haudtistarieven. Ik heb een
brochure geschrevenwaarin ik o. a. als
myne uieemug heb gezegd, dat men niet
al te spoedig tot bescherming moest over
gaan. Is het wenschelyk voor een enkel
artikel, wanneer het bjj voorbeeld in stryd
is met deu census of tegen het belang der
iudustrie, dan moet men daartoe overgaan,
maar anders zooveel mogelyk vasthouden
aan het vrijhaudulstelsel, en toch zjjn er
weder gevallen dat protectie goed is en
noodzakelyk. De luatst aangenomen wet op
de pakketvaart is een protectie, teneinde die
in haudeu van Nederlanders te houden. Men
moet wel meermalen afwijken van den regel,
doch om gegronde redenen. Frankrijk geeft
een premie voor het bouwen van zeeschepeii;
dat stelsel hebben wij niet; dat premiestelsel,
door andere landen gevolgd om den scheeps
bouw te steunen, geschiedt om politieke
redenen, eu dat is goed want denkt het
geval dat bjj ons geen scheepswerven be
stonden om iu tyd vau oorlog onze schepen
zelf te doen repareeren enz., wat dm? dan
ware het eveneens wenschelyk om politieke
redenen den scheepsbouw, die iu ons land
nog flink bestaat, te steunen, teneinde in
tijd van oorlog klaar te zyu. Men moet
niet moenen dat de toestand in ons land
rooskleurig is, neen de vette jaren hebben
wy gehad, do magere zyn wy reeds laug
ingetreden, eu laten wy niet deuken dat
door bescherming alles beter zal worden.
En ik geloof: wanneer wjj oen oog slaan
op Duttscbland eu Frankrijk en zien hoe
daar de bescherming werkt, dan zullen wjj
ons nog wel eens bedenken om tot veran
dering over te gaan. Ver volgons wordt er ge
sproken vun verminderden druk van deaooyu-
sun; allen zjjn wy het daaromtrent eens, dat
een geljjkmatige belastingdruk van het na
tionaal vermogen wenschelyk is. Ik wil
aaun meu dat meu daarmede bedoeld heeft
wegneming van de accynsen vau zont, zeep
enz., waardoor de mindere man zeer wordt ge
drukt, en dat de couponknippers te weinig be
talen, hoewel deze in deu laatateu tyd ook
al een slechten tijd gehad hebben met die
gedurige conversies. Zjj behoeven diet te
klagen dat men niet aan heit gedacht
heeft Maar het is waar: de mindere man
betaalt te veel en de effecten man ts weinig,
dat zal zjjn de bedoeluig van de ant.-rev.
party. Men moet duidelijk uitspreken wat
men wil, en nu zullen wjj eens zieh naar
de daden der auti-.rev. party, of die over-
oonstommen met hetgeen in het programma
wordt voorgesteld.
De mindere man betaalt te veel; pa
tentwet eu accynsen op het zout, zeep
enz. moeten afgeschaft worden. Maar zon
der belasting kunnen wjj niet. Jaarljjks
hebben wy 120 millioeu uoodig-, het moet
er komen. Door bezuiniging, zegt meu,
maar door bozuiuiging kan dat altijd niet ge
makkelijk; de uitgaven nemen jaarlijks toe,
want het ligt in de richting van den tijd
om zooveel mogelyk op de schouders vau
het ryk te leggen.
De liberalen wenschen ook afschaffing van
die verouderde patentwet van 1819, (dié
drukte den kleinhandel) van de accjjns op de
ze^p, want dat is oen belasting op de gezond
heid, en van het zout, die drukt op deu min
deren mau, daar men kan berekenen dat
per jaar en per hoofd 87 cents zout wordt
gebruikt en dat is voor eeu gezin van 5
personeu vau eeu arbeider soms 2 van zyn
inkomenmaar die zoutbelastmg brengt
ook 4 millioen op, en als inca alles wil
afnemen, wat dan? Br moet geld ijjn
voor bet huishonden vin den staat.
Men heeft getracht verbetering hierin
te brengen door het kapitaal in portefeuille
te belasten. De oude grondwet maakte ook al
die verandering moeielyk door de koppeling
van de grondwet en kieswet, in verband met
betaalden census om kiezer te worden.
De herziening der belasting moet ter hand
genomen worden, maar wat moet het sjjn?
Een inkomstenbelasting, vroeger reeds in
gediend door Van Bosseeen kapitaal
belasting ingediend door Gleichman, een
rentebelasting ingediend door Vissering,
of een klassenbelasting ingediend door
Grobbee? Wanneer men in der tyd een
van die ontworpen had aangenomen, zon
den wij nu heel wat verder zijn met ons
belastingstelsel, en dan zouden al die andere
oudere belastingen reeds tot de geschiedenis
behooren. Hoe is nu de houding geweest van
de Anti-rev. partjj in de afgeloopen jaren
bij alle voorstellen van belastingen! Wjj
moeten de partij kennen aan daden. Een
Minister van Buitenlandsche Zaken in
Frankrijk werd candidaat gesteld voor de
Kamer en men vroeg zijn programma.
Het antwoord was eenvoudig: mijn daden
spreken en dat is beter dan een programma
geven. In 1852 is men reeds begonnen de
belastingen te verbeterende rentebelasting
is toen door Groen en de Anti-rev. partij ver
worpen. De wet op het gemaal is afge
schaft door de liberale partij. Groen was
toen geen lid, maar wel Elont en die en
de geheele Anti-rev. party waB er tegen. Aan
de liberalen heeft men te danken de af
schaffing van dé belasting bp 'do turf en'
steenkolen en ook tegen die wet waren
6 stemmen van de anti-rev. partjj. De af
schaffing van de verbruiksbelasting, die het
vrij verkeer belemmerde, is geschied door
de liberalengeen een anti-revolutionair
was er voor. Bjj de behandeling van een
inkomsten-belasting was de rechterzijde
er tegen, eveneens bjj bet voorstel ter ver
vanging van de belasting op het geslacht.
Bjj de behaudeling van de klassenbelas
ting was de reebterzijdo er tegen. Zulke
mededeelingen en herinneringen b pre ken
boter dau een programma.
En wat betreft de beginselen der libe
rale party op godsdienstig gebiedmen
hoeft reeds veel te veel geroepen dat een
liberaal en een Godlooohenaar dezelfde zijn
men heeft ruiterljjk gezegd dat liberaal en
goddeloos van éóue beteekenis zjjn. Neen,
mtjnheeren, een waar liberaal is godsdienstig
en een waarljjk godsdienstig man is libe
raal. ik ben verheugd dat iu den laatsten
tijd de o ogen van veleu zijn opengegaan.
Ds. Wildeboer heeft in eene rede or nog
onlangs op gewezen en gezegd: het is een
onwaardig gezegde dat de liberalen ongods
dienstig zjjn. Maar wij wenschen niet, dat
het Christendom opgaat in geloofsbeljjdenis,
en wjj komen er tegen op, wat op het
gebied der kerk behoort, te brengen op
bet gebied van den staat.
Ook de liberale partij heeft fouten begaan,
zeker, maar iudien er fouten bedreven zjjn,
dan zjjn er ook redenen voor, en dat de
liberale partij niet verder is gegaan, daar
waren ook redenen voor, omdat de oude
grondwet het onmogelijk maakte een tal van
zakeu, ais o. a. kiesrecht, defensie eu be
lastingen, af te doeu. Bovendien, do strjjd
tegen de kerkeljjke partjj was uitputtiug.
Zelfs kwam men in do Kamer op het be
kende doodo punt, waardoor het ul of niet
aaunemen eeuer wet van één stem afhan-
kolyk was. Onder dergelijke omstandigheden
is het niet mogelijk om iets te doen. Maar
wat mjj het .meest bjj den thans heernchenden
verkiezingsstrijd gehinderd hoeft, is dat de
strijd onder eene valsche lenze geschiedt:
meu wil het volk diets maken dat wjj ijjn
souder liefde voor God, liefde voor Neder
land en Oranje. Een der redenaars heelt
gezegd dat hot onderscheid alleen daarin
te vinden was, in het drieledig verbond God,
Nederland en Oranje. Niet dat bij mij op
komt hem te verdenken, dat hij geen liefde
voor God, Nederland eu Oranje bezat, maar
wanneer het bjj iemand bestaat, dan voorze
ker bjj ds liberale partjj, eu wanneer men zegt
dat dit niet het geval is, dan is dat een'
verdachtmakerjj. Onze munt, aan de eene
zijde het borstbeeld des Konings, aan de
andere zydo het wapen vau Nederland en
om den rand de kernachtige spreuk „God
zjj met ous", vertegenwoordigt wat het ge
heele Nederlandsche volk bezielt.
Dat is de overtuiging van het Nederland,
sohe volk, wie wjj ook zijn. Nederland kan
het alleen wèl gaan door liefde aan zjjn
grond en aan het Stamhuis van Oranje,
onder Hoogeren zegen.
De vrye school, het recht van verga-
doring, afschaffing van het dagbladzegel
(waartoe de anti-rey, geen steun hebben
verleend), de vrjjheid van het bijzonder on
derwjjs, dat alles is door de liberalen tot
stand gebracht, en Nederland is groot ge
worden door die vryheden. Geen overheer-^,
selling van de Kerk op den Staat. De staats
man der anti-rev. v. d. Brugge beeft ge-
zogd: d» kerk moet zioh onthouden van
den Staat, en omgekeerd de Staat van de
Kerk. Die vrijheid moeten wjj bewaren.
Tborbecke heeft in 1857 reeds gezegd: De
Staat moet niet heerschen over de Kerk,
de kerk moet vrjj zjjn en daarvoor sullen
de liberalen krachtig opkomen.
Wat in 1857 is gezegd, dat de kerk
niet moet regeeren over den staat, moet
thans' evenmiu geschieden. Laat ons
dat uit het programma van actie leeren en
niet verzuimen daar een nattige les uit te
trekken. Het is van de grootste beteekenis
bjj de aanstaande verkiezing, een verkie
zing die beslist boe de Kamer in de eerste
4 jaren zal zjjn. Het oogenblik is gewichtig.
Van do 340 duizend kiezers is het afhanke-
lyk hoe het land bestuurd zal worden en
de nieuwe wetten er zullen uitzien.
Laat ons toch doordrongen zijn van hot
gewichtig oogenbkk; het is een dag, dien wjj
sedert 1848 niet behbeu beleefd. Laat ieder
doordrongen zijn van de stem die hjj uit
brengt. De les, gegeven in het programma
vau actieom te zoeken naar dat wat ver
deelt, maar niet wat vereenigt, voor oogen
gehouden, laat dit niet de bedoeling van
de kiezers m dit district zijn. Neen, laten
wjj niet zoeken naar datgene wat verdeelt,
maar alleen naar dat wat vereenigt.
Wat de nitslag moge zijn, wjj weten het
met. De strjjd is hoog, alleB staat op het
spel. Ik hoop dat de liberalen met een
groote meerderheid mogen gekosen worden,
want alleen een groote meerderheid kan
knoht UB de regeeriug geren. Wjj moeien
bet mogelijke doen om ee» tawbbgo
meerderheid te herkrijgen, en moeht de
nnti-rerolntioneire pertij een de regeering
komen, erelnu, leten rrjj den in
derheid gekomen, «ooveel mogeipk klreed
beletten 1
Hiermede eindigde de geachte «preker
zjjne geïmproviseerde rede, die herhaaldelijk
door applaus en bewijzen van instemming
werd afgebroken.
De voorzitter der kiesvereeniging dankte
den heer Patijn voor zijne opwekkende rede
en vroeg aan de vergadering of-ook iemand
het woord verlangde.
De heer J. W. Valk, secretarie der Anti rev.
kiesvereeniging alhier, vroeg het woord en
sprak o. a. het volgende: sik acht my ge
roepen u dank te betuigen voor de hulde die
u onzen candidaat hebt bewezen, namelijk in
zijne woorden dat de Anti rev. party er met
van uitgaat de andere partij zwart te maken
of partyhaat te kweeken. Het programma
en hetgeen de heer Van Velzen verder ge
sproken heeft, is niet in zijn geheel opgeno
men in de Schoonhovensche Courant en van
daar dat ik eenige toelichting wensch te geven.
Het programma van actie is met van Dr.
Kuijper, doch is van de Anti-rev. party. De
uitbreiding vart het kiesrecht is gevloeid uit
den socialen aandrang, en als middenweg om
niét te komen tot het algemeen stemrecht ts
verlaging van den census aangenomen. Om
trent de Kamers van arbeid enz. is de
Anti-rev. partij niet tegen bescherming van
kinderen tegen ovprmatigen arbeid, maar de
quaestie i.dat er wel een wet roor
hinderen gemaakt wordt, maar met voor
de werklieden, een wet voor den arbeid,
een wet waarbij de werkgever zoo
wel als de arbeider behoorlijk beschermd
wordt. In zake bet onderwijs is de
anti-rev. partij er voor, dat wie betalen kan,
moet betaien alles wat het onderwijs kost,
en dat aan ieder arme kosteloos onderwijs
gegeven worde. Het middelbaar onderwijs
is te kostbaar. Een leerling betaalt f30
en kost aan het rijk f300. Wie het ook
zijwenscht men voor zijn kinderen onder
wijs, dan moet men betalen wat het kost,
en anders zeg ik, dat men f270 bedeoling
trekt uit Rijksschatkist. De normaalschool
is eene ruïne voor de schatkist en dat alles
heeft de wet van Kappeyne ons gebracht.
De zorg voor het onderwijs moet overge
laten worden aan de ouders, met toezicht
van den Staat, omtrent de inrichting van de
scholen, wat betreft licht, lucht enz.
Het doet mij genoegen dat de heer Patijn
gesproken heeft over goed onderwijs, en
vervolgens dat een paar uren godsdienst
onderwijs kan gegeven worden. Maar men
kan nooit onderwijs geven, of men geelt
zijn eigen denkbeelden weder, die niet voor
een ieder dezelfde zijn en daarom kan door het
Rijk geen neutraal openbaar onderwijs ge
geven worden. En wij gelooven dan ook
dat, zoo de ant. rev. party aan het bewind
komt, dit een heil voor Nederland zal zyn.
"Wat de heer Patijn van prof. Valeton
zegt, is in toé ver waar: die prof. is een
goed man en een best man, maar geen gods
dienstig man, want hy is niet anti-revolutio-
Om waarlijk godsdienstig te wezen
A r>ti.rv>vsilirtinnair."
In de Nutsvergad#Ting van
a. s. Dinsdag 6 Maart zal als spreker op
treden de heer Dr. H. A. Van der Meulen
van Haastrecht.
Eenige ingezetenen,tevens
armverzorgers van onderscheidene gezinten,
hebben het plan geopperd om in dezen lang
durigen winter buitengewone bedeelingen
te doen plaats hebben waartoe zij bjj strooi
biljetten den geldelijken steun der ingeze
tenen hebben ingeroepen. Een groot succes
tochten zjj op hunne pogingen ondervinden.
Ds. G. E. K. A. Roskott, pre
dikant bjj de Ned. Hervormde gemeente
alhier, heeft voor het beroep naar Tolen
bedankt.
Ds. E. A, Lazonder te OoBter-
wolde heeft «oor hot boroop als predikant
hij de Ned. Her», gemeente alhier bedankt.
Tor voorziening in de be
trekking van Vader en Moeder in het Ge
reformeerden Weeshuis alhier (salaris 200
gulden) hebben zich 37 paren aanbevolen.
aBij do loling op 1 Maart al
hier trok een loteling nit de gemeente Lek-
kerkerk het hoogste nummer was te klem
en eenige wettige zoon; alzoo drie redenen
tot vrijstellingen.
Zondag U Maart 1888 hopen
onse geliefde Ouders
FREDERIK KRAMER
en
GERRIOJE VERBURG
hunne 40-jerige Eehtvereeulglng
te herdenken.
Hunne dankbare Kinderen,
Behuwd- en Kleinkinderen.
Lopik, den I Maart 1888.
Ondertrouwd:
GERRIT DE ROUTER Hz.,
van Streefkerk,
en
METJE BIKKER.
Groot-Ammers, 2 Maart 1888.
Gelr°UCORNELIS BAARDMAN
en
FIJGJE BOUWMAN,
die, ook namens wederzjjdsche famtliën,
hunnen dank betuigen voor de blijken van
belangstelling, by hun Huwelyk ondervonden.
Groot-Ainmers, t Maart i888<
Streefkerk,
moet men zijn Anti-revolutionair.
De heer Patijn antwoordde den spreker op
de verschillende punten en sprak in hoofd
zaakMet verbazing verneem ik dat de
Aitti-rev. partij niet is de partij van^Dr. Kuit-
per en het program van actie niet is van Dr.
Kuyper. Dr. Kuijper, die van de partij ge
maakt heeft wat zij is; die alles beschikt,
alles uitdenkt, alles doet, alles beveelt,
Dr Kuyper, dien allen naar de oogen zien,
allen gehoorzamen.
Nu men de frontveranderingen van Dr. Kuy
per waarneemt en het groote publiek hem in
de kaart ziet, nu wil de anti-rey. partij haar
meester verloochenen, juist nu, in de ure des
gevaars. Maar dat gaat niet aan
Wat het algemeen stemrecht aangaat, dit
punt is reeds lang in de Kamer besproken
vóór dat de soc. dem. partij bestond.
Maar de anti-rev. zoeken thans steun bij de
sociaal democraten. Wee, zoo ons kiezersvolk
kefmt in de handen van volksmennersI Alleen
door goed onderwijs zal het Nederlandsche
volk in het algemeen rijp worden voor het
kiezerswerk.
Wij willen ook dat betaald worde wat
het onderwijs kost. lk heb zelf gezegd dat
men meer geld voor bet onderwijs moest
over hebbenen, of dan een afzonderlijk
fonds of de schatkist de kosten van onder
wijs draagt, dat blijft hetzellde, want het
zijn Nederlanders die het betalen moeten.
Laten wij toch zorgen, dat onze kinderen
van goed onderwijs kunnen genietenSpreker
heeft ongelijk, wanneer hij tegen mij spreekt
over de neutrale school, want ik heb niet
over neutraal onderwijs gesproken Alleen
heb ik gezegd dat het openbaar onderwijs
met slecht is en dat is waar want bij tien
tallen kan ik onderwijzers aanhalen, waarvan
getuigd wordt: zij doortrekken het te geven
onderwijs met een Christelijken zin.
Bijzondere scholen zijn ook goed, daar
weet ik ook voorbeelden van. Richt ze op
zooveel gij wilt, maar verwijt ons niet dat
de openbare school is een godsdienstlooze.
Er zijn in de Nieuwe Grondwet drie pun
ten onveranderd gebleven, die reeds in 1814
zijn bepaald, en die zijn geloofsvrijheid,
waarborg voor de Kroon en het
onderwijs. Het is opmerkelijk, dat men
deze drie grootste zaken, die allen zoo na
aan het harte liggen, niet zoo gemakkelijk
wil veranderen, en dat is dan ook het beeld
der vrijheid, die wij zoo zeer veflangen te
behouden.
Ik heb een beroep gedaan op prof. Valeton
en gezegd, dat hij is een godsdienstig man, en
daarop is door U geantwoord dat hij geen gods
dienstig mensch is, omdat hij niet is Anti
revolutionair. Och, wat zal ik daartegen
zeggen I Wanneer het criteiinm van den
godsdienst gelegen is in de leerstellingen,
dan is er geen praten tegen. Maar wanneer
in het 1ste gebod «hebt God lief" en in
2de gebod »hebt uwe naasten lief als u zelf
het criterium ligt van den waarachtigen gods
dienst, dan hoop ik dat die tot heil en zegen
van het vaderland zal zijn."
Een daverend applaus besloot sprekers
bezielende en krachtige woorden. Met eene
dringende opwekking om op ti Masrt ge
trouw ter stembus op te gaan en met den
wenBch dat deze verkiezingsdag een glorie
rijke dag voor de liberale party moge zijn, «loot
de voorzitter deze in alle opzichten belang
rijke vergadering.
Vervolg der Nieuwstijdingen.
Dasr de lieer J. J. Dognsfeé
zich sis osndidsst bij de s. s. verkiezing
voor een Hd der T»eede K.mer heeft
terug getrokken, is de heer A. J.Th. Hof
man te Woerden, als zoodanig candidaat
gesteld door de R- C. centrale kiasvereem-
ging, „Recht voor allen", in het kies
district Bodegraven.
In het hoofd kiesdistrict Gouda
voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal
zijn van de 43,693 inwoners 2,915 ktezer.
In de verschillende gemeenten van het
district is de verhouding aldus:
Gouda telt 1160 kiezers van de 19354
inwoners, dus 6 °/0Boskoop 340 kiezers
van de 2701 inwoners dus 12J °/0i y™'
dingsveen 283 kiezers van de 4358 inwo
ners, dus 6 °/0Moerkapelle 44 kiezers
van de 631 inwoners, dus 7 Moor
drecht 150 kiezerB van de 2210 inwoners,
dus 7 °/t; Nieuwerkerk a/d IJsel 154 kie
zers vau de 2402 inwoners, dus 6 Lek-
kerkerk 268 kiezers van de 3394 inwoners
dus 8 °/0Krimpen a/d Lek 138 kiezers
van de 2144 inwoners, dus 6®/o5 °"der;
kerk s/d IJsel 184 kiezer, vsn de 2711
inwoners, dnt7"/,l K'"epee d IJsel 79
kiezers van de 2036 inwoners, dus 4
Gouderak 115 kiezers, van de 1752 inwo
ners, dus 6| #/0.
Z. M. den Koningneemt naar
men met genoegen verneemt steeds in
beterschap toe.
Db. N. P. Fockeus te Schei-
Juinen heeft een beroep ontvangen naar
Goudswaard.
GOUDA, Maari. Tot predikant bjj de
Ned Herv. Gemeente is alhier beroepen
Ds. L. Ten Bosch te Oestgeeet.
De Afdeeiirig Gouda van het Ned.
Ond. Genootschap hield Woensdag avond
hare gewone vergadering ten huize van den
heer Dam Na afdoening der huiahoude-
zaken, sprak de heer Schriek over
.Leicester in Nederland", waarna de heer
G. D. Heij de vraag beantwoordde. »Is
het wenschelijk, dat de onderwar steeds
in dezelfde klasse werkzaam ls, of dient hq
met. zjjne leerlingen naar eene volgende
k,TD0e,erhe" T.? Mr. K. A. Godin de
Beaufort is in de op jl. Zondag gehouden
vergadering, door de' R. 0. Kiesvereeniging
.Recht voor Allen" met algemeene slem-
men candidaat gesteld voor het lidmaat-
schap der Tweede Kamer.
NIEUWERKERK a/d IJSEL, 29 Fobr.
Rii de Plaats gehad hebbende stemming
doVlem.n.lidma.e„ der Ned. Hervormde
gemeente alhier, over de vraag ot er dooi
kerkvoogden al dan niet vrij beheer zal
worden gevoerd, over de kerkelijke goederen
en fondshn dier gemeente, tot dusverre ge
voerd onder toezicht val, het algemeen en
provinciaal college van toezicht in Nede.-
Lid, zijn 104 stemmen uitgebracht, waarvan
1 66 legen bet vrjjbeheer en 48 voor het
vrjj beheer, zoodat de kerkeljjke goederen
en fondsen dezer gemeente zullen beheerd
bljjven onder toezicht van liet algemeen
en provinciaal college in Nederland.
Diep betreurd door mjj en verdere
Familie, overleed heden te Amsterdam
myn geliefde oudste Broeder, in den leef-
tijd van 39 jaren.
Mede uit naam der Familie,
J. C. MOOIJ,
Hoofd der "Bewaarschool.
Schoonhoven, 27 Februari 1888. J
Heden overleed, na voorzien te zyn van
de laatste H. Sacramenten, ooee geliefde
oudste Dochter CORNELIA, in den jeug
digen leeftijd van raim 18 jaren.
b A. STRENG.
E. STRENG DE KORTE.
Schoonhoven, 27 Februari 1888.
Voor de vele bewjjzen van deelneming
en belangstelling, ontvangen bij ons 25-
jarig huwelijk, betuigen wij onzen harte-
1 ij ken dank aan allenzoowel buiten - als
binnen de stad.
H. BEEKHUIZEN
en Echtgenoote.
Schoonhoven, 2 Maart 1888.
Voor de vele bewjjzen Van belangstel
ling, ondervonden bjj 't dubbele verlies
door mij geleden, van rajjnen geliefden
Echtgenoot en mjjnen waarden Broeder,
betuigt de ondergoteekende haren innigen
Wed. C. SPRUIJT STOLK -
SMITS.
Moordrecht, 27 Februari 1888.
Uit Parjjs wordt van g1"ter®n
eemeld: Wilson is heden veroordeeld tot
I jaren gevangenisstraf, 3000 fr. boete en
6 jaren verlies van burgerrechten.
BorirerlijkaSUnd.-Qem- Sohoonlioven.
Ven 24 Febr. tot 2 Maart 1888.
Ondertrouwd-, A. De Zeeuw en 1. M. Hol.
Overleden: ti. Van Vlaardingen, oud
47 jaren, echtgenoot van A. Verhaar.
C. Streng, oud 48 jaren.
Zie ook Berichten en AdvertentiSn
in het Eerste Blad.
Den 4den Maart 1888 hopen
onze geliefde Ouders
WILLEM VAN KEKEM Wzn.
en
HENDRIKA UITTEN DOG AARD
hunne 40 jarige Behtvereenlglng
te herdenken.
W. VAN KEKEM.
L VAN KEKEM -
ROOU HORST,
j A meid e, 3 Maart 1888.
Jü, Dell 11. Muart 1888 hopen onze Qg,
geliefde Grootouders
W. MOLENAAR
AAN ONZE STADGENOOTEN.
De Commissie, die op 1 dezer zich aan
uwe huizen aanmeldde, om een beroep op
uwe bekende milddadigheid te doen, ter
ondersteuning van onze armen, acht het
rich tot een aangenaraen plicht u meteen
gevoel van dankbaarheid ter kennis te
brengen, dat zij zich iu hare verwachting
niet heeft teleurgesteld gezien, daar zij do
belangrijke som van f 552,58 van u
mocht ontvangen, waarVan zij bereids
p.m. f 400,— aan niet- of slechts weinig
bedeelden uitreikte, terwyl zij voornemens I
is van het restant eene bedoeling te doen
op heden-avond.
ALGEMEENE VERGADERING op
Maandag S Maart 1888, 's avomla 8 uur,
in het Haeren-Logzinent.
HET BEBTOTB-
Op werkdagen: 'a avond, van6 to'lOour.
's Zondags: van morgens 10 tot s avonds
10 uur, 20 Stooten 10 Cts.
OPENING 6 MAART 1888.
lste Prjjst
pendule met Hlegwerk, 14 degen gaene
en met 2 jaer gerande.
2de Prijs: Zilveren Savenet Horloge.
3de Een Wekker.
4de Een Zilveren sigarenkoker.
BERG-AMBACHT.
f 1,35, f 1,60, f 1,80 per flesch.
Haven, Schoonhoven.
in het Koffiehuis van den i
Heer SCHOUTEN aan
mmmaarvwm—' den Polsbroekerdam, ge
meente Benschop, op Dinsdag 27 Maart
1888, 's morgens 41 ure, van:
gemerkt 72, met ERF en GROND, nabjj
Polsbroekerdam
ter grootte van 10 Aren, 83 Centiaren.
Eigendom van A. BENSCHOP.
Aanvaardingen betaling op 1 Met 188».
Information bij Notaris MOLENAAR te
Waddingsveen.
GEVRA4GD
bij P. WINK te Vliet een
die goed kan melken.
In een klein burgergezin wordt
togen April gevraagd
Brieven enz. franco, onder lett. A, aan 't
Bureau dezer Courant.
Tegen hoog loon wortlt, met
1 Mei a. s. of eerder, gevraagd
P. G. Aanmelding, liefst in persoon, by I
H. REN EMAN, Broodbakker te Oude water, j
Whl.HWSII
I om iemands karakter te raden.
Verkriiabaar a f 0,15 in den Boekhandel
van S A W. N.' VAN NOOTEN to j
Schoonhoven. I
te
liet Bestuur
Mr. D. VAN 008TEN 8L1NGELAND,
Voorzitter.
C. H. VAN SCHERPENZEEL,
Secretaris.
Mr. IJ. DE KOCK, Penningmeester.
N. KOOIMAN.
D. TEIJ1NCK.
bh eene stemming van Lid-
maten is heden beslist, men
tegen »Vrij Beheer" is.
Eenige opregt meeamde Wen
van de Hervormde Kerk,
NIEUWERKERK a/d JJSSEL,
24 Februari 1888.
Kiezers van het Hoofdkieedietriflt
„8LIEDREQHT"!
Waarover loopt de strjjd. welke aan
staanden Dinsdag aan de stembus gestreden
moet worden?
Hebt gy hierover reeds goed nagedacht?
Verscheidene uwer ongetwyfeld kannen
dit bevestigend beantwoorden, doch mis
schien wenschen eenigen nog nader inge
licht te worden en ziedaar de reden,
ik het volgende noodig oordeel
De twee candidaten vMr ons distnct zyn
de Heeren Mr. DE GE KR VAN JUTPH AAS
en K. VAN WIJNGAARDEN IJz.
Mr DE GEER heelt ongetwijfeld een
grooten naam. Hjj was profaawr aan de
Academie te Utrecht en en blyrt een
ootrniiw voltrer vsn Or. A. KUIJPER»
g De Heer VAN WIJNGAARDEN voert
geen meesterstitel, noch minder is hy ooit
rSStfTjuiat deze .™titeie„
het gewezen professoraat van Mr. DE GE.BK
eene aanbeveling voor een lid van de Tweed
K$Wat is sinds vele jaren een klacht van
alle ontwikkelden in ons land? Er wordt
te veel gesproken en byna mets uitgevoerd
in onze Tweede Kamer.
Vaardigt gij den Heer DE GEER ai, ZM
kunt gij verzekerd zyn dat hy zyn rol, t
hiertoe gespeeld, zal blijven handhaven en
ellenlange redevoeringen houden 7 Doch
j waartoe dat redeneeren? Wy zien liever
daDe"'Heer VAN WIJNGAARDEN iz niet,
zooals men dat noemt, een geletterd man,
maar vindt hij het noodig zich te doen
hooren, zoo kunt gy verzekerd zyn, korte
doch krachtige taal te vernemen en dat
zal zich slechts voordoen, wanneer hy oor
deelt, heter dan de moeete Kamerleden op
tie hoogte te zyn, zooals vooral ten opzichte
van landbouw, veeteelt en het aannemers vak
en juist dit zyn de beroepenwaarvan de be
volking van ons district grootendeels bestaat.
Mr DE GEER, hoe geletterd ook, tal
op zijn studeer- en collegekamer immers
geen gelegenheid gehad hebben zich hiervan
op de hoogte te stellen!
Doch over deze voordeelen van den Heer
VAN WIJNGAARDEN tegenover Mr. DE
GEER wil ik niet nitwyden.
Komt slechts in Sliedrecht en informeert,
Ik ben verzekerd dat de politieke tegen-
standers van den Heer v. W. in dat opzicht
i zyn naam met eere zullen noemen.
Doch myn bedoeling is slechts hot hoofd-
verschilpunt tusschen de beide candidaten
n aan te toonen, en voorzeker eenigen uwer
7iillen verbaasd opkijken wanneer ik zeg,
dat de Heer VAN WIJNGAARDEN tel
ijveren voor bet behoud onzer Staatskerk,
terwyl Mr. HE GEER al zyne krachten
in zal spannen die kerk af te breken.
Allen zyn wy op de hoogte, daaraan
twijfel ik niet, van de beroerten die door
I Dr KUIJPER in onze Staatskerk veroor-
1 zaakt zyn en worden. Welnu, Mr. DE GEER
I beeft zich een trouw volgeling van den at-
breker onzer Staatskerk getoond en de Heer
I VAN WIJNGAARDEN? Onderzoekt en
informeert zelf, doch ik sta u borg dat u
overal verkondigd zal worden: Hy staat
pal voor het behoud onzer Staatskerkeen
grootere vyand dan hy bestaat er niet,
voor hen die zich onder de vanen der do-
Ieerenden scharen en die daarmede samen
werken tot de geheele vernietiging onzer
Neder-Duitsch Hervormde Kerk.
Hü is en wordt u zwart afgeschilderd,
Kiezers, daar hy wordt aanbevolen als
liberaal candidaat, doch niemand heeft nog
durven beweren dat hyzooala de tegen-
party bewyst te zijnis een afbreker onzer
Staatskerk.
Wilt gy op 6 Maart toonen, dat gy de
kerk lief hebtwaarvoor onze voorouders
a||es, zelfs hun leven opgeofferd hebben?
Dat gy een vyand zyt van hen die legen-
woordig onze geliefde Hervormde kerk in
1 zulk een beroering brengen?
In een woord dat gij u met vereenigt
met KUIJPER, welke de scheuring in onze
kerk veroorzaakt heeft en nog altyd tracht
te vergrooten?
Dat gy u evenmin kunt vereenigen met
J de grondbeginselen van Mr. DE GEER?
Komt dan allen trouw ter stembus en
1 brengt eenparig uwe stemmen uit op den
Heer
J. DEN boer
honne 4» |«rlse Kvlllvrreenlglm
te vieren.
Hunne dankbare Klein-Kinderen
W. H. MOLENAAR.
JOHs. MOLENAAR.
Lekkerkerk, 3 Maart 1888.