m
N'. 1327.
1892.
Zaterdag 17 December.
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht
en Erven
bellen,
iders,
j prijzen.
lerij.
4
Offlciëele Kennisgevingen
rk,
12 Heet.
.AND,
haard worden.
NEN,
JWLAND,
BUITENLAND.
Overzicht.
KEN,
en 9
oopen
en
TERF,
it te
’INC.
QENOTZUCHT.
MILITIERAAD.
INSCHRIJVING
NATIONALE MILITIE.
Siemens’ fabriek, volg-
gron
den
ren van mor*
aan de
Gemeente SCHOONHOVEN.
schillende mo-
£N 60 en 75 CL
AGEL, Markt
•ASSEN, DAS-
wen 1 Mei 1893
j de toewijzing,
jn in notitiëo,
i den Notaris
jn houden het
te letten, dat
aen.
ANTMAN,
JDSTEN.
Franco p“’
neeren bij
«OMOffl GflE COURANT.
ij den Eigenaar
I Usel.
ter,
-IER.
rceelen
werpen
doordat
der verso!
Ier strijken xe
nen in minder
manchet heeft,
breekbare me*
gelgk met de
m Boekhandel
AN NOOTEN
ameester,
1VALLIER.
Findolijk is dan toch de wensch van de
Panama-cotnmissie en van de Kamer-meer-
derheid (Frankrijk) vervuld. De opgra
ving van het lijk van baron De Reinach
bestuurder der Panama maatschappij is
geschied.
IECHTSCHE-,
LHU1ZER
zen,
L 75Ctz.
s’DER. 40
10
25
onden 40
ten
AN NOOTEN?
16 December
1892, telkens
van 24 uur
ij biljetten om-
TEIJINCK te
op Donder-
mber 1892,
i sterfhuize van
3 Koestraat te
’,eld, verknopen:
nisraad,
Spiegels, Schil-
sdden met toe-
ELOP8TAND,
sen, Trommels,
Tin- en Aar-
e Notaris
WIJK te Oude*
is voornemens
isdag 20 De-
»r 1892, des
Café DOELEN
'ven van wijlen
8 KONING Jr.,
er,
59 Centiaren,
ld in 2 WO-
traat te Oude-
groot 42 Cen-
nd van de ge-
ird voor f 1,50
villige
Notaris
DE MOOIJ
erkerk zal op
dagen 21 De-
r 1 892, by
28 Decem-
DER WOUDEN
ags elf uur, op
>penbaar veilen
Deze Courant wordt des Woensdags* en des Zaterdags
morgens uitgegeven. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden ƒ0,75.
per post door het geheele rijk 0,90. Men kan zich abon-
bij alle Boekhandelaren, Agenten en Brievengaarders.
Het water in betrekking tot den
landbouw.
(Vervolg en slot van No. 1328.)
Men heeft waargenomen dat niet alle voor-
even sterk bedauwd worden. Dit komt
de eigenschappen en vooral de vorm
shillende lichamen invloed heeft op de
dauwvorming aan hunne oppervlakte. Nemen
wij b. v. een metaal of eene andere stof, die de
warmte goed geleidt, dan zullen wij zien, dat
de oppervlakte niet gemakkelyk met dauw be
dekt wordt. Zeker wordt de oppervlakte ge
durende den nacht afgekoeld, maar doordat
Sinds ©enigen tijd vormen de „Panama-
ODthallingen” een vaste rubriek in de dag
bladpers. Gebruik makende van de om
standigheid dat zeker deel der lezers een
byzonder behagen schept in de mededee-
ling van schandalenwordt alles verteld,
wat de schrijvers maar hebben kunnen
opvissoben rijp en groen; en het is niet
onwaarschijnlijk, dat menigmaal de fantaisie
komt aanvullen, wat het onderzoek de be
geerte der nieuwtjesjagers onbevredigd
heeft gelaten.
Of hebben we in deze groote belangstel
ling een openbaring te zien van de stem
van het publiek geweten? Helaas, dat het
zoo ware! Dooh niet zy, die gaarne met
steenen werpen naar het hoofd der ver
dachte personen, zijn in de eerste plaats
gerechtigdzich in het witte kleed der
onschuld te wikkelenen er is alle grond
om te vermoeden, dat wie nu het hardst
pohrwenwen in hun binnenste ergernis ge
voelen dat men het niet de moeite waard
heeft geacht bij ben de macht der omkoo-
ping te beproeven.
Intusschen, hebben wij wel iets te
maken met dien Franschen poel van on
gerechtigheden? Sinds lang toch zyn wy
het daarover eens, dat het rijk begaafde
volk ten Noorden van Pyreneeën en Alpen
ook eigenschappen bezit, die bet met zekere
beginselen van moraliteit niet al te nauw
doet nemen, en dat Talleyrand getoond
heeft zyn landgenooten goed te kennen,
toen hij beweerdedat iedereen kan worden
omgekocht, mits men maar geld genoeg
biedt.
Zacht wat, myne vrienden! Het kwaad,
dat als een kanker knaagt aan wortel en
stam der Fransche republiekdat verrot
ting brengt in de hooge en lage sleeren der
Fransche maatschappij, is internationaal.
Om het goed te kennen, en de middelen
aan te wyzen, die tot genezing kunnen
leiden, is het noodig, den oorsprong op
te sporen, het beginsel te ontdekken,
waaruit het voortvloeit.
Geldzucht, zal men zeggen. In zekeren
zin ja. En dan moet daarbij nog in aan
merking genomen wordendat het stoffelijk
bezit niet wordt nagejaagd als doel. De
hooggeplaatste personendie zich een
,pot de vin” van vele duizenden franken
in de handen lieten stoppen om door bun
invloed en gezag, door hun positie als
wetgever, dóór het aandeel dat zij als
dagbladschrijvers hebben in de leiding en
de voorlichting der openbare meening, een
hachelijke onderneming als volkomen uit
voerbaar en als by uitnemendheid winst
gevend voor te stellenzijn geen vrekken
die de gouden schijven opstapelen om zich
nu en dan in den heerlyken aan blik te
verlustigen. Zij werpen het geld met even
veel onbevangenheid weg, als zij het zon
der moeite verkregen hebben. Het geld
is bun slechts een middel om aanzien te
verwervenbovenal om allerlei genietingen
te smaken, die anders buiten hun bereik
zouden liggen. Eerstens maken zy er een
gouden kalf van, dat hun aangezicht draagt,
Iste Zitting van den
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Schoonhovzn maken bekend, dat de 1ste
Zitting van den Militieraad zal gehouden
worden te GOUI» 4 op Woensdag 21
December 1 892, des vm. 10| uur.
Tevens wordt ter algemeene kennis ge
bracht dat degenen die wenschen voor de
Zeemilitie in aanmerking te4 komen
daarvan op de Gemeente-Secretarie in de
maand Januari 1893 aangifte moeten doen.
Schoonhoven, 16 December 1892.
De Secretaris, De Bnrgei
H. G. GEELHOED. M. J. CHE5
Pry's der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco
uiterlijk tot Dinsdags-avonds 8- en tot Vrijdags-namiddags 5 uren.
Alle binnenlandsche Advertentiënvoor 3 maal plaatsing opgegeven,
worden slechts 2 maal in rekening gebracht.
In den Duitschen Rijksdag is men nog
steeds bezig aan de behandelingen der
beide interpellation over de geweren-
quaestie en over de houding der Duitsche
gedelegeerden ter munt-conferentie te
Brussel.
Von Caprivi oordeelde, dat het Duitsche
infanterie-geweer een zeer voldoend wapen
is en dat dit ook in het bijzonder geldt
voor de geweren uit de fabriek van Löwe.
Het misbruik in het proces Ahiwardt van
Staatspapieren gemaakt, kenschetste hij, te
midden van toejuichingen, als gemeenen
diefstal.
Op de andere interpellatie antwoordde
hy, dat de Duitsche gedelegeerden ter con
ferentie te Brussel instructie hebben te
verklaren, dat Duitschland tevreden is met
zijn bestaand stelsel en geen reden heeft
om te veranderen.
Bij de begrafenis van Werner Siemens
te Berlijn, Zaterdag 11., is de Keizer ver
tegenwoordigd door den Rijkskanselier Von
Caprivi. Voorts werd de plechtigheid bij
gewoond door een vertegenwoordiger van
Keizerin Frederik, de Ministers Boetticher,
Berlepsch en Schelling, vertegenwoordigers
van het gemeentebestuur, kunst, weten
schap en een aantal deputation.
Duizenden belangstellenden, waaronder
4000 arbeiders van Siemens’ fabriek, volg
den den stoet.
Keizer Wilhelm houdt zich ook met
scheepsbouw bezig, ofschoon niet op de
manier van Czar Peter den Groote. Er is
nu een model vaó een oorlogsschip ge
bouwd naar teekeningen, welke de Keizer
verleden j>iar heeft gemaakt. Een van de
nieuwigheden in de inrichting bestaat daarin,
dat, ter bevordering der gezondheid van
officieren en bqmanning, al de woon- en
slaapvertrekken boven dek zijn, maar tevens
zóó gebouwd, dat zij, ingeval van een ge
vecht, binnen zeer korten tijd weggeruimd
kunnen worden.
In het spoorwegstation te Posen heeft
een moedwillig veroorzaakte dynamiet-ont-
ploffing een locomotief en verscheidene wag
gons vernield en twee menschen gedood.
Er was een dynamiet-patroon onder de steen
kolen gelegd, en toen de stoker kolen
schepte in het vuur ontplofte die. De stoker
en de machinist kwamen om het leven.
In Spanje is thans het Ministerie Sagasta
gereed. Hij zelf is President, zonder porte
feuille. De nieuwgekozen Ministers hebben
den eed afgelegd in handen der Koningin -
Regentes. Naar bet schijnt, zal door het
optreden van het nieuwe Ministerie eene
geheele omwenteling plaats hebben in het
personeel der hoogere Staats-ambtenaren.
De verklaring, door het nieuwe Kabinet
aan de Kamer beloofd, is nog niet voor
gelezen. De Senaat is kalm uiteengegaan,
maar toen in de Kamer: „Levede Koningl”
geroepen werd, deden de republikeinsche
afgevaardigden met een „Leve de Repu
bliek!” bescheid, waarna de zitting werd
opgeheven.
Uit België wordt gemeld, dat een Brus-
selsch dagblad onlangs een merkwaardig
artikel schreef, waarin het Koning Leopold’s
taak genoemd wordt, een Duitsch Fransch
bondgenootschap te bewerken en daarmede
algemeene ontwapening, wat de weg zou
wezen tot wedergeboorte der maatschappij.
Te Gent hebben vteêr bloedige botsingen
plaats gevonden tusschen socialisten en de
politie. De burgemeester had alle optoch
ten verboden, maar niettemin trachtte een
troepje te manifesteeren, en toen, voor het
gebouw der katholieke-vereeniging, de po
litie dit trachtte uit een te drijven, ontstond
een verschrikkelijk tooneel. De socialisten
wierpen zich op de politie, met dolken
stekend, met hamers slaande, en ook enkele
revolverschoten lossend, met dit gevolg, dat
vijf agenten gekwetst werden, daarvan drie
zeer ernstig. Een commissaris kreeg een
kogel in de dij. Uit de menigte bekwamen
er 25 min of meer ernstige kwetsuren.
In Rusland, dat nog steeds op eene ver
schrikkelijke wijze geteisterd wordt door de
cholera, 3000 a 4000 gevallen per week,
is weder een slachtoffer van de wraak der
Nihilisten gevallen, n.l. de Generaal-Majoor
Drozgowski, die als president van bet mi
litair gerechtshof een aantal nihilisten had
veroordeeld.
De Japanscbe Regeering heeft de jacht
wet veranderd, doch in anderen zin dan
waarin de moderne geest ten onzent zulks
eischt. Ontzien van ’t wild staat op den
voorgrond. Zoo is bepaald, dat het tusschen
15 Maart en 14 October verboden zal zijn
kikvorschen te schieten.
en rondom hetwelk de verrukte menigte
als bezetenen ronddanst. Aan den anderen
kant storten zij rich in een maalstroom
van feesten en vermakendie den toeschou
wer door de weelde die zij daarbij ten
toon spreiden, doen bersten ran nijd.
Maar wat goeds is er te wachten vaneen
maatschappijwaarin mannen van naam
waarin zij, die behooren tot de aristocratie
van geboorte, of van verstandelijke ont
wikkeling, of van rang, aldus voorgaan!
Wie toch zijn het, die het meest en het
eerst de roeping behooren te gevoelen om
bet zout der samenleving, de beginselen
van onkreukbare trouw, van nauwgezette
plichtvervulling, te bewaren voor bederf?
Wie anders, dan de standaarddragers, die,
hooggeplaatst, aller blikken tot zich trek
ken,—die weten, dat zij den toon aange
ven, welken de menigte zal nazingen?
De Romeinsche maatschappij, hoe krach
tig ook georganiseerd, is ten gronde gegaan,
toen genotzucht de hoogere standen had
overmeesterd in zoodanige mate, dat uit
spattingen van de grofste soort jongeling
schap en grijsheid de verveling van het
bestaan deden vergeten. De Fransche revo
lutie, die geboorte noch rang ontzag en
fortuinen als kaf deed uiteenspatten, vond
een weligen bodem in de losbandigheid der
grooten, waardoor hun weerstandsvermogen
was vernietigd.
Als die booze geest de booger geplaatsten
beheerscht, dan is het natuurlijk gevolg
dat hij ook in de laagte zijn noodlottigeu
invloed uitoefent. Dan wordt de vraag ge
steld, waarom de genietingen, welke men
daar zoo ruimschoots kan smaken, en waar
voor men zich straffeloos de meest onge
oorloofde middelen kan toeëigenen, ook niet
het deel kunnen zijn van anderen, wier
leven wel eeuige „opluistering” noodig heeft.
De ontevredenheid, die den blik uitsluitend
doet richten op da schaduwzijde van het
bestaan, en het dwaallicht, dat in de verte
schittert met bedriegelyken glans, doet be
schouwen als een zon, in welker gloed
iedereen zich kan koesteren, die maar den
moed heeft om ten koste van alles vooruit
te dringen, vindt een krachtig voedsel in
de brutale tentoonstelling van wat de me
nigte als het voorrecht van den rijkdom
aan merkt.
Voor het dreigend gevaar moeten wij de
oogen geopend houden, moeten wij waar
schuwen zoolang het nog tijd ia en onze
stem nog gehoord wordt. Het zou een
totale onbekendheid verraden met hetgeen
er omgaat in de wereld, als wij loochenden,
dat zucht naar zinnelijke genietingen een
belangrijke plaats inneemt in de hedendaag-
sche zeden.
Men lacht wat met opwekkingen tot een
voud, tot beperking van behoeften, en
niet zonder eenig recht, als zij komen van
een zijde, waar men allerminst neiging toont
dit voorschrift in practijk te brengen. Hoe,
zouden dan de gouden vruchten alleen
geplukt mogen worden door de hand van
anderen
De vraag is maar, of deze schatting juist
is, of die vruchten niet veeleer zyn
Bodoms-appelen, uitwendig fraai van kleur,
van binnen asch en bederf? Vraag het eens
den lieden, die een groot deel van hun
leven hebben gewijd aan verstrooiingen van
allerlei aard, zelfs aan die, waarbjj de kunst
haar woord medespreekt om in aantrekke
lijke vormen de zinnen te streelen
vraag hun, of zij bevredigd zijn en werke-
lijk het leven als iets schoons hebben leeren
kennen? Onder welke klassen van personen
treft men bet meest die noodlottige levens
moeheid aan, die alle geestkracht vernietigt,
en niet zelden eindigt in wanhoop, krank
zinnigheid, zelfmoord?
Wij voeren geen strijd tegen de verma
ken als zoodanig, we willen zelfs zoo
ver gaan, ze als iets goeds, iets onontbeer
lijks te beschouwen. Doch zij zijn een spys,
die spoedig verzadigt en dan een walging
teweegbrengt, welke men te vergeefs tracht
te overwinnen door er verscheidenheid in
te zoeken. Het genot wordt spoedig een
vergif; de dienaar maakt zich weldra meester
van een despotieke macht.
Ons bestaan wordt beheerscht door een
anderen meester, ernstig van gelaat, en die
hooge eischen stelt, maar wiens goedkeu
rende blik op weegt tegen al de moeite,
welke men zich heeft moeten getroosten
om aan zyn wil te gehoorzamen. Dat is
de plicht. Hij verlangt van ons algeheels
toewjjding; met halve krachten is hij niet
gediend. Doch wie zich aan hem heeft ver
bonden, en aan die verbintenis getrouw
blyft, leeft, voelt zich sterk, ook wanneer
de omstandigheden hem minder gunstig zyn.
Plicht en godsdienst, nauw verbonden, zijn
de schering en de inslag, die het weefsel
des levens vormen, en wat het lot daar
verder ook op borduurt, geen storm zelfs
is in staat, het te verscheuren.
Wie dat niet uit eigen ervaring weet,
gelooft het niet. Wie er de ondervinding
Van heeft opgedaan, is een reus in den
stryd om het bestaanverheft zich als een
rots in de branding. Al kwam een Tal
leyrand ook met een millioen aandragen,
hy zou zioh niet verkoopen; de waarde
irs ter ever-
Niemand dan zy, die belast waren met
de opgraving, werd toegelaten, zelfs ook
niet de journalistendie daarover ten zeerste
verontwaardigd waren.
De geneesheeren hebben datgene, wat
ze voor hun onderzoek noodig hadden, in
glazen met sterk water medegenomendoch
eerst eenige weken later zouden ze met
zekerheid daarvan verslag kunnen doen.
Na al die beslommeringen en moeiten, ja,
zelfs nadat er eene ministriëele crisis heeft
plaats gehad, die nog niet uit is, kwam
een kamerdienaar van wijlen den beer De
Reinach den rechter van instructie bekend
maken, dat hy naast het lijk van zijnen
meester een vergift fleschje gevonden heeft.
Er is hier dus sprake vau zelfmoord. In
elk geval is het gelukkig, dat men dien
kamerdienaar nog ter elfder ure hoorde en
men van 't fleschje weetdaar ’t vergif,
’t welk vermoedelijk gebruikt is (aconitine),
zeer moeielijk in ontbonden overblijfselen
is te constateeren.
Te Parijs heeft onder voorzitterschap
van den oud-Afgevaardigde Keiler eene
bijeenkomst van 2000 personen plaats ge
had, om te protesteeren tegen de Panama-
quaestie. Er waren, behalve verscheidene
conservatievenook een groot aantal
socialisten aanwezigdie zulk eene op
schudding maaktendat men niets kon uit
richten en toen zelfs een der heeren de
aardigheid had een kleine bom onder het
spreekgestoelte te doen ontploffen, werd de
zitting onder eene onbeschrijfelijke verwar
ring opgeheven.
De nieuwe Minister van Financiën de
heer Bouvier, heeft aan den President der
Republiek zijn ontslag aangeboden. De
Minister-President Ribot verklaarde, dat de
reden hiervan was, dat Bouvier vrij wenschte
te wezen om te kunnen antwoorden op tegen
hem ingébrachte lasteringen hij voegde er
echter bij dat zyn ontslag niet was aange
nomen. Van welken aard die lasteringen
zijn, bleek weldra, toen^ Rouvier het woord
nam, om te verklaren, dat hij tot den
baron De Reinach slechts in die betrekking
had gestaanwaarin alle Ministers van
Financiën nu eenmaal staan tot financiërs
van aanzien.
In „Le Figaro” had zekere Vidi verze
kerd, dat Rouvier, zeer kort voor den dood
van De Reinach, met dezen en met den
inmiddels naar Londen geweken groot-flnan-
ciër Cornelius Herz langdurige en vertrou
welijke bijeenkomsten had gehad waarvan
hij nooit iets heeft doen merken eu
daarbij niet onduidelijk doen doorschemeren,
dat ook hij, Rouvier, geldehjk in de jongste
schandalen was betrokken.
Op de kade te Boulogne geraakten onlangs
twee Engelscben handgemeen, naar aanlei
ding van een twist over het leenen van
geld, en de een, de teekenaar Broekman,
sloeg den ander, Degachée genaamd, zoo
hevig met zyn stok, dat de man aan de
gevolgen is overleden.
De oorlog in Dahomey is ook al op de
planken gebracht. In de schouwburg „Porte
Saint Martin” te Parijs wordt nu een stuk
in tien tafreelen: „Au Dahomey” opge
voerd.
Uit Dahomey is bericht ontvangen, dat
Whyddah 8avi-Abomey, Calavi en Godomey
door de Franschen werden bezet en dat de
houding der bevolking daarbij van sym
pathie getuigde.
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgmi.
van zyn ziel is met geen cijfers te bepalen.
De gewone vorm, waarin de plicht zich
aan ons voordoet, ie iearbeid. Wehooren
in onze dagen aanhoudend roepen om ver
mindering van den zwaren druk, en inder
daad, waar te groote lasten worden opge
legd, niet door den plicht alleen, maar
door eischen, die de perken te buigen gaan,
is het noodig en rechtvaardig, die te ver
lichten: maar is er in dien algemeenen
kreet niet ook een element van verslap
ping, en is het niet alweer de begeerte
om mee te doen in den wedloop van ver
maken die velen noopt er mede in te
stemmen
We stellen deze vraag, haar beant
woording laten wij over aan elks gezond
verstand. Alleen nog dit: laten wij allen,
in hoe nederige conditie ook geplaatst, in
oogenschouw nemen dat het wel en wee
der maatschappijhaar heden en haar toe
komst, van ons afhangen. Trouw te zijn
ook in het kleine, maakt den kleine groot,
verheft de individualiteit van den geringste,
stempelt hem tot een man. Al kwam ook
een zondvloed de aarde overdekkenal ging
de wereld onder in den poel van lichtzin
nigheid en genotzuchtde ark van hen
die geen andere roepstem hebben gevolgd
dan die van den plicht, zal drijvende blij
ven. Zij alleen zyn het, die ons geslacht
doen voortschrijden op den weg der vol
making.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Schooxbovzm doen te weten, dat volgens
art. 15 zder Wet van de Nationale Militie,
moet worden ingeschreven alle mannelyke
Ingezetenen, die geboren zijn in 1874.
De inschrijving geschiedt op de Gemeente
secretarie tusschen I en 31 Januari 1893.
Voor die inschrijving zal meer speciaal
worden zitting gehouden op Maandag
23 Januari 1893, van 10—12 uur.
Schoonhoven, 16 December 188Ï.
De Secretaris, De Burgemeestei
H.G. GEELHOED. M. J. O HE V ALL I
de doelen van zulk een voorworp de warmte
goed geleiden, vloeit de warmte uit de meer
naar binnen gelegen deelen zoo snel toe naar
de buitenstedat deze niet genoog af koelen om
dauwvorming mogelijk te maken. Hoe ruwer een
voorwerp ishoe grooter het aantal uitstralings
punten zijn sal; het voorwerp zal dus sterk
afkoelen en daardoor sterk bedauwd worden.
Vandaar komt het, dat men op eene kale op
pervlakte minder dauwvorming waarneemt dan
op eene met planten begroeide vlakte. Om
donzelfden reden zal een ruwe, kruimelaohtige
grond sterker bedauwd worden dan een vlakke
gesloten of ook te fijn verkruimelde grond.
Vooral hierop wenschen wy de aandacht te
vestigen, omdat velen gelooven, dat het niet
goed is in droge tyden door hakken enz. los
te maken. Men meentdat dan de grond te
veel uitdroogt. Heeft men het vorige goed
begrependan zal men nu ook inziendat deze
meening onjuist is en ook dat het niet goed
is de oppervlakte van zeer lichte gronden in
heetendrogen toestand loi te maken en te
verkruimelen, omdat daardoor de grond, in
plaats van ruwer te komen liggen zich meer
sluit. Wil men zulke gronden los makendan
moet men dat doen in de vroegte als zy vochtig
zyn of hen eerst vochtig maken. Ook de wolken
oefenen invloed op den landbouw uit. In ver
band met de dauwvorming weet men, dat «ene
eerste voorwaarde voor het ontstaan van dauw
eene onbewolkte lucht is. Is de lucht bewolkt
dan koelt zij veel minder af en kan dan meer
waterdamp bevatten. Die waterdamp omhult
de aarde en houdt de warmte tegenwelke van
de aarde uitstraalt. De lucht tusschen de wolken
en de aarde blyft dus warmer en de voorwerpen
koelen minder af. De heldere nachten zyn
daarom de koudste en bij heldere luchten zjjn
ook nachtvorsten het meest te vreezen. De aard
oppervlakte en de onderste lagen van den damp
kring worden door de zonnestralen verwarmd. De
dampkringslucht bezit slechts in geringe mate
het vermogen om warmte op te nemenmaar de
aardappelvlakte neemt een groot deel van de
warmte op, en een anderdeel wordt terüggekaatst
en verwarmt dan de onderste luchtlagen. De
warmte, welke door de aarde wordt terugge-
kaatst en uitgestraald, stort zioh uit in de on
begrensde ruimte en zou weinig bijdragen tot
verwarming der ondorste lagen, indien ze niet
werd teruggehouden ook door de wolken. Wy
zeiden reeds, dat water het oplossingsmiddel is
voor de planten voedende bestanddeelen. Hoewel
de planten voor een deel haar voedsel uit de
lucht trekken, ontvangen zy echter tiaar meeste
voedsel uit den grond. Dit voedsel wordt door
de wortels uit den grond opgenomen met be
hulp van het bodemwater. Ontleedt men het
bodemwater, dan bevindt men dat het hoofdza-
keljjk bestaat uit stikstof, phosphorzuur, potasoh
en kalk. Deze stoffen kunnen echter niet anders
worden opgenomen door de planten dan in op-
gelosten toestand. Bezien wy nauwkeurig de
plantenwortels door het microscoop, dan bemer
ken wy dat de openingen uiterst klein zyn en
dat dus de stoffen ook in zeer fijn, voor het
bloote oog onzichtbaarverdeelden toestand
moeten gebracht worden en dit kan alleen door
oplossing in een vloeistofze worden dan zelf
in een vloeistof veranderd. Het oplossend ver
mogen van water wordt zeer verhoogd door de
aanwezigheid van koolzuur en het bodemwater
is steeds koolzuurhoudend. Voortdurend lost
het bodemwater vrij groote hoeveelheden stoffen
op, welke zich in en tusschen de gronddeeltjes
bevinden. Verdampen wy eene hoeveelheid bo
demwater, dan houden wy eene zekere hoeveel
heid vaste stoffen over, maar die hoeveelheid
is in betrekking tot het water steeds gering,
zoodat wy ons zouden kunnen afvragen hoe het
mogelyk is, dat de planton zioh uit zulk eene
geringe hoeveelheid vaste stoffen kunnen op
houwen Het antwoord op deze vraag is voor
eerst vergete men niet, dat de planten zelve
voor minstens drie vierden uit water bestaan
en vervolgens bedenke men dat gedurende het
geheele levon der plant eene verbazende hoe
veelheid water door de wortels opgenomen wordt,
verder door de plant heentrekt om in de bla
deren weer verdampt to worden nadat de voe
dende bestanddeelen aan de weefsels zyn afge
staan. Door de merkwaardige eigenschap om
stoffen op te lossen zou het water ook veel
voedingstoffen naar de diepte voeren of by over-
vloedigen regen uit den grond wogspoelen, indien
ook hier niet een andere eigenschap maar nu
van den grond tegenoverstond. De grond
namelyk heeft de hoogst merkwaardige eigen
schap om de voedingstoffen vast te leggen.
Eene eenvoudige proef kan ons hiervan over
tuigen.
Nemen wy een bakje, waarvan de bodem op
verschillende plaatsen is doorboord en vullen
we het met teelaarde. Indien wy nu wat gier
of gewoon water nemen, waarin we vooraf bv.
phosphorzure kalk hebben opgelost, en wij gieten
het in het bakje met teelaarde, dan zal het
overtollige door de gaatjes van den bodem heen
sypelen. Vangen wy dit op en onderzoeken
wy het, dan zien wij dat de bestanddeelen van
den gier of van het water in den grond zjjn
achtergebleven. Zoo nu wordt in den grond
ook het voedsel opgeslorpt en bowaard tot zoo
lang de plantenwortels in de nabyheid komen.
De verschillende worteldoeltjes zyn innig met
den grond verbonden en hebben het vermogen
om het voedsel los te maken van de grond
deeltjes en het op te zuigen. Het losmaken
heeft plaats door afscheiding van de oplossende
stoffen, welke zich in de cellen van de wortels
bevinden en wel onmiddellyk aan het einde van
elk worteltje, dat daar het wortelmutsje draagt.
Die uiteinden zijn dus als het ware de fabri
kanten voor het voedsel. Dat de inwerking der
plantenwortels zeer sterk is, zelfs op de hardste
aardbestanddeelen, daarvan kan ieder zich proef
ondervindelijk overtuigen, door op een gepolyste
marmeren plaat, die in een gewoon kistje zich
bevindt, wat teelaarde te leggen en in die aarde
wat boonen of erwten of eenig ander zaad te
zaaien. Men zorge nu voor lucht, warmte en
vocht en weldra zullen de plantjes flink groeien.
De wortels dringen naar beneden en komen
tegen de plaat. Nadat de planten zyn uitge-
