1895. Zaterdag 1$ October. Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht. N°. 1618. X STAND, adijjde 3). merstol. BUITENLAND. Overzicht. BINNENLAND. De Kieswet en wat er mee gebeuren moet. en SMOfflWSH COURANT bezit de S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven, Uitgevers. - A. P. J.- E. M» en d. van roorU 2 i en H.i Irand en >t 1 October. van C. Molenaar J. Koog »n A. Bi Prys der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels f 0,50. Iedere regel meer f 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco uiterlyk tot Dinsdags-avonds 8- en tot Vrijdags-namiddags 5 uren. Alle biunenlandsche Advertentiën, voor 3-maal plaatsing opgegeven, worden slechts 2-maal in rekening gebracht. e, oud 70 j., echtge- J. Takken, oud 6 m. raveld. September. i M. Veen sliet on J. in J. Achterberg en van W. Verborg ea Johan Andreas Lo an J. J. v. d. Kwaat. j en D. Benschop. Hartog, oud 48 j- reld. 8. Wolters, th, oud 7 v. liohMB. September. s van M. Verhoeven Hartog, oud 16 j. G. v. Gent, oud 2 j j. n a/d IJsel. eptember, van J. Prins en W. rgen, oud 8 w. n 6 in., echtgenoot Boef, oud 6 w. j., echtgenoot van opik. iptember. Catharina, prong. V< burg, oud 26 d. akkerland, t 3 October, an J. Boon en i J. den Ouden van G. Voorolujjs IJ da, d. van J. - Joost, s. van C. ke. Jan, s. van >n. Jan, 8. van en. Cornelia, 8. rakemaak. Hon en E. Roosendaal, t, oud 1 m. poort. 1 October, ud 6 j. C. den ichtgenoote van J. Ublas. iptember. an E. de Groot en t. van A. Jongkind - Dirk, 8. van A. - Rokos en Elisa- sling en A. B. Lek* G. N. Boers en ran M. Boater J. Huuksloot in J. Bron en woord „slecht” is in de politiek de uit drukking van een zóó betrekkeljjk denk beeld, dat geen ernstig man er zich mede tevreden kan stellen. We vertrouwen al- zoo, dat het advies niet zal gevolgd wor den, dat het aantal intransegenten in de Tweede Kamer gering zal zyn. Een ander gevaar dreigt van de zy'de dergenen, die zoogenaamde „correctieven” tegen het naar hun meening al te ruime kiesrecht hebben opgespoord. Het geop perde denkbeeld, om den leeftijdsgrens op 28 jaar vast te stellen, schynt ons toe weinig kans van slagen te hebben, omdat het niet steunt op een enkelen grond van billijkheidop die manier zou elk lid der Kamer wel een ander cijfer kunnen noe men. Verbeeld u, dat eens iemand kwam aandragen met het voorstel om de kies bevoegdheid te doen ophouden met het zeventigste jaar, omdat tal van lieden, die dezen leeftijd bereiken, dan geen be langstelling meer toonen in de publieke aangelegenheden, geen lust meer bezitten om er zich moeite voor te geven!. Elke grens te dien opzichte is willekeurig, en zelfs de bepaling in het ontwerp van het 25ste jaar komt ons weinig gemoti veerd voor. Den drang, hier en daar uitgesproken naar kiesrecht voor vrouwen, kunnen we met stilzwijgen bejegenen. Om dat te verkrijgen zou Grondwetsherziening noodig tijn, en daarop bestaat thans niet de ge ringste kans. In navolging van België wordt, om het door velen gevreesde sturen in démocra- tische richting te voorkomen, het meer voudig stemrecht aanbevolen, waarbij dab aan bezit en aan capaciteit een overwicht zou worden toegekend. Ter verdediging van dat stelsel wordt aangevoerd, dat het belang bij het voortbestaan der rechtsorde in den staat toeneemt, naarmate men daarbij stoffelijk meer is betrokken, en dat zij, die door studie of werkkring meer bevoegd zijn om een zelfstandig oordeel uit te spreken over de vraagstukken van politiek, ook meer invloed op de beslissingen in 's lands vergaderzaal behooren uit te oefenen. Beide stellingen zijn zeer be twistbaar. Ook de niet bezitter heeft be lang bij rust en orde, en bovendien bij een wetgeving die de nadeelen, aan zijn maatschappelijken toestand verbonden zooveel mogeljjk opheft; in dit opzicht staat hij met den gefortuneerde gelijk. En wat het voorrecht van capaciteit betreft, het oefent, mits op de juiste wijze en zonder misbruik aangewend, wel degelijk invloed uit, zonder dat er ook een mate rieel overwicht aan moet worden toege kend. Bij de stembus moet ieder gelijk staanéén man, één stem. Gold het een quaestie van mederegeeren, dan zou het iets anders zijn, maar van den kiezer wordt alleen gevraagd den man aan te wijzen, die zijn vertrouwen bezit, die naar zijn oordeel karakter en bekwaamheid heeft om, naar de richting door den kiezer ge wild, deel te nemen aan den wetgevenden arbeid. Er is sprake van geweest, dat een partij haar steun aan het wetsontwerp slechts zou verleenen onder voorwaarde, dat het meervoudig stemrecht er in werd opgenomen: mocht dit gerucht waarheid bevatten, dan zouden wij er slechts een voorwendsel in zien om de hervorming opnieuw te doen mislukkeneen ob- structiemiddel van de bedenkelijkste soort Hetzelfde kan, naar ons gevoelen, niet gezegd worden van een ander „correctief”, den stemdwang, van verschillende zijden aanbevolen. Men redeneert zóó: By de verkiezing is het te doen om de meening des lands te vernemen, en dit doel wordt niet bereikt als velen zich onttrekken. Wie voor eenig persoonlijk of klasse-belang op komt, zal zich wel een gang naar de stembus getroosten; het wegblijven der lauwen zou juist ten gevolge hebben, dat deze belangen, niet de algemeene, den doorslag geven. Door het opleggen eener verplichting wordt verkregen, dat de moeite voor allen dezelfde blijft, en, is iemand gedwongen zyn stembiljet te komen in vullen, dan zal hij in den regel wel een keus uit de candidaten doen ook. Daar is inderdaad veel voor te zeggen, en de bekende Leidsche oud hoogleeraar Fruin heeft het in een brochure duidelijk gezegd ook. Alleen zouden wij niet wen- schen, dat op het niet-verschijnen aan het stembureau geldboete of gevangenisstraf werd toegepast, als gold het een misdrijf het niet voldoen aan een plicht die het uitvloeisel is van een recht wordt het best gestraft door opheffing van dat recht. Wie eenmaal wegblijft zonder dat verzuim op voldoende wijze en schriftelijk te moti- veeren, wordt het volgend jaar niet op de kiezerslijst geplaatst en verliest ook de bevoegdheid om aan verdere stemmingen in het loopende jaar deel te nemen; bij herhaling der nalatigheid kan de termijn van schrapping worden verlengd. Dit is, meenen we, het eenig billijke dwangmid del, en wij twijfelen niet of het zal even zeer aan het doel beantwoorden als de in België gevolgde methode. Maar deze quaestie, kan geen reden zyn, om aan het wetsontwerp zyn goedkeuring te geven of te onthouden. Werd een amen dement tot invoering van stemdwang in gediend, het zou waarschijnlijk by alle par tyen verdedigers en bestrijders vinden het stelsel der wet wordt er niet door aangetast. Het vooruitstrevend deel der liberale party schynt gezind, behoudens verbete ring der kenteekenen, deze wet te aan vaarden als een voorloopige regeling, die niet zal beletten de propaganda voor een kiesrecht in Takkiaanschen geest voort te zetten. In het orgaan „De Nederlander” van de heeren Kerdyk en Borgesius lezen wy deze woorden„Indien de liberale partjj zich ten slotte by deze regeling van het kiesrecht, min of meer ingrijpend ge wijzigd, mocht nederleggen, zou zjj die toch nooit anders kunnen beschouwen dan als een voorloopigen maatregel. In geen geval zou zjj zich daardoor ontheven kun nen achten van haren plicht om, zoodra zy er de macht toe mocht bezitten, als nog de kiesbevoegdheid uit te breiden tot hen, die zonder bedoeling in hun onder houd en dat van hun gezin voorzien en niet om bepaalde redenen moeten worden uitgesloten. Spreekt zjj dit duidelijk uit, neemt zij zich vast voor niet te zullen rusten alvorens dit hoofdpunt van haar programma volledig zal zyn uitgevoerd, zoo is het voor hare toekomst niet van overwegend belang, welk lot inmiddels voor het aanhangig kiesrechtontwerp is weggelegd.” Nu, dat zyn dingen van latere zorg. Vooreerst is het voor de liberale party .wél van belang te nemen wat zij krijgen kan. Deed zy het tot stand komen van het ontwerp mislukken, dan zou het met haar populariteit voor langen tyd gedaan zyn. Aan den tegen woórdtgen politleken toestand moet een eind komen, hoe dan ook. Wydie indertijd mede geijverd hebben voor de kieswet Tak, zyn van oordeel dat onder de tegenwoordige om standigheden alles moet aangewend wor den wat dienen kan om de electorale her vorming te doen slagen, om het kiesrecht- vraagstuk voorloopig van de baan der practische politiek te verwijderen. Omtrent Pasteurs begrafenis behelzen de Fransche bladen vele bijzonderheden, waar van we het volgende overnemen. De koop mansbeurs was dien dag gesloten. Van de doodenkamer, waar de eerste plechtig heid plaats had, ging het in optocht naar de kerk de Notre Dame, waar het overschot tydelyk wordt bijgezet. Vijf wagens met kransen, waaronder een uit Arbois van blauwe en witte druiven, een van de Utrecht- sche universiteit, volgden de lijkkoets, dezelfde die voor Carnot diende. Onder de slipdragers was de Minister van onder wijs, die ook de lijkrede hield. Die rede, een toonbeeld van degelijke welsprekend heid eindigde aldus: „Vaarwel, groote meester”, zoo besloot de Minister; „de wetenschap, die gij zoo trouw hebt gediend, de onsterfelijke, groot machtige wetenschap, door u pog mach- tiger gemaakt, zal tot in de verste eeuwen de sporen toonen van uw genie. De menschheid, die gy geholpen hebt in hare nooden, zal immer uw roemrijken naam vereeren. Zy zal allen nationalen naij ver zien verdwijnen, maar in volle kracht en leven het geloof behouden, dat allen ge meen hebben, het geloof in den oneindi- gen vooruitgang.” Onder de aanwezigen merkte men op den President Faure, de Kroonprins van Griekenland en de Russische Kroonprins Constanten. Volgens een bericht, dat nog bevestiging behoeft, zou Madagaskars hoofdstad, we herhalen den onuitsprekelyken naam maar niet meer, reeds den 27sten September door de Franschen genomen zyn. De Koningin en haar zoon, tevens eerste Minister, die, zooals ze hadden aangekondigd, niet zou den wy'ken maar liever sterven, zijn wijse lijk tot andere gedachten gekomen en gevlucht naar Ambosistra. Als ’t waar is, zullen de Franschen, zulke specialiteiten in ’t victorie ki aaien, van zich doen hooren Naby Ottignies in België, waar het kermis was, heeft Zondag jl. een groot spoorwegongeluk plaats gehad. Een loco motief reed op een aankomenden trein en verbrijzelde eenige waggons, die daarna in brand geraakten. Er zyn 18 menschen gedood en 100 gewond. Het ongeluk wordt toegeschreven aan gebrekkigen dienst tengevolge van de vervanging van vele beambten ter wille van de Zondagsrust. Zondag jl. is een standbeeld onthuld te Antwerpen voor den volksman en dichter Jan Van Ryswyck, den vader van den Burgemeester. De belangstelling was in overeenstemming met de groote populari teit die de overledene genoot. Onder de sprekers was ook de bekende Max Rooses. In Italiè’s kolonie Eritré (aan de Roodezee) is het ook weer onrustig. Er is een mo- bos, oud 25 j. M. i, oud 15 m. H. irkel. leptember. ran D. Rietveld en s. tan P. t. Hoorne af en Hofwegen, leptember. an W. ran Veen en van M. de Graaf en i T. de Kluiver en eten, oud 56 j., echt- op. idriaan. eptember. ma, d. van F. Trap- #ud 23 j. en G. de streoht. tot 1 October. liaan, a. ran J. H. Caaparua, s. van 8. Laan. i Boeioop. iptember. ran J. Holl en E. Deze Courant wordt des Woensdags- en des Zaterdags morgens uitgegeven. Prys: voor Schoonhoven per drie maanden ftylb. Franco per post door het geheele ryk f 0,90. Men kan zich abon- neeren by alle Boekhandelaren, Agenten en Brievengaarders. biel militie-korps gevormd en een obser- vatiekamp aangelegd, terwijl een gerucht zegt dat er ook reeds gevochten is. Nu het zilveren feest van Italië’s een heid gevierd is, komt men voor den dag met een advies van Napoleon I, over die. eenheid in 1815 uitgebracht. Napoleon zei daarbij o. a. het volgende Murat droomt van een eenig Italië. Ik kan mij die eenheid niet denken, maar wel twee deelen, door de Po gescheiden. Er zyn te veel groote steden in Italië, er is te veel verschil van denkwijzen en ge bruiken, er zjjn te veel tegenstrijdige be langen. Ik heb dikwijls gedacht over die eenheidmaar ik heb niet bevonden, dat zy mogelijk zou zyn, althans nog in geen langen tyd”. In de Spuansche kolonie Cuba duurt de opstand nog steeds voort, terwijl het eind er nog niet van te voorzien is. Steeds worden nieuwe troepen uitgezonden; de gele koorts eischt vele offers. De econo mische toestand van de bewoners van het eiland is allertreurigst en mede een voorname oorzaak van de ontevredenheid. Ten voorbeeld voor andere landen wei geren vele Amerikaansche Staten een bokswedstrijd om het wereldkampioen schap toe te laten. De boksers van beroep, Corbett en Titz Simmen, reizen van Oost naar West en van Zuid naar Noord om een plaatsje te vinden waar zy den strijd kunnen aanbinden. 'Gelukkig voor hen hebben eenige inwoners van Oklahama een sommetje van 25000 dollars bijeen gebracht om den wedstrijd aldaar mogelyk te maken. Volgens de berichten uit Turkjje’s hoofd stad aan „Standard” en „Daily News” duren de vervolgingen en ongeregeldheden nog steeds voort en worden eiken nacht in de voorsteden Armeniërs vermoord onder de oogen der politie. Ruim duizend der vervolgden vertoeven nog in Christen kerken, waar zij door giften worden in ’t leven gehouden. Intusschen blijkt uit de latere berichten, dat de protest nota door den deken van het „corps diplomatique” namens alle gezanten ingediend en het bijeenverzamelen van alle vreemde oorlogsschepen, die in de Turksche wateren vertoeven voor Gahta, eenigo uitwerking beginnen te krijgen en de toestand, gelijk de Fransche minister van Buitenlandsche zaken in den Minister raad mededeelde, wat bevredigender wordt. Laat ons hopen, dat die latere berichten waarheid spreken! Drie duizend wielrijders uit Brussel en omstreken zouden j.l. Zondag een betooging, een optocht op hunne fietsen door de straten van Brussel, gehouden hebben om hun wensch, verbetering van de wegen en vermindering van de douane rechten op rijwielen, kenbaar te maken. Het weder was echter zóó slecht, dat de betooging veertien dagen werd uitge- fjteld. Men hield nu een vergadering, waarin een motie van bovengenoemde strekking werd aangenomen. Het kostbaarste rijwiel ter wereld, of althans een der kostbaarste, bezit de Sultan van Marokko. Hy heeft een 2- wieler, die f 4200 heeft gekost. Daaren boven bezit de Sultan een electrischen 8 wieler, welke f 1200 heeft gekost. De jonge Fransche millionnair Lebaudy bezit ook een zeer kostbaren 2 wieler. Hy is een zoo groot voorstander van wiel- ry’den, dat hy tegenwoordig ÖOjonge dames, die hfi van rijwielen heeft voorzien, het wielryden laat leeren. President Faure is ook een vriend van wielryden. Onder de bagage, welke hij naar Fontainebleau meênam, waren zes rijwielen. De president der Vereenigde Staten, de heer Cleveland, gaat ook onder de wiel rijders. Hy doet het voor zijne gezondheid, op raad van zyn dokter. Te Brussel is het eind van het wielryd- seizoen vooral merkbaar in de banken van leening, waar nu zooveel fietsen worden gebracht, dat men er opzettelijk bergplaatsen voor maken moet. De kapitein C. Houtman, van het 3e reg. vesting-art. te Gorinchem, is overgeplaatst bij het 1ste reg. vesting-art. te Utrecht. Zooals bekend is, bestaat se dert geruimen tyd een verschil ten aan zien van den afvoer van fecaliön uit Gorcum op de Overwaard, welker water daardoor ontzettend vervuild wordt. Naar nu de „Haarl. Crt.” meldt, heeft Gorcum in dit geschil de zege behaald. Volgens geruchten dan zou Gorcum het spuiings recht behouden, en daarvoor de Overwaard jaarlijks eene vaste som, men noemt cijfers van f 1000 tot f 5000 toe, betalenom stroomend water op de Giesen te krijgen zou de stad het spuiwater zooveel ver meerderen, wat natuurlijk door meer malen weêr verwijderd moet worden. Hoe het echter stroomen moet in de doodloopende vakken, van Giesen-Nieuwkerk tot Giesen- dam en van de Karperbrug naar Hoornaar leren, oud 81 j. G. Slotboom, oud 2 m. a/d IJmI. 1 October. ti P. Vissen.8n L. ran A. Krenk en Tan C. Gondriaan d. Tan T.J. Blonk b, 8. Tan C. Heu- iaartje, d. Tan L. kagje, d. tan W. inder. Trijntje i en J. Twigt. (ran Krimpen a/d wigt en G. Vugk. laan, oud 9 m. lar ran G. de Jong, vijk. 1 October. L. Treuren en T. oomen en O. Tan van W. Muienaar i Geertruida Wil- M. Hoogerdgk. G. Oravaland. oud 81 j., eoht- oolwjjk, oud 78 j., kerk. e tuber. n W. Ooms en H. ihauna, d. Tan B. keltje, d. Tan M. en L. Tan Hees, i, oud 8| j. M. ■per, oud 78 j. ingerak. tember. J. Schep en J. oud 3 w. J. o Haag, oud 17 j. oud 18 m. Bruin, oud 2 gerak. ►t 1 October. i. Tan J. Vreeswijk r Horst, oud 22 j. imond. iptember. in G. M. do Vries ran A. Veraiaia en Tan G. Takker en Jiaabeth, d. ran T. Teunia, 8. van Jan Willem Hen- Mourik en D. Tan en Noordeloos, wordt niet gezegd, wel verondersteld, dSt de stroom al het vuil over Giesen Nieuwkerk, Peursum, Goudri- aan en Ottoland naar den Elshout voeren zal. De gronden voor dit besluit zouden zyndat de Overwaard wel bestuursrecht heeft over den vrijen loop van het boezem water, maar niet over de hoedanigheid van het water; dit laatste recht behoort by de afzonderlijke gemeenten thuis. Vergoedt de stad dus de meerdere kosten van be maling, dan voldoet zij aan haren plicht of hare verplichting. Daar Gorcum be weert, dat het boezemwater inSchieland, Delfland en Rijnland evenveel verontrei nigd is als de Giesen, zijn de hoogere be sturen bevreesd, dat, ingeval de Overwaard in het gelijk gesteld wordt, de beweging in bovengenoemde waterschappen even al gemeen zal worden, waardoor de hygiëni sche qilaestie de halve provincie in rep en roer zal brengen, en de kosten voor ge west en gemeenten bedenkelyk zullen worden opgedreven. De rechtbank te Rotterdam ver oordeelde Dinsdag o. a. J. in ’t H., boomkwee- ker te Waddingaveen, wegens diefstal Tan rozenhout, tot f 0,50 boete, subs, een dag hechtenis. In de eerste plaats had zich te Terantwoor- den D. R., 55 jaar, rjjksTeldwaohter-jachtopsiener te Haastrecht. Hij zou op 7 Juli 1895 te Willeskop moedwillig B. J. Kammisky met een zweep een geweldigen slag hebben toegebracht. Uit de behandeling dezer zaak big kt dat K. in den morgen Tan bewusten dag om 8 uur per rgwiel ging vnn Utrecht naar Oudewater. Toen er in de Terte, nabij h0t dorp Willeskop, een rgtuig, bespannen met een paard, aankwam. De bestuurder Tan dit rgtuig wenkte om de vaart te verminderen, wat ook door hemzelf werd gedaan. Daar K. dit echter niet deed, had bekl. de zweep genomen en hem daarmede een slag toegebracht. Zoowel door den Toerman Tan het rgtuig als door beklaagde was her- haaldelgk gewuifd, omdat zg vreesden met paard en wagen van den djjk in de wetering te gaan, daar het paard zeer schrikachtig is voor alles wat wit en glinsterend is. Hoewel hg reeds op een afstand van 25 meters was gewaarschuwd, beweerde K. dit niet gezien te hebben. Het O.M. betreurde het, deze zaak te hebben moe ten aanbrengen, doch had geen oogenblik geaarzeld dezen beklaagde voer de rechtbank te brengen, die zoo ver ging, als rjjksveldwachter zich zóó door zjjn drift te laten vervoeren, om een bur ger te mishandelen. Eisoh 14 dagen gevange nisstraf. Beklaagde vraagt, zoo hg veroordeeld moet worden, hem te straffon met eene geldboete. Nog stond terecht P. H., 25 jaar, los werk man te Schoonhoven, beklaagd Tan op 4 Sep tember te Schoonhoven 1’. aan R. G. Houwenstad moedwillig twee hevige slagen op het hoofd te hebben toegebracht en hem bloedend te hebben verwond, en 2°. toen hg deswege op de opepbare straat door den aldaar surveilleoronden rjjks- reldwachter J. Spuyman en de evenzoo sur- Toilleerende agenten van politie O. Den Hartog en J. Van den Berg werd aangegrepen en naar het politiebureau overgebracht, zich met geweld tegen die ambtenaren te hebben verzet door tegen te rukken en te trekken. Het eerste feit werd door beklaagde ontkend. Het bleek gepleegd te sgn in de Oranjestraat. De verwonde verklaart een slag van beklaagde te hebben ontvangen, zonder eenige aanleiding zgnerzjjds daartoe gegeven te hebben. Eisch 45 dagen gevangenisstraf. Uitspraak over 8 dagen. Woensdag herdacht Ds. G. W. A. De Veer, predikant bjj de Nederd. Her vormde Gemeente te Middelburg, zijn 25- jarige ambtsvervulling. Na eerst predikant te zyn geweest te Hagestein, te Bahr en Lathum en te St. Laurens, werd hy in 1883 te Middelburg beroepen. Hy ontving vele blijken van deelneming met zyn feest. Aanstaanden Zondag-avond hoopt hy in de Nieuwe kerk zyn vyf-en-twintigjarigen diensttijd te herdenken. Gorinchem9 Oct. De heer T. Anema, cand. notaris alhier, is in de vergadering van de besturen van het Groot Gemeens Land van Arkel en de Zes Molens, be noemd tot secretaris dier Waterschappen. Arkel, 9 Oct Zondag-avond bezochten eenige jongelui van Hoog-Blokland de zoogenaamde nakermis alhier, dat als ge- woonlyk weder aanleiding gaf tot een vechtpartijtje, waarby één met een mes een diepe snede in het rechterbeen werd toegebracht, hetgeen door de rijkspolitie van Gorinchem voorloopig werd verbon den, die tevens een onderzoek naar den dader heeft in gesteld. Benschop, 7 Oct In de heden gehou den raadsvergadering is besloten: 1. Op daartoe gedaan verzoek de grati ficatie aan het hoofd der school no. 1 Shier te verhoogen met f 15, en nader te bepalen op f 40, en zulks voor te geven herhalings- onderwjjs in de drie wintermaanden. 2. Vast te stellen de b^grooting van inkomsten en uitgaven dezor gemeente voor het dienstjaar 1896, op een bedrag van f 12 856,12'. Bodegraven, 8 Oct Kaas. Aangevoerd 285 wagens, te zamen 17.495 stuks, wegende 77.017 kilo; prijs le soort Goudsche f 22 241, zwaardere f 28; 2e soort f 19 21; hieronder 17 wagens Derbykaas prijs le soort f 22; 2e soort f 20 i 211 35 wagens Edammerkaas; prys le soort f 261 i 2de wort f21 a 23. Handel vlug, Als onderstaande regelen in druk ver schijnen, zal wellicht het voorloopig verslag van het sectie-onderzoek over de Kieswet bekend zfin, misschien ook niet. Maar dat doet er eigenlyk weinig toe. De meesten, die van het ontwerp eenigo kennis hebben genomen en in breede trekken de beoor- dueling volgden, die bladen van onder scheiden richting er van gegeven hebben, kunnen ongeveer weten, wat er in dat verslag zal staan. Natuurlijk worden alle meeningen, die er over zijn uitgesproken, weer netjes tegenover elkander geplaatst, zonder dat iemand kan ontdekken, of zij door velen of door slechts enkelen worden gedeeldvan welke party of partyfractie men een uitspraak krijgt en wat er uit is af te leiden voor de kansen van aan neming, met of zonder wijziging. Men weet, de gewone inrichting der afdeelings rapporten is geen andere, en hoewel die vorm niet veel verdedigers meer vindt buiten het Parlement, blijft men er toch getrouw aan, als stond of viel daarmee een der heiligste rechten van de Volks vertegenwoordiging. Eén ding schijnt zekerdat het de Tweede Kamer ditmaal ernst is met een poging, om de gewone werkzaamheden te jpespoedigen, zoodat nog in den loop van dit jaar, behalve de begroetingen, de her-, ziening van het personeel aan de orde kan komen en de Kamer, na deze te heb ben afgedaan, aan het eind van het Nieuw jaars recès, dus misschien in Februari a. s., met de Kieswet van wal kan steken. Al thans, zoo wordt van wélingelichte zijde gemeldof het alleen een wensch is, dan wel de juiste voorstelling van de werke lijkheid, dat moet de tijd leeren. Over de prioriteit van de belastingwet, kan, dunkt ons, geen verschil meer zyn. Het voornaamste der positieve kenteeke- j. nen van welstand en geschiktheid, in de Kieswet aangegeven, is aanslag in een directe Ryksbelasting en betaling daarvan, en nu kan men moeielyk tot grondslag nemen een wet, die men voornemens is zoo belangrijk te veranderen. Het zou dus slechts tijdverlies zijn, daarover nog te w^Jen debatteeren de Regeering moet thans voet by stuk houden, en de Kamer doen besluiten de volgorde zoo vast te stellen als zy in de Troonrede gegeven is. En kan het hoofd beginsel der wet nog wel aanleiding geven tot breede discussiën Natuurlijk, als men dat wil, is het niet ónmogelijk de algemeene beraadslaging over het vorige Kieswet ontwerp heelemaal over te doen, en wanneer slechts de helft der Kamerleden daarover hun gevoelen uiteenzetten, is er voor eenige dagen vul ling van de Handelingen aan. Doch al wat er van de quaestie: grondwettigheid van de negatieve kenteekenen, door den heer Tak gewild, tegenover de positieve van de heeren Roëll- Van Houten c. s. te zeggen valt, is overbekendwe weten er meer dan genoeg van. Er is indertijd een votum gevallen ten gunste van de stelling dat ieder, die in eigen onderhoud en dat van zyn gezin voorziet, het kies recht behoort te hebbenen welke ver anderingen de Kamer door de jongste ver kiezingen heeft ondergaan, het is moeielyk denkbaar dat ten aanzien van deze theorie de meerderheid zich heeft verplaatst. Daar over heeft ook de stryd aan de stembus niet geloopen wel over de vraag hoe men weten zal dat de adspirant-kiezer in dat geval verkeert, over de quaestie der kentee kenen. En nu aan het stelsel Van-Houten de overwinning is bezorgd, moet deze Uit spraak worden geëerbiedigdop den grond slag van dat stelsel zyn de partyen ver plicht, tot een vergelijk te komen, tenzij zy de uitbreiding van het kiesrecht abso luut niet willenen dan houdt alle verdere redeneering op. De grenspalen, door de onderscheiden kenteekenen gevormd, kan men pogen te verzetten dichter naar of verder van den omtrekvan den tegen woordigen cirkel der kiesbevoegdheid, al naar men behoudsge zinde of vooruitstrevende neigingen heeft, - die palen uit den grond trekken en er brandhout van maken, dat gaat niet op. We hebben ook geen groote beduchtheid, dat het zoo gaan zal. Van de geavanceerd liberalen, de voorstanders der „finale” kies rechtuitbreiding, verwachten wy niet een stryd tot het uiterste, die alle hoop op herstel van de eenheid der liberale party voorgoed vernietigen zou, en een nieuwe crisis zou doen ontstaan, waarvan de ge volgen moeielyk te overzien zijn, doch in het gunstigste geval den wetgevenden ar beid weer voor een geruimen tyd, voor jaren zelfs, tot stilstand zou brengen. Wel zyn adviezen in dien zin gegeven, zoowel door voorstanders van het systeem-Tak, als door mannen als prof. Cort Van der Linden, die de Taksche kieswet ook al af keurden, en nu met grooten nadruk oree- ren, dat geen resultaat beter is dan een slecht resultaat. Dergelyke sabelhouwen Jn de lucht kloven niet veel hout. Het

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1895 | | pagina 1