1
Woensdag 14 October.
N°. 1722.
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht
1896.
WINTERTAAK.
BUITENLAND.
Overzicht.
SGHOONHOVEHSCHE COURANT
r’
edi
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgevers.
i der Wal
Ferhoefen
eden: A. Boer,
ran Vliet. B.
>t ran A. Koog.
“n be
ng, het
Vader-
De nieuwe Kieswet voert een systeem
van candidaatstelling in, waardoor de
arbeid der kiesvereenigingen een belang-
Den lsten Januari van het volgende
jaar treedt de nieuwe Kieswet in werking,
en begint de officiöele voorbereiding der
verkiezingen van Juni a. s.
De vraag, hoe de Tweede Kamer er zal
uitzien, die alsdan geroepen wordt aan
den wetgevenden arbeid deel te nemen
en op dien arbeid den meesten invloed
uit te otfenen, is nog onmogelijk te be
antwoorden. Verschillende verwachtingen
zijn en worden nog altijd daaromtrent
uitgesprokende een vreest dit, een ander
hoopt dat, en ieder die er zich over uit
laat meent een goeden kijk te hebben op
de verhouding der partijen in het land,
terwijl men geen gebrek heeft aan argu
menten, om zijn gevoelen te staven. De
eenvoudige waarheid is deze, dat we staan
voor een raadsel, voor een onbekende
toekomst.
Maar niet te verantwoorden zou het
wezen indien wy, met het oog op die
onzekerheid, lijdelijk bleven afwachten wat
er komen zal. Nevens de voorbereiding,
die de wet aan de verschillende ambte
naren van den Staat en van de gemeenten
oplegt, is er nog een andere, waarvan de
noodzakelijkheid zal worden ingezien door
elk, die belang stelt in het welzijn des
Vaderlands. Zij is veel moeielijker, om
dat er geen vaste regelen voor gegeven
z|jn, geen termijnen zijn bepaald, binnen
welke een zeker deel moet zijn ten einde
gebracht. Het is de onderlinge gedachten
wisseling der kiezers, oude en nieuwe.
Nu is dit een groot voordeel, dat wy
een geheel winterseizoen voor ons hebben,
een tijdperk, waarin de gelegenheid, om
samenkomsten te beleggen, zeer ruim is
en er ook gewoonlyk wel lust bestaat,
om haar te benuttigen. En al moge het
waar zijn, dat de meeste menschen veel
meer gesteld zyn op vergaderingen, waar
eenig artistiek of ander genot is te smaken
dan op die, waar politieke vraagstukken
in behandeling komen, we gelooven toch
wel te mogen rekenen op veler plichtge
voel, als de noodzakelijkheid eischt het
aangename by het nuttige achter te stellen.
Overbodig is een beroep op de belang
stelling der kiesbevoegden niet; inderdaad
is ten onzent het politiek leven niet sterk
ontwikkeld en openbaart zich in niet vol
doende mate de begeerte, om kennis te
nemen van hetgeen ieder burger weten
moet, zal hij aan de stembus met volko
men bewustzyn van wat hij daar komt
doen, zijn taak vervullen. Alleen dan,
wanneer klasse-belangen op den voorgrond
staan, is er sprake van eenige opgewekt
heid; het algemeen welzijn daarentegen
schijnt niet steeds een prikkel van genoeg
zame kracht te zijn.
Het is zoo, men gelooft dat de nieuwe
kiezers, althans aanvankelijk, het beter
zullen maken en alzoo den tegenwoordi-
gen bezitters van het kiesrecht een voor
beeld zullen geven. Zou het echter wel
rationeel zijn, tusschen deze twee groepen
een onderscheiding te maken, die allicht
tot scheiding leiden kan? Ons dunkt,
dat zy, die tot dusver het met de vervul
ling van hun plicht zoo nauw niet ge
nomen hebben, in de veranderde omstan
digheden aanleiding moeten vinden om
van nu af een kloeker houding aan te
nemen ten einde vroegere verzuimen goed
te maken.
In de werking der kiesvereenigingen
ligt voor een deel de oorzaak van den ge-
ringen jjver der kiezers.
Gunstige uitzonderingen niet meetel
lende, kunnen we wel als regel consta-
teeren, dat zij slechts dan teekenen van
haar bestaan gaven, als een verkiezing in
aantocht was. De leden werden bijeen
geroepen om een voorloopige candidaten-
lijst samen te stellen, in geringe getale
verschenen zy, en met den steun van
slechts enkelen kwam vaak een candidaat
in aanmerking. Dan volgden, wanneer in
een district een centrale kiesvereeniging
bestond, de bijeenkomsten van gedelegeer
den, ten slotte besliste een zeer kleine
meerderheid, wie als de algemeene candi
daat zou worden geproclameerd. De groote
massa der kiezers bleef by dat alles heel
lijdelijk: men wachtte af, wie de eer der
aanbeveling zou verwerven, en hield zich
overtuigd, al bijzonder goed de belangen
èn van het vaderland èn van zijn partij
te hebben gediend, als men, zonder eenig
nader onderzoek, dien naam op het briefje
plaatste en zoo aan de stemming deelnam.
Van een grondige bespreking der begin
selen, waarnaar de keuze der partijgenoo-
ten zich richtte, was meestal weinig te
ontdekken.
Alleen in de laatste jaren is hierin eenige
verbetering gekomen doordien mannen
van naam op politiek gebied in openbare
vergaderingen zyn opgetreden ter voor
lichting hunner medeburgers. Maar regel
is dit nog geenszins geworden.
Prys der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels f 0,50. Iedere regel
meer f 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco
uiterlyk tot Dinsdags- en tot Vrydags-namiddags 4 uren.
Alle binnenlandsche Advertentiënvoor 3-maal plaatsing opgegeven,
worden slechts 2-maal in rekening gebracht.
Deze Courant wordt des Woensdags- en des Zaterdags
morgens uitgegeven. Prys: voor Schoonhoven per drie maanden ƒ0,75.
Franco per post door het geheele ryk f 0,90. Men kan zich abon-
neeren by alle Boekhandelaren, Agenten en Brievengaarders.
partijleiders als Dr. Schaepman en Dr.
Kuyper, welke democratische neigingen
dezen ook aan den dag leggen. Er zal
dus nooit sprake zijn van één werklieden
party. Een afzonder)^ optreden vermeer
dert in de toekomst slechts het aantal
politieke groepen en fracties, - en juist
daaraan bestaat allerminst behoefte.
Als daarentegen de werklieden, die van
de „nieuwe kiezers” de kern vormen, zich
by de tegenwoordige partyen aansluiten,
deze verlevendigen door frissche krachten,
haar nopen om de grenzen vooruit te
brengen en scherp te trekken, het hunne
toebrengen om de keuzen te vestigen op
mannen, die hart hebben voor en hun
verstandelijke gaven willen wyden aan
al de belangen, hun ter verzorging op
gedragen, dan zal hun invloed groot zijn.
En ziehier nu 3e wintertaak, waartoe
wy allen oproepen die van de groote
staatkundige hervorming, thans tot stand
gebracht, de vruchten wenschen in te
oogsten welke zij kan oplevereneen alge
meen ralliement, van allen die by elkan
der behooren, een arbeid van verbroe
dering, van aaneensluiting. De kiesver
eenigingen kunnen den stoot geven, en
dat zal haar als een groote verdienste
worden toegekend. De geestverwanten moe
ten verzameld worden, men moet met
elkander van gedachten wisselen, open
hartig, als eerlijke mannen die een eerlyk
doel voor oogen hebben. Een flinke be
spreking van de politieke vraagstukken
moet de eerste voorbereiding wezen tot
den politieken strjjd, die ons wacht, en
waarin de beste kansen zullen zijn voor
de partij, die zich het krachtigst zal heb
ben toegerust.
Voorbij is voor Frankrijk weer het be
zoek, zóó lang verwacht, zoo zorgvuldig
voorbereid, zoo druk besproken en toch
ook wel gevreesd! Die vrees is echter
gebleken, geheel ongegrond te zyn geweest,
want alles, van het begin tot her einde,
is uitstekend geslaagd. Het was alles
harmonie van tonen, zonder een enkelen
dissonant. Banden zyn op nieuw gelegd,
het vriendschapsverbond nauwer beves
tigd. Het „tot wederziens!” door het
Fransche volk den Czar bij zyn vertrek
toegeroepen, spreekt meer dan iets anders,
van een vast vertrouwen op den bondge
noot, den Keizer aller Russen. Eu dit
roerend afscheid had plaats Vrijdag den
9den October, aan het station Bouy,
’s avonds te zes uur. De trein bracht
hem den morgen daaróp om 9 uur te
Darmstadt, by de familie der Keizerin, ten
einde aldaar uit te kunnen rusten van
de zéér vermoeiende dagen in Frankrijk
doorgebracht. Vermoeiend zyn ze geweest,
vooral voor H. M. de Keizerin, maar de
onbeschrijfelijke hartelijkheid, waarmede
het Keizerlijk paar, niet alleen te Parijs
maar ook te Chftlon en te Bouy is ont
vangen, vergoedde veel, ja alles! De Fran-
schen hebben hier getoond, wie zy waren
en wat zij over hadden voor iemand, wiens
vriendschap zy op hoogen prijs stellen.
Véél is er in die paar dagen bezocht, veel
bezichtigd. Bijzondere opmerking verdient
ten eerste, de eerste steenlegging door
Keizer Nicolaas van de nieuwe Seine brug,
die naar zyn vader Keizer Alexander
genoemd werd. De plechtigheid, door
duizenden belangstellenden bijgewoond,
begon met de uitvoering van eenige zang-
stukken en het houden van toespraken,
waarna de Czar, met een gouden troffel
en hamer, den eersten steen legde, bij
gestaan door de Keizerin, President Faure
en den Minister-President Méline.
Een aardig moment dezer plechtigheid
was het van den anderen Seine-oever aan
komen van een boot vol jonge meisjes,
die de Keizerin een grooten bloemruiker
en een prachtig geciseleerde zilveren vaas
van ongewone hoogte kwamen aanbieden.
H. M. dankte ook hier weer met een aan
vallige buiging en het innemende glim
lachje, dat de Paryzenaars zoo betoovert,
die den Czar rijkelijk ernstig vinden.
Langzamerhand echter scheen die ernst
te wijken, want op weg zynde naar Sèvres
en Versailles, om aldaar de kunstschatten
te bewonderen, beantwoordde Z. M. de
luide toejuichingen der saamgestroomde
menigte zelfs met een glimlach.
De beroemde porseleinfabriek werd in
hare voornaamste afdeelingen bezichtigd.
Voor het laatst werd bewaard eene ver
zameling, welke door President Faure aan
zijne gasten als geschenk werd aangebo
den: een thee- en koffieservies, benevens
eenige fraai beschilderde kistjes voor
kleinoodién.
Onder de verschillende gebouwendoor
den Czar bezichtigd, noemen wede Notre
Dame, de Sainte Chapelle, het Invaliden
paleis en het Panthéon. Hier werd
het graf van Carnot bezocht en werden de
drie zonen van wijlen den President aan
den Czar voorgesteld, die een krans van
orchideeën op het graf nederlegde. Ook het
paleis van Justitie en de „Munt” kregen
een beurt. Van de „Munt”, waar in tegen
woordigheid van H.H. M.M. een gouden
herinnerings medaille werd geslagen met
de portretten van H.H. M.M., ging het
naar „het Instituut”, waar de ontvangst
plaats had door den Minister vön Onder
wijs, Rambaud. Naar de vergaderzaal der
„onsterfelijken” geleid, hield de President
eene schitterende redevoering, waarna
Francois Coppée een gelegenheidsgedicht
voordroeg. Daarna was het, op uitdrukkelijk
verzoek van den Czar, dat de vergadering
haar gewone werkzaamheden voor eenige
minuten hervatte.
Ten slotte las Graaf d’Haussonville een
stuk voor uit zijn werk: „De waarheid
over het verblijf van Peter den Groote te
Partis”, wat den Czar bijzonder scheen
te interesseeren en waarvan hem een
exemplaar werd overhandigd.
Van het Instituut reed méh naar het
Stadhuis, waar de President van den
Gemeenteraad, de heer Pierre Bauddin en
de Seine-prefect, De Selves, de „honneurs”
waarnamen. Het gebouw was prachtig ver
sierd. Het werd geheel bezichtigd. Onder
het genot van een concert, werden eenige
ververschingen gebruikt.
De Czar en de Czarina woonden in die dagen
twee voorstellingen by, of liever gezegd,
twee kleine gedeelten van voorstellingen.
De eene was eene gala voorstelling in de
Opera, die geopend werd met het Russi
sche volkslied, door alle artisten gezongen
en uitbundig toegejuicht. Z. M. droeg de
roode kozakken uniform en de Keizerin,
door President Faure binnengeleid, een
laag uitgesneden hemelsblauw satijnen
kleed met een diadeem in het haar en eene
rivière van diamanten om den hals. Bij
het binnenkomen van H.H. M.M. stond
het publiek als één man op, in een oor-
verdoovend gejuich losbarstend en luide
„Leve de Czar! «L^ve Ruslandroepend.
De zaai leverde eêti prachtig schouwspel
op door de fraaie toiletten en schitterende
uniformen, niet het minst ook door de
tegenwoordigheid der Arabische Hoofden
in hunne kleurige mantels. De andere voor
stelling had plaats in, de „Oomé'die'Fran-
tjaise”, begon te kwartier voor tienen, toen
H.H. M.M. verschenen, de Czar in zwarten
rok, de Czarina in framboos kleurige zijde,
ryk met diamanten omzet Anders dan in de
Opera,gafdeCzar hier het teeken van applaue.
Den derden dag is het Louvre bezocht,
waar vooral de Keizerin vee! belang scheen
te stellen in kunstschatten van groote
waarde.
By toeneming dwepen de Parijzenaars
met de Czaritsa. Vooral zyn zy er mede
ingenomen, dat H. M., toen mevrouw
Carnot haar bezocht, voor wie zy bijzonder
hartelijk was, haar dochtertje, de kleine
Grootvorstin Olga, heeft laten binnen
brengen en haar door mevrouw Carnot
een kus heeft laten geven. Harerzijds
keek de Keizerin bly getroffjn op, toenop
straat uit een hoop vrouwen en kinderen
plotseling een luid: „Leve de kleine
Grootvorstin Olga!” weerklonk.
De laatste dag in Frankrijk zette de
kroon op de feesten. Niet minder dan
zeventigduizend man Fransche soldaten,
infanterie, artillerie en cavalerie, heb
ben in de vlakte van Chalons voor
den Czar hunne bekwaamheid getoond.
De Czar zelf verscheen op het ter
rein, kloek op zyn paard gezeten, terwyl
zijne gemalin volgde in een open rijtuig,
vergezeld van President Faure en omringd
door een schitterenden staf. Op een daar
voor opgerichte tribune namen plaats het
Keizerlijk paar, benevens Frankryk’s Presi
dent, de Kamer-Presidenten en al de Minis
ters. Het prachtig schouwspel begoriknet het-
deflleeren der troepen, hetwelk ongeveer
een uur duurde. Het werd geopend door
den Minister van Oorlog, te paard, die
hoffelijk met den degen naar de tribune
salueerde. Nadat de verschillende divisies
infanterie, gevolgd door de cavalerie-, ar
tillerie en eindelijk de cavalerie-charge in
onberispelijke orde voorby trokken, was
het afgeloopen. Van het begin tot het
einde sloeg de Czar het geheel met de
grootste oplettendheid gade en Z. M. was
zóó vervuld van hetgeen hy gezien had,
dat aan den maaltyd, die op deze wapen
schouwing volgde, hy eene groote toespraak
hield (in antwoord op eene van President
Faure), waarin Z. M. zyn glas ophief ter
eere van het leger en de vloot van Frank
rijk! Vervolgens klonken de Czar en de
heer Faure op elkanders gezondheid. Een
daverend hurrahvolgde, en toen
kwam het afscheid.
„Scheiden thut weh”. Zoo ook hier.
Men kon het President Faure aanzien, dat
het hem moeielyk viel, het Keizerlijk
paar den laatsten groet te brengen. Van
de Keizerin nam hy afscheid met eene
diepe buiging en een handkus, maar de
Keizer en hy drukten elkaar vriend
schappelijk de hand en omhelsden elkaar.
Voort ging de trein en na een nacht
reizens kwam men te Darmstadt aan,
waar de ontvangst ook weder uiterst
hartelijk was. Door prachtig versierde
straten, te midden van luide toejuichingen,
ging het p^leiswaarts.
Terwijl w,'zooals we hierboven zagen,
in Frankrijk feest werd gevierd en aan
niets ander» gedacht, is er in Engeland
iets gebeurd, dat tot velerlei gissingen
aanleiding geeft. -Lord Roeebery, de
leider der liberale partij in Engeland,
nl. de Gladstoniaansche, is geheelon
verwacht afgetreden. Deze gebeurtenis
verwekt aldaar natuurlijk veel sensatie.
Hy doet zulks, blijkens een openbaar
schrijven, omdat tusschen de meerderheid
der liberale partij en hem blijkbaar ver
schil bestaat, wat de Oostersche quaestie
betreft De felle uitingen van dent heer J
Gladstone over den Sultan en de jongste
redevoering van Sir William Harcourt zyn
niet in den smaak gevallen van den edelen
Lord. Deze heeft Vrijdag jl. eene rede
voering gehouden te Edinburgh. Tot nu
toe bezitten Wy daarvan nog slechts een
kort uittreksel, volgens hetwelk Rosebery
zou verklaard hebben, dat de aard en de
uitbreiding der jongste „Armenische gru
welen” de geheele Oostersche quaestie
weer hadden opgerakeld. Halve maat
regelen achtte h|j gevaarlijk. Ónmogelijk
evenwel kon hy zich vereenigen met wat
de heer Gladstone wilde, en met hand
en tand zou hy zich verzetten tegen eene
afzonderlijke tusschenkomst van Engeland
in de Oostersche quaestie, die een Euro-
peeschen oorlog zou kunnen na zich
slepen.
Uit Blo Janeiro meldt men aan The
Times, dat aldaar in zaken en financiën
een hoogst bedenkelyke toestand heerscht.
Niet minder dan driehonderd bankroeten
zyn aangegeven. Vele aanzienlijke firma’s
verkeeren in de grootste verlegenheid.
De Banken beperken hare operaties.
Bij het Congres is de afkondiging van
een zesmaandsch moratorium of uitstel
aangevraagd. Voorts is eene belasting-
verhooging voorgesteld. Maar de Regeering
is hulpeloos, wanneer, wat waarschijnlijk
is, het Congres zich in deze onbevoegd
verklaart.
ORANJEBOND van orde.
„Onbekend maakt onbemind I", kwam ons on
willekéurig in de gedachten, toen wjj boven
staand opschrift ter neder schreven.
Immers, waar deze Bond zyn leden hij honderd
tallen in stede van bij ti nduizendtallen telt,
moet men wel gelooven, dat werkelgk in ons
Nederland die Bond (opgerioht 25 Febr. 1893), aan
menigeen z Ifa nog niet bij name bekend is.
En dat is jammer, doodjammer, omdat de Bond
al zoo ontzettend veel goed he ft gedaan, veel
te veel om bier op te noemen; het verheugde
ons dan ook uitermate te vernemen, dat weldra
een populaire uiteenzetting van ’s Bonds arbeid
en streven nedergelegd zal worden in een
brochure, die, zooveel mogeljjk in den lande
verspreid, een krachtig middel zal worden om
’s Bonds doel en werking meer algemeen be
kend te maken en langs dien weg te komen
tot uitbreiding van bet ledental.
Maar vóór dat die brochure in het licht ver-
sohgnt, besloot het bestuur om de Pers, „de
Koningin der aarde”, te hulp te roepen,
door artikelen en mededeelingen in groote
in kleine bladen telkens bjj vernieuwing
aandacht van het publiek te vestigen op hetgeen
de Bond wil en doet en voorbereidt.
Wjj begrijpen, dal wg echter de gastvrgheid
der bladen niet op een te zware proef mogen
we moeten dus kort wezen, korter dan
zouden verlangen; maar overtuigd als
zjjn, dat do pers den Bond een goed hart
dat ze dien Bond in zjjii ernstig,
,tre„en wil steunen met al
u ..aar is, doen wjj al dadeljjk
alle bladen, wier redactiën
ng zullen lezen, om haar over te
die wjjze nog meer te verspreiden
reeds zooveel gelezen blad
JRGERUJKE STAND.
Vervolg van'pag. 8.
Gemeente Ammeretol.
an 1 September tot 1 October.
ren: Klaas, a. van M. de Waard en
anboom. Annigje, d. van A. Verkerk
ie Man. Arie, i. van G. Brand en
i. Cornelia, z. van M. Brand en
loed.
eden: T. de Jong, oud 2 m.
Gemeente Arkel,
Van 1 tot 80 September.
ren: Willemina, d. van A. Bogaard
n Dalen.Corstiaan z. van H. Sterk
e Stigter. Gjjsbort, z. van T. Vonk
Moorland. Willem Cornells, z. van
Losteren en W. G. de Krugf
eden: D. van Wingerden, oud 7 m.
(gaard, oud 4 m.
Gemeente Benschop.
m 18 September tot 4 October.
ren: Jabikje, d. van R. van leperen
Middelkoop.
eden: H. Boere, oud 71 j.,echtgenoot
(Teenbrink.
Gemeente Berg-Ambaoht.
an 1 September tot 1 October.
■en: Pisteree, d. van C. J. Boon en
den Hengel. Tjjmentje en Jannetje,
van J. van der Hulst en A. Brasser.
d. van J. Hogendoorn en T. Duhen.
z. van L. J. Kroone en A. den
■Hendriks Hilligje, d. van H. Verburg.
Pietertje, d. van W. Blanken en B.
- Aaltje, d. van A. Noorlander en B.
Dirk, d. van J. Graafland en A. van
Fan, s. van A. Pons en N. I. Grave-
Ldriana Franoina, d. van B. Kok en
reten. Paulus, z. van G. Slingerland
ik. Willem Pieter, z. van A. A. van
en C. de Bruin.
uwd: A. van Willigen, oud 36 j.,
ar van 8. Oskam en P. A. van Driel,
gen, oud 86 j.,
P. A. van Driel,
oud 65 j., weduwe
Verkerk, oud 85
Gemeente Berkenwoude.
in 15 September tot 1 October.
ren: Wiggert, s. van G. Donker en
tedeljjkheid. Klasina, d. van P. de
N. Baas.
en: P. van Mejjeren, oud 26 j.
Gemeente Gouderak.
Van 1 tot 30 September.
en: Landje, d. van G. Marelisse en
8 Kwaadsteniet. Willem, s. van G.
en 8. Loendersloot. Jacoba, d. van
laar en R. van Erk. Cornelia, d. van
ujj en W. de Jong.Gerrit, s. van
an en T. Trouwborst.
uwd; F. van der Starre, oud 28j.en
jrschoor, oud 20 J.
Gemeente Hekendorp.
an 1 September tot 1 October.
en: Jacoba, d. van H. Verhoef en
eden: W. C. Smit, oud 20 j. J.
oud 1 j.
Gemeente Hoenkoop.
jptember tot 4 October. Geen aangiften.
Gemeente Hoog-Blokiand.
Van 1 tot 80 September.
en: Hendrikus, s. van J. W. vaa
u en K. Slob. Willem, s. van G.J.
a en N. den Braven.
eden: K. van Iperen, oud 10 w.
Gemeente Hoornaar.
Van 1 tot 80 September.
en: Hendrik, s. van D. Slob en H
Gemeente Kodiohem.
Van 1 tot 80 September.
uwd: H. G. Reykers, oud 40 j.enJ..
oud 43 j.
a den: W. P. Verhoeven, oud 3J j.
omeente Lange-Ruigeweide.
in 1 September tot 1 October.
en: Corstianus, s. van C. van dor
i. Lelie. Gjjabert, s. van L. ter Louw
i Zwieten. Jacobus, s. van O. Kraag
ning. Jacobus, s. van H. Rgswgk en
ign.
>den: Levenloos aangegeven kind van
1. geslacht van K. Verwaal en L. Loeve.
Gemeente Leerbroek.
Van 1 tot 80 September,
en: Cornelia, z. van B. van
i Veen. Arie, z. van G. V<
j-impen.
iwd: W. Kara, oud 26 j., (vanLeer-
K. de Bruin, oud 21 j.
(den: G. den Besten, oud 58 j., eohtge-
M. van Lindt, eerder van Adr. Brouwer.
Gemeente Lekkerkerk.
Van 1 tot 80 September.
en: Wilhelmina, d. van P. Berkelen
i. Paulus, s. van J. Borsju en N.
Johanna, d. van A. de Jager en
Pieter, s. van M. Kaptein en G.
Jacob, s. van E. Rietveld en A,
Geertje, d. van B. Streefland en A.
u Antonie, z. van P. do Jager en
r Pgl. Anna Cornelia, d. van J. Boon
Jager. Huig, z. van H. Roest en
ar Graaf. Jannigje, d. van P. lier-
i L. Ligthart. Hillegonda, d. van J.
4. de Groot. Janoa, d. van W. Littel
(tveld. Maria, d. van G. Burggraaf
igerland.
iwd: K. Man in ’t Veld, oud 28 j.
i der Graaf, oud 22 j. F. Blom, oud
i. van Heiningen, oud 24 j. C. van
(ud 27 j. en M. Hoogenboezem, oud 22 j.
iden: J. Jansen, oud 87 j, weduw-
N. van der Koppel. D. de Lange,
G. G. Slingerland, oud 2 m.
Gemeente Meerkerk.
Van 1 tot 80 September.
in: Johan Hendrik, s. van F. Sommer
n Hof. Pietje, d. van A. Versluis
Maat. Willem, s. van F. H. Vermeer
Beest. Gerrit, s. van J. C. Muilwgk
Bikker. Willem, s. van C. van den
8. van Dam. Maggelije, d. van J.
srtog en M. Versluis. Maria, d. van
telander en G. van Bruggen.
iwd: R. U. Lakerveld, oud 87 j.,(van
en J. Schrgver, oud 88 j.
>den: L. Ki vit, oud 50 j echtgenoot©
n Wjjk. A. Woudenberg, oud 2 j.
Gemeente Nieuwland.
Van 1 tot 80 September.
iden: J. P. van den Berg, oud 6 m.
smeente Nieuw-Lekkerland.
i 12 September tot 1 October.
a nPietertje Elizabeth, d. van A. de
E. Koopman. Annigje Leende, d.
in Vliet en A. Timmen. Teunit, z.
mstar en J. Plomp. Trgntje, d. van
leffe en B. Zwgnenburg. Adriana
d. van J. L. de Vries en H. den
Ariaantje, d. van M. Burggraaf en
iwd: C. Verloop en 8. Kool,
den: M. Vermeulen, oud 8 j.
Gemeente Woordeloos.
Van 1 tot 80 September. 4
in: Arigje, d. van D. Koogman en
■.—-Pietertje, d. ran W. Honink en
Maaike, d. van W. Versluis en
vrd: J. vsn Veen, oud 28 j. en L
ud 26 j.
den: F. de Jong, oud 26 j.
Gemeente Willeskop.
18 September tot 4 October.
n: Annigje, d. van L. van dar Neat
menbal.
rijke wijziging zal ondergaan. Niet zy
dragen, op min of meer officiöele wijze, de
candidaten voor, de kiezer» doen dat zelf.
Wanneer minsten» veertig stembevoegden
een opgave onderteekenen, is zij rechts
geldig. Welke rol de kiesvereenigingen
daarbij te vervullen hebben, of zij aan
die meer individueele handeling nog eenige
leiding zullen geven, of zij van haar
invloed gebruik zullen kunnen maken om
versnippering van stemmen over geest
verwanten te voorkomen, is een vraag,
waarop naar wy meenen eerst de onder
vinding een voldoend antwoord zal kunnen
geven. Doch zeker is het, dat een groot-
scher taak haar is weggelegd. Zij moeten
zyn de verzamelingskringen van allen, die
in dezelfde richting het schip van Staat
gestuurd willen zien, de middenpunten,
vanwaar licht wordt verspreid over de
vraagstukken, die door den loop der om
standigheden aan de orde komen. Wij
moeten hebben geregelde bijeenkomsten
van burgers, die elkander kloek ter zijde
staan, om met zooveel mogelijke volledige
kennis van zaken hun aandeel by te dragen
in het bestuur van Staat, gewest en ge
meente.
Die vergaderingen behooren te zijn een
leerschool voor den staatsburger, waar
deze^Hjn inzichten kan verscherpen, zyn
meeningen kan toetsen aan die van ande
ren, vrij kan zeggen wat hem op het hart
ligt; zy moeten tevens gelegenheid aan
bieden om kennis te maken met de man
nen, die bereid zijn een opdracht als
volksvertegenwoordiger to aanvaarden, en
zich te overtuigen dat h^ptreven dezelf ie
lijnen volgt, langs welkThun kiezers zich
wenschen te bewegen. Het is mogelijk
dat onder het nieuwe stelsel het aantal
zal toenemen dergenen, die een politieke
loopbaan als hun levensdoel begeeren, en,
wanneer men te doen heeft met eerlijke,
beginselvaste mannen, die zich geheel aan
deze taak willen wyden, dan zien wij vol
strekt niet in wat daartegen te zeggen
is; aan de bewering, dat het niet in onzen
volksaard ligt, de „politiek als een beroep”
op te vatten, kennen wij een geringe
waarde toe. Wanneer evenwel iemand
ons vertrouwen vraagt, dan verlangen wij
hem ook degelijk te kennen, te weten in
hoeverre wy hem kunnen beschouwen
als onzen woordvoerder en mandataris op
het Binnenhof.
Het ingetreden najaars- en winterseizoen
nu moet worden aangewend om dat alles
te regelen en tot een begin van uitvoering
te brengen.
De strijd over ,het kiesrecht heeft de
politieke partyen geheel uiteengedreven,—
er is een totale desorganisatie gekomen,
vroegere bondgenooten hebben elkander
den rug toegekeerd. Er moet opnieuw
gebouwd worden. In hoofdzaak zullen
wellicht de vroegere partij onderscheidin-
gen bly ven bestaan, doch meer dan waar
schijnlijk achten wij het, dat de grenzen
verlegd zullen worden. Aan de algemeene
wet der ontwikkeling ontsnapt niets en
niemand, zy is een levensvoorwaarde voor
allen, en ook politieke partyen zyn er
aan onderwerpen. De stroom der tijden
brengt nieuwe behoeften aan, doet nieuwe
inzichten bovendrijven, en de groepen van
staatsburgers, die ze in de praktijk van
het landsbestuur willen doen doordringen,
moeten, ter bereiking van dit doel, zich
kloek aaneensluiten.
Het verschil van maatschappelijke klasse
blij ve daarby op den achtergrond.
Er worden pogingen aangewend tot het
vormen van een zoogenaamde werklieden
partij, met het uitzicht om de sociale wet
geving tot den hoofdarbeid van het toe
komstig Parlement te maken. Dat streven
is noch uit een vaderlandsch, noch uit
een practised oogpunt goed te keuren. De
volksvertegenwoordiging mag niet worden
het strijdperk van bijzondere belangen;
aan deze kan en moet in de staatkundige
overwegingen een plaats gegeven worden,
indien het algemeen welzijn er niet door
benadeeld wordt, en zulks te beoordeelen
ligt niet op den weg van bepaalde groe
pen, maar is de taak van allen, die tot
den wetgevenden arbeid zijn aangewezen.
Wat tot dusver ten opzichte der arbeids-
belangen is gedaan, geschiedde buiten den
rechtstreekschen en mederegeerenden in
vloed der werklieden als afzonderlijke
party, en zoo behoort het te blyven; alleen
zal met meer kracht op dien weg worden
voortgegaan, nu ook de meest belangheb
benden tot de keus der mannen van ver
trouwen zullen medewerken.
Ook practische bedenkingen hebben we
tegen het eventueel stellen van werklieden-
candidaten. In de staatkundige en gods
dienstige overtuigingen, deze laatste
telle men in een land als het onze vooral
mede! der nieuwe kiezers zal men de
zelfde schakeeringen kunnen waarnemen,
die bij de oude zijn te vinden, en, om
met een sterk sprekend voorbeeld onze
meening te verduidelijken, - de mannen
van het Nederlandsch Werkliedenverbond
zullen zich nooit in politiek denken één
gevoelen met de volgelingen van éminente
stellen
we wel
we zjjn, d
toedraagt, t
nuttig en weldadig at
de kracht die in hat
een beroep op
deze opwekking
nemen en op dk>
dan door dit
mogelgk zal zgn.
De „Oranjebond van Orde” tracht de maat
schappelijke toestanden te verbeteren, waar
door?wel, door de Regeering te steunen
in haar streven naar ontwikkeling en
vestiging van al hetgeen de beschaving,
geluk en de welvaart van het dierbaar
land kan verjicfogetl, e^, pbgingen in het werk
te stellen, orn^fe^therjiele en stoffelgke belangen
van de min(<jergégo^don;‘ie behartigen en te
bevorderen,
Welk rechtAtijM-Nedb^indor zon hier niet
een welgemeend sdrrpwf h o e r a I aanheffen
voor zulk een edel 'doel, voor zulk een
heerljjk streven!?
Ziet, waarde lezeressen en lezers, daardoor
wordt nu „de Orde” in ’t leven geroepen, de zoo
hoog noodige Orde in iederen Staat, en in ons
Nederland dunken wjj bjj het woord orde als
van zulf aan ons dierbaar Hnis .van Oranje
en zoo werd de naam „Oranjebond van Orde”
geboden.
Die Bond wil arbeidsklassen, spaar- en voor-
schot-kassen en arbeidsbeurzen opriohten, die
Bond wil arbeiderswoningen bouwen, heide
gronden ontginnen, hoidehoeven stichten, gelde-
Ijjke hulp verstrekken aan landbouwers) die
heideontginning willen ter hand nemen enz. ens.
Maarvoor dat alles is geld noodig, veel
geld, dat toch ol «tfb gemakkolgk bjjeen-
gebracht kin worden, als men maar van goeden
wille is, want luistert:
„Alle Nederlanders (zegge alle, altjjd als zij
iets kunnen mianen) vrouwen zoowel ais mannen
kunnen lid worden, z>odra zij den leeftijd van
tan 18 jaar hebben bereikt
„Kunnen lid worden,” zoo leest men
in de statuten, stond er eens zullen of
willen lid worden, dan zou diezelfde „Oranje
bond van Orde” wonderen dcen, dan ion
Nederland verstomd staan, dat één lichaam
om
en
de
