Goeflewaagen Zonen,
)UDA, Markt, naast „De Waag",
en BOSKOOP, Voorkade,
nemen gelden a deposito:
oriicliBcöe M
neenit olden a öBDOsito:
II
Woensdag 12 Mei.
1897.
N°. 1780.
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht
D. SPOOR,
1M ffl WERKTUIGEN
voor de ZUIVELBEREIDING,
Officiëele Kennisgevingen.
STRAATSCHOUW.
BINNENLAND.
SCHUTTERIJ.
bij BODEGRAVEN.
MAYPOLE ZEEP.
BUITENLAND.
Overzicht.
ESTE BRUIDSUIKERS,
Uit Lekkerkerks verleden.
rgemeester,
H. KOLFF.
oecretariB,
H. G. GEELHOED.
wee, op
ibbendo 1
Ggbe-
plak-
S. W. N. VAN NOOTEN tb Schoonhoven,
Uitgevers.
Gemeente Schoonhoven.
isöhie-
Eervor-
8GHOONÏÏOVEÏÏ8CHE COÜRAKT.
do ge
2 Bsten
▼ast dat
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van Schoonhoven maken bekend dat
de gewone STRAATSCHOUW, ingevolge
art. 41 van de Politie Verordening, zal
plaats hebben op Dinsdag 1 Juni
en Zaterdag 5 Juni a. s. ’s namid
dags 4 uur.
Schoonhoven, 11 Mei 1897.
De Secretaris, De Burgemeester,
H. G. GEELHOED. Mr. A. D. H. KOLFF.
7)
n in
Engelbreoht,
Nassau, Dillenbni
doohter van don graa
9) J- H. Soheffei
Archief. Rotterdam
Deze Courant wordt des Woensdags- en des Zaterdags
morgens uitgegeven. Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden
Franco per post door het geheele rjjk f 0,90. Men kan zich abon-
neeren bjj alle Boekhandelaren, Agenten en Brievengaarders.
Bjj Kon. besluit is aan Dr. Jan
Ten Brink, hoogleeraar aan de ryks-uni-
versiteit te Leiden, opgedragen de regeering
te vertegenwoordigen op het XXIVste
Nederlandsche taal- en letterkundig congres,
in 1897 te Dordrecht te houden.
De leden van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal zijn bijeen
geroepen tegen Dinsdag 18 Mei, des avonds
te half negen.
De Minister van binnenland-
sche zaken;
Overwegende, dat op Dinsdag 1 Juni
de periodieke verkiezing van loden van
de Tweede Kamer der Staten Generaal
plaats heeft;
Gelet op art. 131, tweede en derde lid,
art. 133, eerste lid, en artikel 134, derde
lid, der kieswet;
Heeft goedgevonden te bepalen:
dat in de kiesdistricten, waarin het rijk
is verdeeld, voor deze periodieke verkie
zing de stemming, zoo noodig, zal ge
schieden op Dinsdag 15 Juni en de her
stemming, zoo noodig, op Vrijdag 25 Juni.
De Minister van financiën
brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat, te rekenen van 1 Juni-1897:
1°. te Rotterdam, een afzonderlijk kan
toor van het buitengewoon zegel wordt
gevestigd, waarvan de attributen zyn:
buitengewoon zegel, uitgifte van plak-
zegels voor quitantiën en handelspapier
en ontvangst van zegelrechten;
Alblasserwaard en Vgfheerenlanden
11 Mei. Zoo hier en daar zjjn de ver
gaderingen van het college van zetters
met den inspecteur der directe belastingen
tot vaststelling der aanslagen in de per-
soneele belasting reeds gehouden. Zooals,
by gebreke van overleg tusschen de ver
schillende ambtenarento verwachten
was, loopen de opnemingen tot vaststelling
der huurwaarde hier en daar zeer uiteen
vooral ten aanzien van groote bouwmans-
woningen is dat in enkele gemeenten in
’t oog loopend. Art. 52 der wet geeft
het middel aan de hand om daarin ge
IJjkheid en billijkheid te brengen.
Intusschen bl|jkt nu reeds dat deze
belasting, vooral tengevolge van den aftrek
voor kinderen, in streken als deze, waar
weinig perceelen gevonden worden, die
buiten dien aftrek vallen, belangrijk lager
is dan de vorige, niet alleen voor den
kleinen burger, maar insgelijks voor den
welgestelden. Ook in dat opzicht zal
voorzeker onze tegenwoordige regeering
by menigeen in gezegend aandenken blijven.
Benschop, 10 Mei. Het sieraad van
ons dorp, de vier zware lindeboomen by
de dorpsbrug, is gevallen. Hoe naakt en
kaal ligt daar nu het dorpsplein. De
onoogelyke pannen daken schuilen niet
meer weg achter het frisse he groen. Hun
hard rood en grys roept ons toe: Sla uw
blik ter neder, o mensch!
Jammer, hoogst jammer, dat die boomen
geveld moesten worden. Maar het moest.
De brug kon niet gemaakt worden, of zy
moesten ondergraven worden en dat men
zulke losstaande gevaarten niet in zjjn
macht heeft, bewees do laatste boom, die,
na eerst nog een groet gebracht te hebben
aan een oude kennis, onverwachts het
hoofd omwendde en op de pas gelegde
hulpbrug neerplofte.
Een heerlijk plekje hebben wij verloren
en toch - wy zjjn dankbaar voor het
besluit van don raid, om die boomen te
vellen: zij hadden ongetwijfeld het leven
onzer kinderendio nieuwsgierige jeugd,
in gevaar gebracht.
'Berkenwoude, 10 Mei. Als bew|js van
gering schoolverzuim verdient zeker ver
melding, dat aan de o. 1. school alhier
gedurende April van de 3082 gehouden
schooltijden er slechts 165 werden ver
zuimd, waarvan door ziekte 142 en slechts
23 door arbeid of overige redenen. Het
willekeurig verzuim was dus ruim O 7 pet.
••Overwaard, 10 Mei. De door het
bestuur van dit waterschap aan de ver-
eenigde vergadering aangeboden rekening
over 1896 bedraagt in ontvang f24154 60,
in uitgaaf f17877,34», batig slot f6277,25».
'Tlenhoven, 11 Mei. In deze gemeente
bestaat slechts ééue „vergunning”, waar
voor aan recht over hot loopend vergun-
ningsjaar is ontvangen f 25.
verlyd met alle goederen als Heer Jan ran der
Lecke, Heer van Breda gebonden had.
Ter loops zij hier meegedeeld, dat de heer
van de Lek niet het reoht bezat om ook het
sohoutambt te begeven. Uitdrukkelijk toch
vinden we vermeld, dat deze waardigheid op
te dragen, den Grarff van Holland-toekwam.
In de grafelijke Commissiën of Beveelboeken
toch vind ik o. m. ook dit opgeteekend: „Be
veling van 't Scoutambacht van Leckerkerck
op Jan Ghiaenaz. 'a Gr*venhage, Woensdag
na Potri en Pauli Apoat. 1394 9).
2°. de ontvanger van dat kantoor is
aangewezen als bevoegd om gebruik te
maken van den in artikel 2 van het Ko
ninklijk besluit van 13 April 1888 (Staats
blad no. 73), bedoelden stempel;
3». de uitgifte van gezegeld papier,
behalve aan het kantoor der registratie voor
de gerechteljjke akten te Rotterdam en
behoudens het bepaalde sub 1ook aan
het kantoor der registratie voorde burger
lijke akten aldaar verbonden zal z|jn.
Het kantoor zal worden gehouden aan
de Bierhaven no. 86 en geopend zjjnvan
’s morgens 9 uren tot des namiddags 4 uren.
Door de liberale kiesvereeni-
ging te Mynsheerenland is voor het lid
maatschap der Tweede Kamer voor het
kiesdistrict Ridderkerk tot candidaat ge
steld Mr. Van Assendelft de Coning,
burgemeester te Leiderdorp.
Door het Haagsche gemeente
bestuur is vergunning verleend aan den
heer H. Croiset, boekdrukker aldaar, om
aan de hoeken der straten gedrukte alpha-
betische lysten te bevestigen van adressen
der ingezetenen in elk dier straten woon
achtig. De ondernemer wenscht dit te
doen op de w|jze- zooals dit te Parijs,
Londen, Berljjn, Brussel en elders ge
schiedt, on hij heeft ook bereids dezelfde
vergunning gevraagd aan de gemeente
besturen van Amsterdam en Rotterdam.
Tegen zekere vergoeding van elk op te
nemen adres, wordt dit geplaatst, met
het doel om het dikwijls lastige zoeken
van een adres in zekere straat onnoodig
BURGEMEESTER en WETH^Ul
van 1
dat de Registers tot inschrijving voor de
met andere woorden, stellen de Mogend
heden het terugroepen der Grieksche troepen
van Creta tot voorwaarden, dan voert
Griekenland liever een verdelgings oorlog.
In het Brltsche Lagerhuis werd dezer
dagen een voorstel van den Afgevaardigde
Robson, om het tractement van den
Minister van Buitenlandsche Zaken te
verminderen, als protest tegen diens staat
kunde tegenover Creta en Griekenland,
met eene groote meerderheid van stem
men, 169 tegen 63, verworpen.
In de jongste zitting der commissie
van onderzoek naar de gebeurtenissen in
de Transvaal (verleden jaar Januari), is
de Hertog van Abercorn gehoord, de voor
zitter der „Chartered-Company”. Ook hjj
verklaarde, dat by te voren niets van
Jameson’s plannen heeft geweten.
Met zekeren ophef deelen de Engelsche
bladen mede, dat een millioen rounds
patronen voor Leemetford-geweren naar
Zuid-Afrika zijn ingescheept, benevens
een groote voorraad granaten. Bij de
drie brigades artillerie zal het ook niet
blijven. Er gaan er nóg meer. En wat
het troepen getal betreft, binnen een paar
maanden hoopt men in Zuid Afiika 35 000
man te hebben. Het gaat nu ten minste
gewaarschuwd,-niet, zooals met Jameson,
in hot geheim en verraderlijk.
Uit Pretoria komt bericht, dat de Trans
vaalsche Volksraad de immigratie wet,
waarbij aan den toevloed van ongewenschte
vreemdelingen op nog al krasse wijze
paal en perk werd gesteld, hteft inge
trokken, omdat zij onaangenaam bleek te
zijn aan de omliggende staten en ko'oniën.
De berichten omtrent den vreeselijken
ramp te Parijs (Frankrgk) nemen nog
steeds toe. Beschrijvingen van ooggetuigen
van die helsche jammertooneelen, waarbij
z|j achter oen „gordyn van vlammen”
wanhopige menschen vóór hunne oogen
zagen verbranden, zonder iets tot hun
redding te kunnen doenl Ook verhalen
van zelfopoffering en heldenmoed! Het
juiste getal der omgekomenen blijkt 117
te zyh. Van 19 dooden zyn de namen
nog niet bekend. Dat zooveel personen
den dood vonden in de „vuurzee” is te
wijten aan het zich snel verspreiden der
vlammen en ook aan de omstandigheid,
dat het geteerde zeil, 't welk het gebouw
bedekte, dadelijk aan het branden was
geraakt en in den minimum van tyd naar
beneden viel. De geheele Fransche adel
is in rouw gedompeld^ want, zooals men
weet, werd de bazar gehouden door per
sonen uit den adelstand.
De Hertogin van Alencon is gestorven,
omgeven door de jonge meisjes, die hare
helpsters waren. Toen men haar wilde
wegdragen, weigerde zy. „Ik wil niet
alleen gered worden,” zeide zy en zij spoorde
hare metgezellen aan, een goed heenkomen
te zoeken en zich niet om haar te be
kommeren. Een treurig gevolg heeft, in
verband met den dood van genoemde
Hertogin, de Par|jsche ramp nog gehad,
in het overlijden van den Hertog van
Aumale. Te Zucco(Cicilië)om gezondheids
redenen vertoevende, is hij op ’t hooren
van de droevige tyding, plotseling over
leden. Diep wordt hij betreurd, als zijnde
de meest populaire der Prinsen van Or
leans, die zijn vaderland op velerlei gebied
gioote diensten heeft bewezen. Generaal
Saussier, de commandant van Parijs, die
op den ongeluks-middag den liefdadigheids
bazar zou bezoeken, had zich, gelukkig
voor hem, wat verlaat, en toen hij bij het
gebouw kwam, was het al nagenoeg door
de vlammen vernield. Mej. Lucie Faure,
dochter van den President, had eenigen
tijd‘vóór den brand den bazar verlaten.
En zoo zijn er meer o. a. ook de Pau
selijke nuntius - a!s door een wonder
aan den dood ontkomen.
De Fransche Ministerraad, onder voor
zitterschap van President Faure gehouden,
besloot in de „NotroDame”, onder leiding
van den Aartsbisschop, een plechtigen
lijkdienst te vieren voor de niet-herkende
slachtoffers van de gioote Parysche ramp
en voor hen, wier familiën daaraan
wenschten deel te nemen. Do President
heeft die plechtigheid bygewoond. Op
het plein voor do kerk is uit naam der
regeering door een der Ministers eene
redevoering gehouden. Do Lord Mayor en
de Sheriffsuit Londen overgekomen,
woonden de plechtigheid bij.
In het OostenrtykNch Huis van Afge
vaardigden bracht de President hulde
aan de nagedachtenis der Hertogin van
Alencon, door wier dood het Keizerlijk
gezin en het Huis van Beieren zwaar
beproefd word. Ten teeken van rouw
werd de zitting opgehoven.
Donderdag jl. heeft in hetOostenrykscho
huis van afgevaardigden weder eens een
schandaalije plaats gehad, zooals men daar
in den laatsten tijd meer ziet voorkomen.
De Duitsch nationalen en Czechen vlogen
met gebalde vuisten op elkander inmen
dacht zeker, dat het tot een formeele
vechtpartij zou komen en tot tweemalen
toe moest de zitting worden opgeheven.
De Senaat der Noord-Amerikaansche
Unie heeft ten lange leste gestemd over
JDERS
Schoonhoven brengen ter kennis,
dc do
Schuttery, voor degenen die geboren zyn
in de jaren 1862 tot 1872 ingesloten, zijn
geopend van 15 Mei tot 31 Mei a. s.
Zy, die ingeschreven behooren te worden,
ook die der lichting Nat. Mil. 1892,
kunnen zich van af 15 Mei aanmelden
ter Secretarie, van 10 tot 12 en van
2 tot 4 uur, terwy'l speciaal voor die in
schrtfving zitting zal worden gehouden
op Vrijdag 21 Mei 1897, van
10 tot 12 uur.
Schoonhoven, 11 Mei 1897.
De Secretaris, De Burgemeester,
H. G. GEELHOED. Mr. A. D. H. KOLFF.
)OR’S LandbouwkantoorHoogowoerd 55,
LEIDEN.
BEKROOND:
ituursprys, Gorlnchem 1886.
iden Medaille, Boisward 1889.
ste pry's, verhoogd met een Bestuurs-
ir|js, Woerden 1890.
ste pry's, Dordrecht 1890.
ste prys, Alfen 1891.
ee eerste pryzen, Dokkom 1891.
ste prijs, Leiden 1892.
ste prys, Nijmegen 1893.
ste en tweede prys, Honda 1894.
ee eerste pryzen, Groot-Ammers 1894.
'eren Medaille, Antwerpen 1894.
3 eerste prijzen, Arnhem 1895.
ste (jrjjs, Bodegraven 1895.
reren Medaille, Leen warden 1896.
3Q eerste pryzen, Gleasendam-HardlBx-
eld 1896.
3e eerste pryzen, Woerden 1896.
ïte pr|js, Meerkerk 1896.
F* 1ste Fabrikant en Uitvinder van
UIPWERK met ronde Kimmen.
ikt en levert In den kortst mogelljken tijd:
ma-, Paarde- en Hondekarnmolens.
ateinache Karns voor Handkracht, 1ste
i 2de soort.
srkneedmac bines.
k- en Transportkannen.
k- en Voederemmers.
jrvloten.
m-, Zuur- of Molkenvaten met deksels,
kuipen.
ngtobben of Kaaskuipen.
svormen voor Edammer kaas van
eak- en Olmenhout.
ters en Dopjes.
khouten Vormen voor Gouda-, Derby-
q Komijnekaas.
d-Hollandsche en Edammer Kaaspersen.
isketels.
elbakken.
atenkuipen enz.
ertegenwoordiger der Fabriek van
trifuges van LUDLOFF SÖHNE
Berlin.
teUlustreerde Prijscouranten worden
me op aanvraag toegezonden.
ly onze Agenten W. M. DE JONG,
te Tiendeweg D 14Gouda K.
1UER te Meerkerk, J. RUFERS te
KRDEN, J. 0. WOORTMAN te Utrecht,
0. DE VRIES te Oudewater, JOHs.
JRSPUU Hzn. te Groot-Ammers z|jn
5ts gevestigd en worden bestellingen
genomen.
m hiermede te verven, neme men
stukje van de tablet der kleur, welke
i verlangt, lost dit in een weinig
end water op en voegt daar een hoe-
heid kokend water aan toe, volgens
gebruiksaanwijzing. Wollen Stoffen
donkere kleuren koke men 15 20
uten in de oplossing. Voor alle andere
leren en kleuren heeft men maar ge-
n door te spoelen. Goederen, aldus
indeld, schijnen geheel nieuw tezyn;
rleur gaat er nooit meer uit en geeft
’t geringste af.
e MAYPOLE ZEEP is in 15 kleurea
i verkrijgbaar tegen den prys van
tó per tablet, Zwart f 0,35.
gent voor Schoonhoven en omstreken
i. VO ZESSEN.
Prys der Ad verte ntiënVan 1 tot 5 regel* f 0,50. Iedere regel
meer f 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco
uiterlyk tot Dinsdags- en tot Vrydags-namiddags 4 uren.
Alle binnenlandsche Advertentienvoor 3-inaal plaatsing opgegeven,
worden slechts 2-maal in rekening gebracht.
te maken.
Door w|Jlen mej. Grothe, te
Utrecht; is aan de Nederl. Gustaaf-Adolf-
vereeniging de som van f 10 000 gelega
teerd, vrij van successie rechten.
Aan de universiteit te Am
sterdam is bevorderd tot doctor in de
rechten op stellingen de heer J. Morgan
de Groot, geboren te Sliedrecht.
Het prov. kerkbestuur van
Zuid-Holland heeft aan den heer Henricus
Lucas Oort, predikant b|j de Ned. Herv.
Gemeente te ’s Gravenhagena ruim
63-jarigen diensttijd, op zyn verzoek eervol
emeritaat verleendin te gaan den
Isten Juli.
Van het oorlogste! rein in het Oosten
komen berichten tot ons, waarin ge
sproken wordt van belangrijke over
winningen, door de Turken op de Grieken
behaald. Pharsalusbet hoofdkwartier
der Grieken, werd door de Turken inge
nomen terwijl ook nog dertig dorpen
in den omtrek werden bezet. Op den
vluchtenden vijand, die veel manschappen
verloor, maakten zy eene geheele battery
geschut, veel mond- en krijgsvoorraad,
benevens de persoonlijke bagage der
Grieksche prinsen buit. Van Turksche
zyde wordt verklaard, dat de Grieksche
infanterie een tijdlang prachtig heeft stand
gehouden, maar eindelijk wijken moest
voor de vyandelyke overmacht. Pharsalus
werd in den nacht verlaten en daarna
trokken de Turken de stad binnen; zy
constateerden al dadelijk, dat de stad goed
versterkt was en uitstekend had kunnen
verdedigd worden, maar tot den spoedigen
terugtocht werd blijkbaar besloten, omdat
de Turken den geheelen omtrek hadden
bezet. Voorttrekkende, werden de Grieken
door een nieuwen aanval by Velestino
van de zijde der Turken belet, zich
zuidwaarts te concentreeren, en na een
hardnekkig gevecht van verscheidene uren,
werden zij den weg van Volo opgedrongen,
waarlangs men nu den vijand vervolgt.
Van Grieksche zyde zyn bittere klachten
geuit over de Turksche oorlogvoering in
Epirus. Kolonel Manosdie daar het
Grieksche leger aanvoert, heeft uit Arta
aan z|jne regeering geseind, dat de Turken
op groote schaal aan het muiten zyn
geslagen onder de christenen in Epirus
en o. a. al de bewoners van het dorp
Karnarina, op een paar na, over de kling
hebben gejaagd.
In het bericht, waarin dit wordt mede
gedeeld, heet het ook, dat Fuad Bey, de
commandant van een duizendtal ongere
gelde Turksche troepen, door middel van
een Grieksch priester een manifest deed
verspreiden, waarin den christenen van
Epiius wordt gelast de wapenen neder te
leggen, aangezien anders hunne dorpen
zullen worden in brand gestoken. In den
omtrek van Konya moet deze bedreiging
reeds zijn ten uitvoer gebracht.
Ondanks die „wreedheid-berichten”, heeft
de krachtsontwikkeling der Turken blijk
baar eene gunstige stemming voor hen
doen ontstaanzelfs bij hun grootste
vijanden.
Lord Salisbury o. a. was in zyne rede
voering voor de „Primrose League” (de
aan Disraeli’s nagedachtenis gewy de hoog-
conservatieve sleutelbloem-vereeniging)
een en al bewondering over de houding
der Turken. „Het kan verkeeren,” zei
Breéroó. Men heiinnere zich maar even
de Griekenland vereering, vooral ook door
Engeland.
Wat de bemiddelings-quaestie betreft,
de Europeesche Mogendheden, zoo ver
klaarde vice-Minister Curzon, zyn volkomen
tot tusschenkomst bereid, wanneer Grieken
land zulks wil aanvaarden. Dat is nu
de groote vraag. Hangt die bemiddeling
af van het al of niet ontruimen van Creta,
t 1 dag opvragens a 2
langer termijn op overeen te komen
roorwaarden en desverkiezende tegen
mderpand in fondsen;
verstrekken gelden op Effecten voor:
Iragen onder f 1000,- i 4 ’sjaars
Iragen daarboven tot den prolongatie-
coers, volgens Amsterdamsche beurs-
roorwaarden
asten zich met het koopen en verkoopen
van Effecten, tegen een provisie van:
1 voor fondsen boven de 30
6 onder 30 (ook
roor loten;)
iverlangd worden orders in de meeste
bndsen verantwoord tot den eerstvolgen-
len middenkoers der Amsterdamsche
>eurs;
jselen Coupons in boven de Amster-
lamsche beursnoteeringzonder bere
gening van provisie;
asten zich op voordeelige voorwaarden
net het incasseeren van wissels op
linnen- en buitenland. Tarieven op
tanvrage gratis verkrijgbaar;
strekken geld op HYPOTHEEK.
ent voor Schoonhoven de Heer
A. VAN DEN HEUVEL, aldaar,
D E
foor één jaar vast op 3 pCt
zes maanden 2J-
t veertien dagen opvragens „2
drie 1
oopt en verkoopt effecten en Coupons.
icasseert Wissels en bezorgt
assurantiën.
Het Kantoor is geopend:
ran 9 tot 2 en van 7 tot 8 uur.
Zaterdagavond geen kantoor.
DE DIRECTIE.
laf 35 Cta. per 5 ons, per kilo 05 CU.,
krygbaar bij
J. O. VAN VREUMINGEN,
Conflseur te Oudewater.
het ontwerp-arbitrage-verdrag met Enge
land. Vóór hebben gestemd 43 leden en
26 tegen, zoodat do vereischte meerder
heid van twee derden niet werd verkregen
en het tractaat daarmede is verworpen.
HISTORISCHE STUDIE
DOOB
Dr. L. A. VAN LANGERAAD
I.
Van Lekkerkerks oude geschiedenis is, b(j
gebrek aan do noodige beacheilen, seec weinig
bekend. Het ontstaan deier gemeente verliest
zich in het grys verleden. Tot op dit oogenblik
is het oudst bekende stuk, waarin Lekkorkerk's
naam voorkomt, een, dat bsrust in het Archief
vau Oud-Munster 1) te Utrecht. Dit byna 7
eeuwen oude document zegt one, dat in het
jaar 1305, Ascensionis Domini 2), Pieter,
heer van de Lek, ridder, verklaart dat zyn
zoon Hendrik, alle grove tienden in Lekker-
kerk, van het kapittel van Oud-Muneter gepacht
heeft. Ten dnidelykste blykt uit dit stuk,
dat het kapittel van St. Salvators-kerk to
Lekkorkerk bezittingen had, en dat deze ver
pacht werden aan een zekeren Pieter, die
Heer was van de Lek, wat, zooals later blijken
zal, ongetwyfeld zeggen wil, dat hg Heer was
ook van dit dorp.
Eenige jaren later vinden we do kerk ge
wikkeld in een geschil, wat we zien uit twee
bescheiden, die alweder in het archief van Oud-
Munster berusten en waarvan het eene, van den
29sten Januari 1323, zagt. dat Hugo Pol 1 aert,
kanunnik van den dom te Utrecht enAlberinus
Nanze uitspraak doen in het geschil over de
kerk van Lekkerkerk. In doze uitspraak heeft,
naar ’t mij voorkomt, do kerk niet berust,
want den 5den Deo. van hetzelfde jaar (on vigiiia
beati Nicolai episcopi) doet Rutger Aten-
waerdo, kanunnik en scholaster 3) te Utrecht
nogmaals uitspraak in zake van de goederen
van de kerk te Lekkerkerk. Aan de uitspraak
van Rutger hebben beide partyon (welke) 4)
zich onderworpen on ook de bisschop 5) hechtte
er zyne goedkeuring aan, den 28ston Decem
ber 1328.
Na deze twee, op de kerk onzer gemeente
betrekking hebbende bescheiden, wyst de inven
taris van het fWfieente archief (geordend door
den kundigen commies-chartermeester van het
ryks-arohief te 's-Gravonhagrj ons weer op
Heer Pieter van de Lek. Het oudste (van
den !5den Deo. 1325) deelt mede, dat hy op
vcorwaarde van herkoop binnen 12 jaar. zyne
vissoherijen te Lekkerkerk als leen verkocht,
en het andere van den 24 Mei 1835 geeft ous
kennis, dat hy voor zyn leven en dat van
zijn zoon Henri o van de Lek, van Heer
8 weder van Bootselaer, kanunnik on Scholaster
van den dom, de groote tienden pachtto in de
parochie van Lekkerkerk.
't Verdient opmerking dat, waar in deze
stukken, die we tot nu toe behandelen, steeds
gesproken wordt over Lekkerkerk of L«oker-
kero, ook in een document, dat by ’t samen
stellen van den inventaris van het oude-archief
dozer gemeente, nog niet bekend was. voorkomt
Leckero. Immers vond ik, bjj 't verzamelen
van bouwstoffen voor dit opstel, in de in 1889
en 1891 door Mr. 8. Muller Ts. te Utrecht
uitgegeven Registers en Rekeningen van
het Bisdom Utrecht 1325 1336, gesproken van
Leckerc-Ambocht. Dat dit hetzelfde is als Lek
kerkerk is m. i aan geen rechtmatigen twyfel
onderhevig. In dl. II toch op blz. 702 van
genoemd werk lees ik: „Item Vrederio van
Marsen komt ‘r hoeve lant» op Attenvelt, ende
een tiende, die ligt in Leckerc-Ambooht to
Krimpen.'’ De vermelding van Krimpen is iu
myn oog alles afdoende om aan te nemen dat
Leckero met Lekkerkerk moet worden gelyk
gesteld.
Boven zeide ik dat later blyken zou dat
Pieter, Heer van de Lek, reeds Heerwas van
Lekkorkerk. We willen trachten thans deze
meening door bewyzen te staven. Op Zaturdag
na 8t. Marcusdag 6) (d. i. den 27sten April 1342),
verkocht graaf Willem IV (13371345) aan
Jan Van Polanen, Heer Janszoon, de heer
lijkheid van der Lecke, „alzoo Hoer Hendrik
van der Lecke, die nu laast stierf, die houdende
en bezittende was, dat is te weten ’t gerecht
van Riederkercke, van Lookerkeroke, van Crim-
pen op den Usel, van Crimpen opdieMerwede
(Krimpen a/d Lek), van Ouderkerk, van Zuid-
broek, van Streveland, van Brandwyck, van Gybe-
land ende Bleskensgrave.” Uit deze mededeeiing
blykt m. i. onomstootelijk dat Hendrik, de
zoon van Pieter, de heerlijkheid van de Lek
bezat en dat daaronder te verstaan is de rechten
van ambachtsheer, en dewylnuook Pieter Heer
van de Lek genoemd wordt, moet deze reeds
bezeten hebben, wat de zoon later van hem kreeg.
Zooals bekend is, bad graaf Willem IV,
die reeds op 11-jarigen leeftyd in het huwelyk
was getreden met Johanna, doohter van
Jan III, hertog van Brabant, hg zyn overlijden
geen kinderen nagelaten, en kwam nu in de
allereerste plaats in aanmerking voor de nalaten
schap van den jong gestorven graaf, zyn zuster
Margaretha, die gehuwd was met den Duit-
schen keizer Lodewyk van Beyeren (1313
1347) Zg is het dan ook geweest die den
15den Maart 1346 7) beloofde Jan Van Polanen
te zullen handhaven in de rechten, hem door
haar broeder Willem verleend.
Na hem werd de heerlijkheid van Lekker
kerk, door hertog Albrecht van Beieren den
16den September 1379 verlijd op Jan van
Polanen, na wiens dood, diens zoon, die alweer
den naam van Jan droeg, in de rechten zijns
vaders trad, en wel den 14den Mei 1390.
Toen deze stierf liet hij geen mannelyk oir
na, wat ten gevolge had dat ditmaal de vader
werd opgevolgd (den 3'sten Maart 1395) door
zijne dochter Johanna. Door haar huwelijk
met Engelbrechts) van Nassau, kwam de
waardigheid in het bezit van deze familie, die
haar meer dan drie eeuwen gehad heeft. Dat
dit zoo was, is hieraan toe te schrijven, dat
den 18den Maart 1403/4 Engelbreoht nomine
uxeris (d. i. nainoos zyne echtgenoote) werd 1
1) Oud-Munster. Eenmaal een der hoofd
kerken te Utrecht. Eerst was deze kerk gewjjd
aan de II Maagd, terwijl in de 12de eeuw
St. Bonifacius, later steeds St. Salvator
als patroon voorkomt Het belangryk archief
van Oud-Munster berust thans in het depot der
ryks-archieven te Utrecht.
2) Asoensio Domini (d. i. Hemelvaartsdag).
Volgens Dr. Eduard Brinckmeier in zijn
Praktisches Handbuoh der histori-
sohen Chronologie aller Zeiten undVölker.
Berlin 1882, 8. 108, viel Paschen in het jaar
1305 op den 18den April. Hierop afgaande
hebben we dus het Hemelvaartsfeest in dat jaar
gehad op denzelfden datum als nu, nl. op den
27sten Mei. (Bjj vergissing staat in de aan-
teekening van stukken, betreffende
o-eschiedonis van Lekkerkerk den
Mei). Toch staat het niet onomstootelijk
deze dag de ware is. Immors wordt
volgens Pilgram^ de Ascensio Domini wel als
een vaste feestdag, steeds op den 5den Mei gezet.
3) Scholaster. (Scholasticus). Dit was een
hoogst belangrijke prelatuur bij alle kapittelen
en vooral bjj dat van den dom. Die haar be
kleedde moest minstens den rang van diaken
bezitten en gepraebendeerd kanonik van het
Collegia zyn, wanneer hij van den biss.hopzjjn
wyding ontving. De plichten, die hij to ver
vullen had, waren menigvuldig en gewichtig.
Bij den koordienst fungeerde hy als Cantor en
had als zoodanig bij verschillende gelegenheden
den zang aan to stemmen, de roosters op te
maken voor de personen, die de koopplichten
hadden waar te nemen, en op te geven wat
golezon on gezongen moest worden. Bij de
kupittelvergaderingon was hij Secretaris, hij
las de ingekomene- en schreef de uitgaande
brieven. Docent was hy gewoonljjk niet, maar
hij voorzag de kapittelschool van een bekwa
men rector en de scholieren van de noodige
koorboeken. Hy gaf of weigerde toegang aan
knapen, die zonder tot het kapittel te behooren,
het onderwys der school wilden genieten. Hy
examineerde de scholieren en bezorgde de dra
matische spebn d«r jongeren in de kerk op
Paschen en andere feestdagen. Hy pastte lichame-
lyko tucht toe met stok en roede, en buiten
zyn toestemming mochten in het uitgestrekte
archidiaconaat van den domproost geen scholen
worden opgerioht, waarin de vrye of andore
kunsten onderwezen werden en die zulk onderwys
aanvaardden, moesten door hem geëxamineerd
zyn. Na den deken kwam hem in het kapittel
de hoogste oer toe. Moll, Kerkgerrth:“-
denis van Nederland vóór de Ht.
ming. Dl. II, stuk 1, blz. 286 en 287.
4) Later, na bostudeering, kom ik nog op
deze bescheiden terug.
5) Bisschop was destyds Jan Van Diest,
bevorens proost te Kameryk. Hij was de op
volger van Jacob Jan Oudshooro, geat. Sept.
1322 en deed den 17den April 1323 zijn intrede
in de stad. Moll, a. w. Dl. II, stuk I,
bh. 141 en 142.
6) 8t. Marcusdag valt op 25 April. Nu was
het in 1342 op den Sisten Maart Paschen,
alzoo kwam de 25 April op Donderdag, en was
dus Zaterdag na St. Marcusdag de 27sten April.
In de sub 2 besprokene aanteeke-
ingen van stukken enz. staat 15 Maart
1345. Dit is onjuist, want Willem IV stierf
den 26sten of 27sten Sept. 1345. Zyne zuster
kon dus onmogelyk vóór dien t|jd Jan Van
Polanen de bedoelde belofte hebben afgelegd,
dit moet later zyn geschied.
8) Engelbreoht, zoon van 011o, graaf
van Nassau, Dillenburg en Adelheid, erf-
raaf van Vianden.
ir; Neórlands-Familie-
i 1883, bl. 11.
