IT. 2072.
1900.
Zaterdag 24 Februari.
Eerste Blad.
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht,
4
KIESRECHT.
BUITENLAND.
Overzicht.
voor d<
S. W. N. VAN NOOTEN ra Schoonhoven,
Uitgaven.
op het
stelsel
d 42 j. en A,
m. W. d»
i E. Noorland.
STAND.
i».
Februari.
i. van L. Streef.
h J. H. deKiefte
SCHOMHOVEKSCHE COURANT.
Dw» Oonrant bertaat uit Twee Bladen-
e. 1
va» C. van.
I. Kune.
id 10
I BOOTH,
G. Bas
da, d.
d.van
oud S m.
weduwe van J.
en, ond 18 m.
echtgenoot# van
en, oud 2 a.—
- M. Verhef,
L Streefkerk. -
op.
uari.
n Pk. Kemp en
t. van Leeuwen.
»d 82 j., weduwe
-. Sohuilenburg,
land.
ebruari.
in G. Boa en
an A. Vonk en
IholmuE, a. van
iyabert Antonie,
Pieter Jan,
iea.
iwelingen, oud
67 j-, eobtge-
Wemmeri, oud
iddelkoop.
ar.
'ebraui.
J. P. Overman
ruari.
C. vm JEleff
P. W. Streef.
)ud 28 j. (van
!8 j.
dt, oud 16j.-~
A. de Groot,
der Heiden.
wnaar van D.
ran Straten.
en K. Verwelf.
d IJsel.
ri.
nneli», vaa
Dirk, s. van
trie, i. van J.
je, d. van A.
ad 6 J. P.
I.
ri.
an G. Lamboo
van het Britsche leger? N“en. dat zou oen
te «root waagstuk ztin 1 Ze gaan naar het
oorioo’sfwrein. om van «te een* of andere
veilige plaats den strijd van achter np>n
blnncie wade te slaan Ie dat nu de o-t-
wikkelde flinwavnelftm Eurnneeeche wmuw,
of gaat zulke n«k '’oor ander den schhn
van „moderne” flinkheid? Dan honderd
maal liever zien wij een in
vrouwenhand dan e°n „verrekilkar
De kleine Britsche hoornblazer Dunn,
die zich fn Natel onderwchefdde en van
wien. sinds h|j gewond in Engeland terug
kwam. vp©1 onhef wordt gemaakt, is Maan
dag ontvangen door Koningin Victoria te
O’horne. De Koningin snrak h«m vrieh-
d«Ujk toe en gaf hem een met zilver be
slagen trom net. in nlaste van zffn eigen
instrument, dat in de Tugela ligt
Nu we van het oorlogsveld temg
on Envelschen bodem zijn aangeland,
zien we, dat on ’t oogenblik in het
Lagerhuis over de motie van den afge
vaardigde Thomas wordt beraadslaagd,
eene motie, strekkende om alsnog een
volledig onderzoek in te stellen naar den,
in 1895 gedanen, Jam»*8on inval in de
Transvaal De voorsteller zelf lichtte haar
toe met de woorden, dat een vroeger
plaats gehad h-bbend onderzoek tot niets
geleid had. „Het rapport daaromtrent
was door het land met teleurstelling
ontvangen en onlangs is dat land
met diepe verontwaardiging vervuld ge
worden naar aanleiding van eenige
onthullingen van de „ïndénendance Beige”,
die een blaam werpen on de eer van het
Huis! Daarom” zoo vervolgde spreker
en de afgevaardigde Samuel Evans was
het volkomen met dezen eens „daarom
is het bepaald noodzakeflik en in ’t
briang van de natie, het Huis en Minister
Chamberlain, dat een nieuw onderzoek
worde ingesteld door een onpartijdige
rechtbank.” Samuel Evans voegde hier
nog aan toe, d*t het onverantwoordelijk
was geweest, dat door Chamberialn nooit
iets in ’t werk werd gesteld om zichzelf
te zuiveren van eenige verdenking. Zijn
gedrag gaf dwom aanleiding tot gedachte
van medeplichtigheid, ook wat betreft
achterhouden van telegrammen.
Nu daar kan onze Minister het voor-
loopig mee doen. Toch liet hij zich door
dit optreden nfet uit het veld slaan, maar
stond den vorigen spreker te woord als
volgt: „De beschuldigingen, die tegen
mij z|jn ingebracht, rjjn geen werkelijke
beschuldigingen, maar slechts aantijgingen,
die op vermoedens berusten Er is gezegd,
dat een verder onderzoek noodig is, om
de critiek van het buitenland te ont
wapenen, doch de eenige grond, waarop
een nieuw onderzoek zou kunnen worden
gevraagd, is, dat een nieuw feit zou zjjn
uitgelekt. Dit is echter niet het geval.
Ea bovendien, wat voor nut zou een
nieuw onderzoek hebben op grond van
stukken, die door een ontslagen klerk
van Hawklpy’s bureau waren gestolen
en door de „In^éDendance Beige” z|jn
openbaar gemaakt Een nader onderzoek”,
zoo besloot spreker, „wordt niet in het i.
openbaar belang gevraagd, maar alleen
om te trachten de Minister van Koloniën
van valschheid te betichten! De tegen
standers willen hem verantwoordelijk
stellen voor den oorlog, dat is de zaak.
La tt hen doen wat ze niet laten kunnenI
Die aanvallen kunnen enkel hen
die ze gedaan hebben." Twee personen
gaven op deze toespraak nog eenig ant
woord, namelijk Sir William Harcourt en
Sir Henry Campbell Bannerman, die beiden
een nieuw onderzoek noodig achtten en
vooral, nu door Chamberlain’s houding
de verdenking van medeplichtigheid er
niet minder op geworden is.
Echter, ord inks bovengenoemde voor
stellen werd eindelijk, met 180 stemmen
meerderheid, toch besloten het onderzoek
niet in te stellen, zoodat men van den
heer Chamberlain nu kan blijven denken
wat men wil. Het „in den doofoot-syrteem”
heeft in Engeland ook al groote vorderingen
gemaakt, ziet men.
De ontevredenheid onder de officieren
in duurt voort Z|j hebben nu
een verzoek ingediend om regeling van
hun traktementen en pensioenen op den
zelfden voet als in Egypte, schadeloosstel
ling voor verhuizen bij overplaatsing en
vrijheid om de couranten te leien, dia zij
verkiezen.
Dat laatste heeft betrekking op een
verbod, dit in Soudan was uitgevaardigd.
Met het oog op de Zuid Afrikaanscbe
gebeurtenissen namelijk weiden er alle
couranten verboden, uitgezondsrd een
paar zéér Eogelschgezinde.
Zondag was het een jaar geleden dat
de heer Loubet tot Hoofd van het Fr«M»h
Gemeenebest werd gekozen. Aan het
hoofd der Ministers maakte de President
van den Kabinetsraad, de heer Waldeck
Rousseau, op het Elyréa z|jn opwachting
on hield een harteiuko toespraak, waar
voor de President zich zeer gevoelig toonde
De Senaats-commissie voor het amnss-*
tieontwerp heeft Zaterdag den Minister
van Justitie, den heer Moois, geboord.
Daar begrijpt Buller, die genoodzaakt
werd tot driemaal toe de Tugela over te
trekken, nu ook niet veel van de zaak.
Immers bij seint: „De vijand schijnt in
vollen aftocht en nog slechts ééne stelling
met zwakke achterhoeden te bezette on
den spoorweg van Colenso naar Lady »mith."
En voorts nog het volgende: „Dat h|1
Colenso bezet heeft, zonder dat het. veel
strijd heeft gekost. Generaal Hart, d«
stad binnentrekkende, vond er slechts
eene kleine achterhoede, die, na weinig
tegenstand, zich terugtrnk De Envelschen
hebben nu dan geheelen Zuider-oever der
Tugela bezet, van Colenso tot Eagles-Nest.”
Ons dunkt, dat de slimme Boeren wel
hunne wijze bedoelingen zullen hebben
met deze beweging. Immers, de ver
dediging van ‘eigen grondgebied der belde
Republieken dient in dezen oorlog vóór
alles te gaan. Verder afwachten is nu
voor ieder belangstellende de boodschap
Bij Arundel z|iu volgens de laatste tele
grammen de Boeren zéér bedrijvig; z|1
onderhouden een levendig kanon- en ge
weervuur met den vjjand, dat wil dus
zeggen nut Generaal Clement en diens
troepep. Nog speeds de verbinding met
Nauwpoort bedreigende zijn nu van Brit
sche zijde tweehonderd Australiërs uitge
zonden met twee veldstukken, om den
vjjand te beschieten.
Met betrekking tot het „ontzet” van de
stad Kimberley het volgendeToen twee
duizend Engelschen onder den nu „be
roemd” geworden Generaal French Kim
berley binnentrokken, waarvan door de
Boeren het beleg reeds te voren was opge
broken, vonden ze daar nog een deel der
Verbondenen, vechtende en bezig de stad
te bomhardeeren Verscheidene gebouwen
waren in brand geraakt, waaronder een
s hool en kerk. De achterhoede der En
gelschen nu werd door die Verbondenen
tegengehouden, die een grooten bult maak
ten, namelijk 180 wagen» met mondkost
en fourage. De Boegen die dit stukje le
verden waren 1800 in getal, met vier
kanonnen. Aldus ging het voor French
bestemde convooi b|j de Rietrivier verloren.
Ondanks dezen tegenvaller echter, wordt
nu de Generaal in Engeland als op de
handen gedragen. De Koningin schonk
dadelijk hare goedkeuring aan de bevor
dering van Kolonel en Piaateelflk Luitenant-
Generaal French tot Generaal Majoor en
van Lultenant-Kolonel Kekewlch tot Ko
lonel, omdat deze zich t|j lens het „ontzet
ook zoo dapper geweerd had. Groot was,
zooals begrijpelijk is, de vreugde in het
Britsche Rijk over deze schoons over win
ning, In het vorig overzicht wsrd reeds
melding gemaakt van vlaggen vertooninr,
maar nog niet, hoe op de Beurs de geld
mannen juichten om hun verlosten Rho
des, bos op het Ministerie van Oorlog er
lachende gezichten zich vertoonden en
hoe de Lord-Mayor op „Mansion House”
verklaarde, dat dit „het begin van het
einde was
Dat de blijdschap haar toppunt bereikt
had, bewijst ook wel hetgeen te Liverpool
geschiedde. De rechter Grantham sprak
aldaar, met het oog oji de goede tijding,
een beschuldigde vrij, die voor het hof
der gezworenen terecht stond.
En te Kaapstad heerachte onnoemelijk
groote geestdrift bij het vernemen van do
tijding. Overal stak men de vlag uit en
de menschen liepen luid juichend op straat,
terwijl ovaties gebracht werden aan Sir
Alfred Milnes én voor het huis waar Lord
Roberts gewobnd had. Aldus eert Enge
land zijne groote helden!
Aangaande het gedrag der vrijwilligers
der Londensche City wordt door Lord
Roberts gemeld, dat het „zeer dapper”
was, in aanmerking genomen natuurlijk,
dat ze voor *t fcerst in ’t vuur waren en
wel bjj Jacobsdal. Van Lord Methuen
bericht de Engelsche opperbevelhebber, dat
deze nu naar Kimberley gaat mét verster
kingen en voorraden, welke per spoorweg
zullen vervoerd worden. H|j is dus van be
trekking veranderd Geen hoofd der vliegende
colonne meer, maar chef van de inten
dance. Geen bijzonder mooie promotie!
In Zulu land laten de Boeren zich ter
dege gelden. Zij trekken er steeds verder
het land binnen. De Britsche posten z|jn
nu aanmerkelijk versterkt met cavalerie
en infanterie.
Als bijzonderheden nog het volgende:
B|j gebrek aan volwassen mannen, die
allen ten oorlog trokken, worden de Oranje
rivier bij Herschel en de grehzen n Basuto
land bewaakt door aankomende knapen.
De Oranje-Vrjjstaatscho vrouwen werken
Ijverig aan den oogst,die door de droogte
veel geleden heeft. Ze kampeeren in net
veld in >vrouwenlaagers”, ten einde, als
er gevaar dreigt, dadelijk met elkaar aan
den slag te kunnen gaan, want gelijk men
weet, kan de zwakke sekse in Transvaal
evengoed met hst geweer terecht als de
sterke.
Eenige Britsche dames, als Hertogin
Adolf van Tsck, Lady Scarborough, Lady
Castletown, Lady Aiiiie en anderen heb
....u. ben bet voornemen opgevat ook eerstdaags
den der Kaapkolonie, maar ook uit Natel. 1 naar Zuid Afrtka te gaan. Tot v.raterktag
I.
februari.
H. B. Boot# en
van O. Sterk en
lanns, s. van T.
«dendert, s. van
oude.
lari.
M. D. de Jong,
- Elisabeth Mar-
G. G. de Jong.
t. Verdoold en
tje Anthonia, d.
id ^26 j. en E.J.
ran Tilburg, oud
J-
fegeven kind van
ik.
mart
L. B. Vos en
van H. Bgkaart
d. van D. van
mnfgje Johanna,
v. d. Heuvel.
3. de Mik.
m Heuvel, ond
C. van Leeuwen,
ld, oud 7 m.
d.
oht
marl.
d. van
ina Gerardt
Maria, t
Bfii.
•p, ond 87 j.
lijk, oud 25 j.
id van het vrou-
bsrg en J. de
i het vrouwelijk
(aard en 8. M.
i. T. van den
oud 76 j, we-
n Stolwgk).
duwe van J. D.
oud 6 w.
Prjs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels f 0,50. Iedere regel
mser f 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco
uiterlfk tot Dinsdags- en tot Vrpdags-namiddags 4 uren.
Alle binnenlandsche Advertentiënvoor 8-maal plaatsing opgegeven,
worden slechts 2-maal in rekening gebracht.
Deze Courant wordt des Woensdags- en des Zaterdags
morgens uitgegeven. Prps: voor Schoonhoven per drie maanden f 0,75.
Franco per post door het geheele rjjk f 0,90. Men kan zich abon-
neeren bjj alle Boekhandelaren, Agenten en Brievengaarders.
ien, oud 24 j.
27 j. M. van
rd, oud 22 j.
M. Gelderblom,
i, oud 78 j.,
D. Verspui,
toop. J. Biet-
rind.
trk.
ui.
z. van J. den
Geertje, d. van
-Jan Leendert,
'olv. Adriaan,
joer. Aaltje,
)odeq. Anna.
M. Dekker.
A.O. Broere.
in W. Broer en
v. Zoeat en W.
r. d. Pyl en M.
r. d. Heul en
in», d. van A.
4
id 84 j. en A.
bias, oud 25 j.
)bel, oud 28 j.
ad 14 j. A.
rnaar van M.
77 j., weduwe
eer, oud 65 j.r
A. v. d. Voetr
H. Mudde,
k.
sri.
W. van Gen-
Zooals bekend is, heeft meer dan eenmaal
de Regeering, en met name de Minister
van Binnenlandsche zaken, de verklaring ge
daan. dat het plan bestaat, een technische
verbetering" van de Kieswet voor te dra
gen. Zyn de daaromtrent loopendegeruchten
juist, dan kan de tenuitvoerlegging van dat
voornemen dezer dagen worden tegemoet
gezien. Inderdaad wordt het tyd, wanneer
men de gewijzigde kieswet dienst wil laten
doen by de algemeens verkiezingen des vol
genden jaars. Voor het einde van deze eeuw
moet de herziening kant en klaar in het
>Staatsblad” staan, anders kunnen de voor
bereidende werkzaamheden niet op de daar
voor aangewezen datums verricht worden.
Aanvankelijk was misschien de bedoeling,
alleen die veranderingen aan te brengen,
die wenschelyk blyken om de practyk van
het verkiezingswerk eenigszins te verge
makkelijken. Het zwart maken van een
wit vlekje op een kaart door middel van
een potlood schijnt voor sommige zenuw
achtige menschen nog een heele karrewei
te zyn, althans het komt vaak voor dat
het geschied is op een wyze, die twijfel
aan de bedoeling der kiezers mogelyk
maakt; het is wenschelyk dat de Regeering
er iets op vindt om dit groote bezwaar uit
den weg te ruimen. Er zyn nog een paar
andere, van gelyke kracht, we zullen er
ons niet mede bezighouden, omdat we ons
niet hebben voorgesteld thans een critiek
te schrijven op het »menschelykerwys vol
maakte” stelsel van den Minister Van
Houten.
Doch, naar luid van de geruchten.
wellicht is hun plaats reeds ingenomen door
feiten, als deze regels den lezer onder
de oogen komen, wil de Regeering nog
iets meer. Er komen in de Kieswet be
palingen voor, die ernstige bedenkingen
hebben gewekt, vooral wat betreft de
woning- en de loon-kiezers. Het wordt in
stryd met de billijkheid genoemd, dat men,
om aan woninghuur of aan ontvangen loon
bedrag het kiesrecht te ontleenen, die huur
betaald of dat loon genoten moet hebben
onafgebroken gedurende een bepaalden tyd
in hetzelfde huis of bij denzelfden patroon,
en de zeer natuurlijke vraag rijst, wat er
dat toch eigenlyk toe doet?
Het een en ander wyzigende, zal de Re
geering tevens het resultaat bereiken, dat
aan een groot aantal personen, wien wegens
hun imaatschappelyken welstand en ge
schiktheid” het kiesrecht evengoed toekomt
als aan velen van de tegenwoordige kiezers,
de begeerde bevoegdheid wordt toegekend.
Of dit werkelijk zoo is, zullen wy kalm
af wachten. Wy zyn volstrekt geen be
wonderaars van het tegenwoordig stelsel;
indertijd hebben wy onze stem gevoegd
by die der voorstanders van het systeem-
Tak, dat we eenvoudiger en bil lijker vonden,
en het is dus te begrypen dat wy ons by
een stap, door de Regeering gedaan om
dat stelsel wat dichter te naderen, gaarne
aansluiten.
Wy laten natuurlijk geheel in het midden,
of het inderdaad waar is wat gezegd wordt,
dat de wijzigingen, door de Regeering be
oogd, een belangrijke vermeerdering van
het aantal kiesgerechtigden ten gevolge zullen
hebben, - en oo£, of zy dan eindelyk eens
de lagen zal bereiken, waar wezeniyke be
langstelling is te vinden. In elk geval, de
vooruitstrevende liberalen zullen wel in
het plan van Minister Goeman Borgesins
de vervulling zien van een hunner wenschen,
zullen niet aarzelen er hun steun aan te
geven; en met name de Liberale Unie, die
de toongevende vertegenwoordigster is van
deze politieke richting....
Ja, wacht even. De Liberale Unieschynt
juist nu of, meer nauwkeurig uitgedrukt,
haar Hoofdbestuur schynt tot het inzicht
gekomen te zyn, dat het wenschelyk is
van koers te veranderen. Voldoende aan
een opdracht der laatste algemeene verga
dering, wil zy het vraagstuk van het kies
recht breeder opgevat hebben, en tracht
zy eene beslissing uit te lokken over de
vraag, of het niet wenschelyk is op alge
meen stemrecht aan te sturen, althans het
zoover te brengen, dat de wetgever door
niets wordt verhinderd, het in te voeren
als hy daar lust in heeft.
Binnen de grenzen, door de Grondwet
aangegeven, gaat dat niet Er moeten
>kenteekenen” zyn, en wie die niet bezit,
is uitgesloten. De Grond wetgever van 1887
heeft dat zoo gewild. Van een nieuwe
poging, om een andere opvatting van art. 80
te doen aannemen dan die van de meerder
heid der Tweede-Kamerleden bij de be
handeling der Kieswet-Tak, verwacht het
Hoofdbestuur geen heil.
Daarom heeft zij een circulaire gericht
tot de by de Unie aangesloten kies vereen i-
gingen, om deze uit te noodigen van haar
zienswyze over een beweging ten gunste
van een Grondwetsherziening te doen
blijken. Tevens geeft zy een advies waarin,
wat betreft de voornaamste punten die by
dit vraagstuk in aanmerking komen, met
veel beslistheid het wenschelijke van zoo
danig optreden wordt betoogd.
Ons dunkt, het Hoofdbestuur had voor
de behandeling van de quaestie van het
algemeen stemrecht geen ongeschikter tyd-
stip kunnen kiezen Er heerscht over dat
onderwerp in vryzinnige kringen veel ver
schil van gevoelen.
En dagr nu de Liberale Unie in de eerste
plaats geroepen is. niet om voor de in
kleinen kring bestaande meerlingen propa
ganda te maken, maar zy integendeel moet
trachten naar een kloeke en eerlijke samen
werking der verspreide krachten, heeft het
er vee! van, dat de vroegere Unie-gedachte,
vereeniging van liberale burgers in een bond,
die in staat is aan hervormingen op wet
gevend gebied met vrucht werkzaam te zijn,
thans wordt prijs gegeven Er wordt een
zwenkjng gedaan, zoo ver naar links, dat
men gekomen is binnen de grenspalen der
sociaal-democratie. Daarmede is tegelyk
front gemaakt tegen deze Regeering, want
van het oogenblik af, dat de kiesvereenigin-
gen het advies des Hoofdbestuurs aanvaar
den en daarmede wordt uitgesproken de
noodzakelijkheid, om het verkrijgen van
algemeen stemrecht door middel van Grond
wetsherziening op het programma der actieve
politiek op te nemen, zyn van deze Re
geering, die vry juist het beeld van de li
berale party in haar tegenwoordige samen
stelling weergeeft, de dagen geteld. Het is
als het ware een votum van wantrouwen,
dat haar naar het hoofd wordt geslingerd,
onder welks invloed zij niet bij machte is
het zedeljjk overwicht uit te oefenen, dat
elk kabinet noodig heeft om voor zyn arbeid
op eenig succes te kunnen rekenen. Zoo-
dra een kiesrechtbe^eging, - en vooral een
die tot de bepalingen der constitutie zelve
wil doordringen, op gang komt, is het uit
met emstigen wetgevenden arbeid; een
beetje administreeren is dan nog het eenige,
waartoe de leden van het ministerie zich
sterk genoeg gevoelen.
Dat het zoo schynt te moeten Iriopen, is
zeer jammer, ‘t Is waar, van al de wets
ontwerpen, door de Regeering nog aange
boden, zal wel een groot gedeelte onafge
daan blyven, maar wij hebben een kans,
dat in een volgende vierjarige période de
arbeid, onder leidjng van dezelfde bewinds
mannen, wordt voortgezet; als namelijk de
verkiezingen van 1901 de liberale party, zoo
mog«dyk eenigszins versterkt, opnieuw als
Regeeringsparty mochten aanwyzen. Het
kloek optreden en de groote werkzaamheid
van het Ministerie-Pierson geven een waar
borg, dat dikkiezers van vryzinnige richting,
al verschillen zy eenigegraden in geavan
ceerdheid, door hun stembiljet den wensch
uitdrukken naar voortzetting, in denzelfden
geest, van den aangevangen arbeid, die dan
des te spoediger vaste resultaten zal geven,
als er geen voorbereidende werkzaamheden
meer behoeven te worden verricht. Van dat
alles gebeurt niets, als de quaestie, door
het Hoofdbestuur der Unie gesteld, tot ver
kiezingsleus wordt gemaakt; de fractiën
scheiden zich af, verloopen in afwijkende
richtingen, kunnen misschien, hier of daar,
bij de stembus een meerderheid bezorgen
hetzij aan een radicaal of sociaal-democraat,
hetzy aan een man van de rechterzijde, maar
met eigen candidaten zegevieren, dat zal
wel zeldzamer worden dan men thans nog
vermoedt.
Gezegd Hoofdbestuur vleit zich, dat by
een flink party kiezen vóór Algemeen stem
recht de positie zuiverder zal worden. Dat
gelooven wij ook, althans in dien zin, dat
ons Parlement een »znivering” zal onder
gaan van hetgeen door de uiterste groepen
als fractiën van de middenparty wordt aan-
gezien. Zoo is het in Be|gië gegaan waar
bijna de laatste liberaal dood gedrukt is
tusschen de clericalen en de socialisten, ook
al ten gevolge van stryd over het kiesrecht
in de gelederen der vroeger zoo machtige
liberale party.
Misschien zal men ons verwyten, dat wij
bij onze bestryding van het advies des Hoofd-
bestuurs veel gewicht hechten aan het voort
bestaan onzer party, terwyl toch het vader-
landsch belang ver daarboven staat. Wy
trekken ons van dit verwyt, indien het
wordt uitgesproken, niets aan, omdat wy
werkelyk van oordeel zyn, dat met het vol
gen eener vooruitstrevend vryzinnige poli
tiek, zooals doos deze Regeering wordt ge
voerd, ’s lands welzyn het meest is gebaat.
Hadden wy die meening niet, wij zouden
ook het recht missen om voor de, lioerale
beginselen in het openbaar op te komen.
En nu rekeqpn wy dit hét Hoofdbestuur
tot een erffSTige grief, dat het door zijn cir
culaire die beginselen in gevaar heeft ge
bracht, en oorzaak zal zyn dat wy in het
aanstaand jaar verder achteruit raken dan
wy ooit zyn geweest. Men behoeft toch waar-
lyk geen'veteraan op politiek gebied te zyn,
om te kunnen weten wie van de verdeeld
heid der liberalen het meeste voordeel zal
genieten.
Aanvaarding van het Bestuurs-advies door
de Kiesvereemgingen zouden wij een daad
achten van politfbken zelfmoord. Wat
tot die uiting van wanhoop mag hebben
geleid wy weten het niet en zullen het wel
nooit vernetnw. w“’^ djeujringynde nood-
tariaat tot de stembüs toe te laten en het.
misschienf de macht in handen te stellen,
zal zich toch wel niet zoo plotseling heb
ben geopenbaard, dat het niet moszelijk is
nog een poos t,e wachten, totdat de stem
der openbare meening dit gebiedend eischt.
Het spreekt wel vanzelf, dat er in de
verste verte geen sprake van kan zijn, dat
het voorgesteide doel. Grondwetsherziening,
bereikt wordt, want zelfs al zou het eens
gelukken, bij de verkiezingen voor de Tweede
Kamer er een meerderheid voor te krijgen,
wat ons hoogst onwaarschynlyk voor
komt, dan zouden nog in de Eerste
Kamer van de 50 leden minstens 34 voor
standers moeten zijn. Wie ter wereld kan
er aan denken, het zoo ver te brengen? i
Van welken kant wy de zaak bezien, en
zelfs, al plaatsen wy ons op het standpunt,
d$t het onze niet is, van de begeerigen naar
algemeen kiesrecht binnen den kortst moge-
lijken tijd. wy kunnen geen enkelen grond
vinden om het manifest van het Hoofdbestuur
een daad van, verstandig beleid te noemen.
Het doet ons veel leed dit te moeten zeg
gen, omdat de leden van dat Bestuur èn
persoonlyk, èn collectief, veel hebben ge
daan om de vrijzinnige beginselen hoog te
houdenwij betreuren het zeer levendig,
dat de Unie thans is blootgesteld aan het
gevaar, haar eigen arbeid te gaart vernie
tigen.
Wij zouden het daarom van helgrootste
belang achten, indien een middel kon ge
vonden worden oin de gevolgen van deze
daad af te wenden Gelet op de afkeuring,
die de circulaire vrij algemeen in de libe
rale pers heeft ontmoet, gelooven wy te
mogen aanbevelen, in de vergaderingen der
kiesvereemgingen er geen debat over te
voeren, want dan komt stellig de oneenig-
heid. die het begin eener scheuring kan
worden. Men kan eenvoudig besluiten haar
niet in behandeling te nemen.
Of zou wellicht het Hoofdbestuur, met het
oordeel der pers zyn voordeel doende, een
nader advies willen geven, strekkende tot
verdaging van het vraagstuk? De lofspra
ken, in de socialistische bladen ten beste
gegeven altyd met zeker voorbehoud!
zullen wel hebben doen om dekken in welken
verkeerden koers men is verzeild geraakt.
Engeland en Transvaal.
Het staat er op 't oogenblik op 't oor-
logsterrein zóó voor dat haast niemand uit
den toestand „aldaar” goed w|ja kan
worden Het Britsche Ministerie van Oorlog
is en blijft zéér schaars met zijne berich
ten, terwijl ondervraagde leden van het
Kabinet mosten gezegd hebben, dat het
ontvangen nieuws zoo goed mogel|jk is,
doch dat eerst dan met verdere openbaar
making kan worden voortgegaan, als er
volledige inlichtingen zullen z|jn inge
wonnen. Alsof het Engelsche publiek zoo
veel geduld had f Neen, dat laat zich niet
met een kluitje in het riet sturen, hoe
troostrijk de woorden ook mogen zijn:
„Het ontvangen nieuws is zoo goed mo
gelijk.” Welk is dat laatst ontvangen
nieuws dan, zoo zal menigeen vragen.
Wel, ten eerste, gelijk reeds vermeld werd,
dat Generaal French de stad Kimberley
ontzette; ten tweede, dat Lord Roberts
Jacobsdal in den Oranje Vrijstaat binnen
trok en ten derde, dat Generaal Cronjé,
de bevelhebber der Verbondenen, met
10 000 man in vollen aftocht is Daar
Bloemfontein en wel achtervolgd door de
Generaals Kelly Kenny en Kitchener. Ge
neraal Mac Donald heet het heeft met
de Hooglanders-brigade een geforceerden
marsch naar Koedoesdrift gemaakt, terw|jl
Generaal French, nu bjj Kimberley ontzet
heeft, langs jie Modderrivier oostwaarts
oprukt. oppervlakkig beschouwd,
schijnt het nog zoo slecht niet te staan
voor dé Engelschen, maar, laat ons zien,
welke andere lezing er nog over den toe
stand is en dan komt alles b|j elkaar ge
nomen, het een en ander ons onbegrijpelijk
en verward voor. Zoo seint Reuter het
volgende: Lord Roberts is aanvankelijk
geslaagd met zijn oprukken, ten minste
wat „het ontzet van Kimberley” betreft;
daardoor is de toestand der Engelschen
dus verbeterd, nmr - de veldtocht is nu
nog slechts geheel in haar begin. Ernstige
moeielijkheden zullen niet uitbl|jvsn en
zéér groote bezwaren zullen de gevaarlijke
marsch door ’s vjjands land opleveren,
wegens de moeielijkheden van het terrein.”
De Parjjsche Temps zegt van den hul
digen staat van zaken, dat in militaire
kringen de vervolging van Generaal Cronjé
maar half vertrouwd wordt. Men vreest,
dat vroeg of laat den vervolgers het een
of andeA ongeluk zal wedervaren. Dat
bericht klinkt allesbehalve bemoedigend,
doch vindt mogel|jk wel z|jne aanleiding
lp het feit, dat de Boeren bezig zijn op
’t oogenblik zeer sterke af leelingen naar den
Vrfista&t te xenden, n|et enkel uit het noor-
