ÏK
IF. 2102.
Zaterdag 9 Juni.
1900.
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht
st8dsmclitH
n vermeerderd, nl.:
Ie.
ïigM Iiflsw6lfiflrziönui£.
ra
bode,
i Takel.
sknechts.
Nachtwaker,
kunnen zich vóór 18 Juni a. a. aan
melden ter Gemeente Secretarie.
LEERLINGEN,
die, na af te leggen toelatlngs examen,
op de School 3de Soort (Hoofd de Heer
F. M. HEMMES) wenochen geplaatst te
woeden.
r
NDSCHE
Ofidtele Kennisgevingen.
E.WUN 1
BUITENLAND.
Overzicht.
200 Cent.
i
JLEMPAARD
BINNENLAND.
staten-generaal.
Graveahage, tegen
ILLE COURANTEN.
gedeelte
9
krflgbMr.
ft er by.
SGHOONHOWCHE COURANT.
8. W. N. VAN NOOTEN n Sqhoohhovbn,
Uitgever».
Gemeente Schoonhoven.
HEVELT
IH-LEIDEH
dHHO I76f
BONS knwa
mM thv *)Ct».
1EVRAAG>:
IKWAMK
knechts,
erk, b(j BEUKERS
traeht
luMra ti
iar, in een gezin van
ren. Adres, onder
Bureau van dit Blad.
VOORRAAÜ
Thee, Suiker
Btuoorten.
Engeland en Transvaal.
Het ia dan nu toch bewaarheid, wat
eenige dagen geleden heer Chamberlain
aan Koningin Victoria seinde, toen hij dö
Vorstin gelukwenschte, niet alleen met
de innemirg van Johannesburg, maar
ook met die van Pretoria. Maandag 4 Juni
heeft het voor de Verbondenen droevig
feit plaats gehad. Nu zijn werkelijk de
En gelachen te Pretoria, doch het gelukte
niet dan na een langdurig en hevig ge
vecht Juist voor donker werd de vijand
uit alle zijne stellingen teruggedreven.
Hamilton’s bereden infanterie vervolgde hen
tot binnen 2000yards van Pi e oria, waardoor
heen de vijand zich haastig verwijderde.
Toen werd een parlementair afgezonden
met de witte vlag, om de overgave der
stal te elschen, waarop Botha een wapen
stilstand vco ra telde, om de voorwaarden
vast te stellen. Roberts gaf ten antwoord,
dat de overgave .opvoorwaaidelijk” moest
Deze Courant wordt des Woensdags- en des Zaterdags
morgens uitgegeven. PrÜB: voor Schoonhoven pe^drie maanden ƒ0,75.
neem bjj alle Boekhandelaren Agenten en Brievengaarders.
1 bat Bieoatt.
1 bUk Têta de f«m
i blik Arttehaad.
50 pak Aardappel-
10 pond Kneipa-
Koffia.
1 prima Edammer
Kaerje.
6 botsen Kinder-
1 fieeoh RoodeWjja.
1 mat Vjjgen (oiroa
80 pond).
55 pak VM.-Saiirar.
5 pond prima Koffie.
ingeboden:
mak en vertrouwd
bruin bles
f. Adres J. PONS,
tra graaf.
UEL, Bergambacht,
een flinke
:bode.
Prgs der Ad verten tienVan 1 tot 5 regels f (150. Iedere regel
meer 0,10. Groote letten naar plaatsruimte. Inzending franco
uiterlgk tot Dinsdags- on tot Vrjjdage-namiddags 4 uren.
Alle binnönlandsche Ad vertentienvoor 3-maal plaatsing opgegsvon,
worden slechts 2-maal in rekening gebracht.
IM gebruikt., nf.uw.
.MB00K.G. btjKh-
V
dOGTEROM,
jdjjk, Beheeabevaa.
JÏCTIE
de.
IrHospItaal.
Cerk.
ook gesorteerd met
stuks voor f 0,15
2 stuks voor f 0,85.
AN NOOTEN,
aars, Schoonhoven.
geschieden, anders zou hij met het aan
breken van den nieuwen dag de stad
binnentrekken. Botha’s antwoord daarop
wds, dat hij besloten had Pretoria niet
te verdedigen, vertrouwende dat vrouwen,
kinderen *n eigendommen zouden be
schermd worden. De drie voornaamste
burgerlijke ambtenaren kwamen toon
’s morgens tot Roberts, om de stad over
te geven.
Mevrouw Kruger en mevrouw Botha
zijn beiden te Pretoria. Waar de President
op ’t oogenblik is, wordt niet met zeker
heid gemeld. Men zegt, dat de heer
Kruger en do heer Reitz met nog eenige
andere hoogo ambtenaren te Machadc-dorp
zijn. Aandoénlijk moet het geweest zijn,
toen zij uit Pretoria vertrokken en vrouwen
en kinderen hun weenend uitgeleide deden.
Do Boerenstrijdmacht is nu van plan
Zich ter verdere verdediging terug t0
trekken in de onherbergzame oorden van
het noorden. Kruger en Reitz zeggen,
dat van nu af aan een ongeregelde oorlog,
een „guerilla”, met de Eogelschen zal
gevoerd worden. Gemeenschap»wegen
worden afgesneden en Roberts zal men
noodzaken in Transvaal een leger te
onderhouden van 100.000 man. In het
vrije veld zullen de Boeren zich dus
verder verdedigen. Dat leek hun beter
dan opgesloten te zitten in Pretoria en
van daar uit den vijand te beoorlogen.
Dat de oorlog met de overgave van
Pretoria niet als geëindigd moet beschouwd
Worden is het bordeel van velen, ook dat
van Dr. Leyda en van Roberts. Toen
onlangs eanige Australische vrijwilligers
aau den Biitschen opperbevelhebber
vroegen, wanneer hij dacht dat zij naar
huis konden, was zijn antwoord: „Over
een jaar”. Dr. Leyds blijft nog steeds
hopen op eene Europeesche of Amerikaan-
sche tusschenkomat, terwijl Generaal Louis
Bo ha vasthoudt aan de gedachte: „Zoo
lang wjj nog kunnen vertrouwen op
duizenden mannen van wil, moet niets
In ons opkomen van wijken of prijsgeven
onzer onafhankelijkheid.”
Hetzelfie, wat de Transvaalsche Staats
secretaris Reitz in esn brief schreef, geda
teerd 26 April: Stel het geval, dat Enge
land overwint, dan zullen de Britten
natuurlijk een leger moeten onderhouden
in de beide Republieken, een troepenmacht
van minstens 50.C00 man. Zoodra di»
echter zullen heengaan dan zal onvermij
delijk overal opstand uitbreken en dat zal
blij ven duren, niet jaren, maar eeuwen lang.
De Transvalers zullen zich nooit kunnen
losmaken van het denkbeeld: „Vrijheid
boven all” Ea dat zulks zelfs in Enge
land gevoeld wordt, bewijst wel, dat een
Britsch blad, de „Morning Leader” ge
naamd zich afvraagtof menschendie
mot zooveel toewijding en zelfverlooche
ning strijden voor het recht van eigen
bestuur, zich wel ooit zullen buigen voor
de gouverneurs van de Britsche Regeoring.
Goed zoo gezegd. Niét alle bladen echter
oordeelen zoo.
De „Daily Telegraph” zegt b.v., dat de
Boeren tegen hun eigen belang handelen,
als ze nog langer weerstand bieden, om
dat dan later de militaire conti öle over
het land des te langer zal moeten duren.
In Rusland komen de voornaamste bla
den met kracht op voor de rechten der
Boeren. „Nu moeten de Mogendheden
zoo zeggen zo eenparig niet langer
willen dulden dat de Boeren-Republieken
aldus worden beroofd van hunne onafhan
kelijkheid” „Ruw geweld staat op ’t punt,
te zegevieren over het recht!” „Daarom
is *t dringend noodig, dat de Mogendheden,
die ds besluiten der Vredes-conferentie
onder toekenden gemeenschappelijk tus-
schenbeide komen.” „Er is geen oogen
blik te verliezen,” zegt het blad de „Swjet”.
En toch geeft Engeland geen ander ant
woord dan een grijnslach.
„Daily News” berichtgever te Odessa
zegt van al deze edelmoedige uitingen,
dat de Russische bladen zich in de hoogste
mate belachelijk maken.
Om nog even op het oo logsterrein terug
te komen, kunnen we nog melding maken,
dat het den Eogelschen niet overal voor
den wind gaat. Zoo bv. in Natal, waar
de Boeren nog steeds Laingsnek bezet
houden en nog niet het minste plan
schijnen te hebben, om hunne stellingen
te ontruimen. Eene kleine afdeeling Vrfl-
staters bewaakt de Dcakensbarger passen.
De Britsche Generaals Hildyard en Cleiy,
die, uit Natal komend, Vrijheid hebben
bezet, schijnen echter niet verder voort
te kunnen en toch moeten ook zij, evenals
de Generaals Carrington, Baden-Powell,
Huntor, Methuen en Hamilton deelnemen
aan do groote samentrekking bij Pretoria,
welke door Lord Roberts wordt voorbereid.
Lord Roberts zal nu waarschijnlijk
worden benoemd tot Opperbevelhebber
van het Britsche leger, als opvolger van
Lord Wolseley, die den laten November
als zoodanig zal aftreden. Tevens zal de
Generaal dan tot Markies of Hertog
worden vei he ven.
De oorlog blijkt de Britsche aristocratie
niet in hare clandestiene en andere genoe-
(•Ifk gevraagd
heid, met koet en
bd Heer 0. MES,
■w-Lakkeriod, bij
dat de kiezers geleerd hebben zich op
gepaste wyze van hun materiaal te bedienen.
Heel moeielyk vinden wy dat dan ook niet.
By de wetsvoordracht, die wy thans be
spreken, is ook van deze klacht weinig
sprake meer, en bepaalt de eigenlijke
technische verbetering zich tot een voor
schrift, waardoor voorkomen wordt dat in
het vervolg >by voegingen” van geen be-
teekenis oorzaak kunnen zijn van ongeldig-
verklaring. Nog zou men als zoodanig
kunnen aanmerken de bepaling, dat een
kiezer, die op het stembureau gekomen
bemerkt, dat hy zyn oproepingskaart ver
geten heeft of kwijtgeraakt is, naar het
stadhuis wordt verwezen om een andere
te bekomen; wanneer zyn identiteit vol
doende blijkt, kan hem door den voorzitter
Van het bureau een duplicaat worden
uitgereikt.
Dat is alles. En men zal moeten er
kennen, dat het voor zoo weinig de moeite
niet waard zou zyn, de wet te veranderen.
Maar nu komt het voornaamste, -waarom
trent wij verwachten dat in het verslag
van het Afdeelingsonderzoek te lezen zal
staan: >Vele leden waren van oordeel, dat
by deze herziening de Regeering verder is
gegaan, dan met de uitdrukking: technische
verbetering kan worden gekenschetst.”
Het voorafgaande is gezegd, om den
aard der voorgestelde wetswijziging goed
te doen uitkomen. Van de gelegenheid,
die een toegezegde maatregel aanbiedt,
maakt de Regeering eenvoudig gebruik om
eenige, naar haar inzien minder-goede
regelingen, door meer doeltreffende te ver
vangen, hetgeen dan tevens tot eenige
beperking van de uitsluitingen zou kunnen
leiden.
>Deze Regeering zoo lezen w\j in
de Memorie van Toelichting, acht zich
niet geroepen het kiesrecht als politiek
vraagstuk aan de orde te stellen. Zy be
hoeft zich daarom niet te verdiepen in de
vraag, in hoeverre tot verbetering van het
kiesrecht voorafgaande Grondwetsherziening
wenschelijk of noodzakelyk is; zy be
hoeft evenmin op haar standpunt een ant
woord te geven op de vraag of de wetgever
in 1896 goed heelt gezien door attributieve
kenteekenen voor het kiesrecht aan te
nemen, en zoo ja, of de in de wet van
1896 opgenomen kenteekenen juist zyn
gekozen. Dit alles ligt builen het terrein
van de technische herziening, door de
Regeering toegezegd. Een technische her
ziening aankoudigende, heeft zy er echter
bygevoegd, dat zy de uitdrukking wenschte
te hebben opgevat in ruimeren zin. Uit
drukkelijk heeft zij in de Memorie van
Antwoord op hoofdstuk I van de Staats
begroting voor 1898 verklaard, dat zy
daaronder wenscht te verstaan wijzigingen,
die, de grondslagen der wet onaangetast
latende, haar blijkbare bedoeling beter
verwezenlijken.”
Iets verder vinden wy vermeld dat de
verwachting, ais zou het aantal kiezers die
hun bevoegdheid ontleenen aan eenig ander
kenteeken dan aanslag in en betaling van
directe Ryksbelasting, vry aanzienlijk zyn,
zich niet heeft verwezenlijkt, en de vraag
wordt gesteld, hoe dat komt. »De Minister
is van meening, dat de oorzaak moet ge
zocht worden, deels in min juiste en
eenigszins beperkte formuleering, en wel
licht voor het grootste deel in de omstandig
heid, dat de vrees van velen dat de lust
tot het doen van eigen aangifte zeer gering
zou zyn, op de meeste plaatsen ten volle
is bewaarheid. Op dat standpunt was de
ingeslagen weg tot verbetering als vanzelf
aangewezen. In de formuleering der ken-
teekenelri is hier en daar wyziging aange
bracht, en de verplichting tot eigen aangitte
zooveel mogelyk beperkt.”
Hier is een opmerking te maken.
Wanneer men de leer der positieve
kenteekenen handhaaft, en iets anders
kan hier niet gedaan worden, dan zal
onderscheid gemaakt moeien worden tus-
schen de eenigszins vastey^thans gemakke-
lyk contróleerbare, en de hcht veranderlijke.
By de eerste, waaronder wij rekenen be
lastingaanslag en afgelegd examen, kun
de ambtshalve plaatsing op de kiezeralyst
gelden; by de laatste schynt persoonlyke
aanvraag van den aspirant-kiezer ons onver
mijdelijk toe. Den weg daartoe willen wij
zoo gemakkelyk mogelyk fnaken, er zou
over gedacht kunnen worden of in uitge
breide gemeenten een schriftelyke aanvraag,
ongefrankeerd per post te Verzenden, onder
by de wet te stellen waarborgen niet zou
Volstaan, maar iets toch moet de man
zelf doen. Is dat weinige hem nog te
veel, dan komt het er ook niet op aan of
hy kiesrecht heeft, want hij zal er toch
geen gebruik van maken. Of zoo hij het
doet, zal het wellicht zyn op aansporen
van een ander, wien men daardoor eigen-
lyk een dubbele stem verzekert.
De Minister wil de huurwaarde- en de
loonkiezers, want dat zyn de categorieën
over welke de quaestie loopt, ook ambtshalve
doen inschrijven, hen ontheffen van de
verplichte aangifte. Als dat kon geschieden,
zonder aan een ander last op te leggen,
souden wy er vrede mee hebben; nu niet.
Waal de Regeering stelt voor, den ver-
gens te storen. De politie tu Londen heeft
in de afgeloopen week in de Oily een geheime
spoolclub, de Copthall-club, overvallen An
er 90 personen in hechtenis genomen.
Da Prins van Wales zal nu toch een
bezoek gaan brengen aan de wereldtentoon
stelling te Partfs (Frankrgh), ondank*
dus het politietoezicht, hetwelk de Frin-
sche Regeering noodzakelijk acht voor
zijne veiligheid.
President Loubot bezocht Zondag j.l.
met zijne echtgenoote de wedrennen van
Auteuil, waaraan hy niet al te aangename
herinneringen had van verleden laar.
Thans echter werd htf overal hartaljjk
begroet en toegejuicht.
Door den Franschen Senaat ia Zaterdag
j.l. met groote meerderheid 238 tegen
34 stemmen goedgekeurd het zooge
naamde amnestie-ontwerp der Regeering,
een ontwerp, bestemd om alle nog op de
Drtyfus-zaak betrekking hebbende aan
hangige klachten en processen in de doos
te doen. Door Trarieux bestreden, werd
het op welsprekende wijze aanbevolen
door den Minister-President Waldeck-
Rousseau. „De Regeering” zoo reide
bij o. a. „wil daarmede alle sporen
uitwisschen van een smartelijk verleden
en is van oordeel, dat over zekere tekort
komingen een sluier dient te worden
geworpen, opdat men niet genoodzaakt
zij die te straffen.” De redevoering van
den Minister-President is door middel
van aanplakking in alle gemeenten van
Frankrijk bekend gemaakt. De nieuwe
Minister van Oorlog, Generaal André,
heeft zijn ambt aanvaard onder opheffing
van een aantal straffen.
In den omtrek van Parijs zijn Maandag
stierengevechten gehouden, waarbij de
onbedrevenheid der matador» in hoogo
mate den lachlust en de ergernia van het
publiek verwekte, dat zjjn afkeuring te
kennen gaf door luid geschreeuw en gefluit.
Een Zweedsche toeschouwer was too
verontwaardigd over hetgeen bjj een
nutteloos slachterswerk noemde, dat hfl
drie revolverschoten loste op de matadors,
van wie er twee licht gekwetst werden.
De Spaanaehe Regeering smaakte de
voldoening, dat hare nieuwe leaning
i(jkelyk overvolteekend werd. Voor de
govraagde 184.090.500 pesetas werd een
bedrag van 4.667.480.500 ingeschreven.
Uit China nog steeds treurige berichten.
Nu weer is een Engelsche zendeling Ro
binson met Vijf inlandsche Christenen
vermoord, terwijl de heer Norman, tot
dezelfde Noord Ohineesche zending be-
hoorend, op twee mijlen afstand* van
Yeng—Ching gevangen genomen werd.
Eene afdeeling Kozakken, uitgezonden om
de vermisten op te sporen, geraakte
in een hevig gevecht met de Boxen of
dwepers, die nog maar op vijf mijlen af
stand» van Tienstin zyn. Een aanval wordt
verwacht. De lijn Peking Tienstin is reeda
vernield.
Uit de provinciën komen berichten van
allerlei moordenarijen en roovertfen. Op
de Yangtse rivier is daarenboven een
Engelsche stoomboot door als passagiers
vermomde zeeroovers overvallen en geheel
leeggeplunderd.
Te Taku moeten op het oogenblik 23
vreemde oorlogsschepen liggen, waaronder
9 Russische, die 11000 man aan boord heb
ben, ongerekend de bemanning der schepen,
terwijl nog 14000 Russische soldaten te
Port Arthur gereed gehouden worden.
„Toe Times” verneemt uit Peking, dat
de buitenlandsche troepen ongehinderd
Peking binnengetrokken zfln, De overheid
had de poorten opengezet en den intocht
zooveel mogelijk vergemakkelijkt, terwijl
de orde op straat niets te wenschen overliet.
In Japan wordt een miniaterieele crisis
verwacht. Men verwacht een nieuw Ka
binet onder Markies Ito.
Ia do Torgaderiqg der Tweede Kanor van
Woensdag deed de Minister van FinanoMa de
volgende med-dealing:
„Mgoheer de voonitterl
„Na de in hooge mate door haar betreudebealic.
sing vaa de Eerste Kamer der Steten-Gtenaraal
betreffende het ontwerp der Ongevallaaw^
de Regeering met ernst overwogen wat haar «r
’s Lands belang te doen stond.
Zjj is eenparig tot de overtoiging rekonMn.
dat het haar plicht is alsnog een poging ta
doen om oaverwyld een wettel|ke voorziening in
de geldeljjke gevolgen van ongevallen tot stand
te brengen. Een ontwerp wordt in gereedheid
gebracht, gebouwd op deselfde grondslagen
hot door de Tweede Kamer met seer groote
meerderheid aangenomene, doch zekere bevoegd-
hüden toekennende aan de werkgevers met be
trekking tot de wyse, waarop zjj aan hun gel-
delyke verplichtingen jegens de Ryksverseke-
ringsbank kannen voldoen.
De Regeering is voornemens ten desa aset
bg zonderen spoed te handelen. Zy weasoht
alles te doen wat in haar vermogen ligt om
de totstandkoming eener wet, waarbij de botenren
van duizenden medeburgers zoozeer beteökksn
zyn, krachtig te bevorderen.”
Daarna werd overgegaan tot de behandeling
van het ontwerp tot wijziging vaa eenige h£
gütor-ta w- M
Het woord stechnisch” schynt ook al een
vlottende beteekente te gaan krygen. We
hebben altyd gemeend, dat er iets bepaald
zakeljjks mee bedoeld wordt, dat het
betrekking heeft op de uitoefening eener
werking. Spreek ik van de techniek van
het kiesrecht, het klinkt wel wat
vreemd, maar de uitdrukking is van den
laatsten tyd en daarom behooren wy haar
te eerbiedigen, dan beduidt zulks den
arbeid, die verricht moet worde» om de
verkiezing tot een goed einde te brengen.
Maar nu de Regeering, blykens het thans
by de Tweede Kamer aanhangig gemaakte
wetsontwerp, met een stechnische ver
betering” van de Kieswet ook bedoelt, het
aantal kiezers uit te breiden, nu weten
we niet goed meer, waar we ons, ten
sanrien van dat woord, aan te houden
hebben.
Daarmede willen we niet zeggen, dat
wy die voorstellen af keuren. Er zyn in
de kieswet afscheidingen gemaakt, die geen
recht van bestaan hebben en slechts een
willekeurige toepassing schynen van het
beginsel, waarvan zy uitgaan. Indertyd
heeft de heer Goeman Borgesius als leider
van een groep Kamerleden der linkerzyde,
vele pogingen aangewend om mildere be
palingen in de wet te doen opnemen en
dat is hem niet mogen gelukken. Thans
zal hy, als Minister, zyn toenmalige amen
dementen in den vorm van een wyzigings-
voorstel in de wet zoeken in te voeren.
Dat moge op zichzelf mat verwerpelyk
zyn, met de eigenlyke techniek der
wet heeft het weinig uitstaande.
Men herinnert zich, dat in den aanvang
weleens klachten rezen over de wyze,
waarop kiezers, aan het stembureau van
hun kieekaart voorzien, hun werk daar
hadden verricht. Het zwart maken van
een wit cirkeltje door middel van een
daar aanwezig potlood, was somtyds met
zoo zorgvuldig gedaan, dat de leden van
dat bureau volkomen zeker waren op
welken candidaat de kiezèr zyn stem had
uitgebracht; of er waren vlekjes ontstaan
die konden gelden als een merkleeken ter
contidie door anderen. Dergelyke stemmen
moesten dan van 3ffwaarde verklaard
worden; en over de grens, welke men
daarby moest in acht nemen, werd met
o vei al gelijk gedacht. Daarom was, reeds
kort na het optreden van deze Regeering,
een onderzoek toegezegd, hoe aan dit be
zwaar kon worden tegemoet gekomen, en
dat zou dan in hoofdtaak de technische
verbetering zyn. In de pers heeft men
allerlei voorstellen daaromtrent gedaan
zelft is door den heer Kuyper, op zyn reis
in Amerika, een toestel bestuueerd die
automatisch de stemmencyfers aangeeft, en
by welke noch van vergissing, noch van
twyfd sprake kan zyn. Intusschen schynt
bet beswaar ven toen steeds minder te
jyn voorgekomen j men mag pndersteUen
NTII!
ichynt de nieuwe
de alphabetkohe
ei de
-MARiCH, Ke
ien Heer Ludwig,
Personen, die genegen zfln in aan
merking te komen voor
Behoeehoven, 7 Jaai l»00.
De Bvgeaeeeter,
Mr. A D. H. KOLTF.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van Schoonhoven maken bekend dat op
Zaterdag 23 Juni 1900 ter Secretarie
aangifte kan worden gedaan van
Sehoateoven, 7 Juf 1900.
De Beeretoris, De Barreaeevter,
H. O. GHLHOKD. Mr. A D. H. KOUT.
AN NOOTEN
(HOVEN,
«ws van dea Dag
aan voor het plaat-
VOORBEREIDEND
ULITMMCfiT.
De BURGEMEESTER der gemeente
Schoonhoven noodift uit JONGELIEDEN
van 16—24-jarigen leeftijd, wonende
alhier, die het Voorbereidend Mllitair-
Onderwys willen Volgen van half October
tot ultimo Februari, om zich vóór
1 Juli e. s. aan te melden.
Behoonhoven, 7 Jul 1900.
De Bargemeeater,
Mr. A D. H. KOLFF.
huurders van woningen de verplichting op
te leggen, opgave te doen van de huurpryzen,
die de in hun perceelen wonenden betalen
en den werkgeym om loonlijsten in te
zenden. Wat hfei"Tm, dat- men woning-
ruimte verhuurt, te maken heeft met de
toekenning van bet kiesrecht aan een
ander, aan iemand die er niet om zou
vragen als hij de moeite moest doen even
naar het stadhuis te gaan, schjjnt ons
toe onvatbaar voor verklaring te zyn;
evenmin begrijpen wy met welk recht een
patroon zou moeten zorgen dat zyn
werkman, wien hy den noodigen vryen
tyd toestaat om zijn burgerplicht waar te
nemen, op de kiezerslijst komt, als die
werkman zelf aan zyn bevoegdheid zoo
geringe waarde hecht, dat de aangifte hem
een te zware taak is. Het wordt een soort
van mode, op den rug van vden werk
gever” allerlei dingen te laden; de vraag,
met welk recht zulks geschiedt, mag ook
wel eens eventjes onder de aandacht ge
nomen worden. En komaan, als er een
groot maatschappelijk of staatsburgerlijk
belang mee gemoeid is, zoodat het stellen
van zekere eischen tot de noodzakelijkheden
behoort, zullen wy er niets van zeggen;
maar het opdringen van kiesrecht aan
lieden die er niets om geven is geen
voldoend motief voor nieuwen dwang.
Wy hopen daarom, dat dd Minister dit
gedeelte van zyn voorstel zal terugnemen.
Met de overige wyzigingen kunnen wy
ons wel vereenigen. Dat alleen de aanslag
in Rijksbelasting over het volle laatst ver-
loopen dienstjaar als kenteeken geldt,
looals nu, is een onnoodige beperking;
het woord avolle” kan wel vervallen. Ook
is tegemoetgekomen aan het bezwaar dat
somtyds te late toezending van suppletoir»
aanslagbiljetten oorzaak kan zyn van ver
loren gaan van kiesrecht.
Voor gemeentelijk kiesrecht wordt voor
gesteld ook den aanslag in de gemeentelijke
belasting in aanmerking te nemen.
Spaarbankboebjecteezers, een der
mooiste uitvindingen van de scheppers van
het Van Houlensche kiesrecht, zullen
voortaan ook degenen kunnen zyn die in
een andere, onder Kon. goedkeuring
werkende, spaarbank dan die van de
Rykspost, hun geld hebben belegd.
De eisch dat iemand, om loonkiezer te
zyn, minstens 13 maanden by denzelfden
werkgever in dienst moet zyn geweest,
vervalt; voortaan gaat zyn kiesrecht niet
verloren, als hy in dien tyd niet meer dan
tweemaal van betrekking is veranderd.
Examen kiezers kunnen volgens het
wijzigingsvoorstel ook degenen zyn, die
een particulier examen hebben afgelegd,
mits het strekke als voorwaarde voor het
bekleeden van een werkkring. Het zal
weleens moeielyk zyn, omtrent vragen, die
hierbij kunnen rijzen, tot overeenstemming
te komen; het schynt ons toe dat de
commissie, aan welker diploma’s de toe
kenning van kiesrecht zou zyn verbonden,
een machtiging zou moeten hebben van
Gedep. Staten bijvoorbeeld, waaruit
blykt, dat op het programma van het door
haar af te nemen examen nadrukkelyk
vermeld wordt of als vaststaande is af te
leiden, dat lezen en schryven er by behooren.
Er is nog gezegd, dat gratis-genees-
middelen niet meetellen als onderstand,
waarvan het genot het kiesrecht opsluit.
Een paar verduidelijkingen zyn de
volgendeIemand die in staat van faillisse
ment is verklaard kan, als men zulks met
zekerheid weet, van de kiezerslijst worden
geweerd.
Als op een candidaten-lyst niet als onder-
teekenaars het vereischte getal werkelijke
kiezers staan, ook nietbevoegden zetten
er somtyds hun naam op, kan de
burgemeester haar weigeren. (Behoort dat
geen vaststaande verplichting te zyn?)
Zooals men bemerkt, ziet het wetje er
nogal practisch uit, behalve op dat ééne
punt, waar misschien al te sterke demo
cratische neigingen den Minister parten
hebben gespeeld. Daar achten wy wyziging
van de voorgestelde wyziging gewenscht.