n>.
1902.
N’. 2287.
Nieuws- en Advertentieblad veor Zuid-Holland en Utrecht
foort.
arten.
Lekdiensf*.
Zaterdag 22 Maart.
ide,
i leeftgd
1OVZM.
ide,
eid,
Eerste Blad, i
LLEN.
if f9,50.
- T.
atrassen.
’IJL,
N NOOTEN,
SCHOONHOVIN.
BINNENLAND.
Leeftijd en Arbeidscontract, i
«OfflOffl» COÜRANT
g
f 0,10. Groot» letters
awoordige wordt
by
p ledig mogeljjk,
en franco.
u van IJ PEREN.
d
8. W. N. VAN NOOTEN ti Schoonhoven,
Uitgeven.
vonnis, d«
zaak tegen
te Moer*
bank-
ag-middag.
ZAAN Maai.
Dender dag.
dag.margen
4 «•**-
CHOONHOVEN
Dander dag.
ORTLAND,
Amsterdam.
Amsterdam
liefst
Café
>UDA, LEIDEN,
t Maandag-
1
tr ijken.
■N.
nz.
BZ.
Linnen).
•d overtrek).
fer.
50.
50,—.
aats van
>od, Bordf
met Cm
i voorzien,
NENDIJK,
houden met de prjjzen van het product, met
te billjjken. Ala die prijzen teruggaan, zou
men zich liever geen vermindering van bet
werkloon laten welgevallen; bovendien zou
dan het bedrijf geplaatst moeten worden
onder contröle van de werklieden of van
hun gedelegeerden, van meuschen die van
boekhouding geen verstand hebben, en die
licht geneigd zouden zjjn, als zjj inderdaad
konden constateeren dat er met verlies of
met geringe winst werd gewerkt, dit toe te
schrijven aan gebrek aan jjver of gemis
van doorzicht van de zjjde des patroons.
Men achte dit gevaar niet denkbeeldig; het
zijn gewoonlyk de op den wal staande stuur-
ssement*-
Dinsdag o. a.
rdeaux of
Gordijnen
aa gezui-
Wollen,
voornemens
breiden door
in Drente ino„.
Beekbergen. Daarvoot
komen een stok L-l-
en Meppel.
Irag franco toe*
ivers
r de karten nog
j de Uitgevers
•derrarkaa*
gingsvorm. Er is een leider noodig, die
het geheele bedrijf regelt, die, het hoofd
biedende aan de concurrentie, plaatsing
zoekt voor het arbeidsproductdie zorgt
goed op de hoogte te zjjn van alle omstan
digheden, waardoor de afneming van het
product en de te bedingen prjjs worden be-
heerscht; die de plaatsen kent, waar de
vraag niet door het aanbod in zoodanige
mate wordt overtroffen, dat het een onbe
gonnen werk zou zjjn ook daar als verkoo-
te Schoonhoven,
■wi v. d. Dag,
het plaatsen van
i Goralm
-eer
jver de
Justitie
legrafiseh
dronken-
te Hoorn
ringljjdster,
ervende, te
ederverkoopers:
•de W. ROTH.
ed.L.v/D ZIJDEN
v. d. BERG.
v. DAM.
de zekerheid dat er altijd winst zal worden
gemaakt. De werkman moet leven van zjjn
loon; ontbreekt dit, dan is hjj hulpeloos.
Als deelhebber in een gemeenschappelijke
onderneming zou hjj dus steeds winsiuit*
keering moeten ontvangenWaar zou hy die
vinden als er verlies wordt geleden? Ook
de ondernemer werkt om winst te maken,
doch daar hy in zyn kapitaal een reserve
heeft, die hem in staat stelt kwade posten
te dekken, is door het tydelyk verlies nog
niet de noodzakelijkheid ontstaan om de
zaak prjjs te geven; hy hljjft voortwerken
in de hoop op betere tyden, maar moet
inmiddels voortgaan het loon zijner werk
lieden uit te koeren. Op hem alleen drukt
de risico, hjj kan die op niemand afwentelen.
In verband hiermede is de eiscb, in den
hedendaagschen loonstrijd meermalen ge-
;enwoordige ge-
s., eene
Ires B. BRAND-
Bltedrecht.
Prjjs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
meer f 0,10. Groote letten naar plaatsruimte. Inzending franco
uiterlijk tot Dinsdags- en tot Vrjjdags-namiddags 4 urea.
Alle binnenlandsche Advertentiën, voor S-maal plaatsing opgegevea,
worden slechts t-maal in rekening gebracht.
Dexe Courant wordt des Woensdags- en des Zaterdags
morgens uitgegeven. Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden ƒ0,75.
Franco per poet door het geheele rjjk f 0,90. Men kan zich abon-
neeren bjj alle Boekhandelaren, Agenten en Brievengaarders.
itoea geei
ontvaii
waar
OOSTERHOUT.I
A. PRUIJT.
v. d. WOUDEN.
de GROOT.
v.d. BERG (oust
t Postkantoor).
v. ESSEN Mz.
BOGAARD.
C. v. GENNEP.
POT.
v. CAMPEN.
ed. C. ZAANEN.
[.SPOORMAKER
TEEUW.
Deze Caurant bestaat uit S Bladen.
v. Walsom,
aagt tegen 1 Mei
LANS van DAM.
BLOKLAND.
de STIGTER.
J. van DAM.
KENTIE.
de JONG Az.
DONKER.
QUINT.
STAM.
HILGEMAN.
UITTEN BOO-'
[GAARD,
EIKELÈNBOOM.
N VERSLUIJS.
chtskartendie
Pinna zyn voor-
Cents; 6 stuks
mts en 14 stuks
’s-Gravenhage; A. Laogerhuizen van
Dr. N. Quint Gz. en J. C. T. Pi_.
leeraren te Gouda; P. T. v. d. Bern
Os, A. --
aren te
In <f
J. Ki
van
aoeg geld hadden overgewonnen om een
fabriek te stichten, die zich weldra out-
zagljjk uitbreidde; en zjj meenden, zeker j&eu uuu«r utiwa*r iegvu vuvpvrauwu
niet zonder grond, dat de coöperatieve productie is gelegen in bet ontbreken van
beginselen, door genoemde baanbrekers bjj
al hun verdere ondernemingen streng toe
gepast, haar volkomenste uiting vinden in
de productie voor gemeenschappelijke reke
ning der arbeiders. Dit nu wilden ook zy;
werkzaam en spaarzaam als zjj waren,
hadden zjj na verloop van tyd een
sommetje bjjeen, dat hen weldra in staat
zou stellen de kosten van een werk
plaats en van het gereedschap te be
strijden. Ongetwijfeld zon de onderneming
op louw zjjn gezet, ware er niet een leeljjke
kink in den kabel gekomen; de kameraad,
aan wien het geldeljjk beheer was toever-
trouwd, ging er op zekeren dag met de kas
van door.
Als nu beweerd wordt, dat die menschen
het niet schrander hadden aangelegd, dat
zjj hadden moeten zorgen hun geld zóó te
plaatsen dat het niet door één man kon boord, dat de loonen gelyken tred zullen
worden ingepalmd, dan zullen wjj dat niet
betwisten. Toch is het wel vreemd, dat de
productieve coöperaties zoo uiterst weinig
vorderingen maken. Wel wordt er veel
geschermd met de vermeestering van de
arbeidsmiddelen door de arbeiders; maar
van pogingen, om door besparingen tot dien
toestand te geraken, verneemt men niet
veeL Niettemin bljjft het waar, dat ondanks
den hand over hand toenemenden invloed
van de trusts en van het monopolie, een
krachtige samenwerking van het arbeids
vermogen, goed georganiseerd, wel in staat
zou zjjn aan de concurrentie het hoofd te
bieden, vooral indieu een verstandig gebruik
wordt gemaakt van het crediet, welks hulp lieden die op de zeemanschap van den kapi-
aan een levensvatbare onderneming niet
zou ontbreken.
Wat mag de reden zjjn, dat in die rich-
ting niets of zeer weinig wordt gedaan?
Men wjjt het niet aan het ontbreken van
kapitaal; dezelfde weerstandskaseen, dienu
gevormd worden om werkstakingen te
voeden, en voor elke poging van dien aard
worden uitgeput, om straks opnieuw de
bjjdragen der werklieden te ontvangen,
zouden met meer bljjvend nut zjjn aan te
wenden om voor onderscheiden vakken een
kern van coöperatie te vormen. Indertjjd
is het beproefd te Carmanx, in een der
Fransehe mjj a districten, nog wjel met offl-
ciöelen steun en een niet onaanzienlijke
kapitaal verstrekking van particuliere zjjde
men is aan het werk gegaan, maar van
deugdelijke Resultaten heeft nooit iemand
gehoord. Ware in deze onderneming een
nieuwe weg gebaand voor de industrie; had
men, onder zoo gunstige omstandigheden
beginnend, kunnen aantopnen dat zonder
tusschenkojnal van den patroon-kapitalist
de gecombineerde arbeid meer loonend
moest worden dan wanneer deze een deel
van de gemaakte winsten opetrjjkt, hetwelk
dan 1 heet den arbeiders onthouden te zjjn,
gewis, er zou groote ophef van gemaakt
zjjn en het ware ook bjj die eerste poging
niet gebleven.
Er wordt, bjj al deze dingen, iets over
het hoofd gezien. De werklieden gelooven
maar al te spoedig, dat zjj de eenigen zjjn
die de winst tot stand brengen. Een weinig
meer inzicht in den loop der dingen zou
hun doen beseffen, dat hun vergissing groot
is. De voorstelling, dat de ondernemer,
patroon Of directie, iemand is die maar
rustig heeft af te wachten welke énorme
overwaarde boven de kosten van installatie,
werktuigen, grondstoffen en arbeidsloonen
de tor markt gezonden producten hem in
den schoot zullen werpen, zonder dat hjj
er iets voor behoeft te doen, is een grove
misleiding- I
En nu gelooven wjj, dat juist dit bet
bezwaar bjj uitnemendheid is voor de toe*
puste* m den Coöperatieven voortbrw
Door de arrondi
rechtbank te Rotterdam werd
het volgende vonnis gewezen:
J. Tb. v. B., 44 jaar, koopman in pluim
vee en vrachtrijder te Capelle a/d IJsel,
wegens diefstal van kippen te Nieuwerkerk
a/d ÏJsei, tot negen maanden gevangenisstraf,
met aftrek van de preventieve hechtenis,
van 17 Januari af.
Vervolgens werd krachtens
vorige week gewezen in de
C. den H., 54 jaar, landbouwer
capelle, beklaagd van bédriegeljjke
breuk, alsnog geboord de getuige J.
den Bóer, kantoorbediende te Gouda, die
bjj de op 29 Juli 1901 door den curator in
het faillissement gedane inventarisatie der
goederen van den beklaagde was tegen
woordig geweest Getuige verklaarde dat
beklaagde alstoen geen opgave heeft gedaan
van door hem ontvangen gelden, noch van
een stuk land waar hjj aardappelen had
gepoot. Beklaagde bleef bjj zjjne opgaven
volharden, terwjjl het openbaar ministerie
zjine vordering tot veroordeeling tot twee
laar gevangenisstraf handhaafde. De recht
bank verklaarde hem schuldig aan bedriege-
1 jjke bankbreuk en veroordeelde hem tot een
Jaar ei zes maanden gevangenisstraf.
tein de felste critiek oefenen. Op die wjjze
I zou de verhouding tusschen patroon ea werk-
lieden, door het maar al te wild uitgezaaide
wantrouwen, er niet beter op worden.
Een goed patroon, men zal toch wel
willen erkennen dat er zulke bestaan,
tracht het hoogste loon uit te koeren waar-
toe de toestand der zaak hem in staat stelt.
Het streven, om aldoor verhoogingen af te
dwingen, werkt dit niet in de hand, want
daardoor wordt de ondernemer genoodzaakt
een positie in te nemen, die hem eensooi*
van voorsprong geeft en het vormen van
een reserve ter inwilliging van mogeljjk
later ie stellen eiscben. De loonstrjjd kan
vermeden worden, als partjjen precies weten
wat zy aan elkander hebben, en de arbeids
voorwaarden beboorljjk worden geregeld,
onder verband daarvan niet af te wjjken.
Er moet vooraf worden gecontracteerd, en
de vastgesleldy condities moeten bindend
zjjn voor beide partijen, opzegbaar met
inachtneming van behoorlijke term|nen.
Wie optreedt als aannemer van eenig
werk, grondt zjjn berekeningen op een
bepaald iooncjjfer, voor hetwelk hjj weet de
benoodigde werkkrachten beschikbaar te
zullen vinden. Nu ziet men het vaak ge
beuren, dat in het begin de arbeiders zich
aan melden en met dat loon genoegen
nemen; is echter het werk eenigszins
gevorderd, dan komen zjj met hoogere
eischen. De ondernemer kan die niet inwilli
gen zonderbelangrykeschade; de werklieden,
wetende dat bjj aan termjjnen van opleve
ring gebonden is, leggen het gereedschap neer,
ten einde hem te dwingen.
Het publiek, dat veelal geneigd is part jj
te kiezen voor den werkman, dien hel,
vaak ten onrechte, als den zwakkere be
schouwt, schijnt niet het onedele vandergeljjk
machtsmisbruik ia te zien. Ware, in den
loop van het werk, het loon eigendunkelyk
verminderd, ieder zou natuurlijk daartegen
zjjn stem-verheffenzjjn er nu geen geljjke
gronden van bill jjkheid om op te komen tegen
het afpersen van verhoogingen bjj daartoe
gunstige gelegenheid?
Niet bjj alle werkstakingen gaat het op
Ijjk ontwikkeld genoeg, die besloten een
ernstige proef te nemen met de productieve
coöperatie. Zjj hadden gelezen van het
wonderbaarljjk wélslagen van de pionniers
van Rochdale, eenvoudige, ongeletterde
wevers, die op de meest armoedige wjjze bedrjjf van geringen omvang,
waren begonnen wat spaarpenningen bjjeen
te brengen voor den gezamenljjken aankoop anderen het werken mogeljjk te maken, in
mondbehoeften, en na korten tjjd ge- t de groot-industrie moet een staf van admi-
nistreercnd personeel den chef ter zjjde
staan.
Een ander bezwaar tegen coöperatieve
SCHOONHOVEN
an Zaterdag.
gratis ver-
die wjjze; de schuld ligt ook vaak aan de
andere zjjde. Doch wanneer wjj een oordeel
uitspreken over de aanleiding toldenatrjjd,
en de handen ineenslaan om het lot van de
slachtoffers eener loon crisis te verzachten,
mogen wjj wel in aanmerking nemen, dat
het een voorschrift der rechtvaardigheid is,
aan beide partjjen dezelfde eiscben van eerljjk
nakomen der aangegane verbintenissen te
stellen. Men heeft gehoopt, dat de Kamer
van Arbeid en de door haar te vormen
verzoeningsradeD, door het „hoorton weder-
hoort” in toepassing te brengen en een
onpartijdig onderzoek in te stellen naar den
aard en de oorzaken van ryzende geschillen,
er in zouden slagen den loonstrjjd te voor
komen-, den socialen vrede in niet geringe
mate te bevorderenwat door haar bemoeiin
gen tot dusver is tot stand gebracht,rechtvaar
digt die verwachting niet. Meestal is de
atrjjd reeds ontbrand, en heeft hjj een
scherp karakter aangenomen, vóór de
Arbeidskamer zi,ch de gelegenheid geopend
ziet om van haar aanwezigheid te doen
bljjken.
Misschien zal dit beter worden, als een
maal de quaestie van het arbeidscontract
wetteljjk is geregeld. Dan zal het vast
stellen van bindende regelingen tot een
verplichting worden gemaakt, en wordt het
ook gemakkelyker, na te gaan of partjjen
zich aan de overeenkomst houden. Publi-
ceering van de bevindingen der Arbeidskamer
omtrent inbreuken op het contract wordt
dan ook een krachtig middel om de openbare
meening voor te lichten, en de mogelijkheid
daarvan zal dikwyls voldoende zyn om
zoowel werkgevers als werklieden te weer
houden aan de wederzydsche verplichtingen
te kort te doen.
Zou het intusschen geen aanbeveling
verdienen, meer dan tot. dus ver geschiedt,
dergeljjke overeenkomsten, ook zonder dat
de wet ze voorschrjjft, in het aanzjjn te
roepen Niet zoo maar van die onbestemde
mondelinge afspraakjes, waarop men met
een allesbehalve pqjzeuswaardige gemakke
lijkheid terugkomt, maar zoo uitvoerig I
mogeljjk omschrijvingen van de arbeids
voorwaarden, die hjj het aangaan der over
eenkomst van weerszyden worden onder-
teekend? De loonstrjjd dezer dagen heeft
ook de werkgevers tot meer aansluiting
gedwongen, en deze is noodig om niet door
de beweging overvleugeld te wordenwelnu,
in de vakvereenigingen der patroons kon,
voor die bedrjjven die er zich het best toe
leenen, beproefd worden een model-contract
samen te stellen, dat, met wjjziging der
cjjfers naar plaatseljjke toestanden, de
arbeidsvoorwaarden omschrfjft. Wjj meenen
dat een dergeljjke maatschappelijke regeling
zeer goed voorzien kan in de leemte, die
het gevolg is van het ontbreken, tot dusver,
van wetteljjke bepalingen en dat zjj veel
strjjd kan voorkomen.
ST ATEN -GEJj ERAAL
In de vergadering der Tweede Kamer van
Dinsdag 18 Maart werd het vroeger aange
houden art. 5 van de militaire pensioenwet
verder in behandeling genomen; het .heeft
betrekking op het geneeskundig onderzoek
omtrent het bestaan en den aard van ver
wondingen, verminkingen, ziels- en lichaams
gebreken, recht gevende op pensioen. Onder
scheiden amendementen beoogden, aan het
resultaat van dat onderzoek uitsluitend de
beteekente te geven van een advies; de be
slissing behoort te verbljjven aan den Pen
sioenraad, behoudens het recht zoowel van
den Minister als van den belanghebbende,
om eenmaal een herhaling van het onder
zoek te verkrijgen. Met een nieuw amen
dement van de Commissie van Rapporteurs,
waarin dit beginsel is uitgedrukt, vereenigde
zich de Min. van Oorlog.
De staat van het bedrag der pensioenen
werd onveranderd goedgekeurd, na een eeuigs-
zins scherp debat tusschen den Minister en
den heer Staalman, die verhoogingen voor
de pensioenen van onderofficieren en hun
weduwen en kinderen had voorgesteld. De
Min. ontzegde laatstgenoemden Spr. het recht,
de Regeering van schrielheid tegenover de
minderen te beschuldigen, daar de Reg. ook
de üaaaciëele belangea des lande beeft te
behartigen, en juist van de minderen de
positie door deze wetten aanmerkelijk wordt
verbeterd.
Het wetsontwerp ward aangenomen, daarna
ook dat betreffende de zeemacht. De eind
stemming zal later plaats hebben.
De heer Van Wjjck vroeg en verkreeg
verlof tot den Min. van Waterstaat op nader
te bepalen dag eenige vragen te richten
naar aanleiding van de afkeuring van vieesch
uit Nederland in Engeland ingevoerd.
De interpellatie van den heer Schaper over
de roDselarjj voor het Neder). Indische leger
in Zwitserland begon met een herinnering
van de feitende veroordeeling, in genoemd
land, van personen die zich met die onder
bedriegeljjke voorspiegelingen gedane wer
vingen hadden opgehouden. Spr. beeft te i
Harderwjjk een onderzoek ingesteld, waarbjj
hem is gebleken dat de zielverkoopera aldaar l
mei de buitenlaodache medeplichtigen, in 1
betrekking stam; tevena gaf hy een schets
Een kleine dertig jaren geleden waren er
te Amsterdam vjjf of zes jonge werklieden,
vljjtige en bekwame beoefenaars van ver
schillende onderdeelen van het smidsvak,
één was bankwerker, een ander draaier, de per te willen optreden,
derde vuurwerker, bovendien verstande- Een werkman, die van al deze dingen en
iuu -ai- k—i-i— nog veej meer kennis draagt, zal wel
tot de zeldzame uitzonderingen behooren;
het heeft hem ontbroken aan tjjd en aan
gelegenheid voor de daartoe noodige studie
en administratieve oefening. Kan, in een
één man den
arbeid verrichten die noodig is om velen
Terecht stond hierna H. de K., 18 jaar,
mandenmaker, zonder vaste woonplaats. Hjj
bekend» uit het logement van B. Bnate— te
Gouda, waar hjj deH nacht van 9 op 10
Februari had doorgebrachf, te diens nadeeie
een paar pantoffels te hebben weggenomen,
deze te hebben verkocht en van de opbrengst
zjch voedsel te hebben venchaft. Beklaagd*
gaf op door ziekte verhinderd te zjjn te
werken en zoo tot dit feit gekomen te zjjn.
Het openbaar ministerie wilde het door
beklaagde opgegevene wel aannemen, doch
wees toch op de reeks veroordeelingen, die
bjj reeds ondergaan heeft, waarom werd
geéischt 5 maanden gevangenisstraf met
aftrek der preventieve hechtenis.
De verdediger, Mr. M. E. Havelaar, wee* op
de omstandigheden die beklaagde tot het
plegen van bet feit gebracht hebben en ver*
zocht de oplegging van eene clemente straf.
Op 1 September waren H. de D., 11 jaar,
bakkersknecht, en G. H. v. T., 19 jaar,
arbeider, beiden te Jaarsveld geweest in
het bierhuis van T. van Weverwjjk, waar
geen vergunning bestond tot het verkoopen
van sterkedrank in bet klein. Zjj hadden
daar, zooals men heden vernam, Catz-bitler
gedronken.
Ter terechtzitting van het kantongerecht te
Schoonhoven van den 13 December nu, waar
van Weverwjjk terechtstond wegens het ver-
koopen van sterkedrank in het klein zonder
vergunning, hadden beide beklaagden echter
opzettelijk mondeling onder eede-verklaard
de eerste: „dal hy aldaar gedronken heeft een
potje bier en zuiver citroenkwast, niet met
water vermengd, en dat hjj alstoen aldaar
geen sterkedrank heeft gedronken of be
steld”; de tweede: „dat hjj 4 glazen kwast
hééft gedronken en dat bjj alstoen aldaar geen
sterkedrank heeft gedronken of besteld."
Beiden gaven op tot deze valsche ver
klaring gekomen te zjjn door de mooie
praatjes van den bierhuishouder.
De bierhuishouder, als getuige opgeroepen,
werd op de vordering van het openbaar
ministerie door de rechtbank niet geboord,
daar er vrees bestond dat ook deze zich aan
meineed zou schuldig maken.
Daar beide beklaagden zich aan een hoogst
ernstig misdrjjf hebben schuldig gemaakt,
werd ieders veroordeeling gevorderd tot 3
jaar gevangenisstraf.
De verdediger Mr. F. S. Hollander wees
er op, dat de hoofddader in deze, de bier
huishouder, is veroordeeld tot eene geld
boete van f 60. Tegenover deze straf staat
de enorm hooge straf, door liet openbaar
ministerie thans gevorderd. Is deze straf
wel geévenredigd aan het door de bei
den gepleegde misdrjjf? Zy hebben dt
klaring toch afgelegd om den bierhuishc
te helpen en hebben volgens pleiter
ingezien de verschrikkelijke gevolgen
van. Met het oog op de reeds ondergane
2 maanden preventieve hechtenis, achtte
pleiter eene straf van 6 maanden, met aftrek
dezer 2 maanden, eene voldoende straf,
daarbjj de verzekering gevende, dat beide
beklaagden, van welke in het bjjzonder de
eerste zeer gunstig bekend staat, volgens
overgelegd getuigschrift van eenige notabelen
der gemeente, zich in het vervolg voor wien
dan ook, aan een dergeijjk misdrjjf niet meer
zullen schuldig maken.
Uitspraak over 8 dagen.
In de commissies voor het eind
examen der Hoogere Burgerscholen in
Zuid-Holland hebben dit jaar zitting:
Voor de Noordelijke Commissie te ’s-Gra-
venhage: Voorzitter Dr. C. J. J. Ninck
Blok, directeur der H. B. S. met 5 jarigen
cursus (Bleyenburg) te ’s-Gravenhage an tot
leden in de le afdeeling de heerenDr. J. L.
Andreae, directeur der H. B. S. en Dr,
J. W. Lem en J. de Josselin de Jong,
leeraren te Leiden; Dr. A. D. v. d. Harst,
Dr. G. M. M. Coolbaas, A. Swets, A. D.
Raadgeep en K. Munsinga, leeraren te
l j Laogerhuizen van Uden,
w_nt Gz. en J. C. T. Prikken,
te Gouda; P. T. v. d. Berg van
van Hoof en G. B. LaUeman, leer*
Rotterdam.
de le afdeeling de heeren: W. Masaink,
Junst en J. A. M. Rjjk. leeraren te
Leiden; A. Brandes Szn., Dr. G. Bakker,
C. G. Kaakebeen en M. Hovingh, leeraren
te ’s-Gravenhage; Dr. T. W. Raabe en J.W.
v. d. Voort, leeraren te Gouda; Dr. G. j.
W. Bremer, J. D. Fast en Dr. A. Stuurman,
leeraren te Rotterdam; Dr. J. C. C. W. van
Nooten, directeur der H. B. S. met 8-jar. cursus
te Brielle, en J. van der Brujjn, mid leeraar
aan de H. B. S. te Schiedam.
Voor de Zuideljjke Commissie te Schie
dam: voorzitter A. A. Beekman, directeur
der H. B. S. te Schiedam, en tot leden d«
heeren: Dr. A. van Oven, directeur der
H. B. Sen A- I. Mink en J. N. Hessling,
leeraren te Dordrecht: Dr. W. J. Steenhuu
en M. Horn, leeraren te Schiedam; A. J.
Goedkoop van Nelle, J. Appeldoorn en A.
L. Hondius, leeraren te Delft; Dr. J. M
Hiebendaa), directeur der H. B. S., ea
Dr. J. H. Meerburg en P. Monk, leeraren
te Gorinchem; C. te Lintema, leeraar te
Rotterdam, en Mr. F. A. de Graaff, leeraar
te Haarlem.
Ia de Noordelijke commissie le afdeeling
worden geëxamineerd de candidaten van
’vf"/V*' G<>U,1* klM-> V*>
Vb, Leiden Va, Rotterdam Va; te de le
afdeeling ’s-Gravenbage klasse Vb, Vc,
Leiden klasse Vb, Rotterdam klasse Vb’
In de Zuidelijke commissie de candidaten
van Dordrecht, Gorinchem, Delft en Schiedam.
- De Vereeniging tot Christelijke
verpleging van bedelaars en landioopers ia
voornemens haar werkzaamheden uit te
het bouwen van een gesticht
den geest van Hoogeland, bil
rvoor zou in aanmerking
heideveld tusechen Aaèea
van de afzetterjj, waaraan de aangelokte
vreemdelingen te Harderwjjk zjjn blootge
steld* Spr. vroeg of eenig verband beetaat
tusschen Ónze Regeering en de 'ronselaars
in den vreemde; zoo ja. of zjj dan bereid
is daaraan een eind te maken en aan wervers
alle bescherming le onttrekken?
De Minister van Buitenlaadsche Zaken
deed uitkomen, dat, dewyl aan wervers in
het buitenland geen aanbrenggeld wordt
1 verleend, zjjn Departement, in casu het ge
zantschap Zwitserland, er geheel buiten staat.
De Min. van Oorlog besprak de verbete
ringen, in de laatste twintig jaren te Har
derwijk ingevoerd. De Nederlanders, die
dienst nemen, komen na voorloopige goed
keuring in de kazerne, maar men kan ze
niet allen daar plaatsen. Somtjjds gaan
zij naar het Militaire Tehuis. Het ver
blijf daarin zal de Min. zooveel mogeljjk
trachten te bevorderen. Omtrent de vreem
delingen merkte de Min. op, dat de Reg.
niet zelve aanwerft; wie de stukken, noodig
voor dienstneming by het N. I. leger, vraagt,
krjjgt ze; dat is alles. De Reg. streeft er
naar zooveel mogeljjk als militairen Neder
landers in Indiö te hebbenzoo is van 1876
tot 1901 het percentage van vreemdelingen
van 41 tot 13l/i gedaald.
Na repliek van den heer Schaper, waarbjj
spr. met genoegen constateerde dat de Reg.
in deze niet rechtstreeksch is opgetreden,
en verklaarde niet in te zien waarom niet
alle voorloopig goedgekeurde kolonialen,
ook vreemdelingen, in de kazerne kunnen
worden opgenomen, waardoor zjj tegen de
plunderingen door de slaapbazen zouden
beveiligd z|jn, werd het debat gesloten.
Vergadering van Woensdag. De heer
Marchant hield zjjn interpellatie o'
weigering door den Minister van
op het daartoe tot hem gericht tel»
verzoek, om een verpleegde wegens i
schap in de Rnkswerkinricbting
te vergunnen zyn dochter, een teri u
in het Ziekenhuis te Alkmaar stervenae, ie
bezoeken, be dochter had gehoopt dat dit
bezoek gunstig op haar vader zou werken
en hem op den goeden weg terugbrengen.
Door die weigering werd ook hel doel der
strafoplegging, zedeljjke verbetering, ver
ijdeld. Bestaande antecedenten dwongen er
niet toe; zelfs wordt in de Rjjkswerkinrieh-
ting te Veenbuizen aan de verpleegden
verlof verleend om onder behoorlijk geleide
den notaris te Assen te bezoeken tot het
passeeren van bepaalde acten. Spr. vroeg:
Welke is de grond, waarop door den
Minister verlof is geweigerd, en zoo die
grond is een wetsbepaling, of dan de Min.
bereid is een wijziging in overweging te
nemen
De Min. van Justitie antwoordde dat wel
onder Min. Van dor Kaay, nooit onder zjjn
ambtsvoorganger zoodanig verlof is gegeven.
De Min. beriep zich opait. 10 Strafwetboek,
*t welk bepaalt dut de straf onafgebroken
moet worden ondergaan. De Min. wil
ernstig overwegen wat in deze dient gedaan
te worden, maar kan niet zoo dadelyk een
toezegging doen.
De heer Marchant vat genoemd art. anders
op; het verbiedt het opleggen der straf bjj
porties, maar niet het toestaan van verlof,
byv. om gezondheidsredenen.
De beer Schaper zeide dat de Min. een
ander antwoord zou hebben gegeven als hjj
wat meer Christen en wat minder jurist
was geweest. In heftige taal, terwyl de
Voorz. hem te vergeefs verzocht zich te
matigen, kwam spr. op tegen hetgeen hjj
noemde de schandelijke houding van den
Minister, en stelde een motie voor om dit
uit te drukken.
De heer Heemskerk was het eens met den
Min. dat de wet het gevraagd verlof niet
toeliet, maar wil wel een wijziging zien over
wogen. De heer Marchant keurde af dat de
heer Schaper van deze quaestie een partjj-
zaak maakte, en stelde zynerzjjds de (nader
op een wenk van den heer Lohman gewij
zigde) motie, tegen welke de Min. geen be
denking had„De Kamer, van oordeel, dat
de mogelijkheid moet bestaan dat te zeer
buitengewone gevallen gedetineerden onder
de vereischte waarborgen het gesticht,
waarin zjj zjjn opgenomen, tijdelijk ver
laten, gaat over tot de orde van den
Deze motie werd, na verwerping met 80
tegen 5 stemmen van die van den heer
Schaper, zonder stemming aangenomen.
Vervolgens hechtte de Kamer haar goed
keuring aan eenige kleinere wetsontwerpen
en inlichtingen op adressenzjj ging daarna
tot nadere samenroepiDg uiteen.