deur”
nhage
publiek van
Omstreken
r als Depót-
onhoven is
)ep,
JUT,
te Schoonhoven.
ving!
odorM,
iriotiug
1902.
Woensdag 2 April.
N°. 2290.
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht
i Steynl
wiogen tot overgave,
n zjj in couranten
an Gouden- en
1
I.
I
mhoven.
■N
rd
Boerderij
ten.
Paarden
X),f 200
•b r mo
f
KERS,
n» teven
IJM,
iORINCHEM.
sliedrecht.
1902,
de Rijwiel-
Waterverontreiniging.
1TSCHAPPIJ,
rekt zjju de niet
stiën van bovenge-
van af heden
nhoven.
D.000.
BINNENLAND.
S. W. N. VAN N0OTEN te Schoonhoven,
Uitgever».
h“
J. BOLT.
.1
i net ueoat.
dit feit, dan zou
Irkerbande» A f75.
woord grijpt
n com- I toen li
middel Andei
igers niel
het volk,
zich van de
K. te Ameide, idem, ieder
WIJNANDS te
te gemoet te zien. Misschien heeft men
soèi
ten
schi
o
r te bekomen.)
i postwissel
ge-
de
U
Deze Courant
Franco
neeren
keerde richting, nl. door haar goten, grach
ten, riolen enz. door te spoelen met water
gratia een
ÏN NÓÓTÈN.
HOOfflOfflSB COURAKT.
tond na de
waarop de
i 10 Cents
ire handeling hebben
de dreigende straf
mede-
bekend
genoemd
ikken en
Agent
hoonhoven en
Prijs der Advertentièn: Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere regel
meer f 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco
uiterlijk tot Dinsdags- en tot Vrjjdags-nam'ddags 4 aren.
Alle oinnenlandsche Advertentièn, voor S-maal plaatsing opgegeven,
worden slechts t-maal in rekening gebracht.
org.-
'c,aal' I te schenden,
st en i
ft
wel door industriëelen afval als door de
menscheljjke huishouding. De commissie
geeft een voorbeeld infrfweu vorm:
„Leerrijk zjjn in dit opzicht wandelingen
door de Zaanstreek en door het Noordelijk
deel van Zuid-Holland. Karakteristiek is de
gemeente Wormerveer, waar de ingezetenen
van gemeentewege een ton kunnen bekomen,
ter verzameling van faecaliën, „als zjj kun
nen aantoonen niet voor dit doel over een
sloot te kunnen beschikken.” De gewone
plaatsing van het privaat is boven een
sloot en eenige stappen verder bevindt zich
op dezelfde sloot een z.g. boenstoep voor het
„reinigen" van vaatwerk, enz."
Van de vele belangwekkende dingen, in
het rapport der Staatscommissie vermeld,
zullen wjj nog wel gelegenheid krjjgen het
een en ander te zeggen. Voorshands hebben
wjj er slechts de aandacht op willen vestigen.
Deze Courant wordt des Woensdags- en des Zaterdags
morgens uitgegeven. Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden f 0,75.
per post door het geheele rjjk f 0,90. Men kan zich abon-
bjj alle Boekhandelaren, Agenten en Brievengaarders.
paal een i
mannen,
noten, ah
moest dat vertrouwen worden ontnomen,
opdat de Vrjj* Univcrsltrit zou kunnen
verrHzen, de roodzakelijkheid harer op.
richting I- 2 AL,
der vervuilde massa op de naastgelegen boe
zem- en polderwateren. Te Tiel geschiedt dit
bovendien op zoo onvoldoende wjjze, dat
de stad zelve het meest van de vervuiling
te lijden heeft. Gorinchem spoelt krachtig
door met water uit de Merwe en vervuilt
daardoor een groot deel van den boezem
van de Overwaard, die bjj Elshout tegen
Krimpen op de Lek wordt afgetapt. In
weerwil van grooten strjjd daarover tus-
schen de stad en het waterschap van de
Overwaard, bestaat die toestand nog steeds."
Nu iets uit Noord-Holland. Amsterdam
loost een groot deel van zjjn onreinheden
aan de Westzijde der stad, op het Noord-
zeekanaal; daardoor wordt dit kanaal, vooral
in het oostelijk deel, ernstig vervuild. Nu
moet het gebied van Scbermerboezem, zooals
mén weet het grootste deel van Noord-
Holland ten Noorden van het kanaal om
vattende, 's zomers het noodige drinkwater
voor het vee en deels ook voor de menschen,
alsmede voor huishoudelijk gebruik alleen
verkrijgen door inlating uit het Noordzee-
kanaal door de sluizen te Zaandam en te
Nauwerna; in den zomer van 1899 moest
die inlating zelfs onafgebroken plaats hebben.
Geen wonder dat het hoogheemraadschap
van de uitwaterende sluizen van Kennemer-
land en Westfriesland, dat Scbermerboezem
beheert, klaagde over het waterbederf door
Amsterdam veroorzaakt. En dat alles, die
benadeeling van een geheel gewest, alleen
omdat het Amsterdam 100.000 gulden 'sjaars
zou kosten om te spuien in omgekeerde
richting, nl. door afmaling op de Zuiderzee
door het stoomgemaal te Zeeburg!
Zeer algemeen, in beide provinciën vooral,
is da verontreiniging van polder water, zoo*
Hem
omdat hij
van
te schrijven in
T VERGULDE
e nieuwe modellen,
e nleawe en
G. v. M. te Her-
A. S.,'T 'w. S., J.
te Gorinchem, idem,
er te weinig
iele zijde der
„doovige opkomt,
:hien een ouderling of
(vertegenwoordiger
leren niet mo-
bestaande uit
met echt
o tan ten.
lit een Mm-
Melkkan,
cwntantcn.
garantie.
emontwlr-
e waarde,
f en
een prjj»
Bjj Koninklijk Besluit van 18 October
1897 werd ingesteld een Staatscommissie,
met opdracht wettelfjke maatregelen voor
te bereiden tegen verontreiniging van open
bare wateren.
Er was toen voor dat vraagstuk een bij
zondere belangstelling. Zjj vond haar oor
sprong voornamelijk in den toestand te
*s-Gravenhage, die meer dan erg was; de
grachten der residentie verspreidden, gelijk
zjj reeds jarenlang gedaan hadden, een vree-
seljjken reuk, en uit de ziekte- en sterfte-
statistiek voor de verschillende buurten
bleek duidelijk de nadeelige invloed, die er
door werd uitgeoefend op de gezondheid
van de menschen, die dicht bjj deze open
riolen woonden. Bij het luider worden der
klachten werd ook elders meer op het on
aangenaam vencbjjnsel gelet, en algemeen
kwam men tot de conclpsie, dat bijna overal
voorzieningen dringend noodzakeljjk waren.
De zomer van genoemd jaar is leerzaam ge
weest; hjj heeft de „openbare meening” ge
richt op een groot volksbelang.
Sedert zjjn bjjna vijf jaren voorbijgegaan,
en zjj zjjn niet geheel ongebruikt gebleven.
Terwjjl de Regeering het plan beraamde en
ten uit voer legde, om de zaak commissioriaal
te maken, in dit geval stellig niet met de
bedoeling om er verder niets meer aan te
doen, begreep het gemeentebestuur van
heid, om den goeden naam van de residen-
tie en de tot haar grondgebied behoorende
zeebadplaats te redden, door zoo spoedig
mogeljjk een oorzaak van ergernis voor
vreemde bezoekers weg te nemen. Wat
daarvoor gedaan is, en hoe dat met aan
vankelijk bevredigende uitkomst is bekroond
geworden, wat er nog verbeterd zal moe
ten worden eer aan alle billijke eischen is
voldaan, zullen we hier onbesproken laten.
In de laatste jaren wordt niet meer geklaagd,
omdat de ergste aanleiding daartoe niet meer
bestaat.
Maar nu schijnt het, alsof ook op audeie
plaatsen, waar volstrekt niets gedaan is, het
ernstige van de voortdurende waterveront
reiniging zoo niet meer wordt ingezien;
althans, men hoort er bijna niet meer van
spreken, en ook de couranten zwijgen er
over. Zoo gaat het hier weleens meer met
zoogenaamd „brandende" quaesties; zjj
gloeien en vlammen een poos en dooven
vervolgens langzaam uit. 't Heet dan, dat
zjj nog niet rjjp zjjn voor oplossing.
Daar kunnen wjj inkomen. Nu de com
missie, zjj bestond uit 14 leden, en telde
in haar midden geneeskundigen, scheikundi
gen en ingenieurs, aan het onderzoeken
was gegaan, kon het niet anders dan gepast
heeten, rustig de resultaten van haar arbeid den, verwijderen zjj deze juist in omge- b®
te gemoet te zien. Misschien heeft men imarrln ri«*hiinv. nl. dnnr haar mf«n. orrar.h» 1
niet gedacht dat zjj een tjjdruimte van bjjna
41/» jaar zou behoeven om haar mandaat ten ujt de rivier ingelaten (te Tiel zelfs nu en
uitvoer te leggen. Nu tegen het eind der dan daartoe opgepompt) en door afvoeren
vorige maand haar rapport is verschenen, -*-!,J-j-
verwondert ons die lange duur niet.
Haar conclusie is in weinige woorden te
zeggen. Met eenparigheid verklaart zij, dat
haar onderzoek de noodzakelijkheid en de
uitvoerbaarheid van een wet en ook van
internationale samenwerking tot beteugeling
der waterverontreiniging heeft aangetoond. Zjj
biedt daarbjj, overeenkomstig haar opdracht,
het ontwerp eener wetteljjke regeling aan.
Zoover gekomen zjjnde, behoeven we niet
te denken dat bedoelde wet, hoe onmisbaar
ook voor de verbetering der volksgezondheid,
er weldra zjjn zal. Ai hebben de deskun
digen gesproken, de politiek heeft ook een
woordje te zeggen. Staatscommissiën komen
en gaan, en de uitkomsten van haar arbeid
vullen boekdeelen; echter hangt het af van
allerlei bijomstandigheden, of ook de prak-
tjjk er iets van zal profiteered
Voor natuurlijke waterverversching is ons
land slecht gelegenhet stroomt niet genoeg
af. Alleen aan de riviermonden, een eindje
stroomopwaarts, waar de werking van eb en
Vloed zich krachtig doet gevoelen, heeft men
een kosteloos middel om de vuile stoffen
naar zee te krijgen. Schier overal elders zjjn
daartoe kunstwerken noodig, en waar deze
ontbreken vindt men ook vrjj slechte toe
stand^ Niet ieder plekje van Nederland
is door de Commissie onderzocht, niet alle
stroompjes heeft zij bevaren en gepeild;
maar wie, om iets van zjjn eigen woonplaats
te vinden, het rapport opslaat, en mogeljjk
haar naam te vergeefs zoekt, vindt toch
wel beschouwingen over gelijksoortige toe
standen, met groote gelijkheid van gegevens.
Daarom zou het ook zeer wenscheljjk zjjn
dat de besturen der gemeenten zich yan een
laan.
feit,
lich velen van
ir onder*
>nden de
plaatsen, waar
Niet slechts op
op tactiek, op
i de
uit-
tpgelost is.
kan thans weinig hoop
vau verleden zomer,
een weerhaan toeleek.
wachten.”
op zoodanige
left, dat dientenc
voorgenomen mi
j de strata
I nic.
Jk is.
•Ien we
dat de partjjpers eveneens werd uit
verscheen een nieuw maandblad
en een viertal weekbladen zagen het licht;
terwjjl gratis verspreid werden 25.450 mani-
/n ruim 50.000 exemplaren van het
tische verkieziogsprograinterwjjl
een aantal socialistische ge-
ird uitgegeven, dat het belangrijk
aanwjjst. Van die ge-
r weinige exemplaren
tgaven werden uit-
l niet 1
0.000 poliltek* geschriften in
Z’“ hovend'
partjf aan »de tenuw Tan linken
ook wordt gedacht, spreekt
de parljjkas en door de
werden ten behoeve van de mn<j(on
iezingen ongeveer f 15.000 uit- I
-om die voor het gansche I
aoog, maar toch ongetwijfeld
voorts nog uit het verslag
partjjpers eveneens werd uit-
‘■rscheen
weekbla
g van rente. Geeft
«»<».-. f5OO,-,
i Agenten en bjj alle
en en •mslreken
■Ammers.
Art. 65 in het ontwerp van het
Militair-Strafrecht.
Een nieuw Militair-Strafwetboek is in
ontwerp.; 4
Een der artikelen art. 65 luidt:
„Tegen den deelnemer van eenige in
dezen Titel vermelde samenspanning, die,
vóórdat de overheid met het bestaan daar
van bekend is, baar met aanwijzing van de
schuldigen op zoodanige wjjze daarvan
kennis geeft, dat dientengevolge het plegen
van het voorgenomen misdrjjf wordt voor
komen, is de strafvervolging uitgestoten."
M. a. w. zegt de „Nieuwe Rott. Ct.”
hoewel alle deelnemers aan het complot
als zoodanig een strafbai
gepleegd, zullen van
ontheven worden zjj, die hunne
plichtigen tjjdig aan de overheid
maken, of, zooals het ook wel i
wordt, die hun makkers verklil
verraden.
Verwonderen kan het wel niet, zegt dit
blad verder, dat het stelsel van vrijstelling
ten guaste van de samênzweerders, die
hun makkers aanbrengen, even oud is als
het stelsel van strafbaarstelling der samen
zweringen zelve. „Met dieven dieven te
vangen" is altjjd gewet steen tactisch bedrjjf,
dat in de oogen van vele politiemannen
een goeden klank heeft."
De ontwerper der wet verdedigt in een
Memorie van Antwoord de „Verklikkers
paragraaf" op deze wjjze:
„De menscheljjke moraal, waarvoor de
wetten den grondslag vormen, heeft tot
voorwerp de openbare orde en kan niet
tot den rang harer deugden verheffen de
onderlinge trouw van misdadigers, waar
om de» te
i de wetten
rlog neemt
serder moet
-irjjd, die
duister gevoerd
hinderlagen en
exemplaar van bet verslag voorzagen; het
kan hen inlichten wat er in den kring van
bun beheer te wenschen overlaat, en wat
zjj kunnen doen om, al is er nog geen bin
dend wetsvoorschrift, alvast te verbeteren
wat daartoe voor de hand ligt.
De commissie beeft ook de gelegenheid
gebruikt om op te komen tegen een dwa
ling, begaau dooi* een commissie uit de
Prov. Staten van Zuid-Holland. Deze zegt
o. a.Stroomend water bezit het vermogen
organische stoffen zoodanige veranderingen
te doen ondergaan, dat zjj ophouden een
voor de volksgezondheid nadeeligen invloed
uit te oefenen; dus konden de boezemwateren
zeer groote hoeveelheden faecale stoffen en
andere onreinheden in zich opnemen, voor
dat daarvan nadeel werd ondervonden. Het
eerste is waar, maar de conclusie deugt
niet; noch van Noord- noch van Zuid-Holland
zjjn de boezemwateren stroomend, al is er
ook eenige beweging in; de watermassa
verplaatst zich slechts een weinig, maar
wordt niet afgevoerd en door een nieuwe
vervangen, wanneer geen krachtige bema
ling de natuurljjke loozing vervangt of ter
zjjde staat.
Op welke wjjze de „zelfreiniging" in het
water plaats vindt, wordt in het rapport
uitvoerig besproken. Zjj geschiedt door
oxydatie toetreding van zuurstof, die
de vervuilende sloffen om zet in opschade-
Ijjke, en door ontleding in eenvoudige ver-
J bindingen, die als hinderljjke en schadeljjke w MW1
’s-Gravenhage dat het uitzicht op het even- gassen zich in de lucht verspreiden. Stroo- i kiezingsdagen n
tueel rapport der commissie, die, naar men mjng en temperatuur hebben ep <fen gang vergaderingen
wel kon verwachten, niet over een paar 1 deMr bejde proce89en een sterken invloed. Bchi,.,enf,e
maanden met haar arbeid gereed zou zjjn, Bljjft het water lang staan op de plek waar als^bezuiden'^Mt
haar niet onthief van de verantwoordelijk- de verontreiniging geschiedt, dan duurt het
t.-A j j lang eer de nadeelen zjjn verdwenen, 1 socialisten
terwjjl inmiddels nieuwe oorzaken den om- 1
vang der gevolgen komen vermeerderen.
Een van de voornaamste dingen, waar
mede de wetgever zich zal hebben bezig te
houden, is te zorgen dat de ééne gemeente
geen nadeel toebrengt aan de andere. Tot
dusver is daaromtrent haast niets geregeld
’tis alsof men overal denkt: als wjj den
boel maar kwjjt zjjn, komt het er verder
niet op aan. Om aan te toonen, welke on
houdbare toestanden daaruit geboren wor.
den, en tevens de belangrijkheid van het
rapport te doen uitkomen, vermelden wjj
twee staaltjes uit de vele; het eene heeft
betrekking op Zuid-, het andere op Noord- j
Holland. Ze zjjn ontleend aan het overzicht,
dat „Het Vaderland" van het stuk gegeven
heeft.
„Kenmerkend voor de wjjze waarop steden
zich van haar afval ontdoen, terwjjl van
hoogerhand niet gewaakt wordt tegen be
nadeeling van naburige plaatsen, ja van ge*
I heele streken, is de loozing van de gemeen
ten Gorinchem en Tiel. Ofschoon deze
plaatsen door rioleering en loozjog op de
groote rivier waaraan zjj gelegen zjjn een
scboone gelegenheid zouden hebben om baar
afval op onschadelfjke wjjze kwjjt te wor- 1
von
orde
tot den rang harer deugden
onderlinge trouw van misda w
die trouw zou moeten dienen c
zekerder de orde te verstoren en
ie schenden. In een open oorl<
men ook overloopers op; desteec
men die welkom heeten in een strjjc
in het verborgen en in bet duister
wordt, en die vol is van binderk
i verraad.
I Voor
de laatf
geven t
militair
dekt woi
nooit beeft deze publicist het gevoelen
zjjner tegenstanders bv. van ons, Chr.-
Htotorteeben, juist voorgesteld, meeral ia
een verdankt, soms in het slechtste McMh 'v
Bittere qualiffcatles en personaliteiten, oom*
geheel onjuist, werden niet gespaard.
Voor boe vele grootere en kleinere verras
singen heeft or. Kuyper on» volk niet
geplaatst! Om slechts aan te stippen: de
doleantie, de kieswet-Tak (w'aarbjj het huis-
manskiesreebt eenvoudig verzaakt werd), de
rede over de mannen met dubbele namen,
zjjn stem, voor de eerste Ongevallenwet (door
hem eerèt onnederlandsch en socialistisch ge
noemd), zjjn verbond met Rome. In 1870
veroordeelde hjj in deconaervatievQp.dat zjj
Rome sterkten; in 1878 waren de Roomschen
trouwe bondaenootenin 1883 bestreed hjj
de samenwerking met Rome tegenover d».
Buytendjjkin 1887. vóór het optreden van
bet eerste „Christelijke" ministerie, was het
bondgenootschap hechter dan ooitin 1891,
naden val van het ministerie Mackay, was
het samengaan echter weder uit den booze,
terwjjl het tien jaar later opnieuw zoo poed
en christelijk i», dat art. 11 van het antirev.
program omtrent de samenwerking met an
dere part yen eenvoudig als ongeschreven be
schouwd wOTdt. Ah anderen met candida-
len der linkerzijde samen optrekken, wordt
dat bjj hen als stemmen voor godloochenaars,
als afval voorgesteld, maar wanneer dr. Kuy
per zelf te Gouda de candidatuur- Valet te
komt verdedigen en hem gezegd wordt, dat
hjj nu zelf voor een ongel-—1--
vraagt hjj, of er misschien es
diaken, dan wel een volksvertef
gekozen moet worden. Watandt
gen doen, is in hem correct.
Eu onder al deze wendingen bleef de
antirevol. part jj: als „leem in de handen van
den pottenbakker”, al vielen enkelen af,
den leider getrouw volgen door dik en
duo, bjjna zonder protest. Daarom is die par
ty met den leider, den on berekenbaren
tacticus, vereenzelvigd, door eigen daad.
Het is een nuchter, niet te ontkennen feit.
Maar daarom ook voelden sic- .«k.-
haar verwjjderd. Zjj konden in baar onde--
nemingen niet medegaan. Zij kon-»-
1 christelijke scheidsljju niet plaat
deze strjjders die trokken.
program, op belijdenis, ook
leven komt het aan.”
I De heer Schriecke meent, dat „thans
Christ.-Hist. Bond voor een goed deel i
j een gespat, deels verzwolgen en oj
ing kan thans
Disco
ir figuur velen
■re tgden zjjn af te
Kantwugerechl GOK1NCHEM.
Terechtzitting van 24 Maart.
S. M. te Kedichem, jachtwet, f2 of 1 d.
H. J. V. te Gorinchem, idem, f 10 of 5 d.
A. v. d. K, te Giesen-Nieuwkerk, idem,
maar het volk, f io of 4 dagen.
>en daaronder, N. S. en de
churk, die zjjn f 3 of 8 dagen.
P. v. R te Kedichem, idem, f 3 of 1 d.
C. V. te Herwnnen, idem, f 5 of 8 dagen.
T. G. te Dordrecht, overtr. regiem, van
politie voor de scheepvaart en de vlot vaart
op de Merwede énz., 2xf3oflxi dag.
J. v. d. W. te Ameide, prov. regiem, van
Zuid-Holland, f 1 of 1 dag.
L. C. te Giesendam, onbeheerd laten staan
van trekdieren, f 2 of 2 dagen.
P. v. d. M. te Scbelluinen, burengerucht,
f8 of 3 dagen.
R. 11. te Gorinchem, idem, f3 of 3 dagen.
J. R. te Gorinchem, dronkenschap, f 5 of
3 dagen.
L. P. v. L., te Ameide, T. V. te Meerkerk,
P. v. d. M. te Scbelluinen, G. - -
wjjnen, idem, ieder f 3 of 3 di
J. B. te Amsterdam,
i. T., P. M., H. S. Jz. I
ieder f 1,50 of 8 dagen.
- Bjj Koninklijk besluit is bjj het
departement van financiën bevorderd tot
referendaris, A. E. Inckel, thans hoofd
commies.
Bjj Koninklijk besluit is bjj het
wapen der grtillerie, bjj den staf van dat
wapen, in rang en betrekking verplaatst
naar Woerden, met ingang van 1 Juli, de
kapitein J. Aalbers, magazijnmeester te
W lerickerschans.
- Bjj koninklijk besluit is de
majoor-magatjjnmeester H. Tbesiogh, van
de magazjjnen der artillerie te Utrecht,
benoorden den Krommen R|jn, op zjjne
aanvrage, mpt ingang van 1 Juli, op
pensioen gesteld en bet bedrag van het
pensioen bepaald op f 1561 ’sjaars.
B jj Koninkljjk besluit is de
kapitein J. Stellingwei ff, magazijnmeester
der artillerie te Woerden, met ingang van
1 Juli, op zjja aanvrage, op pensioen gesteld
en het bedrag van het pensioen bepaald op
f 1517 ’sjaars.
Het artillerie-magazjjn te Wie-
rickerschans zal worden opgeheven.
Op de te Kedichem gehouden
vergadering der Hollandse he Maatschappij
van Landbouw, afdeeling Gorinchem en om
streken, werd o.a. besloten tot het houden
van een hardrijderij en concours hippique
te Gorinchem, en wel ter gelegenheid van
den verjaardag van H.M. de Koningin, op
Maandag 1 September ia
Men schrjjft nit Rome aan „Het
Centrum”:
„Na reeds eenige malen door kardinaal
Rampola te zhn ontvangen, is Mgr. Dr.
Schaepman 26 Maart half 11 door Z. H. den
Paus in particuliere audiëntie ontvangen.
De H. Vader heeft zich geruimen tjjd met
-,.r hem onderhouden. De gezondheid van den
zou worden geloofd. Schiar Fau* i* bmlengsmuso goed,” t
hoord; is het wonder
>p socialistische candi-
beteekenis won? I
isproken woord niet kon
heeft men zich van de ODbfi;
I zeggen dit niet na.
mede-schurken heeft
>g èn een schui
ien. Hem met.
men omdat hjj dit er bjj was. d
enkende van de uitspraak. En
rjjven in „de heilige
het bedenkeljjke. Juk
moeten vertnjjden om zich vooi
enkel instrumenten van 1
belangen van een r
macht in handen beef
De „N R. Ct." hooj
dienen amendement
artikel zal worden:
„Tegen den deelnemer aan eenige
vermelde samenspanning, die het
plegen van het voorgenomen mis-
drfif heeft voorkomen, is strafver
volging uitgesloten."
Zóó zegt het blad is de mede
plichtige, die de zaak tjjdig aangaf ver
klikte niet strafvrjj om de aangifte, maar
om de voorkoming.
De Christelijk-Historischen.
In het Maart-nummer der „Stemmen voor
Waarheid en Vrede” komt een artikel voor
van Ds. Otto Schriecke naar aanleiding van
de polemiek tusschen Dr. De Visser en Dr.
Bronsveld over hetgeen in den boezem der
Christ.-Hist. partjj is voorgevallen.
Dr. Bronsveld had aan Dr. Visser voorge-
houden, dat deze in April 1901 beslist ver
klaard had dat de Chriët-Historischan niet
zouden te bewegen zjjn tot het stemmen op
een anti-revolutionair; Dr. De Visser ont
kende en sommeerde Dr. Bronsveld die be
schuldiging te herroepen, wat deze weigerde
onder handhaving van hetgeen hjj gezegd bad.
In dit geschil nu kiest Ds. Schriecke partjj
voor Dr. Bronsveld en constateert, dat op
de vergadering van 21 April geen woord
gerept is van den „nieuwen koers", van
onderhandeling en samenwerking met de
anti-revolutionairen.
Drjjfveer bjj'de stichting van den Christ.
Htst. Kiezersbond was de „innerlijke weerzin
tegen de praktjjk der anti-rev. partjj in ver
band met Rome en om die party onder
leiding van haar hoofd Dr. Kuyper als een
waarljjk christelijke partij te erkennen".
„Dr. Kuyper" schrjjft Ds. Schriecke
„moge een trouw beschermer zjjner vrienden
zjjn, rechtvaardig tegenover zjjn tegen
standers zag ik hem schier nimmer. Te
zeer paste hjj de methode toe, door hem
bjj de stichting van de Vrjje Universitiit
gevolgd, door één müner vrienden aldus
omschreven: „hjj heeft die gebouwd geljjk
de Dajakkers hun woningen: onder lederen
menschenboofd Ja, aan achtbare
die bet vertrouwen des volks ge-
1 Van Oosterzee, Doedes, Beers e. a.
vertrouwen wordi
Vrjje Universltrit
het militair strafrecht behoort aan
tstgemelde zienswjjze de voorkeur ge
ts worden. Een samenspanning tot
r verraad kan, zoo ze niet tjjdig ont-
ïordt voor de krjjgsmacht en voor
den Staat gevolgen van zoodanigen ontzag
lijken om vang na zich slqgoen, dat de af
wending van het kwaad Doven alles te
verkiezen is, en dat dit doel tot eiken prjjs en
door alle middelen moet worden nagealreefd”.
De „N. R. Ct." kan met deze redeneering
niet meegaan. Het blad zegt:
„Wjj erkennen zonder eenig voorbehoud
het absolute belang, dat dergt l(jke ernstige
rampen, waarop men het oog heeft, worden
voorkomen, en dat daarvoor het uiterste
moet worden gedaandit mwt ook punt
van uitgang bljjven. Intusschen spreekt het -
wel van zelf, dat dit uiterste zjjn grenzen j eenge^pat, deels
heeft. Ware het anders, waarom zou men Op uitbreidin
dan b. v. de pjjnbank niet terughalen. Die 1 zjjn, na het
is indertjjd voor de ontdekking van com- toen haai
plotten ook een zeer werkzaam luiüucl J
'’—«’“est."
j wordt er te weinig waarde gehecht
aan de moreele zjjde der quaestie, vindt i
het blad.
„Men moge zeggen: „de menscheljjke
moraal kan trouw onder misdadigers niet
deugd verheffen”, mar-
ivangem
De schut
verraden, is in bet
urk èn een verrader
iet straffeloosheid te be-
dat is het
jud dit neer
wet", daarin
ist de wetten
or te doen als
1 macht voor de
meerderheid, die de
ïft.”
>pt dat door een in te
de redactie van 't
VAN BIEB EN DAAR.
De socialisten.
Naar aanleiding van het verslag door den
partijsecretaris der S. D. A. P. over het
tjjdperk April, December 1901 uitgebracht,
w|jst de „Standaard” op de krachtige
nisatie der sociaal democraten. De soci—
democraten, zegt de „Standaard", hebben
zich inderdaad veel moeite getroost
zoo zjj mogen spreken van vooruitg
dan is die te beschouwen als een mi
meer overvloedigen oogst op onvermoeiden
arbeid.
„Van dien arbeid ontvangt men al dadeljjk
geen geringen indruk, wanneer men leest,
dat door de sociaal-d» mocraten in de ver
lagen niet minder dan 500 openbare
werden gehouden in ver-
ien van het land; in alle
traden ze op, zoowel benoorden
-.o bezuiden Moerdjjk; en buitendien werd
nog in ongeveer 200 vergaderingen door de
1 deelgenomen aan het debat.
Al ware het alleen door dit feit,
de organisatie der soctaal-democraten reeds
het recht hebben zich te rekenen onder de
beste die hier te lande worden gevonden.
Men hegrjjpt wat krachtige propaganda
van zulke vergaderingen uitgaat. Het
meestal met bezieling, met den gloed der
overtuiging gesproken woord grjjpt aan,
ontroert, scheptnieuwe kracht, en het is
te denken hoevelen er na deze meetings
huiswaarts zjjn gekeerd in de stellige
meening, dat mannen die zoo spreken, de
lang gezochte heelmeesters zjjo, die den „eweet
socialen nbod onzer dagen kunnen verhelpen. 1 B Q
Dat levende woord is op niet minder dan I H
700 vergaderingen gehoord; is het wonder
dat hel stemmental op socialistische candi-
daten uitgebrachl, in
En waar het gesp
doordringen, daar L,
pen bediend.
De pari jj-secretaris deelt mee, dat
minder dan 70.000 politieke geschrift)
die dagen over
Eveneens geen
Dat in deze
den oorlog" o<
vanzelfdoor
afdeelingen
Kamerverkii
gegeveneene soi
land wel niet hoog
belaogrjjl
Deele-
•nee,
ireid. Er
een
vjjl r
j slotte
schriften wei _..w
cjjfer van 50.000
schriften zjjn nog maar
over: verschillende uit|
■Verkocht."
„Nu is het noodig er bjj deze mede-
deeiingen op te letten, dat de georganiseerde
S. D. A. P. numeriek volstrekt niet sterk
is. Onlangs klaagde „Het Volk” nog, dat
zjj slechts 5000 leden telde, en uit den staat
van ontvangsten en uitgaven zien we,
dat er slechts een contributie bedrag van
f 1199 is ontvangen, dat mede op de be
perktheid van het aantal leden wjjst; toch
is in die contributie vooruitgang waar te
nemen, en wel een van ongeveer 50 pCf.
Op alle terrein des levens hebben de
sociaal-democraten de hand gelegd; volkomen
consequent 'zien ze het in, dat iemand
overal sociaaldemocraat moet wezen. Half
slachtig zjjn ze volstrekt niet; geen gebied
laten ze aan den tegenstander onbetwist,
en wel wordt nu en dan iets voor „privaat-
zaak" verklaard, maar men weet hoe het
daarmee gaat. Voor het privaat-bezit, ook
op geesteljjk gebied, moet men bjj deze
heeren geen bjjzondere voorliefde zoeken.
Intusschen uit het bovenstaande" zegt
verder de „Standaard” zien onze lezer»,
dat er met kracht gewerkt wordt aan het
sociaal-democraat-maken van de groote
massa; een arbeid die aanvankelijk niet
onvoorspoedig schjjnt".
Dat dan ook de auti revolutionairen
besluit het blad door dit voorbeeld ge
leerd, hun eigen beginselen tegenover de
socialistische met kracht propageerenl
