OfflciöfliB iwom
Gesaeeate Schwwnfaaven.
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
Zaterdag 9 Mei.
N°. 2923.
Eerste Blad.
Waarschuwing.
WOEKER.
1008.
>1
1
.Uï
altijd
jWat,"
een der
BUIT1ILAID.
B1II1IL1ID.
i
W N. VAN NOOTEN te Schoonhoven
Li
len.
i hot
van
detrc
dit duidelfiken
iprak m<
▼an
noodig wi
rilde hfi de
I
I
Uitgevers.
Intercomm. Telefoon-nr. 20.
daaruit blfikt, dat zfi dikwfils vernieuwd
werden under tot bet gewenechte resultaat
te kunnen leiden. Hoe dat kwam Dat is
Haak»
Ifin L
dnu, elke hinder
is nu vervallen.
ooals „De Stan*
■ant” zfin bet in
en „Het Volk”
SCHOOHOVfflSCÏÏE COÜRMT.
prijst de
Koning
itten teBer-
1»—e (Jouraat beeinntwto -
kan natuurlijk niet veel
Haar hfi heeft,
rust te stellen, be-
t naar een andere
zullen worden.
Rundschau"
„jizer, omdat
Ditten
Na re en dupliek werd bet amendement
Borgesius ten slotte met 4t tegen 10 stemmen
verworpen en artikel 14 daarna aangenomen.
Thans ging de Kamer weer voort met de
algemeene beschouwingen over Hoofdstuk IV
(Binnen visseberjj).
hfi uitgeoefend
lang gesloten is.
r heeft daarom
scbende macht,
tegenstanders
soms in o ver
mogen»
gegaan
moord
dien moor»
Deze Courant wordt des Woensdags- en des Zaterdags-
morgens uitgegeven. Prijs: voor Schoonhoven ner drie maanden
ƒ0,75. Franco per post door het geheelerijk ƒ0,90. Men kan zich
abonneeren bij alle Boekhandelaren, Agenten en Brievengaarders.
En toen de vergadering tot den volgenden
dag verdaagd werd, was er nog niets beslist.
vangenen vallen flauw van
m kruipen weg onder lakens
Do BURGEMEESTER van Schoonhoven
brengt ia herinnering, dat het vIsnmMMM
■Md hwagel in wateren der gemeente
is verboden, tonder echriftel|jke vergun*
abg ne den Pachter, C. DE JONG Az. te
AMJUMTOL.
De
Burgemeester voornoemd,
VAN SLOTEN.
»g dit heeft te
i den gang van
t tot den stem*
land. Elke stem
5 geljjk zfin, in
itwikkelde een
lan zfin minder
t lager staande
Ion woekeraar staat bfi de openbare mea
ning in een bijzonder slecht blaadje. Mes
beschouwt hem, zeer terecht, er zfin ook
vrouwelfike individuen van het ras, on deze,
niet weinig in getal, overtreffen meestal in
vele opzichten die van de andere sexe, als
iemand, die voordeel trekt uit ongelukkige
omstandigheden, waarin hun medemenseben
▼erkoeren, on dat wekt satuurlfik elks weer-
zin. Ook de zorgeloosheid en lichtzinnigheid
van anderen is hun een vruchtbaar exploi-
tatie-terrein. Zfi zfin de vampyrs, de bloed
zuigers der samenleving.
In de onderste lagen der bevolking komt
de woeker vaak voor in dezen vorm, dat
aan Heden, die een klein sommetje noodig
hebben, dat door een buurman of buurvrouw
verstrekt wordt, zonder onderpand natuur
lik, want dat bestaat niet, onder voorwaarde
van wekalfiksche aflossing. Daar is dan de
rente onder begrepen. En het gaat dan zoo,
dat voor b.v. een gulden, dien men ter'ug-
betaalt, iets als drie kwartjes wordt afge
schreven. Hoeveel intrest dat uitmaakt, is
baast niet te berekenen. De eerlfikheid van
den geldnemer is genoegzame waarborg, dat
aan de schandelijke eischen zal worden
voldaan.
Ook het leenen op onderpand, in de zoo
genaamde buizen van verkoop met recht
van wederinkoop, is een algemeen verspreide,
door ieder als afzetter fi beschouwde vorm
van credietverschatfiogk De strfid tegen deze
inrichtingen is al zeer oud, en honderden
malen is met feiten en cfifers aangetoond,
op welke onverantwoordelijke manier zfi
haar slachtoffers uitzuigen. Toch scbfint
men maar geen middel te kunnen vinden
om baar het voortbestaan onmogelfik te
maken.
la groots gemeenten tracht de Overheid
dat deel te bereiken door de vestiging van
Banken van Leaning of, waar deze al sinds
onheugelfiken t|d bestaan, haar werkkring
uit te breiden en het gebruik aan niet te
bezwarende voorwaarden te verbinden. Men
zou zeggen, dat hierdoor aan de woeker,
huizen een dood en de concurrentie wordt
aangedaan. Toch is dat niet zoo: deze ver-
keeren, naast de officiéele inrichting, in een
staat van bloei. Hoe dwaas het ook schfine,
velen laten zich liever villen door den ver
koophuisman dan fatsoenlik behandelen in
de Bank, en bet is moeielfik te zeggen,
waaraan deze voorkeur is toe te schr|ven.
Misschien hflbMfc4| kleine lufiden het meer
begrepen op doffen, die tot huns gelfiken
behoort, dan opde heeren, die ambtenaren
z|n door don gsMeenteraad aangesteld. Nu,
men laat ben voor die familiariteit behoorlik
bloeden.
Dan zfin er nog, overal door het land
verspreid, allerlei eredietinatelliogon van
verdacht allooi. Meestal zfin kleine nering
doenden, werxbaarjea en aannemerljes met
weinig middelen baar voornaamste clientèle;
z| geven gold met of zonder onderpand, dat
torugbetaald wordt uit de ontvangsten van
de zaak of de onderneming, maar met een
surplus als rente dat alle grenzen van bill jk-
heid te buiten gaat.
Door allo eeuwen heen beeft dit kwaad
de aandacht getrokken van regseriflfou en
van maatscbappelfike groepen, sn werd
gezocht naar middelen ter bestriding. Aan
dit streven hebben de talrfike woekerwetten,
waarvan in de geschiedenis van bet ver
leden sprake is, haar ontstaan te danken.
Helaas, zfi konden het euvel niet uitroeien
aanvankelQk met gestrengheid toegepast,
geraakten z| spoedig in onbruik, hetgeen
MSlr» -M Ml-u
1 een man, die
rd, die de pen
ir opzicht zfi a
iden, wel wette*
sid gel|k staat
too ge vrees den
FT AMD.
—80 April.
ran B. den Boef
s. van C. Oskam
d. van C. van
hrietina, d. van
- Wilhelmina
»n A. Vink. -
iden en D. van
•- de Jong en
'an H. Hasman
P. Vasten*
Md U j. en
Zwartbol, oud
iof, oud 5 j.
h. J. den Does,
Aprü-l Mei.
M. de Jong en
oud M j.
tril—1 Mei.
P. Timmer en
d. van C. do
Gerit, z. van G.
Jacobus Petrus,
ie Kroger.
H* oud 81 j.
teljb G. Boom,
id lij.
April.
in P. Pierhagen
rfift:
ie nationale en
ran ons land, om
met de wapenen
j ree o kom at geen
wfi onmachtig
ons voor daartoe
r| bet die een
handhaving der
>m, oud 18 j. en
J. A. van der
vammerdam) en
oud 1 m.
30 April.
itje, d. van A. van
Cornelia Pieter,
i. Zaanen.
kpril.
annipje, d. van
1 aan landen als
can inboezemen,
ion. Hunpositie,
gendheden blfift
rplichtingen die
ar hun redenen
iwen zfineenigs-
hertoginnelaan 111 te *s-Gravenbage. Die
▼ereenigiog beeft zich reeds te verheugen
gehad in den steun der (vorige) Regeering,
door wier tuseebenkomst aan het bestuur
tal van bescheiden zjjn toegekomen, betrek*
king hebbende op de wetgeving tegen den
woeker in andere landen, welke stukken
van groot nut zullen zfin wanneer men zich
tot baar zal willen wenden met aanbieding
van een conceptontwerp, voor ons land
geschikt.
Evenwel, zoo ver is de „Nationale ver*
eeniging tot bestrijding van den woeker”
nog lang niet. Zfi moet eerst een aitgebreid
onderzoek instellen naar den omvaog van
bet kwaad en naar de vormen, waaronder
het zich openbaart. Voorsbande beeft deze
enquête zich bepaald tot de residentie en
haar naaste omgeving; het is zeer wenscheijjk
dat spoedig niet alleen ook de andere groote
bevolkingsmiddenpunten onderhanden ge
nomen worden, maar dat men ook te weten
komt hoe de toestand is in kleine gemeenten
en op bet platteland.
Want zfin in de voornamere steden open
bare credietinstellingen, waaronder de ge
meentelijke Bank van Leeniog en haar
bfibanken, nog een tegenwicht voor de al
te groote vraatzucht der woekeraars, waar
e. inrichtingen niet bestaan, hebben de
edelmoedige geldschieters vrfi spel. Natuur
lik zjjn ook daar menseben, die in
tfidelfiken geldnood verkeeren, en die
wanneer ifj daaruit geholpen kunnen worden,
wel elk offer aanvaarden dat bun wordt
opgelegd. Het zou, in afwachting van bet
geen verder zal geschieden, niet kwaad zfin,
als men zich moeite gaf om aan bovenge-
noemden len secretaris der jonge vereeniging,
tot welke allen worden uitgenoodigd om toe
te treden, die een bandje willen medehelpen
om een poging te doen ter uitroeiing van
een maatschappelijk kwaad, veel gegevens
te bezorgen, die bfi bet onderzoek van dienst
kunnen zfin. Een commissie uit de vereeniging
bondt zich bezig met de samenstelling eener
Ifist, waarop de slechte credietinstellingen
van allerlei aard, die den naam van woeker-
inrichtingen mogen dragen, vermeld worden.
Hoe meer bouwstoffen daarvoor worden aan
gebracht, des te minder moeielfik zal die
lang niet lichte taak worden.
Het ligt ook in het plan, behulpzaam te
zfin bfi de inrichting van goede, voor den
kleinen man gemakkeifik te bereiken en
onder billfike voorwaarden te benuttigen
credietinstellingen, of dit geheel op eigen
initiatief te doen. Ook is het gebeurd, dat
de vereeniging aan een gemeentebestuur,
dat bezig was voor zfin Bank van Leaning
de regeling te herzien, wenken gaf, die
leidden tot het aanbrengen van mildere
bepalingen dan oorspronkelijk waren voor
gestald.
Voor het overige is het openen van derge-
Ifike hulpbronnen en voorlichting van het
publiek, aansporing tot vermfiding van de
woekerhuizen, bet eenige wat gedaan kan
worden, in afwachting dat de wetgever den
tfid zal kunnen vinden om zich ook met
dit belangrfik onderwerp bezig te houden.
Overstek u
Er beginnen in Frankrijk stemmen
te gaan, die luide af keuren dat de Frai
troepen in Marwkkw nog maar
doorgaan om de rust te herstellen.
zoo vraagt Paul Leroy Beaulieu in
bladen, „wat z|n w| in Marokko bezig te
doen? De rust herstellen? Maar daarvoor
zullen minstens 50.000, zoo niet 100.000 man
noodig z|o. Men geeft voor, dat Frankrgk
een opdracht zou hebben van Europa’s
godheden om zulks te doen. Doch niets
minder juist. W| z|n naar Casablanca
om Franscben te wreken die er ver
waren, en zeker, w| hebben ons over
oord een schitterende en afdoende vol
doening verschaft.... Ia plaats van een
(linken slag geslagen te hebben, z|n de troepen
een reeks kleine gevechten gaan leveren,
waarmeê totaal geen voordeel is behaald.”
Paul Leroy hoopt dat de regeering spoedig
in zal zien, hoe verkeerd het optreden van
Frankrtyk is en er een andere weg ingeslagen
worde.
Intusschen komen er uit Marokko vage
berichten over het verslaan van de troepen
van Abd el-Atis en tegel|kert|d wordt be
richt dat Abd el-Azis Saffie heeft bezet en
dat men te Fez den tegen Sultan Moelei
Hafid heeft afgezworen.
De gezanten van Moelei-Hafid z(jn te Parfis
aangekomen. Z|j zullen niet waven de
Fransche regeering te spreken. Ztf zjjn
gekomen om in Frankrijk wapenen te koopen
voor hun heer. Niet om tegen Franschen
te gebruiken, zooals z|j zeggen. De gezanten
8*an na in Parjjs geweest te zfin naar
Duitschland. Het ecbfint evenwel dat de
Duitsche regeering hen niet officieel zal ont
vangen. De secretaris van bet Ministerie
van Buitenlandscbe Zaken zal ben te woord
staan, om dan aan Frankt|jk hun klachten
over te brengen. „De Tempe” is over dit
optreden van Duitschland niet te spreken.
In DwltartshlawM is men zeer boos over
den toon, dien de Fransche bladen aanslaan
in, oud 31 j. en
>lten, oud 1 j.
1-80 April.
i W. Damsteegt
ir, oud 3 m.
an 1-80 April,
na, d. vanJ. P.
riem. Maagje,
M.de Leeuw
en J. Blokland,
laaren, oud 83 j.
Inweven K.Bor.
pril.
van J. F. van
y de Jonge.
Berg enN. Vink.
oud ft j. (won.
>ot, oud 17 j.
April.
ran C. Bassa en
van J. van Dj|k
d. van J. Horden
honie, z. van P.
vershof. Wil*
neau en J. v. d.
I. d. Grjjn en
oud 11 j. en H.
A. de Vor, oud
W j. J. van
s Jong, oud 15 j.
oud 48 j., echt-
A. v. d. Ham,
1 j. en 5 m.
in 17 April 1 Mei.
raa A. v. d. Berg
laas, Z. van H.
en. Leeodert,
A. Verboeff.
of en M. Vuik. -
n J. A. van do
over de quaestie van de ontvangst van Hafld's
gezanten. „Is bet zoover gekomen, roept
de „Vossische” uit, dat Frankrijk ons voor
schrijft hoe wjj in zulk een zaak moeten
handelen
„Na al onze vriendelijkheden- tegenover
Frankrijk wil men ons nog de wet voor
schrijven? Duitschland schijnt alleen te
mogen doen wat Frankrijk goed vindt.”
Op dien toon spreken ook andere Duitsche
bladen.
De Duitsche Keizer heeft onlangs zich
veel onaangenaamheden berokkend met z|ju
sfkeurend oordeel over de benoeming van
Hill, den Dienwen Amerikaanscben gezant
te Berljjn. Nu beeft Z. M. zich weer verzet
tegen de benoeming van een Noorschen
gezant te Londen. De heer Ditten, als zoo
danig aangewezen, is thans gezant te Berlijn
en de Keizer wil hem niet missen. De
Duitsche bladen deelen mede, dat *s Keizers
bemoeien met deze zaak in Noorwegen en
in Engeland een zeer ongunstigen indruk heeft
gemaakt.
Alleen de „Tlglische Ri
handelwijze van den Kei
Haakon beloofd heeft de heer
IQn te zuilen laten.
Volgens „de Neue Gesellschaftliche Cor
respondent" heeft Keizer Wilhelm een brief
▼an Eulenburg ongeopend aan den Prins
teruggezonden. Tegelijkertijd liet de Keizer
hem langs bifirarchischen weg weten, dat hjj
noch vin- noch óver hem wilde hooren.
Harden is nu als overwinnaar uit het
strjjdperk gekomen. Eulenbnrg zegt niet te
kunnen begrepen boe de getuigenverklaringen
zoo ongunstig voor nem konden zjjn. Men
verwacht, zoodra zQn gezondheidstoestand het
toelaat, de gevangenneming van Eulenburg.
Harden heft in bet laatste Dummer van de
„Zukunft” een triumfgesebreeuw aan.
In Engelscii-Iadlë is een complot ont
dekt door het ontijdig ontploffen van een
bom. Ongelukkigerwijze werden drie men
seben, op wie dn aanslag allerminst gemunt
was, de slachtoffers van deze misdaad. Het
complot was gesmeed tegen den onderkoning
van Indiö en Lord Kitcheber, de opperbevel
hebber van bet leger. De bommenwerpers,
waarvan er eenigen gevat, afin, verklaarden
dat het rfjfuig, waarin de drie slachtoffers
gezeten waren, er precies eender uitzag als
dat van den rechter Kingsfort, op wien bet
gemunt was.
De politte heeft een inval gedaan in ver
schillende buizen der stad en daarbij tal van
bommen gevonden, gevuld met de ergst
ontplofbare stollen; verder een groote hoe
veelheid materiaal voor nieuwe bommea en
ten slotte een exemplaar van de „London
Illustrated News”, waarin een nauwkeurige
beschrijving stond van den Koningsmoord te
Lissabon, ’t Scbjjnt dat men dien moord
als voorbeeld had willen nemen voor de
uitvoering van het plan.
De Eugelsche bladen schrijven in zeer
somberen toon over deze gebeurtenissen.
De meeste bladen houden het voor zeker,
dat de Emir van Afghanistan de hand heeft
in bet ophitsen tegen de Eugelsche over-
beersching.
Een noodlottig spoorwegongeluk wordt
uit Baalaad bericht. Op den Nicolaas-
spoorweg, 110 wersten van St. Petersburg,
is een sneltrein in botsing met een goederen
trein gekomen en ontspoord. Er moeten
ruim vjjftig menschen gedood zjjn volgens
de eerste berichten.
De veroordeelden, die in de gevangenis te
Asheville, in den M«wrd>Amerika«n-
■Chen Staat Noord Carolina, zjjn opgesloten,
hebben den gouverneur van dien staat een
verzoekschrift gezonden, waarin zjj zjjne
bescherming vragen tegen „de geesten die
rondwaren door hunne cellen”. Eiken nacht,
zoo beweren zjj, komen er van 11 tot 1 of
3 uur spookgestalten bjj hen, die hun door
de tralies toegrijnzen en tegen de muren
kloppen.
Sommige gevi
angst en anderez
en dekens.
De gouverneur kan natuurlj
doen tegen zulke indringers. Mi
om de gevangenen gen
loofd, dat zjj binnenkort
gevangenis overgebracht i
De heer Beladingen ging met dit hoofd
stuk mede, al gold het hier een bestendi
ging van de privaateigendom. Voorts be
sprak bfi de hengelquaeetie, waarbQ hij aan
drong niet te draconisch op te treden en
in te gaan tegen de volkszeden. Waar h|j
het Staatswater - voor de hengelaars wilde
reserveeren, beval hQ de in verband hier
mede ingediende amendementen met warmte
aan, door den heer Lieftinek hierin
gevolgd.
Nadat ten slotte de Minist
bouw enz. de bepalingen der wet verdedigd
had, werden de algemeene beschouwingen
gesloten en werd de vergadering tot den
volgenden dag verdaagd.
Woensdag 6 Mei werd met de behandeling
der Visscherljwet voortgegaan en wel bfj
artikel 15, dat o. m. voorschriften omtrent
het hengelen bevatte.
Op dit artikel waren eenige amendementen
ingediend.
lo. Het amendement—Beladingen, door den
heer Schaper toegelicht waarbjj voorben,
die slechts met ééa hengel visschen, de
verplichting van een akte zou vervallen.
lo. Het amendementFerf, om het verbod
van visechen zonder akte niet te doen gelden
voor het visschen met den hengel en de peur.
3o. Twee amendementen—Rejjne, om bet
verbod van visschen zonder akte niet te
doen gelden voor kinderen tot den leeftjjd
van zestien jaar en om akte uit te reiken
voor het visschen met den bengel (d. i. voor
meer dan één hengel).
4o. Het amendement—De Beaufort, om aan
onbezoldigde veld- en boschwachters de akte
alleen uit te reiken wanneer de aanvrage
geschiedt door ben, op wier verzoek zjj zjjn
aangesteld.
5o. Het amendement—Van S'yrum, om aan
de onbezoldigde veld- en boscbwachters de
Di«l uit te reiken, tenzjj na bekomen
vergunning van den Minister van Justitie.
De heer Duymaer van Twist vond
bet regeeringsartikel het beste, daar de henge
laars de schrik van het platteland waren.
Alleen met bet amendement—Rejjne tot
verhooging van de leeftijdsgrens kon h|j
zich vereenigen. Voorts wilde hQ den „loop-
hengel” niet gelQk gesteld zien met den
gewonen hengel.
De heer Roodhuyzen bestreed het
amendement—Ferf, omdat de peugraar er op
uitgaat om visch te vangen. Dit was een
voor de visscherfl scbadelQk bedrQf.
Ook de beer De Waal MalefQt sloeg
op hetzelfde aanbeeld, doch wilde ook de
beogelatlen niet' geschrapt te zien. HQ
drong nog op sneller beslissing van kanton
gerechten aan.
Tegen dit betoog kwam de heer Van der
Z waag in verzet. Honderden „prutszaakjee”
zullen voor den rechter gebracht worden.
Bovendien was een akte van 50 cents voor
een arbeidersgezin nog zoo weinig niet.
De heer Tydeman wees op het doel dezer
wet; de zoetwatervisscherQ op te htffsn uit
den staat van verval. Het hoofddoel moest
zQn; verbetering van de binnenvisseberQ en
daardoor verhooging van de productiviteit
van den nationalen bodem. Spreker was tegen
een scheiding van beroeps- en sportvisscher.
Aan de al te groote vrQbeid van hengelen
moest een einde gemaakt worden. BQ
onbelemmerde vrQbeid der hengelaars zou
men nooit komen tot een rationeele regeling
voor de staatswateren.
De Minister van Landbouw, enz
amendementen, doeh bepaalde
der hengelakte op 15 cents, die
l worden nitgereikt.
de heer Ferf zQn
es recht aanga-
de „élite* van
orden door den
in een geleerde,
chap, zou niet
van den meest
ge” volk zou
m krQgen. Dit
th) „Centrum”
ars, indien deze
■eeds nu de min-
i handen moeten
ook onder een
aard der zaak
>lleerde politici,
ebben wQ bQna
8.
gronden kunnen
idere man” den
p den gang van
De Minii
bestreed de
nu den prQs dw
voor onbepaalden tjjd zou worden nitgereikt.
Intusschen trok thans de heer Ferf zQn
amendement in.
Komisch hekelde de heer Schaper het
beroep van den Tielscben afgevaardigde op
Pruisen; dit land moest voor hem als vrQ-
liberaal een schrikbeeld van het voortgaand
Staatssocialisme zjjn.
TerwQI nu de heer Refine zjjn amende
ment handhaafde en dus bleef spreken van
„den" bengel, verklaarde de heer De Beau
fort, dat bfi en de heer Van Styrumbun
amendementen zouden intrekken, indien do
Minister alinea 9 in bun geest wilde wfitigen.
(Toen de Minister daaraan later voldeed,
waren ook deze twee amendementen van de
baan).
Intusschen kwam er een nieuw amende-
ment, dat des heeren Duymaer van Twist
in het debat. Deze stelde n.l. voor, dat bfi
algemeenen maatregel van bestuur zou worden
voorgeschreven wat onder den hengel ver
staan zal worden.
Voorts bestreden de heeren Schaper en
Van der Zwaag de „hengel-akte”, beval
de heer De Waal Maleffit het amende
ment-Van Twist aan en dupliceerde do
Minister. In die dupliek bracht bfi den
leeftijdsgrens op achttien jaar en wfizigde
het artikel tevens zóó, dat er ook akten
konden worden uitaereikt aan hen, die hun
domicilie niet in Nederland hadden.
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer ƒ0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
franco uiterlijk tot Dinsdags- en tot Vrijdags-namiddags 4 uren.
Alle binnenlandsche Advertentiën, voor 3-maal plaatsing opge
geven, worden slechts 2-maal in rekening gebracht.
Blfikens een bfi het Departe
ment van koloniën van den gouverneur-
generaal van Nederlandsch lodiö ontvangen
telegram is de generaal majoor G. T. E. van
Daalen overeenkomstig afin verzoek, door den
landvoogd ontheven van zfine functién van
civiel en militair gouverneur van Aljeh en
onderhoorigheden en ter beschikking gesteld
van den legercommandant.
Tot civiel- en millitair gouverneur van
Atjsh en onderhoorigheden ta door den
Borgesius, gouverneur-generaal benoemd, de luitenant-
kolonel H. N. A. Swart, civiel- en militair
niet gemakkeifik na te gaan. Misschien zullen
vaak onder de menschen, wier taak het was
voor de toepassing te zorgen, sommigen zelf
belang gehad hebben bfi de overtredingen;
het is toch meermalen voorgekomen dat een
overheidspersoon „jich met de geldschieter!)
onder ongeoorloofde conditiën bezighield.
Soms ook zal bet vergrfip niet aantoonbaar
zfin geweest, omdat beide parlfien in de
overeenkomst er belang bfi hadden, de zaak
te verzwfigen of van de voorwaarden der
geld verstrekking niet te gewagen. Ook zal
in menig geval bet bewfis moeielfik te leve
ren zfin geweest.
Hoe dit zfi, de woekerwetten, men vindt
ze reeds in de wetgeving der oude Romei
nen, zfin gaandeweg in onbruik geraakt.
Eerst in den laatsten tfid beeft in onder
scheiden Staten de Regeering ze opnieuw
in het aanzjjo geroepen, en daarbfi kon ge
bruik worden gemaakt van de vroeger opge
dane ervaringen, die tot teleurstelling heb
ben geleid, zoodat er nu betere uitkomsten
van verwacht worden.
Er is een maatschappelijke richting, die
zulke inmenging van hoogerhand ongepast
noemt. De wetgever moet, volgens het
daar uitgesproken beweren, zich niet be
moeien met overeenkomsten, die men vrij
willig aangaat, en van welke men weet, wat
er uit voortvloeit. Naarmate de menseben
toenemen in ontwikkeling, zullen zfi ook
meer gaan letten op bun persoonlijke belan
gen, minder gemakkeifik de prooi worden
van woekeraars en uitzuigers. Ook vermeer
dering van welvaart is te beschouwen als
bet krachtigst middel om het kwaad den
kop in te drukken.
Daar is iets vóór te zeggen. Alleen, bet
middel werkt zoo uiterst langzaam, die
meerdere kennis en die verhoogde welvaart,
wfi willen hopen dat zfi er eenmaal zfin
zullen, maar intusschen blfift de ooeerlfike
geldschieter |j voortwoekeren als een voor
velen onoverkomelijk bezwaar om hun
welvaart te zien vooruitgaan. Intusschen,
dat men met verdubbele kracht fivere, om
het in prakt fik te doen komen; inderdaad,
het is de vruchtbaarste actie tegen het kwaad.
Dat neemt niet weg, dat wfi ook de
andere zfide van bet vraagstuk weleens
mogen bekfiken; wfi vreezen zeer, dat ook
biar de vrijheidsliefde geen voldoend verweer
aanbiedt. Immers, het zfin geen gelfiken
die in de ongeoorloofde crediet-overeenkom*
sten tegenover elkander staan; er is een
sterke en eén zwakke partfi, en de laatste
is wel genoodzaakt alle voorwaarden aan
te nemen, welke haar worden opgelegd.
Bescherming van den zwakke is óf een
groot woord, óf de uitdrukking voor een
weldadig streven, dat ook hier tot het
hoofd en het hart des wetgevers moet
opklimmen.
Het is, zoo wordt ook gezegd, uiterst
moeilfik een omschrijving van het begrip
„woeker” te geven; men weet niet, waar
bfi begint, en aan welke kenmerken men
zfin strafbaarheid zou moeten toetsen. Geeft
men dien naam aan geld leenen 'tegen
hoogeren dan den gebruikelfiken intrest,
dan mag niet worden uit het oog verloren,
dat de omstandigheden, waaronder de leeniog
geschiedt, weleens van dien aard zfin, dat
eenige verhooging wel is te rechtvaardigen,
dat in die meerdere rente een verzekerings
premie tegen verlies van kapitaal verecbolen
kan zitten. Maar wanneer er een wet is, zal
ook wel aan de overtuiging des rechters, die
bfi een aanklacht wegens haar overtreding
het oordeel heeft uit te spreken, moeten
worden overgelaten de beantwoording der
vraag, of er ongeoorloofde winstneming plaats
heeft. In buitenlandscbe wetgevingen vindt
men wel een omschrfiving, hierop neer
komende, dat als woeker wordt beschouwd
het misbruik maken van den nood, de
onwetendheid of de lichtzinnigheid van den
credietnemer, om van hem een voordeel te
bedingen, hetwelk in vergelfiking met bfi
gewone gevallen met zulke overeenkomsten
geldende gewoonten onevenredig hoog is
tegenover hetgeen deze van zfin scbuldeischer
ontvangt.
Een bepaling van deze strekking biedt de
noodige elasticiteit aan om den rechter in
staat te stellen met de omstandigheden,
onder welke de leeniog Is aangegaan, rekening
te houden. Misschien is wel het ontbreken
van die rekbaarheid in de omschrijving van
het misdrfif een der oorzaken geweest,
waarom vroegere pogingen tot onderdrukking
van het kwaad en tot bescherming van de
slachtcffdrs schipbreuk hebben geleden.
De erkenning van de noodzakelijkheid van
een krachtig optreden tegen den woeker
heeft geleid tot de oprichting van een
Nationale vereeniging, aan welker ontstaan
het fiverige Kamerlid uit Winschoten, Dr.
D. Bos, een ruim aandeel heeft gehad.
Secretaris is de hoer J. M. Maury, Groot-
BTA’l'KlM-MMNKBAAJL
TWEEDE KAMER.
Dinsdag 5 Mei kwam artikel 14 met het
amendement—Borgesius ia behandeling. Dit
amendement was ingediend, om sub. 1 van
dit artikel te wfitigen in dien zis, dat bfi
algemeenen maatregel van bestuur de visch-
tnigen aan te bepalen voorwaarden zouden
moeten voldoen, terwfil de teelt der visch,
de bestemming der te kleine visschen en de
handhaving der orde eveneens geregeld
zouden moeten worden.
De heer Ferf bestreed dit amendement,
omdat de Minister verklaard had, dat eerst
nog een grondige studie door de wetenschap
pelijke adviseurs noodig was. Onder die
omstandigheden wilde bfi de regeering niet
aan banden leggen.
De heer De Visser vond het amendement
om den vorm en den inhoud onaannemelfik,
daarentegen was de heer Duymaer van Twist
er voor.
Terwfil nu de heeren Van Asch van Wfick
(een der voorstellen) en Hugeoholtz het
amendement met meerdere en mindere
warmte verdedigden, verklaarde de heer
Tydeman, dat bfi tegen het amendement
was, dat reageerde op het votum over het
kuilnet van den vorigen Vrfidag.
Zóó wisselden vóór- en tegenstanders
elkander af. Na den Tielschen afgevaardigde
bestreed ook de Minister van Land
bouw enz. het iogediende amendement, dat
door den voorsteller, den heer T
tevergaafzeb vgrdedigd ward. w