N
h
BN.
I
1908.
Eerste Blad.
N°. 2977.
Zaterdag 14 November.
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht
I
’9-
Ontwakend Oosten.
BlimLAÏD.
V
e
c?
Deae Oowrant bestaat ait 8 Bladen
3
°K-
De
tar, oud 10 m.
teeg, oud 69 j.,
Uitgevers.
Int'ercomm. Telefoon-nr. 20.
v w 1
BQ die mogelijkheden der toekomst zullen
*Q thans niet stilstaan, doch een blik werpen
op dat Oosten, by hetwelk wy Nederlanders
het nauwst betrokken zfin.
Ook in ons R|k van Insulinde is een
ontwaken zichtbaar. Er ztyn niet veel men-
achen moor ten onzent, die «den Javaan"
bl|vM booobMwen als om wsssn van mindere
Ai
m de
«f
v*
is alzoo onder
Nederland
oud 51 j., (woo.
»n van W. den
51 j G. H- van
te Alblasoerdam)
ten er al iets verkeerds
t men bedenken, i
inkomst tegemoet
maar ztyn bc
t de zendelini
latie te vervt
iepen wee-
s praal j ‘8
ligen, dat
loest steeds
1 worden.
welke
In dit
opium
st mis
heel; de broi
deze geput L
oojuistheder
De cr‘
gebied
ze in
moest gt
heid van den g
Spreker wensi
noch een
bevolking;
van
het i
Wi
®»AWD.
11 Oct.
i A. den Boer eQ
ornelia Pieterlj.
lurman.
domeinen
(Utrecht),
iur tweede
neinen
Anjer als voorzittef. Io het telegram dien
aangaande wordt de werkkring van den
JavaMèoboad .het scboóae doel" aldus aan
gewezen: .medewerking agn, de ontwikke
ling van den Javaan en verlichting vanxjjn
strjjd om het bestaan door geoorloofde wet-
ügd' middelén”-
Het is .overbodig, veel woorden te ge-
bruikefi om de belangrijkheid van deze ge
beurtenis te doen, uitkomen. Naar onze
êtellige meaning hebben w(j hier te doen
mét een wezenlijk ontwaken, trouwens reeds
sinds geruimen IQd in voorbereiding, en
waaróp geen weder insluimeren zal volgen.
Het volk van Java, tot zelfbewustzyo ge
komen zal tot groots. d*n8°a zijn
Aan onze Regeering da taak, om de bewe
ging in goede ri(?h|ing te houden, haar te
doen voprtgaan, „langs lijnen van geleide
lijkheid'*. Een wakker volk, is moeilgker
te besturen dan een slapend volk te be-
heerschen. Moge het Dammer biyken, dat
zy t^gen die taak niet is opgewassen, want
'dan zouden de gevolgen aee^ ernstig kun
nen zijn. V’
hebben een steeds talrjjker groep ^an genees
l a. - -tk. raJt6<l
wjj hebben ons niqt kunnen onttrekken aan de
zorg voor technisch onderlegde personen, om te
voorzien ijO de behoefte »au toezicht b(j allerlei
werkzaamheden; de zelfgewilde uitbreiding
van ons gezag over heel de Oost en de ver
meerdering onzer bemoeiingen leidde tot die
noodzakelijkheid. Heeft med eenmaal stap
pen gedaan op dien weg, dan z(ja verdere
opvermydeiyk, en tegelijkertijd dat ook het
ouderwijs aan den kleinen man op breeders
grondslagen wortkgevestigd, blijkt het noodig
aan de hoogere graden meer aandacht te
pchenken en de gelegenheden tot opleiding
te, verruimen en te verbeteren.
Misschien tot veler verbazing is da ont
dekking gedaan dat voor dit alles da Javanen
zeer vatbaar z|jn, dat z|j in aanleg, dooreen
genomen, voornjemand achterstaan. Ea nu
de bewegiug eenmaal goed op gang is, be
staat er een ernstig strevdh om in die rich
ting voort te gaan, met toenemende snelheid.
Het gevolg hiervan is, dat bjj die beter
ontwikkelde jonge menschen de eisch naar
meer zelfstandigheid levendig werd. Gaarne
aanvaardende wat de Europeaan hun heeft
aangeboden, voelen zij zich meer en meer
zQn geljjke, vragen zy hun aandeel in de
leiding van hun volk. En w(j zjjn verplicht
hun dat toe te kennen.
En nu een enkel woord over het gewich
tig feit, dat ons deze beschouwingen uit de
pen heeft doen vloeien.
Den 20en Mei dezes jaars had in het gebouw
tot opleiding van inlandsche artsen te Ban
doeng een bijeenkomst plaats, ter bespreking
van het oprichten eener vereeniging van ont
wikkelde Javanen, beoogende den strijd om
bet bestaan voor de landgenooten te ver
lichten door verstandelijke verheffing. Deze
organisatie kwam tot stand. In het eerst
met zeker wantrouwen bejegend van de
z|jde der inlandsche hoofden, zag de ver
eeniging .het schoone doel” haar ledental
op ongekend snelle wjjze toenemen door de
toetreding van personen uit onderscheiden
onderwijsinrichtingen voor Javanen, als
van do landbouwschool en de veeartsen
school te Buitenzorg, de hoofdenscholen te
Bandoeng, te Magelang, te Probolinggo, de
kweekscholen voor inlandsche onderwijzers
te Bandoeng, te Djikj», te Probolinggo, de
burgeravondschool te Soerabaja. Eu nu
kwam ook de by val der aanzienlijken, zelfs
van den hoogsten adel des lands. Het sein
door de jongeren gegeven, werd door de
ouderen verstaan, door de voornameren
opgevangen; het scheen wei, alsof slechts
een roepstem noodig was geweest om het
ontwaken te doen volgen. Ia het begin van
Augustus telde de vereeniging reeds 800
leden, onder wie tal van inlandsche ambte
naren b|j onderscheiden dienstvakken. En
zoo krachtig weerde zich die nieuwe orga
nisatie, dat reeds dun 5den October te Djokja
het eerste congres kon worden gehouden,
waarbij onderscheiden inlandsche grooten
tegenwoordig waren en een centraal bestuur
werd gekozen met don regent van Karao|>
By Kon. Besluit van 9 deior
z|a, met ingang ran 1 Doeamber, benoemd:
11 Oe».
rp C. de Kregen
Cornelia, d. van
g. Gerrit, a.
de Ridder.
Biemond en W.
SCÏÏOONHOVHISCHE COURANT.
- -
S. W.’ N. VAN NOOTEN te Schoonhoven
•reker nu de geschiedenis
-log na. Ei met fijaen
_rw uu uil het werk van Van Kol
over ladië, hoi deze daarin den oorlog op
Aljeh ais geëindigd beschreef, dank zy het
tactvol optreden ven den Gouverneur, waarop
met lichte ironie volgde, dat dit een man
schreef, die zelfstandig keek en ia Atjah
niet werd misleid.
Thans had de
zaken vaa den tegenwoordigen misstam
gewezen en de middelen ter verbetering.
Maar er was geen reden tot ongerustheid. De
vraag, hoe het kwam, dat we sedert 1904
niet waren vooruitgegaan, schreef Van
Daalen toe aan de kuiperijen van den
pretendent sultan, terwyi Van Heutz, dit
argument niet wegcyferende, daaraan toe
voegde bet verwaarloozen van een zelf
bestuur door de eigen hoofden. Voor een
stelsel van pacificatie deugde het
syiteera—Van Daalen niet, dat trouwenc
ook bleek uit de klachten van de hoofder
persooniyk aan den gouverneu’-getieraal.
nu gaf de Minister nog een reeks
voorbeelden, waaruit bleek, dat r
in het systeem—Van Heutz niet
Aan het slot zQner rede wees
vijanden: de optimisten en de
Tigen deze vijanden stelde t
volgende: Nederland had een i
maar een (aak, dia het kon veri
had Van Heutz practiscb bei
eiodeiyk z inden we een kraehl
groeid Insulinde verkregen, dat
de hand aan het Moederland zou
Na repliek der heereu De Stu
Kol, Van Deventer, Thomi
gaardt en van den Ministi
de algemeens beraadslagingen
gesloten.
Nog werd de earste oaderafdeelit
gekeurd, alvorens het debat by t
afdeeliag Justitie t*‘
verdaagd werd.
-ling goed*
ï:1 ïy de onder-
tot den volgenden dag
De inwerking der Westersche beschaving
op de volken van het Oosten heeft tot de
gevolgen geleid, die het noodwendig hebben
moest: een wakker worden Van het besef
van eigen kracht en eigen roeping- Dat is
wel een van de opmerkelijkste verschijnselen
van den hedendaagschen tyd, en niemand
kan nog zeggen tot boe diep ingrijpende
veranderingen in wederzjjdsche verhoudingen
ht de naaste toekomst deze opleving zal voeren.
pDe zelfgenoegzaamheid der Europeanen
beschouwde, nog niet lang geleden, de door
ben overheerschte natiën van het Oosten
als minderwaardig. Wel werd erkend, dat
in haar een krachtig leven zich had geopen
baard, biykende uit haar geschiedenis, haar
werkzaamheid op elk gebied, zelfs dat der
wetenschappen, maar dat behoorde tot |iot
verleden; een geest van traagheid scheen haar
te hebben overvallen en geboeid, de vroegere
beschaving had een keerpunt genomen, was
voor geen verdere ontwikkeling vatbkar;
Mohammedanisme en Boeddhisufb boden niet
de sterkende elementen aan, oq)pisba^0m
in het algemeeb voorwaarts sireveu mede
te gaan; buigen voor den ia vloed vab het
Westen, zich schikken in den d.rabg van
kolonisatie, dienpt doen in onderdanigheid
ten behoeve van beter t^egerqste medephen
van het blanke ras, dat was nog maar het
gunstigste lot wat haar kon worfcn toebedotld. °‘*<L W|
Di. J'.u.büge .„.UW
Voor een niet gering dwl u dil'toe te - --
Khr#,en beter tniicbt b« de heer. L
ether, eelt Men begon liet .1 te eregou der
of het wel eeriyk was, de jolken van bet
Oosten dienstbaar te makep aan het bevor
deren van belangen, die hnhvrepmd waren!
of zy, die zich inlieten met de menschen in
het Oosten, niet zedeiyk verplicht wfaren, in
ruil voor de stoifeiyke voordeelep, die men
uit de heerschappij wist te halen, iets mede
te deelen van de geesteiyke voordeelen, die
men metnde te bezitten. Ia de eerste tjjden
openbaarde het gevoel van deze verplichting
zich in Ijver voor de zending op godsdiopatig
gebied; den heidenen moest het christendom
worden gebracht. Niet vreemd aan dezen
drang is de overweging, die ook in
werelddeel, gedurende de eerste helft der
middeleeuwen, tot uitbreiding van den chris
teiyken godsdienst aanspoorde, jle m e-
ning nameljjk, dat h^n daarin een nieuw
middel zou hebben om' dö handen der dienst
baarheid vaster aan te halen; maar^wy
weten ook, dat zulks niet het eenig motief
is geweestwaarachtige belangstelling in het
welzyn der beheerschte natifiiji heaft er ook
een ruim aandeel in gehad.
Het zou onbiliyk zfin niet te erkennen,
dal er van die godsdienstprqdiking invloed
is uitgegaan, ook merkbaar by degenen die
aan hun oude begrippen getrouw bleven.
Die invloed beeft zich niet bepaald tot het
geen sy eigeniyk beoogde; het geheel der
Westersche denkbeelden heeft zich meeren
meer voor den Oosterling ontsloten. Ook kon
het niet anders, of het zich uitbreidende
verkeer moest andere behoeften scheppen,
andere begeerten doen ontstaan; evenmin
was te ontkomen aan de rechtstreekache
vermeerdering van kennis door middel van
het onderwys, dat men den beheerschten
volken niet kon onthouden, al werd dat
geesteiyk voedsel in den aanvang slechts
met zeer bescheiden portifin toegediend.
Het plotseling tot een hooge mate van
zelfstandigheid, tot een besliste politieke en
militaire macht zich verheffend Japan is een
van de gebeurtenissen geweest, die de ver
anderde verhouding afkondigden. Uit was*
het met de begrippen omtrent Oostereche
traagheid en berusting. Dat China volgen
zou, was nu ook wel te voorzien en waar-
scbyoiyk zal men niet heel veel jareu be
hoeven te wachten om ook in het Hemelsche
Ryk een wedergeboorte te aanschouwen, die
aan de wereldgeschiedenis een wending geeft.
Van welken aard die z|ja zal, of het een
vreedzame ontwikkeling wordt, die geenerlej
gevaren aanbiedt voor de économische be.
langen van ons werelddeel, daarover kan
lang geredeneerd worden zonder dat ver
schil van gevoelen is opgeheven.
soort, tot niets anders geschikt dan een
Europeeschen meester te dienen, onvatbaar
voor verstandel^jko; ontwikkeling, den aanleg
missende voor zelfi^geering.
Wy hebben naar ons Indiö hat Christendom
gebracht en dat heeft er zekere uitbreiding
gekregen, maar daarnevens is in deMobam-
medaansche wereld een Werking gekomen,
eerst met wantrou^ep gadegeslagen, later
by een juister en eerltfker besef van t>»ze
verplichtingen jegens den .bruinen broader",
eer aangemoedigd dan tegengewerkt. Wjy
z||n met meer en. verlangen ook niet meer
te zfin de baatzuchtige bebeerschers uit de
dKgen derCompagnie, die verplichtingen
oplegden zonder rechten te erkennenen
welke redenen er ookv|oe geleid mogeü
hebben, om d^ verhouding tusschen inlander
en Europeaan andera te doen wordehi, een
feit is het, dat de drang'naar mee rz^lf bes tuur,
naar eigen bemoeiingen\met eigen levens
belangen niet meer is te keerem^al zouden
wy dat ook wiilqn beproeven. Het onder* I
wys/? dat wy langzamerhand hebben uiige-
breid èi in omvkbg èa in diepte, heeft»|jn
uitWerkirig niet gemist.
Vooral op ‘Java is dat wuideiyk zichtbaar.
O meerderheid bevolking ver
keerd nog in een staatvaii indolentie, levende
by dép dig, gehoorzamende aan haar Hoofden
en Mam" hiïr blankhuidige bestuurdfirs. Maar'
nóóit heeft ergens ter Wereld de massa de^
stbot gegeven en ,?djbu weg geweensteeds
waren het weinigij’p dia z^th op de een of
andere wyze<Jr0£.iseerdph éhfcmet voélen
ra^ls gibgen,,lipHang doq^. Velen
’—u—-u yopF'1
r vullen
o, oud 85 j. ecjit-
i. te Popendrecbt).
echtgenoot van
r Wal, oud 71 j.,
irhoom.
Oef.
•riaj-, d. van A.
rik. Angenitha
in Greuningen en
i JohanoM, z. van
yf Aotbooins,
u W. hyobwk
uten en N. Ver
as, z. van M vaa
Johanna, d. van
|j den. Pieter Ij
Hoop.
fatede en A. van
Deze Courant wordt des Woensdags- en des Zaterdags
morgens uitgegeven. - Prijs: voor Schöonhoven per drie maanden
ftylS. Franco per post door het geheele rijk f0,«0. Mqn kan zicii J
abonneeren bij alle Boekhandelaren, Agenten en Brievengaarder^.
an G. van Houwt,
ipj» Elizabeth.
erom. Siyplji
J. A. Broogersaa
Cornelia, d. vaa
b Genderen.
iden, oud 16 j.
echtgenoot tan
Oct.
■anna, d. van G.
i, z- van Th. Ver-
wey, oud ggj.ta
A. de Heer, oud
ad 17 j.
'erse, oud 18 j.
1 Oct.
Adriana, d. van
Adriaan, z. van
berg, oud 8 v
L-5 Nov.
C. Versteeg
Oct.
»bia, d. van J. Th.
l°Oel.
an J. dep Had o*
truida, d. vflFU.
rnelia Geertrnida,
an. C. Boeschaart,
Van 1—81 Oct.
A. Meer kerb en
Jan, x. w. M. de
Ie, z. van B. van
Arie, z. van
Vynen, oud 88 j.
7 j A. Teigt,
oud 16 j.
nloos aangegevep
«lacht vaD T. koofi
den Ouden, oud
Van 1-M Oct.
van J. Viseer en
I. van H. C. Bugs
'je. d. vod J. Baas
ndriha, d. van, T.
- Diik, z. vkn
rom.
..a it j.
Bruaae, oud
- W. Sehi
Ry. oud k
J. en G.
id 14 j.
»T-
on N. C Brutflé,
oom, odd Üd j.
- 81 Oct.
van P. Slreeflaad
Christiaan, z. van
np«r. Co pnelia,
Mudde. Trona,
x>p. Geerlruida,
M. Slingerland.
en G Gouwenè.
Ie en L S van
P. C. den Uil en
lendrikus, Z- van
in der Graaf.
[eeteren en P. de
an J. Rietveld en
irard Jan, ’z. van
oers -r Leondert,
Boog. Alida,
i M. van der Mel.
aud 11 j (won. te
i»d Lit. ónd 11 j
te Nieuw Lek ker
nen, oud 14 j.
j. (won. te Ouder-
>oum, oud If j.
udsten, oud 67 j.,
«er, J. de Vos,
land, oud 6 m.—
T. Knoop, oud 7 m.
rn 1 Oct.—1 Nov.
van Joh. Koud-
Villem, z. van W.
harten, z. van J.
Ehydeu N-cl'je
»t en A. Spek.
Blok en B S'out.
Ouwerke'k en A.
e van H van Lit
van A W. Breyer
- Hendrik, z. van
rkouwer. Adri
en J. Brouwer de
in J. Bakker en
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels /0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
franco uiterlijk tot Dinsdags- en tot Vrijdags-namiddags 4 uren.
Alle binnenlandsche Advertentiën, voor 3-maal plaatsing opge
geven, worden slechts 2-maal in rekening gebracht.
- ?8TAVBll-q|BMBBAAJL.
TWEEDE KAMER.
Maandag 9 NoinÈlberword de beraad
slaging van de Indische bégrooting voortgezet.
De peer Ds Waal Male fijt constateerde het
voor hem gelukkig verscbyosel, dat de algc-
meene inkomsten met 65 millioen en de
ifikomgten uit de producten slechts met
millioen gestegen waren. De toekomst
was nipt ver, dat ook de buitenbezittingen
zouden bijdragen tot bloei en de algemeene
inkomsten'van geheel India.
Wat ue zending betrof, deze moe
door.de fegearing moreel gesteund
Ook jnoest zy de beletselen wegnemen,
de zending op haar weg ontmoette,
'verband drong by er op aan om de
in de^ fiuitenbezitting te weren en hel
bruik van sterken drank tegen te gaan.
Vooral wenschte by.dat de resident van Menado
voorzichtigheid zou betrachten by het uit
reiken van verguaniogen.
Wat de A>jeh quest ie betrof, spreker kon
Generaal Van Daalen niet van wreedheid
Beschuldigen, al schoot hy ais civiel bestuur
der te kort. Men mocht het toezicht van den
gouverneur-geueraai niet wraken, want diens
plaats was te Buitenzorg en niet op A'jeh
Voorts mocht men Vaa Haut z niet laten
repatrieereo, daar de geschiedenis van A'jeh
slechts een incident was en deze groote
verdiensten had tegenover de buitenbezit
tingen.
ladien er al iets verkeerds gebeurde, dan
nog moest men bedenken, dat ludië een
schoone toekomst tegemoet ging, als het
Nederlandsche volk maar zyn beste jongeün
gen zond, om met de zendelingen da taak
eener Chrisleiyke natie te vervullen.
De heer Van Nis pen wees er op, dat
Wekker een massa onware praatjes verkocht
had, om den indruk te vestigen, dat gruwelen
door personen bedreven, inhaerent zouden
zjjn aan ons stelsel van oorlogvoeren. Wie
onpartydig de stukken las, kwam tot de
conclusie, dat Wekker op dit puat ea op
talryke andere punten onware beweringen gaf.
Zga werk was een verachteiyk pamflet. W(j
voerden een guerilla tegen volksbonden, niet
tegen een leger.
De heeren De Stu<
Kol hadden geet
iven zelfs
i van dei.
lewonderen,
De voortzetting, van het debat werd daarna
op ten volgenden dag bepaald.
Dien dag was de heer Van _Viymen
aan het woord. Ia verband met den Aljeh-
kr(fg zeide hy. dat barmhartigheid goed was,
niet echter weekhartigheid. Men moest zich
slechts herinneren, dat Van Heutsz in 6
jareu niet alleen Aljeh veroverd, doch tevens
tot rust gebracht had. Deze trad menschlie-
vend op tegenover de bevolking, bracht rust
eq orde, doch joeg geen angst aan. De tot
rust gebrachte bevolking mocht nooit in
haar arbeid door onze mannen belemmerd
worden. Elke oorlog was wreed, doch 99
pCt. der verhalen van .Wekker” waren ge
logen. Al waren er fouten begaan, men kon
den gouverneur van Aljeh niet verantwoor-
deiyk stellen voor alle daden van onder
officieren ea minderen. lu dien geest ging
tut voort, totdat spreker aan het slot zijner
rede zich bfi het gesprokene van de heeren
Van Bglandt en De Waai Maleffit in verband
met de zending naar de Gajoe en Alaslanden
door den eersten en de opiumbestryding door
den laatsten aansloot.
De beer Marchant verdedigde den con
troleur Lu lafs tegen de aanvallen van den
heer Van Kol. HQ toonde aan, dat de aan
vallen in de .Sumatrabode" op dien contro
leur aan alles behalve edele motieven waren
toe te schrijven en toen was aindeiyk de
Minister vaa Koloniën aan bet woord.
De financiën, aldus deze bewindsman,
waren bevredigend. Iidië moest normaal
zichzelf helpen Alleen voor buitengewone
werken moest geleend en in den tyd van
een crisis by het Moederland aangeklopt
worden. Na eenige ondergeschikte punten
van enkele sprekers op den voet gevolgd
te hebben, constateerde hy, dat niemand
beweerd had, dat belastinginvoering ón
mogelijk was door bet plakkaat Pandjaug.
De principieels inboud daarvan had geen
kracht meer ook omdat we als gouverne
ment niét meer tegenover, maar over de
bevolking stonden. Intusschen had spreker
aan de Indische regeering kennis gegeven,
dat bet beter was de belasting te heffen
vau het hoofd van bet gezin, niet van het
hoofd van de familie. Met het gesprokene
van den heer Marchant, inzake den.conlro-
leur Lulofc, vereenigde zich de minister ge-
ïc t-on, waaruit de heer van Kol in
~*“t had, was er een van allerlei
„aeden over Sumatra’s Westkust,
sriliek op de belastingheffing in dit
J was wel gemakkeiyk, maar juist was
ga<iuen deete. Integendeel; hulde
gebracht worden aan re voort varend-
gouverneur en de ambtenaren,
sebte noch een lange b lofte,
korte verklaring te geven aan de
...jg; alleen gaf hy gaarne waarborgen
vrybedeu aan de bevolking, krachtens
regeeriogs reglement.
ifat Atjeh betrof, noch generaal Van
Daalen, noch de troepen in het algemeen
verdienden blaam. Officieel wist men, dat
er wreedheden voorkwamen, die scherp g^
geeseld dienden te worden. Maar toch: het
leger verci inde geen blaam, aldus schreef
de knappe, eeriyke en karaktervolle leger
commandant. Ei de heer Thomson kon
niet meenen, dat de wreedheden gewild
werden. Vaa Heutsz' proclamaties van de
Pedir expeditie beweren het tegendeel.
De brochure-Wekker werd afgekeurd:
deze was te vaag en te tendentieus. Op
praatjes kon de legercommandant niet afgaan.
Ei wat het geval-Emondt betrof, er was
geen zweem van bewy» voor de beschuldi
gingen in verband met diens wreedheid ingé
bracht, ook niet door gerech'eiyk onderzoek.
Ea daarom protesteerde de Minister er tegen,
dat een onderofficier, die z(jn plicht deed,
hier als een gruweiyk moordenaar werd
voorgesteld.
Uitvoerig ging spre
van den Atjsh-wlof
spot citeerde hy
over lodië, ho
tot inspecteur der registratie en dot
eerste klasse in de Mate divisie
U. J. W. van Nooteo, thans inspecteur tw<
klasse !>y dat dienstvak in die divisie;
tot inspecteur der registratie en domu
tweede klasse in de 31ste divisie (Zutfen),
D. A. Doflor, thans inspecteur tweede klasse
by dat dienstvak in de 17de divisie (Go-
rinebem).
-Naar .De Tyd* meldt, ligt het
in *t voornemen van den Minister van Oor
log, den leden der Vrijwillige Weerbaar-
heidskorpsen gratis een uniform, een geweer
M. 95 en patronen te verschaffen, mits de
leden zich verbinden tot vrijwillige indienst
treding ten tyde van mobilisatie.
De aangiften van de, door het
op 1 Januari a. s. in werking treden der
Tiendwet 1907, vervallen tiendrechten moeten
by de betrokken tiendcommissiën worden
ingeleverd tusschen 1 Januari en 1 April a. s.
Formulieren voor deze aangiften, met by-
behoorende inlegvellen, aanteekeningen en
als voorbeeld ingevnlde modellen, zjn kos
teloos verkrijgbaar ter secretarie van elke
gemeente en ten kantore van de ontvangers
der registratie en domeinen.
Het verdient aanbeveling de gegevens voor
bet invullen dor aangiften reeds nu te ver
zamelen en de stukken zooveel mogeiyk
gereed te maken, opdat zy tydig kunnen
worden iogeleverd.
In de Dinsdag j.l. te Utrecht
geboudeu zitting van den Centralen Raad
van Beroep (Ongevallen verzekering) werd
o. a. uitspraak gedaan in het booger beroep
van J. C. B. te Kinderdijk en de Rgksver-
zekeringsbank tegen de uitspraak van den
Raad van Beroep te Dordrecht* waarby op
vordering der Centrale Werkgevers Risico-
Bink te Amsterdam, is vernietigd de beslis
sing van de Bank, houdende voorloopige
tofakenuicg aan J. C. B. eener rente van
f 0.451/1 per werkdag ter zake van een
ongeval. De Raad overwoog dat getroffene
is gevallen by stot ien met iemand niet in
*t bedrfif werkzaam, waartoe niets aanleiding
gif, zoodat het ongeval getroffene niet in
overkomen ia verband met het bedryf en
verstond, dat ten onrechte schadeloosstelling
is toegekend. De Centrale Raad bevestigde
de uitspraak.
In de Dinsdag j.l. gehouden zit
ting van de arr. rechtbank te Rotterdam
werden o. a. veroordeeld: E. K., 19 jaar,
sjouwer te Ouderkerk »/d IJsel, wegens
mishandeling van een ambtenaar (by recidive)
tot 3 maanden gevangenisstraf J. H.,Ï7jaar,
sjouwer te Capelle a/d IJsel, wegens mis
handeling, tot ééa maand tuchtechoel. J. B.,
51 jaar, verlof houder te Schoonhoven, wegens
.als hoofd van een bedryf, dat wordt uitge
oefend in een localiteit, waarvoor een verlof
is verleend, daarin sterken drank aanwezig
hebben", tot f 4 boete, subs. 1 dagen hechtenis.
P. B, 71 jiar, landbouwer te Reeuwyk, we
gens mishandeling, tot f 1 boete, subs. 2
igen hechtenis. J. v. d. K., huisvrouw A.
H., 34 jaar, zonder beroep te Krimpen a/d
IJsel, wegena eenvoudige beleediging, tot
f 3 boete, subs. 3 dagen hechtenis. P. H.,
21 j tar, schippersknecht te Gouderak, wegens
diefstal van eenige bessen, tot f 3 boete, subr.
3 dagen hechtenis. A. V. v. H., 46 jaar,
bierhuiehouder te Hillegersberg, wegens mis
handeling, tot f 50 boetg, subs. 30 dagen hech
tenis. A.D., 16 jaar, opperman te Bergambacht,
wegens beschadiging, tot f 10 boete, subs.
14 dagen tuchtschool. A. H., 30 jaar, heihaas
te Gouda, wegens mishandeling, tot 14 dagen
gevangenisstraf. F. de B ,28j»ar, melkryder
e Zevenhuizen, wegens geiyk miadryf, tot
eene week gevangenisstraf. K den U., 19 -
jaar, arbeider te Jaarsveld, wegens diefstal
van een hoeveelheid hooi, tot f 1 boete, subs,
een dag hechtenis. A. v. d. D., 21 jaar,
werkman te Krimpen a/d IJsel, tot f 5 boete,
subs. 6 dagen hechtenis B. J. L., 44 jaar,
sjouwer te Gouda, wegens wederspannigbeid»
tot f 10 boete, subs. 10 dagen hechtenis.
Voorts werd o.a. de volgende zaak behan
deld: G. J. R-, 18 jaar, werkman teLopik,
bleek op 20 Augustus den jachtopziener M.
van Weele, die hem in het veld aantrof en
onderzoek instelde naar hetgeen daar
3rd, de woorden toegevoegd te
snt een uil”.
u«.laagde was niet verschenen. Eisch 7
dagen gevangenisstraf.
Uitspraak 17 November r.s.
Een groot deel van de leden der
Gereformeerde Gemeenten in Nederland
had er op aangedrongen, dat de Theolo
gische Faculteit der Vrye Universiteit te
Amsterdam geheel zou staan onder toezicht
der Kerk. Ofschoon de directeuren daartco
vroeger niet geneigd waren, heeft de Gene
rale Synode een concept regeling aangenomen,
waarby de Kerken zeggenschap over deze
Faculteit verkrygen en hebben thans do
leden der .Vereeniging voor Hooger Onder
wys op Gereformeerden Grondslag" besloten
de regeling goed te keuren.
De Theologische Faculteit
toezicht der Geref. Kerken in
gebracht
Ds. M. M. den Hertog, predikant
by de Nad. Herv. Gem. te Hillegom, heeft
voor het beroep naar Doornspyk bedankt.
Ds. J. Runia, predikant by do
Geref. Gem. te Coevorden, heeft voor het
beroep naar Aalsmeer bedankt
Zondag 8 Nov, j.L hield de van
de gemeenten Warns en Stavoren overge
komen Dienaar des Woords Ds. W. L. Milo
zya intrede by de Geref. Gsm. te Vianen.
Dei morgens had de bevestiging plaats
door den consulent Ds. W. H. Bouwman
van Schoonrewoerd, die tot tekst had Titus 2:
5 en 8. Des avonds verbood zich Ds. MUo
aan zyn nieuwe gemeente met een rede over
1 Cor. 41. Aan het sindo hadden verschil*
lende toespraken plaats, 0. m. ook tot bet
Dagellkoeh Bestuur dor goasoBte VImm.
iers, Thomson en Van
m practische critiek beoefend.
Zj gaven zelfs geen systeem aaa. Ds op
vattingen van den legercommandant waren
niet te bewonderen, doch waren ook niet in
stryd met het oorlogsrecht. Wy moesten
op den ingeslagen weg op A'jeh voortgaan.
Es het was hst werk vaa Van Heutsz, dat
op de buitenbezittingën, na korte expedities,
pacificatie was gebracht.
Nadat de hear Van By landt op maat
regelen aangedroagen had tegen bet binnen
dringen van propagandisten voor den Islam
in de Gojoe- en Alaslanden en op bevordering
der zcndingscbolen, zeide de heer Ijzerman
niet zonder ironie, dat niets hadden aan
een schermen mat een antirevolutionair
program, terwjjl de A’jeh-oorlog een histo
rische noodzakeiykheid was. Voorts achtte
hy een voorzichtig fiaanciëel beleid noodig;
in dit verband waarschuwde hy tegen een
te grooten opzet van de havenplannen van
Soerabaia, van den spoorweg op Sumatra
en van immigratieplanneo. Beter ware het
herscheppen van dorre streken in vruchtbare
landouwen.
Uitvoerig ging spreker toen na, dat bet
plakkaat Pandjang allengs zya waarde en
beteekenis verloren had. Het verzet tegen
de geheven belasting was dan ook niet gericht
tegen de seoeoding daarvan, maar schuilde
in den aard van den Maieier. WatdeAlj ih-
zaak betrof, men moest rekening houden
met het feit, dat te v4r gedreven humaniteit
in den oorlog een groot gevaar voor eigen
positie en leren opleverde. Uit de rapporten
viel niet anders te concludeeren, dan dat
generaal Van Daalen lof verdiende. In
Wekkers brochure werden enkele feiten als
regel voorgesteld, vandaar de verontwaar
diging van den legercommandant.
Nadat hy de gidsendiensten en het afma
ken van gevangenen iogeleid bad, ging hy
over tot bet rapport van den gouverneur
generaal. Men mocht deze niet voor de
voeten werpen, dat hy nu met voorstellen
voor den dag kwam, die een anderen geest
ademden, dan diens vroegere inzichten Ten
slotte verklaarde spreker vertrouwen te
stellen in den nieuwen gouverneur voor son
pr.nl4. „CiiMtl. TM Aljrt.
an t'm
tred yóorwajfrte gibgen,,Eerlang dotf
•yjp hebben jnóüten zotgen
g van inlander) tot hetyeri
Bleïd e?n ond8rioek
I. Gou.era.urGn«..lld.oor- jXTjl Z
reden tot oog<
wam, dat wt
vooruitgegaan, t
1 de kuiper"
terwyi Van
lent niet wegcyferende, di
*waarloozen r
1 eigen boofdt
-cificatie
in niet, dat trouwens
Sden
--
reeks van
Van Daafen
paste,
hy op twee
da pessimisten.
Ze spreker het
zware taak,
rvullen. Dat
iwezen. Ea
itig saamge-
daukbaar
reiken.
u.ers, Van
ison, Boo-
er, werden
ten slotte
jegd
33tUl
