IS
F'
S»
5
1913.
N°. 3502
Zaterdag 29 November.
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
OfflciöBle Wwb
Eerste Blad.
3
I*
ER
AULO,
BUITENLAND.
£N,
BINNENLAND.
'7
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven.
Uitgevers.
Intercomm. Telefoon-iP'. 20.
oodig.
le
'erbetering
'/h L. Pot;
en
J.
BIS.
een
en
re-
er.
volblad
3UWER;
ENNEP;
STOLE;
•eds in Mei
s gruwelen
en
te
van 1
ur was.
waardoor
regeering moei
iere positie
ters.
ELD;
JK;
EN;
WOUDEN;
I;
tucht,
dessa-
Wel
zeide
lerste
ten slotte
instelling
Gemeente Sclieonlioven.
r uit-
lie gepleegd
in Zuid»
SCHOONHOVENSCÏÏB COURANT.
Dit nommer* bestaat uit 2 bladen.
gel
meen te-G rae
voldaan aan
maken en
doorheen gel
brengen ti
1 m ber
5 (56 pillen)
10,^: te
esthaven 11
erkerk bij
V DONK,
een
ambtenart
vervuldi
sedert
eerst t
die
a zoover
i deel der
tegenover
jjzigingen
geweest
Overzicht.
HetFransche blad „Le Matin” is den tekst
achtig geworden f'“
Igaarscl
lorjaar
Balkan-
gemaal
1 de schei
en
zeilen
oeg hel
inzittenden
De oi
bein
regel meer f 0,40. Groote letters naar
franco uiterlijk tot Dinsdags- en tot 1
Alle binnenlandsche Advertentiën
geven, worden slechts 2-maal in rekening gebracht.
aardt
leeling
het
-lig,
Brenk de
-"•"-jzigen
•oken,
op-
te
de heer
lï school
i steunen,
le niet te
WIJK;
h;
2HOÜTEN;
PAGT;
Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer ƒ0,40. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
r-- v^dags-namiddags 4 uren.
voor 3-maal plaatsing opge-
f 1500, Scbelluinen f 515, IJsselmonde f 1500,
Arkel f 600.
De burgemeester van Leiden
heeft van een onbekende f2000 ontvangen
voor de algemeene armen.
van een Fröbel-
1. o. en voor de
gouvernements-
m betere salaris
ei 1. o.-personeel
aanbevolen.
Islaging geschorst
de nominatie van
vervulling eener
Raad.
:NIS;
T;
mg de op het ooge)
niet afgekondigd is, en voorts geen
weg te zenden op grond van deelneming
de staking. De werklieden waren
J op die voor waarden voorloopig weer
_jt werk te gaan.
De staking zal ongetwyfeld in
haar doel bereikt hebben, dat een d
afgevaardigden minder welwillend te1
de door den Senaat aangebrachte wij?
zal staan dan anders het geval
ware.
het „Hdbl.” wordt
avond door den mist dei
en Timmer te water geraal
dronken.
Te Hillegersberg
landbouwer, tevens lid van den
zich aangeineld om gepensionneerd te
ingevolge de Ouderdoms- en In validitt
N;
ESTER
bekers
1 een toespraak,
;heid van ons
ten slotte den
sakeljjkbeid, om
srken tot het
htig volk,
•verleden lid
“'erd de ve’r-
r ver-
SpjjsVerte-
aardigd door
Deze Courant wordt des Woensdags- en des Zaterdags-'
morgens uitgegeven. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden
0,75. Franco per post door het geheele rijk f 0,90. Men kan zich
abonneeren bij alle Boekhandelaren, Agenten en Brievengaarders.
die bijl
geleerd
eigenlijk
Thans w
lede
ter,
istig
de
B ij K o n i n k 1 jj k besluit van
24 dezer is,» met ingang van 1 Maart, aan
k. Noblesse, op zyn verzoek, eervol ontslag
verleend als sluiswachter aan de schut
sluis aan den Arkelschen dam te Arkel.
Het op Fe\je noord gebouwde
s.s. „Koningin pnma", van de maatschappij
„Nederland”, vertrok Woensdagmorgen 11
uur uit Rotterdam voor een proeftocht op
de Noordzee met bestemming naar Am
sterdam.
Een buitengewone bijdrage ten
behoeve van een behoorlijke inrichting van
het Lager Onderwijs is toegekend aan de
gemeenten: Hardinxveld f 3000, Kedicbem
f 2150, Krimpen a/d Lek f 750, Papendrecbt
GEMENGD NiEDWN.
Schipper P. K., uit Aarlander-
veen, is bij de Kerkbrug te Alphenaanden
Rijn met het hoofd bekneld geraakt tusschen
den onderkant der brug en een »p zyn
vaartuig geplaatsten cementen put. De
zeer ernstig verwonde man werd onmiddelljjk
per auto naar Leiden vervoerd; in het Aca
demisch Ziekenhuis aldaar is h jj kort daarop
overleden.
Te Nieuw-Amsterdam zjjn, naar
aan het „Hdbl.” wordt gemeld, Dinsdag-
irbeiders Passtoors
ikt en ver
in het
.ongens
Hk. de Boer met een
op de rivier de Lek.
it ranke vaartuigje om,
-iêüden in levensgevaar
onderwijzer de heer Chr.
merkte het ongeval, voer
naar de plaats des onheils
drenkelingen
van Dinsdag 25 November,
ird de beraadslaging over d<
bij onder-
jakje 5 eta.
en pudding,
is en franc»
ïs te zenden
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Schoonhoven
overwegende, dat bij de gehouden Schouw
3bleken is, dat vele pachters van Ge-
as- en Bouwlanden niet hebben
m hunne verplichting van schoon-
i opslatten der daarom- en daar
gelegen slooten en greppels
oter openbare kennis, dat zoo op
4 December 1913 niet door alle pachters
aan bovengenoemde verplichting is voldaan,
de noodige werkzaamheden van gemeente
wege zullen worden verricht op kosten der
nalatigenzjjnde volgens pachtcontract
f 0,50 per strekkenden Meter.
Schoonhoven, 27 November 1913.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
VAN SLOTEN.
De Secretaris,
VAN BALLEGOIJEN DE JONG.*
8TATEN-GENEBAAL
EERSTE KAMER.
Vergadering van Dinsdag 25 November.
In deze zitting werd de heer Bergsma,
nieuw gekozen lid voor Friesland, beëedigd,
terwjjl na goedkeuring hunner geloofs
brieven ook de heeren Polak en Van der
Lande respectievelijk de vereischte be
loften en eeden aflegden.
Dan hield de voorzitter
waarin hij de onafhankelijk!
land herdacht en waarin hij
nadruk legde op de noodzt
allen te zamen mede te wei
vormen van een waarlyk krachti)
Nadat de voorzitter het ovc.
Dr. Vermeulen herdacht had, werd de
gadering tot Donderdag 27 November
daagd.
Mendels bij afwezigheid van den voor
steller door den heer Schaper verdedigd,
door dezen tweemaal gewjjzigd en ten slotte
ingetrokken.
Bij onderafdeeling 26 wees de heer San-
nes op de misleiding en4wrt bedrog, waar
aan zich de wervers bij de Koeiiewerving
schuldig maken. Daarbij liet de medische
contröle van de lichamelijke geschiktheid
der aanstaande Koelies alles te wensche’n
over. Deze werden dikwijls door de wervers
als gevangenen beschouwd. Spreker achtte
een werving vanwege het gouvernement
wel mogelyk.
Uit het antwoord van den Minister
bleek, dat het geheele wervingssysteem in
studie werd genomen en hij hoopte, dat er
binnenkort concrete voorstellen uit Indië
zouden komen.
Na aanneming van de tweede afdeeling
werd de vergadering tot den volgenden dag
verdaagd.
Vergadering van Dinsdag 25
Dien dag werd de beraadsiagii
Indische begrooting voortgezet
afdeeling 4a
Hiei
een
(in
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Maandag 24 November.
Aan de orde was de voortzetting der be
raadslaging over de afdeeling Justitie van
Hoofdstuk II der Indische begrooting.
De heer Schaper achtte de Koelie
ordonnantie een soort slavernjj.
Spreker vroeg naar de rapporten van
Mr. Van Blommestein en zou het ten
zeerste betreuren, als door heb optreden
van dezen Minister van Koloniën de planters
het pleit gewonnen hadden. De Engelsche
Koelie-contracten waren beter dan de onze.
Voorts wenschte deze afgevaardigde een
wet op den vrouwen- en kinderarbeid voor
Indië en vroeg daarom een commissie van
onderzoek. Ook op uitbreiding der arbeids
inspectie werd aangedrongen.
De heer Van Vollenhoven betoogde,
dat de vorige spreker te veel generaliseerde
ten nadeele der Delische planters. Hij
wenschte een departement voor de arbeids
inspectie met toezicht op de hygiëne.
Nadat de heer Dé Sa vornin Lohman
de motiveering van het arrest van het
Hoog Militair Gerechtshof in zake de ser
geants Deysenroth en Iding had afgekeurd,
verklaarde de Minister van Koloniën
nog geen positieve toezegging te kunnen
doen in zake de Indische strafwetgeving.
In zake de Koelie-ordonnantie zou de voor
bereiding eener wyziging bespoedigd worden
Tot de zaak Deijsenroth-Iding komende, moest
spreker hier de zaak leggen op de weeg
schaal der wetteljjke voorschriften. Het
rechterlijk gewjjsde moest geëerbiedigd
worden.
De gouverneur-generaal had ree
naar aanleiding van de bekende o
bekend gemaakt, dat alle hard-en wreedheid
vermeden moesten worden. Van regeerings-
wege kon nooit het initiatief tot vervolging
uitgaan.
Ten slotte speelt de overtuiging van
den rechter een groote rol. Aan het
eerste gedeelte van de motie-Mendels was
uitvoering te geven, doch dat was op heden
niet meer noodig. Alleen kon men nu van
regeeringswege nog uitlokken, dat in Indië
in militaire zaken een strafrechtspleging
ontworpen werd, die meer verband hield
met de Nederlandsche moderne rechtsple-
g Na re- en dupliek werd de motie-
st kind
teders
rel een
e hulp
leinen,
en be
ltenen,
verzactit
ietigt de
eest alle
ele:
art ons:
n andere
aanzien,
itte hart-
s hij zoo
igden de
id, niets
siroop
ien het
d zooveel
inderden.
ad, toen
i grondig
.vn gekozen: uit
Blokland, C. van
L. Roth en G.
i heeren B. den
den Dool,
(waarbij de heer Ter Laan zelfs met een
motie in dien geest dreigde), achtte de heer
Bogaardt het drietal bestaande H. B. S.
voldoende.
Daarna werd de vergadering tot den vol
genden dag verdaagd.
Vergadering van Woensdag 26 November.
Dien dag werd de behandeling der Indische
begrooting voortgezet.
Nadat nog de heeren Smeenge en Van
Doorn op de instelling van een H. B. S.
te Bandoeng hadden aangedrongen, terwyl
de eerste tevens op verbetering der bezol
diging van de leeraren bij het middelbaar
en technisch onderwijs aandrong, verklaarde
de Minister, dat hy zeer bekwamen spoed
zou betrachten tot instelling van een H. B. S._
op de genoemde plaatsen en dat h,
hetzelfde beoogde ten opzichte van de ge
vraagde verbetering der tractementen.
Ook na dit antwoord van den Minister
bleef de heer Ter Laan zyn standpunt
handhaven en diende een motie in, waarby
de Kamer de wenschelykheid uitsprak tot
de oprichting van een H. B. S. met 5-jarigen
cursus te Bandoeng.
Deze motie, door de heeren Bogaardt
en Van B y 1 a n d t bestreden en door den
heer De Meester zydelings ondersteund,
werd met 38/23 stemmen aangenomen, links
tegen rechts.
De heer Bos wenschte verbetering van
de inrichting der M. U. L. O.-scholen, omdat
deze niet in overeenstemming was met de
bestemming der leerlingen. De vorming
der leeraren in de natuurwetenschappen
moest aan onze universiteiten geschieden,
welk betoog later door zyn partjjgenoot
Van Deventer werd ondersteund.
Ter andere zjjde kwam de heer Ter
Laan voor de inrichting
klasse bij het Europeesch
oprichting van betere
kweekscholen op. Ook een
regeling van het Europeesch
werd door spreker warm r
Thans werd de beraad)
tot het opmaken van
drie leden voor de
vacature in den Hoogen
Tot eersten candidaat werd met 56 van
de 69 uitgebrachte stemmen aangewezen
Jhr% Mr. R. Feith, tot tweeden candidaat
Mr. H. C. Dresselhujjs en tot derden Mf. Dr.
L. C. Visser.
Daarna was de Minister van Kolo
niën weder aan het woord, om de vorige
sprekers te beantwoorden.
Hij zou nog vele aangevoerde bedenkingen
overwegen. De M.U.L.O.-sctiolen moesten
staan tusschen de eerste klasse-scholen en
de hoogere vakscholen.
Bij onderafdeeling 113 drong de heer
Ter Laan aan op het verbinden van een
internaat aan de m.u.l.o.-cursussen en op de
aanstelling van Europeesche onderwyzers
aan de Hollandsch-Indische scholen.
Wel wilde de Minister deze «wenschen
aan de Indische regeering mededeelen, doch
hy was toch van meening dat inlandsche
onderwyzers, die de acte-Nederlandsch be
zitten, zeer goed les kunnen geven aan de
inlandsche scholen in de landstaal.
De heeren De Meester en Van
Deventer gaven bij onderafdeeling 116
van hun teleurstelling bljjk dut de gouver-
nements-kweekschool voor Inlandscheonder
wyzers te Amboina was opgeheven.
De laatste verklaarde door de officieele
stukken op dit punt misleid te zijn, waarop
de heer Bogaardt verklaarde, dat uit de
stukken van misleiding niets gebleken was.
De Minister verklaarde,dat hij zich
van de voorgeschiedenis op de hoogte zou
stellen. In ieder geval zou de kweekschool
door een andere vervangen worden, al ware
dit dan ook geen gouvernements-kweek-
school.
Na een zeer scherpe repliek van de heeren
De Meester en Van D e v e n t o r, die
beiden aantoonden, dat de Indische regeering
in deze quaestie een niet genoeg te laken
houding had aangenomen, verklaarde de heer
F o c k bij onderafdeeling 118, dat de regeering
nog meer tweede klasse-scholen zou moeten
oprichten, terwijl de heer Van Deventer
er met klem op aandrong, dat de regeering
geen verdere stappen zou doen in de richting
van opheffing van gouvernementsscholen
in de Minahassa.
De heer Rutgers zou het betreuren, als
de Minister reeds thans een toezegging deed,
waarop de laatste verklaarde, dat op heden
bet status quo zou worden gehandhaafd.
Hij zou bovendien eerst nadere berichten
afwachten.
Bij onderafdeeling 119 vroeg de
Rutgers,’’of de Minister de christelijke
op dezelfde wyze als tot dusver zou
waarop de Minister verklaard!
zullen tornen aan hetgeen thans bestond.
Thans kwam onderafdeeling 136 (burger
lijke geneeskundige dienst) aan de beurt.
Hier by voerden nog de heeren Hubrecht
en Schaper het woord, tot ten slotte op
verzoek van den Minister de verdere
beraadslaging tot den volgenden dag ver
daagd ^verd.
ling 42.
irbij verdedigde de heer Boga
amendement, om deze onderafde
v„ verband met de exploitatie van
opium-middel in eigen beheer) met f 6120
te verminderen, ten einde in sommige gedeel
ten van onzen Indischen Archipel de opium
regie uit te stellen, nl. daar, waar deze nog
niet was ingevoerd.
Door de heeren Scheurer en Van
By landt ondersteund, werd dit amende
ment aanvankelijk door den Minister
bestreden, ten slotte door dezen overge
nomen. Met zyn tweede amendement
was de heer Bogaardt minder gelukkig.
Hij wenschte de voorgestelde verhoogingen
van de pensioen-bedragen van de kapiteins
en majoors van het Indische leger niet toe
te staan.
Dit amendement, door den heer Van
Deventer en den Minister bestreden, werd
jj-ingetrokken.
do heer Van D e-
verbetering der positie van de
ren, hierby door den heer
>teund. De laatste drong
ipoedige verbetering van de
.jdische bestuursambtenaren
onderwys op H. B. S. en gym-
De mijnwerkers&taking in Frankrijk
is Woensdag geëindigd. Er is druk ver
gaderd en beraadslaagd tusschen patroons
en werklieden, en ten slotte verklaarden
de patroons zich bereid zich te verbinden,
om geen lange werktijden meer toe te laten,
zoolang de op het oogenblik aanhangige
wet niet a/gekondigd is, en voorts geei
man weg te zenden op grond van deelnemin;
aan de staking. De werkliedi
bereid
aan hel
heeft een
gemeenteraad,
jerd te worden
teitswet.
Engelsche bladen bevatten opnieuw
voerige berichten over gruwelen, die gepli
worden bij de rubber-winning in Zuid-
Amerika. De anti-Slaverny-Vereeniging
heeft wat zy te weten is gekomen van
Engelsche reizigers in de dalen der Amazone
en haar zijrivieren ter kennis van de
regeering gebracht. De gruwelen waarvan
ditmaal sprake is, zyn niet voorgevallen in
Peru, maar in Brazilië, doch de schurken,
die er zich het ergst aan schuldig maken,
zyn voor een deel dezelfden als die in de
Poetaroajo-vallei hun beulswerk hebben
verricht. Het schynt dat de Braziliaansche
regeering, anders dan de Peruaansche, er
wel iets legen zou willen doen, maar dat het
zeer moeilijk voor haar is, doordat het ge
bied waar rubber gewonnen wordt ongeveer
zoo groot is als heel Europa en ondoordring
baarder dan de binnenlanden van Afrika.
De quaestie is, dat het land rubber kan
voortbrengen, maar het geen bevolking heeft,
die de rubber kan produceeren. Zoo worden
er dan inboorlingen uit andere streken heen
gevoerd, zoogenaamd op grond van een
vrywillig contract, maar feitelyk in een
toestand van slavernij: hun kleeren en uit
rusting worden tegen een fantasie-prijs aan
hen^verkofcht, en die schuld «noeten zij door
rubber aan te brengen in-verdienendat
lukt bun echter nooit. Zoodra zij te weinig
naar den zin der opzichters brengen, be
ginnen de onmenschelijke mishandelingen,
dikwyls eindigend met den dood, l^et
doodranselen van vrouwen behoort tot de
dagelyks voorkomende verschijnselen. De
schavuiten kunnen hun beulswerk ongestoord
uitoefenen, want er zyn geen andere vreemde
lingen om hen op de vingers te kijken,
geljjk in Afrika b.v. de zendelingen.
machtig geworden van het veelbesproken
geheime Bulgaarscli-Servische verdrag
van het voorjaar van 1912, dat, geljjk men
weet, den Balkan-oorlog van verleden jaar
heeft mogelyk gemaakt. „Le Matin” publi
ceert het in twee gedeelten: de politieke
overeenkomst en de militaire. De politieke
heeft niet veel nieuws gebracht; wij wisten
zoo langzamerhand al pVecies wat daarin
stond en onze lezers weten het ook: Servië
zou Albanië krygen, Bulgarye Macedonië.
Zoo luidde, in 't kort, de inhoud van dit
verdrag. Dat de omstandigheden de uitvoering
dezer overeenkomst niet hebben toegelaten,
de lezer weet bet eveneens.
Het militaire gedeelte van het verdrag
evenwel bevat dingen die nog niet bekend
waren en die van zeer groot belang zijn.
Er blykt nanfelijk uit dat het Balkan-verbond
niet enkel tegen Turkye was gevormdf maar
ook tegenover Roemenië en Ooste l.rUk-
Hongarije. Zoo verbond zich Servië om
zoodra Roemenië Bulgarye den oorlog mocht
aandoen, van zijn kant Roemenië den oorlog
te verklaren en den Bulgaren met 100.009
man ter hulp te komen. En aan den anderen
kant beloofde Bulgarye aan Servië, dat
indien de Donauraonarchie de Serviërs
mocht aanvallen, het terstond 200.000 man
van zyn leger naar de Serviërs zou zenden
om hen te helpen. Dezelfde verplichting
nam Bulgarye op zich, voor het geval
Oostenrjjk-Hongarije onder een of ander
voorwendsel zijn troepen mocht zenden in
het Sandzjak Novibazar, hetzij mèt, hetzy
zonder goedvinden van Turkye.
In Weenen hecht men groot gewicht aan
de publiceering van het verdrag en de
bladen, die Oostenryk’s buitenlandsche
politiek in de Balkan-crisis steunen, wyzen
erop, hoezeer zy door deze onthulling wordt
gerechtvaardigd. Immers, er volgt hieruit,
zoo duidelijk als men maar wenschen kan,
dat de Bal kan bond tegen de monarchie
gesmeed was en dat hij derhalve een
ontzagwekkend gevaar voor haar is geweest.
In elk geval bljjkt uit dit verdrag hoe
Rusland onder welks auspiciën het
verdrag immers gesloten werd gepoogd
heeft, hiermee den buurman een hak te
zetten en in zoover mag men in Oostenrijk
tevreden zyn met het resultaat: de mis
lukking van dit Russische opzet.
De mogendheden hebben de voorloopige
Albaneesche regeering verwittigd, dat
de prins von Wied de hem aangeboden
kroon van Albanië heeft aanvaard. In ver
band daarmede zal de regeering afgevaar
digden van alle clans naar Walona, den
zetel der voorloopige regeering, ontbieden,
om tegen medio December den prins
tot hun vorst te kiezen.
Een Albaneesche afvaardiging zal dan
naar Potsdam vertrekken, om den prins de
kroon aan te bieden en deze zal in Januari
met zyn echtgencote naar Albanië reizen,
waar hy in de laatste helft dier maand den
troon zal bestijgen.
Over Mexico weinig nieuws. Van maat
regelen van de zijde der Ver'eenigde Staten
hoort men niets. In Mexico (stad) kan men
zich nog maar altyd niet voorstellen wat
prtjsident Wilson nu voornemens is te doen.
Iets ernstigs als gewapende tusschenkomst
schjjnt echter niet te dreigen; de Ameri-
kaansche zaakgelastigde te Mexico althans
heeft last gekregen om vooreerst nog op
zjjn post te bljjven, wjjl belangrjjke zaken
in overweging zyn.
De opstandelingen roeren zich geducht.
Hun aanvoerder Villa deelt mede, dat
de rebellen een groote overwinning heb
ben behaald bij Juarez. Zij maakten 700 ge
vangenen, terwijl 1000 man van de regeerings-
troepen zijn gedood. 30 gevangenen zjjn dood
geschoten. De rebellen maakten zich meester»
van twee treinen, die in hoofdzaak geladen
waren met geschut. De verliezen der rebel
len zjjn 500 dooden en 200 gewonden.
door den voorsteller
Daarna bepleitte
ventere u
Indische ai
H e e r e s onderst
bovendien op sf
opleiding der In<
en op beter
nasium aan.
Nadat de heer F o c k verklaard had de
fout te moeten zoeken in de minder goi
positie der ambtenaren, zeidede Minist
dat hij een verbetering op dit gebied erns
zou overwegen. De reorganisatie van
opleiding zou onafhankeljjk wezen van die
van het bestuurswezen.
Onjuist achtte de heer Fock het be
ginsel, dat men de helft der plaatsen bij de
instelling voor bestuursstudiën beschikbaar
_._n--•-1..: jaar
verklaarde in antwoord
e gegeven wenken zou
voor
stelt voor jongelui van 18 jai
De Minister verklaarde
hierop, dat hij de
overwegen.
Daarna bepleitte de heer Van R a a 11 e
een algebeele en consequente invoering van
het stelsel van staatspolitie in Indië, terwjjl
de heer Mendels op verbetering van de
verstandhouding 4usschen justitie en politie
aandrong.
De Minister wilde een en ander wel
in overweging nemen, doch deed uitkomen
dat men zich op dit gebied in Indië nog in
het stadium van proefnemingen bevond.
Op het desbetreffend verzoek van den
heer Vliegen zeide de Minister
een onderzoek naar misbruiken bij de
landbouwconcessiën toe.
Thans was men tot de 5e afdeeling
genaderd. Hierby verklaarde de heer Van
D e v e n t e r' dat hij op dit oogenblik niet kon
aandringen op de instelling eener Indische
universiteit, daar deze z. i. alleen ontwikkeld
kon worden uit het hooger vakonderwjjs.
De heer Gerhard wees op-het groote
verloop op de Indische scholen, in één jaar
43 pCt.! Het grootste gedeelte der leerlingen
was niet langer dan enkele dagen op school
aanwezig. Op de bjjzondere scholen was
bovendien ondeskundige leiding, onbekwaam
heid van het personeel en slappe *--u*
Daarom moest het onderwjjs op de i
scholen slectjt en onvoldoende zijn,
doet de regeering iets tot verbetering, i
spreker, maar niet genoeg voor de ondi
lagen der bevolking. Hij drong
in verband met deze quaestie op de
eener commissie aan.
De heer Ketelaar wees nogmaals op
het noodige van voorbereidend of Fröbel-
onderwjjs. Er was bovendien gebrek aan
dnderwijzers, waardoor men rijp en groen
uitzond. De regeering moest daarom zorgen
voor een betere positie en bevordering van
de onderwjjzc.-.
De Minister was van meening, dat het
in Indië zou moeten komen tot een poly-
technicum, een inrichting voor hooger vak
onderwjjs. Er kon overwogen worden, om
aan de H. B. S. in Indië het noodige klas
sieke onderwjjs te verbinden, opdat de daar
gediplomeerden van het universitair onder
wjjs gebruik zouden kunnen maken. Met
veel van het betoog van den heer Gerhard
kon de minister medegaan. Maar deze ver
gat, dat aan de kinderen op de dessa-scholen,
*,:jna naakt ter school komen, veel
I moest worden, alvorens met het
onderwjjs kan worden aangevangen,
was er echter een aparte ambtenaar
benoemd, om de dessa-scholen te contro-
leeren. Het gevraagde door den heer Ke
telaar in verband met het voorbereidend
onderwijs kon de regeering niet geven.
Na een enkel woord van de heeren Ter
Laan en Bogaardt werden de algemeene
beraadslagingen over dit ontwerp gesloten.
Terwijl nu de heeren Van Deventer,
Ter Laan en Bos op de oprichting van
meerdere H. B. S. met 5-jarigen cursus,
speciaal een te Bandoeng, aandrongen
Bodegraven, 27 Nov. De commissaris
der Koningin in Zuid-Holland heeft aan den
heer L. Tol Jr., architect te Lisse, op diens
verzoek, met ingang van 1 December, eervol
ontslag verleend als lid van de Gezondheids
commissie te Bodegraven.
Krimpen a/d Lek, 27 Nov. Ii
schaftuur waren de scheepmakersjoi
P. v. d. Velde en Hk. de Boer mt
bootje gaan zeilen op de rivier de
hii ooï« Hotseliog sloe"
°5T 'v»«riloor de
verkeerden,
van Klaveren
met een roeiboot naar de plaat
i smaakte de voldoening beide i
i redden.
Voor het te houden Volkspetitionne-
raent voor plaatselijke keuzê heeft zich hier
vanwege de afdeeling Krimpen a/d Lek der
Nederlandsche Vereeniging tot afschaffing
van alcoholhoudende Dranken een voorloopig
comité gevormd, bestaande uit de heeren
G. II. C. Wepster, L. Terlouw, A. Hekking,
A. Pek en J. Oostlander.
"Langerak, 27 Nov. Op ruim 57-jarigen
leeftjjd is alhier hedenmorgen na een ziekte
van slechts enkele dagen overleden de heer
J. Rozendaal Mzn.
In de raadsvergadering van 3 September
1889 werd lijj door den gemeenteraad tot
armmeester bij het Burgerlijk Armbestuur
benoemd. Den 8en Mei 1890 benoemde de k
raad hem tot voorzitter van dit college, en
den 12en December 1900 tot boekhouder-
armmeester, welke titel in den loop van
dit jaar, bij de reorganisatie van het arm
wezen, in dien van secretaris-penningmeester
werd veranderd, als hoedanig hij 5 Novem
ber j.l. werd herbenoemd.
Sedert de oprichting was de overledene
lid der Commissie tot wering van School
verzuim, waartoe hij in de raadsvergadering
van 2 Februari 1901 werd benoemd. Hjj
was mede-oprichter van de Ijsclub „Lan-
gerakNïeuwpoort” en vervulde in het
bestuur dezer vereeniging sedert de oprich
ting op 22 December 1902 eerst de functie
van vice-secretaris, later die van vice-
voorzitter.
Na het houden van een paar vóór
vergaderingen, waarin verschillende onder
werpen, ter zake betrekkeljjk, waren be
sproken, waren belanghebbenden tegen
gisteravond bjjeengeroepen ter vergadering
in cafë Oosterhout alhier, om te komen tot
definitieve oprichting van een Oranje-ver-
eeniging.
Een 24-tal personen was tegenwoordig,
die, nadat de heer B. II. van Prsz’'
vergadering had geopend en de aanwez'
een woord van welkom had toegesprol
met algemeene stemmen besloten tot
richting van de „Oranje-vereeniging
Langerak—Nieuwpoort” en zich allen als
lid opgaven.
In behandeling kwam een ontwerp-regle-
inent, dat artikels-gewjjze werd besproken
en met enkele kleine wjjzigingen werd vast
gesteld.
Besloten werd, een bestuur te kiezen van
5 leden en een commissie van bystand van
10 leden.
Als bestuursleden werden gekozen de
heeren C. Njjsen, hoofd der openbare school,
en W. Kujjl, beiden te Nieuwpoort; B. H.
van Brenk, hoofd der openbare school, A.
H. Bijl, hoofd der bjjzondere school en C.
Vujjk, allen te Langerak.
Als commissie-leden werden
Nieuwpoort de heeren J. vi^t 1
der Heiden, A. Rietveld, 1
Vonk, en uit Langerak de
Besten, P. M. Damsteeg, J. van
K. Maat en M. Versluis.
Besloten werd, de contributie te stellen
op minstens een gulden per jaar. Zij die-
zich thans als lid aanmelden, betalen nu
f 0,50 en een geljjk bedrag bij de inning
der contributie in 1914, terwjjl zjj, die in
den loop van het volgend jaar lid worden,
de gewone contributie betalen. a
De voorzitter sloot de vergadering met
een woord van dank aan de aanwezigen
en met een woord van opwekking aan de
gekozen bestuurs- en commissie-leden om
te trachten, ieder in eigen omgeving, zooveel
mogelijk leden voor de jeugdige vereeniging
aan te werven.
Papekop, 27 Nov. B. en W. dezer
gemeente hebben Woensdag aanbesteed:
het afbreken der bestaande en het bouwen
eener nieuwe openbare school met onder-
wjjzerswoning. Ingekomen 11 biljetten.
Hoogste inschrjjver de heer J. van Harpen,
te A mersfoort, met f 15,900; laagste de heer
W. Lastdrager, te Den Helder, met f12,617.
De gunning is aangehouden.
