«Ir. G. W. 1PKE
HOFSTEDE
INBOEDEL,
BRAMP! BRAND! BRAND!
V» zra'sJaclMr
Dt OnnerendB Goederen
Een ninke Bakkersknecht
M. E. DE HEER-KUYL,
Gevestigd:
te Lopik.
Vervolg der Nieuwstijdingen.
Advertentiën.
JACOBA LEEUWENHOEK,
Advocaat en Procureur,
GOUDA - WESTHAVEN 44.
Costuum-Naaister.
Vochtgehalte 13.6
Zuiverheid voldoende.
UITVOERING
het Militair Strijkorkest uit Gouda,
te BERKENWOUDE.
f 15150,-.
Om de roos te verdrijven,
A. N. van ZESSEN, Schounhoven.
Bericht van Inzet.
te NIEUWPOORT
Openbare Vrijwillige Verkooping.
te Schoonhoven/
en een DIENSTBODE,
NU KOMT HET ER OP AAN
WIENS SCHULD?
Brandend nieuwsgierig zal men zijn te weten, hoe ik vanaf
heden, vermoedelijk gedurende een week, zoolang de voorraad
strekt, voor zulke lage prijzen kan verkoopen.
Gestikte-, Wollen- en Mnltnn Dekens.
Prachtig Wit Katoen 15 Cts.
Gummi-Boorden, Jongenskragen, Manchetten, Fronts enz. met 10 7. korting.
Koestraat 6, SCHOONHOVEN.
HTAllNNIEVVf).
Schoonhoven, 13 Jan.
t De Minister van Financien
heeft den heer H. J. Hubert, Rijks-ambte
naar alhier, met ingang van 1 februari a.s.
als standplaats aangewezen de gemeente
Goreel.
t De heer J a c. P. v. d. Berg,
secretaris der Scboonh. Brandweer, ge
durende de mobilisatie tevens belast met
de fuuctie van Opper-Brandraeester, heeft
uit die functie ontslag aangevraagd, omdat
bij zich niet kan vereenigen met het beleid
van B. en W. Onvoldoende reddings
materiaal en het niet tijdig uitbetalen van
hst vaste corps zijn eenige dezer redenen.
t In de Staatscourant wordt
medegedeeld, dat by de Topographische In
richting verkrijgbaar is: van de chrorao-
topographische kaart des Ryks op de schaal
van 1 25000, bet met belangrijke wijzi
gingen herdrukte blad no. 504 Schoonhoven.
t De eigenaar van het café „den
Hem", alsmede bewoners van den Kerkweg
enden Lekdijk hebben tot den directeur-gene
raal der Staatsspoor het verzoek gericht,
aan den Hem een halte der Spoorlijn
GoudaSchoonhoven te vestigen, mede
omdat zich aan dei^ Hem het sportterrein
der Schoonhovensche Algemeene Sport-
vereeniging bevindt. (R. N.)
t Tot penningmeester der
Muziekvereeniging „Symphonia" is gekozen
de heer C. de Grujjter, zulks in de plaats
van den heer A. Schenk, die voor deze
functie had bedankt. (Verbeterd bericht.)
fHet Steuncomité alhier ont
ving twee giften van t-6 en een van f 1.
f Het water in de Lek is heden-
middag tot buitengewone hoogte gestegen.
Het staat van dyk tot dyk en heeft alle
uiterwaarden overstroomd. De steiger van
de Reederjj op de Lek buiten de Veerpoort
steekt nog juist boven de oppervlakte van
het water uit.
De motorboot en de veerpont ondervinden
veel last van den hoogen waterstand. De
pont kan moeilijk lossen en de boot moet,
als zy aan de ponton aanschiet, de passagiers
in een roeiboot overladen om hen daardoor
aan wal te laten zetten: de steiger, welke
van de ponton naar den wal voert, staat
nameiyk onder water. Meestal legt de boot
echter aan den grooten steiger aan.
f In no. i van den 8en jaargang
van „Ons Maandblad, orgaan gewjjd aan de
belangen van Goud- en Zilvernyverheid en
handel", uitgave Jansen, Post Cock te
Amsterdam, lezen we onder meer het
volgende:
Gaat het goed In Schoonhoven?
Then came a change, as all things
human change.
Tennyson.
In verband met een kort onderschrift,
dat wjj toevoegden aan een artikel in ons
vorig nummer van de hand van den heer
W. v. R. du Ch. getiteld „Ons Vakonder
wijs", zou bet wellicht den schjjn kunnen
hebben, dat het volgende bedoeld is als
een bestryding van het betoog van den
heer v. R.
Niets is echter' minder waar dan dat.
Ëet artikel beoogde een opbouwing van
het vakonderwijs, als raiddel tot het ver
krijgen van betere toestanden in de goud
en zilvernyverheid hier te lande. Zulk een
poging tot opbouwen ontmoete niets dan lof.
Wy wenschen hier het goede naar voren
te brengen van het bestaande vakonder
wijs en daaraan toe te voegen een beschou
wing, die wy als waarschuwing zouden
willen aangezien hebben by de hoogeiyk te
waardeeren pogingen, die tegenwoordig
worden aangewend om een nieuwe koers
in de Schoonhovensche Nijverheid te ver
krijgen.
By het streven naar dien nieuwen koers
wordt te Schoonhoven gebruik gemaakt van
den toestand van het oogenblik: de groote
malaise tengevolge van de politieke con
stellatie in Europa.
Zooals overal in den lande zijn ook te
Schoonhoven commissies werkzaam tot
steun van tengevolge van den huidigen
toestand noodlijdenden. In plaats echter
van de ter beschikking gestelde gelden
eenvoudig onder de aanvragers door weke-
lyksche uitkeeringen te verdeelen, wenscht
men die te doen verdienen door te laten
werken aan andere dan de eigenlijke
Schoonhovensche artikelen. Er worden zeer
vele gouden en zilveren voorwerpen uit het
buitenland betrokken, die men meent dat
hier evengoed kunnen worden vervaar
digd. Men tracht nu zooveel mogelyk
modellen bijeen te krijgen en die in Schoon
hoven te doen namaken, hetwelk men te
gemakkelijker kan doen, omdat een even-
tueele mislukking geen groote schade zou
teweegbrengen, omdat hier gelden als
arbeidsloon besteed worden, die anders
wellicht geschonken zouden zjjn. Ter ver
krijging van grondstoffen voor de te maken
voorwerpen stond het gemeentebestuur van
Schoonhoven een voorschot toe van f 4000.
Wanneer men nu den toestand van de
goud en zilvernyverheid van Schoonhoven
beschouwt, dan moet men dien vooral niet
vereenzelvigen met dien in Nederland,
wat ten onrechte maar al te vaak wordt
gedaan. De acute aandoening, waaraan zy
thans lydt en die haar van buiten af is
aangedaan, daarlatende, staat de fabricage in
het vak wat ons land betreft er niet slecht
voor. De uitbreiding die verschillende
ondernemingen in de laatste jaren hebben
ondergaan wy behoeven geen namen te
noemen, t.h.t. hebben wy er herhaaldelijk
op kunnen wyzen zyn daarvan het door
slaand bewys. Alleen met de kleinere
ondernemingen staat het dooreengenomen
slecht. En waar de Schoonhovensche in
dustrie bijna uitsluitend in dergel jjke kleine
zaken is georganiseerd, daar is t duidelyk,
dat het ook te Schoonhoven slecht staat.
Enkele fabrieken van meer importantie
maken daarop dan weer een gunstige uit
zondering.
Conclusie: de grootere ondernemingen
prospereeren, de kleinere lijden.
De vraag kan ook worden opgeworpen:
is de industrie van Schoonhoven voor ons
vak van een zoodanig belang, dat wy ons
speciaal met haar hebben bezig te houden
Wanneer men in aanmerking neemt, dat
het aantal personen in geheel Schoonhoven
in het goud- en zilvervak werkzaam, met
zoo heel veel overscbrydt het aantal werk
lieden aan een paar enkele groote fabrieken
elders, dan kan mén zich omtrent dit belang
inderdaad wel sceptisch gestemd voelen
Inderdaad, de Schoonhovensche Nyverheid
beduidt voor ons vak bitter weinig. Zooals
zij er op 't oogenblik is, is zy een vegetee-
rend overblijfsel van hare vroegere betee-
kenis. Eu bet vak zou er werkelyk met
veel minder van worden als men de zieke
liet doorzieken, ook a) zou er de dood mede
Toch zal niemand dit willen. En wy
allerminst.
Schoonhoven is het historisch middenpunt
van onze Vaderlandsche Zilvernyverheid,
als hoedanig wy haar gaarne nieuw leven
zouden willen zien ingeblazen, teneinde baar
een nieuwe rol te doen spelen in ons nooit
volprezen vak.
Daarby komt een tweede zaak van belang.
Het is het belang van het kleinbedryf. Wy
vergeleken hierboven dit kleinbedryf met
de groote ondernemingen en trokken een
conclusie die niet gunstig was voor het
eerste. Wat ons teer leed doet. Want
juist dit kleinbedryf is van groot sociaal-,
uiaar ook van buitengewoon vakbelang.
Vooral in óns vakl Geen vak is er waar
de individualiteit van den werkmau zoo tot
haar recht kan komen als het onze. Ons
vak heeft evengoed als de andere zyn
massa-artikelen, doch door den hoogen prys
van vele producten, gevolg van dure grond
stoffen, blytt er steeds gelegenheid te over
voor die werkstukken, waar de werkman
zjjn eigen karakter in legt. Dat daarvoor
het kleinbedryf van gróote waarde is spreekt
vanzelf.
Hier komen wij als vanzelf tot de be
spreking van een groote fout, die by de
beoordeeling vau onze Nederlandsche In
dustrie vaak gemaakt wordt: men meet
haar te Veel af by die van onze oostelyke
buren! Men zy hiermede voorzichtig. Want
of de groote vlucht van de Duitsche goud
en zilvernyverheid er een van blyvenden
aard zal bljjken, is zeer de vraag. Meu
vergete niet dat deze vlucht er een is van
zeer rccenten datum! Wat beteekent een
halve eeuw in de wereldgeschiedenis? Is
een halve eeuw voldoende óm op empirische
gronden vast te stellen: deze of die is de
weg dien men beeft in te slaan? Men ver
gete niet, dat de grootste winsten in
de Duitsche industrie gemaakt worden door
die fabrieken, die de kwaliteit het meest
hebben gedepreciëerd. Wy hebben reeds
meer betoogd, dat die depréciatie voortdu
rend zóó om zich heen beeft gegrepen, dat
zjj thans is aangeland aan... bet vergulde
koper, bet galvanisch vergulde k«per!
De afwerking is goed, de kwaliteit
wy bedoelen van het materiaal slecht.
Tevens vinden wy, dat aan dén anderen kant
de grootste winsten worden gemaakt, daar
waar bet hoogste doel is: de imitatie. Tracht
men zichzelf te zyn, eigen vormen te vinden
en toe te passen, dan gaat 't als vaakmen
verdient, maar ryk wordt men er niet van.
Doch waar men de oude stijlen als basis
neemt baroque, rococo, empire met
een would be modern sausje overgoten, daar
had men succes: natuurlijk geen artistiek,
maar een commercieel succes.
Als wy vragen: kan het zoo .doorgaan,
zal het steeds zoo doorgaan, dan zyn wy
zoo vrij eea dubbel vraagteeken er achter
te plaatsen.
De oorlog, die nu over de wereld gekomen
is, heeft voor 't oogenblik wie kan zeggen
voor hoe lang? alles stop gezet. Wat
zal er daarna gebeuren?
In Schoonhoven heeft men zich nu aan
't imiteeren van deze imitatie gezet. Er
zyn er daar velen, die er het hoogste heil
van verwachten. Waarom zou men niet
nadoen, wat anderen .voordeel bracht?
Men zy echter voorzichtig, voorzichtig!
Daar is een causaal verband tusschen het
verval der goud- en zilvernyverheid te
Schoonhoven en het standpunt waarop veie
"•ctaoonhovenaars staan: bet standpunt van
den geïsoleerden plattelander. Laat ons
ronduit het kind by den naam noemen:
men spreekt van het Schoonhovensche
boertje. Men spreekt er niet geheel ten
onrechte vanVraagt men een Schoon-
hovenaar naar dit of dat artikel, by antwoordt
u de uitzonderingen zyn er, maar
bevestigen den regel ik heeft bet niet,
of ik maakt dat niet. Ook kan men hem
vaak hooren zeggen: ik heb dit of dat
daarmede gerolen.
Velen zullen zeggen dat bet hem niet zit
in de vervoeging der werkwoorden, en
anderen zullen vragen wat of dit geschool-
meester met de goud- en zilvernyverheid
te maken heeft.
Eilieve, het heeft er véél mede te maken.
Er blykt uit vele andere aanwijzingen
zyn er natuurlijk óok dat de Schoon-
hovenaar geen kind is van zyn tyd. Hy
komt niet meé. Hij kent de wereld niet.
Hy is hét beeld van den heiligen eenvoud,
den stille in den lande, waar 't groote
wereldbeweeg aan is voorbijgegaan.
Sancta simplicitas!
Dit is het waar wy op wilden wyzen:
men kome te Schoonhoven tot grootere
ontwikkeling van de persoonlijkheid.
Waardoor?
T)oor onderwijs, onderwys, onderwijs!
Primo: onderwys dat leidt tot algemeene
ontwikkeling. Er zy veel gelegenheid voor
goed lager onderwys, uitgebreid lager
onderwijs, middelbaar onderwys. Eu by de
gelegenheid die er is verzuime men vooral
niet dit is eigenljjk waar 't op neer
komt aan te dringen op het gebruik
maken ervan. Een Amsterdamsche
volksuitdrukking van menig ouderpaar
luidt: myn kinderen hoeven geen advocaten
te worden, ik Iaat ben alleen maar op
school „uit"leeren. Wy gelooven dat te
Schoonhoveu ook maar al te veel minachting
bestaat voor algemeene ontwikkeling. Alge
meene ontwikkeling, die vooral by voorbeeld
door beoefening der wiskunde wjj wezen
er in „Ons Maandblad" reeds op zoo be
vorderd wordt. Men zie toch niet met stomme
verwondering neer op 't nuttelooze van
't bewyzen der stellingen in de fameuze
twee evenwijdige lynen gesneden door een
derde, of op de berekeningen van (a -f b)2.
Men begrype toch, dat het er om gaat het
denkvermogen, de hersens te vergrooten.
Secundo: het onderwys dat leidt tot
vak-ontwikkeling, dus het vakonderwijs!
En nu vallen wy maar onmiddellijk met de
deur in huis: Men verzuime vooral niet te
wyzen op hel groote nut van hetaanleersn
der eeuwenoude maar nooit verouderde
technieken: dry ven, ciseleeren enzoovoort.
Men zie toch niet met stomme
verwondering neer op 't nuttelooze van het
leeren drijven van een vaas of van een
trekpot, omdat „handwerk tegenwoordig
toch niet meer, of zeer weinig, gevraagd
wordt." Men begrype toch dat het er om
gaat werklieden te kweeken die hun vak
verstaan, die zelfstandig in staat zyn door
de kennis der eigenschappen van hun
materiaal hun werkzaamheden aan te passen
aan den geest van den tyd! Wy zeggen
geen kwaad van wat nu in Schoonhoven
gebeurt: namaken van Duitsche artikelen.
Het geld is er toch voor en 't is beter dat
het verdiend wordt dan cadeau gekregen.
Doch wy voorspellen dat het by de
nagemaakte artikelen bljjven zal. Zoodra
men in Schoonhoven zoover is, dat men
ze heeft nagemaakt en goed nagemaakt,
is het met de gangbaarheid al weer gedaan,
en zijn we even ver als by 't begin.
Neen, niet deze doffe imitatie, die hoogstens
een erkenning is van eigen onmacht.
Ontwikkeling, ontwikkeling van 't thans
opgroeiend geslacht door verbetering van
't onderwys!
Maar op een verstandige manier.
Niet trachten scholen op te richten,
waarvan men verlangt dat ze volleerde
goud- en zilversroidjes zullen afleveren, die
direct aan den gang kunnen gaan, en onze
nijverheid de overwinning kunnen bezorgen.
De schoolgeleerdheid zélf zal het hem nooit
doen!
Op de school leere men alleen: te leeren.
Men geve den leerling een basis, waarop
steunende, bij in de praktijk verder kan
leeren. De school als zoodanig is het begin,
bet elementaire begin van de leerjaren, de
school van het leven en van het lot vorrae
de hoofdzaak.
Hier komen wy er toe als onze meening
te uiten, dat in dezen gedacbtengang de
bestaande scholen de plank nog niet zoo
ver mis zyn.
Van de school te Haarlem de school
voor Kunstnijverheid van de Maatschappij
van Nyverheid hebben wy herhaaldelijk
het een en ander vermeid. De afdeeling
„metaalbewerking" beeft inert weet het
vaak onze belaugstelling gehad, en beeft
die steeds. Afbeeldingen van werkstukken
ook min of meer in leergangen gerang-
schikj hebben wjj in bet begin van den
vorigen jaargang gepubliceerd en gecom
mentarieerd. En menig vakman, die niet
alleen zijn vak verstaat, maar het ook lief
heeft, was met ons verbeugd over hetgeen
binnen de grenzen van ons Vaderland ge
presteerd wordt. Er wordt in Haarlem,
het zy hier met ernst en overtuiging gezegd,
werk gedaan dat goed is, dat van onbere
kenbaar belang kan zyn voor het vak.
Dat men van de resultaten in de praktijk
van het vak niet veel merkt, is niet de
schuld van de school, noch van den direc
teur, den heer E. A. von Saher, wiens
bekwaamheden en wiens ijver voor de
levenstaak, die hem lief is, boven onzen
lof zyn verheven, noch van den leeraarder
afdeeling metaalbewerking, den sympa
thiekeu idealist Peddemors. Het is de
schuld van het -vak, van de vakmannen,
wier belangstelling bjjna is gelijk nul. Juist
dat gebrek aan belangstelling is bet smar
telijke dal ons zoo vaak kan hinderen. Er
wordt in 'ons vak minachteud neergezien
op wat men smalend noemt idealisme.
O, ik verlang dat niet van den handelsman,
wiens eerste en hoogste gebod is: winst
maken. Met andere woordenhoe koop ik
het goedkoopst, hoe verkoop ik het duurst.
Ik verlang het niet van hem. Maar ik
verlang het van den njjvere, die weet wat
het zegt de modellen te ontwerpen en uit
te voeren, die straks bij het publiek „er in"
zullen gaan. Ik verlang van hem dat hij
geen bekwame werklieden uit het buitenland
zal halen om bun de leiding van een afdeeling
op te dragen, ik verlang van hem dat by
door zyn belangstelling zal medewerken tot
het kweeken van degelijke mannen in ons
eigen lief vaderland, mannen met een ont
wikkeld verstand en een gevoelend hart,
mannen die beschikken over de handgreep
en bet oog van den ambachtsman in de volle
en schoone beté^kénis Van dit woord. Voor
dit kweeken van dergelyke mannen hebben
wy on?e scholen voor kunstnijverheid
noodig. Ja, waarachtig: kunstnijverheid.
De kunstnijverheid beoogt immers het
maken, het scheppen van voorwerpen
waarvan de bruikbaarheid zich aan het
schoone paart. Voorwerpen, die aan dit
doel beantwoorden, zyn het die de aan
trekkingskracht op het publiek uitoefenen,
waardoor dit tot koopen gebracht wordt.
Weliswaar zal men bjj de vervaardiging
van die voorwerpen er ook op uit moeten
zyn haar te doen geschieden langs ratio-
neeien, fabriekmatigen weg. En de resul
taten van pogingen in deze richtingen zullen
ook niet uitblijven, als men maar blijft
vasthouden aan de kern, die geleverd wordt
door de kunstnijverheid in hare schoone
idealistische beteekenis. Want ook de
handelsman van zooeven, voor wien het
hoogste gebod is winst te maken, zou die
winst zeer zeker niet verkrijgen, als de
idealistische werkman er niet was die het
oermodel schiep. Ik verlang het zy nog
eens gezegd va« dien handelsman niet
dat hy,wat voor dit ideaal voele, maar bij
hebbe ér toch eerbied voor. Want ook hy
lééft ervan!
By ae vakscholen in het buitenland is
het eigpnlyk in den grond niet veel anders.
Ook dénr zyn de hoofdvakken van beoefe
ning: vakteekenen, dry ven, ciseleeren, email-
leeren enz. De leerlingen leeren er volstrekt
niet hoe men een gangbaar massa-artikel
marktklaar maakt. Dat gebeurt in de practyk.
Maar de schoonheid hebben zy op de school
leeren zien, de kennis van bet materiaal
hebben zy op de school geleerd, de oer-tech-
nieken werden hun op de school eigen gemaakt.
De Pforzbeiinsche industrie van koperen
byodterieën profiteert ervan in hooge mate.
Hier is een vergelijking van de fabricage in
Oberstein met de_ fabricage in Pforzheim
leerzaam. Beide betrekken hun kilonieters
tombakdraad en de vierkante geografische
mijlen tombakplaat van de groote pletteryen
in Wesffalen. De Obersteinsche dubbeltjes-
kettingen en colliertjes en cents-ringetjes
vond men tol heden in de galanterie-winkels.
De Pforzheimsche koperen bijouterieën die
wat meer kosten, maar die uit hetzelfde
materiaal zyn gemaakt, vindt men tegen
woordig by de goudsmeden. Dit is al lang
het geval in Duitschland, dit is in de laatste
jaren ook het geval' in Nederland. Maar
waarom maken nu die Pborzheimsche
artikelen uit betzelfde, eigenljjk waardelooze,
materiaal een beteren prijs? Het is omdat
er aan ten grondslag ligt de bekwaamheid
van den Kabinetmeister, die zyn vak
verstaaL Deze Kabinetmeister is een goud
smid die bet vakonderwijs heeft medege
maakt, en er in de eerste plaats geleerd
heeft wat men in Nederland voor den toe-
komstigen goudsmid overbodige luxe en
mal idealisme vindt. Willen wy by ons
het vak verbeteren, dan halen wy tegen
zwaar geld zoo'n Duitschen Kabinetmeister
hier na»r toe, of wy maken Duitsche artikelen
ilaats van zelf mannen te kweeken
onszelf
dat niet?
tevehs
een mall die algemeen ontwikkeld is. De
Duitsche werkman is in het algemeen meer
ontwikkeld dan de Nederlandsche. Wy
zeggen geen kwaad van het volksonderwijs
in Nederland, wy zyn in deze incompetent
tot oordeelen, maar de resultaten die wy
by de werklieden vinden zyn treurig. Het
is wel sterk dat aan de Haarlemsche school
voor Kunstnijverheid ook nog aan algemeene
ontwikkeling gedaan wordt, gedaan moet
worden, omdat het lager, meer uitgebreid
lager en middelbaar onderwys hier blijkbaar
te kort schieten.
Dij afwezigheid van de algemeene ont
wikkeling van den Schoonhovenaar is de
oorzaak van zyn achterlijkheid op com-
merciëel *ebied-.
Wy hebben dit te Schoonhoven gezegd,
doch klopten aan een doovemansdeur.
Te Schoonhoven heerschle nog by ieder,
dien wy hoorden spreken, de bekende afkeer
tegen den (grossier en d»*n winkelier, die
den Schoonhovenschen kleinen baas voor
schandepryzen laten werken. Zij hadden
alle schuld! Dat zij schuld hebben, ont
kennen wij niet, doch al maakt ge u er
nóg zoo kwaad over, het geeft u niets. Den
handelsman, voor wien het hoogste en
eenigste gebod is winst makeh, schakelt ge
er niet mede uit. Ook doet ge dat niet,
wanneer ge den verkoop der Schoonhoven
sche producten wilt organiseeren in een
z.g. Coöperatieve Verkoopsvereeniging.
Iemand die eenigszins thuis is in den
handel vooral in ons vak weet toch
immers, dat de koopman zich niet door den
beambte van een vereeniging laai op zy
dringen. De laksbeid vau den papiereu
koopman zal het afleggen tegen het élan
van den koopman van vleescb en bloed.
In den handel geen bureaucratie!
Maar men ontwikkele den Schoonhovenaar
ook in het commeroiöele, zoodal by zijn
man staat. Zyn versohynipg zy er geen
van de hulpeloosheid van den onontwikkelde
en zyn handelsbrief wekke niet den lach
lust van den ontvanger. Hy worde man
van zyuen tijd, hy worde koopman, zooals
ze er in de twintigste eeuw moeten zyn,
met veelzijdige ontwikkeling, die iets weet
van de wetten van vraag en aanbod en van
de manieren van den handel.
Het gaat ermede als by de Europeesclie
landen en volken. Wat helpt bet u of ge
klaagt over bet militairisme van den een of
anderen staat? Of gjj klaagt of scheldt, hy
trekt er zich niets van aan. Zorg dat ge
hem wederstaat! Zorg dat ge den over
weldiger doet ondervinden, dut er een macht
tegenover hem aanwezig is. Alleen dddrop
zal zyn bruutheid afstooten.
Wanneer wy hierboven de school te Haar
lem als leiddraad voor onze beschouwing
namen, dan hadden wy eigenlyk ook de
school te Schoonhoven daartoe kunnen ge
bruiken. Alleen zouden wy dan ons betoog
met wat minder frissche kleuren hebben
kunnen schilderen. Want de school te
Schoonhoven staat natuurlijk by de Haar
lemsche ten achter, wat echter niet te ver
wonderen is. Lydt de school te Haarlem
aan gebrek aanbelangstelling, zy heeft daar
tegenover weer voordeelen: de machtige
steun van de Maatschappij van Nyverheid,
de leiding van een directeur van groote,
veelzijdige bekwaamheid en rijke ervaring
ais de heer Von Saher is, de ruimere geld
middelenGaat men echter na de groote
moeilijkheden waarmede de school te Schoon
hoven te kampen heeft, dan moet men v-iak
nog verwonderd staan over wat de directeur,
de heer Tepe, er nog van gemaakt heeft.
Zeer beperkte geldmiddeleu, die tot gevolg
hebben gebrekkige leermiddelen en voofl-
dureude wisseling in het onderwijzend per
soneel, gebrek aan een krachtig bestuur,
gebrek aaD waardeering van de zijde van
de nijverheid zelf. De Schoonhovenaar over
bet geheel genomen voelt er niets voor.
Prachtstaaltjes zouden er van te releveeren
zyn. Erger: de school wordt door vele
patroontjes beschouwd als een onnut ele
ment, dat eigenlyk maar moet worden tegen
gewerkt. Kleinburgerlijke, plattelandsche
domheid, ziedaar bet logge gedrocht dat zyn
zwaren voet op de schooi neerzette, evenals
de oorlog dat deed op het bloeiende land
van Vlaanderen. Nu kunt ge een voorraad
aanmerkingen klaar maken, en tegen de
school aanvoeren heuscb, wij hebben er
ook vele in ons arsenaal en de directeur
der school kent ook de gebreken wel
maar wy vragen u, kan men wat anders
verlangen als de omstandigheden zóó zjjn?
Maar dit is het goede, dit is iets vdn het
goede: de technieken der metaalbewerking
worden er onderwezen, #-r wordt gedreven
en geciseleerd. De goede grond is er. De
wil is er ook. Datgene, wat er aan ont
breekt,bet is niet de schuld van de
school, maar van wat aan de school ont
houden wordt. Een stoker kan de machine
niet stoken zonder steenkool. De goudsme
den in Duitschland kunnen niet werken
als al het goud naar de Reichsbank moet.
Een architect kan geen huis bouwen als by
geen opdracht ervoor krygt van iemand die
het geld ervoor heeft, of als hy geen mate
rialen of geen werklieden te zyner beschik
king krygt. Maar is dan de mislukking de
séhuld van den stoker, van de Duitsche
goudsmeden, van den architect?
Wy kuunen ons toch reeds te lang betoog
nog verder uitwerken, nog meer in details
treden, doch altijd zal de synthese ervan
deze zijn
Ontwikkel den individu. Geef hem alge
meene ontwikkeling, geef hem vakontwik
keling, maak hem wereldwijs. Dan komt
het overige vanzelf. En namaken van bui-
tenlandsche artikelen zal in Schoonhoven
even overbodig zyn als de coöperatieve
verkoopsvereeniging.
Nog dit:
Wy geven gaarne toe dat onze pen te
kort schiet in het omschrijven van wat in
deze onze bedoeling is. Doch deze bedoe
ling is gebaseerd op een veeljarige belang
stellende waarneming van wat er in binnen-
en buitenland in het vak voorvalt en
voorgevallen is. En wij verzoeken den
critici te willen in overweging nemen, dat
wy haar niet geven als een axioma of als
een evangelie. Aan ons geloof is aange
past juist omdat het een krachtig geloof
is de verdraagzaamheid.
Wat wij schreven zy slechts beschouwd
als een waarschuwing die wy wilden
doen hooren tegen wat in Schoonhoven
als het eenige ware wordt aangeprezen
en waarmede men aan Schoonhoven bet
geluk scbjjnt te willen opdringen met een:
zóó hebt ge bet te aanvaarden, en anders
niet.
(Wordt vervolgd.)
De groote leening.
Het bedrag, waarvoor op de staatsleening
van 275 millioen is ingeschreven, bedro-g
Maandagavond omstreeks 5 uur reeds 402
millioen.
De groote leening is dus zeer goed geslaagd.
By het departement van financiën zyn
Maandagavond verscheidene telegrafische ge-
lukwenschen voor den Minister, Mr. Treub,
ingekomen met het welslagen van de lee
ning, o. a. van den voorzitter van de
Kamer van Koophandel te Amsterdam en
van de Vereeniging voor den Effecten
handel aldaar.
Ilollandsche Maatschappy
van Landbouw.
In de jongste vergadering van het
Hoofdbestuur der Hollandscbe Maatschappy
van Landbouw was, blykens mededeeling
in het Ned. Landbouw-Weekblad, ingekomen
van de Bfdeeiing de Lier een verzoek, dat
het Hoofdbestuur zich tot de Regeering
zou wenden met verzoek, om de prjjzen
van veevoederartikelen zoo laag mogelyk
te houden of te doen houden.
Adhaesie-betuigingen aan dit verzoek
kwamen in van .tal van afdeelingen,
coöperatieve- en landbouwvereenigingen.
Hef verzoek vond instemming by de
vergadering. Toch achtte men het niet
gewenscht zich op het oogenblik in deze
tol de Regeering te wenden, omdat men
daarvan geen resultaat verwachtte.
Het Hoofdbestuur hield zich reeds bezig
met planqen om den aankoop van veevoeder
artikelen ten behoeve van de afdeelingen
en landbouwvereenigingen zonder steun van
de Regeering door te zetten. Hy vertrouwt,
dat die plannen zullen slagen en boopt
binnen enkele dagen de belanghebbende
corporaties hieromtrent te kunnen berichten.
Mochten echter deze pogingen niet slagen,
dan zal nader worden overwogen of van
den drang der afdeelingen gebruik zal
kunnen worden gemaakt om by de Regeering
op wjjziging van bet besluit van 2 December
1014 aan te dringen.
Van de afdeeling Bodegraven was inge
komen een verzoek, om by de Regeering
aan te dringen op het geven van verlof
aun de in dienst zijnde landbouwers in de
maanden Maart en April a.s. van 2 3
dagen per week. ten einde toezicht op
hunne zaken te kunnen houden, welk toe
zicht in den kalftyd hoogst noodig is.
Ook van andere zjjde ontving het Hoofd
bestuur verzoek om bjj de Regeering aan
te dringen op het geven van meer verlof
aan bedrijfsleiders.
Na breedvoerige bespreking werd besloten
geen stappen by de Regeering te doen als
door aanvragers wordt verlangd, aangezien
in den loop der maand Januari 1915 door
den Minister van Oorlog een ander wets
ontwerp zal worden ingediend, regelende
het onder de wapenen houden der landweer,
en bjj de behandeling daarvan zal zeker ter
sprake komen de regeling der verloven.
Van de afdeeling Weespercarspel was een
verzoek ingekomen om pogingen aan te
wenden by bet Departement van Oorlog, om
opheffing van de voorbereidende inundatiën
te verkrygen.
By de bespreking werd gewezen op de
groote schade die de landerijen zullen krjj-
gen en teugevolge daarvan op de groote
schadevergoeding, die het Ryk later zal heb
ben te voldoen.
Besloten werd aan het verzoek der af
deeling gevolg te geven.
"Ameide, 12 Jan. In de laatste vier
maanden van ,1AM8 zijn van bier verzonden
200.000 Engelsche manden, tegen ruim
160.000 stuks in hetzelfde tijdvak van 1914.
In aanmerking genomen, dat er veel man
denmakers onder de wapenen zyn, mag uit
deze cyfers zeker worden afgeleid, dat de
oorlog op de manden-industrie geen nadee-
ligen invloed heeft.
"Arkel, 11 Jan. Hoewel van den aard
appeloogst alhier nog slechts enkele partyen
zyn verkocht en er derhalve nog duizenden
H.L. te koop zijn, boort men van handel
zoo goed als niets. Gepasseerde week weid
voor een enkele party, ongeveer 60 H.L.,
tevergeefs f 3 per H.L. geboden.
"Bergambacht, II Jan. De landweer-
plicbtige D. C. Schenkel uit deze gemeente
is uit den militairen dienst ontslagen wegens
lichaamsgebreken, ontstaan buiten den dienst.
Zaterdagmiddag liep het 4-jarig zoontje
van den bouwman VY. B. alhier tegen een
pan kokend water, welke zyn moeder droeg.
De pan kantelde en bet kind kreeg bet
kokende water over het lichaam, waardoor
het zich deerljjk aan de borst brandde.
Door den heer Fauël, arts alhier, werd
geneeskundige hulp verleend.
"Bleskensgraaf, 12 Jan. Aun den
militieplicbtige H. v. d. Horst alhier is b(j
Koninklijk besluit van 14 December 1914
voor 1 jaar vrijstelling van den dienst
verleend wegens kostwinnerschap.
§Cappelle op d IJssel, 11 Jan. Tot
technisch adviseur bjj het onderzoek naar
openbare verlichting door gas of electriciteit
in deze gemeente is benoemd de heer N. W.
van Doesburgh, directeur der stedelijke
fabrieken van gas en electriciteit te Leiden.
"Giessendam, 12 Jan. Een adres, voor
zien van 105 handteekeningen van land
bouwers en veehouders in aeze gemeente,
is gezonden aan den Minister van Landbouw,
Handel en Nijverheid.
Dit adres, dat nagenoeg gelijkluidend is
aan het adres, uit Streefkerk verzonden,
heeft inzonderheid tot strekking, dat het
de Regeering moge behagen een einde te
maken aan het afmaken van runderen, die
lijdende zyn aan of verdacht worden van
mond- en klauwzeer.
"Hoornaar. 11 Jan. Aan het hulppost-
kantoor alhier is in het afgeloopen jaar in
de Rijkspostspaarbank ingelegd een bedrag
van f 5531,59, verdeeld over 161 inlagen.
"Kinderdijk, 11 Jan. De zangvereeni-
ging „Oefening baart Kunst" alhier heeft
aan de steuncomité's der gemeenten Alblas-
serdam en Nieuw-Lekkerland elk f 12,50
afgedragen.
Van F. Kloos en Zonen's Werkplaatsen
alhier is Donderdag te water gelaten een
elevator-ponton, lang 30 M., breed 10 60 M.
en hol 3.30 M., gebouwd voor rekening van
de Ned. Graan-Elevator-Maatschappy.
De machinale installatie wordt door een
Duitsche firma geleverd.
Lekkerkerk, 12 Jan. De bus, waar
mede ten gemeentebuize by huwelijksvoltrek
kingen gecollecteerd wordt ten voordeele
van de Diaconie der Ned. Herv. Gemeente
alhier, heeft in 't vorig jaar f45,90 opgebracht.
Wylen mevrouw A. v. d. Velden—
Broere alhier heeft baar gansche vermogen,
op drie legaten elk van f 1000 na, geschonken
aan de Weesinrichting te Neerbosch. Deze
inrichting krijgt f 25000.
""Meerkerk, 12 Jan. Ortze vroegere
dorpsgenoot de heer J. J. Bikker, thans
wonende te IJsselmonde, is te's-Gravenhage
geslaagd voor het examen melkcontroleur
(afdeeling „melkonderzoek op gebreken").
Voor de militie, lichting 1916, hebben
zich in deze gemeente 21 jongelieden doen
inschrijven, van wie 7 redenen tot vrystel-
ling hebben opgegeven.
"Oodewater, 12 Jan. In den vroegen
morgen van j.l. Zaterdag overkwam den
melkboer N. v. d. B. alhier een leelyk
ongeval. Met paard en kar op weg zynde
om zyn klanten te bedienen, liep onverwachts
een der wielen van de kar en sloeg het
paard op hol. Nadat het dier langs enkele
straten was gehold, werd bet gegrepen.
Het ongeval ifflp nog vry goed af: de kar
was zoo goed ais ongehavend gebleven en
van de melk waè hoegenaamd niets verloren
gegaan: alleen had de melkboer zich een
weinig bezeerd.
*Beenw(jk, 12 Jan. In het café van
den beer N. J. van Dam aan de Reeuwyksche
brug is de derde vergadering in dit seizoen
van het alhier gevestigde Leesgezelschap
gehouden.
Als spreker trad ditmaal op de heer
R. Kooiman, die met een uit het Duitsch
vertaalde novelle, getiteld „DeDowsen bun
varkentje", het opgekomen publiek zeer
aangenaam wist bezig te houden.
Na deze lezing volgden eenige by-
dragen zoowel van ernstigen als van
humoristischen aard, waarna de voorzitter
de bjjeenkomst sloot.
Bij de j.l. Maandag gehouden verkiezing
voor een penningmeester van den polder
Reeuw(jk zijn uifgebracht 21 stemmen,
waarvan op de heerenL. P. van Leeuwen 12,
F. van Wingerden 7 en N. J. van Dam 1.
Eén biljet was blanco.
Daar de gekozene, de heer L. P. van
Leeuwen, vergunninghouder is, zal hy zich
eerst moeten wenden tot den inspecteur
der Drankwet, voor hy de benoeming kan
aanvaarden.
"Htolwijik, 11 Jan. Terwjjl verleden
week de 14-jarige metselaarsleerling W. v.
D. bezig was met het vervoeren van een
kruiwagen zand, had by het ongeluk, dat
de kruiwagen kantelde en hy met een vin
ger beklemd geraakte tusschen den boom
van den wagen en een hek. Dat klemmen
kwam zoo ongelukkig aan, dat de geheele
na -el van den vinger werd weggeknópen
en de geneesheer er natuurlijk aan moest
te pas komen. De gewonde hand zal nu
eerst een dag of veertien moeten rusten,
eer de jongen zyn werk weer zal kuunen
verrichten.
De vereeniging „Excelsior heeft Vry-
dag j.l. in hare huishoudelijke vergadering
besloten, pm dezen winter wel een tweede
uitvoering te geven, doch de netto-opbrengst
af te dragen aan het Nederl. Steuncomité.
Met bet oog op dit goede doel is het te
hopen, dat de vereeniging in ruime mate
den steun der ingezetenen zal ondervinden.
Waddinxveen, 12 Jan. De heer
D. Douma, volontair aan de Chr. school
alhier, is benoemd tot onderwijzer aan de
school voor Chr. Nationaal Onderwys te
Gouda, hoofd de heer P. M. Both.
Een tweetal landbouwers, voorheen
vrienden, kregen met elkaar kwestie. Van
uit Gouda komende, wachtte de een den
ander op in Bloemendaal en spoedig kwam
het van woorden tot daden. Een geldkwestie
by het kaartspel scheen de oorzaak te zyn.
Spoedig lagen beide heeren over den grond
te rollen en takelden ze elkaar aardig toe.
Een der vechtersbazen heeft daarvan aan
gifte by de politie gedaan en deze onder
zoekt thans de zaak. (D. v. G.)
KEBKNIKUWN.
•Glessen-Ondekerk, 12 Jan. Niet
op Zondag 31 Januari e.k., geiyk is gemeld,
maar op Zondag 7 Februari a.s. hoopt Ds.
K. H. E. Gravemeyer afscheid te nemen
van de Ned. Herv. Gemeente alhier. Op
Zondag 14 Februari zal Z. Eerw. te Vóór-
burg zyn intrede te doen.
"Krimpen a/d Lek, 12 Jan. De Dia
conie der Ned. Herv. Kerk heeft van de
Chr. Joogelingavereeniging „Eben Haezer"
een gift ontvangen van f 10.
Waarder, 12 Jan. Zondag j.l. nam Ds.
P. de Looze, na een ruim 7-jarig verblyt
afscheid van de Ned. Herv. Gemeente alhier
met een predikatie over Hand. 20 vs. 27.
Een zeer groote schare vulde bet kerkge
bouw, waaronder velen uit de omliggende
gemeenten.
Den naar Barpeveld vertrekkenden leeraar
werd toegezongen Psalm 121 vs. 4, nadat
hy was toegesproken door Ds. J. Hoek, van
Oudewater.
SPORT.
•Krimpen a/d Lek. 12 Jan. Zondag-
inidddg speelde „Vitesse I't albier een
vriendschappelyken voetbalwedstrijd tegen
„A. F. C." van Amraerstol, onder leiding
van B. van Vliet Jzn.
„Vitesse" won met 2—1. Ean zeer talrjjk
publiek woonde den wedstrjjW by.
""Krimpen a/d Lek, 12 Jau. In de
Zaterdag gehouden vergadering der Gym
nastiekvereniging „Sparta" is tot afge
vaardigde naar de vergadering van het
Gewekt Zuid-Holland van het N. G. V. be
noemd de' hepr W. Verhoeff, en tot diens
plaatsvervanger de heer J. Bouter Gz.
Besloten werd, in den loop dezer maand
een uitvoering te geven.
Bevolkingsberichten.
Arkel. Loop der bevolking in 1914:
Ingekomen 43 m. en 40 vr., totaal 83;
geboren 20 m. en 16 vr„ totaal 36: ver
mei rdering dus 63 m. en 56 vr., totaal 119.
Vertrokken 36 m. en 41 vr., totaal 77;
overleden 2 m. en 11 vr., totaal 13; ver
mindering dus 38 m. en 52 vr., totaal 90.
Meer vermeerderd dan verminderd 25 m.
en 4 vr., totaal 29.
De bevolkiug bestond op 1 Jan. 1914 uit
425 ra. en 465 vr., totaal 890, dus op 1 Jan.
1915 uit 450 m. en 469 vr., totaal 916.
Aantal huwelijken 3.
"Bleskensgraaf. De loop der be
volking in 1914 was als volgt:
Vermeerderd door geboorten met 19 en
door vestiging met 59 inw., totaal 78.
Verminderd door sterfte met 8 en door
vertrek met 67 inw., totaal 75.
Totale vermeerdering 3 inw.
De bevolking bestond op 1 Januari 1914
uit 1003 inw., dus op 1 Januari 1915 uit
1006 inw.
".«treefkerk. De loop der bevolking
in 1914 was als volgt:
Vermeerderd door geboorten met 42 en
door vestiging met 97 inw., totaal 139.
Verminderd door sterfte met 27 en door
vertrek met 68 inw., totaal 95.
Totale vermeerdering 44 inwoners.
De bevolking bestond op 1 Januari 1914
uit 1793 inw., dus op 1 Januari 1915 uit
1837 inwoners.
DE OORLOG.
Het voornaamste nieuws, der mededeeling
waard, is, dat het op de onderscheidene
gevechtsterreinen al even slecht en nat
weer is als by ons. Als men ziet hoe de
wegen op sognmige plaatsen in ons land
er uitzien, dan kan men zich voorsteilen
hoe het met de door kanonnen en transport
voertuigen stuk gereden wegen in Vlaanderen
gesteld moet zyn.
De moerassigbeid van den bodem in
Vlaanderen, waarde Duitschersoverspreken,
heeft hen niet verhinderd in die landstreek
hun geschut grootere werkzaamheid te
laten ontwikkelen. By Atrecht hebben de
Fransche batterijen hetzelfde gedaan. Daar
heeft ook de modder de Franschen uit een
deel hunner loopgraven gedreven.
Het onbeduidende nieuws over een door
de Franschen genomen en door de Duitscbers
hernomen loopgraaf, over de bezetting van
een heuvel enz. zullen wy onzen lé^brs
maar sparen.
Gelyk te verwachten was,
heeft de Duitsche overheid in België maat
regelen genomen tegen de verspreiding van
het herderlyk schryven van Kardinaal Mer-
cier. De voorlezing ervan is in^gp aantal
kerken verhinderd en de gedrukte exem
plaren van het schryven, die voor uitdee-
ing bestemd waren, zyn in beslag genomen.
„De Tyd" bracht dezer dagen het bericht,
dat de Duitscbers zelfs den Kardinaal en
verschillende Belgische priesters in hech-
lenis hadden genomen. Dit bericht is ge
bleken in zooverre niet waar tp zyn, dat
de Kardinaal niet in hechtenis féVgeweest.
Z.Eti. heeft, na met den Duifschen gouver
neur-generaal over het rondscbryven een
onderhoud te hebben gehad, verklaard af
te zien van de uitvoering zyner "opdracht
aan de hem ondergeschikte geestelijkheid,
om den brief voor te lezen en aan den
inhoud ervan bekendheid te geven.
De gouverneur-generaal had reeds voor
dien de voorlezing en verspreiding van den
herderlyken brief verboden.
De Duitsche vliegers zyn
den laatsten tyd geducht bezig geweest.
Zondag verschenen boven Duinkerken en
de Noordzee vau 12 tot 16 vliegers, die op
de genoemde stad bommen wierpen. Naar
luid van particuliere berichten uit Berlijn,
te Kopenhagen ontvangen, hebben Duitsche
vliegers Vrydag op Strazeele en Hazebroek
bommen geworpen. Engelsche vliegers ste
gen op om hen te bestryden, maar de Duit
scbers ontkwamen.
Dan hebben Duitsche vliearrs Yrmentiè-os
gebombardeerd en er een spoorwegstation
in brand doen geraken.
By Verdun bombardeerden de Duitsche
vliegers het fort Bois Goar.
E n g e 1 a n d h e ef t g e a n t w o o rd
op de nota van Amerika inzake het door
zoeken van Amerikaansche schepen. Het
antwoord legt byzonderen nadruk op de
onmogelykheid om verdachte schepen goed
te onderzoeken in volle zee; de lading kan
alleen goed worden onderzocht in een haven
en wyst er op dat katoen nooit op de lijst
van contrabande is gezet, maar Engeland
speciaal gewaarschuwd was dat in katoen
ladingen koper verborgen was en de eenige
manier om dit te onderzoeken is de balen
uit te laden en te wegen, en dit is alleen
mogelyk als het scbip in een haven ligt.
Aan het slot zegt Grey, die de nota van
antwoord heeft onderteekend, dat Engeland
zeer verlangend is in het belang zoowel
van de Vereenigde Staten als van de andere
neutralen, dat het optreden der Engelschen
den normalen invoer en het gebruik van
Amerikaansche waren in de neutrale land» n
niet zal belemmeren.
GENEAIUD AlUUWt».
Moord. Zaterdagavond heeft
in de Conradstraat te Amsterdam een
28-jarige bootwerker zyn 51-jarigen vader,
eveneens bootwerker, doodgestoken. De
oorzaak van het drama schynt te moeten
worden gezocht in het feit, dat een jonger
zusje van den moordenaar, die gehuwd is
en aan het Mariniersplein woonde, by een
bezoek aan haar broeder, nu eenige dagen
geleden, een boterham was geweigerd. Toen
nu Zaterdag de zoon by den vader een
bezoek bracht, ontstond een woordenwisseling
tusschen beide mannen, die onder invloed
van sterken drank verkeerden. De vader
moet zyn mes getrokken hebben en den
zoon eenige steken hebben toegebracht.
Daarop beeft de zoon naar den vader
gestoken in de richting van den balsslagader,
die daarby getroffen werd. De steek schynt
noodlottig geweest te zyn, althans de vader
zakte ineen en is er niet weer van boven
op gekomen. De zoon, die zich zelf nog
eenige malen verwondde, was eveneens
deerlyk gehavend, zoodat hy naar het
Binnengasthuis moest vervoerd worden.
(N. R. Ct.)
VVegwyzers? Naar „Het
Vaderland" verneemt, hebben sommige
winkeliers te Nymegen aanzegging gekregen,
alle reclame-platen en reclame-opschriften
aan huizen van de muren of ramen te doen
verwyderen, in zooverre deze reclame-
opschriften niet rechtstreeks betrekking
hebben op hun zaken.
Dit voorschrift staat in verband met de
onlangs reeds verwyderde reclame-opschrif
ten langs de wegen, welke reclames be
schouwd werden als wegwyzers voor een
eventueel invallend leger uit het buitenland.
Armebeesten! Vrydag kwam
te Amsterdam-Rietlanden (veeiading) per
Staatsspoor een wagen vee aan van Etten-
Leur, waarin 9 koebeesten geladen waren.
Bij opening van den waggon, een zoogenaam-
den speciaal-wagen, inet dikke wanden,
die anders alleen gebruikt wordt voor bana
nen-vervoer, bleken de dieren alle gestikt
te zyn. Deopgezwollen koelijken vertoonden
een ontzettenden aanblik. Er bleek dat de
eenige ventilatie-gelegenheid dicht zat en
zelfs de deuren byna hermetisch gesloten
waren.
De eigenaar der omgekomen dieren zal
ongeveer f 1500 schade hebben. Een woord
van afkeuring over de schandelyk-nalatige
wijze, waarop met de beesten is omgegaan,
zal zeker ieder op de lippen komen.
(N. v. d. D.)
Te Bodegraven 'komen 40 Belgi
sche officieren, die tot nu in Amersfoort
waren geïnterneerd. Zij zullen in het fort
de Werickerschans worden ingekwartierd,
dat daartoe in gereedheid is gebracht. De
bewakingstroep komt by de burgery in
kwartier.
Een en ander staat onder bevel van den
majoor van de cavalerie baron van Boecop.
Niet minder dan 15 geïnter
neerde Engelsche officieren te Groningen
hebben Zaterdagavond getracht te ont
vluchten. Twee werden, als bedelaars ver
kleed, aan het hoofdstation door de mare
chaussees aangehouden, twee anderen, in
uniform en gereed om per auto te vertrekken,
aan den Kraneweg en vier anderen, in
civiel, naby het Noordersportterrein, aan
de uithoeken der stad.
Twee officieren hebben telegrafisch bericht
over Harlingen te zyn vertrokken. Vyfzyn
nog niet terug. Allen hadden hun eerewoord
teruggegeven en waren in de kazerne geïn
terneerd, maar mochten dagelyks eenige
uren vr(j in de stad rondwandelen.
De zoon van de weduwe P. K.
te Monster had voor eenige oogenblikken
zyn jas gehangen in de nabyheid van het
varkenshok. In de jas bevond zich een
porteinonnaie met een bankbiljet van f 100,
benevens eenig zilvergeld, even te voren
voor een afgeleverd varken ontvangen. Het
kleedingstuk met de portemonnaie kwam
onder bet bereik van het nog in het hok
opgesloten varken. Het zilvergeld vond de
eigenaar terug, doch bet biljet van f 100
had het diër opgepeuzeld!
Het bericht aan „het Handels
blad" ontleend, als zou de politie den dader
van den diefstal in bet Penningkabinet in
Den Haag. te Amsterdam hebben aangehou
den, is onjuist.
Zaterdag heeft de Amsterdam
sche recherche wederom in Oisterwyk en
omstreken vertoefd in verband met de aan
houding van den Amsterdamschen milicien
A. de J. Deze heeft niet minder dan 15
namen van personen opgegeven, die allen
zouden kunnen getuigen, dat hij op den dag,
dat de postdiefstal plaats had, te Oisterwyk
vertoefde.
In het kolenruim. In één der
booten, welke den dienst op het kanaal
MaastrichtLuik en terug verrichten,
hadden zich in het donkere kolenruim vier
Belgische jongemannen verscholen, in de
hoop, op die wyze, onbemerkt door de
Duitsche grenswacht, Hollandsch grond
gebied te bereiken. Aan de grens vroegen
de visiteerende Duitscbers, of er niets in
het hok was. Op het ontkennende ant
woord van bet bootpersoneel. nam echter
een der Duitschers, om zichzelf te overtuigen,
een kolenschop en stiet in de donkere zwarte
ruimte. Men kan zich zyn verbazing voor
stellen, toen de schop werd vastgehoutjen.
Een andere Duitscher lichtte met een zak
lantaarn by, en nu werden drie jongelieden
gevonden en gearresteerd. De vierde had
zich, met het gezicht naar den muur. in
een hoek gedrongen en zich zoo klein moge
lyk gemaakt. Deze werd niet gevonden en
ontsnapte.
De kapitein der boot wordt nu niet meer
tot de vaart toegelaten. (L. K.)
Uit Budel (N.-Br.) wordt aan de
„N. Rott. Ct." gemeld:
In het cantinegebouw vandezinkwitfabriek
huizen tal van uit België gevluchte dienst
plichtige jongelingen, meestal af komstig uit
Hamont. Er waren te Hamont ongeveer
100 jongelingen vn de HcMinren 1914. 1915
en 1916, die zich moesten melden aan de
Kommandantur. Op het laatst gehouden
appèl verschenen er van de ruim 100 slechts
8. Aangezien ouders en voogden verant
woordelijk worden gesteld voor de jonge
lingen, zyn vele ouders, uit vrees voor de
Duilsebe straffen, eveneens naar Nederland
gevlucht.
Voldoende bewys?-„Het Volk"
meldt: Een gehuwd Hollandsch paar, dat
dezer dagen naar Duitschland ging, had aan
de grens in Cranenburg een komisch reis-
incident. De pas van de vrouw was ter
secretarie barer woonplaats onnauwkeurig
opgesteld, zoodat alleen haar meisjesnaam
er op stond, niet dat zy gehuwd was. De
stationswacht maakte bezwaar om een ge
huwde vrouw, die met een man reisde, door
te laten en na de opmerking, dat het een
gehuwd paar betrof, werd opnieuw bezwaar
gemaakt, wyl dan de pas niet deogde. Het
tweetal werd daarop voor den dienstdoenden
officier geleid, die nu om bewyzen vroeg,
dat ze gehuwd waren. Zoo vroeg hij om de
trouwriugen te mogen zien, met name het
inschrift aan den binnenkant, maar er moest
hem geantwoord worden, dat zulk een in
schrift in Holland niet gebruikelijk was.
Ja, dat was een moeilyk geval: er moest
toch een bewys geleverd worden. Daar
kreeg de officier een inval: „Wat zoudt u
er van zeggen, als u elkaar eens een zoen
gaf?" Nu, daar hadden de beiden volstrekt
geen bezwaar tegen en zy zoenden elkaar
hartelijk, misschien wat te hartelijk voor
een echtpaar, vond de officier, maar hy
was toch overtuigd, en onze landgenooten
mochten passeeren.
Het „Berliner Tageblatt" richt
een woord van vermaning tot de Berlynsche
meisjes, om maarschalk von Hindenburg,
den opperbevelhebber op het oostelijk
oorlogsterrein, niet meer met haar brieven
lastig te vallen. De groote veldheer moet
met Nieuwjaar een overstelpende massa
meisjesbrieven uit de hoofdstad en zeker
ook wel uit andere plaatsen hebben ont
vangen. Berlynsche bladen hebben er een
aantal van afgedrukt. Ze waren voor een
deel naïef, voor een deel humoristisch, ze
waren zonder uitzondering lieftallig maar
nu beginnen ze lastig te worden de meisjes
vragen Hindenburg b.v. om groeten voor
haar over te brengen aan broers en neven,
die in zyn legers dienen. De veldheer heeft
echter wel wat ernstigere aan zijn hoofd,
meent het „Berliner Tageblatt", en de
meisjes moeten maar rechtstreeks aan die
broers en neven schryven. Volwassenen
mogen den wenk eveneens ter harte nemen.
Het schynt ook onder hen een manie te
zyn geworden om van alles en nog wat aan
Hindenburg te schrijven.
Te Bottrop in Westfalen
hebben twee vrouwen, wier mannen in het
Duitsche leger strijden, elk een mannelyken
drieling ter wereld gebracht.
De Engelsche bladen bevatten
een treffende bondengeschiedenis.
Men weet, dat te Lyme Regis, op de
Zuidkust van Engeland, een boot van het
getorpedeerde oorlogsschip „Formidable"
was aangekomen, met nog eenige over
levenden. Anderen lagen dood in de boot.
Twee-en-twintig uur had de boot rond
gezwalkt en al dien tyd hadden de mannen
haast niet gekleed in het bitter koude weer
moeten doorbrengen. Men tilde de levenden
en dooden uit de boot en bracht ze in een
hotel. Daar werden zy in de keuken op
den vloer gelegd. Na bjj een aantal ver-
geefsche pogingen te hebben aangewend om
de levensgeesten op te wekken, legde men
deze als dood terzjjde en besteedde zjjn
zorgen aan die bjj waren gekomen. Maar
de hond des huizes, een langharige collie
van gekruist ras, besnuffelde een van de
levenloos terneer liggende mannen, jankte,
liep om hem heen, legde zich toen naast
hem en begon zjjn gezicht te likken. Bezig
met de levenden, die alle zorg noodig hadden,
lette men niet verder op den hond, maar
na een half uur hoorde men een gekreun
en een vrooljjk blaffen van den hond. De
doodgewaande was bij kennis gekomen. De
warmte van het hondenlijf dat tegen zjjn
hart aanlag, en het likken van zjjn gezicht,
had de levensgeesten opgewekt. Willige
banden deden de rest. Sedert zjjn de man
Cowan heet hjj, het is een jonge man
en de hond onafscheidelijk.
BURGERLIJKE NTAN».
Nchoonhoven. Van 8—12 Jan.
Geboren: Neeltje, d. van C. Graauw
en M. Roos. Petronella Maria, d. van
P. Heerens en J. v. d Bergh.
Jaamveld. Van 1—31 Dec.
Geboren: Laura, d. van J. G. Hoogen
door n en M. van der Flier. Jan, z. van
G. J. Renes en M. A. Jonkers.Willempje,
d. van J. Kentie en C Bouter.
Getrouwd: A. Priem en N. J. van
Bladeren.
Overleden: H. J. den Braber, oud
65 j. C. de Groot, oud 66 j., weduwnaar
van M. van Dyk. W. van Elteren, oud
78 j., weduwnaar van Th. de Gilde. J. J.
Molenaar, oud 25 d.
Krimpen a/d Lek. Van 1-31 Dec.
Geboren: Huiberfje, d. van G. C. van
Krimpen en A. de Jong. Roelof, z. van.
A. de Jong en A. Ansink. Maria, d. van
A. Meerkerk en A. Brejjer. Christiaan
Jan Gerardt, z. van J. C. M. v. d. Linde en
J. G. Bloem.
Getrouwd: J. G. Kerger, oud 24 j. en
M. Neef, oud 19 j. H. H. Boer, oud 21 j.
en J. de Koning, oud 20 j. J. den Burger,
oud 20 j. en E. den Boer, oud 19 j.
Overleden: R. H. van Halewjjn, oud
82 jM weduwnaar van P. den Buitelaar.
H. Ouwerkerk, oud 76 j., weduwnaar van
M. (fë Boom. N. van den Berg, oud 72 j.
E. Boon, oud 2 j.
Nlolwijk Vap 1-31 Dec.
Geboren: Elizabeth Tryntje, d. van
K. de Jong en G. Oskamp. Adrianus
Pieter, z. van Joh. de Borst en A. N. Mujjs.
Cornelis Adrianus, z. van C. Maat en A. Kout-
staal. Teunis, z. van T. Koot en C. van
den Heuvel. Jan Pieter, z. van D. Stout
en A. G. Both. Weintje, d. van C. Anker
en C. A. van Dorp. Ingje, d. van I. de
Jong en M. Hogendoorn. Hendrika Wil-
lemina Adrians, d. van W. C. Spejjer en
A. E. van de Koppel. Anthonia, d. van
B. den Oudsten en J. van Djjk.
Overleden: J. M. Kruijt, oud 76 j.,
echtgenoote van J. C. Kroon Sr. P. Natzeil,
oud 71 j., echtgenoot van J. Verkaik.
J. Oskam, oud 65 j., weduwnaar van N. de
Vries (wonende te I.ekkerkerk).
V Uhc lierij- Berichten.
Tienh»ven, 10 Jan. Van Maandag 4
tot en met Zaterdag 9 dezer is op de zalm
zegen visscherjj „De Koekoek" alhier één
winterzalm gevangen.
Marktberichten.
Gorinchem, 11 Jan. Aangevoerd 79
runderen, 7 nuchtere kalveren. 41 vette
varkens en 211 biggen.
Pryzen zware kalt koeien f 240 a f 290.
kalfvaarzen f 190 a t 2J0. melkkoeien f210
a f 240. l'fg-jarige ossen f —af .guiste
vaarzen f —af pinken f a f
grasknlveren f a f nuchtere kalverpn
f 20 a f 24: vette varkens 33 34 ct. per
i's kilo.
Oudewater. 11 Jau. Op de beden ge
houden kaasmarkt waren aangevoerd 14
partijen. 675 stuks, wegende pl.m. 3300
tilogr. Pryzen waren voor le soort van f38.—
tot I 41.—. voor 2e soort van f tot f
zwaardere f tot f gestempelde
f tot f Handel traag.
Rotterdam, 11 Jan. Aangevoerd
paarden. magere- en 554 vette run
deren. 155 vette, nuchtere en graskai-
veren, 1445 schapen of lammeren. 1092 var
kens, biggen, bokken of geiten.
Koeien en ossen 32 tot 50 ct.: stieren
tot ct.vette kalveren 52'/g tot 62^8 ct.:
schapen 22 tot 28 ct.; lamineren 28 tot 35
ct.; varkens 35 tot 37 ct. en lichte varkens
voor exuort 28>/a a 30 ct. per l/g kilo.
Varkens met ruimen aanvoer. De omzet
ging vlug, vooral in exportvarkens, waar
voor veel vraag was. De pryzen waren
iets hooger dan vorige week.
Rotterdam, 11 Jan. Binnenlandsche
granen. Prijs: Tarwe per 100 K.G. f 14,75
tot f 15,60. Haver per 100 K.G. van
f 14,- tot f 14,50.
Onder trouwd:
P. VAN NAMEN Gz.
en
Mjb BOUTER*Cd.
Krimpen a/d Lek, 8 Januari 1915.
Nog treurende over het verlies van
ónzen geliefden Broeder, trof ons heden
'toeder een groote slag door het over
lijden van onze geliefde Zuster
na een langdurig en smartelijk ljjden,
in den ouderdom van 46 jaren.
Ons van Uwe deelneming overtuigd
houdende,
De Kinderen LEEUWENHOEK.
Haastrecht, 10 Januari 1915.
Het KANTOOR van Nota
ris J W. van BOCKEL te
Sliedrecht is thans gevestigd
WIJK B N°. 222. -
Tel. Interc., van 10-13 en 2-4, No.308.
Ondergeteekende bericht hier
mede zich gevestigd te hebben als
Beleefd aanbevelend, Mcj- J. KROON.
Bergambacht, Benedenberg.
Ook kunnen nog eeulgc Leerlingen
geplaatst worden.
Van W. VAN SCHELVEN,
Korenmolenaar te Krimpen a/d
IJsseL is op 18 December j.l. van
verschillende zijden gemalen Maïs
opgezonden naar het Landbouw
proefstation, met het volgende
resultaat
Eenige belanghebbenden.
op ZATERDAG 10 JANUARI 1010,
te geven door
ten bate van het Steuncomité,
in de Zaal van de Wed. WESTBROEK,
Entrée 50 Cent. Aanvang 7 nnr.
NA AFLOOP BAL.
De HOFSTEDE met
L A N D E R IJ K N onder
lm»» Lopik, groot 0.33.10 H.A.,
eigendom van den Heer A. PLOOIJ c.s.
is ingezet op
De afrlag bljjft bepaald op Donder
dag 14 Januari 1915. des v.m. 11 uur
in het Koffiehuis van den Heer A. DE WITH
te Lopikdorp.
H. C. KOOI,
Notaris, Lopik.
den haargroei te bevorderen en
het levend hoofdonreln onmid-
dellijk te dooden, wenden velen
met groot succes
In flacons van 150 gram f 0,35
verkrijgbaar bjj
Mede verkrijgbaar te:
Oud-Alblati, G. VONK.
Capelle a/d IJsei, Z. DE VOGEL.
Brandwijk, C. VAN ZESSEN.
Id. K. LOOPIK.
Molenaarsgraaf, L. DE HAAS.
Lopik, J.v. MIDDELKOOP.
Cabanw. C. v. KLAAREN.
Niienwerkerka/d IJ. J. DEN OUTER.
Meerkerk, W. BROUWER.
Molenaarsgraaf, A. MOURIK.
Langerak, G. VAN ZESSEN.
Leerdam, M. BOGERD.
Bergambacht, C. G. v. d. BERG.
Opperduit, K. HOOGENBOEZEM.
Nfieuwpoort, A. RIETVELD.
Nieuw-Lckkerlaud, E. DE JONG.
Ntolwijk, A. NATZIJL.
Id. A. R. v. d. BERG.
op 7 Januari 1915, ten ver-
zoeke van Mej. Wed. B. VAN
DER HORST, in het openbaar
10991 geveild, zjjn, met plaats gehad
hebbende verbooging, in bod gebracht als
volgt:
1. De BROODBAKKERIJ met
Schuur en Erfop f 3200.
2. Het WOONHUIS met Schuur
en Erfop 1100.
3. Het perceel BOOMGAARD 400.
De afslag zal plaats hebben op Don
derdag 14 Januari a.s., 's morgens
11 uur, in het Koffiehuis van Wed. J. BARON
te Nlenwpnort, terwijl inmiddels ver
hoogd kan worden ten kantore van
Notaris TE1JINCK
te Schoonhoven.
De Notaris D. TEIJINCS
zal op Donderdag"^!} Janu
ari 1915, 's morgéns 91/2 uur,
in het openbaar, contant
geld. verkoopen, in\het Koffie
huis van Mej. Wed. J. DE VOS aldaar:
Een goed onderhonden
nagelaten door
Mevrouw Wed. C. KOOIMAN.
Breeder bjj biljet omschreven en daags
te voren te bezichtigen.
Nader onderricht ten kantore van den
Notaris.
TERSTOND GEVRAAGD:
bjj B. GASTELEIJNBakker, Streefkerk.
uw weerstandsvermogen te bewareD en uw zeouwkraebten te versterken.
Er wordt veel van uw kraebt gevergd in dezen zwaren tyd en bjj velen
komen reeds de verschijnselen van zenuwzwakte, neurasthenie en zenuw
achtigheid. Slapeloosheid, vermoeidheid, moedeloosheid, boofdpjjn, angst
zonder bepaalde oorzaak, gebrek aan lust en aan energie, zjjn zoovele ver
schijnselen, die dikwyls de voorboden zijn van erger. Nu komt het er dus
op aan, intijds het echte middel te kiezen, dat deze beginnende neuras
thenie niet verder laat voortwoekeren. Met vertrouwen raden we U de
NANGUINOMF. aan, die door honderden, doktoren en leeken, bevonden
is een uitnemend versterkingsmiddel bjj bloedarmoede en algemeene ver
slapping.
SANGUINOSE kost f 1,50 per flacon: 6 ff. f 8,— 12 fl. f 15,—.
Tweemaal per dag een eetlepel is voldoende.
Probeert bet en gjj zult spoedig de gunstige gevolgen bespeuren.
Honiit het vol, en de gevreesde, ondermijnende neurasthenie wordt
overwonnen. Gjj wordt flink en levenslustig als voorheen.
Wacht U voor namaak!
VAN DAM Se Co., de Riemerstraat 2c/4Den Haag.
Verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten: te Schoonhoven bjj A.M.
v. ZF.SNÊNf; te Uoiida bij ANTON COOPN, Wjjdstraat.
Niemand anders dan aan den oorlog de schuld, dat ik mjjn boomen en planten voor
minder dan de halve waarde moet verkoopen:
Ntamroicn, in 17 soorten, de beste 4-voet stam171/» ct. p. st.
Poliauterozen op stum, doorbloeiende, in 7 soorten, van 75—80c.M. st. 15
Klimrozen op stam 75—80 c.M. stam„15
Lavezenrslaagstam, 30—40 c.M^.„15
Lage doorbloeiende Poliauterozen in soorten, h 7 ct. per stuk, zeer
geschikt voor vakken of perken.
Leguatrnm Ovaiifolinm, bladhoudend, voor heggen„6
Hedera Hebenulca, voor muurbedekking, 1.50 —2.50 M. lang 17Va
Lonicera Belziea, ruim 2 M. hoog, rood en wit„25
Zwarte Bennen Goliathroodeeu witte Bennen, O ct. p.st., beslist eerste kwal.
Rododendrum Cunlchamer, wit, groote planten, 40—50knoppen
geschikt voor vakkena 35 ct, p. st.
Rododendrum in alle kleuren en Coniferen in alle maten en
kleuren worden op aanvraag geleverd: vraagt prijsopgaaf.
Lanrelnntrniken, 1.20—1.50 M. hoog en breed, prachtwaar
Piramide Laureln, 1 M. hoog en hooger
Ancuha, 40—60 c.M. hoog en breedj
Groene scherpe Hnlnt, 22.50 M. hoog
Andrangia Pannicilata, wit
Al mijn aangeboden boomen en planten zoolang de voorraad strekt. Bestelt dus
spoedig. Alles is kerngezond en vrjj van schadelijke insecten eu geen bedriegerij. Dag
van betaling 1 Juli 1915; contante betaling 5 korting. De boomen of planten
reizen op kosten en risico van den hesteller.
A. DE BRUIN Gz., Hooiukweeker, Tempel b(| Keenwijk.
50
30
20
f 3,-
10 ct.
Franache- en andere Flanel van 10 tot 20 ets-
Prachtige Roae-, Roode- en Zalm
kleurige Flanel van16 tot 20
Alle Flanellen en Jaegerbaaien (30
verhoogd) voor de oude prjjzen.
Knotten Sajet vanaf171/2
Prachtige aorteerlng Lappen Katoen en
Pereal voor sporthemden van 17 tot 20
Bedrukte Katoentje*, met en zonder
rand, van15, 17, 20, 24 Cta. enz.
Lutergoed15 Cts.
Handdoeken vanaf.11
Restanten Stof, Dameslaken, Bneks
ver henedeu de waarde.
IJzersterke Stoffen voor kinderjurken
en sporthemden (2 el lireed) 60
OnverslIJtbare Broekstof70
Groote sorteering praehtige Tricot- Kin
derpakjes in verschillende prezen.
Tricot- en gebreide Ondergoederen
beneden de OUDE MOTKERING,
IJzersterke Schoolkonsen.
Iets beschadigde prachtige Molton 20 Gtz,
OPRUIMING
Kinderborstrokjes 16 Cts.
Kinderkousjes, bruin en zwart, per paar 9
Tafellakens van34 Cts. tot f 1,80.
Kussensloopen vanaf35 Cts,
Wit katoenen Vrouwenhemden 70 Cts. en hooger.
Flanellen OO
Nachtponnen iu diverse prijzen (zéér goedkoop).
Gemaakte Manssporthemden80 Cts.
Tricot Manshemden, dubbele borst, f 1,15.
Zephir voor jurkjes enz. voor11 Cts.
Zijde Galon van 3 tot 8 Cts. per el (spotkoopje).
Papieren Boorden2Va Cts. per stuk,
per doz()n 24 Cts.
Aanbevelend