Attentie!
Gymnasium
G, H. BRAND, Arts.
Metselaars.
En ScUpperskoNkL
En BomdiHlMt,
Advertentiën.
te Moordrecht:
Kousen Stoppen
Virval) iir lituwitijiiigtn.
land- en tuinbouw.
25-jarige Echtvereeniging
LEENDERT MAASLAND,
te GOUDA.
GEVESTIGD
BOERENKNECHT,
Hoenderliefhebbers!
Te koop aangeboden:
Een dubbel stuk
SUNLIGHT ZEEP
EEN ENKELE PROEF BELOONT WEL DE MOEITE.
9 OMSLAGEN: TWEE KLEURKAARTEN.
doet vermoeden, waar steeds en ook nu by
bet jongste examen ter verkrijging van bet
diploma M.U.L.Ü. alle vau ae school af
komstige candidaten zijn geslaagd. Ook het
schooltoezicht erkent de zeer gunstige
resultaten van het onderwijs aan deze school.
Dit neemt echter niet Weg, dat B. en W.
het op hoogen prys stellen, dat bij een
zoo groot aantal hoofden van gezinnen be
langstelling blijkt te bestaan voor het onder
wijs in deze gemeente. Ook het 'college is
O van oordeel, dat uitbreiding van personeel
en gebouw zeer gewenscbt is, en niet met
één lokaal, doch met twee lokalen en
twee onderwjizers. Het adres is voor het
college, dat in dezen geest reeds sedert
geruimen tijd werkzaam is, een aan
sporing om op den ingeslagen weg voort
te gaan, in de hoop dat de raad, indien de
plannen tot reorganisatie hem bereiken,
het daarvoor noodige bedrag zal willen
voteeren. Evenwel is het, naar het oordeel
van B. en W., thans niet de geschikte tijd
daarvoor. In de eerste plaats toch geschiedt
het bouwen wegens de duurte der mate
rialen tegen veel hoogere kosten dan in
normale omstandigheden. In de tweede
plaats kan een dergelijk bouwwerk niet
worden betaald uit de gewone middelen en
zal daartoe een leening moeten worden ge
sloten, en waar tegenwoordig beneden een
rentevoet van 5 pCt. geen geld te verkrijgen
is, meenen B. en W., dat het belang der
gemeentefinanciën vordert, den bouw nog
eenigen tyd uit te stellen.
Mitsdien stellen zjj den raad voor aan
adressanten mede te deelen, dat hun verzoek
met belangstelling is ontvangen, doch dat
alvorens daaraan te voldoen, gunstiger
tijden zullen worden afgewacht.
Het reorganisatieplan van het onderwijs
in deze gemeente, in de jongste raadsver
gadering door den heer van Willenswaard
aangeboden, kan aan de orde worden gesteld
tegelijk met de uitbreiding van school no. 2.
Betreffende deze zaak is nog een adres inge
komen van den heer W. C. v. d. Kop alleen.
Adressant schrijft, dat bij met belang- en
teleurstelling heeft kennis genomen uil no.
3678 der Schoonhovensche Courant van het
uit te brengen prae-advies van B. en W.
op het ingekomen adres van ouders, wier
kinderen ae M. U. L. O.-school alhier bezoe
ken. Met belangstelling, omdat door B. en
\V. nog meer wordt toegezegd dan door
adressanten wordt gevraagd; met teleur
stelling, waar het college ten slotte deze
dringende aangelegenheid op de lange baan
wif schuiven, waardoor het onwillekeurig
zal worden „uitstel wordt afstel". Adres
sant wenscbt den raad en B. en W. met
vernieuwden aandrang te wijzen op de nood-
zakelqkheid van wat door adressanten wordt
gevraagd. Autoriteiten op onderwijsgebied
kunnen deze aanvrage ten volle steunen
als hoog noodig en niet overdadig. Adres
sant is van meening, dat hoe zorgelgk de
tjjden ook mogen zijn, het onverantwoorde
lijk zou zjjn de bezuiniging te zoeken op
het onderwijs. De kosten van «n vijfde
leerkracht zoowel als die van den bouw
van een lokaal worden voor een groot ge
deelte door het Rijk vergoed. Om voor-
loopig verbouwing te voorkomen, is wellicht
een lokaliteit beschikbaar in school no. 1
of in de Teekenschool. Adressant verzoekt
den raad zulke maatregelen te treffen, dat
aan het billijk verzoek der ouders nog dit
jaar wordt voldaan.
De voorzitter wenscht aan het advies
van B. en W. nog een mededeeling toe te
voegen. B. en W. zijn al een paar jaren in
den geest van het verzoek der ouders werk
zaam. By den schoolopziener en de regee
ring waren echter plannen aanhangig om
in Schoonhoven te vestigen een Da^-Nor-
maalschool. Met het oog ook daarop is aan
de plannen van B. en W. geen uitvoering
gegeven. Eerst sedert een uiterst recenten
datum weten B. en W., dat van de vestiging
vaa zulk een schooi ia Schoonhoven voor-
loopig niets komt.
De heer J. Kortland kan zich met het
advies van B. en W. niet vereenigen. B. en
W. vragen in hun advies, of adressanten
wel geheel bevoegd zijn om te oordeelen
over onderwijszaken. Misschien is deze
vraag wel gerechtvaardigd, doch het adres
is er ep bet poet behandeld worden. Spr.
vindt bet aangenaam,/lat dit adres gekomen
is; er blijkt uit, dat er by deze ouders be
langstelling is voor het ouderwijs, en zij
wijzen ook op fouten. Spr, wel dat
zulke belangstelling ook bestond by de
ouders der kinderen die de lagere school
no. 1 bezoeken. Dezen beschouwen de school
nog maar al te veel als een plaats waar zy
hun kinderen tgdelgk goed kunnen opbergen.
In hun advies trachten B. en W. aan te
toonen, dat het onderwys op de M, U. L. O.-
school nog niet zoo beroerd is als spr.
dit woord mag gebruiken als het voor
gesteld wordt; alle candidaten voor het
M. U. L. O.-diploma zgn geslaagd. Spr.
wenscht er echter op te wgzen, dit het
een by zonder geval was dit jaar. Een vorig
jaar was er namelijk geen vgfde klasse, bg
gebkek aan leerlingen, en daardoor heeft de
vierde klasse een onderwgzer voor zich
alleen gehad. Dit heeft natuurlgk gunstig
op het onderwys gewerkt; de lèerlingen
werden in deze klasse op peil gebracht.
Een daaraan voorafgaand jaar waren er
minder leerlingen aan gewooniyk. Spr.
meent, op grond van een en ander, dat de
gunstige uitslag van de examens in de
laatste jaren te danken is geweest aan toe
vallige omstandigheden.
Dit moest niet zoo zyn. De leerlingen
van de M. U. L. O.-school moeteu een examen
afleggen, en zy moeten door de schopt zoover
gebracht worden als de wet voorschryft;
ait is een zaak, waar de raad niet gemak-
keiyk over heen moet loopen.
B. en W. wenschen nog verder te gaan
dan de vraag van adressanten strekt; daar
zit in opgesloten dat de vraag van adres
santen een bescheiden vraag is. Er kan nu,
naar sprekers inzicht, niets tegen zgn haar
in te willigen.
B. en W. wenschen echter te wachten tot
er betere tyden zullen zyn aangebroken.
Naar sprekers meening evenwel is juist
nü de tgd gunstig om te laten bouwende
tgd kon nooit gunstiger zyn. Om werkver
schaffing zit Schoonhoven zeer verlegen.
Het hout is weliswaar duur, maar de steenen
en andere materialen zyn niet duurder dan
anders. Na den oorlog zullen de prgzen dier
materialen zeer waarschijnlijk boogerzgndan
thans 't geval is. Do directeur van een
fabriek van bouwmaterialen heeft zich ook
in dezen geest tegenover spr. uitgelaten.
Het geld is zoo duur, zeggen B. en W.
verder. Stel dat de som van f 5000 noodig
is, en dat 5 pCt. moet worden betaald tegen
in normale tyden 4 pCt., dan geeft dit een
verschil van f 50 rente. Is dat nu een
bedrag om een belangrgke zaak als deze om
uit te stellen, een zaak waar de ouders der
schoolgaande kinderen, B. en W. en de
onderwijs-autoriteiten vóór zyn?
Hoe B. en W. ertoe gekomen zgn| het plan
van Willenswaard in verband te' brengen
met deze zaak, begrgpt spr. niet. Hoe lang
kan het nog wel duren, eer dat plan aan
de orde komt! De commissie van Toe
zicht schrijft.nu al: „Doe zachtjes aan met
dat plan". De uitbreiding van de M. U. L. O.-
school behoeft om het plan-van Willens
waard niet uitgesteld te worden.
En nu het argument „dure tgden". Wan
neer zal het wachten op betere tyden uit
zgn? Als de oorlog voorbg is? Maar dan
zullen er heusch nog niet direct goede tgden
aanbreken. Het wachten op betere tgden
kpipt neer op het op de lange baan schuiveh
van deze' zbak.
Van verschillende zyden hoorde spr. het
bezwaar: Is het wel noodig voor een klasse
van 4 of 5 kinderen zoo'n groote uitgave
te doen? Dit ik een oppervlakkige vraag.
Een onderwgzer méér wil niet zeggen, dat
deze er uitsluitend is voor de twee hoogste
klassen; zyn arbeid komt ten goede aan de
heele school. Spr. zal dit aantoonen.
De derde klasse is thaus groot; dus ook
de eerste en de tweede klasse zgn groot
geweest. Als de eerste, de tweede en de
derde klasse in opvolgende jaren te groot
zgn, moeten de leerlingen met het onderwys
achter raken. Dit zou in de vierde en de
vgfde klasse goedgemaakt kunnen worden
als er voor elk dier klassen een onderwgzer
was. Men ziet nu al met de examens de
gunstige resultaten ervan, als voor weinig
kinderen een onderwgzer beschikbaar is.
Zyn er ecbter in de hoogste klassen ook te
veel kinderen of te weinig onderwgskrachten,
dan is de achterstand in onderwysresultaten,
in de lagere klassen ontstaan, niet meer in
te halen, en de leerlingen zullen later de
nadeeiige gevolgen daarvan ondervinden.
Wellicht zal men zeggen: met den door
de ouders gewilden maatregel is de derde
klasse thans niet gebaat. Toch wel. Het
werk zou onderling beter kunnen worden
verdeeld. Vooral in de derde klasse is het
correctiewerk veelomvattend, en wanneer
een onderwgzer eiken avond 3 a 4 uur
correctiewerk moet verrichten, is het, meent
spr., begrgpelgk dat bg in zgn gver verslapt.
Spr. zegt dit niet om de onderwyzers in
een verkeerd daglicht te stellen: by con
stateert eenvoudig iets, dat vanzelf ontstaan
moet.
De derde klasse is, dit mag de raad ook
wel bedenken, de klasse die de leerlingen
voorbereidt voor de H. B. S. Daarom moet
het'onderwys ook in deze klasse voldoende
zgn en mag er geen achterstand ontstaan.
Spr. stelt om al deze redenen voor het
advies van B. en W. niet aan te nemen,
maar te besluiten in den geest van het
adres der ouders.
De wethouder G. J. N i e k e r k meent te
mogen aannemen, dat de raad overtuigd is,
dat odk en W. voor goed onderwys zyn.
Maar om onbekookt een voorstel aan te
nemen daar is spr. niet voor. Hy wenscht
de zaak eerst degelgk te bespreken met
den schoolopziener en diens gedachte erover
te vernemen. Acht ook de schoolopziener
uitbreiding der school gewenscht, dan
kunnen B. en W. een schetsteekening laten
maken voor den bouw van een nieuw lokaal.
Het verzoek van adressanten is er geen
om er direct een gunstig besluit op te laten
volgen.
Het praatje doet de ronde, dat de heer
Verdenius al meermalen bg B. en W. is
geweest om uitbreiding der M. U. L. O.-school
te vragen. Dit praatje is onwaar. Er is
aan het college nooit iets gevraagd in dien
sin. De heer Verdenius beeft enkel naar
kahleiding van het'adres der ouders gezegd,
dat ook hg uitbreiding der school gewenscht
achtte.
De heer C. L. van Willenswaard
brengt in herinnering, dat bg in de vorige
vergadering een plan heeft ingediend en
gezegd beeft, dat bg dit. gaarne spoedig
zou zien uitgevoerd. De bezwaren, welke
B. en W. thans ontwikkeld hebben, acht
spr. echter zeer gegrond. Spr. zou de zaak
ook eerst ernstig besproken willen zien,
alvorens de raad een besluit neemt. Het
meest gewenschte acht spr., dat tot
bespreking van de heele onderwgsquaestie
eens een speciale raadsvergadering werd
belegd. Ook de Teekenschool eischt de
zorgen van den raadeen honderd kinderen
wachten op een goede regeling van het
onderwys dezer school. Spr. stelt zich voor,
dat de raad in zulk een spiciale vergadering
tot betere resultaten zou komen dan thans
het geval kan zgn.
De wethouder G. J. Niekerk meent,
dat in zulk een vergadering alleen de zaak
van het M. U. L. O. aan de orde zou moeten
kqraen. Als ook de zaak der Teekenschool
besproken moest worden, zou de raad nog
lang moeten wachten.
De heer J. Kortland 'is het met den
heer Niekerk eens: als het plan-van
Willenswaard in verbinding wordt gebracht
lfafet~TlB Tïitbreiding der M. U. L. O.-school,
-ts' het einae niet te zien. Spr. heeft dan
ook alleen gesproken over het advies van
B. en W. Hij begrypt echter niet, dat de
heer Niekerk over de uitbreidipg der
M. U. L. O.-school eerst wil spreken met
den schoolopziener. Die heeft hier niets mee
te maken. Of de steenen zus of zoo zgn, en
van welk hout de deuren zullen worden
Semaakt dat zgn zaken die spr. aan de
eskundigen overlaat, en die later pas aan
de orde komen. Het voorstel-Niekerk vindt
spr. overbodig; als de raad zegt: we willen
een lokaal erby, dan zgn we klaar. Als de
kosten meer bedragen dan f 5000, b.v.
f 7000, dan betaalt de gemeente toch nog
maar ongeveer f 5000, daar het Ryk V* ervan
voor zyn rekening neemt.
De wethouder G. J. Niekerk vindt dat
bet toch duidelgk is, dat de raad in een
zaak als deze den schoolopziener moet raad-
Elegen. Spr. gelooft dat de ouders gelgk
ebben, maar hun verzoek kan niet worden
ingewilligd voordat de schoolopziener, die
over deze zaken gaat, gehoord is. B. en W.
moeten den tyd hebben om met hem er
over te spreken; zy willen niet met een
half voorstel komen, zooals vroeger zoo
vaak is gezegd dat hier steeds geschiedde,
maar met een heel.
De voorzitter gelooft, dat de discussie
nu wel gesloten kan worden.
De heer J. Kortland wenscht nog op
te merken, dat als de heer Niekerk er zoo
op gesteld is steeds den schoolopziener te
raadplegen, B. en W. toch ook voordat zy
afwgzend op het verzoek der ouders prae-
adviseerden, de opinie van den school
opziener hadden moeten vernemen. Die zou
wellicht een ander advies gegeven bebben
en gezegd hebben: uitbreiden.
De voorzitter wenscht enkele op
merkingen te maken naar aanleiding van
het betoog van den heer Kortland.
De heer Kortland heeft in het begin van
zijn rede gezegd, dat de goede resultaten
van het onderwys der M. U. L. O.-school te
danken zijn geweest aan toevallige omstan
digheden. Met deze meening gaan B. en
W. absoluut niet accoord; naar hunne mee
ning zgn de goede resultaten te danken aan
de groote toewyding van het geheele perso
neel dier school. Deze toewyding is boven
den lof van B. en W. verheven.
De heer Kortland heeft voorts betoogd,
dat het gewenscht zou zgn om, waar de
plannen van B. en W. verder gaan dan het
verzoek der ouders, maar vast te doen wat
de ouders vragen. Hg noemde wat de ouders
vragen uiterst gering. Nu B. en W. echter,
na langdurig overleg met school-autoriteiten,
tot een ander plan zgn gekomen, zouden zg
zich nu, naar aanleiding van het adres der
ouders, van dat goede plan moeten laten
afvoeren om met de uitvoering van een
minder te beginnen?
De heer Kortland noemde f 5000 als
bouwsom. Als ik f 25000 noem, zyn we
even ver, zegt spr. We weten geen van
beiden wat de kosten zullen zgndat zullen
we later wel zien.
Dat B. en W. willen' wachten op betere
tgden. staat niet in het advies; wel, dat
zg eenigen tyd willen wachten met1' de
uitbreiding derv school. Zy wtllefa(iüte
zyner tgd met een goed voorbereid voorstel
komen, gelgk ook de heer Niekerk heeft
gezegd. B. en W. willen de zaak niet op
de lange baan schuiten; een MIU.L.O.-
scbool Schoonhoven waardig willen zy zoo
spoedig mogelgk zien verrijzen.
De beer J. Kortland gaat met het
laatste natuuflgk accoord, en by is zeer
ingenomen met wat de voorzitter reide
over de toewyding van het personeel der
M.U.L. O.-school. Maar dat het feit, dat
een voorgaand jaar voor elke klasse een
onderwgzer beschikbaar was, tot de goede
resultaten van het onderwgs heeft byge-
dragen, staat voor spr. vast, evenzeer als
dat het nadeelig voor het onderwys moet
zyn wanneer, geiyk nu het geval is, voor
twee klassen slechts een onderwgzer be
schikbaar is.
De voorzitter noemde de som van f25000
als bouwsom. Spr. kan niet uitmaken hoe
groot de som zal zgn, maar hy meent dat
hy met zgn som toch niet zoo heel ver
mis zal zgn. Laat het f 7000 zyn.
Spr. heeft gezegd dat B. en W. willen
wachten op betere tgden. Hg meent het
volle recht te hebben dit uit het advies
van B. en W. op te maken. Woordelgk
is het misschien niet juist wat spr. zei, doch
het wyzen door B. en W. öp de rente van 5 pCt.
tegen in; normale tyden 4 pCt., en op de
hooge prijzen der materialen, deed voor beta
vaststaan, dat B. en W. betere tgden wilden
afwachten. Is het niet zoo, 't is spr. wél.
Als B. en W. nu al zoo lang bezig zyn
met plannen voor de M. U. L. O.-school,
kunnen zy misschien al wel zeggen, wan
neer de verbetering, die zy wenschen, zal
intreden
De voorzitter moet in herhaling
treden. De heer Kortland heeft nu nieuw
gezegd, dat er ai zoo lang over verbetering
der M. U. L. O.-school gesproken is. Spr.
heeft dit reeds erkend vóór den aanvang
dezer discussie. Eerst sedert een uiterst
recenten datum dragen B. en W. er kennis
van, dat het voornemen der regeering om
in Schoonhoven een Dag-Normaalschool te
vestigen, voorloopig is uitgesteld. Die zaak
stond-in nauw verband met de uitbreiding
der M. U. L. O.-scbooI. B. en W. treft geeg
verwijt, dat zg deze zaak op de lange baan
schuiven. Het is nog geen drie weken
geleden dat zg vernamen, dat de Dag-
Normaalschool niet. hier komt, en toen het
adres der ouders inkwam, was het misschien
nog geen drie dagen geleden. Nu kan men
toch niet zeggen, dat B. en W. de zaak op
de lange baan hebben geschovenzy konden
in dien korten tgd geen plannen uitwerken.
B. en W. willen vooruit, daar kan men
zeker vair zgn.
Spr. gelooft, dat de heer Kortlstid na
deze toelichting ook voor het adfos van
B. en W. kan stemmen.
De heer J. Kortland wenscht dat de
voorzitter een uitersten termgn zal noemen,
binnen welken de verbetering tot stand
zal komen.
De voorzitter kan ditonmogelykdoen.
Het voorstel van B. en W. wordt in stem
ming gebracht en aangenomen met 10 stem
men voor en i tegen. Tegen de heer J.
Kortland.
8. Aan de orde is een voorstel tot het
verleenen van een toelage aan de ambte
naren ter secretarie en den gemeentebode
wegens buitengewone werkzaamheden.
B. en W. voeren in hun voorstel aan, dat
de beschikbaarstelling van ongebuild tarwe
meel en tarwebrood buitengewoon veel extra
werk vordert van bet personeel ter secre
tarie en den gemeentebode, tengevolge waar
van menigmaal tot laat in den avond moet
worden gearbeid. B. en W. bebben ge
meend, dat deze werkzaamheden een buiten-
§ewone belooning verdienen en vertrouwen,
at ook de raad de billgkbeid daarvan zal
inzien. Zg stellen den raad voor om, zoo
lang de verstrekking van goedkoop brood
en goedkoop meel plaats vindt, en ingaande
15 Mei j.l,, aan de ambtenaren ter secretarie
E. Boonstra en J. Vogel een maaodetyksche
toelage te verleenen van f 10 elk, 0n aan
den geméentebode J. Pruyt een van f 5.
De heer J. Kortland gaat met dit
voorstel geheel accoord. Maar nn B. en W.
voorstellen een toelage te verleenen aan
deze ambtenaren, vraagt spr. of zy niet en
passant hadden kunnen voorstellen ook aan
andere gemeente-ambtenaren, die moeilyk
en goed werk verrichten, een toeslag op
bun loon te geven, in verband met de
dure tyden.
De voorzitter antwoordt, dat ;dit hier
niets mee te maken beeft. Wat B. en W.
voorstellen is een belooning te geven voor
gepraesteerden en te praesteeren arbeid,
voor buitengewone diensten. Worden er
Seen buitengewone diensten gepraesteerd,
an is het nü geqn tyd voor loonsver-
booging.
De beer H. Peltenburg kent een man,
die veel voor de gemeente praesteert, en
van wiens loon veel wordt afgehouden voor
het pensioenfonds, tgrw^jl hy een groot ge
zin heeft.
De voorzitter: Verricht bg buiten
gewoon werk?
De beer H. Peltenburg: Dat kan bg
niet doen, hy is altyd voor de gemeente in
dienst. Het is de metselaar.
De voorzitter: Als gemeentewerklieden
buitengewoon werk terrichten, wordt dit
steeds betaald. Elk,i,uür overwerk wordt
betaald. k
De heer P. van Sonsbeek informeert
of er algemeen gebruik wordt gemaakt van
het goedkoope brood, en of het brood op
gewicht enz. gecontroleerd wordt.
De voorzitter pntwoordt, dat circa
600 gezinnen gebruik maken van het
regeeringsbrood, en dat contróle op het
gewicht en de bereiding van bet brood en
den toestand van het meel regelmatig plaats
vindt. Tot dusverre heeft dit geen aanleiding
gegeven om ook maar eenigszins aanmer
kingen te maken.
De beer P. van Sonsbeek: Dank u.
Het voorstel van B. en W. wordt z. h. s.
aangenomen.
9. Aan de orde is voorloopige vaststelling
van de gemeenterekening 1914.
De commissie voor de financiën, die de ge
meenterekening heeft onderzocht, heeft
beriqht dat de rekening haar tot geen op-
of aanmerkingen beeft aanleiding gegeven
en adviseert, haar vast te stellen zooals
zg is aangeboden.
Z. ,d. en z. h. s. wordt aldus besloten.
10. Aan de orde is wgzigingder gemeen
te-begrooting voor 1915.
De voorgestelde wyziging wordt z. d. en
z. b. s. goedgekeurd.
11. Aan de orde zgn reclames inzake
boofdelgken omslag. b
Da voorzitter sluit de openbare vergade
ring.
oi-
ATAUHXIEV W 8.
IchMnheveii, ÏO ing.
f Aanstaanden Donderdag des
namiddags, te 121/g uur zal in een openbare
raadsvergadering de installatie plaats hebben
van den heer F. H. van Kempen »lp burg^
meester dezer gemeente.
Z.Edelachtbare zal dien morgen met den
trein van 1210 bier aankomen en door
enkele leden van den gemeenteraad worden
begroet, die hem daarna naar het Stadhuis
zullen vergezellen.
t Bg de beden gehouden keuring
van de landstormplichtigen uit deze ge
meente der jaarklasse 1916 zyn goedgekeurd
•P. Bonter, Joh. Chr. Meyer, A. H. J. Moes,
C. Tamse, J. A. Verhoeff en J. C. Wewer.
Afgekeurd is C. Groenewegen.
t In een Zondag gehouden fede
ratievergadering van het partygewest Over-
ysel der S. D. A. P. is, naar „Het Volk"
meldt, de heer A. Dykgraaf alhier voorloo
pig als propagandist benoemd. De heer
Dykgraaf zal met den heer Albarda de
redactie van „De Nieuwe Tgd" voeren. Zgn
woonplaats biyft voorloopig Schoonhoven,
maar hg zal geregeld eenige dagen per
week in Overgsel komen om zich aan de
propaganda te wyden.
t De in de Gereformeerde Kerk A
albier gehouden collecte ten behoeve van de
militaire tehuizen in de provinciën Noord-
Brabant en Limburg bracht f 35,50 op.
f Na by het fort te Durgerdam
is Woensdagnacht op noodlottige wyze ver
dronken de 19-jarige korporaal-vrgwilliger
F. Meyer, uit Utrecht.
t J.l. Zondag speelde een Sport
club-elftal een oefenwedstrgd tegen een
elftal Schoonhovensche militairen.
Bg de Sportclub speelde de wegens de
mobilisatie onder de wapenen zynde links
binnen weer eens mee. De Sportclub, die
in goeden vorm was, won met 8—0. De
doelpunten werden alle gemaakt door den
genoemden speler, die thans de middenvoor-
plaats bezette.
Het veld was in meer dan één opzicht
slecht bespeelbaar.
f J.l. Zondagavond omstreeks half
zeven had in de Havenstraat een formeele
vechtparty plaats tusschen logementgasten.
Het volkslogement van H. K. moest het
ontgelden. Met een byi werden hét hek en
de ruiten van de voorpui vernield. Door
tusschenkomst van de politie werd de orde
hersteld. Tegen eenige personen is proces
verbaal opgemaakt.
Aflaep Verkaapingen.
f— By veiling en toewyzing
d.d. 31 Juli en 7 Augustus 1.1. ten overstaan
van den notaris D. Teyinck te Schoonhoven
in het koffiehuis van de weduwe Baron te
Nieuwpoort gehouden, ten verzoeke van
de erven der weduwe H. Boer, zgn koopers
geworden
Van een perceel boomgaard te Nieuwpoort,
de heer L. Roth Sr. aldaar, voor f 525.
Van een perceel bouwland aldaar, de heer
J. Baron Wzn. te Nieuwpoort, voor f 305.
Van een perceel bouw- en 'hooiland te
Tipnhoven, de heer D. Versluis Pzn. aldaar,
voor f 945.
Van een woonhuis met tuin te Nieuwpoort
en perceelen bouw- en boomgaardland te
Groot-Ammers, de heer W. Kuyl Sr., te
Groot-Ammers, voor f 3715.
Met de Staatscourant (no. 185)
worden verzonden afdrukken van de akten
betreffendede Coöperatieve Kaasproducenten-
Vereeniging tot Export van Volvette Goud-
scbe i£aas onder Rjjkstnerk, te Gouda.
De heer Mr. LH. W. Regout,
buitengewoon gezant en gevolmachtigd Mi
nister in tydeiyke en bijzondere zending bg
den Paueelgken Stoel, is j.l. MaMndag naéf
Rome vertrokken.
De Raad van Beroep (Onge-
vallenverzekering) te Dordrecht heeft j.l.
Maandag o.a. de volgende zaken behandeld.:
Ongevallenwet: Maarten Groenen
dijk te Nieuwerkerk a/d IJssel.
Invaliditeitswet: Francyntje van
Meteren, eebtgenoote van B. 'dë Groot
Capelle a/d IJssel; Cornelis Koning te
Schoonhoven; Gerrigje Cornelia van Glab-
beek, weduwe B. Labrie te Vianen, alle
tegen het bestuur der RyksVerzekeringsbank.
In deze zaken zal 23 Augustus 1915 uit
spraak worden gedaan.
'Bergambacht, 9 Aug. De weduwe
W. Stout alhier stapte by ongeluk in een
emmer kokend water, waardoor zy hevige
brandwonden aan haar been en voet bekwam.
Onmiddeilgk moest geneeskundige hulp wor
den ingeroepen.
«Cappelle ap «TIJamei, 9 Aug.
B. en W. bebben heden aanbesteed (her
besteding): het bouwen van een openbare
lagere school met onderwgzerswoning en
een politiewoning met ge vangen bewaar
plaats. Er waren 16 inscbryvers, en wel:
A. Bugs alhier, f 22250 in massaG. Meyer
te Rotterdam, f 22200C. Berrevoets te
Rotterdam, f 22660; I. Klok te Rotterdam,
f 22650; A. Smit te Waddinxveen, f20500;
F. van Vliet te Nieuwerkerk a/d IJssel,
f 22100; D. Klaassen te Rotterdam, f 24100;
Gebrs. Bal te Rotterdam, f 23890; M. de
Jong te Ouderkerk a/d IJssel, f 22110;
J. Oliemans te Rotterdam, f 23895; C. van
Leeuwen te Nieuwerkerk a/d IJssel, f 22195;
T. Merbis te Nieuwerkerk a/d IJssel, f22475;
van der Tholen en van den Heuvel te
Rotterdam, f 23208; J. van der Byi, f22900,
en C. Pols te Ouderkerk a/d IJssel, f22700.
De begrooting was f 18890,28.
De voordracht ter benoeming van een
onderwgzeres aan school 2 (vacature-S. J.
du Crocq) bestaat uit: 1. M. S. A.duCrocq,
tgdelgk onderwgzeres albier; 2. J. Schenk
te Vlaardiogpn3. M. P. van Zwienen te
Ouderkerk a/d IJssel.
By de keuring van de landstorm-
Elicbtigen der jaarklasse 1915 zyn ongeschikt
evonden F. Oosterom, J. Ment, C. Sakko
en J. Stellingwerf!. Tien werden goedge
keurd, terwyi drie niet verschenen.
"ftroot-Ammeri, 9 Aug. Een droevig
ongeluk heeft in onze gemeente algemeene
deelneming verwekt. De bgna 50-jarige
kneebt L. Maasland van den kaashandelaar
A. v. d. W. alhier had het ongeluk een
trap van een paard te krggen. Hy werd
zoodanig getroffen, dat hg terstond naar bet
Ziekenhuis te Gouda werd vervoerd. Kort
na aankomst aldaar is hy echter overleden.
Van de 3 ingeschrevenen voor den
landstorm in deze gemeente, jaarklasse 1915,
werd goedgekeurd G. Egkelenboom en
ongeschikt bevonden G. van Vianen. De
derde ingeschrevene was niet ter keuring
opgekomen, daar hg tgdelgk verbiyf houdt
in een ziekeninrichting te Utrecht.
§KinderdUk, 9 Aug. Vrgdag j.l. is
van de scheepswerf der firma J. en K. Smit
alhier met goed gevolg te water gelaten
een passagiersboot, genaamd C,, Bosman,
welke den dienst moet onderhouden tusschen
Enkh uizen—Stavoren.
"Krimpen a/d Lek, 10 Aug. J.l.
Zondag hield de Gymnastiekvereenigiog
„Sparta" in haarlokaal haar jaarvergadering.
Uit de verslagen van den secretaris en
den penningmeester bleek, dat de critieke
tyden, dip we thans doorleven, ook hun
nadeeligen invloed op deze vereeniging deden
gelden.
De ontvangsten hebben bedragen f 274,19
en de uitgaven f 182,83'/», zoodat er een
batig saldo is van f 91,85Va.
Tot leden der commissie belast met het
nazien van de rekening eu de bescheiden
werden benoemd mejuffrouw A. v. d. Heul
en de beer P. van Namen.
Tot bestuursleden werden gekozen of her
kozen de beeren: W. J. Verhoeff, voorzitter;
J. Bouter, secretaris; M. Slingerland, pen
ningmeester; B. van Vliet, 2e penningmees
ter; J.'v. d. Velden, commissaris van werk
tuigen en J. C. Boon, commissaris van orde.
Dank zy de yverige bemoeiingen van
den heer J. H. Drees, hoofd der openbare
school no. 1 alhier, heeft deze school ten ge
schenke ont vangen een verzameling van alles,
wat onze koloniën in Oost en West opleveren.
Dit geschenk is afkomstig van bet Handels
museum van het Koloniaal Instituut te
Haarlem, directeur Dr. Dekker.
Is deze verzameling voor 't onderwys zeer
nuttig, ook voor ouderen is zy de bezich
tiging waard.
"Langerak, 9 Aug. By de~Zaterdag
gehouden verpachting van het fruitgewas
m deze en omliggende gemeenten werden
hooge pryzen besteed.
Zoovar men zich herinnert, werd voorde
grootste boomgaarden in deze gemeente
nimmer meer dan f 1000 betaald. De beide
frootste golden thans tusschen f 1200 en
1300.
*- Van de beide in bet register voor den
landstorm, jaarklassO 1915, ingeschreven
landstormplichtigen werd A. Aanen voorden
landstormdienst goedgekeurd, terwgl D.
Verkerk ongeschikt werd bevonden.
*Lekkerkerk, 10 Aug. De heer A. A. C.
v. d. Voet alhier is geslaagd voor het
examen Engelsch, lager onderwys.
*Ntenw-Lekkerland, 9 Aug. J.l.
Zaterdag zyn 10 jongelieden gekeurd voor
den landstorm, jaarklasse 1915. Twee zyn on
geschikt voor den dienst verklaard, nameiyk
J. Stug en J. Boom.
Gisteren heeft de oudste ingezetene
dezer gemeente, J. Krujfne, verpleegde in
de L. en N. Smitsstichting, zgn 94sten ver
jaardag gevierd.
De oude man geniet een volmaakte ge
zondheid en is nog in het bezit'van al zyn
vermogens. Wie hem langs den weg ziet
gaan, nog zoo flink rechtop, zou hem voor
zeker niet zooveel jaren toeschryven. Hy
maakt nog alleen de reis naar Rotterdam;
bet vorige jaar ging hy zelfs alleen naar
Brielle.
"Xlenwpesrt, 9 Aug. By de gehouden
fruit- en rietverpachting bracht het riet
gewas der gemeente f 86 en het noten
gewas op den Zuidwesterwal f 140 op.
By de Zaterdag gehouden keuring van
landstormplichtigen uit deze gemeente,
jaarklasse 1915, werd de eenige ingeschre
vene, A. Hegkoop, geschikt bevonden.
§Ondewater, 9 Aug. Drie kolensjou
wers van hier trokken, na bun zuur ver
diende centjes gedeelteiyk aan Bacchns te
hebben geofferd, naar Polsbroek om daar te
visschen. In P. zwaaide een der heeren,
G. de B., bggenaamd „de kat", zoodanig
over den weg, dat de rgksveldwacbter de
Vries hem eventjes aanhield en proces
verbaal wegens dronkenschap opmaakte.
Daar de oei nogal ver af was, deed'daVetes
de B. uitgeleide den Damweg op. Daar
ontmoette by de twee kameraden van de B.,
visscbende. Wegens het visschen zonder
vergunning, bet Toopen op eens anders land
zonder toestemming van den eigenaar en
vhet hebben van visch beneden de maat, zag
de Vries zich genoodzaakt ook deze hseren
te verbaliseeren.
*PwUbr*ek, 9 Aug. J.l. Zaterdag
middag stond het omstreeks driejarig
zoontje Gya van bakker Z. albier aan den
kant van den Kerkvliet naar het zwetnmen
van zyn oom te kyken. Eensklaps'1 schoot
het ventje voorover in de diepe vaart. Oom
Jan, die juist aan den overkant was, riep
direct om hulp en zwom zelf zoo snel mo-
geiyk naar de plaats des onheils, waar
reeds Jobs. Sp. aanwezig was. Met hun
beiden slaagden zy er in bet knaapje spoedig
op het droge te brengen.
Pofrbrwekerd^na9 Aug. Heden
morgen reed de zoon van den veehouder
J. K. alhier met de hondenkar in vliegende
vaart naar 't veld om te gaan melken. Na
tegen de balie der Damabrug te hebben
gereden, ging even later het heele boeltje
het nitte element in. Gelukkig werd alles
door toegeschoten hulp weer tamelijk ganw
op het droge gebracht. De schade bleek
zeer gering. Een klëin hondje van een der
omwoners kreeg de schuld van alles.
*BeenwUk, 9 Aug. Aan den Drie
Provinciënrit, uitgeschreven door de Rotter-
damsche Rennersclub, hebben deelgenomen
de heeren A. Goudswaard en J. C. T. Kapteijn,
beiden albier.
De tocht begon te Rotterdam en ging
over Gouda, Haastrecht, Montfoort, Utrecht,
Hilversum, Weesp, Amsterdam, Haarlem,
Leiden, Den Haag en Delft naar Rotterdam,
een afstand van 165 K.M., die afgelegd moest
worden in 12 uur.
Voor bovengenoemde heeren kwam er
nog circa 50 K.M. by voor Reeuwyk-
Rotterdam heen en terug.
Zy hebben beiden den tocht volbrachten
hebben een herinneringBmedaille ontvangen.
•Stwlwtfk, 9 Aug. Het totaal der in
deze gemeente van 1 Augustus 1914—5 Augus
tus 1915 uitgekeerde vergoedingen tengevolge
van de mobilisatie bedraagt f 10802,50.
MPOBT.
De Goudscbe Voetbalbond
heeft besloten zyn 10-jarig bestaan feeste-
lijk te berdenken. Reeds is een programma
van feestelgkheden spec'aal op sportgebied
ontworpen. Op 15 Augustus zal het pro
gramma definitief worden vastgesteld.
Drie Provinciën-rit.
De Rotterdamsche Rennersclub heeft
met haar Drie Provinciën-rit veel succes
gehad en tevens een flinke propaganda ge
maakt voor de wielersport. Ingeschreven
waren 169 deelnemers, waarvan er 149 aan
den rif bebben deelgenomen, die om 6 uur
op het Calandplein te Rotterdam werd
aangevangen.
Met een snelheid van ongeveer 16 K.M.
per uur werd een afstand ven 165 K.M.
afgelegd. Onder de deelnemers waren ver
schillende militairen en een vgftal dames.
De tocht liep over Gouda, Haastrecht,
Montfoort,, Utrecht, Hilversum, Weesp,
Amsterdam, Haarlem, Leiden, Den Haag
naar Rotterdam. Tot Moordrecht bleef het
droog, maar daarna begon het te mot
regenen. Aan de goede stemming kon dit
echter geen afbreuk doen.
Vóór half zeven was het gezelschap
weer te Rotterdam en na het afstempelen
van de kaarten bleek, dat 125 deelnemers
den tocht hadden volbracht. Een verrich
ting dus, waarmede men zeer tevreden kan
zgn. Eep bgzondere vermelding verdienen
de vyf dames, mej. N. v. d. Wiel, mej. S,
van Diller, mej. N. Wurfse, mej. E. M.
Roberti en mej. J. de Ruiter, die allen
het eindpunt bereikten, zonder de minste
blgken te geven van vermoeidheid.
Aan de 125 deelnemers, die het eindpunt
hadden bereikt, zyn herinneringsmedailles
uitgereikt.
KERKNIEUW 8.
Ds. J. A. van Boven te Ede fceeft
voor het beroep bg de Ned. Herv. Gemeente
te Barneveld, zgn Vorige gemeente, bedankt.
0—
'Lekkerkerk, 10 Aug. Notabelen der
Ned. Herv. Gemeente alhier hebben tot
kerkvoogden benoemd de heeren C. den
Oudsten en A. Broere Lzn., zulks in de
plaatsen der heeren D. Lugten, naar elders
vertrokken, en G. Deelen, die ontslag ge
vraagd heeft wegens voortdurende onge
steldheid.
f Ouderkerk a/d IJanel, 9 Aug. In
de Hervormde Kerk alhier is door heeren
kerkvoogden een verbetering aangebracht.
Onze predikanten bebben steeds verdriet
S:ehad van de beide lampen, die met baar
el licht den preekstoel flankeerden. Op
verzoek van onzen pastor loei zgn die
lampen thans weggenomen. De electricien
M. Stolker heeft een batterg geleverd, die
stralend licht verspreidt, zonder bet ge
zicht te belemmeren of te schaden.
In de Hervormde Kerk is o.m., gecol
lecteerd: een extra gift van f 100, een van
f 25, twee van f 10 voor de diaconie en
een van f 20 voor de kerk.
DE OORLOG.
Over de bet eekenis van den val van War
schau en Iwangorod wordt door de bladen
der oorlogvoerende staten zeer verschillend
rlogv
geoordeeld. Een deel der entente-pers be
toogt, dat het verlies dezer vestingen niet
zoo heel erg is qn het terugtrekken der
Russen als een strategische zet van den
Russischen opperbevelhebber moet worden
beschouwd, waarvan de doelmatigheid later
zal blfiken. En geheimzinnig herinneren
die bladen aan den tocht van Napoleon, die
ook doodgeloopen is in de Russische bin
nenlanden. Datzelfde zullen de Russen nu
met de legers van von Hindenburg beproe
ven
Maar er zyo onder de entente-pers ook
bladen, die niet trachten het zware verlies
van Warschau te ontkennen of te verkleinen
door te spreken van tactiek. DeEngelsche
„Standaard" schrgft, dat het klinkklare
onzin is den Russischen terugtocht met
licht gemoed op te vatten, ja zelfs nog als
eendrachtig voorbeeld van superieure han
digheidvoor te stellen. „De val van Warschau
is een vreeseiyke slag voor Rusland en
evengoed voor de andere geallieerden. Als
grootvorst Nicolaas het had kunnen ver
hinderen, zou het niet gebeurd zijn, doch
hy kon dat niet, omdat zfin strgdkrachten
in aantal zoowel als in artiUerie en machine
geweren hopeloos bg den vyand ten achter
staan."
De „Daily Telegraph" acht thans het kri
tieke uur voor het Westen aanstaande. Kan
de Rus zich zoover hg wil in zyn onbegrensd
gebied terugtrekken, in Frankryk is aan zulk
een beweging een bepaalde grens gesteld.
Een Duitsche overstrooming kan de beslis
sing op het Westeiyk oorlogstooneel doen
vallen efa daarmede ook, zooals de Russi
sche kolonel Schoemski zeide, die van den
geheeien oorlog.
De Duitsche „Morgenpost" schrgft, dat met
de inbnutnenMng van Warschau, Iwangorod
en de daartusschen gelegen Weichselliniede
Duitscherseen sterke verdedigingsstelling in
handen hebben gekregen, welke onder
zekere omstandigheden ook met betrekkeiyk
zwakke strydkractiten verdedigd kan worden.
Voor de voortzetting van de krygsverricb-
tingen is daarmede een nieuwe grondslag
gelegd, waaruit de opmarach naar het oosten
met eeA breed front kan worden voortgezet.
In den grond der zaak stemt bet oordeel
der Duitsche bladen over de bezetting van
Warschau en Iwangorod met dat der, laten
we zeggen ernstige Engelsche couranten
overeen. Men begrgpt, dat een nieuwe
phase in den stryd op het Oostelgk front
is ingetreden. De Weichsel-linie is nu wel
Duitsch, en Warschau genomen, maar de
Russische legers zyn nog niet vernietigd.
Op dit laatste had Duitschland gehoopt;
wellicht had het liever gezien, dat de Russen
Warschau hardnekkig verdedigd hadden
instee van de vesting vrywel zonder slag
of stoot prfis te geven. De kans om een
flinken slag te slaan zou voor de Duitschers
dan allicht grooter zyn geweest.
Groot gejuich is er dan ook in Duitsch
land niet opgegaan over het nieuwe,
belangrflke succes, al is. men, het is
begrypeiyk, wel verheugd.
De vraag is: Wat volgt nu? De Russen
hopen, zoo hebben zy verklaard, het leger
als geheel op een beter verdedigbare linie
dan die aan Weicbsel en Narew terug te
trekken, waar het dan zal wachten tot de
opnieuw georganiseerde nationale wapen
industrie voldoende projectielen voor de
artillerie zal hebben vervaardigd. Daarna
zal het leger, nieuw uitgerust, tot een
tweede, dan onweerstaanbaar offensief over
gaan.
Maar wat kan er niet voordat de Russen
zoover zyn, zoowel in betrekking tot den
terugtocht, als in betrekking tot de ver
dediging van dat nieuwe front gebeuren?
Voorshands zetten de centralen de ver
volging van de terugtrekkende Russen
krachtig voort, en waartoe dit nog leiden
kan, weet niemand. Zeker is voorts, dat
de centralen tegenover een nieuw offensief
der Russen in een betere positie zgn ge
komen, dan waarin zy tegenover het eerste
Russische offensief waren.
De centralen strgden naar onderscheidene
fronten; op een van die fronten hebben zy
nu weliswaar hun tegenstander niet ver
pletterd of zich voor goed van den hals ge
schoven, maar zy bebben hem toch voor
een aanmerkeiyken tgd van zyn aanvals-
kracht beroofd en z(jn in staat gesteld
tegenover een nieuwe bedreiging een met
minder strydkrachten verdedigbaar front in
te nemen.
Ofschoon het dus waarscbnniyk is dat
binnen betrekkelgk korten tyd de centralen
in staat zoufien zyn in het Oosten eenige
strgdkrachten vry te maken, moet men de
mogelijkheid in aanmerking nemen, dat dit
geenszins in hun voornemen ligt, maar dat
zg hun offensief naar bet Oosten toe nog
verder willen voortzetten. Hierbg komt voor
hen nog de bezetting van een gebied, dat
in verhouding tot het onmeteiyke Rusland
wel zeer klein, maar voor de positie van
Rusland als Europeesche groote mogendheid
toch van zeer veel gewicht is, om van den
indruk van de bezetting van Warschau op
de Balkanstaten niet te spreken.
Zoowel ten opzichte van den Balkan, als
ook om de sterk belemmerde verbinding
tusschen de mogendheden der entente te
herstellen is voor Eugeland en Fraflkrgk
nu nog meer aan gelegen om de Dardanellen
te forceeren. Vrgdag hebben de Engeldchen,
onder bescherming van hun vloot, verscbe
troepen aan de Dardanellen geland. Een
bewys, dat zy nog niet van de forceering
afzien. Er is ook een nieuwe Fransche
opperbevelhebber verschenen, generaal Sar-
rail, die generaal Gouraud, die gewond is,
vervangt. Hg moet een man van groote
doorzettingskracht en zeer kundig zgn, ulle
welke omstandigheden bgeengenomen bg de
verbondenen de hoop doen herleven, dat
thans het vurig gewenschte doel eindelgk
beijeikt zal worden.
T e r z e e.
Een duikboot, waarschgnlgk een Engel
sche, heeft Maandagochtend aan de Darda
nellen het Turksche linieschip „Barbaross
Haïredin" in den grond geboord. Een groot
deel van de bemanning is gered.
De „Barbaross Haïredin(ex-„Kurf(lrst
Friedrich Wilhelm") was een van de twee
door Duitschland in 1910 aan Turkge ver
kochte schepen. Het linieschip mat 10.600
ton, voerde o. m. 6 kanonnen van 28 c.M.,
liep 17 knoopen en was in 1891 van stapel
gefoopen.
Uit Kristiania wordt niet officieel gemeld
De Engelsche hulpkruiser „India" is Zondag
avond ten noorden van Bodö getorpedeerd.
Tachtig opvarenden zgn door het Zweedsche
s.s. „Göstaland" gered, 72 op Helligvftrk
geland.
De „India", in 1896 gebouwd, mat 7940
ton bruto, 4199 ton netto.
l%n Oostenrgkscbe duikboot beeft de
Italiaansche duikboot „Nereïde" in den grond
geboord.
Volgens een ander bericht is een Itali
aansche duikboot van dezelfde klasse als
de „Nereïde" op een rayn geloopen en in
de lucht gevlogen.
Het Engelsche stoomschip „Midland Queen"
is in den grond geboord. De twee booten
waarin de bemanning zich had geborgen,
zyn opgepikt.
De „Midland Queen", in 1901 gebouwd,
mat 1993 ton bruto.
Het Zweedsche s.s. „Malmland" en bet
Engelsche s.s. „Rabbel", van Belfast, zyn
in den grond geboord. De bemanningen
zyu gered.
De „Malmland", in 1904 gebouwd, mat
3676 ton bruto, 2319 netto en behoorde aan
een reedery te Gothenburg.
Naar de Lokal-Anzeigeruit
Kristiania verneemt, is onder de onzydige
staten Noorwegen in zyn koopvaardyvloot
door den oorlog het zwaarst getroffen. Het
heeft 50 schepen verloren met een totale
verzekerde waarde van 16 millioen kronen.
De overige geleden verliezen beloopen rond
35 millioen kronen, waarvan 25 millioen
door het Noorsche assurantiewezen is ge
dekt. By de scheepsverliezen lieten 75 man
hun leven.
Het hersteJ van Polen?
Naar aan de „Nieuwe Ct." uit Beriyn wordt
gemeld worden er deze week belangrgke
conferenties in Beriyn gehouden. By de
opening van den Ryksdag op t7 Augustus
zal een gewichtig voorstel worden ingediend,,
dat verband houdt met de operatiën in Polen.
Naar uit andere bron wordt gemeld, is
niet slechts een kabinetsraad in Berlgn te
wachten, maar zal ook de byeenroeping
worden overwogen van een vergadering der
bondsvorsten, welke bovendien zal worden
bfigewoond .daar twee Oostenryksche aarts-
hertegen.
Naar verluidt, zal de mogelgkheid worden
besproken van het herstel van het in Polen
veroverde gebied, welk gebied zal worden
vereenigd met Galicië en een deel van Posen,
dus ongeveer het oude koninkryk Polen,
dat voorloopig onder een Pooiscben stad
houder zal komen, met een Raad van State,
samengesteld uit Polen, Duitschers en
Oostenrgkers.
Prins Leopold van Beieren, van
wien nu pas bekend is geworden dat hg in
het Oosten het bevel voert over het 9e
Duitsche leger, is de oudste Duitsche veld
maarschalk en een broer van den regeeren
den koning. Twee jaar geleden was hy na
een 55-jarigen diensttijd van den actievpn
militairen dienst ontheven.
De nu byna 70-jarige veldmaarschalk heeft
als eerste-luitenant van de artillerie deel-
enomen aan den veldtocht van 1866 en als
:apitein en commandant in een batterg aan
den oorlog van 1870. Bn Sedan verwierf
;eren Kruis 2e klasse, by Orjea
Ie. Kruis le klasse. In 1870 onder-
het IJzeren Kruis 2<
scheidde hy zï<$! by Viliepion, waar hy, hoe
wel aan de heup gewond, onder moeiljjke
omstandigheden met zgn batterg stand hield.
Den len Januari 1905 werd prins Leopold
door zjjn vader, deq regent, tot veldmaar
schalk benoemd. Uit zyn huweiyk met een
dochter van den keizer van Oostenrgk zyn
twee, eveneens te velde staande zoons en
twee dochters gesproten.
In dezen oorlog is prins Leopold weer in
actieven dienst getreden.
Het Duitsche Electrotechni-
sche Tydschrift van 291dezer bevat een
artikel onder het hoofd „de mobiliseering
van het koper", waaraan bet volgende
wordt ontleend:
Het is bekend, dat de koperproductie in
Duitschland voor de oorlogsbehoeften niet
voldoende is en dat het legerbestuur
daarom genoodzaakt was, beslag te
leggen op de voorraden in het land
van ruw- en halfverwerkt koper.
Hiermede was wel de behoefte voor langen
tgd gedekt, maar toch is het, in verband
met den stand van zaken, noodzakeiyk,
thans reeds naar nieuwe voorraden koper
om te zien. Als zoodanig komen in aan
merking de geweldige hoeveelheden, die in
den vorm van fabrikaten van allerlei aard
vastgelegd zgn en zich in de handen van
het publiek, van de nyverheid en in bet
bouwbedryf (koperen daken) bevinden en
die op ongeveer 2 millioen ton geschat
kunnen worden. Het gebruik van deze
voorraden voor het leger, d. w. z. hunne
„mobiliseering", vormt, uit den aard der
zaak, een moeilijk probleem, daar een
onnoodige bemoeilgking van het publiek zoo
veel mogelgk vermeden en het metaal ten
slotte tegen een behoorlijken prgsaangekocht
moet worden. Het ministerie van oorlog
heeft daarom aan zgn „grondstoffen-afdee-
ling" een byzonder „metaalmobilisatie-
bureau" toegevoegd, dat met deze taak zal
worden belast.
Daar belangryke hoeveelheden koper in
den vorm van electrische fabrikaten zyn
vastgelegd, zal de electrotechniek in bgzon
dere mate door de metaalmobilisatiegetroffen
worden.
Het blad geeft daarna verschillende wenken
om koper in het bedrijf vrg te maken en
ten verkoop aan het ministerie aan te bieden,
waardoor bet nemen van maatregelen om
koper te verkrggen uit geheel afgewerkte
fabrikaten nog voor geruimen tgd verschoven
zou kunnen worden.
Augustus in den groententuin.
Ook de tweede zaaisels van doperwten,
capucgners, peulen e. a. zgn zoo goed als
geoogst en we gebruiken het regenachtige
weer om zoo spoedig mogeiyk voor een
nateelt te zorgen. In ons vorig opstel be
schreven we fiet leggen van prinsesse- en
sngboonen langs erwtenrgs, waarvan het
erwtëfi£ewas is verwydèrü. Dit wordt nu
te laat, een zaaiing zou nu weinig kans
meer geven op succes. Beter kunnen we
den grond gebruiken tot het uitplanten van
pri
Wi
boere- en spruitkool, of wel voor winter-
andijvie. De eerste zfin hiervoor in Mei,
Juni gezaaid, zooals we indertgd aangaven,
terwgl de winterandgvie omstreeks of even
na den langsten dag is gezaaid. Wie geen
planten heeft, vrage eens bg een buurman
of wel koopt voor weinig centen een par-
tytje. Wanneer de grond dit na- of voor*
jaar goed ia gemest, is opnieuw mesten
niet noodig; een kleine gift van bgv.2K.G.
chilisalpeter of een dun giertje, licht onder
gespit, zal haar nut wel doen. Van groote
andgvieplanfen wordt het einde van de wor
tels en van de bladeren afgesneden.
Sla kan nog gezaaid worden om buiten
nog een opbrengst te geven. Hiermee wordt
niet te lang gewacht, want de dagen worden
allengs weer korter, de groeikracht is niet
meer die van voor den langsten dag.
Tevens kan op leeggekomen grond gewone
zoraerspioa>zie gezaaid worden, evenals veld
sla. Deze beide groentesoorten geven dit
najaar nog opbrengst, terwgl in September
gezaaide veldsla gedurende den winter en
in 't voorjaar geoogst wordt. Deze groente
is volkomen winterhard. Vóór spinazie
wordt gezaaid doet men goed het zaad
gedurende 24 uur in water te weeken. Het
komt daardoor beter en Vlugger op, zoodat
het minder door de vogels wordt geteisterd.
We nemen zaad van gewone zomerspinazie.
De stokprinsesse- en -snyboonen beginnen
hun opbrengst te geven. De vroegste
boontjes plukken we buiten van stemsoorten.
Deze kunnen vroager op een beschut plekje
buiten worden gezaaid en geven uit den
aard vroeger hun vruchten. Als vroege
rinsesseboon kunnen we vooral de vroege
Vagenaars aanbevelen.
Uien en sjalotten kunngpgeoogst worden;
van de eerste is het vaek noodig, vooral
by aanhoudend vochtig weer, de stengels te
knakken, opdat de bol beter afsterft, waar
door ze beter voor bewaren geschikt is.
Bieten- en schorsenerenbedden loopen we
nog eens langs, of nog hier of daar moet
worden uitgedund. Verder wordt alles
zooveel mogelgk onkruidvry gehouden 'en
maken we, zoo mogeiyk met een smal
schoffeltje, den bovengrond tusschen de
groenteplanten los, wat vooral na deze
zware regens noodig blgkt. 't Aanhoudend
vochtige weer is niet geschikt voor augurken
en komkommers, in den vollen grond ge
kweekt. Bg bet plukken of schoonmaken
trappe men niet op de ranken, wat 't bitter
worden van de vruchten vaak ten gevolge
heeft. Op zware, natte gronden kan men
erwtenstroo langs de planten leggen, waar
over de rahken groeien. Deze komen dan
niet met den vochtigen bodem in aanraking,
wat een gunstigen invloed op de ontwikkeling
uitoefent. Voor deze cultuur, evenals
trouwens voor die der boonen is droog weer
wel gewenscht. Door aanhoudenden regen
en een in de hondsdagen veel heerschende
dompige warmte doen zich sommige ziekten
in vry hevige mate voor. Bestrgding is
voor dezen oogst uiterst moeilgk.
In den frqittuin. In Juli maakten
we melding van den aanleg van nieuwe
aardbeiqnhfldden. Wie daarvoor nog geen
gelegenheid had of nog geen jonge planten
bezat tusschen de oudere aardbeienplanten,
dié kan nu nog met succes jonge planten
uitzetten, waarvan nog 't volgend voorjaar
kan geoogst worden. Hiermede dient even
wel niet langer gewacht te worden. Is nog
geen grond beschikbaar, dan kunnen ook
planten opgekuild worden om in 't najaar te
worden uitgeplant. Veel moet dan een vol
gend jaar niet van den oogst worden ver
wacht.
De frambozen en besden zyn in volle
opbrengst. Van de eerstens de Hornet een
lekker, sappig en aromatisch soort. Ze is
evenwel teer en moet by warm weer vooral op
tgd geplukt worden,omdat ze spoedig te zwart
wordt. In dat opzicht is arooral sterker de
Superlptief, welk soort een groote vrucht
voortbrengt, evenwel minder sappig dan de
voorgaande en daardoor minder van smaak.
Voor den handel is ongetwyfeld deze laatste
de beste, vooral ook omdat ze beter geschikt
is voor de verzending. Voor direct gebruik
is de Hornet de lekkerste.
(Wordt vervolgd.)
GEMENGD NIEUWS.
Maandagmorgen is by Strgbee<k
de petrg(pwn-smokkelaar V. door Neder-'
landscbe militairen doodgeschoten. Aan een
bevel tot stilstaan had hy geen gevolg ge
geven.
Van den loopjongen L W. te
Rotterdam, in dienst van de Reedery op de
Lek, zgn op de Meent twee pakken gesto
len, die hg moest bezorgen.
In den nacht van Zondag op
Maandag zgn er naby de haven van Cadzand
door een onbekend gebleven vliegtuig drie
bommen geworpen.' Twee bommen zgn te
recht gekomen in een weide, de andere is
by de haven in het water ontploft. Groote
gaten duiden in de weide de plaatsen aan,
waar de bommen ontploft zgn. Van eenige
huizen zgn enkele vensterruiten stuk ge
slagen. De bommen vielen ongeveer 20 Meter
van elkaar. Men boorde duidelgk het gesnor
van de vliegmachinedie uit Westeljjke
richting kwam en daarin ook weer terugging.
Een veehandelaar in het
Oldambt kocht een. guste koe en zette deze
op stal. Eenige dagen later komt de voor
malige eigenaar van do koe bg den koop
man en wenseht weer een guste koe te heb
ben.
„Welnu," zegt de veehandelaar, „ik heb
er nog wel een voor je, kom maar mee."
De boer bevoelt en betast het beest en
koopt het f 12 duurder dah de koopman het
gekocht heeft. Hy neemt het dadelgk mee.
Eenige dagen later komt de koopman bg den
boer, die hem zegt, dat zgn vrouw meent,
dat hy zgn eigen koe weer gekocht heeft.
„Dan heeft je vrouw goéd gezien," zegt de
koopman.
De boer is woedend en wil den man niet
weer bg zich in huis hebben. (Pr. Gr. Ct.)
De korenschuur der oudheid
herleefd. Zooals men weet was vóór den
oorlog in Egypte slechts de verbouw van
katoen toegestaan. Bn het uitbreken van
den oorlog werd deze bepaling herzien, en,
meenen wg, een kwart gedeelte van den
bodem aangewezen voor andere cultures dan
katoen. De verbouw van graan is toen op
gekomen, en wy lezen nu, dat thans in
Egypte een niet onbelangrijke hoeveelheid
graan voor uitvoer beschikbaar is. (N. R. Ct.)
Voor den grossier C. Lens-
veld te Rotterdam is op het Abattoir een
stier geslacht, wegende 1120 K.Ggemest
door den heer H. Martens te Breukelen.
Het dier was ter accgns op een waarde
vau f 720.
Hetvrouwenberoepdertoekomst.
Opvallend groot is onder de jonge meisjes
van tegenwoordig de lust, onderwgzeres te
worden. Wat wel de oorzaken van die
liefbebberg zyn? De vrouw voldoet voor
het onderwgs op de lagere school, zoowel
als op de muio's en middelbare scholen,
zeer goeé, zoo niet beter dan de man.
Vandaar de promotie, die zy kunnen maken.
Dat de meisjes op een normaal- of kweek
school op dien leeftgd reeds „roeping" voelen
voor het vak, geloof ik niet. De ware
drgfveer moet gewekt worden door de
raaterieele zyde van het onderwgzeressen-
beroep. Geen vak is pr, welks opleiding
zoo geringe offers van de ouders vergt en
waartegenover zoo'n mooi salaris en aange
name werkkriBg staan. Zeker, in de uren,
dat de onderwijzeres ,vopr de klas staat,
werkt zg hard, heeft zg alle a#/»dacht
noodig, aoch wanneer om vier uur de bel
luidt, is haar taak geëindigd, en kan zy
voor zich zorgen. Welke kantoorjuffrouw,
ambtenares bij telefonie of telegrafie of
posteryen, welke apothekers-assistente,
welke bibliothecaresse, verpleegster enfin,
noemt u eenig vrouwenberoep, dat in voor
studie gelgk staat op kan zich hiermee
vergelgken? In den regel mag men big
zgn, wanneer zg kleed- en zakgeld verdient.
Zg heeft geen tyd om zich bg verdienste te
verschaffen.
Een niet-alledaagschhuweiyk.-
Men schrgft uit Naarden aan het „N. v. d. D.":
Woensdag is alhier een huwelgk gesloten
tusschen een jongeman en eene jonge
dochter, wier eigen zuster de tweede vrouw
is van den vader des bruigoms. Men begrgpt
dat daaruit zonderlinge combinaties ontstaan.
De vader van den bruigom is nu de zwager
van zgn eigen zoon, terwgl de zuster der
bruid nu tevens haar schoonmoeder is. De
zaak wordt nog ingewikkelder als men weet,
dat uit |iet tweede huwelgk van bruigom s
vader een dochtertje ia gesproten, een
half-zuster dus van den bruidegom, die nu
de behuwdoom is gewordeu van zgn zusje,
terwyi de jonge vrouw, die de eigen tante
is van dit kind, nu tevens haar schoonzuster is.
Men kan natuurlgk nog meer niet-alle-
daagsche verhoudingen bedenken, ook in
verband met mogeiyke nieuwe geboorten.
BURGERLIJKE STAND.
Schoonhoven. Van 6—10 Aug.
Getrouwd: G. Veldhuis, oud 28 j. en J.
C. M. den Besten, oud 31 j.
Bergambacht. Van 2—9 Aug.
Geboren: Arie Willem, z. van P. Graaf
land en D. Verkerk. Johanna Jannigje
Geertruida, d. van A. C. van Donk en T.
Stigter.
Getrouwd: C. Noorlander, oud 22 j. en
T. Pek, oud 20 j.
Kerkenwoude. Van 1 Juli—1 Aug.
Overleden: A.Eikelenboom, oud 74 j.t
weduwe van C. Benschop.
Marfctbertchten.
Gorinehem, 9 Aug. Aangevoerd 313
runderen, 10 nuchtere kalveren, vette
varkens en 788 biggen.
Prijzen zware kalfkoeien f 300 a f 340,
kalfvaarzen f 240 a 1 260, melkkoeien f 270
a f 290, l'/g-jarige ossen f —af guiste
vaarzen t 120 a f 140, pinken f a f
Nieuwerkerk a/d IJssel, 9 Aug.
Coöperatieve Tuinbouwveiling. De prgzen
waren: Engelsche komkommers f 3,90
f 4,60, 2e soort f 1,80 a f 2,10, kleine halve
komkommers f—,— a f per 100 stuks;
komkommerstek f 0,10 f 0,30 per kist;
stamprincessen f 6,— f 6,70, stokprincessen
f 8,80, Duitsche princessen f 7,40, pronk-
boonen f 5,40 k f 6.10 per 100 K.G.; savoye
kool f f 4,90 k f 6,30 per 100 stuks, j
Oudewater, 9 Aug. Op de heden ge
houden kaasmarkt waren aangevoerd 83
partgen, 3735 stuks, wegende pl.m. 18675
kilogr. Prgzen waren voor le soort van f50,—
tot f54,—, voor 2e soort van f 46,— tot f 49,—,
zwaardere f 53 - tot f gestempelde
f 46,tot f 50,50. Handel matig.
Botterdam. 9 Aug. Aangevoerd
paarden. magere- en 453 vette run
deren, 182 vette, nuchtere en graskal
veren, 2154 schapen of lammeren, 626 var
kens, biggen, 3 bokken of geiten.
Koeien en ossen 42 tot 56 ct.; stieren
tot ct.vette kalveren 521'g tot 621/2 ct.;
schapen 34 tot 38 ct.; lammeren 39 tot 43
ct.; varkens 46 tot 49 ct. en lichte varkens
voor export k ct. per l/g kilo.
De aanvoer van varkens was niet zoo
groot als die der vorige week. De handel
was eerst langzaam doch later iets vlugger.
De prgzen waren hooger dan vorige week.
Schoonhoven7 Aug. Kaas. Aan
gevoerd 24 wagens, wegende pl.m. 4750 K.G.
Pryzen: le soort f 49,— A f 52,50, 2e soort
f 44 a f 48, zwaardere f k f per
50 K.G. Handel vlug.
Utrecht, 9 Aug. Op de heden alhier
gehouden paardenmarkt waren 1125 paarden
en veulens aangevoerd. De prgzen waren:
weeldepaarden f 600 tot f 850, werkpaarden
f 400 tot f 600, oude paarden f 125 tot f 250.
nu HJ f
Onze lezers worden er aan herinnerddat
abonnementen op de SCHOONHOVENSCHE
COURANT, het GEÏLLUSTREERD ZON
DAGSBLAD en het NIEUWE MODEBLAD
ten allen tgde kunnen aanvangen, doch
alleen bU het einde van een kwar
taal knnnen eindigen.
Indien het abonnement dus niet is opgezegd
vóór 1 Januari, 1 April, 1 Juli of 1 October,
dan wordt men óók voor het alsdan inge
treden nieuwe kwartaal als abonné be
schouwd.
w Behalve bg de Uitgevers, kan men
zich als abonné opgeven bg Boekhandelaars,
Brievengaarders en bg hen, die gewoonlgk
abonnementen op ons blad aannemen.
S. Se W. N. VAN NOOTEN,
Uitgevers van de
Schoonhovensche Courant.
Zoo de Heere wil en zg leven,
j hopen onze geliefde Ouders, Be- q
i huwd- en Grootouders
JOHANNIS VAN MIDDELKOOP
en
ALÈTTA VAN LOMWEL
den 17. Augustus a. s. hunne
te herdenken.
Hunne dankbare Kinderen,
Behuwd- en Kleinkinderen.
3 Tienhoven, bg Ameide,
7 Aug. 1915.
Hiermede vervullen wg den treurigen
plicht U kennis te geven van het plot
seling overigdenin het Ziekenhuis te
Gouda, door een noodlottig ongeluk,
van onzen geliefden Echtgenoot, Vader,
Behuwd- en Grootvader
LEEKDEBT MAASLAND,
in den ouderdom van ruim 49 jaren.
VV. MAASLAND Slomp.
G. MAASLAND.
W. MAASLAND Vink
en Kinderen.
Groot-Ammers, 8 Aug. 1915.
Schoonh. Veer.
Heden overleed mijn trouwe
Knecht
in den ouderdom van ruim
49 jaren.
Een noodlottig ongeluk
maakte plotseling een einde
aan zijn leven, dat ons des
te zwaarder het verlies doet
gevoejen.
A. VAN DE WÉRKEN Gz.
Groot-Ammers, 8 Aug. 1915.
Voor de vele stoffelgke blgken van be
langstelling, ter gelegenheid van myn
25-jarig Jubileum ontvangen, betuig ik, in
het byzonder aan de Firma HONDORFF
BLOCK Se BRAET en het Personeel, myn
harteiyken dank.
L. M. HEGMANS.
Schoonhoven, 10 Aug. 1915.
WEtiGELOOPEN een
zwart en zonder staart (schippertje). Terug
te bezorgen, tegen belooning, by ALBERS,
Wal 23, Schoonhoven.
Het admisBie-exMneu zal plaats
hebben 6 en 7 September a.n.
Aangifte/) tot deelneming daaraan moeten
vóór 18 Augustus a.s. gedaan worden bg
den Rector van het Gymnasium
Dr. A. VAN Y8ENDIJK,
Oosthaven 55.
heeft Maandag 9 Aug. zyn prae
tijk HERV A
SPREEKUUR O—ÏO voorin, en
3—4 nam.
Terstond gevraagd METSELAARS,
tegen hoog loon, bg w. OUDERKERK,
Mr. Metselaar te Bleskensgraaf.
TERSTOND GEVRAAGD:
voor geruimen tgd werk, bg BEUKERS
BAKKER te Haastrecht.
Wegens huwelgk terstond gevraagd:
goed kunnende melken, en een
ook kunnende melken, by P. VAN DORP
te Berkenwoude.
1 Zwart Minorcarashaan
1 Goud Wyandotterasbaan;
beide ruim vier maanden oud, f 1,50
per stuk. Zending rembours, vracht voor
rekening van kooper. Brieven fr., No. 16,
Bureau van dit Blad.
en alle andere stopwerk, vlag, mooi
en goed met ons Stop-Apparaat.
Naaimachine onnoodig. Franco na postw.
f 3,—. Rembours f 3,30. Beschryving
met aanbevelingen gratis. Flinke verkoop
sters ruim rabat, 't Post-Hnyi, Rot
terdam 31.
Ter Boekdrukkerij van
S. Se W. N. VAN NOOTEN te
Schoonhoven worden ÏOO
Naamkaartjes op helder wit
carton, in net étui, geleverd voor
slechts OO CENTS. Op fijn
bristol carton in luxe étui
f 0.75,n,—+f 1,35, f 1,5© enz.
fijn gesneden en in liter kokend water opgelost, I
geeft de BESTE en ZUIVERSTE ZACHTE ZEEP,
die dan nog geen ZES cent per POND kost.
Zoolang de voorraad «trekt ook nog te bekomen voor
Voor 45 omslagen: één; 78: twee,en voor ÏOOdrie Zakportefenilles
(aan één adres te verzenden).
