C. VAN DER HEK j SCHOONHOVEN
=KACHELS.=-
Meubelen.
te
te
aavunjinsnuB
*°ts7ï*
r.
L
biedt U, behalve een pensioen, een uitkeering bij overlijde
U
BOELHUIS
Electrische- en Petroleumlampen.
EiHs te Meespel
FO R D-V r achtauto m obiele n
Banb-Assoclatle,
F0SF0R1ETRIEEL.
Vraagt inlichtingen bij den Raad van Arbeid of bij de Vertegenwoordigers.
4 kiiiageiÉ ROEI N,
HOOFDPIJN
52e Jaarg.
1111 CMmi
Voorradig alle soorten
PETROLEUMKACHELS,
Gegoten en Emaille FORNUIZEN;
nieuwste modellen
Paarden-, Veulens-
en Hittenmarkt
Uw Hoest j
Gras- en
Rietverpachting.
Incasseert Wissels en
Kwitantiën.
SSSSÏ van 30 000.- GULDEN
f
f
vxe raff.
AnQa-bonbons
N°
Vrijdag 8 October 1920.
Nieuws en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
Tweede Blad
te Brandwijk—Vuilendam.
Notaris BOS
Meubilaire Goederen
Bouwerij en Melkerij Gereedschappen
te Bergambacht'
Openbare Vrijwillige Verknoping.
Notaris Van der Ueeden I
Krimpen a/d lissel,
Fijn gelakte ZIJSTOKER rijk vernikkeld.
-=====•-
Komt zien den grook'ii voorraad
GEHEEL R6UKELOOS;
Kachelplaten, - Vulemnners. enz. enz
EEN RIJKE SCRTEERING
Steeds een groote sorteering, in alle soorten,
Aanbevelend,
AMEIDE
Donderdag 14 October 1920.
Notaris H. G. Boks
VERKOOPEN
WEEST NIET BLIND
VOOR HET 6 EVA Ai'
Verzorgt
bijtijds
met de
beproefde
beroemd bij
Bronchitis,A^^majiinkhoesj,
C atarrh J-tfliuc n zaI ieeschheid,
KeelpijnHoest buien,
en verwaar lo os de verkoudheid.
met massieve en met zware luchtbanden,
uit voorraad leverbaar.
N V. Auto-Garage „GOUDA",
w» wrder te"5 °p
SCHOONHOVEN,
VEILINGSGEBOUW. -
s
De Banket nU pRE„,E QBUGATIÉ^
WIE GAAT ER VAN DOOR
IEDER,
A. N. v. Zessen, Schoonhoven.
Anton Coops, Gouda.
5ANAPERIN
I MIJN HAR DT'S l
_«v)RO<
kinderzalf
Gegarandeerd 10-16u/0 Fosfor/.uur. 8(17„ Fynhhul.
Prijs belangrijk lager dan van Thoinasslakkenmeel.
VAN VILSTERüN SCHOEMAKER,
Brieven van een Buitenman.
Z
GEMENGD NIEUWS.
te Papendreclit. is voornemens op
Woensdag 20 October 1920,
te beginnen des morgens 1 0 u u r.
te Brandwijk aan den Vuilendam.
ten sterfhuize van wijlen de echtelieden den
Heer W. STUÏJ en Mejuffrouw E. GROEN.
in het openbaar, om contant geld, te ver-
koopen
Een partij
onder meer bestaande inBedden met toe-
behooren. Linnenkast, Secretaire, Hoekkast,
Barometer, Klokken, Tafels, Stoelen, Glas-,
Blik- en Aardewerk.
Voorts: Bascule met toebehooren, vierwielig
Rytuig (Victoria), Brandhout enz.
Stataria M A HI-STFI»
te Bergambacht is voornemens
op Vrijdag 15 October 1920,
des voormiddags tien uur precies,
u lande BOUWMANSWONING get.
ca in Benedenberg, in de onmid-
aeinjKe nabijheid van het dorp, bewoond door
de Erven L. BEZEMER, om coniaut Krfd
in hot openhaar te torkoepeo
2 VAARKOF.IEN, 2 KLAMVAARZEN,
Ongeveer 1500© pond HOOI en het
geen verder tot den verkoop zal worden
aangeboden. i
'8 Morgens voor den verkoop afgenommerd
te zien.
De Jaarlijks te houden
zal worden gehouden ZAT&RDAG
6 NOVEMBER 1920
Gelegenheid tot aangifte van perceelen
bestaat to#Zat er dag 16 October, ten
kantore van Notaris MAHLSTEDE.
—O—
te Ouderkerk a'd IJssel as voor
nemens op Woensdag 13 Oc
tober 19 20, des morgens ten l
10 ure, aan het huis A 299 te
in het onenbaar te verkoopen:
ilLlilwisswi
ïJ+XZ..***?*t^.>*,-i|i. I
lacüjif tczEiuawicri'ih' ui^Jxraüiflrgiitf - «- -HjX
CONCURREERENDE PRIJZEN. nn nr
TE
op
1 s
20 Stoelen, 8 Kasten, -10 Fornuizen, 5 Trap-
SddX e Banken, 3 Ledikapten, 2Wascii-
machines, 2 nieuwe en 5 gebruikte Naai
machines, 4 ronde en 6 vierkante Tafels,
4 Vulkachels, 5 Haardjes, 2Kruiwagens, B Sport-
wagentjes, 4 Schrijftafels, 4 Waschtafels,
8 vierkante Kachels, enz.
's Morgens vóór den verkoop afgenummerd te
bezichtigen.
te Molenaarsgraaf Is voornemens
om op Donderdag 14 Octo-
ber 1920, des morgens negsn
raeSF uur ten sterfhuise van den Heer 1
I VAN DEN HEERIK Jr.. te Bleskens-
graal. op de Zuidzijde, om contant geld in
het openbaar te
Diverse goed onderhouden
If7. rut Ilótel-des> Monnaws.
n, Ahdi-siroop i» biionJet aar ic bevelen :e0cn chronücnc
(verouderde verwaarloosde verkoudheid;, al of
W. VAN I
gaande met moeuim -
Ook ovellen van «eken .n de borst onophoudeli|k fltun
InBuen - en borstaandoetung .a>g ik <J°°' de Abdijsiroop vctraas
vlug genezen. De Abdgslroop werkt genezend. p.|n«illend.
tachtend versterkend en (t onschadelijk
>«l UfMtrthkAl O»»
A. 0E RAADT, Dir.
Kast, Bureau 2 veeren Bedden» I
Stoelen, Brandk k jQ0 (1 uis nieuw
eiken Kleerkist, H 8 e.N.B), 3 nieuwe
Heemnivwiel (merk g0ed
Rywielen, Lampe Kachel "Waschfornuis,
onderhouden FornuKabinetpullen
Rookstellen, Trapjes, N Kleerrek. I
Kleedjes en ïoperen^
'f''" geëmailleerde Potten Pannen,
tinnen O K<»ti>l8 Bussen en Trommels, I
Kannen e* TW£j Glag_ en Aarde.
Inmaak- oliejas, Schakels en Pookstok, I
werk, nMwe u J - staat
TrekSag en Bankschroef), cementen
5'- Krtowmren Ladders, Schouw, versohil-
PT rSkiea Turfrol, Deuren, Kozunen, I
"'C^nr^r denen;.rkoop nitgenommerd
te bezichtigen.
HFT BESTUUR van" den Polder Stolwijk
vStend dat op 16 October 1920,
mêrm Io Sm, in het Café P- STOPPELEN-
nURG te Stolwijk zal worden verpacht op
„ader te melden voorw.s
Ie Het GRASGEWAS voor den tijd
van 6 jaren, der omloopskaden I
van den Polder Stolwijk
2e Het RIETGEWAS in den voor-
maliaen boezem, onder de Ge
meente Gouderak, waarvan de
muring der perceelen op
9 Oct zal plaats hebben
Het Bestuur voorn.,
M VERDOOLD Czn., Voorz.
H.' A. SSHIPPER Hin., Secr.
PREMIETREKKING VAN 15 OCTOBER AS.
PREMIE 480,— enz. enz. der
of premie von f 4800—, I 1400. Tii,.„-a
Tllburgm-kc Credtet- en Effectenbank, 111 burg.
f 10,- contant. Op arbet. F fN
VERLIES UITGESLOTEN.
Zes trekkingen 'sjaarsi. remie „u'teten.
Binnen 5 jaar moet 0'der „oterieel toezicht.
De trekkingen geschieden in t openh d op prospectus
Uitbetalingen in contanten volgens loorwaaruen Df l r^
en obhgatien voorkomend.
Trekkingslyst gratis en franco.
Tilburasche CrecHel- en hftectei bark - Tilbu-g
1 llbUrflninlw2Aii onze plaatselijke Agenten.
ft
die wel eens aan
geleden heelt en SE^lMA'ê
gebruikte, weet by ondervinding
.lat geen Bf-T*-.»* en tevens
geen IIEI.IJBEB
middel tegen
HOOFBP1J-N bestaat.
Verkrijgbaar in buisjes van 50 Cts.
bij
I G. DEN OUDSTEN,
Gt V. D WERKEN Cz., Ammerstol,
1 P. VAN REES, Bleskensgraat.
I C. VERSLUIJS, Brandwyk.
I O. VAN ZESSEN,
I P. MOUK1K. Groet-tuiniers
I J II ZONNEVELD PIEK, Hoornaar.
1 A. DE BOOM. Krimpen ad Lek.
L VAN ZESSEN Hz., Langerak.
I Fo MUDDE Sc BRAND, Eekkerkerk
A VAN WIJK. Ouderkerk a/d IJssel
1 B.' NATZIJL. Stolwjjk
I J. STAM Gz, Streefki
.erk.
5pierpyn,
en pijnen van allerlei aard
als hoofdpijn en kiespijn
Zenuwpijnen, enz. neemt
TABLETTEN
pauspnwmzu na eu *»oTn,„ono6isrw
Fabr. A.MIJNMARDT. Zes»!. i>
I hagen sbd^ngmversloppingJ
l0 LAX EER-TABLETTEN* I
paus Pt# OOOS 60S BU irWTH «n C~
Verkoudheid, Heejchheid.
Gebruikt
- -ooten v*n fio«90U. BIJ *POtn.«« DROWitz^
Fabr A MIJNHARDT. Z*i»L
X OEBESTE^
óeneest roode ontstoken hwd,
smetten, uiblag, schrijnen,
zeere plekken.
|H DM211 «VI JO-&OU BU AfOTK-OWHSt
«C Ook verkrijgbaar bij onze plaatselijk -
Het percentage^ fo^ortuite^e,be^skPtteo
MAAG "«••9tuur'sUd,le -
rlMMV Spi,jv«rk«r.od.opn»|Hn9|
PIJNEN I
MUHHAROTS P
.MAAS .TABLETTEN
BLOED bleekzuchl
nLW ruapiin,zwakte
(MOEDE duizeligheid. I
/Gebruikt MUNHARDT'S l
STAALTABLETTEN
Op aaovrarg grntl» vrrkr,gb.nr
Foifzatrrrke» F VT
K n n l n r A .«lm. 0KVEJTÏB.
in (mui wtv «Oa DU wn
Bovenstaande artikelen riln j
te Schoen i.«.ven, H. Smit, H»J® s.
Gouda, Anton Coops, W J|d«r-
nolle H «1 IJoael, A.^Jongkin-d
Je» n/il IJaael, A. OroeneveH «o
Ondertork «id M""®'» AV h Dekker,
Pzn: Krimpen a/d le«, Jol- ,de<
IaekEKTlEerliJac. Sturm.A y
L. de Jong tnlwU». B. Natzyl, A-
d. Berg: «root-Ammero. A W. nj
J Kan.o.r A «dm. i» o. o.
GË~OÜDÈRDOMSVERZEKERINê
OE VRIJWlijden
fï
ill
ODRAIT.
UiTOAVK van S St W. N. VAN NOOTEN TE Sciioomhovem. Interoomm. Telefoon-No. 20. Postcheque en Girodienst No. 13763.
v Canuck luit raderwerk staal stil
Als uw machtige arm het wil
Karl Marx.
Belofte maakt schuld, en daar ik in
mih vorigen brief beloofd heb in den ccrst-j
volcfcnKlc iets te schrijven over de voor
keur van spier- of hersenarbeid, kom ik
thans die belofte vervullen, ijl de hoop
tot een conclusie te komen, of lichame
lijke, dan wel geestelijke arbeid, de voor
keur verdient in het maatschappelijk le
ven. Ik vlei mij, omdat ik met beide
persoonlijk kennis heb gtmaakt, tot be
oordeeling wel eenigszins bevoegd te zijn
en ik doe dit met te meer genjjegen, om
dat de wóórden „vcrecnigt u", van Marx,
die nog altijd door velen met eerbied en
bewondering wordt genoemd, gevolgd zijn,
door die, welke ajs motto boven uit op
stelletje zijn geplaatst:
Gansch het rider werk staat stil,
Als uw machtige arm het wil.
Woqrden, die .voor den tegenwoordigen
tijd wel wat van hunne bcteekenis hebocn
verloren. Het behoeft geen betoog, dat in
die regels met de- machtige arm, die het
ganschc werk zou kunnen doen stilstaan,
de arm van de sttéFdtbeider wordt be
doeld, van den arbeider op het veld, in
de fabriek, op de werven enz. Deze be
wering gaat voor den tegenwoordigen tijd
niet meer op en is dus niet van eenzij
digheid vrij tc pleiten, begrijpelijk omdat
ze geschreven werd in het begin van
de tweede helft der negentiende öcuw,
toen het grootste gedeelte van den arbeid
met de hand moest gebfcuren, de werktui
gen, die men gebruikte, nog zeer primi
tief, waren en de breedc schaar van intcl-
lectucclcn, zooals wij die bij de gjegen
woordige inrichting der maatschappij, waar
nemen, nog piet bestond. In de dage
toen Marx voor de belangen der arbeidt
opkwam, heeft men er zich geen voor
stelling van kunnen maken, welk een
plaats de geestelijke arbeid in het maat
schappelijk leven eenmaal zou Innemen,
welk een rol de machine, product varf
denkers, eens zou spelen, welk een kracht
er verborgen lag in stoom cn electriciteit.
Toen kwam dus het verschil tuss^hen
spier- en hersenarbeid niet zoo sterk uit
als thans het geval is.
Er is een tijd geweest, toen het vraag
stuk omtrent den voorrang heelemaal niet
hektond.
l)e oudste bewoners' der aarde leefden
in hun natuurstaat in grootere of kleinere
groepen van de vruchten, die de bodem
bodem voortbracht.
In latcrcn tijd, toen men zich de kunst
der vischvangst en der jacht had eigen
gemaakt, voorzag ook deze mede in hun
ne van lieverlede gewijzigde en uitge
breide levensbehoefte.
Het leven, dat die groopen leiddeft, was
een echt zwervers- en nomadenleven, een
leven in de natuur, in de bosschen cn in
holen aan de zonzijde der hoogten.
Leverde een landstreek niet meer of
niet genoeg meer op voor het leven, dart
ging men op zoek naar eene andere*
plaats met betere levensvoorwaarden.
Kaakte ook deze weer uitgeput, dan her
haalde zich de verplaatsing.
Dat deze verhuizingen dikwijls gepaard
gingen met botsingen met andere groepen,
met die van een ander ras, laat
zich
stellen
digden met een strijd op leven en- dood.
Bij het toenemen van het getal dier
groepen en -het grooter worden er van,
ontstond de behoefte, vooral ook met het
oog op de landverhuring, .aan leider*..
Hicrvooi werden de grootstcn of de
sterksten gekozen, die den naam van
„Voorsten" kregen, waarvan het woord
vorsten, dat wij kennen, nog wel afkom
stig zal zijn.
Doch bij de uitbreiding der groepen en
hun verplaatsingen, deed zich als van
zelf ook eene andere behoefte gevoelen,
die van verdceling van den arbeid, als
,evolg van cenige toeneming van ontwik-
begrijpen, evenals men het zich voor-
en kan, dat die botsingen dikwijls ein-
Voetbekleeding met sandalen, tenten
voor bedekking des nachts, daar waar de
gesteldheid van den bodem geen schuil
plaats bood tegen de wisselingen in de
natuur, dingen, wier behoefte in den
meest primitieven staat niet gevoeld wor
den, drongen zich op als een noodzake
lijkheid- Voor het maken dézer dingen
ontdekte men al spoedig, wie de handig-
sten en slimstcn waren, want het zal toen
ook wel geweest zijn als thans en zoo
ais het wel altijd zal blijven, dat er ver
schil bestond in aanleg en bekwaamheid.
Hierdoor verkregen de bekwaamsten al
een soort van meesterschap cn waar de
ze bestaat, is de ondergeschiktheid dicht
in de buurt.
Dat de plaats van de vrouw over het
algemeen een» zeer ondergeschikte was,
leert ons de vaak onbeschreven geschiede
nis. Dit is zij zelfs gebleven tot den
huldigen dag, al valt er "in de laatste tij
den ccne zeer gcwenschte en gerecht
vaardige verbetering waar te nemen.
Het zou buiten mijn bestek voeren deze
zaken thans breeder te behandelen. Stap
pen wij dus verder eenigszins vluchtig
henen over den tijd, waarin slaven, krijgs-
gevangenen vaak uit den oorlog met an
dere groepen of stammen aangewezen wa-
ro" het verrichten van den zwaarstcn
arheid en daardoor als minderwaardigen
werden beschouwdtot het begin' onzer
jaartelbng, tOCn de kunst zich verhief, de
dichtkunst, beeldhouw- en schilderkunst
P een hoogen trap vnn ontwikkeling kwa-
beschaving reeds een hooger
Hoi w bereikt en dan zien wij,
641 des ondanks de werkers, de «pier.r-
beiders al zeer laag stonden aangeschre
ven, zooals de Grieksche en Romeinsche
geschiedenis ons bijna op iedere blad
zijde te lezen geeft, al bracht het Chris
tendom hierin eene kleine verbetering.
En aldoor bleef de spicrarbcidcr in zijne
minderwaardigheid voortleven en om ons
tot het eigen land te bcpaltm. was het
in de zeventiende eeuw' nog niet zoo roos
kleurig gesteld met de waardeering van
hen, wier beroep op de kracht nunncr
spieren berustte.
Het was dan ook voor de groote om
wenteling op het einde der I7e eeuw
weggelegd de waardeering van den han
denarbeid een flinken stoot in de goede
richting tc geven, al kan het niet
kend worden, dat na de restauratie weer
veel van die waardeering is verloren
gaan.
Doch aan de 19e eeuw en vooral i.
het tweede gedeelte er van, waardoor wij
haar gerust de eeuw-van den arbeid kun
nen noemen, is het te danken, dat de ge
dachte, als zou handenarbeid iets verne
derends in jich sluiten, plaats heeft moe-
mukgna voor een ruimere opvat-
ai wn
ting cn lin den spierarbeid
het geval#was.
- .-ene betere
plaats is®';#cizckerd, dan tot dien tijd
#Wi
Maar thans onder den druk van de ge
volgen van den oorlog, door de vernie
ling van zoo vele menschcnlevens door
de veranderde bestemming van vele ma
chines, dóór de vernietiging van zooveel,
dat op herstelling wacht, thans doet zich
de behoefte aan handenarbeid in sommige
zakeTn, zooals huizenbouw en scheeps
bouw, meer dan ooit gevoelenmaar
dreigt tevens een gevaar van tegenover
gestelde zijde en dat is overschatting van
den handenarbeid, gepaard met geringschat
ting van den hersenarbeid.
Hierdoor* is het mogelijk geworden, dat
de* spicrarbcidcr, wiens beroep slechts
zeer weinig voorbereiding behoefde,
Idvensfomstandigheden den arbeider met
het hoofd, die jaren lange voorbereiding
noodig had om zich te bekwamen, is voor
bij gestreefd.
En hiervoor kunnen geen grondige mo
tieven worden aangevoerd.
Want^ zoo onmisbaar, als sommigen de
liandenarboid willen voorstellen, is hij niet
meer cn hij zal dit bij de toenemende
volmaking der machines, geleideljk min
der worden.
Wanneer ik een wandeling doe langs
de straten cn buurten van ons dorp, dan
is het opvallend, hoeveel machines men
te zien krijgt voor werk, dat vroeger met
de "hand moest gebeuren.
Qp vele boerderijen vindt men ma-ii-,
hooi-, hurk- en schtidmachinos, krachtwerk
tuigen -voor de behadeling van veevoeder
de boterbcreiding enz., hier en daar met
toepassing van electriciteit als kracht.
Zeker, niemand die het hart op de
rechttf plauts draagt, zal den arbeider zijn
loon^-n een menschwuurdig bestaan mis
gunnen maar langs den weg, die nu
vaak wordt betreden met al hooger en
hooger cischen, komt men tot een toe
stand, die onhoudbaar is en zijn terug
slag zal vinden op^ den arbeider zelf
want nqg eens, itidien de arbeider met
de hand denkt, (lat hij onmisbaar is en
dat hij dit altijd''zal blijven, vergist hij
zich. Meer en meer zal de machine bij
toenemende volmaking het werk overne
men. Van zelf zal dan de invoering van
een verkorten arbeidsdag geen betwaar
meer opleveren. Om hiertoe te komen,
lijkt mij de beste weg, al is hij misschien
iets langer dan tie v eg, die de "toa stan
der van de 'lictafior van v.et prolctari-
aat, u zou willen doen gelooven, maar
hji 's mooier sn veiliger, de weg van
omwikkeling. Op dien weg zat men ko
men tot het inden van werktuigen, die
het leven- mooier en beur rullen maken
daarom leest leertonderzoektheft
-I op, zooveel ge kant, maar vooral laat
uw kinderen 1 neren
Dan komt er eenmaal een tijd en mis
schien vroeger dan ge soms denkt, waarin
met meer gesproken zal worden over het
erschil van hersen- en spierarbeid, naar
zal er een arbeiderslied «worden aangehe
ven, wilarin ieder mee instemmen kun
doch waarin de man van wetenschap en
ontwikkeling den toon aangeeft cn zal
"lijven aangeven.
Eens komen er betere dagen, hoezee
Ja zeker jongens, ze komen.
Do p«n overwint het domme zwaard,
En 't recht voert heerschappij op aard
In de betere dagen, die komen.
OOM KOOS.
leden
muldc
Uit f
Ontworpen Spoorwegen in
Z.-W. Utrecht, Krimpenerwnard
en AlblHNAerwaard.
ccombinccrde Vergadering van de Ge
meenteraden van MEUWPOORT
LANGERAK en GROOT-AMMERS tc
Nicuwpoort, op Dinsdag 5 October 1920
VoorzitterG. B. Fortuijn, burgemees
ter der drie gemeenten.
Tegenwoordig: Uit Nicuwpoort: de wet
houders II. Ou wei kerk en G. I Velen, cn
•den W. Baron en J. van Vliet.
Langerakwethouder C. Schep en
Rietveld, T. Demper, J. Ha-
T. van Middelkoop.
Ammcrs: Het lid J. Schep.
II. Kleijheeg, secretaris der
Mede is aanwezig de heer J. \V. Th.
in Oijen. Hoofd ingenieur bij den Raad
in Toezicht op de Spoorwegdiensten
Haarlem.
De voorzitter opent de vergadering cn
herinnert er aan, dat de cifculalre van
'e Commissie tot Verbetering van het
Verkeerswezen in Z.-W. Utrecht, Krim-
penerwaard en Alblasserwaard (V.U.K.A.)
«m de vergaderingen van de 3 gemeente
raden een punt van bespreking heeft uit
gemaakt, doch daar nog geen besluit is
genomen, omdat Burg. en Weth. der ver
schillende gemeenten het wenschenlijk
achtten, alvorens een beslissing uit te lok
ken, gebruik te maken van de in de cir
culaire gedane aanbieding, om n.l. van
wege de V.U.K.A. iemand tc zenden, om
de plannen mondeling toe te lichten.
Thans is de heer Van Oijen, die door spr.
wordt welkom gchcctcn, aanwezig, om een
nadere uiteenzetting der plannen te geven
en L-vcntuecle vragen zooveel mogelijk te
beantwoorden.
De beer Van Oijen stelt het zeer
prijs, in de gelegenheid te zijn gestek
de plannen nader toe te lichten. SpT. ves
tigt de aandacht er op, hoe veelomvattend
de plannen zijn en gelooft, dat er heel
veel moeite aan verbonden zal zijn, om ze
uitgevoerd te krijgen. Wrtren er vroeger
al eens vage plannen tot hot maken van
verschillende tramverbindingen tusschen
verschillende gemeenten en een meer vast
plan tot het maken van een groot spoor
Rotterdam-Dordrecht via Baanhoek, welke
laatste lijn de bestaande spoorwegen zou
moeten ontlasten, (huns zijn deze plannen
met verschillende andere lijnen aangevuld
Van het na te noemen complex spoorwe
gen is de lijn Rotterdam-Krimpen-Baan-
hoek bedoeld als dubbelsporige groote
spoorweg, terwijl de andere lijnen als en-
kelsporigc locaallijncn zijn gedacht.
Nu is het de bedoeling op te richtei?
een Naamloozc Vennootschap Zuid-Hol-
landsch-Utrechtsche Spoorwegmaatschappij",
welke oprichting zal plaats hebben zoodra
de totstandkoming der lijn Gouda-Mont-
foort-Utrecht financieel verackerd zal zijn.
Voor deze lijn, die reeds in 1914 door
het Comité voor Buurtspoorwegverbinding
Goudn-Montfoort-Utrceht werd voorbereid,
maar waarvan de uitvoering op de des
tijds aangenomen grondslagen tengevolge
van den wereldoorlog onmogelijk werd,
zijn opnieuw subsidie-aanvragen tot aan
merkelijk hooger bedrag dan vroeger aan
de belanghebbenden gedaan, waarvan ver
scheidene reeds een gunstig onthaal von
den.
Rekening houdende niet den wensch der
Regeering, dat de overige lijnen van het
ontworpen net van spoorwegen in Zuid
west Utrecht, Krimpenerwaard cn Alblas
serwaard verder als één geheel zullen
worden beschouwd, moet thans aan de bc-
tanhlfbbawde corprgrabien, in hoofdzaak ge
meente-besturen, medewerking worden ver
zocht bij het tot stand brengen van de
volg ende lijnen
AGorinchcm. Vianen, Mecrnhoef,
Utrecht.
BSchoonhoven, IJssclsctein. Utrecht.
CSlicdrecht, Nicuwpoort. Gorinchcm.
DKrimpen a.d. Lek, Stolwijk, Gouda.
ERotterdam, Krimpen, Baanhoek.
Bij deze plannen wordt uitgegaan van
de veronderstelling, dat de in lijn A voor
komende .brug over de rivier de Lek bij
Vianen, met bijbehoorende opritten voor
gewoon verkeer, geheel op Rijkskosten zal
worden gemaakt, en dat voor lijn E, die
niet uitsluitend voor locaal verkeer zal
dienen, niet meer dan f 160.000 per K.M.
rekening der Vennootschap zal ko
men, terwijl het zeer belangrijke bedrag,
dat daarboven voor dien lijn zal zijn te
betalen, door den Staat zal worden ge
dragen. Bij deze onderstellingen worden
de kosten voor het bovengenoemde com
plex A tot cn met E geschat op 18 mil-
lioen gulden. De kosten voor de lijn
GoudaMontfoort—Utrecht zijn geschat op
3 milliocn gulden.
Kon nu voor den oorlog bij het tot
stand brengen van locaalspoorwegen vecl-
ecn min of meer ruime bijdrage
in dé aanlegkostcn van de belanghebbende
spoorwegmaatschappij worden gerekend,
thans is van de Ncderlandschc Spoorwe
gen slechts in zooverre financicele medc-
■rking te verwachten, dat zij, ingeval
zij bereid zijn het bedoelde complex te
""ploiteeren, het noodigc rollend materi-
1 zullen beschikbaar stellen, terwijl zij
•rmoedclijk ook de risico der exploitatie
rullen dragen.
De jaanlegkojJten moeten dus door de
lang hebbenden worden bijeengebracht
het standpunt, dat de Regéering daarbij
tegenwoordig inneemt is, dat de streek
(dut zijn provinciën, gemeenten, polders
n particulieren te zamen) de helft dei-
kosten moeten dragen.
Van de noodigc 18 milliocn gulden zou
dus 50 door de streek moeten wor-
betauldzoo de provincie hierin 5
nillioco zou bijdragen, zou er voor ge
meenten, polders en particulieren 4 mil-
lioen overblijven.
Voor deze 4 mitlioen gulden is door
de commissie een zoo "billijk mogelijke
rdeeling gemaakt over de belangheb-
nde gemeenten. Met een minimum van
2 per inwoner voor die grootere ge
meenten, welke aan de eindpunten der
icuwe lijnen zijn gelegen, klimt de bij
drage tot een bedrag van f 33 per in
woner voor die gemeenten, welke geacht
kunnen worden door den nieuwen spoor
weg uit hun isolement te worden verlost.
Volgens deze berekening zoiü dan van de
47 belanghebbende gemeenten worden ont-
angen een bedrag van f 3.605.000 en zou
het restant ad f 395.000 van de polders
moeten komen.
De gemeenten Nicuwpoort, Langerak en
root-Anuners worden alle drie beschouwd
als gemeenten, welke door den nieuwen
spoorweg uit hun isolement worden ver
lost, zoodat voor elk dezer gemeente de
bijdrage is bcp.iiild op f 33 per inwoner,
zijnde respectievelijk f 20.000, f 35.000
cn f 60.000.
Nadrukkelijk echter vestigt spr. er de
andacht op dat de onzekerheid in de
prijzen van materialen en arbeid eencr-
zijds, en de op vele plaatsen onbetrouw
baarheid van den bodem anderzijds het
ootlig maken de cijfers slechts met het
grootste voorbehoud tg aanvaarden, zoo-
at het niet is uitgesloten, dat het voor
noemde bedrag «ad 18 milliocn gulden zal
worden overschreden en het, ter voor-
j van herhaling van hetgeen met
de lijn Gouda—Schoonhoven heeft plaats
gehad, welke door gebrek aan geld jaren
lang op afwerking moest wachten, nood
zakelijk zal zijn, dat alle belanghebben
den zich verbinden in de overschrijding
der kosten bij te betalen in dezelfde ver
houding als de te verleen en bijdragen.
Na deze uitvoerige uiteenzetting wordt
aan de aanwezigen gelegenheid gegeven
tot het stellen van vragen.
De heer Van Middelkoop (Langerak),
uitvoerig de plannen nagaand, is van
meening, dat de leden van den Raad niet
uitsluitend de beljingen der streek,
maar in hoofdzaak die hunner g e m e e n-
t e moeten in het oog houden en spr.
vraagt, zich af, of de plannen, zooals die
thans zijn ontworpen, voor Langerak wer
kelijk van zoo groot belang zijn, of de
bedragen, die daarvoor van de ingezete
nen zullen moeten worden gevraagd, ook
maar eenigermate zullen worden goedge
maakt door de voordcelen, welke de spoor
verbinding zal opleveren. Allereerst vraagt
spr. Waarom zorgt het Rijk niet voor
den heelen aanleg, daarbij tekorten het
Rijk toch moet bijspringen. Nu dit echter
niet zoo is, vraagt spr., zou er, als de
gemeente b.v. in het binnenste van de
Alblasserwaard was gelegen, en van alle
verkeer was afgesloten, "alles voor te
zeggen zijn het tot s^jand komen van de
plannen te helpen bevorderen, maar spr.
meent, dat Langerak zich tegenover die
geïsoleerde gemeenten in eun bevoorrech
te positie bevindt. Naar spr. meening, zijn
de plaatsen langs de Lek veelmeer aan
gewezen op verbindingen met Rotterdam
en Utrecht, dan met het Zuidenen de
industrie zal, zelfs al komt de spoorweg
verbinding, zeker nicer gebruik blijven ma
ken van liet vervoer te waterspr. noemt
als voorbeeld de steenfabriek. Daarbij
hangt de gemeenten steeds boven het
hoofd, dat later blijkt, dat het aanvanke
lijk toegestane bedrag niet voldoende zal
zijn, wie weet welk bedrag, nog zal
moeten worden bijgepast. En vraagt men
nu van de gemeente deze groote bedragen
voor deze plannen, dan zal men later
misschien genoodzaakt zijn voor andere
zaken, welke voor de" gemeente zelf van
veel meer belang zijn, ge/ld te weigeren,
omdat de gemeente niet alles op haar schou
ders kan nemen. Was Langerak ten op
zichte van de ontworpen lijnen anders ge
legen, dan zou spr. het toestaan der bij
drage nog eens in érnstige overweging
willen nemen, maar waar, naar spr. mee
ning, de belangen van Langerak niet even
redig zijn aan de daarvoor te besteden
sommen, kan. hij tot zijn spijt zijn mede
werking aan het toestaan der gelden niet
vcrlccnen.
De heer Van Oijen zegt, dat de Staat
zich steeds, bij het toestaan van gelden,
op het standpunt plaatst, dat belangheb
benden de hulp ygn den Staat moeten
waardccren in dien zin, dat zij beginnen
met zelf in den zak te tasten. Werd vroe
ger nog eens door andere lichamen of
corporation steun verleend, thans is dit
niet meer het geval. De voordeden, wel
ke er voor de gemeenten uit voortvloeien
zal men, tot op zekere hoogte, moeten
afwachten. Doch spr. zijn plattelandsplaat
sen bekend, die door het verkrijgen van
spoorwegverbinding aanzienlijke voordee-
lcn verkregen, h.v. door rechtstreckschcn
aanvoer van meststoffen e.a., en doordat
het vervoer van fruitr zelfs naar het bui
tenland zonder overlading kon plaats vin
den.
Wethouder Deelen (Nicuwpoort) vraagt
verschillende inlichtingen over de exploi
tatie der lijnen en of daarin niet gevon-
ik'n kan worden het evcntucele bedrag,,
emf later boven de bijdrage zal moeten
worden gestort.
De heer Van Oijen antwoordt, dat in
zake exploitatie een contract met den Staat
wordt geslotenals regel worden de te
korten in de exploitatie gedragen door de
e .«JpTkjit e or t jjh cl e maatecha'ppi/jen, doch wor
den deze te korten schuldig geschreven
om, als er later een overschat is, ze te
rug te betalen. Als vdbrbeeld noemt spr.
het spoorwegen-complex in de Haarlem
mermeer, in 1912 in exploitatie gebracht
.-n waar aanvankelijk aanzienlijke te kor-
n waren, doch waar, nu sedert de beide
atste jaren winst wordt gemaakt, deze
winst wordt gebruikt tot gedeeltelijke dek
king van de oude te korten. Wordt er
chtcr winst gemaakt, dan komt deze aan
e Naamtooze Vennotschap, dus aan de
andcelhouders, ten goede.
De voorzitter acht de spoorwegplannen
iin groot belang. Aan de lijn Gouda—
hoonhoven heeft men gezien van hoe-
-•el belang de verbinding voor de aan
liggende plaatsen is. Echter doen zich ook
moeilijke vrngen voor, o.a. die van de la
tere bijbetaling in de te korten, waardoor
dus de gemeenten feitelijk een blanco ere-'
diet vcrlccnen. Spr. stelt, ook met het oog
op de moeilijkheden welke de gemeenten
tegenwoordig hebben bij het plaatsen hun
ner leeningen, enkele vragen ter zake.
De heer Van Oijen antwoordt, dat
bij de oprichting der Vennootschap 10
moet worden gestort, en bijstortingen zul
len moeten geschieden in vc-rband met de
vordering der werkzaamheden. De V.U.
K.A. zal niet voor de leening kunnen zor
gen, zoodat iedere gemeente op zich zelf
zal zijn aangewezen. Spr. weet echter uit
gevallen uit de practijk, dat het plaatsen
van een leening in eigen kring dikwijls
••-.•rrassende resultaten oplevert.
De secretaris vraagt of de verdceling
der bijdragen niet wat onbillijk is. Dat
men b.v. gemeenten als Brandwijk en om
geving, die geheel zijn afgesloten, en
Ameidc cn omgeving, die slechts weinig
stoomboot-verkeer hebben, ten volle be
last, kan spr. begrijpen, maar dat b.v.
Nicuwpoort en Groot-Ammers, die een vrij
geregciden dienst op Rotterdam hebben en
vanwaar men zeer gemakkelijk station
Schoonhoven of Ammerstol kan bereiken,
ook ten volle belast, lijkt wel wat onbil
lijk.
De heer Van Oijen antwoordt hierop,
dat de Commissie volgens de kaart te
werk is gegaan en daarbij alle gemeen
ten, die van het spoorwegverkeer waren
afgesloten, in de hoogste klasse heeft aan
geslagen. Dat daarbij door plaatselijke
omstandigheden, Waarvan de Commissie
niet op de hoogte was, misschien wel
eens kleine onbillijkheden zijn ontstaan,
zal spr. niet ontkennen.
Wethouder Ouwerkcrk (Nicuwpoort) acht
de eerste storting ad 10" bij de op
richting der Vennootschap, zelfs bij den
aanvang der werkzaamheden, een groot
bezwaar. Het is toch mogelijk, dat, als
met één lijn wordt begonnen, de andere
lijnen nog jaren moeten wachten.
Naar de meening van den heer «Van
Oijen zou dit bezwaar kunnen worden on-
desvangen door gelijktijdig aan meerdere
lijnen te beginnen.
F.en uitvoerige bespreking over verschil
lende punten heeft alsnog plaats. Aller
eerst wordt aangevallen de bewering van
het lid Van Middelkoop, dat onze gemeen
ten meer zijn aangewezen op verbindin
gen met Rotterdam, Utrecht en het Noor
den, dan met Gorinchcm en liet Zuiden.
Doch aif de besprekingen blijkt toch, dat
voornoemd lid net inderdaad bij liet
rechte eind had. Wethouder Deelen ves
tigt nog de aandacht op de stijging der
grondprijzen bij spoorweg-verbinding; ter
wijl spr. zich uit het onlangs voorgelaten
verslag der Brandstoffen-Commissie herin
nert, dat, indien de kolen per waggon tot
in de gemeente hadden kunnen worden
aangevoerd, dit een aanzienlijke bespa
ring zou hebben gegevan.
Tot slot wordt nog uitvoerig gesproken
over de vraag, wat Zal geschieden, als
co% deel der gemeenten de bijdrage wel
cn/ een ander deel die niet verleent.
DcW zaak zal echter beter onder de
oogen kunnen worden ceticn, als de bij
dragen voor het grootste gedeelte zullen
zijn toegezegd.
De voorzitter dankt den heer Van
Oijen voor zijn uiteenzettingde loden
van de 3 gemeenteraden hebben thans
uitvoerig kunnen hooren hoe de spoor
wegplannen in elkander zitten en hebben
wat hun nog duister was, kunnen doen
toelichtenspr. is overtuigd, dat allen
thans voldoende op de hoogte gebracht
zijn om straks rtiet kennis van zaken te kun
nen beoordeelen, welke besluiten in het
belang hunner gemeenten moeten worden
wenschelijk geacht. Spr, sluit hiermede de
vergadering.
Een opzienbare uitvinding
van Edison. De wereldberoemde uit
vinder Edison heeft wederom een nieuwe
,en opzienbare uitvinding gedaan. Volgens
berichten, uit New-York heeft hij een (po
stel uitgevonden, met behulp waarvan men
met de dooden kan spreken
In „American Magazine" geeft Forbes,
die een interview met Edison heeft ge
had, nadere bijzonderheden over deze fa-
belachtigc uitvinding. Zij houdt een uit
daging in aan allen, die de in zwang
zijnde theorieen van het gewone spiritis
me aanhangen. Edison voorspelt verder,
..dat de verbinding met het rijk "der gees
ten niet kan worden bewerkstelligd door
kwajongensachtige listigheden, welke den
mannen der wetenschap zoo dom aan
doen". I
In één woord, de methode van Edison
bestaat uit een over-gevoclig instrument,
dat de impulsies der geesten kan regis-
treeren en aan de levenden overbrengen.
„Ik heb er een langen tijd aan ge
werkt", verklaart de uitvinder, „om een
löestel samen te stellen, waardóór1' ik zou
kunnen ^ien, of het mogelijk is, om hen,
die de aarde hebben verlaten, met ons in
verbinding tc brengen. Indien ik dit heb
bereikt, dan is dit niet door occulte, of
geheimzinnige middelen, zooals gebruike
lijk is bij de zich zoo noemende medi
ums, doch langs zuiver wctenschappelij-
ken weg. Indien zij, die het aardschc le
ven hebben verlaten, zich niet kunnen
bedienen van het toestel, dat ik hun thans
gejef, dan verdwijnt de kans, dat zij voort
leven op de wijze, zooals wij ons dat
voorstellen".
Hoe groot ook het vertrouwen is, di^t
wij in het genie van- Edison stellen, toch
lijkt het ons raadzaam, ons vooralsnog de
resultaten zijner uitvinding af te wach
ten alvorens eenig oordeel daarover uit te
spreken.
Hoe moeten wij leven.
Uit een statistiek van een der Duitsche
devensverzekeringmaatscbappljen, o.m. de
onderstaande gevolgtrekkingen.
De laagste klassen hebben natuurlijk het
meeste te lijden van de nadcelen, aan
het beroep verbonden stof, slechte lucht,
werken in natte klecren, te korte nacht
rust. Een tegenwicht wordt gevonden in
den spierarbeid, die de stofwisseling duch
tig «aanzet cn daardoor eenigszins een psi-
chisch tegenwicht scheptook voortdu
rende excessen uitgezonderd die van
alcohol komen hierbij natuurlijk o.ti
economische redenen slechts zelden voor.
De bemiddelde klasse kan zich hoeden
voor menig nadeel voor gezondheid, dat
dc anderen niet uit den weg kunnen gaan
en zij zou ongetwijfeld de gezondste zijn,
indien zij haar vrijheid van beweging uit
sluitend daartoe gebruikte. Maar al te dik
wijls ziet men helaaé, dat zij door 't
Jiigen naar genot (althans naar hetgeen zij
als genot beschouwd) 't verkregen voor
deel omzet in nadeel. Zij zou de psichi-
sche oververmoeidheid, de opwinding, het
verblijf binnenskamers, den achteruitgang
der spicrontwikkeling, die voor de stof
wisseling zoo noodig is, niettegenstaande
haar vrij wel uitsluitend psichischeiu ar
beid toch wel binnen* bepaalde pAken
kunnen houden, wanneer ze maar leerde
hare ontspanning op meer higienische wij
ze te zoeken.
De voeding mag in de lagere klassen
gebrekkig zijn, deels uit onwetendheid,
deels door armoede, ze wordt door den
meer Uchamelijken arbeid veel beter ver-
