De 20e Rotterdamsche Premieleening
SPOOR'S MOSTERD
Sinten ei liep.
SCHOONHOVENSCHE COURANT
éeeft 90.022 premie», loopend over meer dan
KANS: ÉÉN TEGEN DRIEI
Donderdag a.s. (rekt de ie klasse Ie Dordrecht
Kunsttanden.
Goedkoop Hout.
Vraagt: DOBBELMANS ROOKTABAK
Een Ion Goads
- Twee Mil'Iioen Gulden Premiënl
ROTTERDAMMERTJESI
Vraagt Uwen Leverancier
Te koop:
Doctor Lehman* Son,
Kinkhoest
„Pertola ri'
Nederlandsch Fabrikaat yan de Firma W. A. SPOOR Jr., Culemborg.
TWEEDE BLAD
MENGELWERK
Huiselijk Geluk.
"7;
li
Twee Millioen Gulden
Dc,^rzïïf^tdr.r"eJn™o1!redene„POIëï dt^O^DPb'sT" L„™rfy kT ïaTte t^nl "cd"
HHHH' 6DéDlgeerkorttag8f.dde MOÏDPEEMIE k0Op' "Jd'g een Rol,erdammerti= «teel in! zonder
Verder premlën van f 25.000,—, f 10.000,— enz. Totaal ruim bo.ooo premiën: bijna
DE ROTTERDAMSCHE PREMIEEEENING is de eenigste premieleening die slaagt en alle soortgelijke Instellingen
overvleugelt óf vernietigt. WAAROM P Oradat zij geeft de meest mogelijke waarborgen dat alles correct geschiedt Een
mannen van naam behartigt niet alleen de belangen der Obligatiehouders; doch ook het
publiek, de Politie, de Pers. Dames uit het publiek brengen de Simplex-machine in beweging.
S n .dnn WOg 'ft!™??' 5ee" ve?} bekijks!... Welnu men mag naar ons kijken, doch navolgen kan men ons
ihoudersin alle kringen der maatschappij. Leden der staande en zittende magistratuur, com-
Slen hebben agenten van politie, burgemeesters, wethouders en geestelijken van alle richtingen, Bij
In overleg met onze hoofdagenten zullen wij de trekkingen voortaan zoo regelen, dat élke leening in één maand uitloot
Een leening per maand dus. Hun, voor wlen f 6.20 per maand te veel is, geven 'wij den raad, ee/ leening ove?^ te te
w,,t^g'j ^eteiJ» wat de PERS ze£* over de trekkingen per SIMPL^Machine
Het „Deve&ter Dagblad" schrijft
Het toestel, in hoofdzaak bestaande
uit zee wielen, werd om beurten door
willekeurige personen uit het publiek
gedraaid. De cijfers waarop de wielen
bleven staan, vormden de serie- en
obligatienummers. De hoogste pre
mies werden het eerst uitgeloot. Alles
verliep geregeld.
Wij voor ons hebben den beslisten
indruk gekregen, dat op de wijze van"
trekking niets valt aan te merken en
er alle mogelyke gelegenheid totoon-
tróle bestaat.
De .Deventer Oourant" schrijft s
Het toestel bestaat wij kunnen
'tniet duidelijker zeggen uit zes
fietswielen (zonder banden) en ziet
er heel eenvoudig uit. Op de obli
gatie komt, zooals men weet, een
obligatie-nummer en oen serie-num
mer voor. Op de drie linkerwielen
nu zijn roode oijfers (obligatienum
mers), op de drie rechterwielen witte
cijfers (serienummers) aangebracht.
De getallen op de buitenste wielen
zijn genummerd van 0—5, de andere
0—9. Om béurten werden de wielen
door willekeurige personen in beweging
gebracht. De cyfers waarop de wielen
bleven staan, vormden de obligatie-
en serienummers. Alles had een
hoont geregeld verloop.
Wij kunnen mededeelen dat onzes
inziens in de eerste plaats alle moge
lijke gelegenheid tot contróle, bestaat
en alles eerlijk toegaat.
Het „Overijselsoh Dagblad" schrijft:
De eer, van het eerst de wielen te
mogen ronddraaien en de hoogste
premies te trekken viel te beurt aan
een dame, die tot de vele belang
stellenden behoorde.
De trekking, die tot laat In den
avond duurde, liep vlot van stapel.
Niemand der aanwezigen zal aan
de eerlijkheid der trekking getwijfeld
hebben. Daarvoor was zoowel de
zuiver loopende Simplex borg, als het
publiek, dat de macüine in beweging
Het j« wellioht de moeite waard even
te vermelden, dat een reoborcheur
de trekking bijwoonde en ook de com
missaris van politie, de heer Derksema,
in het „Odeon" aanwezig was.
Het „Zwolsohe Nieuws- en Adver
tentieblad" schrijft:
Zoo zaten dan hier voor de talrijke
oogen, die belangstellend de interes
sante trekking bijwoonden, een zeven
tal heeren. allen druk bezig met no-
teeren,. bijhouden,
noodzakelijk voor de
teeren,. bijhouden, afteekenen, enz.,
noodzakelijk voor de processen-verbaal
die van iedere trekking worden op
gemaakt, terwijl kapitein Beekman de
oijfers afroept, waarop te voren aan
gekondigde prijs is gevallen, terwijl
de geheele zaal ziet, dat die afge
roepen prys en premie-cijfers de juiste
zijn.
Och 'tis zoo eenvoudig, nog veel
eenvoudiger dan het doorgesneden
Weesmeisje dat de Staatsloterij trekl.
Hier fungeerde een Zwolsohe jiM
frouw.
Het „Limburgsoh Dagblad" schrijft:
Nadat een kleine uitleg was ge
geven der lotingsmachine, verleende
een dame uit het publiek haar vrien
delijke assistentie bij het draaien van
het rad van fortuin.
Eerst werden de hooge prijzen uit
geloot. 't Ging olies doodeenvoudig
en uiterat accuraat. Het meest cn-
tische oog kon zelfs niet de minste
onnauwkeurigheid of onregelmatigheid
ontdekken by de uitloting. Alles
fungeerde zoo goed als 't maar kon.
De „Zuid-Limburger" schryft:
Toen de Commissaris van Politis,
de heer Erkens, in de zaal aanwezig
was, begonnen even na 5 uur de trek
kingen voor de grootste premies. Een
der dames werd uitgenoodigd de
Simplex in beweging te brengen. Mej.
Notermaus ging aohter de machine
zitten, enmet de uitloting der
Ë^wemies. de fortuinen, werd begonnen.
[et serie- en gowone nummer wefd
door de maohine voor ieder duidelyk
leesbaar aangegeven. Allle aanwezigen
kregen den indruk, dat de trekkingen,
die met aandacht on spanning werden
gevolgd, strikt eerlijk geschieden.
Do „Bredasoho Oourant" schryft:
Onder geweldige belangstelling heeft
gisteren in de groote koffiekamer van
„Ooncordia" voor de eerste maal in
onze stad do trekking plaats gehad
van de Rotterdamsche Handels- en
Landbouwbank.
Tal van autoriteiten waren by deze
trekking tegenwoordig. Wy merkten
onder dezen op vele leden der Rech-
terlyke macht enjdeu district-comman
dant der Kon. Marechaussées on de
burgemeester van Prinoenhage. Ook
enkele rechercheurs waren in de zaal
aanwezig.
Voor de trekking gaf de voorzitter
dor oontrole-commissie een korte ver
klaring van de eenvoudige „Simplex-
trekkingsmachine. Deze inrichting
doet haar naam eer aan, hare wor
king is hoogst eenvoudig en aocuraat.
Hiermede kan
plaats vinden.
beslist "geen fraude
Het „Dagblad v. Noord-Brabant"
sohryft:
't Geluksmaohlen stond gisteren in
„Oonoordla" opgesteld.
„Simlex" Eenvoudig.
Ieder die Rotterdammertjes gokt
en wie gokt daarin niet? kent er de
werking van. Kleine jongens van de
straat zullen je weten te vertellen,
dat 't zes fietsvelgen lijken, naast el
kaar, met cyfers op de plaats waar
by normale velgen de banden plegen
te zitten.
't Rad van avontuur draaide, door
'n dameahand op gang gebracht.
Met spanning tuurde men naar de
cyfers, links de roode voor de serie
nummers, rechts de witte voor de
obligatie-nummers. Toen de hooge
pryzen gevallen waren, hoopte men
op de lagere en toen ook die ge
trokken waren, of liever gedramd,
bracht men z'n hoop over naar 'n
volgende trekking. De spanning blyft
er m tot op 't laatst.
Onder de belangstellenden die de
trekking bijwoonden waren verschil
lende justitioneele. politioneele en
burgerlyke autoriteiten.
Het „Rotterdamsch Nieuwsblad"
sohryft:
AIb de wielen eerst aan het draaien
waren gebraoht, werden ze langzaam
geremd en op het nummer, dat ge
trokken was, vorsoheen in het front.
Het ging alles EÉfOhaniek, zonder
eenige bezwering or betoovering en
de oommissie fungeerde er keurig by.
Het „Dagblad van Rotterdam"
schryft
Of de trekkingsmaohine van de
Rotterdamsche Handels-en Landbouw
bank een uitvinding is van den Heer
Broekhuys; en zoo ja, of hij op dese
vinding patent genomen heeft, wy
weten het niet. Maar in elk geval is
het een zeer eenvoudige, vernuftige
machine, welke vanmorgen was op
gesteld.
Zd bestaat uit zes wielen, geheel
gelyk aan die van een fiets, met dit
verschil, dat de geul, waar anders de
gummiband in rust, plat «s| en daarop
cyfers geschilderd zyn. De wielen
draaien op één as, achter een soort
scherm waarin horizontaal een opening
is aangebracht, zoo groot, dat men
als de machine stilstaat, op elke velg
©en cyfer ziet te zamen dus zes cyfers.
De eerste drie geven het serienummer,
de laatste drie het polisnummer aan.'
De maohine zelf, Pythia van het
Fortuin, in dezen aan het gokken ge-
wyden tempel, stond temidden van
kleurige boeketten.
Onder de aanwezigen bevonden zich
de commissarissen Mr. G. A. M. Kal-
lenbaoh, oud-burgemeester van Apel
doorn en A. Th. Tadev, wethouder
van Koog a. d. Zaan. Voorts de con-
trole-oommissie, onder voorzitterschap
van den Hier N. W. Pel, gepeni
kapitein, O.-I. leger.
Koop onmlddelllik Obligation dei Twintigste Rotterdamscbe Premieleening ol wissel In.
MT W(| trekken in bet openbaar onder toeeieht wan pers. publiek.
terwUl geregeld justitie of politie tegenwoordig Is.
po«twl<»eL «root7 10,50 of v ooi vonden dwL aXdSMfHTEto ZfJntZl
van obli-
O— r T lWrf ™Uudm"d^iT Botï.rd^rtj« vin ™n™2^3 bil^L J
Amcrik. Orenen en Voren
Wed. T. VOORMOLEN - Nlen#poprt
Plutien eonder plfn en met echrlRelljke
garantie. Alle tandheelkundige opèhdtu
geheel pljnlooe. Blll|Jki pr||ian.
Oppert lso, Rotterdam.
TEL. 11T11
■W BIJ pluteing ruul i Kenatten'den
rergoedlng ran reukoeten.
Nlenw en Ond en Schouwen
te koop of te huur bi] J. BOL Ie Mkrkbrk,
Zenuw-, kramp- en alijrahcteat,
bronchitis, asthma en andere
hoest-, keel- en luchtpijpaan
doeningen geneest men met
van Jacdbt MarlaWortelboer, van
Oude Pekela. Te bekomen #3,
Ser flacon bij de verkoopers van
Wortelboer'i Artikelen'.
i
Adelaar Rood 30 cent per half pond II Adelaa# Bruin 50 cent per half pond
Groen 35
-Paars 40
Blauw 60
van de
van Vrijdag 1 September 1922. - No. 4554.
De bemesting der Boomgaarden.
t Is niet te ontkennen, dat onder de
landbouwers nog te weinig ^efuas
omtrent ooze ooftbtoomeu. Bij het aan
leggen van boamgajrden door met dee-
kunoxgen komt dit telkens aan den dag.
Men houdt niet genoegzaam rekening
met de levensvoorwaarden der vrucht-
boomeo, als grondsoort, wijze van
planten, richting en afstand der boomeo
undertlAng, snoemen en bemesting.
Ov. r cit laatste wille» we het juist
nu eens hebben, omdat bet in dezen tijd
van het jaar ook van groot belang is.
Alles wat leert, heeft voor zü,n vol
komen ontwikkeling niet alleen lucht en
licht en tal van andere zaken noodig,
maar ook en vooral voedsel. Elk levend
wezen, dus ook de boom, bestaat uit
•verschillende bestanddeelen.
Zal de ooftboom zich op zijn voor
deligst kunnen ontwikkelen, dan moe
ten <Ae vorm bestanddeelen, waaruit hij
is opgebouwd, ook in den grond voor
komen in een vorm, waarin zij doocr
de wortelhanen kan worden opgenomen
Die verschillende bestanddeelen worden
aan den grond onttrokken en zonder
tojervoeging van nieuwe door bemesting,
zal de grond uitgeput raken »n de
boom vindt niet meer, wat WJ «oodig
heeft om te leve», te groeien en v.uch-
ten voort te brengen.
De meening, dat een boom, als bij
maar in den grond staat, van zelf wel
groeit en vrucht zal dragen op zijn tijd
is natuurlijk heel -vefkeerd, en ook is
het verkeerd gezien, dat een ooft boom
slechts om het andere jaar voldoende
vrucht kan dragen, omdat hij, volgens
de redeneering van sommigen, op zijn
ri jd moet rusten, Deze meening is ohge -
grond, omdat de vrucht hoornen aan ae -
zelfde natuurwetten onderworpen aijn als
andere planten-
Dat zoogenaamde rusten van een vrucht
boom na een overvloedige® oogst 1b een
gevolg van het niet in voorraad aan -
wezig zijn in den grond van één of meer
stoffen, noodJg voor het toenemen in opv-
vang en het voortbrengen van vruaht-
De mensch heeft het in zijn macht,
onvoo*:iene omstandigheden natuurlijk bui-
tengesloten, het vruchldragen te bevaodo
ren, en dit beeft de practajk bewezen.
Door een oordeelkundige bemesting heelt
men vruchtboomen jaren achtereen rijke
vruoht doen. dragen
Zooals het in t algemeen in den
landbouw het geval is, is het ook met
de vruchtboomen door proefnemingen ge
lukt de regels vast te stellen, welke bij
do bemesting in aanmerkio/i komen-
De stoffen, waarop het voorad aankomt,
•zijn de volgende: stikstof, phoephorzuur,
kali, kalk en nog eenigie andere stoffen,
die gewoonlijk genoegzaam in den gjrond
voorkomen, alsijzer, magnesia, zwavel,
natron enz-
We bespraken vroeger reeds, dat som
mige planten veel kali noodig hebben,
zooals aardappelen en tabak; andere»heb-
be» weer veel stikstol noodig en weer
anderen veel phosphorzuur, maor hierbij
komt dan nog de wet van bet minimum,
die zegteen plant breD,U voort naar de
stof, die het minst in den grond vooü] -
komt Wanneer men dus b.v. alleen mest
met gier uit de gierput, dan is dit niet
voldoende, omdat daarin met alle stoffen
aanwezig zijn, die in den grond moeten
voorkomen. Meen de vaste uitwerpselen
en de urine kunnen een volledige mest
Hoeveel van elk der bovengen»
stoffen heeft een boom noodig van een
bepaalden omvang
In 't algemeen is deze vraag door Dr.
-toglich en Prof. Dr. Bart beantwoord als
volgt De jaarlijksche behoefte van een
ooftboom bedraagt per M2 beschaduwde
oppervlakte 10 gram stikstol, 6 gram
phosphorzxiur, 15 gram kali en 20 gram
kaïlk.
Verschillende omstandigheden kupnep
het noodig maken deze cijfers te wfjzjhen.
Meer In den grond te brengen dan aeze
cijfers aangeven, kan volstrekt geen kwaftd
Er is evenwel net iets, waarop me de
aandacht moeten vestigen Een boom
jïee|ft ee» evengiroote wartetontwiWreUpg
tn den grond ais een takkenontwikkeling
boven den grond. De meeste haarwortels
Vindt men het terst van den stam en
daarom is het zaak de bemesting minstens
zoo ver aan te brengen als de schaduw,
die de kroon op den grond werpt, reikt.
Bij de hoeveelheid mest dient men ook
rekening te houden met de omstandiighea,^
of de grond onder de kroon al, of niet
begroeid is daar gras of andere planten
ook aan den grond haar voedsel onttrek
ken. Beter is het, den grond onbegroeid
en los te houden.
Nu hebben we nog twee vragen te b©-
antwoorden, namelijkwelken dienst be
wijzen de bovengenoemde meststoffeft en
wanneer moet gemest worden-
De beantwoording hietvan in een vol
gend artikel
A KARS-
't hem riet Het verdriet^ gezicht der
vrouw bedieri alles
Li gebruikte naets
„/ljt 44J met goed, Marié
Deze woonden kwamen hep» qp de Lip
pen, doch hij sprak ze niet, wam het gie
,aa, der verdrietelijke huisplaag was zoo
somber, dat hdi maar al te bevreesd was
voor een m.nder aangenaam antwoord
Zoo zaten daar beiden, zotfder een
woord te spreken tegenover elkander, tol
da, Willem gedaan had.
De vrojw ruimde de tafel af en liet
haar mian alleen, gehoed qvengageven aan
de akeligste gedachten.
«Dat is met langer tte verldurav sprak
Jansen tot zich zei ven. terwijl hij met
neergebogen hoofd in het vertrek op en
ieder i.ep Eindelijk greep hij een oourant
en ias-
/ondc'ling De eerste woorden
waarop zijne oogen vielen, troffen hem
gewe:ci„
l-ro.' en prijs uw vtouw stond daar
zwart dp wit voor zim oogen.
„Ja werkelijk," mompelde hij op bitte -
ren toon. "ik heb jvel redenen om mijn
vrouw te loven en te pnjze»."
Rn dan vielen zijne oogen weer op de
i*:
„Loof en prijs uw vrouw, dat zal
u opbeuren en haar weldoen."
«Wel mogelijk D dacht Willem. «Lortui
tingen zijn goedkoop genoeg, doch wat zou
ik iemand prijzen en loven, dae zoo vier
kant tegenover mij post vat en mij het
leven tot een hei maakt
Wfflletn Jansen las verder-
Js zij, zooals zij behoort te zijn, dan
heeft zij uw huis met aderlei behagelijk
heden vervuld, en is dit niet het geval,
löof haar dan toch, wamt worsC In
dit
Op zekeren avond kwam Willem Jansen
laat van zijki werk thuis
De man was zeer vermoeid en verkeer
de in een boozen luim.
dan eindelijk daar?" vroeg zij)
smtroag.
„Een zonderling mensch 1 dacht Jansen.
Ware zij een zachtmoedige en vriende -
lijke vrouw, don konden wij een heme,
op aarde hebben I"
Zwfj send viel hij op een stoel neder
en staarde op den grond.
Geen woord werd ei» gesproken-
Langzaam, met moeildjken tred, bewoog
de vrouw zich dpor het vertrek, terwiu
zij het avondeten opdroeg.
„Kom nu," sprak zij eindelijk, ,4e »afel
ia gedekt."
Hare stem klonk echter met vriendelijk,
en lag er eene uitnoodjging in het woord,
waaro(? het gesproken werd,
was daanne» in opstand Jr
Hij stond op en nam plaats aan taf dl
Pen boos wbord kwam hem op de lippen,
doch Willem overmande zijn hanstocht en
zweeg.
Het eten was goed,, maar tocfc smaakte
gaval heeft zij de grootste behoefte aan
een vriendelijk wojwd- Misschien heeft
zij 't met verdiend, doch een goed
woordje zal haar niet slecht, maar ook u
*°,ls dat nu opzettelijk voor mij geschre
ven vroeg de man zidh diep ontsteld
af.
Hij was niet in staat verder te lezen.
Zijn eigen geweten klaagde hem aan van
liefdeloosheid. Zijne vrouw ihad den eigen
haard zoo behagelijk mogelijk voor hem
gemaakt doch nooit nog had hij daarvoor
dank gebracht, nooit eenjg blijk van tevre
denheid gegeven, niettegenstaande hij al
len grond daarvoor had.
De ega kwam uit de keuken met heat
naaidoos in de hand- Zonder te spreken
nam zij plaats aan tafd en ging ijverig
aan 't werk-
Voor hem
Dat viel den man geweldig
Hi.' kon zijn beter ik niet meer weer-
houdèn
„Wat zijt gij toch bekwaam
naald," sprak Willem eenskjtejps,
zullen maar weinige vrouwen u nadoen
Zij antwoordde niet, maar hij meukte
toch, dat haar gelaat reeds de hardvoch
tige uitdrukking had ver'oren die ei
zooeven nog op lag.
«Mijn goed ziet er steeds veel reiner
uit dlan dei mijner makkere in de fa
briek," ging Willem dan weer voort.
„Werkeildjk vroeg de vrouw, zonder op
le zien, doch 't ontging hem niet, dat
het ijs crebfoken was.
Haar adem ging veel lichter en
voorhoofd der vrouw he'derde op.
,Ja, Marie," antwoordde hij op zoeten
toon„vaak heb ik hoor en zeggen Wat
moet Jansen toch een knappe vrouw
hebben
„Maar dat gelooft gij toc|h niet? vroeg
zij op drogen toon.
„Hoe kunt gij toch zooiets denken
sprak hij en naderde tot baar weet
het maar ai te goed I"
«En metent gij dat werkjeifljk?»
„Zeker, lieve, zeker I" En terwijl hij
dat zed, drukte hij haar een kus op de
genomen, meen Ik den Raad in
ernstige overweging te moeten geve»,
de ingediende Vwai»teli«n te verwerpen
en goedkeuring te hechten aan het voor
stel van B. en W-, om het bestaande
rdgietnent te handhaven, doch daaraan in
rt. 2 toe te ▼oegen «Het is den leden
van het Burgerl Armbestuur verbonk»
direct of indirect lever-ngen te doen ten
behoeve va» het Burg AjrmhDit Is
een zeer goede bepaling.
Daarna vraagt de voorzitter, wie het
woord veollangt
De heer L. Smit, die het woord ver
krijgt. zeg* dat het nu bijna twee aar
:t alles maar buitenaf hooren
gelee en is. dat die voorstellen zijn In
gediend en nu acht spr het een geluk,
daarover eens te moge» spreken. Spr-
dat de arbeider» van de jongare
generatie anders denken e» andere denk
beelden vo-men dan de ouderen Er
zijn nu andere Maatschappelijke verhou-
d ngen en andere opvattingen. Vereer
erkent spr., dat de fractie niet in oen
gunstige conditie verkeert om deze-voor
stellen te verdedigen, toch is evenrwel
Veel blijven hangen van den de-
mooratiachen 'd, die achter ons ligt,
al wordt dat nu niet door ieder ge
voeld Men hoopt wol. dat die gemoede
lijke oude tijd terug klocnt, maar dat zal
niet zoo gemakkelijk gaan Het is er de
laatete jaren in den Raad al wat ge
moedelijker toegegaan, doch f*pr merkt
toch weer iets van dien ouden tijd, doch
hij meent ook georiéateerd te zijn tn
ze gemeente om te ®en, wat of prac-
tisch en goed Is. Wat nu die verorde
ningen aangaat, die zijn vengezeld ge
gaan van een memorie van toelichting,
doch die hebben de Raadsleden niet ge
had. voorts meent spr-, dat het hem
oeilijk zou va!ll«i den Raad die over
tuiging bij te brengen, dat iets gedaan
orden en daarvoor was die toe
lichting zoo goed geweest. Nu hebben
heeren niets gehad dan een co
>rdening. Het Burgert- Annb. b
orVk advies uitgebracht, doch dat is
samenstel van menschie*
opvattimgen, die niets beseffen van
zon tijd en daarbij moest he* »i]neigpn
doodvonnis nog veile», daarom begrijpt
spr. het advies vlam hot Burgerl. Armb-
Wanneer een ter dood veroordeelde zich
moet uitspreken, zal hij advlseeron het
doodvonnis nieit ten uitvoer te brengen.
Da» zegt spr., dat het Burg. Annb.
niet bevoegd was over alle
te handelen Daarna komt spr.
die memorie van toelichting, die
leden niet hebben gehad om in te zien,
terwijl nu reeds B- en W met groot g<
schut begonnen zijn, voordat wij, dit I
de 8j.D A.P-, gesproken hebben kanna
verdedigen.
De voorzitterWat ik kenbaar ge
maaktheb, is niet nflmens E en W-, uw
is voor mijn verantwoording.
Daheer Smit vervolgd, dat wal (Bi
cijfers aangaat, die de voorzitter genoemd
heeft, die stellen mij in het geBJk.
Het Burg. Armb. vraagt maar geld, en
dat krijgt het direct, -doch op dpi geMis
nu niet de minste controle.
Spr. wijst op de Bouwvereeniging en
he* toezicht op de verstrekte gelde», doch
van het Burg. Armb. hoort men nooit iets,
We krijgen alleen wat cirfere te booren,
doch hoe het Burgert. Armb. werkt me*
de geiden, dat weet me» niet en als et
nog wat van gehoord wordt, zijn het niet
anders da» klachten.
Wij hebben, aldus de heer Smit, nle*
den minsten invfioed daarin. Spr. zegt,
dat bij het aangeboden urgenti&pnogram
ook het plan was opgenomen van de her
ziening van ha Bungerl. Armb. Dan wijst
spr. op de groote wijziging der armen -
wet dn 1912: toen is deze losgjekomen va»
elke Kerkelijke filantropie, doch we
hebben nog nooit iets los kunne» krijgen
uit de handen van het Burgert!. Armb.,
we geven de f 27000 en hooren verder
niets meer. Het is alles zoo geheim mo
gelijk. Spr meent, dat zeer weinig raads
leden een idee hebben van het reglement
van het Burgerl. Armb-, verder zegt spr.
dat van kennismaken va»|de za
ken geen sprake is, 'te moot
hoorcfn, hoe er gesproken wordt.
WillenL" zuchtte zij, „hadt gij dat
eerder gezelrc^ wat zou het mij eindeloos
veel goed gedaan hebben 1"
Hij sloot zijn vrouw in de armen en
belden stortten vurige tranen-
„Gij zajt zoo goea en zoo trouw, Ma
rie, en weet wel, hoeveel, ik van u houd 1
O, mocht ik u steeds vroolijk zien, dan
zouden wij een hemel op aarde hebben
.Ateh, Wttliem," antwoortlde zij, door
hare tranen óeenlachend, ,/wat doen uwe
woorden mij goed Steeds zul* gij
voortaan uw vrouwtie ontmoeten met een
vriendelii ken glimlach in de oogen 1
Van dezen dag al werd de arbeid hem
lichter. -
En haar niet minder.
Gemeenteraad van Alblasserdam.
(Vorvdlg van no. 456(f).
Voorts ben ik van oordeel, dat 24
lede» va» hét Burgerl. Armbestuur al
hier beslist noodig zijn, verdeeld als ze
zijn over de onderscheiden wijken, waar
in de gemeente is gesplitst Ook kan
Ik niet accoard gaan imct het in art- 4
der verardemnfl op ha bestuur der ge
meente-instellingen van weldadigheid, tot
het uittrekl££n van een pos* van f 200
oip de begrooting van ha armbestuur,
wegens comparitiekoeten voor de le -
den, die de vergadering bezweken De
lade» toch van een Burg. Armb dienen
toch wel zooveel gemeenschapsgevoel te
bezitten, da* zij de armenzorg gaarne
pro-deo behandelen. Om die reden zou
Ik ook, q£s de raad die noodig achtte,
onbezoldigde armbezoekers willen heb-
ben. Als voorts onverhoopt geen lid
van' ha bestuur zich beschikbaar zou
willen stalen voor den post van soar©
tAris-pcnniingmeefiter, zou ik er in kun
nen komen, dat aan iemand een beioo-
n.ng werd toegelegd van b.v. ten hoog
ste f 25R
Ten slotte, mijne heierent. heeft ha Bur
gerlijk Armbestuur inhet aan u
kende advjes een tO*> juiste cridefc ge
leverd op de ingediende voorstellen, da
ik er verder wel het zwijgen boe kan
doen.
Alleen wil ik er nog op wijzen, dat
lines 1914 hist gemoentoL'ijk suhsidie
van het Burgerl. Armb. van f 5755.25)4
ta geklommen lot f 26963,27^, d.L bij
na een bedrag van f 27000, een bedrag,
dat In ondenwheddien gemeente» van one
land ved lager is- In Oud-Beijerland
b v. werd in 1921 uitgegeven f 13931,03,
In Boskoop f 10 444.37, Hardinx -
veld f 7900,30. in Usee f 3795,28 eo in
Bodegraven geen cent. Hoe dat ze ha
daar doen, wee* ik nle*. Alles t«
iproL
Neen. hoort men dam, bij dien kerel m<
je nie* wezen, maar bij dien vent, da*
is nog eens een reuzevent Dat noemt
spr. filantropie spelen met gemeen -
schapageld, wat spr. niet goed vindt, al
hoort hij liever zeggen; bij hem moet
je wezen, want dat is tojch beter, dan da*
men door de meid of juffrouw wordt ge
holpen. Er is plicht, dat geholpen word*
en degene, die geholpen wordt, is ha
zijn recht en die onderdanige dankbaar
held behoeft niet te worden aangekweekt.
Er moet een tijd komen, dat men weet
dat er geild is om de menschen op te
heffen uit hun armoede.
Daarae doet spr- eeni,;e cijfers booren,
wa* het Burgerl. Armb. in 1&14 noqdig
had, hoeveel bedeelden er toen waren en
voor hoeveel d|at er voor eiken bedeelde
was, we.ke cijfers spr. vergeleek met die
van 1917 en 1920- Op grond nu van die
cijfers, meent spr., dat er juist degelijk
recht is om medezeg 4ngschap té eischen
en spr. vind* het wel opmericedijk, dat
nu juist daarover geen controle behoeft te
Zn». Want het gaat er bij ons met om,
om die verordeningen er door te krijgen,
maar dat er meer (medezeg dngschap komt
De arbeiders komen met hun rechten
naar voren, vroeger zijn er rijkdommen
geboren, terwijl het er voor de arbeiders
klasse droevig heeft uitgezien, en daar
kunnen we ook dezen tijd wol onder
rangschikkenha geslacht Van der Lee
is mil 11 onnaar geworden door het uitbui -
ten, de menschen kregen 55 cent per dag,
kinderen gingen bij Meure op de fabriek
en dan moesten ze verder nog bij het
Burgerl Armb. aankloppen en dan kon (je
weg met een bos stroo en een broof
Deze Raad heeft het nu meer cóbsien
sieus moeten doen, doch spr. meent, da*
het BurgerL Armb. toch altijd nog de
terugwerkende rem ls.
Spr iaerinnert aan het besluit op voor
stel van den burgemeester indertijd om
flanel en katoen aan diegenen uit te
reiken die dairvoor in aanmerking kwa
men en dit aan het Burgerl. Armb. op
te dragendoch ha bleek, dat dit Arm
bestuur er niet veel l<|ee In had da* zou
zooveel koeten en ha antwoord was, dat
men het nog me* had durven uitvoeren.
Het kwam weer terug, dus de Raad had
ha toen nia goed gedaan Voorts zegt
spr te meenen, dat de toestanden nu
zoodanig zijn gewijzigd, da* men op hfet
tegenwoordige reglement ma. meer kan
ddcht zeilen. Er zijn nu twee geslachten
ln de treurigste omstandigheden opge -
groeidze Uqpen ma rissen langs den
dijk. Men ging eens om een paar
klprnpon bij die of die mijnheerdaarna
is het Burgerl. Armb. gekomen, terwijl het
Kerkelijk -Armbestuur nog is, wat aan de
kerk vastzit
De geiden nu van ha Burgerl. Armb.
zirjH van de gemeenschap, waaraan ook
de arbeiders een groot aandeel in hebben
Onze zaak zeg* epr. t gs -dgd om ue
armoede op te heffen De bezittende klas
se heeft af es ten koste van de arbeiders-
klasse, terwijl evenwel die arbeidersklas
den rand van den afgrond ver
keert Nu mt ze weer hollende achien-
uit door de werkloosheid Eerst
we den oorlog gehao, welken wij
geduld, andere had ha niet gebeurt en
ziedaar, nu is deze tijd daar weer-
Men zal raar opkijken, als men nu eens
ziet, wie naar ha Burgerl. Armbestuur toe
gpan. Spr. hieeft ,het nogmaató over do
controle en de veranderde Armenwet van
1912. Armenzorg noemt hij formed ver
werpelijk, ha is een reciil en -eelt cr
daarom een ander karakter aan. Nu krijgt
mep een brood of een paar klompen enz.
en dan hoort men zeggen, nou jo, ha
gaat van de armen hoor. dat moe* er af
Daarna behandelt spr- In den breede ha
Elberfdder-stelsed, waarmede hij zich niet
kan vereenigen, en ha Straatsburgerstel
sel, wat beter is ook wxir deze ^femeento
Terwijl e van die opvattingen bebooren
er ook in ha Burgerl. Armbestuur Sbc-
Dem. benoemd te worden Dan eens* kan
van ha Burgerl. Armbestuur Iets ter edit
komen en de andere leden daarvan kun
nen dan nog wat leeren, doch de Boe -
Dem. worden er buiten gehouden, iets
wat zich. zelf veroordeelt
Voorts behoeft er ook geen bezwaar te
zijn om vrouwen in ha Buri al. Armbe
stuur te nemen. Men moet
den tijd- De vroaw<
stemd-
Weth. Van Eest er en En
ze goed gedaan
De heer Har dam Dat zal ook wel ver
anderen.
De hea Smit vervolgt, dat de vrouw
op haar plaats is in het Burgert. Arm
bestuur Thans ontvangen de armen een
steun uit de handen van beter gesitueer
den en krijgen daardoor het idee, dat ha
niet van Overheidswege gaat. Dat nu moet
veranderen.
Er wordt nog teveel gevoeld, dat ha
een schande is naar het Burgert. Artnbe-
stuur te. gaan en dot moet er af.
Spreke» heeft zich in een schrijven ge
wend tot het Burgerl. Armbestuur om hel
reorgammtieplan nader in zijn vergadering
'te mogen toelichten, doch heeft geen ano
woord ontvangen. Heb ik daartoe niet ha
recht? Of heeft ha Burgerl. Armbestuur
geen recht dit toe te laten? Of hebben
ze den moed gemist om mij dit daar te
laten bepleiten Zijn de heeren terugge -
schrokken, af hebben ze gedacht, dat ze
door mij ondersteboven gekegeld zouden
worden Spr. hee(t ziicfa willen wagen in
ha hol van den leeuw.
Ook H en W hebben niet een derge
lijke conferentie willen bevorderen.
De voorzitterHet behoorde te zijn
een taak van ha Burgerlijk Armbestuur
De heer StaitIs bet nia begrijpelijk,
dat dit daar eens verdedigd mag wor
den, omreden er een objectief antwoord
zou gekomen zijn.
Daarna begint spr- ba antwoord van bet
Burgerl. Armbestuur aangaande verorde -
mmgen te beentiseeren, en meentdat.
wat ha Burgerl. Arm bestuur zegt, slechts
redactioneels opmerkingen zijn en mee*
niet
Intussche» is weth. Van Eesteren ge
noodzaakt de vergadering te vertalen, on
der de bemerking, dat ha hem spijt de
rede van den hea Smit nia meer te kun
nen aaahooren- Ook de hea 't Hoen vee
trekt-
Naidflt de hea Smit de bemerkingen van
ha Burgerl. Armbestuur aangaande de
voorstellen nog even heeft besproken,
vraagt de voorzitter aan hem, of hij zich
nia wat bekorten kan.
De hea Korevaar zegtJa, andere ga
ook ik maar weg.
De hea Smit merkt op, dpi de voor
stellen nu twee jaar onderweg geweest
zijn, dus er nu wel eens twee uur ova
mag worden gesproken.
De voorzitterAls het nu nog lang
duurt, dan zal ik do vergadering weer
moeten verdagen-
De hea De WHIk blijf ook nia lang
meer, want ik moet morgen vroeg opreis-
De hea SmitJa, ha Burgerl. Arm
bestuur heeft bet nu zoolang bij rich
gehad'k wil dit gaarne beantwoorden-
De hea Stehouwa Had dan uw voor
rede wat kon er gemaakt.
De hea KorevaarJe zegt telkens heti
zelfde.
De voorzitterDuurt het nog lang voor
dat u klaar zijt
De hea Smit: Nou, ik ben vooreerst
nog ma klaar.
De voorattaDan schors Ik de vef-
gadering ta een neder te bepalen dag.
Voorna ting van de RaaKfcvtergacjering
vian 27 Juli.
Voorzatter de heer S- Berman, bur-
men ha over vebonwen stichten en ik
wwet ai niet meer, maar dat is de be-
.jalmg met, ook de gouetnt© hoeU de
berudhte fortwoning geetidht en als men
dat dan doet. moeten zij voidoen aan
hKgienisOie ei schee en spr. incen^ dat
dai vriagstuk van die woningen ge-
mukkelüjk is op w Lossen. He* kan toch
voorvallen, da* iemand u.t zijn woning
wordt gezet. We hebben ha deze wetek
weer ge»4en, dat iemand zoo maar di
rect op den dijk word* gezet
Voorts meent spr dat ha Burgerl-
Armbestuur nia bevoegd is om van
uttiiwooid te dienen, dat us de laak van
B- en W.
Daarna komt spr. tot de» werkkring
van ha Burgerl. Armbestuurdi beeft
opgemerkt, dat in 1901 ha Elberflda -
stolsel is ingevoerd en gloed werkt, da*
de samensteLing is 2s 24 leden, Welke zich
aJlen van hun taak kwijten en voorta.
dat elke wijkbezoeker voor zijn reke
ning heeft, die in zjiin wijk wonen en
dit dit. bestuur voor drie jaar wordt
benoemd-
Spr wil nu ln het midden laten hoe
ilie commtósariflsen nebben gewerkt, doch
du weet spr, dat de e>en en de ander
dag en nacht scheelt, 't is een stdlsel-
ooze chaos en dan wal de gedachte
aanga it, over sommige commissarissen,
dan moet je het maar hooren, dan is
de een een roijale venteen de anoer,
wat me» noemt oen krenitenweger en
zoo hangtdie eene den mooien man
uit ma ha geld van de gemeente. Men
handjelt daar eenzijdig, de» een is men
wat meer sijmpnthiek dan den ander
e» daarom gelooft spr-, dar een kleiner
college baer is eo wil me» ha «roo
ter maken, dan wordt ha een duffe
Voorts verheugt de
er in. dat bet Bucfterl
bezwaar heeft, om ook
'Ja* is een a
heer Smttt zich
Armbestuur geen
vrouwen te doen
:ap in de goede
Daarna komt spr tot de art. 10 lot
e» ma 12
Opgemerkt is a dat de steun aan de
wet ontleend ig^aoodat dit geen betoog
behoeft.
De hoer Smit merk* op, dat a bepoh
tingen zy.u, die onder de wet zijn. al
leen, er 4 jn geen bepallingen voor den
armenraad, omreden dat die hier nia
is en daar is nu in de wet rekendag
gehouden ma de» anmenraod. zelfs in
Ga bestaande reglet
V v
Waarnemend secretaris de hea M-
Verkaik.
Afwezig de heer W. 't Hoe».
iMadia* de vtoonzUtter de vergadering
neropend heeft, krijgt de heer Simt go
tegenheic rijn rede van de vorige ver
gadering voort te zaten.
Sipr. begin* bij art. 5, afd- 4, over
ha rapport va» ha Burgert. Armbest-
over de ingediende verordeningen da
S D.A P. Het Burg. Annb merkt op,
dat de commissarissen elk in zjijp wiik,
ook belast rijn me* ba bezoeken der
bedeelden en daarom komt een armbe
zoeker hun nia gjewenBch* voor.
De heer Smit meent. d»t di* in hun
geest op hetzeifde neerkomt, dus geen
antiek is op de zaak.
Wa* de kwestie van doortrekkemde
personen betreft, meent het Burg Armb
dat dit niet te uit te voeren, aoöh dat
dit meer een politiezaak is.
De heer Smit meent evenwel, dai dit
wel ls uit te voeren. Wanneer men het
reglement han<WÉiIt. dan niet, doch do
verordening, die er bijgevoegd m, beat
zich daarbij aangepast
De secretaris merk* op. dwt het nia
is uit te voeren eo protesteert ertegen,
da* de heer Smit ote bemerkingen van
ha Burg. Armb- eenrijdüg naar vore»
brengt en ha zoodoénde tn een scheef
daglicht komt.
De heer Smit meent, dat de secretaris
ma ls gerechti.d om standjes uit te
deelen
De voorzitterHij spreekt thans als
voorz- van ha Burgerl- Armb,
De heer Smit vervolgt en komt to*
de bezwaren, door ha Burgerl Armb-
geopperd omtrent art. 7, over oefci wo
ning beschikibaar stellen aan hen, die
door onwil vjin het baaien der huur
uit hu» woning moaen 'Inwilligen te
steuren ls een kwaad bevorderen, dat
de ge noen te enorme koeten kan ver
oorzaken.
De heer Smit zegt, dat de voorzitter
dl* ook ol heeft besproken en dan hoeft
dit
be -
wordt
Wat nu
ba bekend maken van dien steun genie
ten aangaat, omtrent dief «t>betnihoiuding
van die namen, is iOs wat van zeU
sproekt, dht behoeft dus geen '>etoog.
Wal nu dien secraaxmipennViRïnaMler
aangaat, in onze Voorstel ie» gedoemd,
is verbazend uitgebuit, doch nu is ha
precies oender. nu is ha de ffitnaebtige
voiornitter Elk fteival wordt nu terug
gebracht naar den voorzitter eo die re-
geM de dingen.
De voorzitter van ha Burg. Annb-:
Dat is oan leugen.
De boer Smit Jo. reglementair niet,
maar pradtisch is ha zoo- Vorder zegl
dë spr-, wat de uitvoerigheid dter in
gediende Verordeningen aangaat, ate we
dat nia ftedaan hadden da» waren we
nalatig geweest en wat nu die zorg
voor gebouwen aangaap js niets tegen,
dat kan toegejuicht worden, doch onze
bedoeling te niefc. om, paleizen te boo
wen voor diton searOarts-pennmgpiieesier
doch do dommisste to* steun voor werk-
loozen heeft b.v. ook een lokaaltje om
to vergaderen, eveneens de Huurcommi»-
sie. We houden wel degelijk nekening
ma do omBtuindighedtin en ate er, een
nieuw gemeentehuis komt, dan kan a
ook niets tegen wozttn. om voor dit dort
ook een Lokaal te dispon-oeren.
Ten slottei meent spr*. dat hfet Elber-
folder stelsel ma moor in den geest
van den tij(d ds, en hoopt voorts, nat
de Raad rokejning zal hoHidO» met'term
stige werk. der fractie voor deze zaak
en beveelt ha voorts namens de trac
tie in handen van den Raad aan waar
na spr dank zegt. voor ha ruim ver
leende woord.
De voorzitter brengt dnama he* vol
gende in het midden en zegt
De heer Smit is Maandagavond ruim
1% uur aan nle* woord geweest en do
zen avond ruim een uur. Op allen
wat hfij te berde heeft gebracht te ant
woorden, zou misschien nog eens
veel tijd in beslag nemen en om
te voorkomen zal spr. zacto liever,
korte» Wat nu de heer Smit uit een
rapport van Mr Borgetsius hertt mede
gedeeld. zal wel bedoeld zajn voor de
Burgerlijke Armbesturen, die een groot
LLchham vormen, als. in onze voornaam
ste steden ha gev-1 is.
Ma besrekking bot do ingediende voor
stellen van do fraaie der Raadsleden
van, de S- D. A P. moge ik, aldus
de voorzitter, den heer Smit ha voi-
gleffide antwoorden
De schriftelijke toelichting van de
voorstellers schijnt in ha ongerede te
zijn geraakt Spr. ,"cht dit echter van
weinig belang, omdat de ontworpen vetr
ordeningen zelve aan duidcUikhead nieta
te wenschen overlaten. Ieder snapt da
ddy k de bedoeling. Bovendien was de
toelichting meer een aanval op ha
Burgerl Armbestuur en de kapitalisten,
dan een uiteenzetting, wairom na wetn-
schetfjk is tot een reor'gatniK/atie va» he«
armwezen over te goon. Ha Arm be -
stuur w«rd daarin vergeleken ba oen
versteend, antiek, in hooghHd gezeten
college, dat int een tiW was. Ha was
in hoogo mate nchterlajk, doordat de le
den uit *de nota bete» onder de Ingezete
nen zijn gekozen, die het alleen te doen
ls een aureool van weldaclighd dsverdien
Tte om het hnotfki te kriflfietn De armen
zorg alihior werd particulier geiie/frebber
genoemd, dat tót den boioze ia en ln
strijd ma (ton polsslag van dezen de-
nmoratisohen tijd. De zorg voor de wee
zen. naar den trant der S D A P werd
in de t'Liic.hting genoemd ha in eepe
herstellen van een mmsohenplicht, «|le
ma-ar al te zeer was verzaakt ln oen
gruwelijk ver eden en heden. Natuurli k
trachten de voorstellers ta» de toelich
ting ook te doen uitkomen, da* M
bil wijze v-'D spreken, van de bel
den hemel - zou komen, wanneer i
schen als Smit en cnoftorijen. of liever
de vertegen woord, gers dor arbeadcrsklaM
se ln ha Burgerl. Armb. zitting kre
gen En dan was ha ait ma die ge
nadegaven en fi antrophie Dan zou de
arme geen rfcdon tot klagen hebben Dan
was hij geen slachtoffer meer van de
verkeerde samenstelling van ha Burg.
ArmlKKtuur, dan werd de arme tót rijn
rithColooRheid opgeheven cn zou ha
geen srhojndie meer wezen om bl} ha
armbestuur aan te kloppen voor betdee-
l.wg. Dit stond Cn hoofdzwak in de toe-
inditing en ls ook ln hoofdzaak door
