HET ADRES!
Wat een Strop
Piet Houtveen
Groote Confectie-Uitverkoop
i
Schoonhovensche Courant
OLYMPIABIOSCOOP
Thalla THnaier
„Hamlet".
Mi
DULD. SOUMIER,
FEEST UITVOEHIIIG
ApillD-BIOSCOOP
houdt
C. BROUWER
GoQdscbe ImMM
AOESl
Brieven van een Bnilenman.
„De Markiezin
yan Clermont".
Verrassend lage prijzen
Bloembollen.
Rund- en Varkensvleesch.
IJzeren Schouw
ZATERDAG
8 Decèmber
Dekbeer,
Hulpmesisfoffen
Hulpmestsfoffen.
Kookfornuis
SJALOTTEN
Foto-Atelier BLEU ZE
H, C WERNING
Dames Mode-Artikelen,
KLOOSTERBALSEM
TWEEDE BLAD
UITKNIPREN S.V.P.
AutoDusdienst scnoonh.-Bouda u.u
De Gids der Prairiën
om uur Kindervoorstelling
Notaris Anema
Donderdagen 20 an 27 December 1923.
openbaar vellen en verknopen
Bouwland
Langerak,
Weiland,
Hooiland,
- - Kleiweg, Gouda - -
uanat unman 7 DBcemüer
in de hoofdrolASTA niELSEn.
F. STR8EUE. marm u.-Bouna
in den Gouden Bril.
C. v. Duijvendijk Az.,
SCHOUWEN
Koestraat 52 - schoonhoven.
Piano's - Orgels,
Pathéfoons
100 Piano's en Orgels
voorradig.
O. J. HE IJ heihui, HonogemaKer, schoonhoven
niets onder de kurk hebt
Oude Haven Schoonhoven
begint de
C. VAN ZIJL,
Piaaist HypomeKen -
15-15-15-15
MnUMBMHnaMUlHHMMM Degini ae ■■HMHHttHMBBiMMHMi
ROTTERDAM
HAA0SCHE P0STPLATEN
GOUDA -- MARKT 46-47-
GROOT is onze keuze in
uossen, lonten, mollen, Bontmutsen, mistellen.
VerdiyfDw
kwellingen
veu\
Rheumafiek
JichtSpit
Spierpynm
AKKER'S
van de
van Vrifdag 7 December 1923. - No. 4748.
MENGELWERK
Urouuieiilke lijngeuoeiioiieid.
6 f™
SCHOONHOVEN
AMMERSTOL
REROSTpEP
BEROAMBACHT
STOLWIJK
8.00
8.10
8.15
8.20
8.30
te geven door de Muziekvereeniging
„EXCELSIOR"
te Bergambacht,
ter gelegenheid van het 25 jarig
bestaan
Directeur de Heer B. A. HOON,
op
Donderdag 13 December 1923,
ten huize van den Heer van Zoest
Aanvang 7 uur.
Met opvoering van het prachtige
tooneelspel
DOLLE HANS
Indo drama in 3 bedrijven,
van Jan Fabricius.
Plaatsbespreking Maandagavond van
7 tot 8 uur voor Donateurs en
Kunstlievende leden, voor n 1 e t-
leden van 8 tot 9 uur.
Entree 85 Cent.
TOONEELVEftEENIGINO
„KUNST NA ARBEID"
TE STOLWIJK.
Opgericht Frebuari 1906.
UITVOERING
op DONDERDAO 13 DEC. a.s.
'i avonds half acht precies in het
lokaal van K. VERDOOLD
Opvoering van;
HET VERLOREN DOCUMENT
«P* der twee Visscherskinderen, oor
spronkelijk Tooneelspel in
4 bedrijven.
Verdeeling der bedrijven:
le bedr. Huiselijk leed.
2e In de macht v.d. bedrieger.
3c Onder spitsboeven.
4e Het terugvinden van het
Document.
Muziek van het Stolwijksche Strijkje.
Entrée 65 c«fnt.
Bespreking plaatsen 10 cent extra.
Na afloop Bal.
Kaarten bij K. VERDOOLD yer-
krijgbaar vanaf 8 December.
Nutszaal - Schoonhoven
DONDERDAG 13 DECEMBER
Aanvang 8 uur
Het alles overweldigende
filmwerk
De sympathieke William
S. Hart in de hoofdrol
zal U doen genieten van
zijn schitterend spel.
Deze film maakte een ware
triomphtocht door geheel
Nederland en werd overal
vol enthousiasme ontvangen.
Pers en publiek waren uit
bundig in hun lof.
met sp9ciaal Programma.
NET WAT VOOR BOBBY
DOOR EEN HOND GERED
enz. enz.
Prijzen's av. f 0,75 en f 0,50.
"s mld. f 0,25, geleiders f 0,40.
Tevens vestigen wij er
Uwe aandacht op, dat ditmaal
het beeld enorm veel grooter
wordt dan vorige maal.
Reserveer reeds heden
Uwe plaatsen bij den heer
Peerbqlte, Haven, alhier.
STOL W1JKERSLUIS 845
G0UIJA 8.55
Afrit SCHOONHOVEN Dam
MAW IPEBEH - Tel,
te Streefkerk zal op
des voorm. 10 uur, ten Koffiehuize
en ten verzoeke van den Heer
JAN BARON te Nieuwpoort In het
I. Een perceel
in den polder en onder de gemeente
achter den Steenoven, groot 25
Aren, 10 Centiaren.
B> Een perceel
gelegen alsvoor, aan- en over de
Middelwetering, groot 1 Hectare,
28 Aren, 27 Centiaren.
3. Een perceel
als ea naast voorgaand perceel,
groot 1 Hectare, 1 Are, 75 Cen
tiaren.
Te aanvaarden bij de betaling
der kooppenningen vóór of uiterlijk
op 8 Februari 1924.
GOUDA 11.45
STOLWIJKERSLU1S 11.55
STOLWIJK 12.10
BEROAMBACHT 12.20
HEROSTOEP 12.25
AMMERSTOL 12.30
SCHOONHOVEN 1240
OOUDA Markt.
38 - Schoonhoven.
Het schitterende kun* *#»rk
Filmspel en een voorspel in 5 acten.
Kleiweg - A Gouda
fanaf Irtydag 7 December:
(SLECHTS 4 DAGEN)
Naar het meesterwerk van
WILLIAM SHAKESPEARE.
TOTE HQOuSTR. 3-7 R0TTERÜM1
ONTVANGENi
Een rijke sorteering
REGU LATE U R 8,
WESTMINSTERS
met gongslag, dubbelslag;
tevens een fraaie collectie
Pendules, w arl«gf>
in Nikkel, Zilver en Goud.
F. J. v. PAVOORDT
Markt 7» U»u«Ih
Tegen toezending postwissel 4
Ïulden ontvangt men franco huis;
00 Hyacinten, 100 Vroege of
Darwin Tulpen, 100 Crocus, 50
Sneeuwklokjes, 10 Begonia's extra
kwaliteit in alle kleuren
P. VAN BOHEMEN, Bronck-
horstr. 62, Noordwijk
A. C. TUIJTHOr,
L. Ttendeweg 10, tinuda.
Magazijn van alle soorten
Uurwerken. Speciaal adres
voor Amerikaansche Optjek.
Horloger Opticien.
Leverancier der Goudsche
Ziekenfondsen.
Magazijn van
Gsl^ntcrién, Mpeelgoert.
Uitgebreide keuze in
Glas - Porce-lein - Staalwaren
Parfemurieèn - Nikkelwaren
Lederwerk enz.
Ouderkerk a.d. IJaa- I.
Houten en IJzeren
in verschillende afmetingen zijn In
voorraad of worden spoedig geleverd
I voor prima
Aanbevelend,
Sterk
concurreerende
prUzen
alle merken - overal duurder
nergens beter.
Steeds extra koopjes in gebruikt.
Alles met 10 jaar garantie, gaarne
franco zichtzending.
Aanbevelend,
MEERKERK - TELEFOON 15
Inruilen Termijnbetaling
Onderhond enz.
KRUISPOORTSTRAAT 2 - (STATIONSKOFFIEHUIS)
Diproma van de Rijkstak-, Kunst-;en Nijverheidsschool.
Meerdere bekroningen, waaronder le,prijs Ned. Bond Horlogem.
Beveelt zich beleefd aan voor Ale soorten Reparatiën.
zou het zijn wanneer je mét de as.
Feestdagen (Kerstdagen, Oudejaars
avond, Nieuwjaar)
Zorg daarom bijtijds voorzien te zijn.
JE ADRES voor Wijn, Likeur en
Bedistilleerd en ipecinnl voor
Punch Is
TE KOOP)
Een nieuwe
laadvermogen 3000 pond, bij
A. SPEKSNIJDER, Ouderkerk ad
IJssel.
Te koop een prima
IJ Jaar oud. Dekt uitst en bevr
v. biggen. P. v. d. DOOI Az.,
Bergambacht D 96.
Auto
beschikbaar voor
stellenden.
belang-
Nog zeer voordeelig af te geven
bij elke hoeveelheid:
Hakkemeel Soperphosphaat
Kalniel enz.
Drsnkknipen In alle malen.
GleueO'A ieuwkerk.
Bieekeresingel 29 Gouda
floin crsdletan uanal I so.-.
SINGERH ANDNAAIMACHINE
met ronde afsluitkast te koqp voor
15 gulden.
W. VERMEULEN
Kipstraat 42 Tel. 2176 Rotterdam
Repareersn en Inruilen.
Bij Apothekers en Drogisten.
Speciale Grasmesf en
Norce-Salpeter.
F. NEEF J*., Lakkerkerk
TE KOOP:
Een zoo goed als nieuw, J
zw. geëmailleerd l/l
voor f 50, gekost hebbende f 140, bij
Kommies LOOS te Bergambacht.
Te koop gevraagd:
Droge
bij elke hoeveelheid.
Adres: L. v. d. HEUVEL Lz. te
Stolwijk.
Zie h^den Speciale Etalage van de Haagsche Postplaten 1923. Alle
smaakvol ingelijst bij:
J. J. VEBHECK, Weate Wa^enatr. 24, Tel. 5982, Rotterdam,
De allergoedkoopste Lijsten in 300 soorten.
Jonkerfransstraat 64, Telef. 6579, Rotterdam
Vergrootingen en reproductien naar oude Portretten.
Speciaal adres voor Kinder opnamen
Centrale verwarming. Zie de Etalages.
la
Dames-Blouses, Handschoenen, Zakdoeken, Kousen
en Sjaals, Corsetten en Lingeriën.
Prima zijn de kwaliteiten en voordeelig de prijzèn.
Wrijf toch met den onvolprezen Kloosterbalsem,
welke tot diep in Uw huid zijn- dadelijk verzach
tende, pijn verdrijvende, genezenda werking voort
zet, U weder lenig maakt en ala *t ware verjongt
ook beroemd bij wonden, winter*
handen en -voeten, huiduitslag.
i Eischt de nieuwe verpakking in cartonst 20 gr. ƒ0.50;'
50 gr. I,—100 gr. l;75. Overal verkrijgbaari
k'j
ana door
te W-
LXXV 111.
Allemaal op de fiets!
Refrein uit een oud wielrijdersliedje.
In* den vorigen brief hadden» wij het
over de verschijning van het eerste rij
wiel In Waterland en wij willen thans goor
gaan met zijn verdere goschiedenis
halen.
Jïet houten rijwiel, dat zijn berijders nu
nog juist niet zooveel genot opleverde,
heeft maar een kortstondig bestaan gehad,
en de laatsten» van die soort zijn ha veel
gepokt en gemazeld en aan andere kwalen
der jeugd gesukkeld te hebben, voor goed
v-an den weg verdwenen en verhjuisd naar
de verschillende museums, waar zij vol<»p
gelegenheid hadden over de wisselvallig
beid van .het aardsche bestaan ef helvoer
bijgaande van roem en eer en menschen-
jgunst en ook over hun tekortkomingen, na
je denken.
1 Nadat het houten rijwiel, onder dankbe
tuiging voor de bewezen dieustenr hier en
daar gepaard met niet te noemeh pijnlijke
herinneringen, voor goed op stal was ge
zet. begon men bij de samenstelling van bet
rijwiel ijzer on%taal te gebruiken, en
vroeg ook rubber, maar op zeer beschei
den toon, het woord.
Dit laatste gaf het aanzijn aan de zoo
genaamde eustrionbanden, dunne en mas
sieve bandjes, zooals men ze tegenwoor
dig nog wel om do wielen van do kinder
wagens ziet gebruiken.
't Wax een stap vooruit in de goede
richting, maar op ongelijke land of straat
wegen en vooral op de keien, is er me
nige zucht geslaakt over de schokkende ge
beurtenissen. waarbij de wielrijder bet
slachtoffer was.
Door het verlangen naar grootere snel
beid op het rijwiel, is men er toe geko
men. wijziging te brengen in den vorm
door het voorwiel eenige malen grooter te
maken dan het achterwiel, echter nog al
tijd met behoud van de as van het voor
wiel als trapas.
De schitterende verschijning dezer macht
ne heeft maar korten tijd» de beenen en
spieren der jongelingschap in beweging en
de harten in verrukking gebracht, en
stelde daarbij hooge eischen aan deh even
wichtsleer. De grootere snelheid, die ver
kregen werd, ia dan ook door sommige ver
eerders van madame Velo ten duurste be
taald,- want ik kan u de verzekering gs-
ven, dat het ten eerste een heksenwerk was
om op zoo'n fiets te komen, een werk, dat
alleen voor geboren acrobaten was wegge
legd en ten tweede, als men eenmaal hot za
del bezet had, eenige voeten boven den bs-
ganen grond, het nog grooter toer was om
er weer af te komen.
Ontegenzeggelijk maakte men op de libel
achtige machine een goed figuur, maar wee
don armen wielrijder, die genoodzaakt was
om voor de een of andere reden van zijn
verhevenheid neder te dalen.
Dan was Leidenrln-last en gebeurde het
dikwijls, dat nadat men vergeefsche pogin
gen had aangewend om met voetgangers in
contact te komen voor hulpverleening, dat
onzen ridder van de thans droevige figuur,
op een hooi- of takkenschelf aanstuurde of
lp armoede hot waagde zich plompverlo
ren ln een heg te laten vallen, zonder al
te angstvallig te onderzoeken, of er zich
ook doornen ln de heg bevonden, om hem
te ontvangen.
Hot behoeft dan ook geen verwondering
te baren, dat zulk een mooi, maar hoogst
gevaarlijk vervoermiddel, maar zeer kort
de hoofden en harten der spes patria in
beroering heeft gebracht. Zijne verschij
ning was gelijk aan een stroovuur, een
fello oplaaiende vlam, maar van zeer kor
ten duur. Deze, in het eerst vee beloovcn-
de verschijning, was maty korten tijd een
verheugenis voor de Hollandsche wlelrij
ders, en lang niet voor allen, wat boven
den twintig-jarigen leeftijd telde zij ai zeer
weinig vereerders.
Zienderoogen nam het getal harer bewon
deraars af en daar het materiaal waaruit
zij was samengesteld, zich al heel weinig
leende voor een ander emplooi, volgde zij
het voorbeeld van hare houten voorgang
ster en verhuisde naar een of ander muse
um, om, onder gebrek aan b«woging en
versche lucht, haar droevig bestaan nog
wat voort te slepen 1
Bic transit gloria munde 1 I l l
Door de minder bevredigende resultaten
bij het gebruik der hooge rijwielen, keer
de men tot de lagere terug, dat na verloop
van niet zoo heel langen tijd, was aange
vuld" en verbeterd door luchtbanden, tegen
hot schokken op ongelijke wegen endoor
do ketting voor krachtoverbrenging en ver
snelling. Dit rijwiel beloofde het ideaal te
zuilen worden voor hen, dis*. trouw hadden
gezworen en ook trouw waren goblevon
aan het rijwiel en dat waren er velen.
Het verbeterde rijwiel, met zijn luchtban
den en transmissie, heeft de verwaohting
die men koesterde, dan ook in geen enkel
opzicht beschaamd.
Wel ia er veel gesukkeld met de eerste
luchtbanden, leed men veel aan banden
pech, wat- nadeel deed aan de betrouwbaar
hoid, maar dat was voornamelijk een dub
beltjes-kwestie, want hij of zij (ik ver
zuimde tot heden te vermelden, dat ook
Eva's dochteren zachtjes aan ln d« gele
gnnheid waren gesteld kennis met het rij
wiel te maken) hij of zij, die Bteeds zorg
de op tijd zich van nieuwe banden te
voorzien, had dan al heel weinig laat van
banden-misere.
Het lage rijwiel is door de aanhoudende
zorg voor beter materiaal, door diepgaan
de studie van bekwame Ingenieurs, ten op
zichte der onderdeelen, het rijwiel gewor
den wat men wenschte, een luopmachine bij
uitnemendheid.
Tot dien tijd telde het rijwiel zijn meeste
vereerders onder de -gegoeden, om de een
voudige reden, dat zij nog veel te duur wa
ren voor da meer bescheiden beurzen.
Maar het begon levendig te worden op on
ze landwegen. Men begon er prat op te gaan
en luidruchtig te worden en het „Allemaal
op de Fiets" begon te klinken langs vel
den en wegen.
Maar bij het toenemen van het «mntai
wiolrijders en vooral ook door het minder
oordeelkundig optreden van sommige snel
heidsmaniakken, begon er een vijandelijke
gezindheid te bestaan tusschen de wielrij
ders. ten eene en vervoerders van r ij tui
gen voetgangers en honden, ten andere
zijde.
Hierover een volgenden keer.
OOM KOOS.
't Wits den llen December 19 Ik was
toepmaals eerste klerk in het filiaal eener
groote B*nk te M. Het hoofdkantoor be-
vond zich te Amsterdam en had filialen ln
een menigte steden, waar overal een bij
zonder directeur aan hot hoofd stond. Miju
patroon, de heer Weiman, Interesseerde zich.
zeer voor mij, en had er voor weten te
zorgen, dat ik tot directeur bevorderd werd
van een filiaal, waar lk een man zou op
volgen, die op 't punt stond zich uit de
zaken terug te trekken.
De heer Welmann verzocht mij aan taf ei
om mij de blijde boodschap mede te dee-
len. Deze uitnoodiging had ik dankbaar
aangenomen, ^en zeer gemoedelijk ging bet
er toe bij mijn meester, wiens vrouv een
heele feesttafel had aangericht.
Toevallig werd over briljanten gespro
ken en dit bracht nu weer het gesprek
op een thema, dat reeds vaker ln mijn te
genwoordigheid was, jjimgerowd
Het onderhoud liep over het geheimzin
nig verdwijnen van een kistje met juwee-
len, dat mevrouw Weiman had toebehoord,
en ik was zeer nieuwsgierig om te verne
men. hoe dit eigenlijk g-schied was.
Men deelde mij het volgende mede
Ruim drie en een hall jaar geleden, zes
maanden voor mijn aankomst, wan een
kistje met juweelen van zeer groote waar
de uit de woning des heeren Welmann ver
dwenen. Daar deze gasten verwachtte, bad
hij het voor zijn vrouw uit de brandkast
genomen, die zich met enkele sieraden
tooide, om dan het kistje met al hot ove
rige op haar toilettafel te laten staan. Een
dienstmeisje, dat ln dien tijd wegens wan
gedrag moest worden weggezonden, werd
door de politie ln verhoor genomen, doch
zonder eenig resultaat.
Dien avond was de heer Karei Gartens,
toen ook juist tot directeur benoemd, een
der gasten des heeren Welmann. Hij was
zeer tijdig heengegaan, daar hij den vol
genden morgen reeds vroeg vertrekken
moest.
Mevrouw Welmann had de gedachte, dat
deze mijnheer Gartens In eenige betrek
king tot d?n diefstal zou staan.
Doch de heer Welmann zeide tot zijn
vrouw
Indien gij er maar even aan gedacht
had, welk/3 toen de uitzichten waren van
den heer Gartens, dan zoudt gij zeker
daarvan nooit gesproken hebben. Hoe zou
hij zoo dwaas hebben kunnen zijn, voor
een betrekkelijk zeer geringe som, geheel
zijn toekomst ln de waagschaal te stel
len, op 't gevaar af zich een jammervolle
plaats ln het tuchthuis te verschaffen. De
ze verdenking Is even ongerechtigd- als ge
vaarlijk en ik zou beven bij de gedachte,
dat iemand buiten onzen kring, iets daar
van mocht ervaren."
Dan wendde mijn patroon zich tot mij
,,'t Zal wel niet noodlg zijn," sprak de
man u het stilzwijgen op te leggen Wat
hier gezegd is, werd gezegd onder het ze
gel dor onderlinge vriendschap, want deze
zaak la in mijn oogen zoo teer, dat men
er zelfs niet aan denken mag."
Ik beloofde alles en bracht het gesprek
op een ander onderwerp.
Wij waren aan, 't dessert, toen den heer
Welmann een telegram werd gebracht, een
cijfer-telegram, zooals wij die geregeld ge
bruikten. Slechts de eerste beambten wa
ren in het geheim Ingewijd, anders nie
mand.
Het telegram was van den directeur van
het filiaal te A., waar behalve onze ln-
richting, nog een tweede Ban bestond, en
luide als volgt
„Heden namiddag vier uur sloot de M&'
en P.-Bank alhier hare kantoren. Naar lik
zijdelings hoor, wat ook zeer goed aan te
nemen is, zullen wij morgen van alle zij
den om geld bestormd worden, en daarom
verzoek ik u mij onmiddellijk alles wat
beschikbaar is te zenden, en, mocht het
noodig zijn. voor uwe noodwendlngen di
rect naar Amsterdam te lelegrafeeren.
O. Brand, Directeur."
Dat was volkomen ln orde. Wij ontnamen
aan onze kas 170.000 gulden zilver en
20.000 pond aan banknoten. Een bediende
ging om een rijtuig, waarin ik onmiddel
lijk zou stappen met mijn patroon.
Toen ik haastig de Bank verliet, want
wij hadden geen tijd te verliezen, ging
mij op het trottoir een man voorbij, wiens
uiterlijk mij zeer opviel. Hij was groot en
mager en had zijn jas tot onder de kin
dichtgeknoopt, droeg over den opgeslagen
jaskraag een witten zakdoek en hield een
gekleurd zijden doekje voor mond en
neus Deze voorzichtigheidsmaatregelen wa
ren bij het slechte weder wel ls waar niet
zeer opvallend, en toch was lk vol wan
trouwen, wat echter steeds het geval is,
wanneer men een zeer beduidende som
gelde bij zich heeft. Niettegenstaande alle
voorzichtigheidsmaatregelen, had ik het ge
zicht ln den schijn eener lantaarn toch
vrij duidelijk gezien, een schoon gelaat,
vol uitdrukking en met zeer regelmati
ge trekken.
Hij ging voorbij en lk dacht niet meer
aan hem. Thaps kwam ook de directeur en
wij stegen in het rijtuig. Het geld waB ln
kleine kistjes gepakt, zooals men die bij
geldtransporten gewoonlijk gebruikt. Wel
dra hadden wij het station bereikt, de trein
stond gereed, maar er was geen enkele cou
pé meer vrij doch de vriendelijke sta
tionschef, door den heer Welmann <fp de
hoogtp gebracht, liet onmiddellijk nog een
ledigen wagen aanhaken.
Ik besteeg de eerste coupé van dit rij
tuig, plaatste höt geld onder de zitbank en
nam afscheid van den heer Welmann.
De trein was al ln bewoging, toen ik
twee personen haastig uit de restauratie -
znal zag komen. Zonder op iets te letten,
liepen zij het perron over en bestegen de
nog ledige coupé aan mijns zijde.
Dit trof mij zeer. 't Was mij niet ont
gaan, dat beide even groot en juist op de
zelfde wijze gekleed waren. Een van hen
was zonder eonigen twijfel do zonderlinge
onbekende, dien lk op het trottoir voor de
Bank was voorbijgegaan.
Dit alles zag lk bij den. schijn der lan
taarn van den conducteur, die hun het
portier opende. Zooals lk reeds heb opge
merkt, is men steedB min of meer wantrou
wend, wanneer men veel geld bij zich
hèeft, en de twee lieden bevielen mij zoo
weinig, dat ik den conducteur zou verzocht
hebben, in mijn coupé te stappen, indien
dit niet reeds te laat ware geweest. De
trein rolde reeds met geweld het Btatlon uit.
Bij eenig nadenken voelde lk mij echter
vrij gerust. Mijn coupé was goed afgeslo
ten en do sterke zijwand zou zoo gemak
kelijk niet te vernielen zijn. Toch nam lk
mij reeds voor aan 't eerste station bege
leiding te vragen, want 't was thans een
pikdonkere nacht en. voor de eerste halte
te bereiken hadden Wij 55 mijlen af te
leggen
Zoo goed mogelijk gerustgesteld, leunde
ik in een hoek en verzonk in een toestand
van sluimering, welke echter geen slaap
was, want ik was nog goed ln staat om
alles duidelijk waar t« nemen.
Eensklaps meende ik, dat de trein zijn
vaart vertraagde, en' bet zware geruisch,
door een trein gemaakt, die ln volle vaart
is, in de verte Wegsterf. Ik meende hot 1
naaste station bereiktfte hebben, richtte
mij even op en staarde door het ven
ster.
Wat was dat Den trein, waaraan men
mijn wagen had aangehaakt, ontwaarde lk
op een kromming van den weg, terwijl
mijn waggon eene teruggaande beweging
maakte. Ik 'moest hier zeker op een hel
ling verkeeren, want "mijn terugloop ging
sneller en sneller en met bet oogenbilk
steeg de ontsteltenis, waarin lk verkeer
de nog hooger en hooger. Mijn knieën
knikten, een ijskohd zweet parelde op mijn
voorhoofd en ik was op het punt ln on
macht te vallen.
Thans vertraagde de gang van mijn wa
gen en eindelijk stond hij stil.
Op hetzelfde oogenblik werd het portier
opengerukt, en dezelfde kerel, dien- lk voor
de Bank ontmoet had, hield mij vervaar
lijk don loop van een pistool voor do
oogen. Ik deed een stap terug, vast beslo
ten mijn leven te verdedigen, trots het wa
pen, waarvan ik den kouden loop op het
voorhoofd meende te voelen, doch nu werd
ik ook van achter aangegrepen de mede
plichtige des moordenaars was door het an
dere portier binnengedrongen. Even zag
ik nog, hoe mijn! eerste aanvaller zljü pis
tool met dén loóp In do hand nam en de
1^)1 f met geweld op mijn arm hoofd liet
nqderkomen Dan werd alles bloed
rood voor mijn oogen, en lk viel ln
onmacht neder
Toen ik weder bi] mijn zinnen kwam,
dwarrelden mijn gedachten als ln een cha
os door elkander. Ik wist nog slechts, dat
ik te A. zijn moest en dat er Iets ver
schrikkelijks met mij was voorgevallen. Ik
lag op den bodem uitgerstrekt eh de twee
portieren van mijn coupé Btonden wagen
wijd open, terwijl de winterstorm gewel
dig over mij heenbruiste.
Eensklaps hoorde lk het schril gefluit
eener locomotief. Hoe verward echter mijn
gedachten ook waren, toch begreep lk, dat
de naderende trein zijn wagen tot splln
tors moest slaan, wanneer hij nog niet
tijdig tot stilstaan kon worden gebracht.
Opnieuw hoordé lk een gefluit, doch
thans aan de overzijde. Twee treinen moes
ten elkander ontmoeten Ik was redde
loos verloren Mij stolte het bloed in
de aderen, nog enkele Boconden en de ge
weldige botsing, zou plaats hebben. Reeds
hoorde lk hot rollen der wagens In de na
bijheid en toch was ik niet in staat mij
op te lichten Opnieuw viel ik ln
onmacht
Hoelang dit duurde, weet lk niet, maar
toen lk weer tot bezinning kwam, zag ik
den heer Welmann met don stationschef van
M. en onzen huisbediende voor mij staan.
Ik trachtte den mond te openen, doch 't
ging niet. Da waggon was in beweging
doch stond weldra te M. stil.
Iü do restauratie werd ik aan een ge
neesheer ter verpleging toevertrouwd, en
spoedig verkeerde lk ln een toestand, die
mij in staat Btelde mede te deelen, wat er
gebeurd was, zooverre althans, als lk er
zelf van wist.
De chef vulde mijn berichten met de me-
dedeeling aan, dat de roovers een goed
doordacht en met zorg voorbereid plan had
don uitgevoerd. Men had zich langs do
loopplank bewegend, op hot hoogste punt
der baan mijn wagen afgehaakt, die nu de
wetten der zwaartekracht volgend, snel naar
beneden was geloopen. De plaats had men
voortreffelijk gekozen, want de streek was
zeer eenzaam en verlaten, zonder eenige
woning, van waar men ln staat zou zijn
Zie bijschrift in dit nummer.
geweest, het roovers werk te bespieden.
Toen men aan 't naaste station mijn. wa
gen zag. had men onmiddellijk naar M.
getelegrafeerd, en zoo kwam het, dat de
beide locomotieven, die men had uitgezon
den om mij te zoeken, mij zooveel angst
op liet lijf kouden jagen.
De heer Welmann had don avond van
mijn vortrek nog vernomen, dat het ont
vangen telcgraft valsch was. De heer
Brand, dien hij seinde, dat de go
vraagde gdden reeds afgezonden waren,
zond onmiddellijk bericht terug, dat hij
niets noodig had en 't geheel niet be
grijpen kon, wat de hoer Welmann bedoel
de. Door doodelijken angst gedreven was
hij, door zijn kamerdienaar gevolgd, haas
tig naar 't station geloopen, waar beiden
nog tijdig waren aangekomen, om op de
locomotief te stappen, die mij werd toege
zonden.
Nog denzelfden nacht vertrokken ook ge-
heimo politieagenten met een speciale lo
comotief naar de plaats der misdaad. Een
van hen koerde met een gouden uurwerk te
rug. dat daar werd gevonden, 't Behoor
de niemand van ons en moest dus w9l van
een der roovers zijn.
Intusschen hadden zich trots don on-
gowonen tijd, tal van nieuwsgierigen', di e
reode van den misdadigen aanval gehoord
hadden, in het station verzameld, en ou
der hen de horlogemaker Wilson, die reeds
tal van jaren voor den heer Welmann werk
te. Nauwelijks had deze het geopend, of
hij riep uit
„Dat horloge ]ken ik Een jaar of drie
geleden was 't het eigendom van mevrouw
Welmann, en deze deelde mij op
t pet
eigendom van mevrouw
zekeren dag mede, dat het horloge n
met nog andere zaken van waarde werd
ontstolen."
Sprakeloos hadden wij naar deze woor
den geluisterd.
„Wat f riep eindelijk de heer Welmann
uit, is dat het horloge mijner vrouw? Zijt
gij daar wel zeker van
„Zeer zeker. Ik herken het zoor goed,
daar ik het moer dan eens ln reparatie
heb gehad. En deze drie juweelen hier, heb
lk er zelf ingezet."
„Dat is zeer oigenaardig," sprak de di
recteur, „de dief, die dit horloge stal. is
dus wellicht ook ln den roof van heden
nacht botrokken IMijnheer Porter,
ging hij voort, zich nu tot den statione
chef wendend, „kunnen wij onmiddellijk
een speciale locomotief hebben naar O.
Diezelfde vraag had ik ook al op de tong
doch wisselde thans nog slechts een blik
van vorstandhouding mot don heer Wel
mann.
Te O. wadi de heer Gartens directeur on
zer filiale.
Zou mevrouw Welmann nu toch gelijk ge
had hebben.
Niettegenstaande den toestand, waarin lk
verkeerd^, maakte lk do reis naar O. me
de.
Ook de heer Wilson was meegegaan, en
zoodra wij aankwamen, begaf hij zich
haar een bekende van hem, den oenlgen
horlogemaker der plaats, dlo onmiddellijk
ook het hom getoond horloge herkende.
„Dat la van den hoer Gartens" zei
hij, „directeur der Bank, ik heb .hot reeds
meer dan oons gerepareerd en geregeld."
Over de bijzonderheden van de arrestatie
des directeurs, thans spoorwegroover ge
worden, zal ik maar heenstappen. Dat ge
schiedde onmiddellijk. Ik herkende ln hem
direct den onbekende, dien Ik voor de Bank
te M. ontmoet had en die mij later met de
kolf van zijn pistool had neergeslagen. De
andere booswlèht was diens broeder, dijs
mij In don rug had aangegrepen. '"i
De beide Gartens haddon echter nog een
medeplichtige, die te O. het cijfer-telegram
had opgegeven, het na den diefstal bij den
heor Wolmann weggezonden dienstmeisje.
Deze vrouw erkende nu ook, dat zij toen
reeds het juweelenkistje, had weggenomen,
doch zonder de waarde te kennen, die hot
Inhield. Directeur Gartens was haar in don
loop van den avond in den gang des hui
zes tegemoet gekomen en had haar het
kistje met gewold uit de handen genomen.
Gedurende hot proces over het waardig
broederpaar Gartens, kwamen er nog tal
van andere bedriegerijen aan den dag
waaraan zij zich schuldig hadden gemaakt
Zij werden tot levenslange dwangarbeid
veroordeeld.
Ik was spoedig hersteld, aanvaardde mfj
ne nieuwe betrekking en ben nog Bte.ds
wanneer zich een golegenheid aanbiedt, de
huisvriend van don beminnolijken Welmann,
waar dan natuurlijk steeds van den ver
schrikkelijken nacht wordt gesproken.
Mevrouw bewoert oen goede doeio mon-
schenkennis te bezl'ten.
En mijnheer durft haar niet tegen te spre
ken.
STOLWIJK.
De teekeninghierboven geplaatst
geeft het Zuidelijk gedeelte van het
dorpsplein te Stolwijk weer, vanuit het
noordoosten gezien.
S t o 1 w ij k, gelegen in hot centrum van
den Krimpenerwaard, tolt ongeveer 2500
inwoners en kan, vergelijkerwtjB, gerekend
worden onder de welvarende! gemeenten van
ons land, al moet gezegd, dat zij sterk
beïnvloed ls door den oorlog mot zijn ge
volg van vergoedingen en distributie en
niet het minst door de oprichting van bet
olectriach bedrijf in de duurste periode
van de oorlogsjaren en er zullen nog wel
oenige jaren noodig zijn, die hooge eischeti
zullen stollen aan het bestuur, om weer
tot dio gomukkelijkheid van beweging op
finanoieel gebied te komen ais die van
vroegere jaren. Maar dit zal wel bijna
overal in onB land het geval zijn.
Landbouw, vocteolt on zuivelbereiding, be-
nevons tuinbouw, die de vroegere hen
nepteelt heeft vervangen, maken de voor
naamste middolen van bestaan uit.
Stolwijk heeft volgens het algemeen ge
voelen, zijn ndarn to danken aan de kaas
makerij, waardoor deze gemeente beroemd
was on is afgeleid van het werkwoord
„Stollen", (stremmen van de melk)
Het product, de kaas, ls hier ln de om
geving door alle tijden heen van uitste
kende kwaliteit geweest en de platte Stol
wijksche kaas komt naast de ronde Edam
mer, als eerste Nedorfandscho soort ln
aanmerking.
Wol ls van de zijdo der Gousche kaas
handelaren gepoogd do naam van „Stolk-
sche kaas" to verdringen en die veran
derd te krijgen in Goudsohe kaas, maar
tot heden is dit maar ten deele gelukt en
in ons land blijft ln de volkstaal de oude
naam gehandhaafd.
H|et zou trouwens ook niet' eerlijk zijn,
want het is van algomeeno beKeudheid,
dat in Gouda wel veel kaarsen, pijpen en
stroopwafelen worden gemaakt, maar of
er voel kazen worden gefabriceerd, be
twijfelen wij ten zeerste.
Neeïr, daar moet je vóór ln Stolwijk we
zen. hej kaasland bij uitnemendheid. Het
reeds zeer oude gemeentewapen wijst hier
dan ook al op. Het ^vertoont op een groen
veld drie platte kazon, pyramidaal ge
plaatst en daarop ln rechtstandige hou
ding een stuk boter.
't Is hier al eeuwen lang het Kaasland
bij uitnemendheid geweest en wel zoo, dat
wij ons den twijfel nog goed berinneren
waarin men buitenaf, ais men de ingezete
nen van Stolwijk niet bij hun Zondagsche
naam verkoos aan te spreken, men daar
voor de titulatuur bezigde van „Kaas-
braalors", hoogstwaarschijnlijk afgeleid
of een verbastering van hot zelfstandig
naamwoord „kaasberoiders".
Maar hieronder zal wol eon tikje ja-
loersehhheid hebben goschulld ten opzichte
van Stolwijksch welvaren I I
En nu tot onze teekening I
Op den voorgrond ziet men de treden van
do gemeentestoep en rechts daarvan de
hoek van eon huis. waarin thans een brood
bakkerij wordt gedrovon en dat bektnd is
als het huls, waarin de beroemde paedagoog
Prins is geboren. Deze wordt boschouwd
als de vader van hot aanschouwelijk on
derwijs en er zullen nog wel tal van oude
menscbon gevonden worden, die zich nog
zeer goed de door hem uitgegeven aohool-
kaarten herinneren, die bij het onderwijs
in de laagste klasse, de zoogenaamde „k»t-
tebankjes" werden gebruikt als leermidde
len bij het zetten der eerste wankele schre
den op het pad, dat voeren moest tot de
wetenschap en kunst.
Van bedoelde kaarten zij 6 voor belang
stellenden nog enkele oj. ïplaren te zien
in het stedelijk museum van oudheden te
Gouda.
Gok zijn nog ln een dor woningen van
hot tegenwoordige dorpsplein, dat ln dien
tijd, omstreeks het begin dor 15e eeuw,
nog doorsneden was van oen wetering, die
de benealenkerksche met die van Boven
kerk verbond, geboren do gebrooders
Isaac en Johan Isaac, die beroemd wa
ren door hunne proeven op hel gebied
der scheikunde, welke tot in de arhttion-
de eeuw als grondslagen dienden bij late
re scheikundige onderzoekingen.
Het huis echter bestaat niet meer en ls
vervangen door andere gebouwen, die ge
zocht zouden moeten worden ter plaatse
ongeveer, waar thans het gemeentehuis
staat, dat zoetig jaren geleden is gebeurd.
Vorderop hebben we hot zuidelijk ge
deelte van het dorpsplein. Het was groot
genoeg om b.v. op do Stolwijksche ker
mis, die altijd op Plnksteron gehouden
wordt, eene ruime plaats te Meden
aan de vermakelijkheden oa nog ruimte
overliet voor vrijheid van beweging, ter-
