M Mftieeterii,
DELFTSCHE
VOEDERKALK
ACbeps'
AOL
„FORD
Schoonhovensche Courant
taiM
Til ei "Mand,
De BouivmansiMiig
Houtveiling.
SPAAR UUIOOGED j
ma
HieuuierKepH aan den ussei
6 lepeboomen,
Aanbesteding.
Bericht van Inzet
ERFHUIS.
MÉM.
Boerderij
„VREDEBEST"
G. J. HOEBE
OE lOcl. SIGAAR
M. VERHEUL - ROTTERDAM
KLOOSTERBALSEM
Waarom
G. ROSIER
TWEEDE BLAD
Te koop:
TE KOOP:
Waddinxveen,
Aangeboden:
TE KOOP:
woonhuis en schuren.
Bouwmanswoning
te Gouda,
Het bouwen van
een Woonhuis
Wei- en Hooiland
Notaris Van der Leederi
Notaris Anema
J. van Ipenburg
Nieuw Hout,
Weiland,
Ter overname;
Zaak
ln Aardappelen, Groenten en Fruit,
Bezoekt het Café-Restaurant
Markt b d Wijdstraat - Gouda-
Bril of Pince-Nez
Koestr.92,sciioonnouen
liaKhuiHiio adres
2ïe sigaar in* U zoek/, kun/
Uvinaen onder hei merk
M
YerdryfUw
kwellingen
va/i
Rheumatiek
.Jicht,Spit
of
Spierpynen
AKKER'S
Vraagt Uwen Leverancier
Nederl. Fabrikaat van de Fa. W. A. SPOORJr., Culemborg
oh> room6ofe{
De Dokter in Huis.
B
THE UNIVERSAL CAR
N.V. A. W. Segboer's .Uitgevers-Maatschappij,
Den Haag.
a
Wat heeft Ford populair gemaakt?
Waardoor zijn de Ford Automobielen-
fahriel^n de grootste der wereld?
De FotvA-productie berust op absolute nauwkeurigheid
in de fabricatie van elk afzonderlijk onderdeel
van de
van Maandag 10 December 1923. No. 4749.
GEMEENTERAADS
VERGADERINGEN.
Gemengd Nieuws.
Dé^BUROEMEESTfcR van
maakt bekend,
dat ter Gemeente-Secretarie ter
inzage ligt een aanvraag van D,
VAN VLIET, om VERGUNNING tot
het verrichten van Bakkersnacht-
arbeid tusschen 8 uur des namid
dags en 6 uur des voormiddags in
het perceel, Wijk B No. 25.
Op Zaterdag 5 Januari a.s des
voormiddags elf uur, zal in het
Raadhuis gelegenheid bestaan om
ten overstaan van den Burgemees
ter bezwaren tegen de aanvraag in
te brengen.
Daarbij worden zoowel de aan
vrager als zij, die bezwaren inbren
gen, ln de gelegenheid gesteld zich
naar aanleiding van de bezwaren
mondeling en schriftelijk te ver
klaren.
Zoowel de aanvrager als zij, die
bezwaren inbrengen, kunnen ge-
durendt acht üagen vóór
het bovengemelde tijdstip, ter
Secretarie der gemeente, van de
ter zake Ingekomen schrifturen
kennis nemen.
Nieuwerkerk a.d. IJssel,
6 December 1923.
De Burgemeester voornoemd,
P. JAS.
bij L. OOSTEROM, Oud-AIblas.
H.H. HUISEIGENAREN I
Ean vertrouwbaar adres
voor alle voorkomende
Lood> en Zinkwerken,
Aanleg van Gas-, Water- en
Electr. [Leidingen
isr J. VAN RAALTE,
Koestraat 82, Schoonhoven.
TC KOOPl
bij Ae. MOLENAAR, Zuidbroek,
Bergambacht.
3 H-A-|
beplant met 800 Vruchtboomen
(7-Jarlg) en 2 H A roode-, zwarte
Bessen en Aardbeien-beplanting.
Oelegen aan groot vaarwater te
uabU Gouda.
Direct te aanvaarden.
Brieven aan het Bureau van dit
Blad No. 1810.
Boud- en
Zilversmid, gereedschappen,
Wnrkbinken, Pletmolen enz.
Adrei: ORANJESTRAAT 2,
Schoonhoven.
waarop
Direct te aanvaarden, gelegen onder*
Nieuwerkerk n/d IJssel,
ln den Zuidplaspolder.
Brieven aan het Bureau van dit
Blad onder No. 1850.
Uit ds hsnd te koopi
Een voor enkele jaren
nieuwgebouwde weldoortimmerde
met stalling voor 24 koelen, voor
zien van Electr. Licht en Kracht-
Installatie, nieuwe ijzeren Hooiberg,
groote steenfen Varkensschuur en
verdere Oetimmerten, benevens
15 H.A. uitmuntend goed onder
houden WEI- en HOOILAND,
grootendeels aan en bij elkander,
zeer gunstig gelegen In de kom
eener gemeente nabij Oouda, waar
katholieke kerk en school aanwezig
is. Aanvaarding landerijen bij den
verkoop, de woning 1 Mei 1023.
Te bevr. bij den Heer Tt. VAN OS
Landbouwer, Papekop bij Oudewater
-O
Ondergeteekende zal op
Vri|dag 21 December a.s.,
voor rekening van den Heer
J. Q DE WEOER
in het openbaar trachten aan te
besteden
aan de Burg Martenssingel aldaar.
Bestek en Teekening k f 10.—
(restitutie f 7.—).
P. D. STUURMAN,
Architect, Waddinxveen.
D 24 met
te Krimpen a.d. Lm,
groot 17.29.05 Hectaren op den
5 December 1923, door
te OudeFkerk a/d IJssel geveild
staat thans in bod op:
Perc. 0 f 6400
10 - 190
11 - 780
12 - 1900
13 - 1200
14-300
15 - 3300
SamaA f 50920.-.
Afslag in perceelen en combinatiën
Woensdag 12 December 1923,
des morgens ten 11 ure, in het
Koffiehuis van C. BOUTER te
Krimpen a/d Lek.
Inmiddels kan worden verhoogd
ten kantore van den Notaris.
te Streefkerk zal op
Woensdag 12 December 1923,
des vocrm. 10 uur, ten hui? vat?
J. D VAN SlIJPE te
NIEUWPOORT,
om contant geld, in het openbaar
verkoopen
benevens
Perc. 1
f 11.000
n 2
- 5700
3
- 5600
n 4
- 5000
M 5
- 3800
6
- 2050
7
400
8
- 3300
De Deurwaarder
tè Schoonhoven
is voornemens op
Donderdag 13 December 1923,
's morgens 10 uur te
LOPIK (aan hef Zwaantje),
voor het Koffiehuis van
W. OOSTEROM,
om contant geld te verkoopen
Een partij
als: Vuren en Qrenen, Planken,
Schrooten, Ribben, Latten enz.
's Morgens voor de verkooping
te zien.
Een
met circa 5 H.A. best
gunstig gelegen bij
§tation Oudewater.
Hfet Huis is eenige jaren geleden
nieuw gebouwd
Te aanvaarden: Het Land 1 Janu
ari 1924; het Huis metbijbehoorende
Gebouwen 1 Maart 1924, (wegens
vertrek van den tegenwoordigen
bewoner). Verdere condities nader
overeen te komen.
Te bevragen bij P J, BROERE,
Bergambacht.
wegens omstandigheden levert ruim
beslaan en tegen billijken prijs.
Inlichtingen per brief of mon
deling bij H. MOSTERT, Meidoorn-
straat 39 Rotterdam.
Zij die een
willen aanschaffen ver
zuimen niet eerst in
lichtingen en rand te
vragen bij
Optieien (Gezichtskundlge)
Electr. Slijpen,
Reparatie-lnriohtlng,
Reparaties binnen 12 uur gereed.
geeft een krachtig beenderetelsel
voorkomt stijfheid, kreupelheid en
beenbrUuk bij het vee;
is voor Zuid-Holland en Zeeland
uitsluitend verkrijgbaar b
f en zijn SVederverkoopers.
W. BOTH, Mnzlekleeraar
Dam, Schoonhoven. -
Plano- en Orgelonderwljs.
- Stemmen en Repareeren -
Wrijf toch met den onvolprezen fGoocterbataenv
welke tot d»ep in Uw huid zijn dadelijk ver
tende, pijnverdrijvende, genezende werking i
zet, U weder lenig maakt en all 't t
ook beroemd bij wonden,
handen «n -voeten, huiduitalag.
Eiacht de nieuwe verpakking in cartons: 20 gr. /O^Of
50 g». I,— i 100 gr. 1,75 Overal verkrijgbaar*
Spoor s mosterd
GEZONDHEIDS BIBLIOTHEEK
bewerkt dbor Dr. J. O. WALAARDT SACRÉ.
Prijs per deeltje f 0,50.
Hoe verkrijgt gij Gezondheid en Kracht?
HUIDVERZORGING en MASSAGE.
KUNT HET 8T0TTEREN AFLEEREN-
ASTHMA EN HOE HET TE BESTRIJDEN.
Verkoudheid en Catarrh en hare bestrijding.
Hoe VERSTERKT GIJ Uw LONGEN?
INDIGESTIE en hare bestrijding.
Hoe verkrijgt en behoudt gij gezond haar?
Hoe kunt gij Uw Zenuwen versterken
Hoe verkrijgt en behoudt gij gezonde tanden?
CORPULENTIE en hare bestrijding.
ONTWIKKELT UW ARMSPIEREN.
Verkrijgbaar k 50 cents per deeltje bij alle
Boekhandelaren. Naar buiten tegen inzending
van postwissel verhoogd nu t f 0.04 porto bij de
De Contróle hierop wordt verricht door zeer bekwame Scheikundigen en Metaalonderzoekers,
uitgerust met de meest moderne gereedschappen, de fijnste controle-apparaten en met de
uiterste zorg bewerkte'machines.
DE GEBRUIKER VflN DE fOflD-WAGEH
mRD-TRUCKI OF FOBDSON-TRAC-
TOR, IS DUS VERZEKERD EEN VOLMAAKT
TECHNISCH PRODUCT TE BEZITTEN.
IMPORT!
Groenmapkt C 487
Telef. 183
GORINCHEM
Kaasbereiding en Kaasgebreken.
ln hot café van Voorahrija te Molenaars
graaf trad op do hoor Hatlaman, met hst
onderworp i Kaaaboroidlng en Kaaagebre -
ken.
Spreker werd ingeleid door den heer Van
Gilet, voorzitter der afdeeUng Molenaars*
graaf van don Bond van Kaaaproduoenten.
Spreker begon met Wat te kaas
't Blijkt bij verwarming veel water te
bovatten 40 pCt. Na verdamping van dit
water blijft over een stof, d. ia droge stof.
Bij volvette kaas bestaat de helft.van de
droge stof uit vet (50 pCt.) is boter.
Kaas is dus water, vet en vetvrije dro
ge stof. Als bij een dezer deelon letB niet
ln orde ls, dan krijgt men kaasgebre
ken.
Bereiding. Kaas bevat 40 pCt. wa-
tor, maar melk heeft veel hooger water
gehalte, er moet dus uit de melk veel wa
ter. Dit treffen we aan ln do wei, do gele
vloeistof te zien na afscheiding van do
wébngel, nadat deze is afgesneden. Een
brokje is van bulten droog, van binnen
zacht vanwege de wei deze treedt aan
den buitenkant van de wrongel uit.
Daarom had roeren en tamelijk fijn ma
ken, men krijgt dan meer oppervlakte de
korstjes gaan weg en de wel kan beter
Uittreden. Dit wordt ook nog bevorderd
door verwarming, dan wordt de wrongel
harder en men houdt meer droge stof over.
Hoe lang geroerd moet worden en hoe
hoog de temperatuur moet zijn, is niet be
paald te zeggen iedere boerin beeft hare
eigen manier en bovendien la de melk niet
altijd dezelfde, verschillende streken, veen-
en kleigrond. We moeten het product voor
ons hebben. 8pr. geeft den raad altijd op
dezelfde manier te werk te gaan, dan krijgt
men ook altijd dezelfde kaas. De melk
altijd op dezelfde temperatuur opwarmen
(van 86 tot 48 gr. C.) Avondkaaa lets
moer, omdat ze vetter is en niet zoo ge
makkelijk water verliest. Het opwarmen
moet geschieden met gebruik van een ther
mometer, niet zoo maar op het gevoel. Ge
bruik van een maatglaasje voor dezelfde
hoeveelheid stremsel. De melk moet ln 30
minuten gestremd zijn, de klok er bi], ook
voor het roeren, hoewel de tijd hiervoor
niet precies ls aan te geven, maar niet ts
kort en ook niet te vlug roeren.
Ook bij hot naroeren oen vast sys
teem volgen 60 tot 100 slagen. Hoen
grooter kazen, hoe hooger opwarmen, want
een groote kaas verliest minder vocht dsn
een kleine voor Fransche kaas b.v. la
ger opwarmen en korter roeden. Bij lang
roeren en hoog opwarmen wordt de' kaas
hard, omdat er te weinig water ln zit. Een
Fransche kaas voelt zacht, wegens het
vocht j ze ls ook niet best uitsmeerbaar,
wegens de wei.
Toch is de sm eerbaarheid een elsch voor
goede kaas. Zoo'n kaas „veert" goed, dat
komt omdat er voldoende vocht ln zit. Dit
komt dus niet, zooals sommigen denken,
door het vet.
Spreker laat dit opmerken aan em 20
kaas. (De Handelsvereniging had ge
zorgd, dat kazen met verschillend vetge
halte en met verschillende gebreken aan
wezig zijn)
Een kaas, die heelemaal niet voert zal
op de boor afbreken, het boorsel is bard,
het kruimelt. Deze kaas heeft het gebrek
van „kort", ze ls te koud gemaakt of ze
is te kort geroerd. Een kaas kan ook te
taai zijn, dan is ze te hard, te veel droge
stof in verhouding tot water. Deze belde
gebreken „kort" en „taal" staan in ver
band met het vochtgehalte, 't Kan ook ge
beuren, dat er te weinig vet ln de kaas
ls. Ook dan ligt dit aan do bereiding.
Soms gaat te veel vet ln de wel te loot,
dit ls dan wit lnplaats v*p groenachtig
Lang stremmen is vUrkeerd en de wron
gel al te lijn maken eveneens. Spr. be
veelt aan oen kaasmes zonder tusschen-
schotten, niet te kleinen afBtand tusschen
de messen. Het eerste snijden moet 6
minuten duren, omdat- anders te veel vet
ln do wel verloren gaat, dan 6 minuten la
ten staan om aan te stijven er komt dan
wei op. Dan zachtjes roeren. Op deze ma
nier krijgt men voldoende gehalte voor het
controle-station.
Bij "het kneden van den wrongel gaat Veel
vet verloren. De boerin, dlo eenmaal per
dag kaas maakt, moot van de avondmelk
de room afscheppen deze 'a morgens tot
pl.m. 45 gr. verwarn>en en dan tegelijk
mét de andere melk in de tobbe.
Branderigbeid. Is hier aan te kennen,
dat de kaas in het midden op de boor
mooi "ziet, maar van buiten met een wit
ten rand.
De kaas is van binnen al omgezet, maar
aan den buitenkant is te veel zout. Het
'gebrek Is to verhelpen, als men hooger
opwarmt en,wat langer roert, dan wordt
de kaas droger. Men moet zorgen, dat de
kaas zoo warm mogelijk blijft, dat ze
niet afkoelt, ook niet bij het persen. Ze
rijpt dan onder het persen als eenigszine
en dat laatste moet voor de kaas in den
pekel komt. Dan ook is het aan te beva
len, zuursel toe te voegen, dat iedere week
weer nieuw is. Het dient genomen te zijn
van een beste koe, van geen besmetting.
Het „los" in' de kaas ls daarom zoo'n les-
fijk gebrek, omdat we wel de oorzaak, een
bacterie, kennen, maar geen afdoend mid
del oilï bet te bestrijden.
Reinheid, materiaal, schoonhouden met
kokend water, geen kaasmes met tusecben-
ii liijlh ii g<ltR*'"""i ook geen thermometer
in houten omhulsel». Geen geverfd melkge
rei. Goed zuursel gebruiken, geen melk van
koeien met uierontsteking. Goed is ook een
eetlepel goed opgeloste zuivere salpeter op
de 100 L. melk voor öe stremsel. Bij te
veel salpeter wordt de kaas bruin van
binnen an droogt slecht op. Verder dient
het aanbeveling de avondmelk te koelen
dan ls de wrongel gemakkelijker fijn te
snijden en dan blijft er niet zooveel vocht
in den wrongel.
Ook in het warme jaargetijde de melk
koelen en niet stremmen boven de 82 gr.
C., anders heeft men te veel last van
vocht.
Knijper BCh'oonmaakgereedschap, denk
om 't water. Koelen laten controleeren.-
„Blauw" komt door do verfstof, deze
wor/it ln de kaas blauw. Geen geverfd ge
reedschap. Spr, laat van de verschillende
kazen met gebreken boorsels rondgaan?
Naddt spreker geëindigd was, kwam aan
bet 3yoord de beer A. van Wijnen.
Spr. zegt, „Wat vraagt de handel Het
antwoord is van belang voor allo kaaspro-
dtfconten, als voor de leden van de Han
delsvereniging, als voor de nlet-leden, al
len hebben hetzelfde afzetgebied. Verschil
lende vraag in verschillende landen. Dat
la gelukkig,nu behoeft ieder niet dezelfde
kaas te maken, dat kan ook niet. Dus
vraag naar diverse soorten.
Franschjes kan klein zijn8% k 4
kilo, stijlachtige kanten met vlakke bodem.
Oeea fosse kaas.
Exportjea zeer groote ronde kant 8 h
8% kil#, solide korst. Uitvoer naar In
dië.
Geen Franschjes en Exportjes in hetzelf
de vat of even laten zakken ze in den pe
kel gaat.
Afzetgebied België, ook kazen van 8% a
4 Kilo.
Naar West- Indië en Mldden-Amerik» 8
'k 5 kilo, vooral niet boven 5 kilo. Dan
doen ze minder in prijs.
Voor Duitschland een kaas als bij ons.
't Komt niet zoo precies, kijkt Blecbts naar
het model. Daar kont men het product, is
een belangrijke afnemer en moet voor ons
op de markt blijven. De mindere kwaliteit
kaas zakt zoodra Duitschland niet aan de
markt is. Duitschland slikt de rommel, 't
geeft niet al zit er een tik aan. Duitsch
land vraagt zware kaas, doch neemt ook
kleintjes, als ze ze goedkoop kan krijgen.
Wie last van „los" heeft, poet kaaa ma
ken van 7—9 Kilo, dan krijgt men nog deB
besten prijs. Kleintjes moeten van
Frankrijk en België goed zijn, anders blij
ven ze In bet binnenland en dan ls het
verlies. Een zware Hhas wordt bij „los"
soms dóór liggen beter. Seen kleintjes óp-
leggen, droogt phn. 10 pet in, Boms nog
veel moer. Niet heel zware kaas maken,
b-v. niet boven 12 Kilo, dan moeten ze
best zijn, anders moet hot ontradon worden.
Heel zware kaas vraagt Noorwegen. Men stelt
daar de hoogste eiBcben aan bouw van
't zuivel, het model en de kleur. De Deen-
sche kaas is daar goedkooper. De elite ln
Noorwegen Vraagt Hollandsche kaas, dos
geen afwijkend goed.
Voor Noorwegen moet d« kaas hoog yan
model zijn, abnormaal dik, wel 12 ÓM.
Als de boerin ze maakt moet ze zeker 18
c.M. dik zijn, zware kaas zakt j ze gaat
er eenige weken oud naar toe. Bovendien
vooral niet geel, wel blank niet hoog ge
kleurd, bij ouder worden wordt het geel
van zelf sterker. Dus alechtB een „ietsje"
verf. Dus hoog, fijn, niet gekleurd.
Engoland vraagt niets. De Engelsobe
markt Ia op dit oogeublik voor de Vol -
vette Hollandsche kaas verloren. Men eet
fabriokskaas. Neemt nog wel eens oen mis
lukt Franachje (te Btug en hard)de uit
vallers uit de Fransche partijen.
Het binnenland vraagt goed, niet klein van
gewicht, dus boven 7 K.G.
De hoeren Van Wijnen en Hulsman ver
schillen van meenlüg omtrent de kwestie
„los". H. zoekt de besmetting na de melk-
winningVan W. zegt zoeken bi^ de
melk zelf. Ten eerste zoeken bij koelen
met halve spenen, koeien die een hard
kwartier hebben gehad, of die niet goed
droog willen gaan ln den herfst.
Op voordeelige manier is er wel wat aan
te doen,n.l. melkonderzoek soms bederft
een kwartier de kaas.
De heer H. zegtde praktijk moet den
weg wijzen.
ALBLASSERDAM.
Thans komt aan de orde do benoeming
van een lid der Plaatselijke Commissie op
het toezicht van het Lager Onderwijs.
Doof die commissie worden aanbevolen de
candidaten mevr de Haan—Bakker, aftr.,
en mej. C. Bezemer—Kool.
De heer Hardam zegt, dat men vroeger
bij benoeming van het Burgerl. Armbost.
altijd candidaten had uit dep middenstand.
Wat de arbeiders betreft, die is er nog
niet In te vinden. Ook wat het onderwijs
aangaat, mogen de arbeiders toch wel
eenig toezicht hebben. Dat la ln de lijn.
Het Lager Onderwijs ls meeat voor de
arbeiderskinderen. Nu zal men nooit trach
ten er eens ander bloed in to krijgen.
Het is het toppunt, ja het toppunt van
brutaliteit. Waai oir wordt de arbeiders -
klasse genegeerd Waarom komt het
Dag. Bestuur daartegen niet in yerzet
Altijd moeten zij daarop gewezen worden.
Nooit wordt er een arbeider naar voren
geschoven. Het moet een dokter zijn, ot
mijnheer die, of deze mevrouw, De kapi
taal-mensehen die hu groote huizen wonen,
paleizen hebben, die moeten het maar dic-
tooren. Is dat niet het toppunt Ik wil
van de personen niets afdoen, neen, heele
maal niet, maar daar kan ik me niet mee
vereenigen. Het gaat dua niet om de
personen.
De heer Leis t O, geneer je anders maar
De heer Hardam t Het gaat er niet
over of ze het niet goed doen, al 'zeg
ik 'dat het beter' kan. Zeker, het kan beter.
Naar hun meoning gaat het goed, en ze
eischen altijd dergelijke posten voor hun
klasse op het kleinste deel der ingezete
nen, dat deelt de lakens uit.
Indertijd zei wethouder Ross, dat hier
8 personen waren, die de helft der belas
tingen betaalde. Gezien dit systeem, moe
ten we misschien dankbaar zijn, dat ze
dergelijke baantjes nog opknappen willen.
Maar dat gaatniet, dat gaat iflet mijn
heer de voorzitter ook de arbeiders hoo-
ren er wel degelijk bij. Het gaat hier over
het Lager Onderwijs, waarmee voorname
lijk arbeiderskinderen zijn gemoeid. Spre
ker begfrijpt niet hoe 1i. en W. zoo iets
kunnen sanotionneeren.
De voorzitter Ik heb niet het inlnst
deze zaak persoonlijk bekeken. B. en W.
zijn met deze voordracht gekomen, na
overleg der commissie.
Spreker acht nu evenwel de commissie
toch wel bevoegd, wij behoeven toch niet
te zeggen, die of die moot je nemen. Er
zijn spreker In het minst geen klachten
bekend, dat het piet goed zou gftan. Bij
spreker gaat het er niet om, of het ka
pitalisten zijn of middenstanders of arbei
ders. Nu ia men bang, dat bet een soort
kliekje zou worden. Sprekqr wil evenwel
zeggen, dat B. en W. daarvoor zullfen wa
ken daarvoor zöu spreker zijn mede
werking nooit willen verleenen. Wat dus
insinuatie betreft, Bpreker kan zeggen, dat
bij de eerste zou zijn om het tegen te
gaan.
Weth. van Eesteren heeft het zoo be
grepen, dat het meer gaat tegen die com
missie als wel tégen het Dag. Bestuur.
Nu heeft de heer Hardam gezegd, dal hij
de stukken maar vlug heeft ingezien,' dat
blijkt nu ook bij deze<zaak.
Ten eerste zegt' spreker, lijkt het mij
toe, wanneer er een lid aftreedt, dat een
commissi? een dergelijk lid dan ook wser
op den voorrang brengt.
Voorts meent spreker, dat Inderdaad de
heer Hardam bewijst ook dit stuk) niet
goed gezien te hebben. Moer wil spreker
van de candidaten niet zeggen, anders zou
hij personen moeten gaan bespreken, en
daar is spr. niet voor te vinden. Maar
dit staat vaat als do heer Hardam dit stuk
goed gezien had, hij zoo niet zou hebben
gesproken.
De heer P. Leis pegt, datdie commlBsle
soms bang zou zfjn voor een eopie van
de Raadszittingen, n.m. lang zitten en
dat er niets gebeurt. Zoo gezien heeft njen
het er wel naar gemaakt.
De heer L. Smit meent, dat deze com
missie een verslag uitbrengen moet, doch
het ia spreker nog niet bekend, dat dit er
gewaest is, of 't is wel mogelijk, dat hem
dit is ontgaan.
Weth. van Eesteren zegt, dat het ver-
of het gecirculeerd heeft. 0
slag ter visie heeft gelegen, -iets anders is
Daarna volgt benoeming.
Met algemoene stemmen wordt gekozen
movr. Do Haan—Bakker.
Voorts komt pan do orde verordening
schoolgeldheffing, welk kohier overeen
komstig de wet moest worden gewijzigd.
De heer L. Smit heeft er uit geconclu
deerd, dat het er weer niet beter op ls
geworden.» Vroeger was, dat men b.v. voor
het le kind 5 cent, voor het 2e kind 6 cent
moest betalen, dat ls nu niet meer, nu ia
het voor olk kind evenveel. Het lijkt mij
ln zijn geheel, dat het er niet beter op
ls geworden.
De voorzitter zegt, dat we gedwongen
worden door de wet, wij zijn absoluut
daaraan gebonden, op een dergelijke ma
nier moet het.
Weth. Ross zegt, dat we hiermede wat
laat zijn indertijd heeft de heer Nuis
een schoolgeldverordening beloofd, doch
daar ls niets van gekomen. Spreker zegt,
dat nu voor alle kinderen berekendl wordt
het bedrag, waarmee men vroeger bij het
3e kind begon. Berekend ls naar de 370
kinderen, die de openbare school bezoe
ken, is het per kind p?r jaar f 2,50.
Wij berekenen 1/6 der kosten van het
werkelijke schoolgeld.
Spreker zegt verder, dat de laatste ko
hieren nog niet binnen zijn, reden waar
om nu meer schoolgeld wellicht bethald
wordt, als werkelijk moet.
Zooals wij nu de regeling hebben ge
troffen, ls het ook in Rotterdam geschied.
Wanneer men de regeling goéd bekijkt,
zal men bomerken, dat wij niet de gren
zen to buiten gaan.
De heer L. Smit Dat wij nu alzoo
gebonden zijn door de wet, doch het ls
voor spreke^ geen bevredigende conclusie.
Spreker vrees, dat degenen, die nu 3 of
4 kinderen hebben schoolgaan,. hooger
zullen komen dan voorheen.
Ons standpunt is, zegt Bpreker, dat vooi
het onderwijs geen enkele cent moet wor
den betaald.
Weth. Ross had liever gezien, dat dè
heer Nuis gezorgd had voor een verorde
ning, daar hebben we op gewacht.
Nu moest de verordening worden gewij
zigd en als men nu begint om niets te
heffen, dan moet men niet over de schaal
spreken, laat dat dan maar zwemmen.
Daar zijn lju veel menschen die Bchool-
geld betalen, en er nu buiten zullen val
len en het gebeurt ook nu nog wel, wan
neer iemand komt om vrijgesteld te wor
den van het schoolgeld betalen en het
klopt na onderzoek met de genoemde
feiten, *dat het toegestaan wordt. Wij we
ten niet, aldus spreker, hoe het anders ge
regeld moet worden. Spreker acht f 1000
schoolgeld niet te hoog voor onze ge
meente.
Daarna komt de verordening in stem
ming en wordt aangenomen met 10 tegen
3 8tommon, die der Soe.-Dem fractie
stemden tegen.
Een wijziging op de herordening begra
fenisrechten wordt nu aangenomen, alsme
de eenige comptabiliteitsbesluiten voor de
Begrooting 1923 op voorstel van Ged.
Staten worden gewijzigd.
Daarna komt aan de orde een aanvrage
van de Bouwvereen. „Beter Wonen", om
een rljktvoorsohot aan te vragsn voor den
bouw van 70 woningen.
De voorzitter zegt, dat dit is behandeld
in een, comité-vergadering (Jp advies van
de commissie van het Grondbedrijf.
B. en W. hebben deze zaak beschouwd
ln verband met het aanleggen van stra
ten, voorts met de reinigingsinstallatle en
hebben ook gelet op de subsidie woning
bouw van het Rijk, dat de huurprijzen Ver
hoogd worden, doordat niet 60, maar 80
X gegeven wordt, wat een huur vordert
van f 6,67 en yn gemeentelij ka uitgaaf
zou eisohen van f 6489,54
Om al deze dingen achten B. en W. het
noodig het voorlooplg stop te zetten.
Devoorzitter zegt, gehoord het advies
en gezien de slechte .financieele toestand
wil spr. zeggen, dat het een zeer moei
lijke beslissing is geweest.
De slechte tijden gebieden ons niet deze
kosten fa gemeente te laten, dragen.
Voor^eth. Van Eesteren zal dit Vooral
een-moeilijke besliasing zijn geweest, nu
hij zijn geliefkoosd idee moet laten va
ren, doch hij gevoelt zich niet langer ver
antwoord om verder te gaan. Ook de heer
Ross heeft blijk gegeven om te durven
zeggen, we gaan niet verder.
'Hieruit moet men niet afleiden dat wij
nietp- zouden gevoelen voor goede wonin
gen, maar de tijden gebieden, om niet
verder te gaan.
De heer L. Smit wil goedé nota nemen
van de zedelijke conclusie, dat ook B. en
W. goede woningen willen.
De arbeider heeft recht op een behoor
lijke woning, gpreker kent hulzen omringd
met bosoh en tuin, ik zeg dat een derge
lijke woning is ten kosten van een ander,
daarom verkies ik dat niet.
Wanneer, zegt spr., hier de woning
wet werd doorgevoerdi dan werd de helft
van de wereld afgevraagd.
De kinderen, zij spelen langs mesthoo-
pen, in sloppen en langs Blooten.
Spreker verheugt er zich over, dat B.
en W. ook van oordeel is, dat een arbei
der een goede woning toekomt, daar heeft
de arbeider recht op. Nu heeft alle^püiet
kapitaal de macht. Het loon is van dien
aard, dat de arbeiders zijn gekomen aan
den rand van bet pauperisme, ze hebben
nu een loon, waarvoor zij nog geen var
kenshok "kunnen betalen. Nu rust de
plicht op de gemeenschap, die moet het
nu dobn Ik leef,dus dan moeten de ar
beiders leven in een behoorlijke woning,
krachtens da natuurwet en scheppingsge
dachte, hebben zij daar recht op. Spreker
acht het gruwelijk, dat dit nu niet meer
mogelijk ls.
Spreker ls in bijna alle woningen ge
weest en weet wat er te koop is. Men
moest hier weten wat de woning beteekent
voor den arbeider.
Het particulier initiatief heeft al 18 jaar
tekort gesohoten. Zij kunnen alleen een
middenstandswoning bouwen. Door den
voorzitter ls erop gewezen, dat weth. Van
Eesteren er aiies voor over heeft gehad,
ja. dat ls waar, maar dank zij de 8.D.
A.P. heeft men gewacht op den nieuwen
Raad in 1919.
Weth. Van Eesteren Pardon mijnheer
Smit, het woningrapport was er toen al.
De heer L. Smit Goed, dat weet ik dan
niet JuiBt maar wij durven de consequen
ties er van te dragen tot heti einde en dat
betwijfel ik aan u.
Weth. Van Eesteren i Heelemaal mijn
heer.
De heer Smit zegt verder, dat de Bouw
vereen. „Beter Wonen" in 1919 is opge
richt. Toen was zij in staat om direct te
gaan bouwen. Toen was zij ln Btaat om
direct te gaan bouwen. Toen was in Den
Haag 'het geld er nog voor het grijpen.
Dan hadden er woningen geweest j maar
men heeft „Beter Wonen" laten wachten
totdat het heele plan klaar was, Nu ia
het klaar, nu komt deze boom weer ln
den weg. De tijd van heden elscht dat er
gebouwd moet worden. De financieele po
sitie van den arbeider ls toch al treurig,
waarbij nog een slechte woning.
Nu heeft weth. Van Eesteren altijd ge
zegd, mijn staan en mijn vallen houdt
verband diet het grondbedrijf. Nu 1« het
belang van het grohdbedrijf, dat er op ge
bouwd wórdt, maar dat van de gemeente-
flnanclën niet, daaruit concludeert spreker,
dat Van Eesteren het niet verder aandurft.
Nu gaan de gemeente-financiën bij hem
voor het gfondbedrijf. Wordt er nu niet
gebouwd, daar schiet* ook de gemeente
geen sylabe mee op, want de gemeente
draait dan toch op voor de tekorten van
het grondbedrijfen dat geschiedt indien
men het houdt voor knotwifligenpolltiek en
koelen grazen.
Daarna treedt spreker in een uitvoeri
ge financieele beschouwing en meent, dat
do cijfers van B. en W. veel te hoog zijn
en dat derhalve de huurprijzen veel min
der zullen zijn.
Spreker noo,digt den Raad daarna uit
om te zeggen, wij vragen geld aan om te
gaan bouwen, wat de gemeentereen cent
kost. De tijd zal komen dat de $ouw-
vereenlging zichzelve zal kunnen 'bedrui
pen
Spreker heeft vertrouwen, dat de Raad
goede nota zal nemen van hetgeen hij
heeft voorgesteld.
De voorzitter zal niet veel zeggen, al
leen wil hij wijzen op het verschil van
een belijdetfswaardig optimisme bij den
heer Smit, dat is hij bij B. en W. niet
het geval.
De heer Hardam vraagt zloh af er nu
geen enkel lichtpuntje is.
De redeneeringen van woningen leeg
staan, acht spr. geen Berieuze redenee
ring. En nu gooien B. en W. maar groo
te cijfers neer en zegt daar heb je nu
de zaak en halen dingen bij, die er niet
bij hooren, het gaat er om wat kosten
die 7 woningen en straten en andere za
ken hebben er verder niet mee te maken.
Spreker vraagt zich af, of men nu re
kening moet hóuden met de woningen,
die er nu a leeg staan. Over een jaar
zijn de woningen pas klaar en dan kan
het wezen, dat de tijd veel beter la ge
worden.
En nu zegt men f 80.000 kost de toe
gangsweg, ja, dis weg moet sr komen,
maar dat moet men dan berekenen over
het geheele plan Dam, Toorts 6 bruggen
f 20.000 reinigihg f 95.000, ipaar dat
heeft met den bouw van die 70 woningen
niets te maken.
Weth. Van Eesteyen t Dat houden we 41 ar
allemaal bulten.
De heer Hardam vervolgt i Dan sport
terrein f 20.000, graven van sloten f 16000.
Maar dat kan allemaal al een tamelijk*
werkverschaffing zijn. Wanneer nu' die
70- woningen er komen, ls er een brsa in
het plan-Dam en dan 'dorti we tevens aan
werkverschaffing.
In ds provincie Utrecht wordt ^k sub
sidie gegeven. Voor aanleggen van we
gen, dat geeft werkverschaffing? Bpreker
is van oordeel, <Ja' B. en W, er te pes
simistisch over denken.
Voorts zegt spr dat de kanon is be
rekend op 70 cent, doch dia kanon la
maar 88 k 89 oent.
Spreker meent, dat wanneer die wonim
gen er komen, ze heel góed verhuurdlcun-
nen worden voor f 4 per week.
De voorzitter vraagt, Waarom de heer
Hardam geen berekening heeft lngebraoh».
hebben comité gehad en daar de be
cijfering gegeven wanneer u nu ons werk
afbreekt, dan moet n andere cijfers ge
ven, dan kunnen we die vefgelijken.
De heer Hardam Mijn partijgenoot Smit
heeft andere cijfers aan de hand gedaan.
Hierna vragen weth. Van Eesteren en
de hees Nuis het woord.
Wèth. Van Eesteren stelt voor, gezien
het late uur, om nu de vergadering te
echorsen,dan kan eerst de heer Nuis ln
een volgende vergadering bet woord voe
ren, want die sal wel op hetzelfde aan
beeld slaan als de belde vorige sprekers
en dan kan spreker de hesren van ant
woord dienen.
De voorzitter schorst na de gorged er bag.
Inbraak in een Fabfieks-
kantoor. Te Franeker is in den v
nacht van Vrijdag op Zaterdag in het
kantoor der Coöperatieve Zuivelfabriek,
ingebroken. De brandkast, die ln verband
met de uitbetaling op Zaterdag een*groot
bedrag aan geld bevatte, werd omver
geworpen en ópengebroken. Het bedrag
dat vermist wordt, kon nog niet precies
vastgesteld worden.
Een duur bad. -—De zoon van
den metselaar v. W. te Oouda, reed met
zijn fiets te water. Een bedrag van f 250
dat hij In een zakje bij zich had, ver
dween mede in de diepte. Drenkeling
en fiets werden uit het water gehaald,
maar het geld was verdwenen. Men tracht
nu door dreggen den verloren schat terug
te krijgen,
Ooedgeloovig. Een land
bouwersknecht te Hengelo is door drie
personen "Opgelicht voor 250 gulden. Zij
verlgphten hem waardelooze Toten.
Vergiftiging? Door een
vrouwelijk patiënt in het ziekenhuis te
Amersfoort, en door den behandelenden v
geneesheer,, ls een aanklacht ingediend 4
bij den officier van justitie, wegens ver
moedelijke vergiftiging.
Hiervan wordt verdachf de echtgenoot
van genoemde patiënte.
Brand op de rivier te Rot
terdam. Aan boord van den zee
lichter „Neerlandia", welke op de rivier
te Rotterdam Ifgplaats heeft genomen
tegenover de scheepswprf van de firma
P. Smit Jr. en waarin een lading benzol
was opgeslagen, had men de pompkamer
schoongemaakt. Hierbij is benzol op het
dek gevloeid, die daarna door het per
soneel is afgespoeld, waarbij benzol en
vuile olie in de rivier zijn terecht ge-
komen. Met de eb zijn deze vloeistoffen
de rivier afgedreven en terecht gekomen
tusschen de in de omgeving van de steen
plaats voor anker liggende schepen. Een
van deze schepen is de bovensleepboot 1
„Prins Hendrik", een raderboot. Op een
van de raderkasten van deze boot ls een
kombuis gebouwd en nu vermoedt men,
dat uit deze kombuis, waarin menschen
waren, vuur .in de rivier is gevallen,
waardoor de tusschen de raderka'st drij
vende vbenzol vlam heeft gevat. Overeen
vrij groote uitgestrektheid heeft het vuur
zich aan den op de rivier verspreiden
benzol medegedeeld, met het gevolg, dat
niet alleen de raderboot „Prins Hendrik" J
vlam vatte, maar er ook brandschade is
veroorzaakt aan boord van een drietal
sleepschepen.
Van een van de raderkasten van de
„Prins Hendrik" is het houtwerk verbrand
en het ijzerwerk ontzet en van eik van i
de sleepschepen is een aantal luiken ge- i
deeltelijk verbrand.
Personeel van de drijvende stoombrand-
spuit Havendienst 3, heeft den brand
gebluscht.
Van een golfbreker ge-
vallen en ver.dronken. Te
Schevenlngen waren eenige werklieden
op weg naar het terrein waar de over
blijfselen liggen van den gestrandeu
kruiser „Hildebrand", welke zij bezig zijn
volledig op t« ruimen.
Een hunner liep een golfbreker op,
gleed uit op de gladde bazaltsteenen en
werd door een terugloopende golf mee- S
gesleurd.
Zijn metgezellen deden onmiddellijk
de uiterste pogingen, hem weder op den
vasten grond te brengen. Tevergeefs. De
ongelukkige kwam niet weer boven en
is zeer waarschijnlijk verdronken.
Een ernstig t/n geluk vo or
komen. Des avonds bemerkte de
heer P. j, Tsigarenwinkelier in de
Rosestraat te Rotterdam, bij het voorbij-
rijden van een trein op de spoorbrug In
de Steven Hoogendijkstraat aldaar, dat
er iets aan de lijn of brug scheen te
haperen. Hij belde den opzichter van
Weg en Werken op en deze liet on
middellijk de lijn schouwen, waarbij''
bleek, dat een rail eenigszins los lag.
Hoogkt waarschijnlijk is door deze acti
viteit een erpstig ongeluk voorkomen,
daar juist een half uur later de Parijsche
trein moest passeeren.
