oto? Gouda I SlaïQ9»nuw.ehti9 overspannen lARDT’StasMK t aLbl ■I 1 No. 5424 Maandag 7 Moi 1928 ■Dag at ea Plaatselijk Nieuws. den on. IK FEUILLETON. Otn de Roede Hoeve. Dit Nummer bestaat uit TWEE BLADEN. EERSTEB1AD 1500 H.A. veen door ’t vuur verwoest. Twee scholen en 15 huizen in vlammen opgegaan. IS DE BRAND OPZETTELIJK GESTICHT? I d H X“X"’n,,*ng‘ 1000 60e Jaargang ya* NIEUWSBLAD VOORZUIDMUNDEN UTRECHT SCHOONHOVENSCHE COURANT. int). i u 2000 1 «KRDM bion (KAMT INGEZONDEN MEDEDEELING. ns, itig j radio I breken. ui ■I Z0 CWardt vervolgd) IKNWIS STRAAT k er Rogoe- 4.50.3.90 6.25. 5.50 i 145. 7.50 5.75, 150 1.85, 145 «trekken, Eaoopngat. hoofd den naasten weg naar de Roede Hoeve in. ineen. 75, 11.75 50, 1630 NU, ZIJN EIGEN MOER VERBRANDT, nachts allarwoge in de omgeving aaugo- ptakt. Honderden fietsers en automobilisten kwamen Vrijdag van heinde en verre om de ■abb** MIJNH Zenuw >n ter woonde. Hij had voor dien tijd nooit op haar gelet en haar geheel over het hoofd ge zien, wat ook al kwam. door de vijande- ‘Z- -i tot zijn de behoeften van zijn moeder stond. Nu zag hij haar voor den eersten keer met meer aandacht en meen- Uit de geheele Valther Kyl zijn de bewoners weggevlucht. Te Valthe ie een arbeider aangekomen, die met vijf andere arbeiders uit het veen moest vluchten. Waar de vijf andere ar beiders gebleven zijn, kon hij niet mede- deelen. Zij worden vermist en tengevolge van den geweldigen rook en het vuur kan geen onderzoek worden ingestéld. De dorpen Exloo, Valthe en Odoora zij* in een dichten rook gehuld. Ook te Ex- loërveen en in Exloërtkyl zijn branden uitgebroken. Ook daar worden de hui- Noordeloos, 7 Mei. Tot voorlezer in de Ned. Herv. Kerk is door den Kerke- keraad benoemd de heer J. 'Vonk. De landbouwer G. A. de Bruijn had deze week plotseling een koe ongesteld. De keuringsveearts adviseerde onmid- dallijke afmaking. Het vleeeoh werd goedgekeurd voor de consumptie en is door slager Vuurens uitgehald. Tot voorzitter van de vereeniging voor rickenhuisvorpl aging is benoemd. J. Duijm, tot secretaris A. Duijm, tot pen ningmeester D. Rietveld. Naar wij vernemen, maakt deze ge meente goede kans voor de veetiging v an een lagere landbouwschool. Wordt hier voor Woordeloos aangewezen, dan zal het aan de gemeente toobehoorende hoeren huis daarvoor worden ingericht. HOOFDSTIUK. V. Moeder en Zoon. Op het uitgostrekte erf heerschte een levendige drukte. Twee hooge wagens vol hooi, die juist van de weiden kwamen wnr den onder veel geschreeuw de schuur in geduwd,, terwijl een staljongen de paar den afspande en naar de kribben bracht Een stuk of twaalf varkens liepen knor rend het erf rond en verijdelden in het zalig gevoel van hun vrijheid iedere po ging van de stalmeid, die met een tango bezem gewapend was, om zo weer in hei hok te drijven. Uit een koestal klonk een onophoudelijk geloei, want het was voortijd en twee krachtige meiden met bloots armen sleepten al groote, met dainpend vocht ge vulde kuipen over hot erf, om do koeien het verlangde avondeten in de bakken .te gieten. Met de breikous in de zelden rustende handen stond de eigenares van de boer derij, vrouw Katharina Schilling, op d stoep van het woonhuis en keek scherp toe of het volk goed werkte, terwijl ze van tijd tot tijd een ruwe vermaning naar beneden riep, als een knecht of een meid het niet naar hair zin deed. Het was te zien dat zo respect voor haar hadden; want ze begonnen vlog er te loopen. zoodra ze zich binnen den ge zichtskring van de meesteres wisten, geen schertsend woord loog er van de knecht® naar de meiden en de begonnen adbeid' werd geen oQgenblik onderbroken om eens een gemoedelijk praatje te hou ten elke regel meer 0.20, BtySniaai i tusschen den tekst drievoudige i conditie» vrage men tarief. 1 van dit blad, in het bezit van ons Bericht len In Nederland kooper ontvani’ productie» vm terdam. Singe! 80, 90TENE, fleboadH che Courant van het vuur niet dood is. Wij, zoo zeide een inwoner, die dage lijks met het veen omging, weten, dat de brandspuiten nog bij lange niet gemist kunnen worden. Als het doordroogt in de omgeving van Ktasinaveen-Noord met het zoo gevaarlijke oerveen, dan zullen zij er nog dagen en dagen moeten blij ven, eer over heel het smeulende opper vlak het water overwinnaar is geworden. De Haagsche brandweerlieden, die den brand van 1917 in de venen meemaakten, weten daarvan mee te praten. Veertien dagen hebben zij toen steeds maar moe ten spuiten. HISTORISCHE ROMAN UIT OEN GROOTEN OORLOG 4.80, 5.75 1.70, 1.55 90, 75 neest spannende n oppermachtig* tulp hirer trouwe rerwinnlng leidt len tijd» geopende beurs, was het hem ook nooit zoo moeilijk gevallen, op do meisjes van hef dorp indruk te maken. Geen van allen was echter in staat ge weest, zijn eenigszins wispelturig wezen blijvend te boeien, totdat hij ongeveer een jaar geleden de mooie dochter van den molenaar, Paulien, had loeren kennen. Met plotseling ontvlamde hartstocht, dong hij zoo lang naar de hand van dit zoo eigenaardig bekoorlijke meisje, tol zij zijn liefde beantwoordde. Haar va der, de molenaar, was wel ingenomen met den rijken vrijer, en hij liet zich ook overtuigen, dat de verhouding voorloopig nog voor moeder Schilling geheim moest worden gehouden, al beviel hem dat hei melijk gedoe niet erg. Hans wte't echter, met do trouwhartig heid hem eigen, alle bedenkingen van den ouden man te weerleggen en hem geheel voor zich in te nemen. Een week of zes geleden echter was rr onr’ den liefdeshemel van den voor ui ter- Bultanhula. irilirlNflluUwhxl1 werk, 2 deelew, na ontvang»! van erangtchlkf leier» vervelen* «luren, door zen en herlezen» I avonds een particulieren bewakingsdienst i in het leven te roepen, ter bescherming 1 van de bekend» Emmer Dennen, die aan het brandende gebied grenzen en gro-t gevaar loopen. Dit schijnt het hoogtepunt van den brand geweest te zijn. Sommige men- fechen waren gek van angst en dachten, dat da wereld door vuur ver- Olng. Door uitstekend ter plaatse bekenden en in het veenbedrijf werkzamen, werd de oppervlakte van het brandende veen op moer dan 1500 H.A. geschat. Dit zij vermeld om eenigen indruk te geven van de onmogelijkheid het vuur uit te opuiten. Wat men wei doen kon, was, daar, waar huizen gevaar liepen, den ondergrond se hen brand den pas af te snijden. Het tooneei van den ramp bood een troostelooze aanbllk. De Ghr. school bleek totaal uitgebrand te zijn. Niets is er binnen de muren dan wat asch, maar men troostte zich mei het feit, dat het gebouw en wat daarin was, voor f 30.000 was verzekerd. Daar- om was de edndelooze vlakte, waar eerst millioenen turven lagen, waarvan er <Wij Ipaatsten hiedboven het versje: j Ongelukkig is het land, dat zijn eigen moer verbrandt. Men zal de onheilvolle beteekenis van dit bij alle veenbewoners bekende versje het best begrijpen, als men eenigen tijd, zooals wij, in de venen heeft verkeerd Moer is de plat-Drent- schen naam voor grond en tevens voor moeder. En wederom schoten ons deze regels in de gedachten, want men acht het vrijwel zeker, dat da brand opzettelijk gesticht is. Want do bewoners, zoo meldde een der correspondenten, houden zioh liever aan den rooden, dan aan den gewonen schipper. Dat begrijpt men wel, niet waar? De rood» schipper, dat is het vuur. Die roede schipper vraagt niet, of de turf bestorven, bevroren, eerste of tweede kwaliteit te. Zij raken aan hem alles kwijt. Hij neemt alles mee. Het ge bruik van fabrieksturf is veel achteruit gegaan. De afzet neemt gestadig af. Die turf ligt er als dood kapitaal De verze- keringsmaatBchappijen zijn er goed voor. Daarom maar de vlammen er in. Deze brand is weer grootor, dan die van 1921. Het brandt ieder jaar in het veen, behalve als de nieuwe turf op het •ra, 90, 745 50, 1030 I Zaterdag en Zondag heeft de veen- I brand zich wonderbaarlijk kalm gehou- 1 den. Wie zijn woede van Vrijdag zag, en daarna weer door het land van zijn heerschappij trok, moest zich verbazen, over het weinig sensationeele, dat er te aanschouwen viel. De turfvelden liggen mijlen wijd in een tonig zwart beroete gladheid nu 'er de bulten oude turf afgebrand zijn, maar uit den bodem stijgt nog de stinkende rook ten bewijze, dat richtte: Aan de burgerij van Emmen, De ontzettende veenbranden, die deze omgeving teisteren, zijn slechts te be dwingen, ate alle burgers eendrachtig samenwerken. Al worden door de brandspuiten, uit verschillende ge meenten, welwillend te onzer beschik king gesteld, de uiterste pogingen aan gewend, het staat te vreezen, dat woon huizen, meer nog dan thans, en zelfs menschentevens, verloren zullen gaan. Ik doe daarom een dringend beroep op u allen, om, als ergens brand wordt bespeurd, aanstonds te trachten dezen te stuiten, en slaagt men hierin niet, de hulp van politie en andere overheids dienaren onverwijld in te roepen. Al leen op deze wijze is de ontzettende ramp /Lie voor u allen een dreigend gevaar oplevert, te bezweren. Ik ver trouw op uw aller medewerking. Deze proclamatie werd nog dos veld staat en door brand beschadigd kan worden. Nu blijft de nieuwe turf, di» nat is, staan en de oude verdwijnt, De men- schen zeggen hier, dat de assuradeuren meer voor de turf betalen, dan do han delaren. Er zijn veenderijen, zooals Griensveen, Nieuw-Amsterdam, Weer ding». waar het nooit brandt, doch wan neer het voorkomt, de menschen zelf da delijk gaan blusschen. Maar altijd op de zelfde plaatsen breken de groote branden uit. Zoo in 1921 bij de ammoniakfabriek en nu weer. Te bewijzen valt er niets. Bij een vori- i gen brand werd op een vervener een flesch petroleum gevonden, nu zijn er zelfs in de naaste omgeving van den brand proppen papier in de turfhoopen aaugetroffen. S. W. N. VAN NOOTEN, SCHOONHOVEN. Telefoon 20 Poetch en Girodienst 13763 den wuden onder water geze. om ze I \au .i” vuur te redden. De Commi^aiis der K mngin in Drenthe is hedenmiddTg tegen hall drie te Odoom aangekomen eu is met den* Burgemeester van Odoorn. den heer Vriend, naar het terein van den brand vertrokken. De toestand is angstwekkend. Toen dit bekend werd, begrepen wij, dat zich daar over het ongelukkige veen gebied een ware ramp voltrok. Des avonds volgde daarop een even ernstig telegram, aldus luidende: Van de vermiste 5 arbeider» zijn 4 te recht. Zij zijn met brandwonden overdekt te Valthermond aangekomen, waar zij door Dr. Mulder uit Musselkanaal zijn behandeld. De* vijfde, de machinist Mul ler, wordt nog vermist. Men neemt aan, dat hij bij zijn vlucht in het kanaal te geraakt en verdronken. De burgemeester van Odoom heeft de stoomspuit van Hoo- geveen gerequireerd. De toestand is zeer ernstig. Vete huizen loopen gevaar een prooi der vlammen te worden. Tachtig huizen zijn ontruimd. De in boedels zijn op schuiten weggevoerd. Dt 1 huizen van den heer J. Luit en de wedu we A. Haag in het Valbherkyl zijn een prooi der vlammen geworden. I Onder de burgerij van rimmen wordt op het oogenblik gewerkt om nog des II S. W. N. VAN NOOTEN. SCHOONHOVEN. A'i v er le n 11 o n V»n 1 lot 6 regel» 1.30: plflAtHing 8e maar f 0.10 per regel. A<l verten tién Telefoon 20 Poetch. en Girodienst 13763 prijs. Voor meer plaatsingen, groot aantal regels en van Inschrijving, zyn volgens de daaj-in VHStgestelde bepalingen tegen ongevallen verzekerd voor bedragen, gewaarborgd door de NIEUWE HAVBANK te Schiedam, van Gulden bij Gulden bij verlies 900 Gulden bij verlies 1f\f\ QuLden bij verlies Gulden bij verlies van overlijden «JVv van hand of voet. wW Van een oog. IVV van een duim, UV een anderen vinger. Vrijdag. Prijs voor Schoonhoven per 8 maanden zallen-verzekering 15 cents meer per 8 maan eerste maand beschikt. wel voor op onder het gesprek punten aan te roeren, die tot verschil van meening tusschen hem en de moed» vrouw zouden kunnen leiden en hem zoo verdere be zoeken aan den „Grauwen Kop” ónmoge lijk moesten maken. Het zou hem o zettend zwaar gevallen zijn van die be zoeken af te zien. Hij werd door een onweerstaanbare maoht daarheen getrokken en met een mengeling van onbehagen en angst dacht hij aan zijn betrekkingen tot de knapi>e molenaarsdochter. Wat er uit de toenadering tot de we- I duwe van zijn stiefbroer moest worden, daarover was de jongen het met zichzelf nog niets oens, zooals hij zich trouwens in zijn vroolü'k» luohbhartiigheid over de toekomst weinig zorgen maakte. Als zijn moeder hem nog veertien da gen geleden voorgesteld had, de bevallige schoonzuster tot vrouw te nemen, dan had. hij onmiddellijk toegeetemd en hij z m de gelukkigste mensch op aarde geweest zijn nu, nadat Hans de zwarte Paulien weer gesproken en gekust had, nu was die weer ’t brandpunt, waaromheen zioh I de liefdegevoelens van zijn vlinderachtig hart bewogen en wel tienmaal zwoer 1 i. op den weg naar hute, dat hij geen I meer over den drempel van den „Grauwen Kop” zou zotten. Weliswaar begon hij reed» lichtelijk be rouw te krijgen over dien eed, toen h j Dornschied bereikt had en aan het eind van do straat een blond hoofd voor hei raam van de herberg meende te zien maar als oen man weerstond hij hot plot seling opkomend» verlangen om een klei nen omweg lang» te herberg te maken en sloeg, trotech op zich zelf, met opfeheven een vrouwelijk wezen ontmoet te hebben, dat een zoo bijzonder diepen indruk op hem maakte. De flinke, sierlijke bewegingen, waar mee de jonge wêduwe haar werk deed, de rustige, onverstoorbare vnendelijkheiid, die ze bij den omgang met haar gasten toonde, daarbij het gezicht overschaduwd door een waas van droefheid dat alles boeide den jongen als met een geheime betoovering en steeds weer volgden zyn blikken die slank» gestalte, die tusschen de tafel af en aan liep. En deze betoovering werkte na. lederen Zondag en dikwijls ook door de v ’s avonds zat hij in de herberg, geheel togen zijn gewoonte weinig spraakziuu en bescheiden, maar toch steeds er op uit een paar onbeduidende gezegden met Anno Margreet te wisselen, die hem oven vriendelijk ate de andere gasten behan delde. Ze had immers ook heelemaal geen reden om tegen hem, haar zwager, vijan dig te zijnl Hij had zich immer» toentertijd, toen het tusschen haar gestorven man en diens stiefmoeder tot een breuk kwam, in geen enkel opzicht tegenover zijn broer gestel o had had zelfs een schuchtere poging ge j daan, hen te verzoenen, wat bij zijn moe- I der echter niet in goede aarde viel, want j een schuchtere poging ge had hem eenvoudig geboden te zwij en en hij, als de nul, die hij nu een nu was, waagde het niet,1 haar bevel t trotseeren. Tot een nadere uitspraak tusschen de jonge vrouw en Hans over wat toenter I tijd was voorgevallen, kwam het ,4>ij de bezoeken van den jongen boer niet; Anne 1 Margreet zou ook nooit op dit netelige on- rijn ten al- d«, «ïöh”ntet' te' kunnen hölnnaren, ooit dorwwp w ingagauut «n Sum puta «r ONGELUKKIG IS HET LAND, DAT ZIJN EIGEN MOER 1 Een ontzettende ramp heeft het Drentsche veengebied rondom Emmen geteisterd. Een brand, die zich het begin der vorige week onschuldig liet aanzien, beeft zich allengs uitgebreid tot een zee van vuur, die zich over enorme afstanden uitstrekte en waartegenover zelfs de meest moderne bluflschingsmiddelen, zelfs het te hulp geschoten brandmateriaal met manschappen van de Amsterdam- sohe, Haagsche en Groningsche brand- weeren zoo goed als machteloos stonden. Niet slechts zijn voor tienduizenden guldens turf verwoest, doch tevens zijn een 15-tal huizen en de bewaarschool en Ghr. School te Emmererfscheidervoen in vlammen opgegaan, tientallen gezinnen hebben have en goed, alias wat zij beza ten, door den brand verloren, terwijl en kele menschen ternauwernood aan den verbrandnngsdood zijn ontsnapt en een hunner door den rook misleid, te ver dronken. Heden, Maandagmorgen kwamen be richten binnen, dat het grootste gevaar bezworen schijnt en dat de brandduivel langzamerhand tot rust eohijnt te ko- Üet is vooral Dnmd«rdag, Vrijdag en Zaterdagmorgen geweest, dat het vuur verschrikkelijk gespookt heeft in de ver brande streek. Het was Vrijdag zoo erg, dat burgemeester Bouma, van Emmen, tot welke plaats bijna al de veendorpen behooren, de volgende Proclamatie aan de bevolking thans zoo goed als niet één meer over is. Als het inderdaad, zooals gezegd wordt, daarom gebrand heeft, te het doel be reikt. De oude turf te opgeruimd, het vuur heeft zich oen massa-afnemer be toond en gedaan, wat men er van heeft verwacht. Een pet, die drijvend in een der wij ken is gevonden, is door den zoon tan den vermisten machinist Mulder als het eigendom van zijn vader herkend. Kort daarna kwam het bericht, dat - -a, HJk van den verongelukt an ’•’.en ernstig bedreigd. De schepen m de Mulder v ijken, die niet weggehaald konden wor- i uit de veenwijk te opgehaald. Tot hedenmorgen toe verkeerde men in groote ongerustheid over drie gezin nen, die uit de verbrand» huizen zijn gevlucht en naar wie men tevergeefs heeft gezocht. Zaterdag en Zondag heeft de geweldige vuurzee te aanschouwen. Dikke rookwolken ga ven van verre reeds een idee van een ont zettende ramp. Te Klazinaveen-Zuio. kreeg ieder de mededeeling, dat de weg naar Barger-Compascum was afgezet en dat de passage levensgevaarlijk was. De tram had den dienst gestaakt. De vuur- zone was bijna niet door te komen en al le Woningen waren ontruimd. Te Barger- Gompascum waren reeds enkele wonin gen in brand, terwijl andere door nat- spuiten werden beveiligd. Het vuur zat echter decimeters diep in den grond en aan blusschen viel met het oog op de ge- rijagö bluschmiddelen voorloopig niet te denken. Ook in de omstreken aldaar was de toestand niet beter. Ook hier ontruim de woningen, spuiten en in brandstaan- de woningen. *Te Emmererfsoheidenveen heerschte een waren noodtoestand. Vele woningen waren afgebrand, stonden in brand of liepen ieder oogenblik gevaar in brana te vliegen. De Ghr. school stond in lich te laaie. De bewaarschool was reeds af ge brand. Andere huizen en soholen liepen gevaar. A’l» bezoekers zijn het er over eens, dat de bevolking den brand maar rust_o liet woeden. Een hunner meldde: De bevolking deed niets i om dien brand te stuiten. Men stond het onverschillig aan te zien, hetzij uit mach- teloosheid, of omdat men het zoo erg niet achtte. Do Valther bossohen waren Vrijdagen Zaterdag een aaneenrijging van honder den hoepen gloeiende turf, waardoorheen de wind triomfantelijk loeide, brokken vuur voor rich uit jagende. In do Valt her mande was het net zoo. Ook hier was de verwoesting haerschenes. Uit de huizen vluchtten de menschen: een droeve uit tocht van vrouwen met kinderen aan de rpkken en op de armen, mannen op wa gens met huisraad, sjouwende opgescho ten jeugd, die meubeltje» droeg, en klein vee voor rich uitdreef. Vrijdagmiddag kwam door ‘de het volgende rampvolle bericht: De brand in de venen neemt een steeds grooteren omvang aan en de toe stand in de gemeente Odoom is zeer kri tiek. De plaatsnummers 91, 92, 93 en 94 aan het Zuiderdiep staan in lichter taaie. Een groot aantal woningen staan in brand, doch tengevolge van den dich ten rook te niet bekend, hoeveel. Verschijnt Maandag, Woensdagen f 1.25, franco per post f 1.50. Met ongev» den. Over het abonnement wordt in de f ABONNÉ'S De nood In do venen wordt nog verergerd door- het fei,t dat er in de streek van Emmen-Bargerveen kort voor den brand een groote staking is uitgebroken, waarbij wel duizend, ar beiders betrokken zijn. De oplossing te moeilijk, nu partijen niet meer overleggen, en de midden stand lijdt hieronder geweldig. De arbei ders hebben reeds tot een enorm bedrag geborgd bij de winkeliers en dat in dezen tijd, in den zomer, beteekent groote el lende, zoodat economisch de staking een evta ernstige ramp te al» de brand. Voor al omdat de vrouwen en kinderen nu in het najaar ook geen opzet-loon zullen kunnen verdienen. Van hert geheele land zal weer hulp gevraagd worden om de ongelukkige bevolk In te helpen. Reeds heeft het Haagsche co mité tot steun van den ophouw van Drente besloten een bedrag van f 3000 beschikbaar te stellen tot leniging van den nood. 5 Maar toen hij na een lang afscheid met de zeis over den schouder over den straatweg naar huis liep, doken de on derdrukte bedenkingen over de vervul ling van zijn wenschen in heviger mate weer op. Hoe waagde hij er aan te den- ken om zijn moeder de eenvoudige mole naarsdochter als zijn vrouw in huis te brengen De stenge opvoeding, die Hans gekregen had, deed het hem bij zijn op pervlakkig karakter, als vanzelf spre kend voorkomen, dat zijn moeder bij zijn huwelijk de beslissende stem zou hebben. Zich door ztu moeder laten lei den en besturen, dat was hem zoo tot ’n aan den liefdeshemel van den voor uiter- gewoonte geworden, dat ieder verzet te- lijke indruikken zeer ontvankelijken Hans Ren haar wil hem een Onmogelijkheid oen nieuwe ster verrezen. Op een Zondag leek. Hij had het thuis ook immers goed, hadden zijn kameraden hem er zoo lang Vroeger waè hij tegen de meiden als mee geplaagd, dat hij uit vrees voor zijn 20 jong en aardig waren, zelfs wel een* moeder de herberg „In den grauwen kop” al te vriéndelijk geworden; maïr nadat niet durfde binnengaan, tot hij in zijn zijn moeder hem in do schuur betrapt overmoed hot vroolijke gezelschap vpigde had, toen hij de knappe Lina Kemel een on voor den eersten keer den hem’srtreng hij had zelfs zoen gaf, en hij dien ton gevolge van de verboden drempel overschreed, waarach- 'voodende vrouw een klinkende oorvijg ter de weduwe van zijn stiefbroer 'en Lina. haar ontslag op staanden voet nM gekregen, toen ontweek hij he‘ vro.i- veilig dool van het personeel als een gelet kind, dat zich gebrand heeft, het viur en zocht voortaan alleen buitenshuis ba- lijk» verhouding, waarin zij yrediging voor hart. 'Bij rijn knap uiterlijk en

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1928 | | pagina 1