1^200 wrÉB
„IN DE PftBAOIJSVOGEL" - GORINCHEM
m
m
3
Gratis Sweep-Stake
nieuws
Iets
voor Dames
ABDIJSIROOP
Uit de geschiedenis van:
De dokter spreekt:
Rollieplaatje
A. VAN SPANJE
Rubberlaarzen
f /li
Couranten (misdruk)
Hier is
de nieuwe
flacon
„Voor de Borit"
LIJSTEN - LIJSTEN
JOZ. DE JONG
IS NU DE TIJD
IV.V. VAIM DE POL-VINK Co's
De eisch des tijcis
Goedkoope prijzen
«I. H. Athmer-Marleno
Gorinchem
■<er
20°, KORTING!
EN NU?
HONDERD GULDEN VOOR lil
Hondérd Gulden, Vijftig
Gulden, Vijf en Twintig
Guldens Tien Gulden enz.
Perkouw.
Binnenland.
Plaatselijk Nieuws.
WIJ Itvartn U itodt htf
nlwwit* op RwNo-foblwIl
JAN BROUWER - SOHOOIIHOVEN
TWEEDE BLAD
NIEUWSBLAD VOOB ZUID-HOLLAN" EN UTRECHT, Schoanh'oveneche Courent
VRIJDAG 21 OCTOBER 1
Hel Is het ontharlnesmiddel
zonder crème of bijtmiddel.!
Het Is het
■Ingsi
bljtn
1
wat u slechts enkele malen
over de te ontharen plek be- A
hoeft te wrijven en de haren
zijn als bij tooverslag verdwenen.
Het maakt de huid tevens blank
en zacht.
PROBEERT U HET EENS
en u zult verrukt zijn over het
resultaat.
Verkrijgbaar BB ct. of franco
per post 78 ct. bij
PARFUMERIE^ ANDEL
OASTHUISSTRAAT 34
0 0 RI N C H E M
EIKEN BOEKENKASTJES
(vanat 1.95) Bloemtafcls, groote
verscheidenheid O en - Kranten
Brieven-en Borstelhangere. Salon-
apiegela - moderne öangspiegela
met koord (vanaf 75 c.). Kap
•tokken Werktafeltjes Werk-
zakken - Kopjea- en Pijpenrekjes
enz. Bazar DE POTTEMAN"
Eind Langendljk Qorlnchcm.
Nog deze maand ontvangen
wij wederom «en groote
part*
ZWART EN BRUIN.
23-28 f I.BS
29-35 f 1.7 B
30-42 f 8.BO
Schoen magaitjn
BORSTLAP
Gorinchem.
ton ztj U wij ren op
uitgebreide collectie, moderne,
elegante modellen ULSTERS
welke wQ U dit seizoen tegen
alterat lage prijzen bieden
Zij zon U gaarne bi) trw keuz*
behulpzaam rija en ok oost
groots collectie, fulat dat model
voor U kiezen 't welk zfi IX
graag ziet dragen Kom maar
nma met baar
Haeren Ulstar» vanaf f 6.50
Heeren Regenjassen v.a. f4.75
Hoeren Jekkers vanaf f 6.75
Jongsns Ulstsrs vanaf f 2.2S
Jongsns Jakkers vanaf f 1,'75
ZIET ONZE ETALAQESII
Haven 23 Schoonhoven
O
Osze goedkoopo flacon
t/ochfs I 1.00 brengf de
van ouds bekende en beproefde
AKKER'S
thans onder ieders bereik,
All Gl| hos»), oli OI| kucht of verkouden zift,
AU Gij aon Bronchitis of Boritbeklemrping lijdt»
AU Uw kinderen worden gekweld door Klnkhoeit,
Neemt don Abdl|ilroop( het bekende hull middel
D« prijzen zijn thansi
Per flacon f 1.-, f 1.30 en f 2.73. In koker verpakt.
Hoe grooter flacon, hoe voordeeliger In gebruikt
Alom verkrijgbaar bij Apotheken, Drbgiiten enz.
VOOR HET OMLIJSTEN VAN FOTO'S, PLATEN
ETSEN ENZ., IS HET ADRES
EIND 44, BIJ DE WATERPOORT, GORINCHEM
Speciaal lage prl|z«n in ovaal en vierkante ll|iten
Lijeten neep meet
RB pCt. korting
Keuze uit meer den
300 monetere
na te gaan of de ISOLATIE van Uw WONINQ of Uw STAL
voldoet aan de elachen, die de komende winter eraan gaat stellen.
Vraagt ona advlea. Dat verplicht U tot niets.
- HANDEL IN BOUWMATERIALEN
UTRECHT - T«l. I040I
Elegante backflsh Japonnen
■rass gohool nieuw» modollon mmuam
Prima Popeline f 4.B0
Prima Crêpe Cald - B.7B
Crêpe Spiraal0,70
Moderne Dames Japonnen
tot maten 48 In alle moderne kleuren
f 6.7B f 8.7B f 10.80 ene.
NERQENS BETER - NERGENS GOEOKOOPER
T IJ O E L IJ K
OP ALLE STOOM- EN VERFPRIJZEN
CHEMISCHE WASSCHERIJ EN VERVERIJ
ra „AURORA"
Sohutteregreoht - Tel. IRB - Gorlnohem
Eenige onzer prijzen na aftrek der korting.
DAMESGOEDEREN,
Sfoomen Verven
Stoffen Japonnen, eenvoudig model, ca. f 1.40, ca f 2.20
w met geplis. voorbaan f 2.20, f 2 80
Zijden eenvoudig model f 2-.20, f 2.80
Stoffen Mantelcostuums f 2.80, f 4.40
Stoffen Mantels, klein formaat fl 40 i 1.60, f 2.40 i 2.80
n grootformaat f 1.80 k 2.00, f 3.20 i 3 60
Regenmantefica. f 2.00, ca. f 3.60
HEERENGOBDERENi
Stoomen Verven
Colbert-Coatuumca. f 2.80, ca. f 4 40
Demi Saiionf 2.00, f 3 40
Winterjaiaenf 2.60, f 4 00
Herenjassenf 200, t "3,60
Vilthoedenf 0.60,
Waterdicht maken van geatoomeje of geverfde Regenjassen f 0.60
Alleen waterdicht makenfl.20
FRAAI IN DIOfUJK
Wné» JO Jaar erkend
Zie je vrouw, dat i» i
YEL0 waadit voortaan voor jou
Zuinig, beider, goed geuwl!
filiaal
Rotterdam,
Den Haag,
Qouda,
Schoonhoven,
Dordrecht,
Oorinchem,
No. 35 Sliedrecht. Kerkbuurt B 921
Leuvehaven 61.
Groene Hilledijk 231, Telef, 52310
Ma(heneiaerweg 215-217. Telef.36426.
Jonkrrfraniitraat 24, Telef. 55654.
Paviljoensgracht 44—48, Telef. 116658.
Lange Tiendeweg 53,
Lopikeretraat 52.
Oroenmarkt 49, Telef. 5183.
Oasthuiiatraat 29.
c
Wnnrdoort go uw klanton an uw zakan?.
Laat dan DrukkarIJ Van Nootan uw drukwark makanl
met 50 geldppljzen alsi
EEN GEWELDIGE VERRASSING VOOR DE VERBRUI
KERS VAN RAVENWAAY'j LETTERS-ARTIKELEN!
ledereen kan aan de Sweep-Stake meedoen. Oeheel gratlal
ledereen heeft kana op één der 50 geldprijzen.
East enorms attractie I
ledereen die tussclien 1 November 1932 en 31 Januari 1933
een inzending Letterszakken aan ons kantoor opzendt, doet
geheel gratis aan de Sweep-Slake, met de 50 geldprijzen, mee.
Oralis Sweep-Slake I De sensatie van den dagl
Nadere mededeelingen volgen nogl Zorgt er voor dat wij
tegen U kunnen zeggen;
En nuT Honderd gulden voor UI
Alle andere voordeelen van ona Lettera-ayateem blijven
«eheel ongewijzigd. De Sweep-Stake doet niets af aan
'w kans op een Extra-Cadeaul
Leest binnenkort de rectamebiljetten bij de winkeliers.
Zorgt er voor een inzending Letterszakken te kunnen doen.
N.V. V h M. RAVENSWAAY ZONEN OORINCHEM.
derde blad
IIEiJWSBLAD VOOB ZUID-HOLLAND ER UTHECHT, «choenhoYcncehc Courant
VBIJDAO 21 OCTOBER 1W1
'n Echt© pioniers-nederzetting. Ia de
plaat* van de meeate dorpen bepaald
door aardrijkskundige omstandigheden
(rivieraplitsing of -samenvloeiing, 'n hol
le oever enz.), Perkouw ligt midden in 't
barre veen. De pioniers (waarschijnlijk
Friezen, die vanuit 't hoogere Westen
naar binnen zijn gedrongen) hebben 't
moeras zonder eenige hulp der natuur,
zelfs ondanks de natuur, geschikt moeten
maken.
Op 'n toevallige plek, langs de grens
van Lekgeering en IJselgeering, Je 't
aangelegd.
Diepe veenputten zijn gegraven om met
de opgebrachte aarde 't dorp en de erven
op te hoogen. Vele boerderijen hebben
nóg hun „put" 'n bijzonder diepe en
breede plaats in de sloot achter 't erf.
Langzamerhand zijn ook verscheidene
weer dichtgegroeid.
Bijna overal is 't erf weer gelijk gezakt
met 't land, alleen de kerk en enkele
boerderijen in den Achterbroek staan nog
duidelijk crp een hoogte.
Met den naam van dit dorp is vreemd
omgesprongen. Dat 't vroeger, héél vro*-
ger dan, Sutwoude heeft geheeten, zoo
als wordt verondersteld, durf ik niet be
weren, maar dat 't later steeds Perkouw
werd genoemd, is zeker, 't Is de volks
naam altijd gebleven. De offioieele naam
„Berkenwoude" is wel mooi, maar in elk
opzicht onjuist. Niet alleen omdatj 't in
oude stukken altijd Perkouw wordt ge
noemd, maar ook en vooral, omtjaf in
den tijd, dat 't veen bewoonbaar gemaakt
werd, er geen berk meer gegroeid kan
hebben.
Hopelijk wordt de fout eens hersteld en
komt de echte oude volksnaam weer in
de plaats van de door ambtenarij ver
basterde.
't Eerst vfdrdt 't dorp genoemd in
1880. In dat jaar néémt Jan van Po-
lanen 't, met vele omliggende ambach
ten, in pandsohap van den heer Pleter
van der Lek. Juiat in die tijd kwam de
familie Polanen óp. Met de Wassenaars
en Brederodes wordt eij in één adem ge
noemd. De eerete heer van Perkouw, van
wien we hooren, was een der invloed
rijkste mannen aan 't Hollandeche gra
venhof en de politieke geschiedenis van
zijn tijd is grootendeels door hem ge
maakt.
Hoewel 't pandschap oorspronkelijk
voor 6 jaar waa bedoeld, blijkt Polanen
't in 1871 nog te bezitten.
In 1566 begon hij daar zijn reforma-
tiewerk. Uit de heele streek en bijzonder
veel uit Ouderkerk, kwamen de mensohen
tot hem en ook hij deed velen overgaan.
Ruim 10 jaar heeft hij gewerkt. Toen
is hij gevangen genomen en in 1570, me)
twee andere pastoors, t» 's-Grarenhage
terechtgesteld.
Zijn vader en zuster sdjn bij die ge-
genheid heel van Perkouw naar Den
Haag geloopen, om de terechtstelling bij
te wonen.
Bat ze hun zoon en broeder aange
moedigd hebben en hem troostend toege
sproken op z'n tocht naar de gerichts-
plaats, zooals martelaarsboeken vertel
len, lijkt me zeer apocrief.
In den Spaanschen tijd kwamen eens,
zoo zegt een oud verhaal, enkele Span
jaarden een Geus zoeken, die zich had
verborgen in de ruigte van de Lansing.
Ze dwongen een boerenmeid hen per
schouw naar de Lansing te varen. On
derweg heeft deze, door plotseling hevig
de schouw te schommelen, de soldaten
overboord laten tuimelen op 'n bijzon
der diepe plek. Be zware rustingen
trokken de mannen naar beneden en ze
verdronken.
De plek heet nog: ,,'t Sptansoh see"
tot op den huldigen dag.
Steeds lag Perkouw overhoop met
Lekkerkerk over de waterkeering. Stad
houder Willem III ia eens persoonlijk
naar Perkouw gekomen om in 'n ge
schil uitspraak te doen. Hij is toen den
nacht over in Perkouw gebleven ('t huis
waar hij logeerde wijst men U nog) sn
den volgenden dag verder naar Dordrecht
gereisd.
Ds achttiende huw Is voor Perkouw 'n
rampeeuw geweest. In 1708 brak, waar
schijnlijk tengevolge van hooibroeL een
hevige brand uit, die 15 (van de 80)
huiaen, de school. vele eohuren en hooi-
bergeS in asoh legde. Geen wonder, 't
dorp had niet eena 'n brandspuit (trou
wens in 1798 nog niet).
De aohade beliep de voor dien tijd aan
zienlijke eom van f 21500. 't Zag er toch
al niet best uiti want de kerk zat over
de ooren in de schuld. Toen heeft msn
s'n toevlucht genomen tot de in die tijd
gewone oplossing van financieels proble
men: een loterij. De Staten verleenden
octrooi, de Amhachtsvrouwe gaf toestem
ming en met de opbrengst (de geweldi
ge verloting liep over f 400.000) konden
OVERCOMPLEET LOCOMOTIEF-.
PERSONEEL
Per 1 November zullen bij de Neder-
landsohe Spoorwegen dertig madbinió-
ten en een leerling-maohfniet worden
ontslagen, waarna, als gevolg van de
malaise, nog 249 looomotiefbeambten
overcompleet zullen zijn. In verband
hiermede zullen met den winterdienst
geen onder-machinisten tot machinist
bevorderd worden, terwijl voorloopig geen
examens «uilen wordfen afgenomen toot
hen, die nog niet aan een examen héb
ben deelgenomen.
DE DUIT8CHE B0TERP0LITIEK,
Beteekenls der plannen voor
ons land.
Duitsohlands boterplannen faxnuen,
na&r thst „H&ndslsbl." berekent, in feite
neer op een oontingenteering tot 46 pCt.
met ala basisjaren 1929—-<1931, gepaard
gaande met zen invoerrecht-verhooging
van 50 pCt. voor landen, welker valuta
nog op goudbasis staat (Nederland) en
een tariefverlaging van 13 pGt. voor
landen met gedeprecieerde valuta (De
nemarken, Zweden, Finland e.d.).
DE 1008TE P08TVLUCHT.
Gistermorgen vertrok van Schiphol
het vliagtuig „Havik", gezagvoerder
Frijne, naar Indiê. Dit was de honderd
ste maal, dat een postvliegtuig van Am
sterdam naar Batavia vertrok.
Stormsehade.
Alblasiardam. Tijdens den atorm knap
te op de Kade een dikke boom af, onge
veer 'ter hoogte van 8 meter van den
grond. De boom kwam terecht op een
ijzeren hak, dat geheel in elkaar werd
gedrukt.
Jp- Bij een aanrijding" tuischen een
vrachtauto van den grosaier J. B. te Kin
derdijk en een personenauto van den
heer J. K. van Papendrecht, werd de
vrachtauto ernstig beschadigd. Persoon
lijke ongelukken kwamen niet voor.
Alblaseerdam. Be opbrengst der orlsis-
collecte is geweest i 1864,08, terwijl aan
maandelijksche bijdragen is toegezegd ge
durende 6 maanden f 57 per maand.
De add. Alblasserdam van de Geref.
Drankbestrijding en de Nat. Christ. Ge-
heelonth. Vereen, belegen gezamenlijk
een openbare vergadering met als spr.
Ds. G. Venema, Ned. Herv. predikant te
Loosduinen.
Elactrlsch lasschsn.
Alblaseirdam. De cursus in hot tlec-
trisch lasschen is aangevangen met 18
deelnemers. De overigen, die zich hebben
opgegeven zullen vermoedelijk 1 JanuaTi
geplaatst worden. Gewerkt wordt in do
voofffialige sohilderijenzaal van du N V.
L. Smit en Zoon met drie wissel-stroom
apparaten van Willem Sm t en Co's
Transformatoren!abrieken te Nijmegen en
een gelijkstroom toestel vaa de N.V. L.
Smit en Zoon te Kinderdijk Lceraar is
de heer G. Eijkenaar, die ook de electri-
sohe laschcursus te Slikkerveer leidt Er
wordt gelascht in ploegen van 0 man,
die theoretisch onderricht krijgen van
den leeraaj, maar ook gelegonlrid heb
ben zelf te oefenen ter verkrijging van
het diploma van voorloopig laeschen, dat
m$er en meer in de praotljk vorwischt
wordt en in normale tijden goed betaald
wordt.
- Qleseendtm. Bij de aanbesteding van
hst vervoeren en verspreiden van onder-
houdsgrint op den Parallelweg, voor re
kening van het gemeentebestuur, is dit
werk aan den heer J. de Bruin opgedra
gen voor 48 cent per kub. M.
Hei Voordorp.
Immers in dat jaar verzoekt Gerrlt
Snoyen om een watergang door Ouder
kerk naar den IJ sal en Jan v. Polauun
geeft dien aan Üerrit Snoyen mat- zijn
nakomelingen en buren cüxect.De gang
liep recht naar den Usel tot op korten
afstand van den dijk, boog ineens naar
't Zuidwesten en Uep eenigen tijd met
den dijk parallei, om dan bij de oude
„Perkouwsche sluis" in den IJeèl uit te
komen. De oude loop ie nog na te gaan.
Oorspronkelijk bestond de waterloo-
zing hieruit, dat men bij laag water de
huizen maar open zette, om zoo 't walvr
te laten wegetroomen.
Toen echter de windbemaliag opkwam
kreeg ook Perkouw z'n molen (plm.
1450). In 1512 kwam Maarten vnn Fca-
eum, de beruchte veldheer van Gelee op
'n strooptocht te Perkouw «net z'n ben
den.
Teen die woeste horden konden de boe
ren zich niet beschermen. De geoefende
landsknechten, die zoo goed met piek en
vuurwapen konden omgaan, wierpen in
"n oogenblik de enkele slecht gewapende
boeren, die weerstand wilden bieden,
overhoop.
Had Ouderkerk rijf jaren vroeger de
roovers met veel geld tevreden kunnen
■tellen, Perkouw ging geheel in vlammen
op.
Omstreeks 1500 was Perkouw een uit
gangspunt der Reformatie in de Waard.
Geen wonder. De pastoor (linde 1350
had 't dorp een kerk) was benoemd on
der invloed van Willem van Zuilen van
Nijeveldt, den zoon van den dichter der
souterliedekens (over wie later m«»er) en
med-onderteekenaar van 't smeekschrift
der edelen, een groot Geus
Deze pastoor huwde, liet z'n kindeipn
doopen door 'n gereformeerden predi
kant, kortom, brak volkomen met de Ka
tholieke kerk.
Veel aanhang verwierf hij. Onder zijn
invloed ging ook tbt hervorming over 'n
zekere Adriaan Jansz., een Perkouwsche
jongen, tot geestelijke opgeleid en pastoor
te IJseimonde geworden.
zoowel de ongelukkige inwonen ala de
arme kerk geholpen worden
1726. Groote overetrooming, vooral
Perkouw leed deae keer zwaar. Bij 'n
hevig onweer, zomer 1788, sloeg de blik
sem in den toren sn ontstond een brand,
die slechte door later komenden regen
kon worden gebluecht. De schade bedroeg
f 1188. Geld voor de hors tailing waa er
ook toen niet. Eerst in 1755, toen ds
toestand onhoudbaar was gswordsn, 't
gebouw gesloten was en de gemeente el
ders samenkwam, eerst in 1756 ia ds
kerk geheel vernieuwd.
In 1751 was de waard opnieuw inge
vloeid en in 1700 liep hij nog eens on
der. De watermolen in 't Westeinde van
den Achterbroek, brandde den 17den
April 1780 tot dsn grond toe af. Een
mooie, achtkantige molen verreea er voor
in de plaats. Doordat de SUaten voor 16
jaar vrijdom van belasting gaven, kon
den de gelden bij elkaar gekregen wor
den.
De negentiende eeuw biedt weinig bij
zonders, tenminste, weinig goeds, te ver
tellen. Eenige jaren geleden is de emaad
van de too lang ontbrekende brandspuit
voorgoed uitgewisoht. Toen heeft Per
kouw 'n motorepuit gekocht^ de eerete
in de omgeving. De kerk, die, zooali ge
zegd, pl.m. 1350, gebouwd werd, bevat
geen antiquiteiten, 'n Klankbord van
1680 ia 't eenig belangrijke atuk. In 1917
begon 't te vervallen. De Archaeologi-
eohe commissie verzocht den Kerkvoogdij
't te willen laten herstellen. Deze scheen
veel plichtsbesef té hebben in deze aan
gelegenheid (gunstige uitzondering) sn
liet 't onverwijld reetaureeren.
Nog ie aan de buitenmuur van de kerk
een toegemetselde nis te zien. Hierin
stond waarschijnlijk een heiligenbeeld.
De toren staat geducht scheef, 'n Ge
volg der verlaging van het polderpeil.
Hierdoor komen namelijk ds koppen
van de fundeeringspalen boven sn wor
den aangetast.
JAN VAN D' ISALA.
t
Vorigs week gaven ws eenige inlei
dende beschouwingen over ds noodzake
lijke bestanddeelen van ons voedsel.
Reeds noemden we vetten, eiwitten,
koolhydraten, souten sn mineralen; ten
slotte bleek er nog een onontbeerlijke
stof te zijn, dis ds naam vitamins was
gegeven.
In ons dagelljkeoh voedsel gullen we
wel nooit een totaal gemis aan deas vi
taminen hebben, dooh wel degelijk be
staat de kans op een tékoirt.
De beesten der lasers sullen wel seis
hebben gehoord van scheurbuik. Ds
•oheepabevolking va® vroeger leed, voor
al op lange reizen, veelvuldig aan desa
ziekte, die doh openbaarde in bloedin
gen van huid en spieren, veranderingen
in het beendaretelsël, ernstige mandon t-
•teking, algemeen verminderde weer
stand erus.
In het- begin der 18e eeuw vond
Bachstrom, dat dese ziekte niet optrad
als vereoht groente san hst voedsel was
toegevoegd. Bovendien werkte toediening
van vexeohe groente genezend bij lijders
aan scheurbuik.
De Hollandeche matrozen hadden ge
leerd, doh tegen deze dekte te bescher
men, door dagelijks wat citroensap bij
hun geconserveerd voedsel te gebruiken.
Ondervinding lssrds verder, dat deze
beschuttende stof niet mssr werkte als
hst citroensap, door verhitting uitge
droogd werd gebruikt. Evenmin gaf
kunstmatig gemaakt citroenzuur de be
schuttende werking.
Deze stof heeft men later vitamins G
genoemd, ter onderscheiding van andere
vitaminen.
Het onderzoek der laatste jaren wees
uit, dat decs G stof vooral voor kwam in
sinaasappels, citroenen, druiven, toma
ten, allerlei groenten en aardappels (met
sohll). In kleinere hoeveelheid ook in
volle melk, vereoh vleesoh, appels, peren,
bessen, bananen enz.
Men vindt ze echter niet of heel wei
nig in bv. brood, boter, kaas, groente-
oonierven, gedroogde erwten s.d.
De G stof kan niet veel verdragen;
dóór koken wordt se vrijwel geheel ver
nietigd, hetzelfde geldt voor drogen.
Gepasteuriseerde méW kan men reeds
ala praotiaoh vrij ran vitamins G be-
eohouwen.
Het valt dan ook niet te verwonderen,
dat de artsen in het voorjaar nog al
eens, zij het ook lichte, gevallen van
scheurbuik kunnen waarnemen; natuur
lijk alleen bij hen. die des winters te
weinig vereoh voedsel gebruikt hebben.
Ds verschijnselen dezer Mekte treden
eerst op als het vitamine O-tekort eeni
gen tijd heeft geduurd.
In tijden van misgewas kan deze ziek
te groote uitbreiding krijgen. In oneland
konden we in 1846 zelfs van een epide
mie spreken.
In den wereldoorlog heeft deae ziekte
verschillende slachtoffers geéisoht. Hst
gebruik van gedroogde groenten, door
distributie verstrekt, speelde een groote
rol.
Poodrsiztigeni hebben steeds met
scheurbuik ts kampen gehad. Nansen
hield zich vrij van deze ziekte, door
steeds vereoh vleseoh bij zijn oonesrvon
te nuttigen.
Bedenken we, dat kunstmatig gevoe
de zuigelingen de eerste maanden niets
dan koemelk krijgen, die om vtrsohillen-
De vltiminen. Scheurbuik.
Zulgellngeozlekten.- Rauw
voedtel.
de redenen eerst verhit moeten worden,
dan lijkt het voor de hand liggend, dat
zij het zijn, die scheurbuik kunnen krij
gen.
Dit nu ia Inderdaad het geval. We
kennen deze zuigelingenziekte sinds
Barlow ons hier op heeft gewezen. 1)4
a 2 maanden, nadat het tekort aan stof
C is begonnen, zien we langzamerhand
de bovengenoemde vereohijnselen van
scheurbuik ontstaan. Ter geruststelling
van moeder», die hun kinderen kunst
matig voeden (had dit niet anders ge
kund. zij venmield, dat groenten-
of vruchtensappen, tijdig gegeven, steeds
snelle genezing brengen.
Men zal begrijpen, welk groot nut hier
kan worden verwacht van prophylacti-
sohe of voorbehoedende geneeskunde.
We mogen niet wachten, tot eenmaal de
ziekteverschijnselen zioh voor doen!
De beste weg is regelmatig» voorlich
ting sn oontrole te vragen bij den huis
arts of bij den arts van sen of ander
consultatiebureau. Men denke vooral
niet, dat het nut van een bezoek aan den
arts voor den zuigeling geheel samen
hangt met deas vitaminekwestie. Zeker,
stof G is van groot belang, dooh tiental
len andere dingen k&n van evenveel,
dikwijls van nog vtél mssr belang. Dit
een# voorbeeld moge als waarschuwen
de illustratie dienen.
De propaganda, dis in den laaf aten
tijd wordt gemaakt voor rauw plantaar
dig voedsel vooral dus voor ds vita
minen wordt m.i. overdreven. Ds gul
den middelweg brengt ook in dezen goe
de resultaten. Groenten koks men «oo
snél en kort mogelijk en men gebruike
vooral geen hooikiat om ze warm to
houden. Vruobten ets men rouw (en
rijp!) Rauwe sla, rammenas, radijs sn
vooral rauw» wortelen boude men in
•«rel
Het is natuurlijk niet mogelijk, in deze
rubriek van elk der voedingsstoffen
veel te zeggen; wanneer we voor rauwe
wortelen thans een uitsondering maken,
doen we dit, omdat daarvoor een bijzon
dere reden bestaat. Niet alleen zijn wor
tels een bron van veel O vitaminen, niet
minder zijn ze dat van A en B stoffen
(waarover later); verder geven ze eena
wat extra en meer natuurlijk werk aan
het gebit, iets, wat zeer nuttig la, en ten
slotte zal men ontdekken, dat de kinderen
weinig of geen last meer hebben van
spoelwormen, een kwaaltje, dat vooral in
deze streek veelvuldig voorkomt.
"Wortelen bevatten n.l. sen stof, waar
deze onwelkome gasten niet tegen kun
nen.
Een volgend» keer hopen we iets t»
vertellen over de andere vitaminen.
Vraag: Zoudt u mij willen zeggen,
hoe hot komt. dat het maagzuur, dat de
spijzen verteert, de maag zelf niet aan
tast?
Antwoord: Ieder weefsel heeft ln ons
lichaam een specifieke functie ts ver
vullen, waaraan speciale eigenschappen
gepaard gaan. Zoo lang de oellen van
de maagwand levenskrachtig zijn, be
schikken se over voldoende beschuttende
middelen tegen de inwerking van het
maagzuur, Wanneer echter een gedeel
te der maagwand niet of onvoldoende
van bloed wordt voorzien, dan wordt
dat deel zeer spoedig door hst maagsap
aangstost. Direct na de dood b»gint hst
in de maag aanwezige aap de maag
wand dan ook zelf te verteren. "We heb
ben hier dus te doen met een eigenschap
van ds levende maagwandoel. Niet van
een willekeurig» levende oei, want een
gepraepamrde levend» kikkerpoot b.v.
wordt wel kraohtig verteerd,
Zaterdag 22 October.
Hilversum. V.A.R.A. 8 uur Gramofoon;
V.PJI.O, 10 uur Morgenwijding; V.A«
R.A. 10.15 uur Uitzending voor de ar
beiders in de oontinubedrijven; 12 uur
Concert door hst V.A.R.A.-Klein-or-
kest en Gramöfoon; fi.L6 uur Gramo-
foén; 2.50 uur „Hoe werd ik sooialist"
Vraaggesprek met J. F. Ankersmitj
8.10 uur Concert door „Ds Fliereflui
ters"; 8.50 uur Beoefening der huis
muziek; 4-30 uur H. Lindeman over;
„Wat zijn onze oooperatieve plichten?" -
430 uur Orgelconcert; 5.40 uur Lite
rair ovewdoht; 6 uur Volksliederen
door de zanggroep „De Wielewaal'1 j
0.80 uur Gramofoon; 7 uur Uitzending
voor het platteland; 7.80 uur Orgelcon
cert; 7.45 uur V.A.R.A.-front. Toe
spraak door A. Vrijburg; 7.50 uur Or
gelconcert; 8 uur Zaterdagavond-pro
gramma; 1030 uur Nieuw»beriohtent
11.40—12 Gramofoon.
Huizen. KJLO. 8—0.15 Concert; 10—
1130 Gramofoon; 11.8012 Goda-
diensti»! halfuurtje; 12.13—1/46 Con
cert ooor de KJR.O.-Boya; 22.30
Halfuurtje voor de rijpere jeugd; 2.80
—4 Kinderuurtjs; 4—4.16 Gramofoon;
4.16430 Esperantonieuwa; 4.80—
6.33 Uitzending van bet 10e jaarlijk-
sche congres van den R.-K. Nat. Bond
van Waecbindustrieelén; 6.806.20
Gonoert door het K.R.O.-Sextet; 0.20
6.40 Journalistiek weekoverzicht;
MO" vervolg
8.4D—7.1
7.10—
olg Gonoert;
7.30Prof. Dir. P. Ufeling O.P. over;
„Theologie"; 7.46—8 Sportpraatje;
11 Avondprogramma; pLm. 9.ÏÖ uaiï
Nieuwsberichten; 11—12 Gramofoon.
Zondag 23 October.
Hilversum. V.A.R.A. 830 uur Tuinbouw-
halfuurtje; 9 uur Ir. A. R. Gorter over:
„Het voorkomen van hrand in bet al
gemeen in fabrieken en, werkplaatsen"
9.15 uur Uitzending voor den Central
len Bond van Transportarbeiders; 10
uur Gonoert door het V.A.R.A.-Klein-
orkest; 10.80 uur M. Sluyser over:
„Filmkunst"; 10.60 uur Vervolg Con-
oert en Gramofoejh; 11.40 uur Toe
spraak door den beer G. J. Zwert-
broek; AV.R.O. 12—1.46 Gonoert dooï
de Koninklijke Militair» Kapel en Gra
mofoon; 1.46—43 Boekenhalfuur; 2.13
—4 Studio-concert door het Concert
gebouw-Kamerorkest; in d» pauze
Gramofoon; 4—4.45 A.V.R.O.-Mdlière-
cyclua; 4.46—6 Gramofoon en Sport
uitslagen; V.AHA. 6 uur Kinderuur
tje; V.PH.O. 0 uur Halve uren mat
boeken; 6.30 uur Kerkdienst uit da
Ver. v. Vrijz. Hervormden te Bever
wijk. Spreker; Da. H. H. Dorgelo;
AIV.RjO. 8—8.10 Nieuw»- en Sport
berichten; 8JO—ö.lö Concert door het
Qmroep-Orkest en Viool; 0.16—0.46
Serie „Wat zoudt gij doen ln dit ge
val?" „Het lied van de zee"; 846—
10.15 Vervolg Concert en Zang; 10.18
—10.80 Gramofoon; 1030—'11 Kovaci
Lajos en zijn Orkest; 11—11.16 Gra
mofoon; 11.16—<12 Kovas Lajos en iüu
Orkest.
Huizen. KJR.Ö. 8.80—9.80 Morgenwij
ding; N.CJLV. 9.80-9.60 Orgeloon-
oert; 9.60 uur Kerkdienst uit de Ge*
ref. Kerk (Keixersgraohtkerk) te Am
sterdam. Voorganger: Ds. G. Linde
boom; na den Dienst tot 12.16 uur Or-
geloonoert; K.R.O. 12.16—1.46 Gonoert
door het KiR.O.-8extet;k 1.46—2.10 A<
van Domburg over: „Film"; 2.10—
2.80 „De beroepsvoetballer" van, Kef»
Spierings *door Henk Kuitenbrouwer;
2.80—4 Uitzending van de stille huid»
tocht en audiëntie bij Qhritus Koning
door R.-K. Mjannen uit Nijmegen en
omgeving; 4—6 Gramofoon; N.GMX
6-6.50 Gewijde muziek; 6.50 uu»
Kerkdienst uit de Ned. Herv. Kerk
(Groote Kerk) te Rotterdam. Voor
ganger: Ds. F. J. Krop; K.R.O. 7.46—
8.10 J). Feitsma over: „Palestina":
8.10—6.15 Voetbalmededeelingen; 8.10
<10.40 Opvoering van de Operette
„De paarlen van Montmartre"; ÏOAQ
—ill Epiloog door het Klein Koor,
Maandag 24 October.
Hilversum. A.V.R.O. 8—10 Gramofoon:
10—<10.16 Morgenwijding; 10.16—li
Gramofoon; 11—12 Orgelconcert en
Zang; 12—12.46 Kovacs Lajos en zijn
Orkest; 12.46—1AÖ Gramofoon; 1.16—
2 Kovacs Lajos en zijn Orkest; 2.16—
830 Gramofoon en Voordrachtkunst
door Mevr. Liesbet Sanders-Henzberg;
3.80—430 Concert door het Ensem
ble Marcello LanfrediT 4.80-6.80 Kin
deruur; 5.80—8.80 Causerie door Max
Tak; 0.807 Boekenhalfuur; 77.26
Kamermuziek door het Helmann-trlo;
7.80—8 Br. J. H. Sohuurmans Stek
hoven Jr. over: „Antony van Leeuwen
hoek"; 8—8.05 Nieuwsberichten; 8.03
9 Concert door Marek Weber en zijn
Orkest; 9—9.15 Opvoering van het
Hoorspel /lebraden Gans"; 9.16—11
Concert door het Omroep-Orkest sn
Zang; en opvoering van het Hoorspel
„De Spaanache Gravin"; 11—11.00
Nieuwsberichten; 11.05—11.80 Veir-
volg Concert; 11.80—12 Gramofoon.
Hulzen, N.O.R.V. 6-8,16 Schriftlezing;
8.16—9.80 Gramofoon", 1030—11 Mor
gendienst door J. Valk; 12.16—12.8Q
Gramofoon; 12.80—2 Orgeloonoert; 2—
2.35 Uitzending voor scholen; 2.85—
8.15 Gramofoon; 8.15—8.80 Chirsui
knippen en naaien; 8.80—8.45 Cursus
«tofverieren en hoedenmaken; 4—6
Bijbellezing door Ds. J. J. Bouwman;
6—8.80 Concert door Kwintet; 630—
7.80 Vragenuurtje; 7.46-8 Nieuwebe-
TonttlUn Onderduim - Scheme',
Reperetle - Ombouw ene.
Gremofoonplcten en -werken. - Ver
wacht Pielen van 1.—prachtige
opnamen en nieuw.
