BahHmleerllno
Hardrijderij
S
Bijbels, Kerkbijbels, Kerkboeken,Teksten
DAGMEISJE
echte H.O.
LEZING
nudirn eiken Orgel
„Een Cent en een Knikker"
ALFTIJ D!!£
AGENTEN S
UITNOODIGING
UITVERKOOP!
y van blokland sr.
Schoonhoven, Janturl 1933.
Koeslraat 125/123. r
Vordering te koop
OP ZATERDAG 21 JANUARI
Revue „Paf is goed bekeken"
Vergadering
Huishoudster
Aanbesteding
HUIS
MET LICHTBEELDEN
2de Hypotheek
Makelaar JÜE
Zwaardemak#r|
Koeienmeel
Balans-Opruiming
Cornelia van Blokland
onder Ourateale gwtold
Een Boerenarbeider
gevraagd
Da aaraia witric huwing.
Afdeeling Gouda Van de l. H. IJ. B.
Exlra Avondreis Dinsdag 24 Jan. 1933
INieu w-Lekker land
J. A. B A A R S
Eindbal
Gevraagds
INederl. Instituut voor Onderwijs
le en 2e Hypotheken
oen ZAAK
Gevraagd
Terstond gevraagd:
h mimi o $t e fT
Ta Koop to Gouda i
Burgerwoonhuis
HET TOPPUNT
VAN
SMAKELYKHEID
in a
Zorgt dat U de
krijgt.
DIE alleen kan U
voldoen, door den
HEERLIJKEN
PITTIGEN SMAAK.
op Dinsdag 31 Januari 1933
Groote Opruiming
Gevrssgd, liefst ipoedlf:
Westhaven 3 Gouda
E.„ Overall
„De Kleine l^inst"
aangeboden
Ongelooflijk laag
worden vanaf heden alle
Vesten, Pullovers,Truien
Jurken enz. opgeruimd
H BATELAAN
Zwaardemaker's
Handel en Industrie N.V.,Zaandam
Lif#r Melk produceert voor
twee cent aan krachtvoer,
Zwaardetmker's Kalvermeell
ONZE LANDBOUW
En nu wl|
••n wtrkgllfkt
FEUILLETON
VERBURGT'8
Man u fact uur honds)
Groote Jaarlijksche Opruimin|
flfaolBJOrlBBUB F. BIJLSMA'S Boekhand^
Mengelwerk.
OE IXEOUTIE VAN CUNEQONDE
VON HUNOERSTEIN
EERSTE BLAD.
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT. 8r.hnnnho««n»clit Coiiratil
VRIJDAB 20 JANUARI 1023.
Hiermede betuigen wtj oneen
hartelijke dank voor de talrijke
bewijzen van deelneming, omJ>r
vonden tljdena de elekte en bij het
overlijden van ome Innig geliefde
Echtgenoote, Moeder, behuwd- en
Orootmoeder
fob. Houwefing.
UJI «lier naam,
Verloren i titsfchen Amelde
Hef en Hoeicop (teug» Achthoven
•chen DifkV een
Zilveren Polshorloge.
Tegni beloonIng Ivrug ie bezorgen
bij Boekhandel HANSL/'M Amelde
of bij den Qem Veldwachter van
Lekamond.
Bij Vonnis van d» Arr. Recht
bank te Dordrecht d.d. 18 Janu
ari 1988 is
JAN JONQENEEL,
zonder beraap, wonanda ta
IJaaalmonda, op alpan varzoak
wegen» zwakheid van varmogana.
't Welk certificeert:
Mr. O. J. W. VAN THICHT Jr,
Advocaat en Procureur,
Kantoor; Begijnhof No.
Dordrtoht.
Groot 90.-
op den Hrer oe Kluijvzr, Land
bouwer, Pnlderit tHt, Albla*ierd «n
logon 10 dor woord#
Inlichtingen bij D. KOOIJMaN
Polderairaat, Alblxiieidam.
Er biedt atlch aan i
Een,
voor koebedrijf, van zeer goede
getuigen voorzien, met knuimakerij
Soed bekend. Klein gezin. Vopr
Irect of later
Adree: J. H DE JONO. C 226
Bergambacht
Er biedt xloh oom
mat klein gezin, bekend met alle
boerenwerk Brieven, gemerkt M
A. J KEIjZER, 62. Zevenhulzen
bij D A A L MC IJ K, Lekkrrkerk,
Wordt niet van kwaad tot argerl
Die pijn in d« lendenen die
rheumatiache pijnen, duizeligheid,
hoofdpijn en die nare urinestoornis-
aen waarschuwen u, dat de organen,
welke het bloed dienen te filtreeren,
verzwakt zijn. Zij toonen aan, dat
urinezuur en andere onzuiverheden
in den bloedsomloop blijven in
plaats van met de urine uit het li
chaam to worden verwijderd.
Uitstel is gevaarlijk. Verwaarloo-
ting leidt dikwijls tot rheumatiok,
ischias, spit, hlaaszwakto, water
zucht en andere ernstige kwalen.
De ondervinding van duizenden
dankbare menaohen bewijst, dat de
veiligste wijze to¥ versterking en op
wekking der verzwakte organen be
staat in het gebruik van Foster's
Rugpijn Pillen. Dit speciale middel
zal spoedig uw gezondheid en
kracht herstellen.
Bij alle drogisten ene. k f 1.75
per flacon.
ALO. NED FASCISTEN BOND
voor Mannen op de kofte baan
Prijzen. 80.-, 80.-, 10.- «n 8 Gulden.
Aanvang half twee. i
Aanmelden om 1 uur aan de Bestuurden! o'p de Nieuwe Ijsbaan
op het schletterrftin.
noohto 12.15 uur van R'doin naar Nlouwpoort
Miti op Zaterdag as san ons Agentschap Rotterdam, Oude
hoofdpl 4, Tellf. 60259 53289, wordt kennis gegeven, kan voor
plaatsbewijzen voor Revue Schouwbuig wordt n gezorgd
(Zit UITVOERlQc AANPLAKBILJET tN)
N.V. Reederlj op de Lek.
op Dinsdag 24 Januari
'«Kond. half ach! In Café
VAN VLIfcl It
SPHfcKERi
ONDÈRWfcRPi
WAARJM FASCISME?
Toegang 15 Cent Debat vrij
op
84 Januari 1933
Café
VIRDOOLD
»(olwl|k.
BOND VAN LANDfACHTERS EN HYPOTHEEK-BOEREN
Openbare Vergadering
in Hdtel OSKAM, Opweg, SCHOONHOVEN
op Woensdèg 28 Jan. a.a.avonds 7 uur
SPREKER. DE HEER L. RINZEMA TE WOERDEN
o.d.rw.r,! „Ho* Pocht- .0 Hy|>otb«akbo.r to Helped ago"
Vt ije loega». I - Vrij debuil
Pacht- en Hypolhrekboeren, ver.ulml iftze belangrijke vtrgaderlig
nfet. Onat'lijd elachl van ons nauwere samen wei king. Het He stuuk
voor vtnekeiingen op alle gebied In de Lopfker en Krlmpenerwaaid
duor j
59IWKIM0IO BUREAU BARON STOMPS
te Nleuwpooit en Schoönfioven.
Hrlefadreit Writ Hoofdatraat 175 Nb-uwponrt
fWBEDEBLAD.
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT. Seboonho.enach. Courant
VRIJDAB 10 JANUARI 1013
da innnBruBiuDA
RAAP0P5CHK1VEG
Dlr, H. POBLMEYER
ARNHEM
Goadkoopste Schriftelijke Opleiding voort
Kommlaa, Maréchausséa, Hulpkeurmoealer, Varplegor
Varpleeostor, Besteller ena. - Losgeld f 2 por maand!
Stenografie, Algemeen* Ontwikkeling, Fransch, Duitsch
Engelsch (ook handalecorr.) «na. - Lesgeld f 1.50 p. m!
Boekhouden
Radio- en Electrotechnlak
Autotechniek (duur 12 maanden)
Verkooper Varkoopsfer
Algh; kantooroplald. (Boalh., Steno, Ned. Handaiac!)
Lssgold f 250 par maand.
Duur dar cursussen 8 meenden. Iedere week een lasaending
Ni «fl.mp grutte diploma Bueken overbo la Vreeat tunder
eenlge verpllontlng alle (ewenachte lullehtlngen. Wh val'aa
U verdar niet leatlg rnd allerlei hrteren. Vermeldt letftlld
Lesgeld I 1.50 p. m.
Laagald f 1.50 p. m.
Lesgeld f 2.50 p. m.
Lesgeld f 2p. m,
kunnen geplaatst worden
op landerijen o1 gebouwrn Houw-
credfrtrn brtcblkbssr Aanvragen
te richten tot A O. MOH'R,
Houwkund ge, Ojiderkri k d. IJsael
Wegene dubbele zak» n te» ovsrnsme
lu Rgfldent.ri. en Vlreichwerm,
annex Waieritokrrlj, gotd neilaan
rcri.ketd, con Ale loeg- slaan.
HrJ ZWANbNHUItO, Nico-Beete
streel 75, Krallngichr Verr
Een net
niet beneden 16 laar. Aanmelden
na 4 of na 7 uur, bij A. v d. LfcUN,
Haven 43. Schoonhoven.
Een
In werkmansgcxln, wegen» zwakte
der vrouw. Lfefoi mfdd*fbv leeft d
Adres B. ZWIJNENBURQ, Lekdijk
18», Lekke kerk.
(urii|d
bij een gepwvsionneerd allssn-wo-
ntnd Heer; spoedig.
Brieven, onder No. 8810, aan het
Bumu van dit Blad,
Een keurig onderhouden
BURGERWOONHUIS,
gelegen aan den Bleekerssingel 84.
Te aanvaarden pl.m. 1 Mei a i.
van een
In massa en in perceelen
(e Krimpen a.d. Lek
op 28 Januari 1933,
des v m. 10 uur In het ca van
B. W. SCHIPPtRS.
Bestek en feekening verkrijgbaar
4 f 1.50 ten huize van de bcuw
kundige.
De Bouwkundige:
0. J. KASBERGEN.
T# huuri Te Stolwijk
mei Schuren, Oral- en Bouwland.
Mrleven ouder no 186. Boekhandel
I Üt VtN. Ooudu.'
VlUÖ KOKENDE
HAVEBMOVt
BTEN
tol bijwoning van da
welke gehouden zal worden
des svonds 7 uur, in de Zs'sl naast Café H. DE BAAT
Plnkovoar, Paursum,
waar de Heer
J. O. ENZLIN
ssl spreken namens de Fa. H.J. BONDA, Rotterdam, overs
„Da voorkaur, dl# gamangda vaadars
vardlanan bovon aan aanil|dlga voadaring"
Nlsmsnd veriulm* d»«« bslangrllks Isilna bl| ts wenen I
FIRMA A. VAN HOUWELINQEN,
In Qranen en Veevoeders Olenen-Oudekerk.
Zalardagmorgen 91 Januari
baglnt da
In ,,'T VERKOOPHUIS", SCHOONHOVEN
Spotkaopjaal Zag» ha» voort)
irool I 0000 I 13.000
op flinkt bovrderlj mei ruime over
waarde en goede borgen voor rente
en hvnotheek. M\, fr. onder no. 8620
aan V bureau Schoonh Courant
NAAST Hftlel „Hel Miauwt Krul»"
plaatst «n verschaft (elden
onder hypothecair verhand
van Huigen en Lenderljen.
Kantooruren v. 9—uur
voor
lader Bedrijf
vindt U
In
Korte Tlendeweg 22
QOUDA
STEENEN BEDKRUIK 88 -
Vernlkki-IU kupeivn Biny. u kt
ll|dell|k 19 - Thermnitlrich «I
T' »t«n - Sloven Kolt. ichcppen
Kichelhukjei, eni
Heisr „Dt POTTPMAN"
Elitd Oorcnm
Een schitterend onderhouden
met 4 fel muzfek, doorl. he-pen*
voor f 170 - en volle gaiautle.
Te zien Koest I's»! 51 Schoonhov» n.
bk|n do pr|jBon van
gagalvanlooardo artlhalan
elsi i i
Emmers Tellen
Waachkotola-eni,
De prijzrn beneden elke concurrentie 11
Bovendien geven wl| op deze logo
prijzen, bij aankoop van 50 «t.» ook nog
onzo gewone bon tor waarde van S'/tcf.
In amalll# ruim geiorieerd
OP NIKT 0!*ÊTALEKRDE ARTIK^LCN 10%KORTlNO
A- VAN MAMEREN
Emaille en Ijzerwaren - Wal 9 - Sohoonhovan
m,KK AHVIillTICNTIh
oi'kxt. ka var.v nr kikvwk kt,aktfk
Voor de waarde van
Zie de Etalages bijt
Haren 74 - Schoonhoven
kC.
Deze of volgende maand kalvon de mr
koelen, Nd stee t het vee nog aroofondeefs t
waarmede U da
zeoiili da Haar A.y. KUIF. Hoornaar,hooff onder
vandan an mét ham vala andara veehouder»,
Bl| Molanaar», Oraan-
•n Kaashandelaren varkrljgbaarl
Voor dt ktlvtrtn ttntttndt
door
PROF. DR. P. A. DIEPENHORST.
(Ui tg. J. H. Kok, Kampen
Dit lijvige werk verschijnt juist op
het tijdstip, dat er aan den landbouw veel
meer aandacht gegevon wordt dan vroe
ger en, «ooaJs de sohrijver in zijn voor
rede zegt: „Die belangstelling is ver
diend, want onze landbouw verkeert in
perikel, ln gevaar van lijf en leven".
De belangstelling van den sohrijver
kan natuurlijk niet uitgaan naar het
technische deel van den landbouw, dat hij
I dan ook geheel onbesproken laat, maar
Uitsluitend naar het economische en het
f geestelijke.
Eerst geeft Prof. Diepenhorst eenige
algemeen inleidende hoofdstukken over
de waardeering en beteekenis van den
landibouw met critische bespreking der
economische stelsels en een korte terug
blik van in de geschiedenis.
Er wordt in. bet eerste hoofdstuk een
ruime plaats gegeven aan de beschou
wingen voor en tegen, den Zomertijd,
waaruit de tegenstelling van stad en
platteland zich openbaart.
Dat de crisis althans dit goede heeft
gebracht, dat er meer waardeering voor
den landbouw door is gekomen, behan-
dolt de schrijver in hot laatste deel van
dit hoofdstuk.
In hoofdstuk II beziet Prof. Diepen
horst de verschilpunten tueechen land
bouw eu industrie, de arbeidswetgeving,
en anbeidebeeoherraing, kinder- en vrou
wenarbeid in den landbouw on de mis
lukte pogingen om de arbeidsduur wetts-
ijjk te regelen.
Eien interessant hoofdstuk is het vol
gende, dat handelt over „De boeren
lierIn den kring van den landman,
zegt de schrijver, vindt men dikwijls ze
kere Christelijke beschaving, zekere
waardigheid en kieschheid, die ook den
buitenstaander niet kan ontgaan.
Dan noemt Prof. Diepenhorst eenige
tegenstellingen: secuur en bijna angstig
is de boer, als het er op aan kamt zijn
handteekening ts plaatsen onder een of
ander stuk. Maar dafsl/ds boer, zegt hij,
teekent met zekere zorgeloosheid een
pochtcontract, dat hem de zwaarste ver
plichtingen oplegt. De boer is heel zui
nig op alle uitgaven, maar als 't brui
loft is of oonoours-hlppique, of als hij
in een proces in beroep gaat, dan wordt
met onverschilligheid op de zilverlingen
neergezien.
Een mooie tegenstelling noemt de
schrijver nog. Eerst heeft hij verteld, hoe
verschillende schrijvers hebban getoornd
over de gierigheid en de hebzucht van
den boer en dan vervolgt bij:
„Maar diezelfde mannen en vrouwen,
die met taaie koppigheid vechten voor
een paar centen, zij weten in den buidel
tp tasten, als in de buurt nood wordt ge
leden. zij helpen, ais een standgenoot
dreigt ten onder te gaan, zij brengen
zware offers voor hun kerk en school,
voor de goede zaak, die hun hart heeft
veroverd.
Als merkwaardige en sterk-sprekende
ligensohappen, noemt de hoogleeraar nog
ontembare vrijheidsdrang. Ambtelij-
Inmenging in zijn bedrijf gevoelt de
ais oen ondragelijke lost. Een twee-
trek bij den boer la zijn hartstocht*;
liefde voor zijn beroep. De boer heeft
grond en artwld lief en de schrijver
dit boek baalt verschillende werken
waarin die liefde ie geechetet. Be
kend is, zegt Prof. Diepenhorst, dat de
onstuimige drang om bosr ts ^lijven, soms
verleidt tot roekeloos sanrtarden vtn
verplichtingen, die niet aanvaard moch
ten worden
Nog een sprekende trek eisoht aan
dacht Hst is des boeren vasthoudendheid
Avan\ALKEMBuRQ>"
R
LHWARDEM-
UITVERKOOP In
HIT HUIS OP HET E1LAHD.
(N*druk Ttrbodm).
Spotkoop|e« In i||«
«fdetlinjen.
Zie ome Etalages 111
Let op het juiste idreil
HOOGSTRAAT 14 - OOUOf
Ik weet niet precies wsnnser hij hst
•srst zijn plan wijzigde om je nooit Alt
zijn zoon te erkennen. Alleen weet ik,
dat hij meer en meer belang ging Stei-
Uii w.at 'ai over wat in Cam-
ortdge uitvoerde en dat hij eens je por
tret zag in een geïllustreerd blad met
andere «pelere- van een cricketelftal.
n.ort daarna dèelde hij mij zijn verander
de voornemens mee. Hij hield vast aan
«ijn oorspronkelijk beeluit om je nooit te
willen zien, maar ZGj, dat jij hem
moeet opvolgen en z{jn bezittingen moeut
fj "*- nmest je omtrent je werkelijke
identiteit op de hoogte .tellen op den
1*8» Maart van dit jMr m hij Toe([de
erbd, iooaI> h(j altijd d.„d by dergelüko
toakomitplannen, dat hij dan dood «ou
«8». Ik legde de vereUohto belofte ei.
Ik ben or «eker van dat hij, ate hti er
™»*r 'dee van had gehad,
dat hu eerder zou eterven, hij mij ge
machtigd zou hebben allea direct na zijn
dood bekend te maken. Ik wil zette vet-
t der gaan en zeggen, dat wanneer hij 14
Maairt zet, hij bedoelde „de1 dag
Wïfr?p k ,teri"' Ml,r ««dart de ge-
«chieden<8 m6t dat schilderij waa het
mun gewoonte p r e o 1 e te doen wat mij
gezegd werd.
Je zult mlMohien vragen hoe het komt
r. ovtn.fioi i, ,da' met aff" gevoelene van groote
LanjeTlendtfweglB Tel.2330 0®' toewydlng en eerbied ten opzichte van
„I.J Hoderiok, jou, zijn zoo», niet meer
Ag*"t Stt Blad j heb. Ik wfl mijn houding tegen-
«Tt» Jou graag motmI mogelijk rtebt-
1
L,i
bij A. N. VAN ZESSEN - SCHOONHOVE?
V«mf hadsn tot en met Zatardag II Fabruar
tot buitangawoon laga ppU*an. Op elle niet IJ
de etalagei voorkomende artikelen een extra kom t
vin 10
Wa-Op Oeneeimlddelen, Lever«zeep, Boldoot, Drzlle,
en 4711 Artikelen «Heen een bon van 21/«-
Deze opruiming geschiedt ultêlulteai k conté
soa hot historisch gowordeno en zijn eor-
bied voor gevestigd© tradities. Hoog ia
de traditie in ©ere. aan de zede wordt
door onze plattelandsbewoners zeer veel
gehecfot. D© zede van het dorp beslist.
Wie tegen de gewoonte ingaat, krijgt het
kwaad, zal strijd hehben te voeren, loopt
gevaar door de dorpsgemeenschap ts
worden geboycot.
Tn hwfdituk IV wordt uitvoerig de
ontwikkeling van het landbouweronder-
wija beschreven en ln het volgende
„Eigendom en Pacht". De schrijver gaat
de voordeelen van den pacht na en zegt,
dat de moderne handboeken over land-
bouw-economie niet nalaten op ds licht
zijden van de pacht te wijzen en hij acht
het verkeerd, dat maatregelen ter onder
drukking van het pachtstelsel genomen
zouden worden
Na dit hoofdstuk wijdt de auteur zijn
aandacht aan hetgeen daarbij aansluiten
moet „Hervorming van het pachtstelsel".
Eerst zet hij uiteen de bestaande rege
ling en bespreekt dan de beginselen van
de pacht hervorming. De macht van den
wetgever is op dit punt beperkt en de
wettelijke regeling van de pachtovereen
komst mag niet leiden tot uitdrijving van
de paoht. De inzet van de wijzigingen in
het stelsel moet zijn vooral verminde
ring van het risico en verhooglng van de
rechtszekerheid voor den pachter.
Naar aanleiding van de wetsontwer
pen welke ter zake zijn ingsdiend, bs-
handelt ds sohrijver de veranderlijke
paoht, ds detlpacht of garvenpacht, hst
dwingend remisss-rsoht, vtrgosding voor
aangebrachte verbeteringen. Van beide
laatste instellingen toont dt hoogleeraar
zfoh 'n warm voorstander en hij bespreekt
daarbij nog eens de gehechtheid der
pachter» aan hun grond. Tegenover het
continuaties-recht, dat hij in strijd acht
mat hat contractenrecht, stelt dè schrij
ver het Engelsohe stelsel van schadever
goeding bij onredelijke opzegging en hy
besluit het hoofdstuk mst de opmerking,
dat de hervorming van ons pachtstelsel
nog steeds op afdoening wacht.
Van meer cdvJel-reohtarlijk» aard i»
hoofdstuk VII, dat handelt over „Erf
pacht en beklemming".
Hoofdstuk VIII set nasst elkaar de
groote en kleine bedrijfsvorm en de
schrijver overalet den etrijd over de
waardeering, die aan het klein-bedrijf
toekomt. Naar schrijvers oordeel hebben
groot- on klein-bedryf bestaansrecht.
Na in het volgende hoofdstuk het ver
een iglngsleven in den landbouw te heb
ben beschouwd, komt de schrijver tot het
laatste hoofdstuk, getiteld „Saamvatting,
de landbouwcrisis, toekomstverwachtin
gen" on daarby vindt de sohrijver, dien
we kennen ale*fen voorstander van be
scherming, gelegenheid dé noodzaak van
meer proteotie aan te toonen.
„"Wij begrijpen niet," zegt hij, „waar
om Nederland, in afwijking Tan alle lan
den, aan zijn onder-handelaren alle ruil
objecten on «houdt en hen als requettanten
aan de ronde tafel doet plaats nemen
Het bezit niet eenlg pand of instrument
tot doorzetting zijner wffteohen en daar
om wil de «ohrijver een onderhandelings
tarief, een tarief, gegrond op wederkee-
righeid en onaannemelijk 1» voor hem de
verdediging der weerloosheid, gebaseerd
Op het wazig idealisms van het goede
voorbeeld.
Voor de toekomst acht Prof. Diepen
horst noodig een nieuwe oriënteering van
den landbouw, ook een radioalt omme
keer in de buitenlondsche gedragingen.
In deze bijna 600 bladzijden van het
groot formaat boek, heeft Prof. Diepen
horst de resultaten van een ernstig en
diepgaand onderzoek gegeven. Alle kan
ten vut het agrarische vraagstuk zijn er
in behandeld en wie aandacht heeft voor
die vraagstukken, zal in dit werk een
kunde en voorlichting vinden van den ter
zake zeer belezen schrijver.
Men dient er evenwel rekening mee te
houden, dat de schrijver bij zijn lezen ze
kere voor-etudi# veronderstelt en bekend
heid met «tsathuiehoudlkunde en vreemd'
talen.
100.000 SPEENVARKENS VOOR DE WERKLOOZEN.
vaard gen en zal daarom trachten het Ji>
duidelijk te maken. Sir Roderick wilde,
dat je alt de zoon van mevrouw Green-
field werd opgevoed en het w&i mijn
plipbt je als zoodanig te beschouwen.
En als ik werd getroffen door het feit,
dat je «prekend op Sic Roderick loek.
trachtte ik d e gedachte vzja mij af te
zetten. Sir Roderick had je verstooten,
omdat je geboorte aan zijn vrouw het le
ven had gekost en ik hield evenmin van
je om dezelfde redenomdat je ge
boorte het geluk van mijn meeeter had
vernietigd. En ik had nóg een motief
voor mijn antipathie: je begon mij las
tig te vallen met vragen over het ver
leden! Ik was er zoo voortreffelijk in
geslaagd alle sporen van je a/komst te
vern etigen, het geheim wae zoo goed be
waard, gedeeltelijk door mijn vinding
rijkheid, gedeeltelijk door geluk, dat lk
erg boo» was over je pogingen om ach
ter de waarheid te komen. Bij verzchil-
lende gelegenheden dat je mij ophelde
ring vroeg, kon ik alleen maar mijn toe
vlucht nemen tot brutale ontkenningen!
Je herinnert je den keer, dat je dre'gdo
naar Glasgow te komen om mijn ante
cedenten te onderzoeken. Toen leefde Sir
Roderick nog en ofschoon lk de voor
zorg genomen had een adres in Glasgow
te hebben, had je, als je je bedreiging
had uitgevoerd, alles kunnen ontdekken.
Een ph&r maal heb je mij in het nauw
gedreven, maar toen ontenapte lk met
moeite aan een groot gevaar.
Ik bedoor ook iets te zeggen over me
vrouw Greenfield. Als je het verleden aan
je geest laat voorbijgaan, zul je denken
„det zij een onredeüjken angst toonde, dat
'je bet geheim zou ontdekken. ZIJ was
natuurlijk door baar «éd tan 8*r Rode-
riek verbonden »n tt ntuwgtztt om dien
te breken. Ma»r em vtel krtohtif»» m*
door
W KERREMANS.
„Ik ga," tohreef Hooft by zijn Nsdtr-
landsche Historiën, „een werk aan. van
menigerlei geval en velerlei lotswisse
ling", en die woorden mogen ook gelden
voor het wonderlijke, het misdadige en
avontuurlijke, maar vooral ook tragische
levon van de verleidelijk eckoone Cune-
gonde Gielin von Gieisperg, echtgenoote
van Wilhelm von Hungerstein.
Om haar volkomen recht te laten we
dervaren. zou ik te veel plaats behoeven,
en ik zal daarom trachten het vreemde
bestaan van Cunegonde zoo kort moge
lijk te vertellen.
Cunegonde werd geboren in 1406 of '08
up het kasteel Gieisperg, in bet Zwitser-
sche kanton Saint Geil. -Haar jeugd was
droef, bitter en zonder eenige vreugde. De
heer Von Gieisperg was een ruw, grof,
hardvoohtig man, een tyran voor vrouw
en kinderen, van wit vooral Cunegonde
en haar moeder beefden voor den gewel
denaar. Haar broer, Werner, die hetzelf
de karakter had als zijn vader, kwelde de
twee vrouwen inplaat» van haar in be
scherming te nemen tegen den harteloo-
zen man.
In 1483 werd het kasteel Gieisperg bij
een opstand von dt boeren verwoest »n
de bewoner met zijn gezin vertrokken
naar Elzae, waar zij zich vestigden nabij
Watwiller. De Fransche wyn smaakte
Rodolphe, Cunegondes vader, en in zijn
dronkenschap werd hij tsgen zijn vrouw
en doohter nog ruwer dan voorhaag. Bin-
nan een jaar na ds verhuizing, stierf «Un
vrouw.
Een dsr weinige buren, met wit Rodol
phe niet in onmin was gerookt, was de
heer Von Hungerstein, een man van byna
70 jaar, maar rijk en dus meends de torg-
volle vader, een uitmuntende party voor
Cunegonde.
Zijn doohter had ln deze aangelegon-
held geen etem en het huwelijk werd in
I486 geeloten. De jonge echtgenoote, die
als een gevangene had geleefd, en die
vooral ln den la&tsten tijd een armelijk
bestaan had geleid gaf nu 't geld van haar
man met handen vol udt. Ook voor haar
vader en haar broer, die haar voortdu
rend om financieels hulp vroegen, bleek
zij een milds schenkster, en zie zij geen
geld had, zag zij er niet tegen op, om de
familiejuweelen van hoor man t» gtven
aan de twee mannen, die altijd in geld
nood verkeerden.
Die verkwistends gulheid had eohter
een ander doel dan bijstand. Cunegonde
wist, dat haar man zeer gierig was op
zijn bezittingen en vooral op de juwee-
len. Op eekeren avond, toen haar vader
en Werner op Hungerstein waren gelo
geerd, bekende Cunegonde aan haar man
ginder veel kussen en liefkozingen, datzU
haar broer geld en juwoelen van Hun
gerstein had gegeven,- omdat zU die piet
durfde weigeren, daar zij altijd doodeiyk
beangst geweest was voor haar broer.
Wlilhelm von Hungerstein werd op dis
mededeellng gevaarlijk driftig sn Cu
negonde hitste die woede nog aan. door
te «eggen, dat Werner de «oboonste «ie-
raden in zijn bezit had, en dat zij dit niet
durfde terugvragen, maar dat Wilhelm
het zelf kon doen.
Razend van woede tnelde Wilhelm
naar de kamer, waar Werner zioh be
vond, verweet hem, wat hÜ gedaan had
en wierp Werner een zwaren tinnen kan
naar het hoofd. Werner stortte zioh met
brute kracht op "Wilhelm om hem te doo~
den en achter een gordijn atond Oune-
gonde, om den afloop van dien ongel ij
ken strijd te dtn. Op het gebrul der
twee mannen, kwam echter Rodolphe
tlef was haar vrses, dat jt zou ontdek
ken, dat js niet werkelijk haar zoon was.
zoozeer had ze zich aan jou gehecht,
Maar aan den anderen kant wae zij van
oordeel, dat Sir Roderick Je groot on
recht deed door je je geboorterecht to
onthouden en ze stak tegenover my haar
oordeel niet onder stoelen of banken, dat
mijn geliefde meester krankzinnig waz op
dit punt en de liefde voor zyn overleden
vrouw ziskeiyke vormen had aangeno
men.
Thans kom ik aan den dood van Sir
Roderick. Ik behoef nu niet verder in
bijzonderheden te treden omtrent mijn,
doen en laten, daar je dit nu wel zult
begrijpen na alles wat ik tot nu toe heb
geschreven. Toen tiü ziek werd, was ik
in Londen en toen lk ijlings op Wetsto-
nes terugkeerde, was hy al buiten be
wustzijn, zoodat ik alleen maar zoo ge
trouw mogelUk tUn wenschen kon uit
voeren. Ik wist wat ik met zijn lijk
moest doen. Het moest worden gebal
semd, naast dat van zyn vrouw wordnn
gelegd in de geheime kamer en dan
moest hun grafstede voor altyd vernie
tigd worden. Hij had mij toegestaan mij
daarvoor van een helper te voorzien, een
tuinman, Braithwaite geheeten, dien ik
wist, dat ik vertrouwen kon. Wij legden
bet lichaam in het gewelf; ik betaalde
Braithwaite het bedrag, dat hem be
loofd was en zond hem het land uit.
Nu heb ik weer om hem geschreven sn
op 14 Maart zullen wij dtoor de geheime
kamer te vernietigen, dit deel van do op
dracht hebben voltooid. De plaats, waar
je vader en moeder begraven zijn, it liet
eenige, wat voor je verborgen moot Wij
ven en de eenige «tTafbare hendiling,
die ik heb gepleegd, lt, d&t lk bat lijk
van mijn meester verduisterd lub Minr
wit tr ook ftbturt moge, ik m! kitmtv
Neerland's varkens, gansc^ onkundig
Van de crisis, enzoovoort,
Hadden zich aan de berekening
Van de menschen niet g«etoord.
De gevolgen van hun dwaling
Bleken ons daw ook al ras:
Circa 100.000 biggtn
Waar bepaald getn plaat» voor wat.
Hoe dat surplus kwijt te worden?
Dat wat toen de groote vraag.
Wat hst vleetoh wtl te verdragen
Door een Noderlandschen maag?
Dat bleek nog al mee te vallen
En zoo zien we in ons land
Niet het walgelijke echouwzpel
Dat het voediel wordt verbrand.
Door verztandig overleggen
En door bere.dwilligheid
Wordt voor duizenden gezinnen
Werkelijk een feest bereid.
In deez' tyden vol verwarring
It dit een verheugend feit
En maakt Nederland bij and'rtn
Wel een gunstig ondersoheid.
Triomfantelijk komt vader
Met de buit de kamer inl
Schraalhans was er keukenmeester,
Zeer tot schade van H gezin.
Thans neemt moeder weer d» leiding
En de kinderen die ayn Wij,
Want dit „waardelooze" voediel
Ie vohr hen een lekkernij!
aanloopen. Hij wist de twistenden tt
•oheiden en de twee GieUpergen verlie
ten het kasteel.
Den volgenden dag eahreef Von Hun
gerstein een brief aan den landvoogd en
opper-baljuw van El«as, waarin hij rap
port deed van het gedrag der GieUper
gen en om bescherming vroeg. De land
voogd, Gulll&uxne de RLbeauplerre, wat
een streng man, die in zijn dienst had
krijgsman Thibaut Lookmann, onwankel
baar, dapper en onaantastbaar eerlijk.
Lookmann werd naar Hungerstein gezon
den, om onderzoek te doen en het gevolg
daarvan wat, dat hy Gieisperg, vader en
zoon, als gevangenen meenam. Zy wer
den verbannen en in Elzae hoorde men
nimmer meer iets van hen.
De eerste Sftiwe poging van Cunegonde,
om zioh van haar man te ontdoen, was
dut mislukt en het leven op Hungerstein
ging zijn gewonen gang. Cuisegonde zocht
afleiding op de jacht en bij tto'n gelegen
heid werd zij aangevallen ,öior oca bc .'r,
waarbij haar leven gered wérd door een
jongen edelman uit Genéve, genaamd
Laubgasae.
Wat er later preoiea ft gebéurd, ifsat
niet vast, maar het laat zioh gissen.
Lauibgasse kwam herhaalde!fjk op het
kasteel Hungerstein, hij maakte Cune
gonde het hof, maar gaf na drie maan
den zijn pogingen op, daar de jonge
vrouw standvastig deugdzaam bleek.
Op den morgen van 18' Juni 1487,
kwam de stalmeester van Hungerstein bij
versohilUnde buren om te vragen, of de
heer Von Hungerstein daar was of ge-
et wat, want hij had den vorig in
avond het kasteel verlaten sn was er nist
teruggekeerd. Wilhelm (bleek bij geen zij
ner vrienden te zijn. Hij waz verdwenen
en niemand wist waarheen. Toevallig
opende «en week later Cunegonde een
koffer, wtarin Wilhelm zijn papieren be
waarde, en daar rond zij bovenop een
brief van haar man. HU schreef daarin,
dat hij, om voor «tjn vele zonden boete te
doen. een pelgrimstocht had ondernomen
naar een ver afgelegen oord en dat hij
vereooht geen onderzoek te doen naar lijn
tocht. Verder bepaalde hij, dat Cunegon-
altyd blijven zwijgen.
Sir Roderlok had mij gezegd, ilat ik
zijn exeoutsur-teiiamentair zou zijn en
lh die hoedanigheid moezt ik jou ale zijn
erfgenaam al zyn eigendommen ov«rdr«-
Sen. Maar dit kon lk nlot vorder dan )4
faart doen, zonder het geheim te schen
den en zoo kon ik niet belotten, dat Guy
Bertram tydelljk bezit nam van bet
landgoed. Maar wel kon ik hot leeuwen
deel van Sir Roderick's vermugen, dat,
zooals je weet, in koitbare juweelen be
legd was, in veiligheid brengon en ik
verborg ze op dezelfde plaais, waar de
lichamen van Sir Roderick en »bn
vrouw lagen. Als hst oogenblik daar la,
zal ik se je geven, of ale ik geetorven
mocht zyn, heeft Braithwaite opdracht
je de plaat» te wyzen, waar de oollecti©
zich bevindt.
Na gedaan te hebben, wat lk als mijn
plicht beechouwde, ging lk onmiddellijk
naar Glasgow en trad als compagnor in
de firma, die je bekend is. Ik heb het
groote geluk gehad niet ontdekt te wor
dende beste belooning, die lk voor
mUn diensten kan wenschen. Maar zelfs
een veroordeelend vonnis had mij niet
tot «preken gedwongen, zooals ik je bij
ons laatste, stormachtig onderhoud in
Glasgow heb verklaard.
En hiermede, George, ben ik aan het
eind van mijn uiteenzettingen gekomen.
Ik heb getracht 'je alles zoo duidelijk
mogelijk te maken en ik verzoek Je niet
te hard over mij te oordeelen. Jk heb
geen ander verlangen gehad dan mijn
plicht te doen tegenover myn beminden
meester je vader; mijn eenig levens
doel, mijn eenige vreugde, is geweest
hém tt dienen naar mijn bette kraeh-
tfn' ROBERT MARTIN RICHAWJS."
de zijn universeel erfgenaam wat.
De rouw op het kasteel duurde niet
L&nff, want reeds spoedig zagen de voor-
bUgangem, dat er 't avonds feest wat, en
mon zag den stalmeester Simbert loopen
ln de kleederen van den heer Von Hun-
gereteln. lilt wekte optien en lilt het op-
«ien kwamen praatjes, en die praatjes be
reikten het oor van don landvoogd, die
Wilhelm Meyer, een baljuw, op onder
soek zond, daar Lookmann voor een an
dere «aak afwezig wat. Meyer hoorde
een aantal getuigen, maar rapporteerde
aan zijn heer, dat uit geen der verklarin
gen kon opgemaakt worden, dat er iets
strafbaar» wat voorgevallen. Maar toen
Rlibeauplerrt de rapporten doorlas, vond
hij daarin toch aanleiding om, zoodra de
getrouwe Lookmann wat teruggekeerd,
hem met een nieuw onderzoek te belat
ten.
Den volgenden dag reed Lookmann met
zes man naar Hungerstein. Daar aanga-
kranen liet hij het gebeole personeel in
afzonderlijke vertrekken optiulten en toen
dit gebeurd wat, begaf hij zioh naar de
plaat», waar de huisknecht gevangen tat,
opende de deur en greep den man bij lijn
keel, terwijl hij uitriep:
„Sohurk, nu weten we het. Jij hebt jt
heer vermoordl"
De knecht ontkende krachtdadig, dat
zooiett zou hebben plaats gehad, maar
Lookmann antwoordde, dat de «talmeet-
ter Simbert gezegd, had, dat de knecht
den heer Von Hungerstein had ver
moord.
Watl" riep de kneoht, „durft hij dat
zeggen. Nu, dan «al ik alles vertellen. Ik
ben medeplichtig, maar niet de dader.
Simbert heeft hem vermoord en de «defe
vrouw heeft hem haar oelntuur gegeven,
om den heer te worgen. Ik heb allttn
maar geholpen."
D» feiten waren nu spoedig bekend,
Cunegonde had haar personeel ge
vraagd, am boar man ts dOoden, maar
de tam geld, die tij daarvoor bood, wae
hun te klein. Zij bezat niet meer en daar
na bood zij zioh zelf ale prijs. De knech
ten namen dat aan. De twee bedienden
overvielen Wilhelm, terwijl hij ellep, bon-
HOOFDSTÜK XXXI.
Dt nl^tiwt Irffltnatm tn dt Oudt.
Georgt wat mtt het document ln dt
bibliotheek gaan zitten, om het in alle
rust te kunnen lezen, vóór hij dtn in
houd aan Guy en Calthorp meedeelde.
Langen tijd zat hij kalm voor zich uit t«
staren, toen hij met lezen gereed wat.
Allerlei dingen, die hem vroeger duister
geschenen hadden, werden hem nu dui
delijk, maar er wat geen verbittering in
hem tegen den man, die hem door zijn
daden, welke zoo verkeerd hadden ge
leken en die nu toch volkomen logisch
bleken te zyn, zoo gekweld had. Het wat
eerder medelijden, dat hij voelde bij de
gedachte, dat Richard'» leven aan een
allesbeheerichend doel wat gewyd ge
weest, op zichzelf prijzenswaardig ge
noeg, maar dat hem door de ^verdrijving
tot vreemde tn niet steede te verdedi
gen handelingen en hem tenslotte een
verschrikkelijken dood had gebracht.
Ook naar zijn vador gingen zijn ge
dachten als vanzelf uit. Ook jegens ae-
zen voelde hij geen bitterheid, ofschoon
hij hem veritooten had en veroordeeld
tot een leven van vele moeilijkheden en
betrekkelijke okmoede. Het leed geen
twijfel, dat 8ir Roderick in weerwil van
zijn groote gaven en toherp veretand in
dit opzicht zijn evenwicht wat kwijt
geraakt tn niet met dtn maatstaf van
een gewoon mtnsch gemeten kon wor
den. Maar wat tilt andere overwegingen
by George op den achtergrond drong,
was de zekerheid dat zijn vader trots op
hem gewent wat. Hij wat onuittprtkt-
ïyk dankbaar, dat hy d 11 wist.
(Slot volft). -
