r
Uit de geschiedenis van:
ra
Bergambacht.
Hoornaar.
vnrjOKt so jANVAm m
Bergambacht.
Buitenland.
0
DERDE BLAD
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT. Schoonhoven**» Courant
JANUARI 1«B
JEUGDOEFENINGEN.
Raadsvergadering op Dinsdag 20 Dec.
Aiwmig de hoeren Van Dam, A. Oo-
kam en aanvankelijk wethouder Van don
Dool.
opening door den Voorzitter,
inwgaBieeater J. Kooiman, leest de secre
tarie de notulen, welke worden goedge
keurd.
Onder de ingekomen stukken ia een be
richt van Ged. Slaton, dat zij de verorde
ning op het verhaal van pensioensbijdra
gen hebtben goedgekeurd.
Voorts van hetzelfde collego het be
sluit inzake de jaarwedden van Lurge-
rneestei, wethouders, secreiar's, ontvuu-
g"r en amb.eniir van d«» l»urgcrli> n
stand, waarin bepaald wordt, dat een tij
delijke korting zal wordeu toegepast op
de jaarwedden \an 5 pCt.
B. eu W. v-u yohoonhovon bericht-n,
dat op de jaarwedde van den vleeskeu
ringsdienst pCt. gekort is Voor deze
g"»neente wordt dit nu ook boptald
Al deze stukkon worden voor kcnid*-
ft-ving aangenomen.
Aan eenige tanorkiagjn van G-d Sta
ten inzake de verordeningen opc i 'on
grond- en poraouoola belasting, s ellen
B en W. voor te voldoen
Hot betreft hier slechts administratieve
bepalingen.
Aldus wordt besloten.
Van de N.V. T. van Duyvondijks
Scheepswerf is een verzoek ontvangen in-
«ake verlenging der wachtgeldregeling.
Dit verzoek komt periodiek terug.
Op voorstel van B. en W. wordt beslo
ten, het contract te verlengen.
De heer P. Bode Wz. verzoekt den
pachtprijs van 't door hem gehuurde ge
deelte haventerrein te verlagen met f 1 a
f 0.76 per Mi2. en ontheffing von de paOht
van 15 vierk. M., een stuk, dat hij niet
meer noodig heeft.
B. en W. zijn van meening, dat de buur
verlaagd kan worden van f 8 op I 4 en
van f IjöO op f 1 per vierk. M. Hij wil
een stuk land laten schieten en een van
dezelfde grootte er bij nemen nabij de
weegbrug, zegt de Voorzitter.
De heer Van Buuren gelooft, dat
de voorzitter de juiste voorstelling van de
zaak gegeven heeft.
Spr. meent, dat de huurprijs tooh nog
te hoog is, want de bouwerij staat geheel
stil en Bode heeft geen afzetgebied. Een
reductie van 75 cent per vierk. M., zoo
als Bode vraagt, vindt spr. genoeg.
De heer S t o 1 k e r ondersteunt dit
voorstel.
De heer A. D. O s k a m gelooft, dat het
in het belang van 't verkeer is, het stuk,
dat Bode er bij wil hebben, niet te verhu
ren, omdat er dan bij lossing een opeen-
hooping van verkeer kan komen.
De Voorzitter wil in stemming
brengen het voorstel: dezelfde stukken
terrein te verhuren op een huurprijs als
door B. en W. voorgesteld, dus f 1 per
vierk. M.
Dit wordt tenslotte zonder stemming
aangenomen.
Een voorstel van B. en W, om het
grasgewas van de gemeente wederom.te
verhuren aan den heer G. Kok Gz. voor
een tijdvak van 2 jaren, wordt aangeno
men.
Dan volgt een voorstel van B. en W.
tot wijziging van de verordening op den
keuringsdienst van vee en vleesch.
Dit voorstel vindt zijn jfrond in een
verzoek van den heer G. van Leeuwen,
die schrijft, dat hij niet weet, wanneer 't
destructiebedrijf in werking zal treden en
vraagt dus verlenging van vergunning tot
bet houden van zijn noodslaohtplaata.
In de verordening moet nu ook tot uit
drukking komen, dat er. meer dan één
slachtplaats, ie.
Hierover moet bet advies van de Ge-
■ondheidsoomiimssie gevraagd worden,
wat dan ook gedaan is.
Mondeling is gunstig geadviseerd,
doch het schriftelijk advies moet nog bin-
Behoudena goedkeuring door de Gezond
heidscommissie wordt het voorstel aange
nomen en het verzoek van den heer Van
Leeuwen ingewilligd.
B. en W. stellen voor een verordening
vast te stellen, 'betreffende het verleenen
van drankvergunningen en verloven A.
In deze gemeente geldt een verorde
ning van 1Ö10, welke strengere eiachon
stelt dan de thans geldende drankwet ten
opzichte van de oppervlakte van de loka
len.
Besloten wordt deze verordening te wij
zigen.
Verder stellen B. en W. voor, aan Ged.
Staten voor 2 jaren vrijstelling te verzoe
ken van 'het geven van onderwijs in vak j
(lichamelijke oefening) aan de openbare
scholen, omdat er geen lokaliteit bestaat
Dit wil echter niet zeggen, dat er niets
gedaan wordt aan deze oefeningen.
Tot 1 Janauri 1996 kan de vrijstelling
verleend worden.
De heer Van Buuren heeft al me
nigmaal gepleit voor invoering van licha
melijke oefeningen. In verband echter
met de tijdsomstandigheden zal spr. zich
bij het voorstel van B en W. neerleg
gen.
Dit wordt aangenomen.
Volgt de benoeming van een lid van het
Heilige Geest- of Algemeen Arabestuur,
m de vacature H. van Dam. De aanbeve
ling luidt: 1. H. van Dam; 2. H. van den
Berg.
Benoemd wordt de heer H. van Dam.
Fen voorstel van B. en W. om den
heer M Slingerland wederom voor een
jaar te benoemen tot haven- en waag-
ro eest er wordt aangenomen.
De schoonmaakster aan de 2e oponbare
lagere school mej M. de Jong, is al
sinds April 1932 ziek. Er is nu een tijde
lijke waarneemster, n.,1, 'haar zuster.
De medeedeling is ingekomen, dat mej.
De Jong niet meer in et&at zal kunnen
fijn boor betrekking waar te nemen.
Benoemd wordt haar «aster voor den
tyi U «Uktf tm Vi ii
Jong, dJ« gemeente-ambtenares blijft zoo
lang zij nog geen pensioen heeft
Het volgend punt is een verzoek van
bet
plaatselijk crisis-comité
om een subsidie uit de gemeentekas van
5 oent per inwoner over 193S. Dit geldt
voor menschen, die bijv. door ziekte hulp
noodig hebben.
Wanneer het plaatselijk crisis-oomité
putten wij uit de kas van het nationaal
crisiscomité, moet het pl. comité ook aan
de gemeentekas 'subsidie vragen Met 6
cent per inwoner krijgt het pl. comité on
geveer f 400.
De heer J. Boer vraagt, of het crisis-
comité ten bate van het algemeen is, of
alleen voor werkloozen.
De Voorzitter iioht toe, dat in het
nat. crisis-comité een commissie bestaat,
die de belangen behartigt van de werk
loozen, welke categorie ook in het pl. co
mité tot uiting komt.
Het voorstel wordt aangenomen.
Volgt een voorstel van B. en W. om
den Kerkweg, voor zooveel gelegen tus-
sohen den Schoonhovenschen Kerkweg
en Bovenberg in werkverschaffing aan
werkloozen te laten verbeteren.
De Voorzitter stelt voor in ge
dachten te gaan naar de Kerkweg in de
richting van den Bergweg.
Er is gesproken over werkverruiming.
Alleen het voorstel om den Bergweg te
verbeteren, heeft genade in de oogen van
B. en W. kunnen vinden.
D» kosten zijn begroot op f 2600, behal
ve de kosten van het ontwerp. B. en W.
vragen nu een orediet van f 9000.
Spr. zegt, dat nog gevraagd ia dit werk
te mogen uitvoeren in werkverschaffing,
opdat er subsidie verkregen kan wordnn.
De heer S t o 1 k e r vraagt, of er nu
ook f 90 per week uitgetrokken wordt voor
den gemeente-opzichter.
De Voorzitter zegt, dat er 6 pCl.
uitgetrokken ia.
De heer S t i g t e r vToagt, of er onder
de werkloozen geen menschen zijn, die
minstens even groots capaciteiten hebben
ten opfcichte van dergelijk werk.
Wethouder Blanken zegt, dat het
ontwerp toch gemaakt moeet word on.
De heer Van Buuren vraagt naar
de loonen.
De Secretarie zegt, dat er f 1550
arbeidsloon in de begrooting is opgeno
men, verder is er geen nadere toelich
ting.
De heer Stigte r zegt, dat er geen
kruinbreedte opgegeven is.
Wethouder Blanken antwoordt, dat
de rijweg 2 M. breed wordt, met twee
wisselplaatsen.
De heer S t i g t e r acht het gewenaoht,
den weg over de geheele lengte te ver
broeden. Het werk moet practisch aange
pakt worden.
DeVoorzitter vraagt zich af, hoe
veel rijtuigen daar per jaar paiseeron.
Dat aantal is gering.
De heer S t i g t r zegt, dat van de ge
legenheid gebruik wordt gemaakt. Het
verkeer wordt bij een goeden weg van
zelf drukker.
(Wtethouder Van den Dool komt ter
vergadering.)
Eet voorstel van B. en W. wordt aan
genomen, behoudens overeensteming met
het polderbestuur.
Wethouder Blanken wijst er op, dat
het polderbestuur wel moet weten, dat
het onderhoud aan den polder blijft.
Daarna komt aan de orde een voorstel
van B. en W. tot het instellen van een
De andere mogelijkheid is dat Berg
ambacht van het contract af kan. Hier
op gaat spr. echter n'et in. Nu is de
vraag: hoeg kan dé Kerkweg geölectrifi-
ceerd. worden. Dit kan alleen door sa
menwerking van beide gemeenten.
Ammerstol ziet in de toekomst de
mogelijkheid om eenige winst te krijgen
uit de exploitatie van den Kerkweg,
maar voorloopig zal Bergambacht het
verlies moeten betalen op de exploitatie
en het kapitaal verstrekken van f 9000.
Men hoopt echter dat het verlies wel
dra in winst veranderd zal worden.
Weth. v. d. Dool heeft een onderzoek
ingesteld langs den Kerkweg. Spr. heeft
het ontwerp-overeenkomst voor zich en
nu spr. in de practijk met de menschen
in aanraking is geweest, komt h« tot
geheel andere cijfers. Hij wil daarom
het voorstel aanhouden tot'de volgende
wethoudersvergadering.
De Voorzitter merkt op dat de
lichtcommissie ook een onderhoek inge
steld heeft.
ontwikkelingscusus voor werk
loozen
in bouwkundig teekenen.
De Voorzitter deelt mede, dat de
minister gevraagd heeft cursussen op ie
ridhten voor werkloozen. Deze zouden
overdag gehouden moeten worden, doch
daarop kan het gemeentebestuur niet in
gaan, omdat dit te veel zou kosten.
'Een tweede circulaire is ingekomen
met heel wat mildere bepalingen on met
toezegging van subsidie.
De heer Stomps uit Schoonhoven geeft
thans les in bouwkundig teekenen.
B. en W. hebben onderhandeld met den
heer Stomp» en nu kan aan den minister
gevraagd worden, een cursus in bouw
kundig teekenen op te richten in samen
werking met Anxmerstol. Er zijn nu 25
leerlingen, die zich daarvoor aangemeld
hebben. Er moeten dus teekenbehoeften
aangeschaft worden enz. Een en onder
kost per leerling f 5.10.
Het onderwijs zelf kost f 91 per kwar
taal en «aalhuur f 2.50 per week.
B. en W. zijn hiertoe slechts bereid,
wanneer de minister subsidie toezegt.
De heer Van Buuren zegt, dat de
voorzitter een belangrijk punt vergeten
beeft en wil algemeene ontwikkeling.
Een cursus daarin vindt spr, van even
groot belang.
De Voorzitter zegt, dat een derge
lijke cursus niet valt onder die, welke de
minister bedoelt.
De Secretaris zegt, dat er sinds
1924 een post op de begrooting staat ter
bestrijding van de kosten van ontwikke
lingscursussen, doch er bestaat geen be
langstelling voor, niemand meldt zich
aan.
Het voorstel van B. en W. wordt zon
der stemming aangenomen.
Eenige comptabiliteitsbesluiten wor
den goedgekeurd.
Electrlflcatie Kerkwofl.
De Voorzitter stelt nu een belang
rijk vraagstuk aan de orde, namelijk de
electrificatie van den Kerkweg. Er
wordt van alle kanten naar gevraagd.
B. en W. zijn van meening, dat aan het
verzoek voldaan moet worden. Er lig
gen echter nog verschillende voetangels
en klemmen. Er 's n.l. een contract
waarbij Ammerstol concessie kreeg om
den Hoogendijk en den Kerkvreg te ver
lichten. Nu zou dus Ammerstol dien
Kerkweg moeten verlichten, maar daar
fit lete in wat het dag, btituur atet aan
lokkelijk voorkomt.
De raad gaat over in geheime verga
dering ter bespreking van dit punt.
Na heropening deelt de Voor si l-
t e r mede dat het voorstel herhaald
wordt om medewerking te verleenen tol
electrificatie van den Kerkweg, dat
Ammerstol de exploitatie ter hand neemt
dat het exploitatieverlies Bergambacht
zal dragen en dat BergaÊBaöht f 3000
leent aan Ammerstol.
Weth. Blanken zegti, dat Berg
ambacht geen onderhoud op zich kan
nemen, behalve b.v. het bteilen ran
nieuwe palen.
Het voorstel wordt aangenomen.
Van de rondvraag
maakt het eerst de Voorzitter ge
bruik om zijn reeds vermeide rede ie
houden over de drinkwatervoorziening.
Spr. uit zijn grootg teleurstelling over
het verloop van de vergadering te Stol
wijk en voert een warm pleidooi voor
den aanleg.
De heer S t i g t e r herinnert eraan,
dat hij in de voorlaatste vergadering
heeft gevraagd of de rietsnijders een toe
slag konden krijgen voor het werk.
De Voorzitter zegt, dat dit asm
den minister gevraagd is, maar dat nog
geen antwoord is ontvangen.
De heer 8 tigter zegt dat de riet
snijders geen steun gevraagd hebben.
De Voorzitter zegt dat een toe
slag aan de arbeiders ook in het voor
deel van de eigenaars is.
De heer Stigter zegt dat andere
menschen het geld weghalen zonder
eenigen arbeid te verrichten.
De Voorzitter zegt dat de regee
ring nooit toeslag geeft, want men
kweekt daardoor werkloozen. Spr. geeft
een voorbeeld van een boer die f 4 toe
slag zou vragen voor het loon van een
arbeider. Als dat ging, dan worden alle
arbeiders ontslagen, die meer verdienen
dan de steum geeft. Spr. zegt dat den
minister uitvoerig geschreven is, doch er
is geen antwoord gekomen.
De heer S t i g t e r vraagt nog of de
een of onder door het steuncomité be
voorrecht wordt. Spr. heeft een persoon
op het oog, die tweemaal heeft aange
klopt, doch is afgewezen; daarentegen
zijn er die zelfstandig handelaar zijn en
hun aardappelen in den' grond hebben
laten zitten, doch die direct steun gekre
gen hebben.
De voorzitter zegt dat er niet met twee
maten gemeten wordt. De gevallen wor
den beoordeeld na$r de rijkssteunrege
ling, Onder sommige omstandigheden is
het pijnlijk om de verdiensten voor 2/3
af te houden en daarmede wordt wei
eens rekening gehouden. Wij smijten het
geld niet weg. Spr. vraagt dit punt on
der vier oogen te behandelen.
De heer T. Boer terugkomende
op de rede van den Voorzitter betreffen
de de waterleiding zegt, dat de Voor
zitter inet kan berekenen hoeveel het ar
beidsloon over 5 jaar zal zijn.
De heer S tolk er wil den Voorzit
ter danken voor diens redo over de wa
terleiding. Spr. hoopt dat in de volgen
de vergadering een voorstel zal komen
om waterleid ng aan te leggen. Holland
is nog niet zóó ara; spr. noemt eenige
cijfers daaromtrent.
Voorts heeft spr. gezien dat de boomen
op het kerkhof gerooid zijn. Spr. dringt
er op aan nu eens een aula te bouwen.
De Voorzitter zegt dat die boomen
gerooid zijn omdat ze ziek waren.
Wsrkloozsnsteun.
De-heer Van Buuren merkt op dat
na Nieuwjaar meer menschen uit hun
bondskassen zullen gaan trekken en
daardoor minder zullen gaan ontvangen
dan thans. Spr. vraagt het steuncomité
het tekort aan te vullen. Dit mag, zoo
als het in Looser ook geschiedt. Spr.
heeft een paar malen het voornemen ge
had om aan den Raad een adres te
richten een Kerstgave te geven van 25
pCt. van den steun. In Reeuwijk heeft
de voorzitter daarom den raad mede
gedeeld dat er een circulaire van den
minister is, dat 25 pCt. gegeven mag
worden. Houdt men een dergelijke circu
laire weg?
De Voorzitter: Dat is geen op
merking.
De heer'Van Buuren heeft een
geval ontdekt van een persoon die met
f 3 afgescheept is. Zoo ets vindt spr.
niet goed, dan kan de steunregeling wel
op haar kop gezet worden. De steun is
niet voldoende. Het oprichten van een
crisiscomité is voor spr. daarvan het
bewijs.
De Voorzitter atnwoordt, dat ten
aanzien van de mBnschen, die straks
uU de kassen zullen trekken, spr. al van
plan was voor té ste'len een toeslag te
"even zó. dat „zij weer evenveel krijgen
als bij de steunregeling. Of de min'ster
h^eft te"enovpr Bergambacht een ande
re houding aangenomen, of het bericht
's niet juist, et geval, dat iemand met
f 3 zou zijn afgescheept. Is in behande
ling. Wat de Kerstgave betreft, zegt
ipr. dat e* onderscheid tusschen men-
•oh«n dit 7 t 8 maand» wtrkloo» jijn
m kw (U* pm wwKooi wirtw. Hit
Ia Meokleniraur oefent men de jeugd ran 10 tot 15 jaar op militair» vijn, onder
leiding van onder-oficierea.
dag. bestuur heeft het voorstel gedaan
om aan alle steun-trekkers, die vóór 5
December werkloos waren, een Kerst
gave te geven. Zij, die na 5 Dec. werk
loos kwamen, komen er niet voor in aan
merking.
De heer Van Buuren dacht dat de
raadsleden altijd een mededeeling kre
gen van goedkeuring ran een raadsbe
sluit of het inkomen van een circulaire.
De landarbeiders zijn in klasse terugge
steld. Spr. vraagt welks wijziging ds
minister heeft aangebracht.
De Voorzitter zegt dat ds gshesle
steunregel ng voorgelezen is en in den
breede is uiteengezet.
De heer Van Buuren gelooft toch
dat de minister spr. in het gelijk ge
steld heeft. Spr. heeft aangedrongen op
reorganisatie van het orgaan. De minis
ter heeft een circulaire gezonden waar
in staat dat het orgaan voor het mee-
rendeelè uit raadsleden moet bestaan.
Waarom wordt zoo'n circulaire in Reeu
wijk wel voorgelezen en hier niet. Dat
stuk had hier ook moeten aanwezig zijn.
De Voorzitter zegt dat de circu
laire aan B en W. ia gezonden en dan
beeft ze hier niets te maken, maar spr.
verzoekt toch den secretaris ze voor te
lezen.
Uit de voorlezing blijkt, dat het den
minister gewenscht voorkomt, dat „het
orgaan" voor het meerendeel uit 'raads
leden bestaat, omdat de raad de gelden
moet voteeren
De Voorzitter merkt naar aanlei
ding hiervan den heer Van Buren op,
dat de minister slechts de wenachelijk-
heid uitspreekt en niets gebiedt.
Tenslotte is de circulaire aan B. en
W. gericht en niet aan den raad.
Weth. Verdoold merkt nog op dat
onmogelijk alles wat aan B. en W. ge
richt is, aan den raad kan worden be
kend gemaakt.
Hierna sluiting.
Gemeenteraadsvergadering op 22 Dec.
Met kennisgeving afwezig de heer D.
Hakkesteegt. Voorzitter burgemeester
Wisboom.
Na opening der vergadering leest de
secretaris de notulen, welke ongewijzigd
worden vastgesteld.
Onder de ingekomen stukken is de be
grooting van den keuringsdienst van
waren te Dordrecht voor 1933, waaruit
blijkt dat deze gemeente moet betalen
f 81.72.
Ged. Staten berichten, dat een tijdelij
ke salariskorting van 5 pCt. geoorloofd
is.
Weth. A a n e n spreekt er zijn leed
wezen over uit, dat de gemeenteraad in
deze zoo weinig invloed heeft.
De voorzitter zegt, dat het hem
niets zou kunnen schelen als op zijn sa
laris een grootere korting was toegepast.
De heer De B r u ijn meent, dat een
terugstorting in de gemeentekas wsl aan
te bevelen zou zijn.
De voorzitter zegt dat dit niet
kan.
Voorts is ingekomen een verzoek van
de Bijz. Vrijw. Landstorm, afd. Hoor
naar, om toekenning van een jaarlijksche
subsidie.
De voorzitter informeert, hoe
veel voorheen is gegeven, waarop wordt
geantwoord van f 25.
Wethouder A a n e n en de heer Van
Beuzekom zijn er voor dit bedrag
wederom te verleenen.
De heer De B r u ij n is er in principe
ook voor, doch zal tegen elke aanvrage
om subsidie stemmen, aangezien de
meerderheid in de vorige vergadering
ook was tegen subsidie-verleening aan
„Volksonderwijs", voor een cursus her
halingsonder wya. I
De heer Van Kleef wil f 10 ver
leenen, terwijl wethouder De Kuipr
voorstelt om f 20 toe te staan.
De heer S1 o b verklaart zich ook te-
gsn de subsidie. Het vooretel-Kuipe»
wordt verworpen met 4 tegen 2 stemmen.
Tegen de heeren De Bruijn en Slob.
Ingekomen zijn voorts verzoeken om
pachtverlaging over 1992 en wsl voor df
gemeente-eigendommen met 85 pCt. en
voor de eigendommen van het burgerlijk
armbeetuur met 40 a 30 pGt.
De heer Van Kleef vindt 40 pCt
gemotiveerd. Zoo noodig zal hij dit voor
stel verdedigen.
De heer S 1 o b ie van meening dat voor
sommige pachters een verlaging van 100
pCt. wel te verdedigen zou zijn, doch er
staat natuurlijk tegenover, dat ook som
mige verpachters zelfs 90 pCt. verlaging
niet missen kunnen.
De heer Van Beuzekom teekent
in schrille kleuren de positie van het bur
gerlijk armbestuur, en zou 80 pCL ver
laging willen toestaan.
De heer De Bruijn vindt, dat aan
sommige pachters noodig 50 pCt. moest
worden toegestaan, terwijl ar Ook zijn,
voor wie 30 pGt. te veel ia. Spr. zon het
een schande vinden, als allen gelijk wer
den gesteld. Na zeer drukke discussies
over deze verzoeken, brengt de voorzit
ter tenslotte het voorstel v&n B. en W. in
stemming, om over de geheele linie 30
pCt. reductie toe te staan, waarbij de
heer Van Kleef, die zelf bouwer is, bui
ten stemming moet blijven. Dit voorstel
wordt aangenomen.
Als lid der commissie tot wering van
schoolverzuim wordt gekozen de heer W.
van Prooijen en herkozen de heer A.
Bongers.
De moderne arbeidersbeweging ts
Hoog-Blokland verzoekt de werkloozen
hier ter plaatse een Kerstgave te schen
ken Op voorstel van B. en W. wordt de
beslissing hiertoe in handen van het B.
A. en de controle-commissie .gesteld.
Het extra-verlof dat aan de kinderen
der hoogste klassen kan worden gegeven
gedurende 1 tot en met ,15 Juli wordt
verzet van 21 Juni tot en met 4 Juli, be
houdens goedkeuring van den inspecteur
van het L. O..
De rechten der gemeentelijke los- ra
laadpl aatsen worden voor 1933 op de
zelfde basis als voorheen vastgesteld.
Voorts wordt besloten de wallen dezer
los- en laadplaatsen, op te maken met de
puin, welke afvalt bij de toren-reparatie.
Vastgesteld wordt de begrooting voor
1933 van het burgerlijk armbestuur.
Bij de rondvraag informeert de heer
Slöb hoe het nu staat met de uitvoering
van het in Juni genomen besluit tot aan
bieding van een cadeau aan mevrouw
BaronZuidhof, in verband met haar
25-jarig ambsjubileum, ale onderwijxeree
aan de O. L. school.
De voorzitter zegt, dat Ged. Sta
ten dit besluit wel Jgebben goedgekeurd,
doch gezien het feit, dat de datum reedz
zoo lang verstreken is, zou spr. de zaak
nu maar willen laten rusten.
De raadsleden verklaren zich daar een
parig tegen, en besloten wordt alsnog
een cadeau aan te bieden.
De heeren De Bruijn en Van Beuze
kom worden aangewezen om zich daar
mede te belasten.
Hierna sluiting.
DE PREDIKSTER MAC PHERSON.
Mc. Pherson is de sticht
ster en leidster van een
der grootste Amerikaaji-
eoho godsdienstige sec-
ten, die door haar fantas
tische kerkbouw en ge
durfde reclame-methode
veel van zich liet spreken
in Los Angeles. Zij ia op
het oogenblik zoo ernstig
ziek, dnt <le dokters de
hoop hebben opg»g»v-jn.
VIERDE BLAD
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT, JcfiOorfhflV»fllch» Böürgm
Het Klooster Dsn Hsm.
In 't Jaar 1396 besloten enkele vrome
lieden, Qloes Hoek en Frederik Smit,
priesters beide, benovens Jan Bots. West,
allen burgers van Sohoonhoven, eon
klooster te atiohten. Bij hen sloten sich
aan Heer Gerrit Jonghe, ook priester,
Jan Bruyn en Gijebert Henriksz., Ieeken.
Deze mannen kochten in de buurt van
de tegenwoordige spoorhaite „Den Hem"
een hofstee met wat land, waar tij zich
metterwoon vestigden, en een kapelletje
bouwden als bedehuis.
De Heer van Schoonhoven, Guido van
ChatiUon, Graaf van Blois, gaf graag zijn
toestemming en mpreele steun. In 'n zeer
welwillenden brief spreekt hij zijn welge
vallen uit en beveelt de stichting in de
hoede van zijn ambtenaren, dat was 15
Mei 1896.
Spoedig echter werd 't bestsan der
Jonge stichting zwaar bedreigd.
Heer „Jan van Arkel", een der onrus
tigste leden van zijn roerige geslacht, erf
vijand van den Hollandaohen graaf, „ont-
zei-de" Albrecht van Beieren, d.w.z. seids
hem de veeto aan.
In 'n snelle etrooptooht plunderde hij
Alblasssr- en Krimenperwaard. De afge
zonderde»» v&n Den Hom ontvluchtten de
opon nederzetting en borgen zich binnen
de veilige muren van Sohoonhoven.
Toen eohter de vijand was afgetrokken
bracht heer Willem Kllnkert, geboren
Schoonhovenaar, een geweien huisbezor
ger van 't Floriehuie in Deventer, van
waar hij voor de pest was geweken, de
gevluchte broeders weer bijeen. Hij sorg-
de er voor, dat de «tiohting vaste inkom
sten kreeg uit vrijwillige bijdragen van
meelevende vrienden en eobonk, toen Ȇn
vader «verleed, zijn geheele erfdeel.
Door deze hulpmiddelen bracht hij 't
zoover, dat in 1407 de muren van 'n kloos
tergebouw konden verrijzen. Wat ris-
eobera, 'n enkele boer vestigden zich in
de nabijheid en een buurtschap ontstond.
Toep begon men de bewoners in de
wandeling te noemen de broeders in
Den Hem.
De oorsprong van dezen naam ligt in
't duister. Men heeft willen beweren, dat
die te danken was aan de hamvora van
den krommen Lekdijk daar, zoodat Hem
hier eigenlijk Ham zou beteekenen. Ook
heeft men gedacht aan verband met
't Duitsohe „htim" (huis) ('t Klooster
heette echter ook wel Hendrikevelde of
Michielsberg, de kapel, die later verrees,
was gewijd aan St. Mioh&él).
De officieels pastoor van Bergambacht
nam mede 'n zeer welwillende houding
aan. Hij had er geen bezwaar tegen, dat
men een kapel bouwde, en 'n kerkhof
aanlegde, terwijl hij aan de broeders aiie
pastorale reohten over hen afstond, mits
zij elk jaar in de P&asohweek, aan hem
(en zijn opvolgers) zouden betalen twee
lood zuiver zilver (liter is dit afgekocht)
en aan de kerk te Bergambacht zouden
geven één en twintig Brabantsche stui
vers jaarlijks, te voldoen op Psosch-
avond,
Bisschop Frederik van Blankenheim,
„de vader der religieusen, de vriendt aller
devoten", sprak mee zijn welgevallen uil
en gaf ook toestemming, om direct het
kerje en de altaren op den naam van den
heiligen aartsengel Michael in te wijden
en daarin dagelijks kerkdiensten te ver
richten. De opvolger van pastoor van
Lumen, Johan Geytdyn, gaf 28 Juli
1409 verlof op 't kerkhof allen te be
graven, die zouden wensohen in de nabij
heid der vrome stichting te rusten, mits
in 't geval, dat deze parochianen van
Bergambacht waren, pastoor en kerk daar
tooh hun rechten zonden ontvangen.
In tegenstelling met 't bekende spreek
woord van de houten kerken en de gouden
bisschoppen, vermeerderde hier met de
kloostergoederen, ook de godsvrucht der
kloosterbroeders en in 1414 verbonden
•ij zich op aandrang van genoemden W'll-
lem Klinkert, san de orde van boetvaar
digheid van St. Franolscut, kort te voren
door Paus Nloolaos IV ingesteld. Ne
gen broeders bewoonden toen H gebouw.
Snel groeide daarop echter 't aantal.
De waard had in die dagen veel van
zware overetroomingen te lijden (1491 St.
Elissibethevloed, 1428 opnieuw door
braak), dies gaf Graaf Engelbreoht vaa
Nassau In 1424 een stuk land, de Donk
van Brandwijk, aan 't klooster, tegen Mn
J&arlljktohe cijns, oo. op die hoogte eon
tweede klooeter te bouwen.
Ook hier was tamelijk gauw weer uit
breiding noodig en Nioolaaz "Wit van
Sohoonhoven, vierde prior van „Den
Hom", liet plan. 1450 uit eigen goederen
keuken en eetzaal aan dat klooster zet
ten.
Den len Januari 1452 stichtte Gerrit
van Poelgeest, Heer van Hoomade, een
dagelijkeche dienst aan 't altaar van de
H. Gatharina in het klooster Don Hem.
Intussohen was de adem van hervor
ming over 't klooeter gegaan, kardinaal
Nloolaae de Cuea, bezocht persoonlijk, op
'n reformatorleohe reis, de stichting, om
de vervollen tuoht te herstellen on ver
gunde den konvent-broedere de orde van
St. FT&nciscua te verlaten, om naar den
regel der Reguliere Kanunnikken te gaan
leven. Sedert is 't klooster een lid van het
Hollandeohe kapittel geweeet.
De kerk van het klooster werd in 1494
door de bliksem getroffen en brandde to
taal of. Om de kosten van 't opbouwen
te tinden, riohtte men toen, onder leiding
van prior Zeger Jan**, v&n Sohoonhoven,
een boekdrukkerij in. Boekdrukkerijen
waren nog echa&rsoh in die dagen en zijn
van groote beteekenis geweest voor de
toen snel voortgaande beschaving Vele
belangrijke werken kwam in Den Hem
van de pers, mot meesterhand vervaar
digd. Enkele vindt men nog ia onze mu
sea bewaard.
't Schijnt, dat in 1517 de kloosterlingen
het vodrnemen hadden om hun klooster
naar Rotterdam over te brengen, maar dit
is niet doorgegaan integendeel, men
trok weer aan 't timmeren on bouwde in
die tijd 'u sacristie en 't ooiterpand, ter
wijl in 1594 't zuiderpand Werd aangezet.
't Klooster is 'blijven staan tot 7 Juli
1572, toen werd 't door een geuzenlegor-
tje in brand gestoken. De kloosterlingen
hadden zich, met de kerksieraden, naar
Schoonhoven begeven.
Inpla&ts v&n een veilige schuilplaats,
vonden ze eohter een moordkuil. Want in
October namen de soldaten van Lumey
Schoonhoven in. Zij vingen Gaspar Ar-
nouds, verzorger der altaren en kerksie
raden en probeerden hem door pijniging
te dwingen, de plaats der verborgen
kloosterschatten san te wijzen.
't Gelukte 'hun niet en daarom sleep
ten ze hem, aan de etaart van eon paard
gebonden, naar Gouda, waar de ongeluk
kige aan de boegspriet van 'n schip ge
bonden werd en de volgende morgen om
haïs gebracht.
Enkele weken daarna vermoorddon ze
nachte in 't klooeter van St. Elka1>eth
op de Oude Haven, Dirk Gerritee van
Tergouw, bewoner van Den Hem, en de
12de November namen se gevangen de
toenmalige prior Cornelia Simons, bene
vens den onder-prior Jaoob Kruyk, af
komstig uit Gouda, met Cornells Reinler-
Mn van Sohoonhoven.
Voor voel gold kon men den prior nog
vrij kóopen, maar Lumey verwees beide
anderen tor g*lf* en den volgenden dag
werden se op de Stecnenbrug aan een no
tenboom opgehangen.
De logde leeft nog, dat dit klooster heol
rijk ie geweest, doch de rekening over 't
jaar 1567 bewijst, dat de gezamenlijke in
komsten dat jaar (in ons geld) f 2676,38
bedroegen en de uitgaven f 2559.48. De
irikoonsten waren meeat van de landerijen
die 't klooeter te Bergambacht on aan de
Vliet bezat, benevens van enkele erfpach
ten.
Niet lang nadat 't klooeter waz ver
woest, schijnen enkele dier goederen ver
kocht te «bn, althans in 1500 gaven de
Staten van Holland last om de pennin
gen der verkochte landen van Den Hem
tot verbetering van Gereformeerde Ker
ken te gebruiken. Niet alles was echter
vervreemd, want in het jaar 1699 werden
de inkomsten van het klooster toegekend
aan 't Gasthuis van Gorkum.
In 't jaar 1654 zag men nog een go-
deelt e der fundamenten en wat vervallen
muurwerk. Thans iz ook dat verdwenen.
OngevMr 1895 waren de kelders er nog,
ongeschonden, moor toen heeft men ex 'n
steenbakkerij gebouwd en zijn de kelders
opgeruimd.
De i
*teenproduotie, (er ligt daar 'n dik
ke kleilaag) was eohter niet loonend, de
klei wat te vet én de opbrengst te gering
doordat veel eteenen wegens wankleuren
slechten vorm uitvielen. In 1903 is de
zaak weer opgeheven.
Van de kloosterlingen verdient vermel
ding:
Cornells Lopeen (Cornelius Aurelius)
van Goudi, de leermeester van Erasmus,
in 't jaar 1494 prior van Den Donk ge
worden.
Keizer Maximiliaan kroonde hem tot
dichter en omstreek* 1520 i* hij in 'n reu-
ke van heiligheid gestorven
Zijn roem is te zijn geweest een voor
treffelijk geleerde, sierlijk sohrijver, hei-
derdenkend wijsgeer en braaf geestelijke,
die 't tuchteloos leven van de geestelijken
in zijn tijd vinnig bestrafte.
JAN VAN D" IS ALA.
Een laatste verzoeningspoging
In hst Oostsn, Ds 40-ursn-
wssk. Raadselachtigs tos-
stand In Dultschland.
Columbia sn Peru.
Er is op het oogenblik weer meer
hoop, dat het optreden van Généve in
zake het Japansoh Chineesche conflict
tot een verzoening zal leiden. De „com
missie van 19" is Woensdagmiddag
uiteengegaan tot hedenmiddag, na te
hebben besloten nog een laatste verzoe
ningspoging te doen, door aan den voor-
sitter der buitengewone Volkensbonds-
vergadering, Hym&ns en den secretaris
generaal, sir Erio Drummond, op te dra
gen, den Japanners te vragen, of zij ds
oorspronkelijke rerzoeningsresolutie sou
den aannemen, indien de slnsnede, waar
in over de uitnoodiging aan de Vernnig-
de Staten en Sovjet-Rusland gesproksn
wordt, werd geschrapt. De J&p&nsche ro-
geering had namelijk verklaard, dat deze
deelneming van at&ten niet-leden van
den Bond haar voornaamste beswaar
vormde.
De commissie kiest dezen weg, pm bot
niet tot een zuivere procedurekweetie
met een der partijen tot een breuk te
laten komen. Beantwoorden de Japan
ners deze vraag bevestigend, hetgeen
volstrekt niet zeker is, dan zal aan de
Chineesche delegatie gevraagd moeten
worden, of zij een verzoeningsactie zon
der de Vereenigde Staten aanvaardt.
Ook dit laatste wordt betwijfeld, omdat
de hoop der Chineezen op het oogenblik
Vooral op de Vereenigde Staten is ge
richt.
Anderzijds kan worden opgemerkt, dat
China bezwaarlijk de verzoeningsproce
dure kan afwijzen op grond van het feit,
dat er oneenigheid bestaat over de keu
ze der onderhandelaars.
Voorts is er nog een tweede kwestie:
de niet-erkenning van Mandsjoekwo,
welks ds Japanners niet kunnen aan
vaarden. Teneinde hieraan tegemoet te
komen, heeft de commissie van negen
tien deze niet-erkenning niet in haar
uitspraak zelve, doch slechts in de toe
lichting opgenomen, waardoor hieraan,
slechts de vorm wordt gegeven van een
plechtige verklaring van den voorzitter,
waaromtrent beide partijen deagewenicht
reserves zouden kunnen maken en
waardoor slechts alle overige leden van
den Volkenbond gebonden zouden zijn.
De Japanners hebben nu tijd om rug
gespraak met hun regeering te houdon.
Als tweede belangrijke bijeenkomst te
Génève duurt die van de buitengewone
Internationale Arbeidsconferentie nog
voort. Gisteren is het voorstel van de ar
beidersgroep tot handhaving van de
maand- en weekloonen in geval van in
voering van de 40-urige werkweek, ver
worpen met 81 tegen 21 stommen en 17
onthoudingen. Tegen het voorstel stem
den de geheele werkgeveregroep en een
groot aantal regeeringsvertegenwoordi
gers, o.a. dis van Dultschland, Engeland
en Zwitserland. De vertegenwoordigers
van de Fransche, de Italiaanache en de
Jap&nsche regeering onthielden zich van
stemming.
Vervolgens nam de conferentie met 41
tegen 21 stemmen en 7 onthoudingen het
voorstel van de regeer!ugsgroep aan,
waarin wordt uitgesproken dat verkor
ting van den arbeidstijd een geschikt
middel is ter bestrijding van do werk
loosheid en dat in geval van een inter
nationale overeenkomst tot verkorting
van den arbeidstijd de levensstandaard
der arbeiders niet ben&deold mag wor
den. Tegen dit voorstel stemden eveneens
alle werkgevers sn enkele regeerlngsver-
tegrawoordigsrs stemdoa er vóór.
In Dultschland hebben do politiek»
verwikkel'ngen van de laatste dagen wo-
der tot een raadselachtigen toestand ge
leid. In welingelichte politieke kringen
te Berlijn begint men meer en moer te
gelooven, d&t het zal uitloopen op een
conflict tusschen rijksregeering en rijks
dag. Enkele dagen geleden was men nog
van meening, dat de rijksregeering in
een toestemming der nationaal-socialis-
ten den rijksdag gedurende twee maan
den te verdagen, een tegemoetkoming
zou zien, doch thans is dit niet moor
het geval. Het schijnt, 'dat de regeering
in geval van een dreigend votum van
wantrouwen tot ontbinding van den
rijksdag zal overgaan. De 19» Februari
wordt reeds genoemd als dag, waarop de
nieuwe verkiezingen zouden worden ge
houden!
Anderzijds toonen de nationa&l-socia-
Prijsraadsel».
Hoe meer er op de rivier gevaren
wordt, hoe meer gevaar er is voor di»
varende menschen menschen en dus: hoe
meer gevaar, hoe meer gevaar.
D» prijzen zijn toegekend aan;
MARIA HEGEMAN, Olivier van
Noortplein 27, Schoonhoven, een
Bchoolétul met zwarte- en
kleurpotlooden, penhouder, pen-
doosje, vlakgom, puntaanslüper,
•na.
MAARTJE KOOY, Achterdijk bij
Leerdam C 9, een boek „De
drie zoon s". Maart je krijgt
bovendien nog een extra prijs. De
vorige week had zij bij de oplossing
al een mooi geteekend paard ge
zonden. Nu heeft zij het muisje
gekleurd, er een groot gedicht bij
gevoegd en ook de oplossing van
het raadsel weer geïllustreerd met
een stoomboot. We geven haar dus
als extra prijs een halssnoer
van ambersteenen.
De prijzen zijn heden aan de winnaars
verzonden.
Öier is weer kans voor jullie allemaal
roor nieuwe prijzen:
Ik ken menschen die urenlang
op het hoofd staan. Wie zijn dat?
Welk schot maakt geen geluid en
heeft nog nooit mensch of dier
gedood?
De oplossingen moeten des Donderdags
in ons bezit zijn.
Als prijzen worden uitgeloofd:
EEN BOEK GETITELD: „VAN
VOOR DUIZEND JAAR".
EEN VEERPISTOOL MET ZUIG-
PIJL EN R008.
VOOR ONZE MEISJES.
De grooteren onder jullie hebt na
tuurlijk al knoopag&ten leeren feston-
neeren, voor jullie is hier een heel aar
dig handwerkje, dat Je op zakdoekjes of
kleine kleedjes kunt werken.
Het materiaal, dat je kiest, is b.v.
zaoht gekleurd D.M.C.-garen of mou-
line, het laatste besluit uit 6 draden en
moet bij het werken gesplitst worden.
We beginnen met het patroon op de
stof over te brengen en knippen hiertoe
het roosjeemotief uit, daarna nemen we
•ra klein stukje doorslof papier, dat Je
bij een boekhandelaar kunt krijgen, leg
dit met de glimmende kant op de stof,
daarop het uitgeknipte patroon, dat je
met een paar dunne naalden vastzet, op
dat het niet verschuif en trekt heel
precies het motief na.
We beginnen nu eerst de bloem om te
festonneeren, maar rijgen eerit met
kleine steekjes langs de geheele omtrek,
daarna nog eenmaal vlak boven en
vlak onder deze rijgateken, zoodat je
met festonneeren een stevig randje op
kunt nemen. Ons voorbeeld geeft aan,
hoe die festonsteekjee over de rijgdra
den gewerkt worden. Jullie moet vooral
zorgen, dat de knoopjes van de blaad
jes aan de buitenkant komen en alle
steekjes netjes naast elkander komen,
zoodat zij aansluiten.
De steekjes maak je zoo, dat er een
koordje gevormd wordt van kleine aan
sluitende steekjes, evenais het halve
bladvormpje.
Zooals ik reed. iel, kunnen de te-
borduurde rooejee In een hoek van een
zakdoekje gewerkt .worden en ie Mn
bloem meer dan voldoende. Deze komt
ln de linker bovenhoek, denken Jullie
je een klein kleedje maken, b.v.
onder een vaaeje, dan breng je twee ol
meer bloemen op de «tot aan.
Ala jullie zóó ver van de stad woont,
dat le geen dooralagpapier kunt krijgen,
maar het werkje tooh graag zou doen.
dan zal JoJU» een stukje per poet
itura, dat I"»' foaoeg li voor d» rooa.
Eén stukje kun Je heel dikwijls gebrui
ken.
Tante Gé.
Hofcichtla&n 4, Den Haag.
DE VOGEL IN DE KOOI.
Teek-in op een vel papier een ledige
kooi en een paar centimeter daar van
daan een vogel. Nu moet de vogel in de
kooi gezet wordral
Neem een visitekaartje en leg dat lood
recht tusschen de beide figuren op het
papier, leg de top van uw neus op de
rug van het kaartje en kijk naar vogel
en kooi. Na enkele oogenblikken lijkt het
alsof de vogel in beweging komt en ziet
ge hem de kooi binnengaan en de plaats
innemen, welke op onze figuur met ge
stippelde lijnen is aangegeven.
Zet het kaartje daarbij op de stippel
lijn A-B en neem recht tegenover het
Iioht plaats, opdat er geen schaduw van
het kaartje op de teekening valt.
Oplossing.
De vorige week hebben we een opgave
gepla&Ut van echapen in een hok. Hier
boven de oplossing.
DE KNIKKER-WATERVAL
Wie bijgaand zelfgemaakt speelgoed
bekijkt, zal spoedig begrijpen, hoe het
spel gespeeld wordt.
DE DERDE VAN HET GEZELSCHAP.
In het kleine metalen beugeltje boven
laat men een knikker vallen, deze rolt
naar beneden en over de plank met de
vele spijkers.
Deze spijkers versperren den knikker
telkens den'weg en zóó komt het, dat
deze in een wilden zig-z&g over de
plank danst, totdat hij eindelijk in een
van de kleine hokjes onderaan terecht
komt. Elk hokje heeft een cijfer en
allen, die aan het spel deelnemen, moe
ten beurt voor beurt den knikker van
boven in de opening laten vallen en over
de spijkerplank laten dansen. Hij of zij
die het eerst 100 punten heeft, die be
rekend worden naar de oijfers van de
hokjes, waarin de knikker terecht is ge
komen, heeft het spel gewonnen, voor
ieder wordt dus op een stuk papior een
aanfeekening gehouden van het aantal
punten.
Het aardigste is, dat zoo'n spel zelf
gemaakt kan worden.
Men heeft niets anders noodig dan
een net hoog houten kistje en 20 of 80
even groote spijkers met vrij platte kop
pen (draadnagels).
De beide zijkanten worden schuin af
gezaagd, van boven naar benedbn toe en
wel zóó, dat de voorkant ongeveer zoo
hoog is als één vierde gedeelte van de
achterkant, terwijl de voorzijde van de
kist de helft van deze hoogte moet wor
den.
Van de afgezaagde deelen maken we
een latje, dat even groot is als de voor
kant en spijkeren dit aan den binnen
kant tegen de zijwanden vast, zóó, dat
er een kleine afstand tusschen beide
plankjes is (C). De deksel van de kist
wordt passend gemaakt aan de binnen
ste van het kastje en hierin geplaatst
en paralel met de zijkanten schuin vast
gespijkerd, dat hij steunt op C.
Om de kleine nummerhokjes te maken
(D), moeten we kleine dwarsplankjes
tusschen C. en de voorkant maken en
Van twee clowns had de een, Jorro,
allerlei punten op een muur geteekend
en riep nu zijn vriend Bobo, en zeide
„Kijk nu eens aan, Bobo, hier hebben
wg nog een derde kameraadl"
Bobo begreep er niets van, hij zag een
muur vol stippen, hoe kon Joro nu
spreken van een derde man?
Kijk," zegt deze, „nu moet je eens
een potlood nemen en beginnen de cij
fers 1 tot en met 43 met elkander te
verbinden en dan heb je onze derde
man gevonden."
vastspijkeren. Op de plank (B), worden
de spijkers ingeslagen op zulke afstan
den, dat de knikker er zonder moeite
tusschendoor kan dansen.
Het spreekt vanzelf dat de spijkers
loodrecht ingeslagen moeten worden op
gelijke afstanden.
Tenslotte moeten we een klein stukje
blik ombuigen, om het metalen beugel
tje te krijgen, dat met kleine spijkertje»
aan dra achterkant wordt vastgsset.
