Nederland in rouw
SCH00NH0VEN5CHE COURANT
De vorstin der weldadigheid
is niet meer...
[en
Si$nd.
9
i
De Koningin Moeder
overleden.
No. mo.
TIEN BLADZIJDEN
womoM si maart im
N, JAAR0AN8.
IAARV 1M4
Met vorxi'ki’i’iiig
Hur laatiti ooganbllkken.
Haar levan was aan anderen gewijd.
Sophie
gevoelene van innige deelneming met de
deze buitengewone vergadering door den
G.
f
Bedrukt en troosteloos weent 'sHoliantfs
goê gemeent'. Vondel
ORDRECHT.
leeft om. vw-
f toen zwaar
i. In het Bin
g na aankomst
msterdam te
KMitie.
B. te Nieuw-
Aihlazfcerdftin,
g verleenen: G
uhs. 2 <L h.
H. van den H-
j. 5 d. h.
.uto-cabine:
6 d. h.
oden: T. K. te
d. h.
v. W. Heijkoop
Jacob, z. v. A.
3akker; Herbert,
Stek; Cornelia
i M. S. Beneke;
3. de Wit.
Ballegooijen en
Peet en A. Ko-
dat verdaoh-
tgena uitlokking
ig tot het doen
geachrifte.
M. in de on-
g van het vonr
t.
.rt.
ina Nympha, d.
m K. E. Buaza-
41
iirveld, 28 «a
stad Memphis
zijn 6 men
nen.
tad Hsinfoeng
tijn 26 doodan
en
En
UDE.
en voorspel.
bank kwam de
Ouderkerk a.d.
bij de opzien-
bacon over de
er beroep van
trechter, waar-
Bdiag van da
-eroordeeld tot
hechtenis. Hij
wet vore tech te
i leeftijd: den 21sten Juni
ins Alexander, pas 82 jaar
«Maar toen vrat het
oud en daagde er
idgloren voor de tos-
^d en Oranje.
390 onsllep
STATE.
De Raad van State kwam gistermiddag
in buitengewone vergadering bijeen tot
het ontvang» van het bericht van het dag een Koninklijke Boodschap ingeko-
waren Prins Hendrik
Waldeck ten Paleize
egeen, die rich
rden heeft ge-
iigen en bezi-
tempel, op rijn
tempeld bad.
i directeur van
Houthute met
el-affaire mee,
rkene bij Zwa-
F!
Wet groote dankbaarheid en genegen
heid zal het Nederlandsohe volk deze
vorstin herdenken, die meer dan 44 lan
ge jaren het openbaar leven van ona land
met den zaohten en Innlgen glans van
haar persoonlijkheid vulde,
bericht van
Joorsche schip
Poetsjou op *n
sroovers ge-
van alles wat
i wordt zwaar
wordt atege-
ir zoontje op-
iskraan had
is zichzelf op
nd de Duit-
Leipzig, bij zijn
zijn 9-jarigen
woning een
ningin-Moeder, op het stamslot te AroJ-
1 Z._L. Z._ “I in het
huwelijk getreden, waaruit den Sisten
Augustus 1880 da tegenwoordigs lands
vrouwe te gesproten.
Geen gunstige voorteekenen hebben
dat huwelijk begeleid, want reeds op ddto
13en Januari 1879 overleed de broeder
van den Koning Prins Hendrik te
Luxemburg aan do mazelen, waardoor
de „blijde incomste" van het pas-gehuw-
de paar in Nederland’s hoofdstad diende
verschoven, totdat de rouwtljd over het
geleden verlies in de koninklijke familie
zou zijn verstreken.
Daardoor was Amsterdam eerst op den
21sten April 1879 in do gelegenheid der
nieuwe Koningin hulde te brengen. Kor
ten tijd later, den llden Juni 1879, stierf
te Parijs de Kroonprins, Prins Willem,
op 38-jarigen
1884 zou Prir
oud, hem volgei
Prinsesje al 4 id
dus oen zacht qcht
komst van Nederl_,_
Den 28oten November 18(
Koning Willem III en drukte de last van
opvoedster voor het tienjarigs Konings
kind op de schouders der alleenstaande,
pas 32-jarlge vorstin in volle zwaarte.
Acht lange jaren heeft Nederland toen
een Hoofd van Staat gehad, dat ons land
gehe- 1 heeft weten te besturen op oen wijze, die
den repuhlikeinachen tegenstander van
het huis van Oranje eerbied afdwonf,
Iedere aanhanger van het regeerende
l vorstenhuis met innige dankbaarheid te
Overal volgde men het voorbeeld, dat vervullen.
het paleis zelf had gegeven en heesob I -
de vlaggen, zonder wimpels halfstok.
lijkheden
Deze uitputting werd gaande- je'a voor ondergang te hebben behoed. Op
meer 7(ien Januari 1879 te wijlen de Ko-
-- -den geheelen gen, met Koning Willem III
nacht in het paleis doorgebracht en toen i
de dokter verklaard had, dat het einde
niet verre meer zou zijn, werden zij in
de gelegenheid gesteld van H. M af
scheid te nemen.
Inmiddels waren Prins Hendrik en
de Vorst van Waldeck ten Paleize ge
arriveerd. Nadat de Prins afscheid van
H. M had genomen, trokken de Ko
ningin, de Prinses en de Vorst van
Waldeck zich terug in de ziekenkamer,
die weldra sterfkamer zou worden. Ook
de dokter en de beide varpleegsters wa
ren aanwezig.
De doodsstrijd duurde slechts kort en
was niet hevig. Zacht en kalm is H. M.
om kwart voor acht ontslapen.
Ds belangstelling.
Reeds van het krieken van den dag af
hadden groepjes belangstellenden gewacht
voor het paleis en steeds groeide hun
aantal. Tegen half acht begreep het pu
bliek uit verschillende waarnemingen,
hoe ernstig de toestand was en even
daarna werd dit door een communiqué
bevestigd.
Geen twijfel bleef er over, toen om tien
minuten voor acht de gordijnen van het
paleis werden gesloten en de kleine
standaard op den gevel langzaam werd
neergelaten. Daarna werd een grootere,
wapperende driekleur, halfstok
schen.
Toen wist de residentie dat de zware
slag was gevallen en plots was er rouw
over de stad.
Op politiek terrein maakte de Koning-
in-Regentee al dadelijk de grootste moei
!^.’jeden mede en evenmin bleven
scherpe voetangels en klemmen haar bui
ten de grenzen bespaard.
Hoe Koningin Bmma haar eefnlg kind
’heeft opgevoed, komt wellioht het best
tot uiting door de woorden aan te halen,
die Koningin Wilhelmina in haar pro
clamatie op den Sleten Augustus 1898
tot het Nederlandeohe volk gericht, heeft
gebruikt:
overlijden van de Koningin-Moeder.
Nadat voorlezing was gedaan van een
mtesieve van den directeur van het k^
binet, waarin ingevolge de bevelen van
de Koningin kennis werd gegeven van
het droeve feit, heeft de vice-president
de overleden Vorstin herdacht in hetgeen
Zij ais Koningin, als Regentes en als Ko-
i ningin-Moeder voor ons vaderland is
geweest en uiting gegeven aan ’s Raads
gevoelens van innige deelneming met de
I beproefde Koninklijke familie
Nadat de Raad besloten had audiën
tie aan te vragen bij de Koningin, bij
den Prins en bij Prinzes Juliana, werd
deze buitengewone vergadering door den
HERDENKING JNJJEN RAAD VAN i vice-president gesloten.
IN DE TWEEDE KAMER.
Bij de Tweede Kamer was gistermld-
Verat ran Waldeck, tewder ran H.M. d. Konta»in-Mo«d«r, U Mwaduvrond
la D«n Hut, ranj.kom.n In rarband nrat H.M. drtte. Aan het etetion werd de
«rat nnreUtxnd door ZZ.H. Prine Hendrik en H.K.H. Prlnrae Jnllut,
„Mijn innig geliefde Moeder, aan wie
ik onuitsprekelijk veel verschuldigd ben,
gaf mij het voorbeeld van een edele en
verhevene opvatting der plichten, die nu
op mij rusten. Ik stel mij tot levensdoel
dat voorbeeld na te volgen, te regesten,
zooate van een vorstin uit het hute van
Oranje wordt verwacht". Kon schoonst
hulde der ate Regentes aftredende vor
stin worden gebracht?
Beoefening der weldadigheid, bescher
ming van kunsten en wetenschappen,
deze al-oude twee-eenheid aan alle vors
tenhoven, teruggaande tot in het stof der
vervlogen eeuwen, dubbele uiting van
waarlijken vorstenrin, heeft in de vrien
delijke, oude vorstin, die op ruim drie
kwart eeuw levensloop terug kon blikken
een barer beste handhavers van eerwaar
dige traditie gevonden.
Wie zal tellen, natuurlijk nog minder
begrooten, de giften door Koningin Em
ma geschonken bij nationale rampen,
bij alle mogelijke gelegenheden, waar
leed en nood te lenigen viel? En hoeveel
goede daden hoeft zij niet verricht, bijv,
op het gebied der tuberculose-beetrijding
Twee eigenschappen hebben wel im
mer het leven van de Koningin-Moeder
gekenmerkt: te leven voor haar plicht en
te leven voor anderen.
Gedurende gansoh den tijd van haar
regentschap heeft Koningin Emma im
mer weten te accentueeren dat zij, ate
Konlngin-Regentes, niet was de eigen
lijke draagster van het gezag: slechte do
vertegenwoordigster van de Koninklijke
macht begeerde zij te wezen. Bij al haar
verschijnen in het openbaar heeft de
Koningin-Moeder deze door haar zelf
gewilde verhouding, niet alleen staate
rechtelijk, maar vooral ook persoonlijk,
tot daadwerkelijko uiting weten te bren
gen. Gehuld in zwaren rouw legde Ko
ningin Emma op den Heten December
1890, In de Vereenigde Vergadering van
de Eerste en Tweede Kamer der St&ten-
Generaal, den eed af, ate regentes en
voogdes van hare dochter. Kalm en
waardig legde de Koningin-Moeder eerst
den eed ate Regentes af. Doch warmer
klonk haar toon bij het afleggen van
den eed ate voogdes, vooral op hot oo-
genbllk. toen zij den nadruk legde op
ds liefdie, dia zij de jeugdige, toekomsti
ge Koningin sou inboezemen voor hot
Noderlandscho volk. DM, juist dit, ge
voelde zij als hot belangrijkste deel van
haar actieve taak. Hier week uitdrukke
lijk d» regentes op den achtergrond, ge
voelde rij rioh Moeder, daardoor voog
des van do minderjarige koningsdochter
Toen op den Ben Juni 1877 Koningin
van WÜrtemberg overleed en
Koning Willem III weduwnaar was ge
worden. was het uitermate droef gesteld
met de toekomst van het al-oude stam
huis van Oranje-Nassau, sedert drie
lange eeuwen nauw verbonden, schier
innig verweven zelfs, met de geschiede
nis der lage landen rondom de vroegere
Zuiderzee. Zóó oogensohijnlijk bloeide
nog de Oranje-stam, doch het scheen, dat
deze tot uitsterven gedoemd was.
Het te aan Prinses Adelheid Emma
Wilhelmina Theresia van Waldeck en
Pyrmont. dochter van den regeerenden
Vorst George van Waldeck en Pyrmont
NIEUWSBLAD VDORZUIDtIOLLAND EN UTRECHT
MH vorzekorlhg wnis 2() .Jo( _/u|rt)n. vnflnovtüii 8. W. N. VAN N(KITEl| SCHÜUNHUVEN. HAVEN 2Ö Poslrokoniug 18700. ph'Htet In „Do Goren mor"
AHONNÉ’8, die zich aan onze sdminiitrntie opgeven voor de verzekering, zijn voLene de vwtgeitelie bepalingen legen ongevallen verzekerd voor bedragen, gewaarborgd door de NIEUWE HAVBANK te Schiedam, van
OOA/1 thdden l»ij Icvonninnge Gulden b|) QOA Gulden bij verlle» Gulden b|) verhei Gulden bij verlie» Gulden b|j verlies vnn
faiWt/ongeeeldktheid. overlllden JxJyJ v*n hand of voel •W van een oog. IvU van een duim. Uv een anderen vinger.
die voor een
stond, heeft
ich door de
'T'OEN Vrijdagavond het eerste bericht kwam omtrent ziekte
1 van ds Koningin-Moeder zal alom in den lande onrust ziin
gewekt. Reeds dat eerste bericht toch sprak van bezorgdheid
met Het oog op den hoogen leeftijd van de zieke. Van dat
oogenblik af is de aatdacin van het geheele volk gespannen
gebleven en werd uitgëzien naar tijdingen omtrent de gezond
heidsstaat der veel geliefde Vrouwe.
De Nederlander, die zoo schuchter, zoo bevreesd is om
zijn gevoelens te laten blijken, kwam nu los van die vrees en
toonde openlijk zijn belangitelilng, zijn onrust over het lot van
Koningin Emma. Er zijn volken, die luide en opzichtig met hun
oppervlakkige en gesuggereerde gevoelens pralen en die ge-
makkelijk gewonnen worden, maar hun liefde heeft op verre
niet die diepe en innige beteekenis, welke de moeilijk te winnen
liefde van het Nederlandiche volk van zoo groote waarde maakt.
Koningin Emma heeft dat bereikt, in aller harten woonde
zij, in alle standen was zij geliefd en met hartellike eerbied
werd zij begroet overal, waar deze waarlijk koninklljke'Vrouwe
zich bewoog. De goede fee, die haar wieg had bewaakt, had
haar de wondere gave geschonken om zich bemind te kunnen
maken door allen die haar, zij het ook van verre, kenden. Haar
verschijning In 1878 in ons land was reeds dadelijk bekorend
en betooverend doch dat wai slechts het ulterlljk, waarvan
de Indruk spoedig vervaagde. Maar van het oogenblik af dat
koningin Emma Nederlandiche was geworden, heeft zij ons
volk haar innerlijk geopenbaard, haar prachtige karakterhoe-
danigheden, haar edel hart vol liefde voor de medetnenichen,
haar helder verstand, haar scherpzinnig oordeel, haar warme
belangstelling voor allen, en alles.
Hoe kon net anders dan dat allen haar lief kregen en haar
vereerden en hoe kan het anders zijn dan dat dezt konlngs-
vrouwe overal gemist zal worden Haar taak was niet geëindigd
toen hare dochter, Koningin Wilhelmina, den troon besteeg en
de regeerlng van haar overnam, zij trok zich terug uit de
regeerlngstaak, maar vatte een andere taak op, die van lief
dadigheid, van steun aan wetenschap en kunst, van belangstel
ling In alle», waarin, naar hare woorden, een klein land groot
kan zijn.
Koningin Emma was In den goeden zin van het woord
populair, dat wil zeggen geliefd en geëerd door het geheele
volk. Men droeg haar een stille vereerlng toe. men wist het,
ook ai kende men de feiten niet, dat ons land aan Koningin
Emma veel te danken had ate gemalin van koning Willem Til,
als regentes, ate Moeder en als de nobele figuur dïe na 1898 met
gelukklg-makende tact zich tusschen haar landgenooten bewoog
Toen Koningin Emma de regeerlng In handen van hare dochter
had gelegd, schreef Nlcolaas Beets het hier volgende gedicht
op hear en haar werk:
Duld, koninklijke Vrouw, dat Nederland U huldigt
Met blijk van liefde en dank en eerbied, diep en grootI
Het te aan U ’t behoud van *t Hoog Geslacht verschuldigd,
Dat uit te sterven dreigde en opbloeide uit Uw schoot.
U zegent uit zijn graf de koning, wlen Oe een zegen
Des Hemels zilt geweest op 't afgaand levenspad;
U zegent van Haar Troon, aan Uwe hand bestegen,
De Dochter, die in U de vroedite Moeder had;
U zegent van rondom, uit hooge en lage woning,
Een volk dat, één van zin, Uw rijkastaf heeft gekust.
Met eerbied voor de Weeuw van zijn beminden Koning,
Verzekerd van Uw hart en op Uw deugd gerust.
U zeeg’ne van omhoog de God, Dien we U zien eeren,
Met wat gelukkigst maakt en opheft boven 't stof!
Hij was Uw Sterkte en Licht bij zorgen en regeeren.
Zijn Vrede blijve Uw deel, met aller braven lof.
Wederom, nu met droefheid in het hart, wil Nederland haar
huldigen, „met blijk van liefde en dank en eerbied diep en
groot" en nogmaals zal ons volk, hierin één van zin, haar
zegenen uit hooge en lage woning en sprekender dan in
historie-rollen, zal in de harten van het Nederlandsche Vo k
gegrifd blijven de herinnering aan deze edele Vrouwe, wier
deel thans is geworden de vrede van God van Wien zij sterkte
en licht heeft gekregen.
Gistermorgen, om kwart voor acht, is
de Konigiu-Moeder op 75-jarigen leef
tijd te haren Paleize aan het Lange
Voorhout zacht en kalm overleden.
Hoewel niet onverwacht, is het over^
lijden van de Koningin Moeder toch ve
len, zelfs in de naaste omgeving v&n het
Palete, overvallen. Een bulletin van
Maandagavond, waarin sprake was van
minder hoesten, doch voortdurende
zwakte, was door velen ate een teeken
beschouwd, dat het'wellioht nog ten
beste kon keeren en in elk geval had
men er niet uit kunnen opmaken, dat
het einde reeds zoo nabij >ou zijn. Toch
bleek reeds gisternacht, dat men niet
algemeen zoo gerust was over den toe
stand. De behandelende geneesheer had
juist het minder hoesten ten ongunstig
teeken geacht; daaruit viel af te leiden, i en van Helena Prinses van Nassau voor
dat de afmatting van het lichaam steeds behouden geweest, de dynastie der Oran-
toenam. -- 1 -
weg erger, zoodat er geen hoop l.—
was. VerBchillende dames en heeren van
de hofhouding hadden
paleis zelf had gegeven en
vlaggen, zonder wimpels
Overal was droefheid en deelneming. En
een half uur later wm het ook zoo in
de andere groote steden en in het ge
heele land. Nederland treurde over hot
heengaan van een geliefde vorstirt.
DE OFFICIEELS KENNISGEVING.
Buitengewone Staatscourant.
Een buitengewone „Staatscourant"
bevat de voteende kennisgeving van
het overlijden van H.M. de Konin-
gin-Motder:
„Het heeft God behaagd, Mijn be
minde Moeder na een kort ziekbed
tot Zich te roepen.
Zij te hedenmorgen zacht Ingesla
pen.
Het te met diepe droefheid, dat
Ik daarvan kennis geef.
Ik bon overtuigd van aller doelen
in Mijn smart, en die van de Mij
nen, en in het verlieB, dat Haar
overlijden voor het gansche volk,
zoo hier, als overzee beteekont.
(w.g.) WILHELMINA."
's-Gravenhage, den 20en Maart 34.
men, waarin de Koningin in de volgen
de bewoordingen aan de Kamer kennis
gaf van het door de Koninklijke Familie
geleden verlies:
„Het heeft God behaagd, om On
ze Moeder na een kort ziekbed tot
zich te roepen.
Met diepe droefheid geven Wij
U daarvan kennis.
Wij zijn overtuigd, dat geheel ons
volk deelneemt in de smart die Ons
do onzen vervult.
hiermede bevelen Wij U m
Godes Heilige bescherming.
(w.g.) WILHELMINA".
De griffier las deze Boodschap voor,
nadat de yoorsitter om 1.10 uur de ver
gadering had geopend.
Alle leden de communisten waren
afwezig hadden rich van hun sH-
plaatsen verheven. Achter de regeeringo
tafel hadden de leden van het kabinet
plaats genomen, van wie alleen minister
Kalff wegens ongesteldheid ontbrak De
Kamer waB zeer goed bezet.
De voorzitter, mr. Ch. J. M. Ruye de
Beerenbrouok, sprak na de voorlezing
der Boodschap, de volgende rede uit:
„De hoop van bsel het land werd niet
vervuld.
Wat gevreesd werd, dag en nacht, is
over ons gekomen.
Een zware slag treft ’t Vorstelijk Huis
Een zware slag treft ook de natie.
Treffelijke Gade, wijs Bestuurster, in
waren Koninklijken eenvoud, trouwe
Moeder, Grootmoeder vol van teere zor
gen voor 't beminde Kleinkindzoo
zag de natie Haar. Zij had Haar lief.
Wat zij gegeven heeft aan Nederland,
gaf Nederland Haar weer. Zij schonk ons
gansch haar hart. Ons volk gaf Haar
het zijne.
De weemoed over dit vsrscholdsn,
wordt omgloord door dsn glans der rij-