„De Gaai” in Zwitserland verongelukt
De 13 inzittenden allen omgekomen.
Derde K.LM.-ramp binnen een week.
tels
LOK»
mes
Iets
DE
HOUDT STANDI
r.75,
Radio?
)EN’
Plaatselijk Nieuws
FABRIEK
i
•i.
Oké
rf. 2459
4.75
7.50
9.75
:1.12.50
11750
19 JULI 1935
„De
groot,
J. G. J. Vocke
vas-
R. Aafjes
19
een
ten
wat
.lepelt
I Gouda
In Detail
a
gedaan,
ina Eli-
moest
ver
niet
taak
Varschnnt Maandag, Woensdag
en Vrijdag. Krijs bij vooruitbeta
ling: voor Schoonhoven per 8
maanden f 1.25; p. post f 1.50
Met verzekering 15 cents meer.
der verspreid en hangend tusschen
drietal boomen bevonden zich daar
slotte de verpletterende resten van
eens een fiere Nederlandsche vliegmachi
ne was geweest.
De inwoners van San Giacomo en San
Bernardino begonnen met pogingen om
de verongelukten te bevrijden en een
öogenblik koesterde men nog de hoop,
dat althans een hunner in bet leven zou
kunnen blijven; volgens sommige dorpe
lingen, was namelijk mej. Hermanides. de
stewardess, nog in leven. Maar reeds en
kele oogenblikken nadat men haar had
bevrijd, overleed het meisje.
De slachtoffer*
De 26-jarige boord-mecanicien Johannes
Casparus Jocobus Vocke was ongehuwd. Hij
was sinds 13 Juni 1927 bij de K.L.M. in
dienst, waar hij een zeer gewaardeerde
kracht werd van het corps technici. Zoo
heeft hij meegeholpen bij het monteeren
der Douglasmachines te Cherbourg, zoo-
dat hij voor het vliegen n?et deze Ameri-
kaansche machines groote ervaring op
deed. Hij werd dan ook op 1 Juni van dit
jaar aangesteld als boord-werktuigkundï-
ge op de Douglas-machines.
Mej. A. E. Hermanides
Bijzonder tragisch is, dat reeds nu een
der nieuwe functionarissen, die zoo juist
haar intrede bij de K.L.M. bad gedaan,
de stewardess, de 27jarige mej. Anna Eli
sabeth Hermanides om het leven i
komen. Zij had zich buitengewoon
heugd OP haar aanstelling en zich
groote toewijding aan haar nieuwe
gegeven.
Mej. Hermanides was nog niet is
ten dienst. Deze zou eerst 1 Augustus in
gaan. Zij maakte haar derde reis om
luchtvastheid op te doen.
redacteur
van „De Tijd”, Amsterdam, en de hete
G. Hoogstra, dir. N.V. expl. haven-in-
richting Dordrecht; verder twee Engol-
sche passagiers L. M. Nesbit, journalisten
komend uit Addis Abeba, ongehuwd; A.
G. Watts uit Hampstead, teekenaar in En-
gelsche tijdschriften, gehuwd en tenslotte
een Duitsche passagier- de heer G. A.
Flohr, uit Worms.
Het teekent den waanzin van dezen tijd
dat alleen de productie van vernietigins-
middelen in buitengewone bloei verkeert.
Alle andere bedrijven mogen stilliggen of
noodlijdend zijn, arbeidskrachten mogen
zich vergeefs blijven aanmelden, werkloos
heid, teruggang, tekorten mogen zich over
al voordoen alleen niet bij de fabrie
ken welke slechts moordmiddelen vóórt
brengen waarmede menschen gedood en
goederen vernietigd kunnen worden. Van
alle landen komen berichten dat zij hun
bewapening uitbreiden, steeds meer en
grooter vliegtuigen, duikboo'en, kanonnen
ontploffingsmiddelen, giftgassen; de divi
denden der wapenfabrieken stijgen in
deze tijd van malaise tot een ongekende
hoogte.
Waarom doen die staten zulks? Men
behoeft niet naar het antwoord te zoe
ken, want de regeeringen verklaren allen
nadrukkelijk dat zij geen van allen den
ken aan een aanval, maar slechts bedacht
zijn op verdediging. Wij, zeggen zij allen,
om beurten, zullen nooit aanvallen, maar
we vreezen dat andere niet zoo nobel zijn
als wij. Zelfs Italië durft nu nog te ver
klaren, dat het Abessinië niet wil aan
vallen, maar dat het slechts voornemens
is zijn eer te verdedigen. Als men deze
telkens herhaalde verklaringen eens naast
elkaar legde zou men kunnen vragen:
maar welke zijn dan die landen waarvan
al die brave staten aanvallen vreezen?
Er zijn er geen.
Toch blijft men zich steeds meer be
wapenen en nu temidden van die wapen-
stapels blijft men in ons land vragen om
ontwapening of althans om vermindering
der credieten voor Defensie.
De voorstanders zeggen: kijk naar Lu
xemburg dat geen leger heeft en naar
Duitscbland dat bijna 20 jaar geen leger
had; die landen zijn toch ook nitt over
vallen.
Wat het groothertogdom betreft moeten
we er aan herinneren dat Luxemburg wel
degelijk is overvallen toen er oorlog was
en dat Duitschland het gedurende 4 jaren
als eigen terrein heeft beschouwd. Dat
Duitschland vrij gebleven is van een in
vasie dankt - het niet aan het ontbreken
van een leger, maar aan het uitbiijven van
een oorlog. Ware er krijg uitgebroken in
Europa, dan zou zonder eenige twijfel
Duitschland bezet zijn door het land dat
er het eerste bij was.
Een ander argument van de voorstan
ders der ontwapening is, dat, ind'en wij
een leger verlangen dat inderdaad onze
grenzen kan verdedigen het zoo sterk
moet zijn, dat het ook weerstand kan bie
den aan den sterresten aanvaller. Berei
ken we dat niet en daartoe zouden alle
millioenen van onze staatsbegrooting nau
welijks voldoende zijn dan wordt het
Ad verten tién» 1-6 regels 1.80
elke regel meer 0.20; derde
plaatsing halven prijs. - Adver-
tentiën worden gratis ge
plaatst in ,De Go r ou mer”.
H., MM. TIEN BLADZIJDENMAANOAO 22 JULI 1935«7. JAABBAW^
NIEUWSBLAD VOOR ZUIDHOLLAND EN UTRECHT
0 SCH00NH0VEN5CHE COURANT
I Telef. 20. Tel-Adres: Vannooten. S. W. N. VAN NOOTEN, SCHOONHOVEN, HAVEN 25. Postrekening 13763.L
BO N N E’8 die zich aan oase administratie opgeven voor de verzekering, zijn volgens de vastgestelde bepalingen tegen ongevallen verzekerd voor bedragen, gewaarborgd door de NIEUWE HAVBANK te Schiedam, van
2000 600 overlijden. 300 van hand of voet, 200 100 van een duim. 60 anderen vinger.
ten door den Zuidelijke pas terug te kee-
ren. Toen moet hij tot zijn grooten schrik
bevonden hebben, dat de zuidelijke pas
door wolken en nevels intusschen ook was
versperd. Van der Feyst zat dus met de
„Gaai” in het dal gevangen. De beide
bergpassen waren door de wolken onvind
baar; rechts en links maakten hooge berg
kammen het hem eveneens onmogelijk te
ontsnappen; het toestel was een prooi des
doods.
Er bleef den gezagvoerder nog maar
één enkele kans over; te trachten een ge
forceerde landing uit te voeren De situa
tie was onheilspellend geworden; door
onverklaarbare oorzaken was het den pi
loot blijkbaar niet meer mogelijk de ma
chine zoo hoog te brengen, dat hij over de
•bergen kon ontsnappen.
Hij moest nu trachten, de „Gaai” be
houden op den grond te krijgen, wat een
bijna bovenmenschelijke taak is, als men
de situatie ter plaatse beschouwt: bergen
aan alle kanten, hooge boomen en ’n on
gelijke bodem; er is waarschijnlijk geen
oppervlakte van twintig meter, welke vlak
is. Niettemin achtte de piloot ’t zijn plicht
een landing te beproeven, na alle voor
zorgsmaatregelen te hebben genomen, die
hij onder de tfegeven omstandigheden ne
men kon.
leger geslagen en de daarop volgende be
zetting zou veel ondragelijker zijn, dan
wanneer we geen weerstand geboden
hadden.
Daarin zit ongetwijfeld veel waarheid.
Ons leger zal nooit in staat zijn een veel
sterker vijand te beletten ons land binnen
te dringen, het kan dien alleen tijdelijk
weerhouden. Maar het is zeker dat wij
niet alleen zouden staan. Wanneer de
staat A ons zou aanvallen dan zou staat
B er belang bij hebben dat A Nederland
niet bezette en zijn havens en rivieren en
voortbrengselen zou benutten en B zou
ons ter hulp komen.
Een derde betoog van de ontwapenaar»
is, dat zoodra wij ons gaan verweren, ons
land gevaar loopt om tot slagveld ge
maakt te worden van andere staten. Ook
dit is niet geheel te ontkennen en aan de
hand van hetgeen we hierover zeiden,
zou het zeer waarschijnlijk zijn dat de
staten A en B. elkaar in ons land en op
onze kosten te lijf zouden gaan. Doch dat
gevaar is niets minder groot dan als wij
ontwapend zijn. Het zou dan een wedloop
worden tusschen A en B. wie het eerst
onze havens, fabrieken, tranportmiddelen
voorraden, land- en waterwegen, vliegma
chines, enz. zou in bezit nemen en bij die
wedloop zouden A en B stellig ook met
elkaar in botsing komen.
Het is nu voor hen die de vrede en de
ontwapening nastreven een moeilijken,
bijna hopeloozen tijd om thans bij dezen
internationale spanning de leuze te blij
ven dragen: ontwapening, daartoe moet
men wel in zich de zekerheid gevoelen,
dat tenslotte al die verdwazing zal ein
digen en de mensch zal gaan begrijpen,
dat niet met kanonnen en giftbommen het
geluk van de menschheid bereikt of ver
hoogd kan worden. Zelfs zij, die voor
kort ontwapening eischten, dralen nu of
erkennen ronduit dat het ideaal van ont
wapening thans ter zijde gesteld moet
worden, terwille van de bedreigde veilig
heid.
Wij hopen dat niet allen zullen bezwij
ken, dat niet allen het nastreven .van
een vreedzaam levende menschhe’d zullen
opgeven, terwille van deze tijdelijke op
winding, want meer dan ooit heeft de
wereld nu behoefte aan sterke figuren,
die ondanks alles, blijven wijzen op het
geen tenslotte toch ons aller doel blijft:
vrede.
Dp tyrannic van den oorlog en de mis
dadigheid der wapenfabrikanten loopen
stellig ten pinde. Als de wereld nog en
kele tientallen van jaren het oorlogsbeest
baas blijft, zal het voor goed getemd of
gedood zijn. Daarom is nu vooral ver
sterking etn opwekking noodig van hen,
die blijven gelooven in de overwinning
van het goede over het kwade, van den
vrede over den oorlog. K.
men. Met behulp van anderen moest hij
en zijn bagage weer op het droge komon,
daar M. zich zelf niet redden kon.
Toevallig passeerde de heer P. H. H.,
die den burgemeester met bet gebeurde
in kennis stelde. Deze begaf zich naar de
plaats des onheils. Inmiddels was de pin
daman reeds tot aan Schelluinen geko
men, waar de burgemeester de politie d;er
gemeente ontmoette, en order gaf den
p ndaman over te brengen naar hot po-
litie-bureau te Gorcum.
Goudriaan. De gem. zang ver een ig:ng
„Zang en Vriendschap” behaalde op het
concours te Naaldwijk een Ben prijs in de
derde afdeeling.
Hardlnxveld. Voor de hoofdakte slaag
de te Rotterdam de heer W. den Dunnen
van hier.
Auto trok aan ’t korste eind.
Meerkerk. In de Weverwük onder deze
gemeente reed de heer H. met zijn auto
van den weg in de sloot, doordat hij eeni
ge tamme penden, die op den weg liepen
wilde ontwijken. Gelukkig liep het onge
val met eenige materieele schade af. De
auto werd met een takelwagen weer in
het goede spoor gebracht
Meerkerk. De verschuldigde bijdrage in
de kosten der Rijks H.B S. te Gorinchem
bedraagt voor deze gemeente over 1934
f 297.88.
De normale subsidie die op grond
van het Werkloosheidsbesluit 1917 naar
raming voor het tweede kwartaal 1935 ten
laste van deze gemeente komt, is door het
rijk berekend op f 100, voor Nieuwland
op hetzelfde bedrag en voor Leerbroek op
f 15.
De marconist Rudolf Aafjea werd
April 1907 te Bussum geboren. Op 6 Fe
bruari 1928 kwarti hij in dienst bij de Ra-
dio-Holland en maakte verschillende zee
reizen. Op 22 October 1934 trad hij in
dienst bij de K LM., waar hij, tot een der
bekwaamste marconisten van het corps
behoorde. Hij is gehuwd en had geen kin
deren.
Een gedwongen landing
Van der Feyst begon zijn landingsklep-
Pen uit te zetten teneinde de snelheid der
machine te verminderen en trok de wie
len in. Hieruit blijkt dat de gezagvoerder
bewust naar omlaag is gegaan. Immers
het intrekken van de wielen, hetgeen ge
paard ging met sirene-geloei, dat men in
het dal heeft gehoord was een noodmaat
regel. Zóó was er nog een kans, dat de
machine op den buik zou landen, hetgeen
in Amerika in gevallen van nood meer
malen met goed gevolg is geschied
Bij deze landingspoging moet het on
geluk zijn gebeurd. Hoe het precies in zijn
werk is gegaan, is nog niet opgehelderd.
Misschien is de machine in aanraking ge
komen met een transportkabel, welke ter
plaatse loopt; het is ook mogelijk, dat Van
der Feyst door zijn sterk verminderde
snelheid plotseling naar beneden is geval
len. Deze laatste onderstelling is vooral
van Zwitsersche zijde geopperd.
Vast staat, dat de „Gaai” niet tegen ’n
bergwand is gevlogen, maar recht óp haar
neus is gevallen en zich zoo in den grond
heeft geboord; de cabine werd in elkaar
gedrukt en alle passagiers met ontzettend
geweld naar één kant geslingerd, als ge
volg van den hevigen klap, waarmede de
machine tegen den grond terecht kwam.
Waarom zoo laag?
De gezagvoerder, dj® motoren had
afgezet, had daarvóór blijkbaar de be
schikking over beide motoren, hetgeen
volgens den heer Plesman de vraag doet
rijzen, waarom hij zich in het dal waag
de en waarom hij zoo laag vloog. Vragen
waarop waarschijnlijk wel nooit een ant
woord zal komen.
Men moet evenwel aannemen, dat v. d.
Feyst daarvoor zeer goede redenen heeft
gehad. Immers het was zijn tiende Alpen-
vlucht en de gezagvoerder was zeer vol
doende bekend met de gevaren, welke aan
het vliegen in de bergen verbonden zijn.
Indien het weer bij het vertrek ongunstig
was geweest, zou de piloot rustig op het
vliegveld te Milaan zijn gebleven; bij de
K.L.M. zijn intusschen nog geen weerbe
richten uit de betrokken streek ontvan
gen.
Ook uit Amsterdam komend, gaan de
vliegers nooit verder dan Zürich, als zij
niet zeker zijn van het weer boven de al
pen. Naar alle waarschijnlijkheid moet er
dus een storing zijn opgetreden en is force
majeure in het spel geweest.
Ondanks het vreeselijke weer was in een
ommezien
een groot aantal hulpvaardigen
op de plaats van de vliegramp aanwezig
Daar wachtte hen een schouwspel, dat
elke beschrijving tartte.
Over een groote oppervlakte waren de
boomen als het ware weggeschoren, brok
stukken van het vliegtuig lagen her en
Voet bekneld.
Arkel. De fabrieksarbeider C. van Stra
ten, werkzaam op de N.V. Betondak, ge
raakte met zijn voet bekneld tusschen een
draaischijf en bezeerde zich vrij ernstig.
Per auto werd hij huiswaarts gebracht.
Hij moet eenigen tijd rust houden.
Gevonden: een portemonnaie; inlich
tingen op het gemeentehuis.
Giessendam. De heer P. van Koorden
nen slaagde te Utrecht voor het examen
typist, met 163 lettergrepen per minuut.
De extra collecte in de Ned. Herv.
Kerk, bestemd voor de diaconie, heeft
f 76.81 opgebracht.
Mej. A. Jas slaagde aan de H. B. S.
te Dordrecht voor het eindexamen.
De heer F. Los, leerling -van de chr.
HB S. te Dordrecht is bevorderd van de
3e naar de 4e klasse. Voorts is de heer
A. C. de Ruiter, leerling van het gymna
sium te Gorinchem van de 5e naar de 6e
klasse bevorderd.
Pinda-Chinees maakt zich boos.
Giessen-Niauwkerk. Zaterdagmorgen be
vond zich aan het eind van den Kerkweg
een zoog. pinda-Ghineescb.
Enkele opgeschoten jongens riepen
hem na, wat de man blijkbaar vertoornde
Juist kwam per fiets de jongeheer G.
M. aangereden, die voorop zijn rijwiel
een mand met winkelwaren had. De pin
daman liep plotseling naar M. toe en
gaf hem een dusdanige klap, dat M. en
zijn fiets beiden in den sloot terechtkwa-
J. S. W. v. d. Feyst
De piloot Johannes Simon Wilhelm
van der Feyst is 17 October 1904 te Sche-
veningen geboren. Hij behoorde tot de
jongere piloten der K.L.M., doch toonde
zich een uitstekende kracht van wie hoo
ge verwachtingen werden gekoesterd. Op
4 Mei 1927 deed hij zijn intrede bij de
luchtvaartafdeeling te Soesterberg. Na in
den militairen dienst 817 vlieguren te heb
ben geboekt kwam hij op 1 Mei 1932 bij
de K L.M. Bij deze maatschappij maakte
hij 3200 vlieguren, tien reizen naar Indië
als tweede bestuurder en verschillende
reizen op de Eupopeesche lijnen als gezag
voerder. Hij had reeds ettelijke malen het
traject AmsterdamMilaan vice-versa
gevlogen. De heer Van der Feyst was ge
huwd en had twee kinderen.
Zoo overleefde dus, practisch gespro
ken, geen der inzittenden de ramp. Het
waren: de piloot J. S. W. van der Feyst,
de mecanicien Joh. Q. J. Focke, de mar
conist L. Aafjes, de hofmeesteres mej. H.
Hermanides, de passagiers de heer G. J.
Philips uit Tilburg, directeur van de
Parketvloeren- en Timmerfabriek
Tropen”, mevrouw Philips, de heer I.
Cont&it uit Berlijn-Schlagtensee, verte
genwoordiger van de margarine-fabrieket
van Van den Befgh en zijn 11-jarig zoon
tje, de heer Jos van Langen,
i „De Tijd”, Amsterdam,
Hoogstra, dir. N.V.
Slag na slag treft onze luchtvaart
Zaterdag, op denzelfden dag, dat Par-
mentier met de Rietvink de passagiers en
bemanning van de te Bushir verongeluk
te „Maraboe” veilig en wel op Schiphol
bracht, viel in het Zwitschersche Alpen
gebied een ander toestel van de K.L.M.,
de „Gaai”, ten offer aan de natuurele
menten, bij welke nieuwe ramp alle der
tien inzittenden het leven lieten.
De Gaai, een Fokker-Douglastoestel,
vloog op de lijn MilaanFrankfurt
Amsterdam, welken dienst de K.L.M. sa
men met de Deutsche Fufthansa onder
hield. Het toestel was om 11.56 uur uit
Milaan vertrokken en «en half uur later
gebeurde het vreeselijke ongeluk, 100
K.M. ten Noorden van Milaan, op 2100
M. hoogte bij San Giacomo in den berg
pas van Bernardino.
Ooggetuigen vertellen
Een postbeambte van SanBernardino
heeft het ongeluk ziep gebeuren en geeft
er de volgende beschrijving van:
„Het zal ongeveer kwart over twaalf
geweest zijn, toen ik de Nederlandsche
machine zag zwoegen door den vreeselijk-
sten storm, die ik hier ooit heb meege
maakt; pikzwarte wolken maakten het
zicht vrijwel onmogelijk Ik zag, dat de
machine zich in moeilijkheden bevond, al
zou ik niet kunnen zeggen wat er haper
de. Plotseling leek het mij toe alsof zij
door den bliksem werd getroffen; het toe
stel daalde snel; de edem stokte mij in
de keel, toen ik zag wat er ging gebeuren,
want na enkele seconden botste de ma
chine met geweldige kracht tegen den
rotswand aan. Een oogenblik was ik niet
in staat om te denken; toen dreunde de
slag door mij hen en echode door het
ravijn. De kracht waarmede de machine
tegen den rotswand aankwam, was zo©
dat ik stukken er van zag rond
dwarrelen”.
Behalve de postbode hebben ook eenige
andere inwoners van San Bernardino de
wanhopige pogingen van de „Gaai” om ’n
uitweg te vinden, gevolgd. Zij vertelden,
dat het vliegtuig kwam uit de richting
Milaan en vloog in de richting van den
pas. Het keerde te ruim half één terug,
waarschijnlijk in verband met het hevige
on weder. Het toestel zette toen koers in
de richting van het Laghetto d’Osso.
Plotseling hoorde men het geluid van
een sirene, gevolgd door 'n doffen knal De
ooggetuigen uit San Bernardino konden
daarna nietsjmeer van het vliegtuig zien.
Me$ kreeg den indruk, dat de bestuurder
van het vliegtuig getracht heeft, nabij het
Laghetto d’Osso een noodlanding te ma
ken, want het vliegtuig is in het dal neer
gekomen. Het is niet verbrand.
De meaning van deskundigen:
geen botsing tegen bergwand.
Gaven dus bovenstaande verhalen den
indruk, dat de Gaai tegen een rotswand
was geslagen, die meening is later onjuist
gebleken.
Een voorloopig onderzoek, dat Zondag
is ingesteld door de deskundigen van het
Zwitsersche ministerie van Luchtvaart,
eenerzijds, en door den heer Moes, inspec
teur van de Indië-route der K.L.M. an
derzijds, gaf als resuUaat egp anderen
uitslag omtrent de oorzaak.
De Gaai moet volgens deze deskundigen
zijn verongelukt bij een poging om een
noodlanding te maken.
Van der Feyst is over den pas bij San
Bernardino gevlogen, komende uit Zuide
lijke richting. Er woedde een hevig on
weer en zware slagregens beletten den
piloot elk uitzicht. In het dal van de
Moësa heeft de piloot eenigen tijd heen en
weer gevlogen; bewoners van Mesocco, die
zich in de buurt bevonden, hebben gezien
dat de machine vijftien a twintig minuten
heeft rondgecirkeld en volgens sommigen
tot op een hoogte van 50 meter boven het
plateau van San Giacomo was gekomen
In d«n greep des doods
Door den Zuidelijken pas het dal bin
nengevlogen, moet de piloot getracht heb
ben het dal in Noordelijke richting te ver
laten. De Noordelijke pas was echter ge
heel door de wolken afgesloten^/zoodat
hem niets anders overbleef dan te trach-
