Gemengd Nieuws
Uit ons Regeeringshuis
Kerk en School
WieuwaT~|
41 5
II I SS SS iSE
OINSDAQ 34 DECEMBER IB
VREESELIJK AUTO-ONGELUK.
Twee dooden en zeven zwaar
gewonden.
Op don Bredaschowog, nabij dMfccrberg
het „Plankon Wambuis", hooft gl^Pni or
gan omstreeks half twaalf tengevolge van
de gladheid van dpn weg een vreeselijk
aulo-ongeluk plaats gehad
Uit de richting Tilburg kwam een per
sonenauto, waarin waren gezeten ir. Lof,
diens echtgenoote, benevens bun zes kin
deren en de chauffeur, allen woonachtig
te Heerlen.
Tezelfder tijd kwant uit de richting
Breda een tractor met trailer aan, welke
moest stoppen voor oen kar Daarbij kwam
door de gladheid de trailer dwars over
den weg te staan. In volle vaart reed de
auto van ir Lof, die van de tegenoverge
stelde richting met vrij groote snelheid
kwam aanrijden togen de trailer op. Ken
geweldige slag, welke tot ver in don om
trek werd gehoord, volgde.
E«n vreeselijk schouwspel.
Tdien de omwonenden kwamen tooloopen
Werd hun eon vreeselijk schouwspel gebo
den Te midden van een ruïne van auto-
presten en glasscherven» lagen de negen in
zittenden van de personenauto over den
weg verspreid
Onder leidjng van do marechaussee
werd een aanvang gemaakt met de hulp
verleening. Door dr. Hoeks uit (Gilze-Rijen
werd de eertfte geneeskundige hulp gebo
den. Drie der kinderen, die er het ergst
aan toe waren, werden per auto naar Til
burg vervoerd Onderweg zijn twee hun
ner evenwel overleden. De andere inzit
tenden, die eveneons allen zwaar waren
fewond, werden naar liet St. Ignatiuszie-,
kenhtris te Breda vervoerd. Hun toestand
ia hoogst ernstig. Bü het onderzoek, dat
door de marechaussee werd ingesteld. Is
komen vast te staan, dat den chauffeur
van de trailer geen schuld treft.
VIER AUTO'S IN DE SLOOT.
Groote vsrkeersstagnatie onder
Alphei».
De op sommige plaatsen tengevolge van
de gladheid totaal onberijdbare rijksstraat
weg Leiden—Utrecht* welke het Oosten
des lande met het Westelijk deel verbindt,
was Zaterdagochtend onder Alphpn aan
den Rijn. het löoneel van een geweldige
verkeersstagnatie.
Tnsschen Bodegraven en Alphen aftn
den Rijn lagpn niet minder dan 4 auto's
w.o. een zware vrachtwagen, in de langs
den weg gelogen sloot.
Omstreeks 8 uur geraakte het drukke
doorgaande verkeer'in de gemeente Alphen
geheel in de knoop. In de Emmnlaan, een
gedeelte van den rijksstraatweg, stond
over oen afstand van ongeveer 14 KM
een file van niet minder dan 130 auto's
kris-kras over den weg.
Pas tegen 10 uur, toon een znndstrooi-
tnachine de noodigo hulp had geboden
slaagde de polilie erin, weer orde te bren
gen in den verkeerschaos. Hoewel ver-
achillende wagens waren beschadigd, kwa
men geen persoonlijke ongelukken voor
KOLENDAMPVERGIFTIGING.
Echtpaar omgekomen
Te Jüerkrade heeft zich Zaterdagavond
•en ernstig geval van kolendampvergifti
ging voorgedaan.
Het was mevr Dols, die een bovenwo
ning nan de Nieuwstraat aan het echt
paar Dftring verhuurd had. Zaterdag
reeds opgevallen, dat het. In tegenstelling
met andere.dagen, zoo stil in huis bleef
Zij ging naar boven en toen zij op haar
herhaald kloppen geen antwoord kreeg,
opende zij de deur van de slaapkamer, die
niet afgesloten bleek. Zij zagi de beide
•ehteliedon te bed liggen en poogde hen
nog te wekkep, doch tot haar ontsteltenis
bleken geen van heiden moer eonig feeken
van leven te ge-en Zij waarschuwde een
doktor, doch deze kon slechts den dood
eonatateeren De dood moet zijn veroor
zaakt door kolendampvergiftiging De bei
de lijken zijn door de politie in beslag ge
nomen. Het echtpaar was nog slechts en
kele maanden gehuwd.
TWEE VILLA'S UITGEBRAND.
Groote schade.
Te Luttorade heeft Zondagavond een
felle brand gewoed. In de villa van den
hoofdingenieur Ex, bedrijfsleider der co-
kesfabriek van de Staatsmijn „Maurils.
waarvan de bewoner te Venlo vertoefde,
brak door onbekende Morzan'k brand uit
Het huis was met een rieten dak gedekt
«n atond dadelijk in lichter Inaie De
brandweer van de mijn alsmede de red
dingsbrigado en "de plaatselijke brandweer
•tonden vrijwel machteloos tegenover de
vuurzee die woldri} oversloeg op de villa
van den hoofdingenieur Bergsteyn, even
eens werkzaam in de Staftsmijn Maurits
Het vuur werd door den wind nog aan
gewakkerd en dreigde elk oogenhlik ande
re, omliggende villa s aan te tasten In den
loop van den avond verscheen" de brand
weer van Sittard met de molorspuit. Ook
de molorspuit ujt (ieloen verscheen kort
daarop, zoodat groote watermassa's in de
vlammen werden geworpen. Niettegen
staande dit kon niet voorkomen worden,
dat de villa van den heer Ex geheel uit
brandde, terwijl bijna de, geheele inven
taris verloren ging. De groote schade
wordt door verzekering gedekt.
Dank zij het krachtig optredon der ge
combineerde brandweren bleef 't vuur tot
de heide bovengenoemde villa's beperkt.
Ook liet tweodd perceel heefj aanzienlijke
schade opgeloopen.
Omtrent de oorzaak van den brand ver
moedt men, dat jongens een vuurpijl af
gestoken hebben, welke op het rieten dak
van de villa van den heer Ex is terecht
gekomen.
WEESVADER GEARRESTEERD.
Oplichting en verduistering
De politie heeft te Roermond aangehou
den P. J. v. d. B, verdacht van verduis
tering. De arrestatie geschiedde op ver
zoek van den commissaris van politie te
Ticl, waar v. d B ten nadeele .van het
Burger Weeshuis aldaar, goederen had
verduisterd en oplichting had gepleegd tot
een bedrag van f 1500, V. d. B., die sinds
jaren met zijn echtgenoote optrad als var
dor en moeder van het weeshuis, genoot
hier aller achting. Hij had allerlei huis
raad in depot opgeslagen. De politie heeft
deze kisten in het bijzijn van v d B. ge
opend. Verschillede eigendommen van
het weeshuis, als lijfgoederen, huishoude
lijke voorwerpen en dekens kwamen te
voorschijn. Toen aeze eenmaal ontdekt
warpp,heeft de man bekend. Hij is op
transport gesteld naar Arnhem en is daar
opgesloten.
SCHIETPARTIJ IN EEN KAZERNE.
Krankzinnig* fusilier doodt twoe
personen.
Gistermorgen werd uit een raam van
een ktfzerhe te Toul (Frankrijk) plotseling
een groot aantal schoten gelost op de in
de binnenplaats aanwezige officieren en
manschappen. Een kapitein en een sol-
daal werden zoodanig getroffen, dat zij 'n
kwartier later stierven. De soldaten zoch
ten dekking, doch een luitenant en drie
Onderofficieren, die zich verscholen ach
ter dikke matrassen, welke men uit een
cltambree had gehaald, stormden de ka
zerne binnen. In een gang vonden zij ehn
soldaat, die door een schot door een deur
hPen gewond was Zij trap'en de deur in
en vonden daar een Soldaat met het ge
weer in den aanslag. De-luitenant en de
sergeante seholen en door zeven kogels
doorboord viel de moordenaar neer.
Het bleek een Marokkaansch fusilier te
zij", die in een vlaag van verstandsver
bijstering had gehandeld.
WARME KERSTMIS IN ARGENTINIË
In geheel Argentinië heerscht op het
oogenhlik een hittegolf. Te Buenos Aires
steeg de temperatuur tot 36 gr. G., te San
Juan tot 4-1 gr en te Santiago del Es-
lerq tot 43 gr.
NA GOMEZ' DOOD.
Bloedige onlusten.
Nauwelijks twee etmalen na de bijzet
ting van het stoffelijk overschot van ge
neraal üoiueai den president van Vene
zuela, is het in de hoofdstad Caracas en
op de pelroleumferreinen van Gabiraas en
Lagunillas lot ernstige onlusten gekomen
Te Caracas braken de onlusten, gerkht
tegen het Gomez-he wind, reeds Zaterdag
uit. Groote troepen gepeupel trokken de
winkel- en zakenwijken binnen, waar zij
onmiddellijk aan het plundered- sloegen.
Vooral de groote handelshuizen, hadden
het te ontgelden. Zes dier gebouwen wer
dén geplunderd én vervolgens in brand
gestoken.
Toen eindelijk sterke afdeelingen poli
tie ter plaatse verschenen, keerde de woe
de dor menigte zich tegen do politieman-,
non l^e beambten zagen zich genoodzaakt
eenige salvo's tif. te vuren, doqh de me
nigte drong niettemin op en her kwam tot
/*n verwoed hafidgenjeen. Daarbij zijn 40
dooden gevallen»
Thans schijnen de gemoederen weer wat
gekalmeerd te zijn De voorloopige presi
dent ven Venezuela generaal Lopez Con-
Irerns, die zich onmiddellijk naar Caracas
heeft bogpven, werd daar hartelijk en
spontaan toegejuicht door een enthousi
aste menigte, digjiem hulde en trouw be
tuigde.
HAUPTMANN VRAAGT GRATIE.
Bruno Hauplmnnn zal op den voor
avond van het Kprstfeest «en laatste po-
ging .doen om de doodstraf, tegen wsilk^ I
zijn beroep is afgewezen, te ontkomen De
eenige kreg. die hem overblijft, is 't vra
gen van gratie aan het Hof van Genade
Dinsdagavond zal Hauptmann bij dit col
lege zijn gratie-verzoek indienen.
DE FAMILIE LINDBERGH.
Op weg naar Engeland?
Volgens de New York Times zouden
kolonel Lindbergh en zijn gezin zich als
eenige passagiers aan boord van een tot
nu toe onbekend stoomschip bevinden, op
weg naar Engeland, waar zij zich voor-
loopig zullen vestigen
Lindbergh, aldus meldt het blad, heeft
den Inntsten tijd talrijke brieven ontvan
gen, waarin men dreigt zijn drie-jarig
tweede zoontje te ontvoeren Lindbergh
.on zijn gezin leven in voortdurende onrust
en daar een ongestoord gezinsleven in
Amerika niet mogelijk schijnt »e zijn. heeft
het vliegende echtpaar zich genoodzaakt
gezien, de Vereenigdg Staten te verlaten
in de hoop in Engeland hun kind in rust
en veiligheid te kunnen grootbrengen.
Kolonel Lindbergh zou zijn huidige
functie van deskundig adviseur* van de
Pan American Airways en van de Trans
continental Sc Western Airlines blijven
vervullen.
Het bericht van Lindbergh's vertrok
heeft in geheel Amerika groot opzien ge
baard.
ONTPLOFFING OP EEN STOOM
SCHIP.
Met alle opvarenden gezonken'
Aan boord van het Zweedsche stoom
schip „Britts Marie", dat te Santos (Ar
gentinië), in de haven gemeerd lag, heb
ben zich een reeks hevige ontploffingen
voorgedaan. Met enorme kracht werd
eensklaps de 'geheele bovenbouw van het
vaartuig de lucht in geslingerd. De bran
dende wrakstukken vlogen ver in het rond
zoodat loodsen en huizon werden getrof
fen en in brand geraakten. Bovendien
werden honderden ruiten vernield.
Het schip zonk bijna onmiddellijk me<
alle opvarenden, van wie niemand kon
worden gered. Slechts enkele leden der
bemanning ontsnapten aan den dood.
doordat zij zich toevallig op den vasten
wal bevonden Onder hen bevond zich de
kapitein.
Drie personen werden gedood en drie
gewond, terwijl vier. leden der bemanning
zijn verdwenen
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Oud-Alblas R. W. Steur,
Gandidaat te Burgh (Z.).
Beroepen (toezegging) to Jaarsveld de
heer R. W. Steur, Gandidaat te Burgh
(Zeoland).
Gietscn-Nieuwkerk. Dab uitslag van
den schietwedstrijd van den B.V.L. was
als volgt:
Koningschutters: A. H&merpagt 97 pnt.;
A. van Harten 93 pnt.
Scherpschütiers: \V. Hamerling 95 pnt-;
M. v. d. Bosch 94 pnt.,- C. Kooiman* 90
pnt.; D. Bons 80 pnt.
Eerste klas" schutters: D. Schakel 95
pht., T van Dijk 34 pnt.; P. G. Rietveld
82 pnt M. Eikelenboom 79 pnt.; J. C de
Krei 77 n'.. C. Pais 73 pnt.
De prijsuitreiking zal plaats hebben in
den loop van don maand Januari.
„Dorcas".
Goudriaan. Donderdag hield de chr
jonge^ochtersvereeniging „Dgrcas" haar
jsai vergadering onder leiding van ds. F,
Anker. Uit het jaarverslag b'eek dat de
rekening sloot met f 143,41 aan inkom
sten en uitg.ivpn In hef afgeloopen jaar
waren 191 atuks kleedingstukken vervaar
digd, welke onder behoeftige gezinnen
zullen worden uitgedeeld. Verhchillende
zUftervereenigingen waren vertegenwoor
digd. Een collecte bracht ruim f 17 op.
Enkele [eden leverden voordrachten en in-
leldinpeti
- Do hóer A. J de Jong js bejroemd
tot hode van de polders Oud- en Nieuw
Goudriaan, zulks in de varature van wij
len den heer A4 de Vries
Groot-Ammers. Tot ouderling is herko
zen de heer J. den Besten en voor diaken
Jac, Koornaar.
Groot-Ammers. He Nederlandsche Vis-
scherijcentrale heeft'aan den vischhande-
laar W van Wijk opnieuw een aarivjullen-
de toewijzing van uitvoef- van snoek, kar
per, zeelt, aal of naling naar Frankrijk
over hot vierde kwWaal 1935, toegestaan
van 75 K.G. bruto
Door de gladhejd der wogen Zater
dag, was ,de dieifst der atitahusdienston-
derneining Rppderij od Lek danig in de
war. Van een geregelden dienst was geen
sprake, zoodat slechts enke'e diensten met i
vertraging gereden- werden.
Op Tweeden Kerstdag, de# vooihl I
9 uur. rullsn de kinderen der Zondags
school het Kerstfeest vieren in hel Ge
bouw van Chr Belangen aan het Burge-
meester hortuynplein.
Het plaatselijk crisis-comité heeft
vrudag aan een a.mtal huisgezinnen een
kerstpakket, inhoudende klceding, schoei
sel, klompen en rundvet, uitgereikt.
Hei- en Boeicop. Donderdagavond vier
den de leerlingen der Zondagsschool in de
Bijz School hun Kerstfeest onder leiding
van hot schoolhoofd, den heer P Hilde-
brand. Met groote belangstelling luister
den de kinderen naar hot mooie Kerst
verhaal, terwijl het hun tuaschenlijds niet
aan de noodigo versnaperingen ontbrak
Na afloop der bijeenkomst werd aan de
leerlingen een cadeau uitgereikt.
Aan beide kanten van do Zwaans-
kuikenhrug zijn vanwege het Rijk borden
geplaatst, dienende tot rege'ing van het
steeds drukker wordend verkeer per as
Blijkens de op deze borden voorkomende
pijion wordt aan het verkeer, kopiende
uit de richting dezer gemeente, steeds
voorrang verleend.
Voorts is hel thans verboden um met
voertuigen van een zwaarderen wieldruk
dan 3000 K G, de brug te berijden.
Aan don lieer J. de With hehben B
en W. op diens verzoek voor het tlvans ge-
hee' gerestaureerde café het oude Recht
huis een volledige vergunning verleend
tot den verkoop van pterkon drank In het
klein, zoowel voor 't gebruik ervan ter
plaatse als voor 't gebruik ervan elders.
Vrijdagmiddag is de echtgenoote van
den arbeider den H. op de stoep vanwege
de gladheid gevallen. Van een omaille-
koffiepot, die zij in haar hand had, drong
de- tuit de vrouw in den arm Nndaf hu
ren de vrouw hadden geholpen, is dok
tershulp ingeroepen, waarna de vleesch-
wond is gehpeht.
Lexmond. Van den nieuwen weg, die
Dinsdag voor het vorkoor is opengesteld,
wordt enn 'druk gebruik gemaakt. Zelfs
wielrijders, die tot dusver straffeloos den
hoofdweg konden berijden, maken van den
weg gehruik, aangezien deze minder glad
ia dan de Parallelwegen
IJsbaan geopend.
Lexmerd. Vrijdag is de baan van de ijs-
elub ..Door Eendracht Vooruit" geopend
De collecte voor het Kerstfeest der
Herv. Zondagsschoolvereen. „Maranatha"
bracht ruim f 112 op Dit is ongeveer f 7
njeer dan het vorige jaar.
Niet de heer A van Dieren, doch de
heer Joh van Eek is tot kerkvoogd her
kozen.
Dammen.
Lexmond. De Lexmondsche damver-
eeniging DOS., speelde Donderdag haar
laatste competitiewedstrijd tegen H B.D.V.
(Hei- en Boeicop). Laatstgenoemde ver-
eoniging won den wedstrijd. De uitslag is
als volgt: t
D-04 H.BD.V.
J. VeenL. de Jong 20
P. Veen—J. den Hartog li
F. VeenJ. C. Zijderveld 20
H H. v. Ravenstcijn—J. de Kogel 1—1
H. Brokking—G. Stravers 1—1
J. BikkerM. de Bruijn 0—2
A. de Jo,ng Jz.—M. Verkerk 0—2
A. de Jong Lz.—C. de Gans O-i-2
R. Boogaard Pz J de With l—1
A Straver#J. Stijsiger o2
Betiie vereontgingeq hadden een «Hi
lar. On'danks het feit dat DOS. deaen
wedstrijd verloor, behaaWe zij In de derde
klasse den eersten prijs.
„Advendo".
Meerkerk. Donderdagavond gaf de ge
mengde zangvereeniging „Advendo", di
recteur de heer A, van der Heiden, haar
perste uitvoering in dit se'zoen aan do
nateurs pn genóodigden Er was een tal
rijk publiek, zoodat in de concertzaal van
„Hpf van Holland" geen plaatsje onbezet
bleef. Er werden acht zangnummers ten
gehoorc gebracht, welke onder stille aan-
dacht werden bclu-'sterd en die ge'uigden
\an ernstige studie en goede leiding. Na
het zingen volgde hel humoristische ge
deelte. Door eenige leden der vereenlging
I werd opgei oerd» „Amoren Bananen",
een kluehtsppl in drie bedrijven. Alle spe
lers waren hun rol meester. Zij kweten
.zich uitstekend \nn hun taak en werden
meermalen luide toegejuicht. Ook waren
regie en decor goed verzorgd. Een geani-
meerd bal was het slot van deze goed
geslnagdp uitvoying.
Dn Kentfwatrterlnt mul dr kinderen
O ^"""wnhool op don »voud van don
.on Kore'dau zal plaats hnhbnn in do
Horv, Kork ondór Juidinjf van da. Bolke-
steijn uit Apoldodrn.
Coupeusa.
Nleuw-LekIerland, Voor hof ünloim
coupouso alanprlo te Rotterdam moj M I
Stam, alhier, leerlinpe van do Modevak
school Voorhaven 14 Schoonhoven
NiW-Ukkerland. Hof faillissement
van den heer J J. Verhaar is opgeheven
Moedercursus.
Noordeloos. Vrijdagavond werd do laat
ste cursusavond gehouden van de .vaft 1
wege 'Het Groene Kruis gehouden Moeder-
cursus. De belangstelling heeft de ver
wachting overtroffen Ruim dertig dames
hebben trouw deze leerzame cursus,' wel
ke zuster Van Hattum uit Rotterdam
heeft gegeven, gevolgd. Als blijk van waar- j
deering werden aan zuster Van Hattum
en aan de wijkzuster, mej. de Vries, voor
het vele werk door haar verricht om deze
cursus te doen slagen, bloemen aangebo
den.
Zaterdag zijn twee vrachtauto's van
don expediteur, den heer L. de Bruin uit
Hoornaar, door de gladheid van den weg
geslipt. Het eerste ongeluk gebeurde op
het dorp in de bocht bij do Heul, waarbij
de wagen togen het oude Raadhuis te
recht kwam en het andere op het Laag-
Emd in een bocht van de weg, waarbij de
wagen van don weg geraakte. Beide on
gelukken hepen met wat mateiieele scha-
de af.
Voor het Pasloriefonds der Ned
Herv. Kerk is een extra gift van f 10 ont
vangen.
Noordeloos. Bij een drijfjacht, in den
polder „Noordzijde", heeft een jachtge
zelschap vau 10 schutters 31 hazen ge
schoten.
Bij den veehouder Dl'ngem. de Jong
heeft een paard dit jaar tweemaa-i twee
veulens ter wereld gebracht.
"I de Vrijdag gehouden verkiezing
m de Ned. Herv. Kerk is tot lid van hel
Kiescollege gekozen de heer A. den Her-
log. als ouderling ia herkozen de heer J.
Btkkop Pra lorwiflty dB plants van dan
heer J Jonker, die zich niet meer als di
akon herkiesbaar stelde, gekozen is de
heer A. Vink.
Noordeloos. De Chr Geref. Jongelings-
yeroen Pro Rege" keeft Vrijdagavond
in de Buz. School haar jaarvergadering
gehouden. De heer O. J. 0. (Vermeer open!
de do vergadering op dp gebruikelijke
wijze De avond werd gevuld met onder-
werpen, gedichten en Psalmgezang. En
kele dames zorgden voor vorvorschingcn.
Do opkohist was matig. De voorzitter, de
heer G. Bikker Jaczh., sloot met de zo-
genbede.
470' STAATSLOTERIJ.
Dbrde Klasse. Eerste Lijst.
Trekking van 83 December.
1500 No. 16797.
1000 No. 16716, 18941.
400 No. 1762, 2870, 14034.
200 No. 16724.
100 No. 7088, 8229, 8478, 8921, 14880,
16015, 16981, 17301.
PRIJZEN VAN 45.
1 618f. 7710 1(3263 13283 1
3 5191 7723 11)290 13291 1
6/ 2693 5238 7821 10323 13350 15991 18407
74 2703 5200 7869 10346 13389 16028 18663
144 2722 5279 7886 10365 13428 16038 18577
249 2781 5284 7892 10393 13443 16044 18637
250 2808 5295 7913 10406 13456 16059 18681
277 2831 5332 7917 10518 13540 16065 18706
303 2834 5339 7936 10565 13581 1Ö099 18707
329 2868 6340 7956 10675 13591 16100 18749
339 2869 64<,n
355 2919 64Ï7
359 2928 5421
402 2981 5486
440 2998 554J
"1 3003 Bflö7
3012 l
403
608 J
619 3035 5642
657 3037 5656
689 r*
7992 10599 13664 16109 18753
8010 10655 13666 10117 18758
8013 10656 13677 16145 18796
8016 10664 13688 16164 18814
8021 10668 13703 16257 18834
8093 10682 13718 16261 18806
8129 10693 13739 16289 18910
8133 10702 13743 16293 18068
8179 10751 13760 16308 18981
-82.50 10775 13782 16311 19004
612 3091 5602 8277 10801 13773 16325 19043
614 3107 5674 8313 10830 13807 16369 19045
626 3132 5705 ,8340 10904 13881 16380 1Ö071
631 3140 5744 8342 10917 13958 16445 19100
632 3201 6759 8363 10969 14000 16440 10106
8375 11058 14040 16417 19114
8434 11126 14044 164.56 19123
8449 11193 1H100 16475 10188
8591 11223 14128 10479 19199
8600 11284 14168 16-500 19201
8616 11345 14203 16508 19217
8614 11347 14227 16515 19219
8694 11382 142.55 16589 19250
8731 11416 14.307 16598 19264
8742 11419 14314 16631 19369
8757 11464 14357 16637 19388
686 3211 5807
694 3214 ."858
69.5 3236 5809
716 3250 5886
722 3266 5917
740 3294 5935
749 3318 5975
751 3320 5990
757 3326 6012
823 3337 60-45
85 1 33,38 6104
3349 6173 8790 11482 14.358 16642 10392
913 3362 6180 8826 11515 14386 10633 19417
94» 3368 6185 8828 11534 14374 10738 19453
5X? SS8 8849 l154' 14:®0
,g 6206 8860 llêdi J4389 16833 10478
ÏSS &X 63U 8942 111,99 14;»2 1«844 10600
ff S 9I48 11751 lltol 17006 1OSO0
9222 D798 14.507 17047 19854
!?«o S 21$ 9242 1188a 14508 170.54 19860
J2®9 3870 0432 9243 118.55 14.542 17066 19894
J??* «I??? 6438 9246 11937 14601 17177 19905
9269 11945 14610 17226 19931
9285 11974 14011 17278 19932
9316 11977 14644 17305 19939
9334 12012 14703 17314 19992
9367 12019 14706 17348 20002
0404 120.58 14729 17363 20004
9414 12071 14733 17368
9141 12073 14782 17376 2(1037*
1303 3916 6451
1346 3930 0400
9486 12085 14796 17458 20111
9528 12091 14814 17408 20119
1346 3930
1383 4003 6475
1424 4076 6517
1448 4080 6.589
1458 4161 6018
1562 4171 0020
1615 4193 6636
170,5 4217 6650
1722 424.5 8096 „JS
5I90 **41 12117 14927 17492 20183
9567 12"9 14930 17493 20192
Si?2 '9123 14937 17504 20223
?2« 5S,fl ,nwi URM '4n42 I7'™" 29235
OA,2 122 6m pr'N2 '2173 14968 17578 20254
1™? 2!'2fi 9:,S4 1 2194 1,5004 17581 20278
o?o2 2f,7R S™7 '2342 15160 17587 20307
0 on 7n,R 9620 12300 15207 17074 20316
2190 4510 7061 0637 12399 15209 17687 20419
„jy* 4511 7080 9647 1 2402 152.54 17694 20432
1 W 1522 7m 9652 12458 15265 17609 20455
2167 4026 7210 0718 12511 15380 17705 20478
9727 12647 15450'17847 20498
9716 12767 15-470 1*7867 20533
9748 12803 15490 17t«« 20636
976jfc2«t0 1.5491 17«A 20638
97/1W2843 1.5496 1?S#4 80658
98IT 13008 1.5.551 17907 y)fi«8
9815 1.3014 1.5557 1 7932 «0731
9881 1307fH5561 17952 80750
nifl. Inna i- 9896 1308.3 1.5608 17990 80817
övw ™20 13108 1.5627 1 8636 20844
ö-iq m2n -i'.ï 49 13157 >5672 18071 20895
5,1]? 49«9 '?45 ,^9" 13160 1672.3 18075 20923
lii 9°94 13219 15782 18077 2002c
521? Lm 19123 13228 15799 1800* *007'
S *?2) '9W 10152 13233 15814 ïejnp oooc-
Hw '.'n,>2 7C'UI '9170 13241 15895 1»pn on^c
o512 7665 1 0210 1 3243 1-5929 1812»
2640 617# <666 10259 13251 15942 13153
Op «Icm lijit TMTalt: 15CS7. 9
TM) 46:
4»10 7341
136 4«32 7396
J«3 4«0fl 7439
5 DERDE BLAD.
NIEUWSBLAD VOOR ZUID HOLLAND EN UTRECHT Schoonhovensche Couranl
DINSDAG 24 DECEMBER 1935
Verlaging ondérwijs-uitgaven.
Aan de orde is het ontwerp tot verla
ging der openbare uitgaven voor het on
derwijs.
De heer VAN DIJKEN (ar.) be
spreekt de regeling van de bijdragen van
buitengemeenten in de kosten van H.B.S.
•n gymnasia, ook voor het bijzonder" on
derwijs.
De heer MOLL ER (r.k.) wil de zaak
laten rusten.
De beer K. TER LAAN (s.d.) wil tot
klaarheid .komen. We|ens den grooten
last, op de buitengemeenten gelegd, zal
spr.'s fractie tegen 3 Lm men.
MINISTER SLOTEMAKER
DE BRUÏNE kan hiermede niet in
stemmen Wel kan spr erkennen, dat vele
H.B.S.-en het karakter hebben van
streekscholen. Spr. zal pogen, t.a.v. de be
zwaren nog iets te vinden.
Bij subsidieregeling voor bijzondere
H.B.S. en gymnasia, verdedigt de heer
MOLLER (r.k.) vier amendementen.
De heer KETELAAR (v.d.) moet
iets zeggen over deze amendementen, spr.
kan nu wel zeggen: van de ree liter zijde.
Eigenlijk is dit buiten de commissie van
voorbereiding om gegaan, wat spr niet
fraai vindt. Het gaat om het belang van
het onderwijs en het land en dat moet
worden behartigd in onderling overleg; dit
heeft hier ontbroken. Dit is niet de juiste
wijze.
De heer F A B E R (s.d.) is het met den
heer Ketelaar eens. Spr ziet de noodza
kelijkheid in, dewregeering voor vijf jaren
aan banden te leggen.
De heer v. D IJ K E N (a.r.) zegt dat
het niet aangaat, dat als iemand een
school een bijdrage geeft ter wil'e van die
school, later het rijk daarover de beschik
king neemt
De heer TIL A N U S (c.h.) zegt dat de
onderteekenaren der amendementen de
zaak zuiver hebben bezien en niet met de
bedoeling die de heer Ketelaar hun toe
denkt.
De heer VAN DIS (staat*, ger.) «egt
dat alleen wordt bereikt, dat geen parti
culiere giften meer aan gymnasia en H.
B.S. worden gedaan.
De MINISTER mengt zich niet in
de discussie der heoren. Bij de artikelen
zal spr. helpen zoeken naar ,hetgeen par
tijen kan verbinden. Spr. stond voor de
vraag, of het mogelijk was, vijf jaar de be
zuiniging te handhaven; spr. moest de
vraag bevestigend beantwoorden.
U. L. Onderwijs. Overgeno
men amendementen.
De heer SURING (R.-K.) kwam er
tegen oPt dat verplichte onderwijzers aan
een u.l.o school geen les mogen geven in
een 5e of 6e leerjaar. Hij wenschte bij het
amendement deze bepaling te doen ver
vallen, omdat ze in de practijk tot haast
onoverkomenlijke bezwaren aanleiding zou
geven,
E«n volgend amendement had betrek
king op de eische», welke voor een Rijks
vergoeding aan u.l.o. scholen worden ge
steld. Het bedoelde te doen vervallen de
bepaling, dat alleen leerlingen voor subsi
die medetellen, wier ontwikkeling en aan
leg door den hoofdinspecteur zoodanig
wordt geacht, dat geschikt zijn het on
derwijs te volgen.
De MINISTER antwoordde, dat het
de bedoeling is, de u.l.o. scholen meer aan
paedagogische eischen te doen beantwoor
den. Op de geschiktheid der kinderen moet
meer worden toegezien. De hoofdinspec
teur is daarvoor de meest geëigende per
soon.
De minister vond het amendement be
treffende het lesgeven door verplichte on
derwijzers en een 5e of 6e leerjaar niet be
zwaarlijk. Ook niet het tweede amende
ment inzake het buiten rekening laten van
ongeschikte leerlingen voor de vergoeding.
Het artikel beoogt een preventieve werking
De toelating geschiedt door het school
hoofd, doch het toezicht van den hoofd
inspecteur moet behouden blijven.
De heer D R E E S (S.D.A P zeide, dat
aan het heele artikel de kracht ontnomen
wordt door dit amendement, n.l. de selec
tie, die bezuiniging moet brengen Dan
kan beter het heele artikel ingetrokken
worden, ais men oordeelt, dat de selectie
noodig is.
Minister SLOTEMAKER DE
BRUINE wees op de noodzakelijkheid
der controle. Als men de selectie door den
hoofdinspecteur niet wil, dan moet men
de selectieve controle van het schoolhoofd
handhaven.
Het amendement-Suring op art 1 werd
zonder hoofdelijke stemming aangeno
men.
De MINISTER nam de overige amen
'dementen over.
Vergadering op Donderdag.
Yan 'de discussie van Woensdagavond
over verlaging van uitgaven voor het on
derwijs? resteerde nog de stemming over
eenige amenementen.
Voordat de stemming aanving, maakte
de heer KETELAAR (V.D.) nog eeni
ge opmerkingen over paragraaf 2 (mid
delbaar en voorbereidend hooger onder
wijs). Hij wenschte het verbod van oprich
ting voor nieuwe H. B scholen ongewij
zigd t« houden.
De heer MULLER (R.-K.) verklaar
de zich bereid zijn amendement in te trek
ken, als de regeering het desbetreffende
beperkende artikel wil intrekken.
Minister SLOTEMAKER DE
BRUINE nam het desbetreffende arti
kel, dat uitzonderingen mogelijk maakte,
terug er op wijzend, dat de discussie niet
gediend is met het maken van tegenstel
lingen tusschen rechts en links in verband
met de pacificatie
Een artikel verworpen.
Art 1 van paragraaf 2, inhoudende een
verrekening van schenkingen en subsidie,
werd met 50 tegen 36 stemmen verworpen
in een stemming van
recht* tegen links.
De heer Lingbeek (TT G 8 stemde vóór.
De heer J. TER LAAN (S.D.)
Een mooi begint
Het daarmede samenhangende artikel 5
nam de minister, in verband met dezen
uitslag, terug Hierdoor verviel eveneens
een daarop strekkend amendoment-Moller.
De MINISTER wyzigde voorts het
betreffende partieele intrekking
tidies in den zin als door den heer
was bepleit. Het artikel werd goed
gekeurd..
Bij de wijziging van de leerlingen-
schaal van het gewoon lager onderwijs
en u.l. onderwije en wijziging van de
wachtgeldregeling voerde de heer
I T H TJ S S E N (S.D.) het woord
j Hij kwam er tegen op, lat 900 nieuwa
wachtgelder# zouden worden geniaakt
wees er op, dat door de voorgestelde
j schaal van 44) leerlingen, het onderwijs
weer slechter wordt
Hij wilde trachten voor de
artikp] 6
van'Sbaid
Moller wa<
plattelandmholen
nog ietst te redden, door een drietal a/i en
dementen, beoogend voor de kleine scho
len ongeveer de bestaande leerlingen-
schaal te handhaven; voorts om de zg
.centrale scholen voor zevende en acht
ste leerjaar", wat de leerlingenschaal be
treft, te behandelen als u.l.o -scholen.
De heer VAN DIJKEN (AR.) op
perde bezwaren tegen de voorges lelde
wachtgeldregeling voor gewezen bovontul
lige onderwijzers. Hij meends, dat Je ge
volgen van het niet-herbenoemen bij •va
cature van een gewezen boventallige on-
deiwijzer, niet den wachtgelder, dooh het
sehoolbee'uur moet treffen. Daarom stel
de hij bij amendement in zoodanig
geval op het niet-herbenoemen van een
wachtgelder, die voor rekening van de
gemeente is, inplaats van verlias van
wachtgeld, korting op de vergoeding voor
De heer TIL AN US (CH.) vond de
gedachte van de amendementen-Thijsjsn
sympathiek, dooh oordeelde dat de schei
dingslijn niet bij gemeenten van 25.0TX)
inwoners mocht worden getrokken
De heer SURING (R.K.) aclïtte deze
paragraaf uit het oogpunt van bezuini
ging het belangrijkste, omdat zij 3 millioen
zal opleveren.
Uit 't oogpunt van t onderwijs in 't be
lang der onderwijzers vallen er veel be
zwaren tegen in te brengen. Het onderwijs
geven zal door deze voorstellen zeer veel
zwaarder worden, doch niet onmogelijk.
Ieder moet in den tegenwoordigen tijd
zich tot het uiterste inspannen, óók de
onderwijzers.
Hij vond twee amendementen-Thijssen
eveneens sympathiek, maar onjuist, in
zoover, dat het niet aangaat, gemeenten
beneden 25.000 zielen tot plattelandsge
meenten te verklaren. x
De heer KETELAAR (V.D) vond
het amendement-van Dijken een veme<e-
ring, de twee eerste amendementen-Thijs
sen wel sympathiek, maar niet doeltref
fend, fcet 3e amendement-Thijssen aan
vaardbaar
De heer KERSTEN (SG.P.) zeide
steeds veel gevoeld te hebben voor kleine
scholen, deze worden nu door de voorge
stelde regeling nog meer bedreigd; er zul
len er zelfs gaan verdwijnen. Het is even
eens bezwaarlijk dat er nog meer wacht
gelders worden gemaakt
De heer ZIJLSTRA (A.R.) had be
denkingen vooral tegen het derde amen-
dement-Thijesen, omdat het een nieuw
soort u.l.o. scholen zou doen on staan. De
gedachte van diens andere amsndsmentsn
hadden zijn instemming, doch we moeten
nu eenmaal bezuinigen. v
Ds MI N 1ST E Rflstelde op den voor
grond. dat bezuiniging voor hem momen
teel hoofdzaak is Alle drie amendemen
ten-Thijssen kosten geld en twee ervan
niet onbelangrijk. Er zou meer dan 16
der beoogde bezuiniging verloren gaan.
Het amendement betreffende de z g
„centrale school" zou op dat punt de be
zuiniging tot op de helft terugbrengen.
De minister liet de beslissing over dit
amendement aan de Kamer over; hij kan
de eerste twee niet aanvaarden
Bij aanneming van de drie amsndemen-
ten-Thijssen. zou zeker de helft van het te
bezuinigen bedrag van 2.3 millioen, verlo
ren gaasi
Hij verklaarde zich bereid het amende
ment-van Dijken over te nemen, indien de
voorsteller bereid was, nog eenige redac-
'ieverbeterineen aan te brengen
j De Heer T H IJ 8 S E N (S.D.) con-
l atateerde, dat de sprekers toegegeven had
den dat de kleine scholen op het platte-
land moeten worden gered.. Hoe moeten
de u 1.o-onderwijzers nu hun best doen, als
hun scholen naar de maan gaan? De soc -
dom fractie kan zich vereenigen met het
amendement-van Dijken.
De heer TI LAN US (C H.) verwacht
te van het derde amendement-Th ijssen
(botieffende de „centrale scholen") ern
stige financieele gevolgen en zou daarom
tegen moeten stemmen, alhoewel hij sym
pathiek tegenover de gedachte ervan
stond.
De heer KETELAAR (V.D) merkte
op, dat het zoo'n vaart met de z g cen
trale scholen" niet zal loopen, men behoeft
niet bevreesd te zijn dat er veel van dit
type zullen worden opgericht.
De heer SURING (R.-K.) zeide, dat
het bezwaar tegen het derde amendement-
Th ijssen, dat er nieuwe „centrale scho
len" zouden worden opgericht, kan wor
den ondervangen door te bepalen, dat
deze scholen op 1 December 1935 moeten
hebben bestaan Hij stelde een sub-amen-
demont in dien zin voor
De heer K. TER LAAN (S.D.)
zeide, dat het bezwaar tegen het zooeven
bedoelde amendement gemakkelijk uit den
weg zou kunnen worden geruimd, als men
de zaak zelve maar goed gezind was.
De MINISTER verklaarde het
meensehappel ijk overleg zooveel mogelijk
te willen dienen door de beslissing over
dit derde amendement-Th ijssen aan de
Kamer over te laten.
Spr. nam h«t amendement-van Dijken
ovpr.
Het derde amendement-Thijssen (aan
gaande de centrale scholen) werd *.h.st.
goedgekeurd.
Het eerste amendement-Thijssen (betref
fende de schaal der Lagere School) werd
met 68 tegen ?4 stemmen verworpen
Het tweede amendement-Thijssen (be
treffende de schaal der U. L O.-school)
werd bij zitten en opstaan verworpen.
De heer VAN DIS g p.) weos erop,
dat het ontbreken van een behoorlijke re
geling inzake het verlies van waarborg
sommen en rente en afloiyj van bouw-
schulden 't velen schoolbeAii'qn onmoge
lijk hebben gemaakt tot vrOwiflïge concen
tratie over te gaan,
Do heer COUPS (1) zegt, dat hetzelf
de wat gebeurd is met de openbare scho
len ook dient te gebeurén met de bijzon
dere scholen.
Laat men in kringen der JMjzondere
schoolbesturen vrijwillig den maatstaf aan
loggen, welke voor de openbare scholen
wordt aangelegd, anders moeten er ande
re maatregelen worden getroffen, zoo heeft
min ster Colijn indertijd in deze Kamer
gezegd
I)e heer SURING (r.k.) meende, dat
paragraaf 12 zoo niet met den letter dan
toch mot den geest van aruk*l 195 der
Grondwet in strijd is.
De bijzondere school kon niet eerdpr tot
verdere concentratie overgaan in verband
met de dringende geldelijke verliezen, zoo
als van de waarborgsommen.
Met uitzondering van het geval, dat de
openbare school als „vluchtheuvel" moet
dienen, zullen he' openbare onderwijs en
bijzondere onderwijs op gelijken moet moe
ten worden geconcentreerd.
De h*«r SURING acht par. 12
onaanvaardba&r.
De heer TERPSTRA (a.r.) wees er
op, dat 290 bijaondere scholen onder de
door da regeering gaatelde minima zullen
vallen.
Spr. vroeg zich dan ook af, of niet an
dere motieven in het speh wareh geweest,
n.l., dat er ook ten aanzien van de bijz.
acholen ieta gebeuren moeat. daar er vele
openbare acholen moeeten worden opgehe
ven
De grondslag van het voorstel is spr.
onvoldoende. De inhoud daarvan maakt
aanvaArding onmogelijk. Van de 174 scho
len met den bijbel, die door par. 12 wor-
t ia j:. J_
Art. 1 der paragraaf 7 Onhoudende d» getroffen, «ijn'er 110, die reeds in
verhooging van de leerlingen-schaal) werd
met 68 tegen 24 stemmen aangenomen.
De paragraaf werd zonder hoofdelijke
stemming goedgekeurd.
Beperking aantal bijzondere la
gere scholen. Da strijd wn
paragraaf 12.
De Kamer was e ndelijk genaderd tot de
befaamd geworden paragraaf van het
wetsontwerp tot verlaging van de openba
re uitgaven voor het onderwga.
Deze paragraaf beoogt een. wettelijken
grondslag te geven aan de maatregelen tot
vermindering van het aantal acholen voor
bijzonder lager onderwijs, waar dit, zon
der dat aan het beginsel der onderwijs-
pacificati# afbreuk wordt gedaan, mogelijk
is.
De vrijwillige concentratie van bijaon
dere lagere scholen heeft tot nu toe niet
het resultaat gehad, waarop de regeering
had gehoopt. Zij stelt nu voor, om, wat de
aanspraak op vergoeding uit de openbare
kassen aangaat, de bestaande normen
eenigszins te verschecpen door de oor
spronkelijke getallen, waar beneden het
leerlingental niet mag dalen, wil een bijz.
lagere school gesubsidieerd kunnen blij
ven, eenigezina te verhoogen
Het recht op vergoeding blijft beetaan
tot het einde van den loopenden cureus
Een school, die reeds vergoeding genoot,
doch waar het aantal leerlingen minder
bedraagt dan het verelsch'e aantal, blijft
nog 3 jaar in het genot van subsidie, mits
in geen jaar het leerl'ngental minder be
draagt dan het S/4 gedeelte van het ver-
eischte aantal
De regeering verwacht van deze gedwon
gen concentratie een besparing van onge
veer t millioen
Gelijk men weet heeft paragraaf 12
sterk verzet uitgelokt bij de groepen der
rechterzijde, die er in een aantasting zien
van de door de Grondwet gewaarborgde
vrijheid van onderwijs, en hebben zich in
verband daarmede crisis-geruchten om het
Kabinet gevormd
Derhalve werd de behandeling van deze
paragraaf met apannnig tegemoet gez en
In de Kamer was dan ook veel belang
stelling, ook op de tribunes De ministers
Colijn en Oud waren mede aanwezig
De heer DE GEER (c.h) begon het
debat over deze kwestie en oordeelde het
voorstel n!et in afrijd met de Grondwet en
hoopte op een oplossing, waarbij ieder zich
zon kunnen neerleggen
Iets anders ia de vraag of het voorstel
aanvaardbaar is Dit is niet het geval, ten
zij de miniater daarvoor-nog andere argu
menten aanroert.
Wanneer men let op de nevenkomende
kos'en is het hoogst twijfelachtig, of dit
voorstel werkeliike bezuiniging inhoudt
M»n zegt- die vrijwillige concentratie
komt nipt hard Doch zij werd geremd door
de moeilijkheden der ,#rbnolbestoreh met
de temehètaj'ng der waarborgsommen.
Laat de regeering en elk der leden van
het kabinet niet tot eiken prija paragraaf
12 willen handhaven!
TV heer LTNGB FEK (h fWn de
houding der voorstandera van bef mjzwn-
der onderwijs niet roemen, nn er allerwe
gen moet worden bezuinigd Het gas» n'et
aan de openbare school alleen de tasten
te laten dnjgen Spr. hoopte op
♦pgpmnetkomende bonding der rechfjereH-
dp Tecen het voordel der regeering had
hij geen principieel bezwaar.
1920 bestonden!
Scholen, waarvoor men de gejden moei
zaam heeft bijeengebracht. Daarentegen
zijn er tal van openbare scholen, welker
minima (aantal leerlingen) lager liggen
dan die der op te heffen scholen,
De regeering heeft nagelaten de voor
waarden voor vrijwillige conceötrhtie ge
makkelijker te maken Voor een dergelijk
beleid kan men geen bewondering hebben.
Laat de minister het vraagstuk van de
opheffing der kleine scholen in nadere
overweging nemen.
De heer SNEEVLIET (rev. soc.)
had voor da houding der rechterzijde geen
woorden, die zijn afkeuring parlementair
zouden kunnen doen weergeven Wat krij
gen de voor politieke figuren, ala de regee-
weigert paragraaf 12 los te laten?
Spr plaatste dit kleine stukje bezuini
ging tegenover de geweldige bezuiniging
ten koste van de breede massa.
De heer A L B A R D A (e d.) zei, dat de
schoolstrijd weer voor den dag komt. Vele
lagere openbare scholen zijn ter wille van
de bezuiniging opgeheven Minister Mar-
chant, die met zooveel ijver daarvoor ge
werkt heeft, dacht dat de bijzondere scho
len wel met vrijwillige concentratie zou
volgen In de «memorie van toelichting
hebben we nu nieuwe opgaven gekregen
over de laatste 3 jaren, waaruit blijkt, dat
444 openbare scholen zijn opgeheven.
Minister Colijn heeft de rechterzijde op
indrukwekkende wijze gewaarschuwd, dat
vrijwillig# concentratie van bijzondere
scholen moest volgen, anders zouden er
maatregelen komen
H«t volk voel» zich gewond door de een
zijdige bezuiniging op het openbaar onder
wijs.
Het advies van den heer De Geer
om par. 12 In te trekken
is gevaarlijk. Geeft de regeering daaraan
toe, dan schokt de ministgr-^rpsident het
vertrouwen, dat de voorstanders van de
openbare school in hem hebben gesteld. En
dat is< hpt ergste, wat de regeering in dit
geval kan doen.
De heer KETEL A A AR (v.d.) be
toogde, dat do door den heer Terpstra aan
gehaalde cijfers geen reden zijn om van
par 12 af te zien Deze voore'ellen zhn niet
in strijd met de Grondwet.
Spr. had óók het vertrouwen gehad, dat
na de concentratie bij het openbaar onder
wijs, vrijwillige concentratie bij het bijzon
der onderwijs zou volgen.
De ministers van verseh!Hende politieke
achakeeringen in dit kabinet hebben toch
wel geweten, wat zij deden, toen zij d't ont
werp lieten uitgaan Waarom moeten hun
geestverwanten in de Kamer daar zoo ge-
he»! andera over denken?
De min's'pr van onderwija heef» in He
stukken geweigerd dit voorstel tPHjrr te ne
men. maar toen Is er geen ander tegenover
gesteld Spr be«loot «t de onmerklng. dat
de houding der r> iterzijde hem geheel
onbegrijpelijk was. 1 y
De communisten zullen In dit ge
val de regeering steunen.
De hew WIJNKOOP (cp) consta
teerde, dat er over het onderwijs zelf heel
weinig is gesproken, daar de politiek ge
heel op den voorgrond is gekomen
De R.-K. fractie werkt er met opzet aan
mede, het kabinet-Colijn 'e doJn verdwij
nen. De oommuniafenr willen het ook weg
hebben, maar zij doen aan dit spel niet
mede.
V
De heer VAN HOUTEN (c.d.a.) was
tegenstander van concentratie bij 't open
baar onderwijs, dus ook van concentratie
bij hel bijzonder onderwijs Daarbij komt
nog, dat de grondwettelijke vrijheid van
onderwijs in het gedrang komt.
Als hij tegen deze paragraaf zou stem
men. zou men hem er niet van verdenken
te stemmen togen het kabinet wegens zijn
onvoldoende voorziening in den cirsisnood-
Antwoord van dan minister von
onderwijs.
De MINISTER VAN ON DER-
W IJ S, de heer Slotemaker de Bruine, zei,
dat betoogd is, dat er remmen zijn tegen
de vrijwillige concentratie, dat heeft de
regeering toegegeven Sla die remmen weg,
is gezegd en dan krijgt ge vrijwillige con
centratie. Dit. gebeurt in par. 13 Toch kaji
de regering naast deze paragraat par. 12
verdedigen.
Verschillende leden van schoolbesturen
hebben den minister ronduit gezegd, dat
zij om redenen van plaatselijke gevoeligheid
of at reekbei an gen, lievtr gedwongen wer
den om te concentreeren, omdat zij de door
hen zelf gewilde concen'ratie er vrijwillig
niet doorkregen.
De minister achtte zijn voorstel zeer re
delijk. Hij heeft de minima van 50 op 25
pCt. teruggebracht en een aantal uitzonde
ringen toegelaten. Zelfa kunnen onder ze
kere voorwaarden bijzondere acholen nog
3 jaar blijven beetaan.
Verder staat de dispensatiemogelijkheid
in mime mate open.'
Wat de salarissen der
onderwijzere-kioosttrlingen
betreft, wees de minister er de hoeren
I.lngbeek en Van Dis op. dat zij nooit ieta
zullen bereiken als zij hun wenschen niet
in een behoorlijken rorm kenbaar maken.
Hoe dit wel moet, kunnen zij zien aan den
heer Moller, hun r.k. medelid, die indertijd
een# verklaard heeft, dat de R.-K. fractie
Igeen bezwaar heeft tegen verlaging der so-
larihsen, maar niet omdat hun hun reli
gieuzen betreft, doch alleen op grond van
hun ongehuwd-zijn of hun leven in een
kloostergemeenschap.
Van de bezuiniging door de concentra
tie bij het openbaar onderwijs werd een
bedrag van 1. millioen verwacht.
T>e te verkrijgen bezuiniging op het bijz
onderwijs moet men niet verkleinen met
een beroep op wachtgelden en leeggekomen
gehouwen personeelsbezetting op groo
te scholen is goedkooper dan op kleine
scholen. Stichting van nipuwe lokalen zal
lang niet altijd noodig zijn.
De waarborgsom zou teruggegeven moe
ten worden Gebeurt dit, dan beteekent dit
een besparing voor de gemeente-beeturen
van rente, die nu aan de schoolbesturen
wordt betaald.
Als de paragraaf te verdedigen valt, ia
het dan niet buitengewoon gevaarlijk, dat
rechten, als hier gevraagd worden, aan 'den
minister worden gegeven?
Art 4 van par. 12 bevat een bepaling
om den toestand van 1920 en 1928 niet
zonder meer te doen bevriezen Ala men
daar bezwaren tegen had. zou de minls'er
het verworpen van dat artikel geen halo-
misdaad vinden.
De minister behoefde *.i niet verder in
te gaan op de wijze, waarop h»j van zijn
recht dacht gebruik 'e maken
Hierna volgden replieken.
Kablnete-crislt afgewend.
De MINISTER-PRESIDENT,
dr. Colijn, legde vervolgens in aanwezig
heid van alle leden v&n het kabinet, de
volgende verklaring af:
Uit de beraadslaging is gebleken, dat er
in de Kanier geen meerderheid aanwezig
is voor de aanvaarding van par. 12 van
het wetsontwerp De rpgeering betreurt dit,
omdat zij van oordeel is, dat concentratie
op het terrein van het bijzonder onderwija,
noodsakejijk is, zoowel uit een oogpunt
van bezuiniging op de overheidsuitgaven
als i n verband met hetgeen ten opzichte
van het openbaar onderwije ia geschied.
De ministers, behoorende tot de linker
zijde, achten e*n afwijzing van par. 12
zoo' ernstig, dat zg daarin aanleiding zou
den moeten vinden, zich tot H.M de Ko
ningin te wenden met het verzoek hen van
hun ambte te ontheffen. Waar door het
uittreden dezer bewindslieden aan het
binet zijn grondslag zou ontvallen, zou het
daardoor voor het Kabinet onmogelijk
word>n, zijn arbeid voort te zetten-. Uit
overweging, dat een Kabinetscrisis tot voor
het landsbelang ernstige gevolgen z<Ju kun
nen leiden, hebben de genoemde minietera
zich' bereid verklaard, zich met de overige
leden van het Kabinet te beraden over een
oploeaing. die het hun mogelijk zou maken
deel van het Kabinet te blijven uitmaken
Di» beraad heeft geleid tot het navolgende
besluit van het Kabinet
Paragraaf 12 wordt voor het
oogenhlik teruggelopen.
Het Kabinet blijft echter ataan op het
standpunt dat een wettelijke regeling moet
worden getroffen, om de concentratie van
bijzondere acholen te bevorderen Het mcht
het niet mogelijk hier met de bepalingen
van par 13 te volstaan De vraag, of die
concentratie zal kunnen worden verwezen
lijkt op een wijze, die de tegen par. 12 in
gebrachte bezwaren ondervangt, zal op
korten termijn worden onderzocht door een
Stoa taco mm is* ie van veelzijdige samenstel-
