INC
Nederland devalueert.
EK F 2.25
MARKT 18
'RECHT
e
iatenl.95
2
AZAR
i.ao I
Rede Dr. Colijn.
Gevolg van buitenlandsche monetaire
politiek. Goud-embargo afgekondigd.
ZOEKEN NAAR EVENWICHT.
4
K.
GOUDA
g icnoiHWEi
:t voor
IgatiSn
t half-
r. 100%
reken:
at 125
’ORT.
'ER.
:ollectic in de
^2.95-3.25-3.75
25-5.25 en 5.65
ibkleur
lage prtfzen
o.
o.
>n
o.
4.
•O.
15.
IS»
7.80
O.3S
1.90
0.97
1.98
0.78
0.87
0.97
1.23
0.25
0.19
0.38
0.25
1.90
0.25
1CU—
ibEH 1936
O.«7 I
Ij-O.TB I
dienst
koers. Tot voor eenige jaren was er op de
ver-
va»
wa--.
van goede
ren mogelijk Was. Sinds 1931 echter heb-
Waarom Nederland moest volgen.
Om 8 uur hedenochtend heeft minister
dr. Colijn over de beide zenders een rede
gehouden voor Nederland, Oost- en West-
Indië, over het besluit tot loslaten van ’t
goud. De minister zeide het volgende:
Geachte Luisteraars.
Alvorens een nadere motiveering te ge
ven van het in den nacht van Zaterdag
op Zondag genomen besluit inzake onze
monetaire politiek, wil ik U een overzicht
geven van de geschiedenis, die er aan
voorafging.
Toen ’n zeker aantal landen in 1933 de
bekende financiëele conferentie te Londen
belegd had. was daar het gemeenschappe
lijk gevoelen van zes landen, dat slechts
het handhaven van den gouden standaard
een stabiele muntverhouding in wiasei-
j zm MraAsa
speculaties en geen paniek kan ontstaan en
de uit voer van good is verboden
Het woord devaluatie heeft voor me
nigeen iets schrikwekkends. Men denkt
aan hetgeen in andere landen is gebeurd
en vreest hier hetzelfde te zullen zien,
ïnplaats van devaluatie is het beter te
spreken van gelijkmaking van den wissel-
m ter nationale geldmarkt een vast©
houding tusschen de wisselkoersen
alle landen, die goed in evenwicht
zoodat geregelde uitwisseling
ren megelijk 2i_l_ l''°'
ben 45 landen, waaronder de grootste en
belangrijkste, hun wisselkoersen verlaagd
waardoor het evenwicht geheel was ver
broken. Nu Nederland alleen stond me'
een niet verlaagde wisselkoers, moest be'
zich wel bij de overige voegen en nu zal
de gulden ongeveer in dezelfde verhouding
gebracht worden tot den wisselkoers van
de andere landen.
Zooals aan de meeste dingen is aan de
devaluatie een goede en een kwade kant.
Een goede er van is, dat zeer waarschijn
lijk onze export zal stijgen en daarbij zal
het noodig zijn om de export-prijzen te,
verhoogen, teneinde te voorkomen, dat
onze uitvoer in het buitenland voor dum
ping wordt gehouden en buitenlandscbe
concurrenten tot represailles nemen.
We weten op ’t oogenblik dat we dit
schrijven, nog niet wat de regeering zal
doen. De wisselkoers kan op twee manie
ren worden verlaagd: door het goudpeil
lager te stellen en door den wisselkoer»
los te maken van het goud. De laatste me
thode zal vermoedelijk de regeering vol
gen, want wanneer het goudpeil van den
gulden zou worden verlaagd, zouden wij
toch blijven vastzitten aan het goudstelsel
en aan alle daaraan thans verbonden na*
deelen
Men kan het verschil tusschen de tot au
toe gevolgde geld-politiek en de thans ko
mende, misschien het best weergeven
door te zeggen dat wij tot nu toe naar be
neden hebben aangepast en dat we thans
naar boven gaan aanpassen.
We willen hierbij een raad geven,
waarvan we zeker zijn dat *t een zeer
goede raad is, n.L:
doet niets.
Maakt u niet ongerust, koopt geen
goederen uit vrees voor prijsverhooging,
haalt geen geld van de bank, want voor
dat alles is geen enkele reden.
De positie van ons land en van onze
financiën is dermate gunstig, dat men
niet bevreesd behoeft te zijn foor groote
schokken of geweldige schommelingen.
Wat nu gebeurt is niets anders dan dat
een evenwicht gezocht wordt tusschen
goedA oprijzen, loonen, belastingen en
vaste lasten. Naar beneden is dat niet ge
lukt, nu gaan we ’t beproeven naar bo
ven.
Verschijnt: Maandag, Woensdag
en Vnjdag Prijs bij vooruitbeta
ling: voor Schoonhoven per 8
maanden 1.25 p. post f 1.50
Met verzekering 15 cents meer.
waren Zwitserland, België, Polen, Italië,
Frankrijk en Nederland.
Polen en Italië vielen al vrijwel dade
lijk af en ’t vorige jaar devalueerde ook
België. Hoewel de Belgische franc weer
tot het goud terugkeerde, kon België toch
niet meer tot het *.g- goudhlok gerekend
worden. Zoo waren er dus 3 landen over
gebleven. Hoewel ook Amerika een stabi
lisatie op de geldmarkt door goudafgifte
steunde, was de dollarwaarde nog niet de
finitief vastgesteld en kon, na reeds 40
te hebben ingeboet, nog lager worden ge
steld.
Niet zonder bezorgdheid zag de regee
ring den kiatsten tijd de ontwikkeling der
gebeurtenissen. Niet omdat zij twijfelde
aan *t juiste inzicht in eigen politiek. *t
Tegendeel is waar. Op financied terrein
was men er in Ned. Indië nagenoeg ge
heel en hier in Nederland zoo goed als ge
heel, in geplaagd de moeilijkheden te over
winnen en we mochten hopen, dat het eind
van den zwaren weg in *t gezicht kwam.
De bezorgdheid gold dan ook de gebeur
tenissen om ons been.
Men mocht zich niet verheien, dat de
positie van Zwitserland en Nederland heel
wat moeil ijker zou worden, indien Frank
rijk *t goudblok zou verlaten.
Toen dat Vrijdag geschiedde, meende de
regeering in den nacht van Vrijdag op Za
terdag haar beproefde politiek nog niet te
mogen prijsgeven. Vandaar dat de berich
ten in de bladen verschenen, dat ons land
zijn monetaire politiek zou handhaven.
Dit gebeurde is de volkomen gegronde
verwachting, dat Zwitserland den gouden
standaard zou blijven handhaven.
Zaterdagmiddag werden wij evenwel
door den Nederlandschen gezant te Bern
verwittigd, dat men integendeel in Zwit
serland besloten had om de franc aan te
passen aan de leidende valuta’s.
De kennisname van di’ feit maakte her
nieuwde overweging nopdag.
Zwitserland was, banktechnisch gespro
ken, sterker dan Nederland.
Toen dus Zwitserland zijn positie ging
opgeven, moest in de internationale fi
nancieels wereld wel de vraag opkomen:
nu de sterkste de vlag strijkt, waarom zou
nu de laatst overgeblevene wel stand kun
nen houden?
Nederland zou met Amerika (dat al 40
pGt. van zijn geldwaarde verloren had) en
met België (dat ook al gedevalueerd bad)
’t goud blijven verdedigen. Van leze drie
zou Nederland ’t eenige lid, ja zelfs *t
eenige land in de geheele wereld zijn, dat
zijn munt ongerept had weten te bewaren.
’t Was hard daarvan afstand ie doen
en ’t besluit is de regeering dan ook on
noemelijk zwaar gevallen.
Intusschen moesten persoonlijke gevoe
lens voor ’t belang van ’t land wijken.
De regeering heeft de mogelijkheid tot
het handhaven van haar aan den gouden
standaard gebonden muntpolitiek niet al
leen beoordeeld uit economisch standpunt,
maar ook uit dat van financieel© waar
digheid. De regeering had besloten om al
leen in geval van overmacht, alleen bij vol
strekte noodzaak haar politiek te wijzigen.
Die noodzaak was nu aanwezig, nu wij
’t eenig overgebleven land waren, dat den
gouden stanadard handhaafde.
Immers ’t spreekt vanzelf, dat elke dei
ning op de internationale wisselmarkt zich
in Nederland sterk zou doen gevoelen. Een
sterke druk op den gulden en op de Ned.
Bank was zeker. In elk geval zou de mo
gelijkheid om onze politiek blijvend te
handhaven, niet .uitvoerbaar zijn.
We zouden enkel© weken, of op z’n best
’n paar maanden, met groote schommelin
gen van den rentevoet en alle daaraan ver
bonden bezwaren, ’t goud tóch moeten
prijsgeven, doch na een onverantwoorde
lijke verzwakking van onzen goudvoor
raad.
Bij de grenzelooze verwarring die er
op financieel gebied op de wereld bestaat,
zouden wij dan aan sommigen de gelegen
heid schenken om door afvloeiing van goud
van de Ned. Bank, zich te verrijken. Wij
kunnen niet toelaten dat enkelen zich in
een nabije toekomst winsten zouden yer-
1 zekeren, waarop zij geen enkele zedelijke
aansprakelijkheid kunnen doen gelden,
doch waarmede ernstige schade berokkend
wordt aan de bewoners van ons land.
Daarom heeft de regeering ’t bekende
besluit genomen, waardoor ’t £oud ter be
schikking van 't eigen land blijft en van *t
algemeen belang.
Wij hebben nu den tg gouden stan
daard tqdelijk prije gegeten. Bcteekent dit
FRANSCHE FRANC DEVA
LUEERT MET EEN DERDE.
fn den nacht van Vrijdag op Zaterdag
publiceerde de Franscbe regeering het
volgende communiqué:
„De Fransche ministerraad beeft zijn
goedkeuring gehecht aan het ontwerp v*n
wet, die ten doel heeft de waarde van den
franc aan te passen aan de tegenwoordi
ge economische situatie.
Volgens deze wet zal het goudgehalte
van den nieuwen franc liggen tusschen
negen en veertig en drie en veertig milli
gram met een gehalte van 0.900 fijn, zoo
dat de devaluatie niet minder dan 25 191
pCt. en niet meer dan 34 351 pCt. zal be
dragen (dus ongeveer 1/3. Red.). In deze
wet is bepaald, dat tot nader order het
stabilisatiefonds 10 milliard francs ral
bevatten en de regularisatie zal verzekeren
van de verhouding tusschen den
franc en buitenlandsche valuta, door de
pariteit van den franc te handhaven in
verhouding tot het goud binnen de gren
zen als bovengenoemd.
In afwachting van bet aannemen door
de Kamer van het wetsontwerp, bereidt
de Bank van Frankrijk de noodige maat
regelen voor tot hef verijdelen van specu
latieve manoeuvre». De wisselmarkt zal
«eer streng gecontroleerd worden.
MONETAIRE ENTENTE.
Het bleek, dat na langdurige, volkomen
in het geheim gevoerde onderhandelin-
gen een accoord was bereikt over eqn mo
netaire entente tusschen Londen, New-
Vork en Parijs.
De Fransche franc zou op
franc in het pond sterling worden
bracht Tot nog toe bedroeg de koers
den franc te Londen ongeveer 77_
beurzen te Londen, New-York en
Advertentien: 1-6 regels 1.80
elke regel meer f 0.20; derde
plaatsing halven prijs. - Adver
tentien worden gratis ge
plaatst in „De Gorcumer’-
beurzen blijven Maandag en Dinsdag ge
sloten.”
ZWITSERSCHE FRANft DAALT MET
30
De Zwitsersche Bondsraad beeft gister
avond besloten den Zwitserschen franc
met 30 te devalueeren.
Teneinde prijsstijgingen te voorkomen,
heeft de Bondsraad een verbod uitgevaar
digd betreffende verhooging van detail- en
engrosprijzen, van de hotelt&rieven, van
de tarieven voor gas en electriciteit en van
huren en pachten.
NEDERLAND WILDE ZIJN
POLITIEK HANDHAVEN.
Na deze beslissing van Bern echoot
Nederland over als eenig land, dat den
gouden standaard handhaafde.
Onze gezant te Bern, ridder van Rap-
pard, vertoefde te Genève, voor het bij
wonen van de Assemblée, doch hij reisde
Zaterdag naar Bern om aldaar op uit-
noodiging der Zwitsersche regeering de
zitting van den Bondsraad bij te wonen,
waarin de devaluatie werd besproken.
Stellig is ridder van Rappard door de
Zwitsersche regeering uitgenoodigd, om
over het verloop der zitting aan Den Haag
verslag uft te brengen. De uitslag zal wel
mede van invloed zijn geweest op de hou
ding onzer regeering. Deae had nog Vrij
dagavond „in verband met de zich op
nieuw openbarende beweging op de wis
selmarkt” medegedeeld, dat „zij haar mo
netaire politiek onveranderd handhaafde”
en Zaterdagmorgen nog, direct na het be
sluit van den Zwitserschen Bondsraad,
deelde de minister van financiën, mr. P
J. Oud, desgevraagd mede, dat de regee
ring op dit oogenblik aan haar verklaring
van Vrijdagavond niets had toe te voegen.
TOT HERZIENING GENOOPT.
Maar nadat onze regeering den gehee-
len avond had vergaderd, heeft nog la
den nacht van Zaterdag op Zondag de
regeeringspersdienst het volgende com
muniqué gepubliceerd:
Nadat de regeering, na de aangekon-
digde monetaire maatregelen in Frank
rijk, haar voornemen te kennen gaf, om
hare monetaire politiek onveranderd te
handhaven, heeft het sindsdien genomen
besluit de? Zwitsersche regeering, de Ne
derlandsche regeering genoopt haar stand
punt opnieuw in overweging te nemen.
Nu Nederland het eenige land ter we
reld is geworden, dat zijn muntpariteit
ongerept heeft bewaard en het daardoor
in de sterkste mate den druk op de wis
selkoersen en op zijn goudvoorraad zal
gevoelen, kan de mogelijkheid om de hui
dige monetaire politiek te blijven handha
ven niet langer aanwezig worden geacht.
Een einde te verhoeden, dat men ten
slotte genoopt zou worden den gouden
standaard prijs te geven na een niet te
verantwoorden verzwakking van den goud
voorraad der Nederlandsche Bank, heeft
de regeering, in volledige overeenstem
ming met het gevoelen der Nederlandsche
Bank, besloten met ingang van 27 Sep
tember den uitvoer van goud te verbieden
tenzij gedekt door een authentiek certifi-»
caat van de Nederlandsche Bank.
Tevens zal de effectenbeurs Maandag
28 en Dinsdag 29 September gesloten
zijn. Nadere mededeelingen zullen Maan
dag worden bekend gemaakt.
68e JAARGANG
NIEUWSBLAD VOOR ZUIDHDLLAHD EN UTRECHT
I 5CH00NH0VEN5CHE COURANT
J Telef. 20. Tel.-Adres: Vannooten. Si W. N. VAN NOPTEN, SCHOONHOVEN, HAVEN 25. Postrekening 13763. 1
de verzekering, iqn volgens de vaatgestelde bepalingen tegen ongevallen verzekerd voor bedragen, gewaarborgd door de NIEUWE HAVBANK te Schiedam, van
QAfl GuldeQ bÜ verlid“ 900 Gulden Terüe* mn Gulden M verlies Gulden by verlies van De verzekerde moet in he*
'JVv van hand of voet, W van een oog. 1W van een duim. Uu een anderen vinger. bezit kjn van een polis
den? Dit laatste is niet met volkomen ze
kerheid te zeggen.
Een loalating van ’t goud is reeds eer
der ’t geval geweest n l. van Aug. 1914 tot
April 1925. In dien tijd waren -er oogen-
blikken, dat de waarde van onzen gulden
met betrekking tot pond en dollar lager
kwam te liggen, doch er waren ook tijden,
dat die hooger lag. Dit laatste is nu niet
te verwachten. Met de kans op "t eerste
moet rekening worden gehouden.
Er zijn twee factoren, die hierbij van
invloed zijn:
1ste. de kapitaalbeweging.
2de. aanpassing aan ’t buitenlandsche
prijspeil
Het is ook wenschelijk dat het wegge
vloeide kapitaal zal terugkomen, terwijl
wij ’t oog gericht moeten houden op nieu
we concurrentiemogelijkheden voor export.
Bij den nieuw geschapen toestand kan
de regeering niet toestaan, dat de omstan
digheden aan eigen ontwikkeling worden
overgelaten.
Het betalingsverkeer blijf vrij, terwijl de
regeering onverwijld een ontwerp van wet
heeft ingediend tot instelling van een ega
lisatiefonds van 300 millioen gulden, ten
einde harerzijds den invloed der wissel
koersen zooveel mogelijk in evenwicht te
houden.
Een zelfde maatregel is ook reeds in
Frankrijk en Zwitserland in overweging.
Dit dient om xnoodige daling van de
geldswaarde te wxjrkomen en is onvermij
delijk met ’t oog op een stijging van het
binnenlandsche prijspeil. De producten uit
’t buitenland zullen duurder worden.
Ia binnenlajtd JW dét anders. Daar
Frankrijk, Zwitserland 'en Nederland
waren tot voor enkele dagen de eenige
drie landen, die nog vasthielden aan het
goud en die weigerden de andere landen
te volgen in het verminderen van de munt
waard®. Nog maar een week geleden kon
onse minister van financiën zeggen, dat
de regeering bleef vasthouden aan het tot
nu toe gevolgde stelsel en mr. Oud waar
schuwde nog eens tegen het kunstmatig
verhoogen van de koopkracht. En nu zal,
ai» dit nummer van ons blad verschijnt,
vermoedelijk bekend zijn gemaakt, dat de
regeering haar stelsel van monetaire poli
tiek heeft moeten loslaten en dat zij den
weg moet gaan van alle andere landen en
tot devaluatie overgaan.
Is (te regeering te laken, omdat zij (fit
nu doet of omdat zij het niet eerder beeft
gedaan? Geenszins! Zij heeft tot het laat
ste vastgehouden aan den ongerepten gul
den, maar zij zou zeer verkeerd gedaan
hebben nu koppig dat beginsel te blijven
handhaven, nu het haar bleek, dat zulks
gevaarlijk werd. Met twee andere landen
wa§ het mogelijk; met Zwitserland alleen
werd het uiterst moeilijk alleen zou het
onmogelijk zijn geweest. Dat heeft de re
geering direct ingezien en zij heeft nog
Zaterdagavond besloten den gulden k» te
laten.
Ia (fit een ramp of is dit een geluk?
Wij gelooven dat op dit oogenblik nie
mand in staat is daarover een voorspel
ling te doen. De voorstanders van de de
valuatie zullen vermoedelijk juichen, dat
zij hun begeerd waardevast geld krijgen,
de voorstanders van de nu verlaten koers
zullen waarschijnlijk den val van den gul
den betreuren, maar geen mensch is in
staat te zeggen wat de gevolgen zullen
zijn.
De Fransche minister van financiën,
Auriol, heeft bij de bekendmaking van de
Fransche devaluatie gesproken van „een
monetaire vrede”, een vrede op geldelijk
gebied en het is inderdaad niet ónmogelijk
dat die benaming juist zal blijken. Nu alle
landen het zoogenaamde waardevaste geld
hebben aangenomen, zal het wellicht ge
makkelijker zijn tot zoodanige internatio
nale overeenkomsten te komen, dat de
handel, en daarmede de nijverheid ruimer
armslag verkrijgen, omdat de uitvoer thans
betere kansen krijgt.
In ons land schijnt men de devaluatie
wel niet verwacht, maar toch voor moge
lijk te hebben gehouden. Dinsdag j.l. na de
officieelen beurs, werd die voortgezet bul
ten de muren van het beursgebouw en
toen openbaarde zich reeds een sterke
vraag naar vreemde valuta’s. Dat ver
schijnsel zette zich den volgenden dag op
de beurs voort, zoodat het Ëngelsche pond,
de Amerikaansche dollar, de Fransche en
Belgische frank belangrijk opliepen. Nu
heeft de regeering direct het besluit ge
nomen om de effectenbeurs heden en mor
gen gesloten te houden, zoodat geen wilde
100
ge-
van
De
Parijs
werden voor Zaterdag en heden gesloten-
Toelichting van minister Auriol.
De minister van financiën, Vincent Au
riol, heeft aan de pers een toelichting ge
geven op de monetaire maatregelen der
regeering:
„De totstandgekomen overeenstemming
aldus de minister, bevestigt de denkbeel
den, die wij reeds voor de beide kamers
hebben uiteengezet, geen eenzijdige deva
luatie, welke slechts een vorm is van mo-
netairen oorlog, en geen regeling zonder
veiligheid.
De overeenkomst vormt het begin van
een monetaire vrede, welke de voorwaar
de is voor den economiscben en denmen-
echelijken vrede. De overeenkomst tus-
schen de drie democratische regeeringen,
waarbij zich weldra anderë landen, met
name België, naar ik overtuigd ben, zul
len aansluiten, zal leiden tot een even
wicht van den economiachen toestand.
Hiertoe moesten wij echter onze munt
tanpassen aan het niveau van anderen.”
BELGIE SLUIT ZICH AAN.
De medewerking van België, waarop
Auriol in de hierboven weergegeven toe
lichting doelde, werd al spoedig toege
zegd. Nog Zaterdag publiceerde de regee
ring te Brussel een verklaring, waarin zij
zich aansluit bij de Fransche, Ëngelsche
en Amerikaansche regeering, om uiting te
geven aan den gemeenschappelijken wil
den vrede te beschermen, de vestiging van
voorwaarden te begunstigen, die het best
kunnen bijdragen tot het herstel der orde
in de internationale economische betrek
kingen en een politiek te volgen, die ten
doel heeft, den voorspoed in de wereld te
bevorderen en het levenspeil der volken te
verbeteren. In verband hiermede heeft de
Belgische regeering besloten, niets te wij
zigen in de monetaire politiek, die zij se
dert anderhalf jaar heeft gevolgd.
ZWITSERLAND GAAT MEDE.
Volgde op deze berichten aanvankelijk
•en mededeeling uit Bern, dat in Zwitser
land van een devaluatie geen sprake was,
nog Zaterdag viel in een langdurige mi
nisterraad een besluit in heel anderen
zin. Na afloop werd de volgende officiee-
1» mededeeling gepubliceerd:
»rNa kennisneming van het besluit der
Fraaeche regeering, den franc met ca. 30
pCt. te devalueeren, is de bondsraad van
meening, dat het belang van het econo
mische leven ook Zwitserland dwingt, zijn
valuta bij de leidende wereldvaluta’s aan
te paaeen. Maandag zal de bondsraad aan
hof -i
is *t voor een groot deel afhankelijk van
onze eigen houding.
Daarom is ’t, dat de regeering ’n ern
stige waarschuwing laat hooren tegen on-
noodige prijsopdrijving. Wie zich daaraan
schuldig maakt, handelt onsociaal, onva
derlandslievend.
Er zal daartegen dan ook krachtig wor
den opgetreden en reeds- is er een ontwerp
van wet ingediend tegen onredeljjke prijs
opdrijving.
Ook ’t koopend publiek waarschuw ik
tegen 't zoogenaamde hamsteren.
Er ftntstaat ggpn gebrek, zoodat ’n vlucht
in waren niet noodig is.
Wel heeft zoon abnormale vraag naar
waren tot gevolg dat de prijzen stijgen.
Laat ons volk niet vervallen in dezelfde
fouten, als waarin anderen vervielen, doch
I zijn gewone kalmte en rust bewaren. In de
komende tijden zullen de moeilijkheden
vele zijn en groot. Zij zijn te overwinnen,
maar niet als *t volk ’n anderen kant uit
trekt als de regeering.
De regeering kent de te volgen richting,
werkt volgens ’n doelbewuste lijn. Zij acht
zichzelf in staat de voornaamste schok
ken op te vangen en men kan daarin hel
pen, door den raad van de regéering op te
volgen en niet bewust of onbewust tegen-
te werken.
Het eerst noodige is: niet zenuwachtig
worden of zenuwachtig handden. Doet als
of er niets veranderd is en in dat geval
behoeft er maar weinig te veranderen en
zullen we, met Gods hulp, ook deze moei
lijkheden te boven komen.’
Ik zal niet treden in een technische uit
eenzetting, zooaie *t egalisatiefonds 1
A RON N E '8, die «ich aan onse administratie opgeven voor
Gulden by levenslange AAA Gulden by
Z-vvU ongeschiktheid. UW overlijden.
den gouden
--b wuwsiaau tutu -vu oiauii-ie luuxiiveruuuuiug
parlement zijn voorstallen .doen. De 1 koersen kan verzekeren Deze
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1936
No. 7715. TIEN BLADZIJDEN
