De ramp van de ^Lijster". rf ]Een nieuwe kurk. Oorzaak ligt in 't duister. Motorstoring uitgesloten. BE LAST ING VRAGEN BIJEEN WERELDGEBEURTENIS Telegrammen DE RAMP VAN DE „LIJSTER". HET AFTREDEN VAN KONING EDWARD. <v Stilstaan verboden De vluchteling. Binnenland j Ma* jferijMifrjtftesapJi •tapt -» - TRIJP AO Tl PCCEWBCI? 1936 Gewoonlijk schenken de couranten over matig veel aandacht aan hetgeen in En geland voorvalt, omdat het Engelsche nieuwsbureau, alles wat Britannië betreft zeer breed en uitvoerig seint, maar dat nu alle bladen vol staan van koning Ed wards aftreden, is verklaarbaar. Hetgeen gisteren is gebeurd, is een wereld-histo risch feit. dat nog vermeld zal worden als tallooze andere voorvallen, welke wij nu gewichtig vinden, vergeten zuilen zijn. Het is in den grond niet van groot ge- Wicht of de koning van Engeland Edward of George heet, maar het is van belang, dat een koning aftreedt en vooral waar om hij dat doet. Edward VIII doet het om oen paar vrouwenoogen. Om daarin te kunnen turen, legt hij kroon en scepter neer, schuift de taak, welke hem was op gelegd en die hij nog pas had aanvaard, van zich af. Het zal velen hebben teleurgesteld deze houding van hun koning en niemand kan tegenspreken, dat die niet fraai en niet gelukkig is geweest. Edward wist toen hij nog troonopvolger was, dat het voor een vorst van het Britsche rijk uitgesloten was om een dame als mevrouw Simpson to huwen Niet omdat zij slechts mevréuw Simpson was, maar om haar reputatie. Zij is gescheiden van een man, zij ging scheiden van haar tweeden man, omdat zij den koning haar gunsten schonk. In 1932 beeft de politie reeds fotografische platen in beslag genomen, waarop voor kwamen de toenmalige Engclscho kroon prins met mevrouw Simpson. Dat is 4 jaar geleden en al dien tijd heeft Edward geweten dat hij voor de keuze zou komen staan: de kroon of mevrouw Simpson. Hij heeft er niet aan kunnen twijfelen dat niet overwogen behoefde te worden: de kroon èn mevrouw Simpson, want hij wist na tuurlijk met gewisheid dat het niet mo gelijk zou zijn die vrouw tot koningin van Engeland te maken. Van 1934 af moet het hem onafwijs baar duidelijk zijn geweest, wat hij te doen had en het is onverklaarbaar dat de afgetreden koning alles heeft laten voort duren tot het een publiek schandaal werd. Voor of direct na den dood van zijn va der had hij dienen te beslissen en wan neer ook toen da keuze was geweest, zoo als nu, had de prins van Wales, zonder eenig opzien, kunnen aftreden „om ge zondheidsredenen". Dan zou hij ook den naam van zijn aan slaande echtgenoot» hebben gespaard en voorkomen, dat over haar zooveel meer gepraat en geschreven is, dan goed ia voor de reputatie van welke vrouw «"ok. Feitelijk koos hij ook. Zoolang hij prins van Wales, troonopvolger, bleef, drukte zijn houding uit: ik heb gekozen, ik word koning. En na den dood van zijn vader accentueerde zich dat en nam hij de plich ten van den vrfrst op zich. Tot die plich ten behoorde: afstand doen van een hu welijk met de Amerikaansche dame. De prins en later de koning, heeft blij kens hetgeen bekend is geworden, gehoopt dat een morganatisch huwelijk met me vrouw Simpson mogelijk zou blijken en pas toen hem nadrukkelijk gezegd was, dat daaraan niet gedacht kon worden is hij zich gaan bezighouden met de waag wat hij doen moest. Dat was veel te laat AHe opzien en de groote schok, die zijn rijk te verduren had, had hij moeten voorkomen. Maar er is ook een anderen kant aan deze gebeurtenis, een romantische; die is lieflijk en ontroerend. Het is het sprook jesachtige verhaal dat de jonge en zeer beminde koning van het machtigste en grootste rijk der wereld zich ontdoet van het hermelijn, de kroon overrijkt aan zijn broeder om het eenvoudige meisje uit het volk te huwen, dat zijn liefde heeft ge wekt, en om met haar, als eenvoudig man, gelukkig te gaan leven. Laat ons voor dit veelbesproken paar hopen dat bet zoo moge zijn. K. to verwachten was. De rosultaten hiervan deden hem er zich rekenschap van geven, datzich daarna een moeilijke toestand zou kunnen voordoen. Hij vatte toen de meening op, dat het noodzakelijk was, dat iemand zich tot den Koning wendde en hem waarschuwde. Onder deze omstandigheden was er slechts één man, die deze kwestie met den Ko ning kon bespreken, n.l. de eerste minis ter. Da eerste bespreking. „Ik raadpleegde toeü mijn collega's en «telde er den Koning van in konnis, dat ik jjiem op Fort Bplrcdere volstrekt par ticulier wenschte tè spreken en wij ont- BALDWIN. woetten ejkaar op den twintigsten October. Een raadsman van de Kroon kan van geen enkel nut zijn van zijn meester, ten zij bij hem altijd de waarheid, zooais hij die ziet, zegt, (applaus) of deze waai beid welkom is, of niet. De houding van den Koning ia voortdurend zoodanig geweest, dat hij nooit eenig toeken heeft gegeven van beleed igd of gekwetst zijn door wat ook, dat ik hem gezegd'heb. Onze bespre kingen hebben geleid tot een toenemen van den ,wederzijdscben eerbied die tus- schen ons bestond. Ik zeide den Koning, dat ik twee groote redenon voor ongerustheid had: Ten eerste ,de gevolgen van voortgang der publicaties in de Amerikaansche dag bladen en de indruk* die gewekt zou wor den in de Dominions, in het bijzonder in Canada, waar deze bladen veel gelezen worden. Ton tweede bracht ik den Koning in herinnering, wat ik vaak tegen hem en zijn broeders gezegd, heb. n.l. dat de Kropn in dit land in den loop der eeuwen beroofd is van tal van perogatieven, maar dat, ofschoon dit juist was. de Kroon toch heden veel meer beteekent dan ooit in de geschiedenis (applaus). Hét belang van integriteit van de'Kroon fa boven iederen twijfel verheven, want deze vormt niet alleen de laats'e schakel van bet imperium, welke geMevèn ia, maar bovendien een waarborg, dat ons land, voor talrijke euve s «al worden be hoed, die andere landen hebben getroffen of aangetast. Hieraan voegde spr. toe, dat dit gevoel mm, pdsahDMwd ia wan «tost eerbied, die gegroeid is ten opzichte van de monarchie. Het zou mogelijk zijn, dat dit gevoel niet zoo langen tijd stand zou houden tegenover den kritieken toestand, waaraan de monarchie werd blootgesteld. Wanneer de eerbied eenmaal verloren ia gegaan, betwijfel ik of bij weer zou kun nen worden hersteld. Alt twea vrienden. Deze overwegingen vormden de basis van mijn gesprek over deze aangelegen heid en ik gaf uiting aan mijn ongerust heid. Ik zeide tegen den Koning, dat ik zelf van zijn regeering groote verwachtingen had, omdat hij beschikte over zoovele der hiertoe noodzakele eigenschappen. Ik zei de hem, dat ik met hem over djtonder werp wilde spreken als vriend, ja, zelfs, wanneer ik kon, hem in deze j kwestie wilde helpen. In de vele, vele uiren, die wij tezamen hebben doorgobracht en voor al togen het einde, heeft de konjing mij niet eenmaal, maar ve e malen gezegd; Wij moeten samen deze kwestie regelen, ik zal niet dulden, dat wie ook ziph hier in mengt. Ik wees den koning oi de ge varen en op het feit, dat de perijode vah afwachten ruïneuze gevolgen zou 1 kunnen hebben. I Toen spr. den koning 10 Nove: ontmoette, toen de echtscheidini sproken was, gejjoofde spr, dat plicht was met den kuning te «pre de huwe.ijkskwoetie. Hjj zeide tot, den ko ning, dat bij geloofde dat dit huwelijk niet de goedkeuring van bet land zou j wegdra gen. Tevens s elde hy in het licht), dat de positie van echlgenoote van den koning afwijkt van die van elke andere burgeres en dat bij de keuze van een koningin de stem des volkl gehoord moest wirden De koning an woordde toen, dat hij iets wi de zeggen, dal hij leeds lang mededeelen, n.l. dat hij net Mrs. Simpson in het huwelijk ging t: dat hij bereid was heen te gaan. aldus Baldwin, esn ze«r smartelijk en het was spr. onmogelijk daar nog verder over te «pieken. Di stelde dien a\oud nog de kom kennis en >ater ook zijn broers. Vervolgens ontbood de koninft 25 November en vroeg hem, ad wil ed en en Dit was, bericht lien dag koning ngin in spr. 'rat dacht van bet sluiten van een morgana tisch huwelijk. Baldwin was toen. niet in staat een weloverwogen antwoord te ge ven, maar zyn eerste reactie was, dat het parlement nooit een dcrgelijken wetgeven- den maatregel zou aanvaarden. (Applaus). Toen spr. daafop vroeg, of de wenschte, dat hij deze kwestie zoü bostu- deeren, antwoordde de koning bevestigend De kóning ging er tevens mee accqord, dat deze kwestie voorgelegd werd aan binet en de eerste ministers der (Domini ons. De ingewonnen inlichtingen echter op. dat noch in Engeland, inooh in de Dominions, eenig vooruitzicht bestond op aanvaarding van zoodanige wjetgeven- de maatrege'en. Den 2den December ontving de (Koning mij opnieuw en herhèalde zijn vraag of er kans was, dat een dergelijke pelegen- heidswet zou worden aanvaard aal woord de, dat ik M J en langdurige ruggespraak met al de voornoemde autoriteiten tot de gevolgtrek king was gekomen, dal bet onmoge ijk was te veronderstellen, dat ook maar één en kel der betrokken parlementen zulk een wet zou goedkeuren. Ik mag op dit oogenblik inlasschen, dat Z.M. zich als een volkomen correct gentleman gedroeg, op dat moment zoowel als later. Met geen enkel woord, noch toespeling is Hij ooit op deze vraag terug gekomen. Hij had een vraag gesteld en een ant woord gekregen, zooals tusschen mannen past en daarmee was de zaak voor altijd afgedaan. In den loop van het volgend gesprek heb ik het mijn plicht geacht, den Koning te wijzen op den ernst van het alternatief, waai voor Z.M. zichzelf nu geplaatst had. Aan den eenen kant was het een opgeven van zijn hartewensch met behoud van zijn Troon en zijn Koninklijke waardig heid; daartegenover stond het afstand doen van den troon gevolgd door een la ter huwelijk. Van dat oogenblik op 2 December tot gistermorgen is dat de verschrikkelijke tweestrijd, geweest, waarin de Koning zich bevonden heeft. De Koning herhaalde de dris beginselen, die aan zijn handelwijze richtsnoer ge geven hadden: lo. Ais bij heenging, wilde bij dat met waardigheid doen. 2o. wilde hy een toestand, waarin hij zijn constitutioneels plichten als Vorst met zou kunnen vervullen, voorkomen; 3o. wenschte hij afstand te doen met zoo min mogelijk rustverstoring en ver warring voor de personen uit zyn naaste omgeving en voor zijn ministers en adde rs raadslieden. Van de vorming van een z.g. „Konings- party" wilde Z.M. vooral niets weten. Met den fijnen tact hem eigen, zeide de Koning nog dat hij op Fort Belvédère zou blijven en niet naar Londen zou teirug- keeren, omdat hij het gejuich der menigte dat hem anders zoo prettig had aange daan, in de veranderde omstandigheden niet meer koü hooren en ook zijn volk niet wilde verontrusten. Ik vertrok met een laatste aanbeveling aan Z.M. om nog eenmaal alle gevolgen onder de oogen te willen zien, en of schoon ik persoonlijk al geen hoop meer had, hoopte ik misschien nog onbewust op een wonder. Wij weten niets van 's Konings ziels strijd en het past ons niet daar dieper in te wrpeten, maar vanmorgen ontving ik vsnsZ.M. een potloodkrabbeltje, met de vergunning bot aan bet Huis te mogen voorlezen: „Mijn broer en ik hebben steeds in de beste verstandhouding geleefd. Ik ben overtuigd, dat hij het vertrouwen, dat in hem gesteld zal worden, ten volle ver dient en dat hy den steun erlangen zal van Engeland en het geheele Rijk. Ook van de andere zijde is getracht den Koning van besluit te doen veranderen, maar dit mag ik nog ter eere van Z.M. zeggen: toen zijn besluit genomen was en vaststond, heeft hij ook geen oogenblik meer geaarzeld, noch de sympathie van iemand voor zijn voornemens trachten te verwerven. De Koning heeft ons nu zijn beslissing gezonden, een beslissing- die Hij Dinsdag avond nog eenmaal als onherroepelijk on derstreept heeft. Het is een zeer schrale troost voor mij, dat ik weet dat ik niets gedaan of nagelalen heb om den Vorst voor land en volk te behouden, door hem te bewegen nog te elfder ure op zijn be sluit terug te komen Er is wel geen mensch in dit Huis, die deze beslissing niet uit het diepst van zijn hart betreurt, maar ik vertrouw eveneens, dat er geen mensch zal gevonden worden, die zich zal aanmatigen deze beslissing te beoordeelen. De laatste acts Gisterochtend heb ik het besluit den kabinetsraad meegedeeld en myn collega s blevenx een voile minuut in diepe versla genheid zitten. Toen hebben wy nog een laatste collectieve poging gewaagd en Z. M. in een gezameniyken biiel op de hoog te gesteld van de gevoelens die ons allen bezielden en daaraan het eerbiedige ver zoek toegevoegd om nogmaals alle' gevol gen te willen overwqgon, omdat het kabi net „aarzelde te kunnen ge ooven dat het besluit van Z.M waarlyk onherroepelijk kon zijn. Het antwoord kwam reeds in den loop van den namiddag en was a s wij ge vreesd hadden. Z M. herhaalde de bewoor dingen van zyn besluit en daa mee was de laatste aöte van bet drama voltrokken. Deze vergadering, aldus voegde Bald win hier nog aan toe, is een tooneel waarop de geheele wereld de oogen ge richt houdt. Laten wij ons daarom gedra gen met de waardigheid, die de Koning zelf toont in het uur van zijn, beproeving en wat ook bet gevoel van spijt moge zijn, dat de inhoud van zijn boodschap bij ons opwekt, la$t ons zijn .wenschen ten uitvoer leggen, doen wat hy vraagt en bet snel doen. (Herinnert u de geliefde en geëerbiedigde Koningin Mary (toejuiching «i| bet debat, dat wfj zullen moeten voeren als bewakers van de democratie en laten wy onzen plicht doen, die erin bestaat de in'egriteit van de monarchie te bandha ven, welke den eeoigen band van ons Rijk en den waarborg van onze vrijheid vormt Baldwin besloot zijn rede aldus: „Laten wij ons aaneensluiten achter den nieuwen Koning en hem helpen. (Langdurig en krachiig applaus). Temidden van hartelijke toejuichingen ging Baldwin zitten. Lagerhuis eensgezind. Na de groote redevoering van Baldwin werd even gepauseerd. Bi^ de hervatting van de zitting bracht de leider der oppo sitie, Attlee, een betuiging van sympathie der Labour-oppositie aan den koning, aan koningin Mary en aan Baldwin en zegde den steun der oppositie toe. Attlee wees er op, dat bijna geen enkele koning zoo bemind was geweest bij het Britsche volk. Attlee zeide verder: „De koning heeft zijn land als prins van Wales jarenlang trouw gediend. Wij kennen zijn moed en zijn medelijden met hen die lijden. Ofschoon over het besluit allen zeer droevig ge stemd, wenschen wij Edward VIII een lang en gelukkig leven toe" aldus be sloot Attlee zijn redevoering. De leider der liberale oppositie, Sinclair zeide vervolgens, dat de regeering niet anders had kunnen doen dan een huwe lijks voorstel verwerpen. Overigens sloot hij zich geheel bij de woorden van Attlee aan. Churchill sprak een lofrede uit op den Koning en voegde hieraan toe: „Ik aan vaard ten volle, dat de deze week geno men beslissing door den Koning vrijelijk, uit eigen wil en spontaan genomen is." IN EERSTE LEZIMG AANVAARD. Nog denzelfden avond heeft het Lager huis in eerste lezing de abdicatiewet aan genomen. Het Huis heeft dg&rop zijn be raadslagingen verdaagd. PLAN DER KRONINGSPLECHTIGHEID ONGEWIJZIGD. Naar de „Daily Telegraph" verneemt, bestaat er alle reden om aan te nemen, dat de kroningsplechtigheid op den offi cieel vastgestelden datum van 12 Mei zal plaats hebben. Alle voorbereidingen voor de kroning en den stoet worden overeen komstig het bestaande plan uitgevoerd. Het Office of Works, dat groote con tracten heeft gesloten voor stands en de verlichtingen organiseert van een aantal openbare gebouwen, deelde gister mede, dat er» geen wijziging wordt gebracht in de voorbereidingen- „Wij gaan gewoon voort met onze plannen", werd er gezegd. KONING EDWARD VOOR DE RADIO. Koning Edward zal heden- (Vrijdag) avond, nadat het wetsontwerp inzake den troonsafstand is aangenomen, een korte rede houden voor de radio. Deze redevoe ring zal naar alle dee en van de. wereld uitgezonden worden. Het tijdstip kan nog niet vastgesteld worden, omdat men niet weet hoe laat het wetsontwerp wet ge worden zal zijn, doch men hoopt, dat deze uitzending om 10 uur Engelschen tijd, dat is 10.20 NederJandschea "tijd, kan plaats hebben. Koning Edward heeft ook afgezien van al zijn titels. Hij zal nu den naam van inr. Windsor aannnemen. Het is echter waarschijnlijk, dat zijn opvolger hem een hoogen titel, waarschijnlijk dien van Her tog, zal verleenen. Naar verluidt, zal de afgetreden Ko ning onmiddellijk na de regeling der ab dicatie, waarschijnlijk reeds morgenavond uit'Engeland vertrekken. HET BEGRIP „MORGANATISCH". De broers van koning Edward JVIII, prins Henry (de hertog van Gloucester) en prins Albert (de hertog van York) huwden niet met een prinses, wayt noch lady Alice Scott, noch lady Elisabeth Bo- wes-Lyon, waren van vorstelijken bloede, al behoorden zij tot een zeer rijken adel. Toch waien dit in den strikten zin des woords geen morganatische huwelijken volgens de Engelsche wet. Het begrip „morganatisch" kwam in Engeland met George III tegen het einde van de'XVIIIe eeuw en onderging daarna wijzigingen, vooral in moreelen zin. Het volk wil, dat een koning een dame huwt van gelijke geboorte, den troon waardig. Thans vöe de de meerdei lieid van het volk een verbintenis van Edward VIII njet mvrouw Simpson, die een tweemaal gescheiden 'Amerikaansche is, als morga* nalisch. Het kon in „Wallis" geen konin gin zien en daardoor werd de koning mo reel gedwongen, dit huwelijk niet te slui ten of er zijrt kroon aan op te offeren. KONINGIN MARY'S OPVATTING. Koningin Mary was in haar dagen zóe streng, dat zij geen gescheidene ooit aan het hof wenschte te zien of terug te zien, zelfs als de rechtbank bedoelde dame vrij van alle schuld had verklaard. De kerk oordeelt nog strenger en vele lagen van hej Engelsche volk zijn kerksch. DE NIEUWE KONING^ „George VI"? I Het verluidt, dat de Hertog van York I Ltal vpa fcora» 3U zal Miuwwn jLbtJ staat echter nog niet rast. De successie» raad zal Zaterdagmorgen bijeenkomen. De Hertog van York zal dan Zaterdags middag tot Koning worden uitgeroepen „Wees niet bang, wees een prins!" Prins Albert, hertog van York, In ge boren 14 December 1895. Den titel York kreeg hij in 1920, toen bij 25 jaar werd en omdat hij de tweede zoon was van den regeerenden Britschen koning. Den 26sten April 1923 huwde hy lady Elisabeth Bowes-Lyoo uit bet grafelijke buis Strathmore, nadat zij hem eerst drie maal had afgewezen. De koningin, Mary, zeide: Al, je gaat onmiddellijk >oor den vierden keer de hand van Betty vragen, om haar duidelijk te maken, dat dit on herroepelijk de laatste maal is, dat zij op genomen wordt in den kring van hen, die mogelijk eens een kroon dragen. .Weee niet bang, wees een prinsl York ging en York kreeg Betty. Het huwelijk is gezegend met twee dochtertjes: Elisabeth van 21 April 1926 en Margaret Rose van 21 Augustus 1930. Koning Edward VIII noemde zijn nichtje Elisabeth altijd, plagend voor de grapof uit ernst Little queen Bess, koninginnetje Bess, waarmede hij zeggen wilde; Jij wordt nog eens ko» ninginl RADIO-TELEGRAFIST OVER» LEDEN. AMSTERDAM, 11 Dee. B!3 de K.LX is bericht ontvangen dat de heer P. van Bemmel, die als radio-telegrafist dienst deed aan boord van de „Lijster", gister avond aan de verwondingen is bezweken. De heer Van Bemmel was 23 jaar oud, DRUKTE TE LONDEN. LONDEN, 11 Dec. Omstreeks 11 «ui gisteravond begon de politie de menigta welke zich om Buckingham Palace had verzameld, te verstrooien. Een man en een vrouw, die pamfletten wilden verspreiden werden zoo vijandig door het publiek be jegend, dat zij bescherming zochten bij d« poütie. Voor het paleis van den hertog van York was eveneens een groote menigte verzameld. Toen de hertog per auto naar huis kwam, werd hij luide toegejuicht WAT ZAL IERLAND DOEN? LONDEN, 11 Dec. Voor heden is het Iersche parlement bijeengeroepen. - Men weet nog niet welke houding do Ierscho regeering zal aannemen. HET OORDEEL VAN DE „TIMES" LONDEN, 11 Dec. De Times schrijft in verband met het aftreden van den koning dat zoowel de monarchie als het rijk een hevige schok hebben ontvangen, doch zij kunnen en zullen hiervan herstellen. Ed ward had vele kwaliteiten, welke hem een groot constitutioneel vorst hadden kunnen maken, doch hij was ongelukkig in het kiezen van zijn vrienden. De beslissing van gisteren toont dat er iets ontbrak aan de groote gaven van den koning. DE AFSCHEIDSREDE VAN EDWARD VIII. LONDEN, 11 Deo. De afscheidsrede, welke Edward VIII vanavond voor de microfoon zal houden, zal hij vermoede lijk uitspreken op fort Belvédère, juist voor zijn vertrek. Het ia echter ook mo gelijk dat hij eerder zal vertrekken en dan zal hij van uit bet buitenland spreken. EDWARD VIII NOG OP BELVEDERE. LONDEN, 11 Dec. Koning Edward be vindt zich nog op het slot „Belvédère". Een sterke politiemacht omringt 't land goed en het vliegveld van den vorst. SACRISTIE IN R.-K. KERK UIT. GEBRAND. VENLO, 11 Dec. Vanmorgen ie de sa cristie met alle daarin aanwezige mis- kleeren en kerkgewaden van de R.-K- kerk van Onze Lieve Vrouwe, totaal uit gebrand. IN DEN MODDER GESTIKT. LÊIDEN, 11 Dec.' Vanmorgen- is een schuit welke met groenten was beladen in een sloot bij don hoogen Rijndijk ge kapseisd. De ongeveer 35-jarige groente handelaar de K.. uit Leiderdorp, die zich op het zwaar beladen vaartuig bevond, m in den modder gestikt ....op bruggen, binnen 8 m van straathoeken, autobushaltes, vobr uitritten, brand kranen, enzoovoorts! 3 TWEEDE BLAD. NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT. Schoonnov.incH« Coururt VRIJDAG 11 PECEBWeHr1WB Langen tijd is de suiker de kurk ge weest, waarop Java dreef. Deze kurk is ^^j-k gesleten en het drijfvermogen ervan is zoo goed als geheèl verdwenen. Jn de plaats van de Java-kurk is de rubber ge komen en deze over heer scht nu grooten- deels de welvaart van geheel Indië. Men mag daarover dankbaar zijn. Wan neer men aan de rubber-positie denkt, mag men zich niet alleen gaan blind sta ren op de voordeelen, welke de bezitters van rubber-aandeelen genieten. De wel vaart van geheel Indië is er ten deele af hankelijk van en welvaart in Indië beteekent buiten de directe voordeelen: o a. meer koopkracht in het eigen land, meer bestellingen uit Indië, meer vracht voor onze lijnen, meer omzet voor dege nen, die met Indië handelen en vergroo ting van de afzet van Nederlandsche werk krachten 1 Dit laatste vooral mag men niet vergeten. Elk jaar leveren onze scho len groote aantallen jongelieden af, die hun weg moeten binden. Velen konden vroeger naar Indië vertrekken in diverse betrekkingen. De eene zocht zijn carrier© in het ambtelijke, de ander in den han del, het bankwezen of in de cultures. De ze emigratie werd doorkruist door het streven van hen, die in Indië geboren on gebleven zijn, om in de eerste plaats in aanmerking te komen voor posities daar te lande. Indien de rubber de gangmaker zal kunnen zijn voor een spoedige en al- geheele opleving in de Koloniën, dan zal ook vrijwel onmiddellijk de uitzending van jonge krachten uit Nederland naar Indië gaan plaats vinden. De toekomst van rubber is zeer gun stig. De vraag naar het product stijgt, ter wijl de productie door de restrictie binnen grenzen wordt gehouden. Men zorgt dat de productie lager blijft dan» het verbruik teneinde de voorraden te doen verminde ren. Naar mate de voorraden slinken, wordt het restrictie-percentage verlaagd en hiervoor is het Internationale Rubber- Comité in het leven geroepen. Onlangs werd het percentage van 35 tot 30 verlaagd, terwijl algemeen wordt ver wacht, dat binnenkort de beperking tot 25 zal worden teruggebracht. 'Want de voorraden slinken in een tempo, dat pien nauwelijks voor mogelijk had gehouden, terwijl de prijzen hoe langer hoe meer stijgen. Sommigen zelfs beweren, dat het verbruik zulke afmetingen zal gaan aan nemen, dat er zelfs zonder restrictie geen rubber genoeg zal kunnen worden voort gebracht. Zij vinden de theoretische pro ductie-mogelijkheid slechts „theorie", ter wijl de praktijk h.i. daarmede zal spotten. Want de bestaande boomen komen gelei delijk op een leeftijd, dat zij minder rub ber gaan geven. Volgens restrictie-voor- waarden mogen bestaande aanplantingen worden gerooid en opnieuw beplant met uitgekozen materiaal (nieuwe aanplant ie verboden, behalve dan de genoemde aan- plant-vernieuwing) maar het duurt min stens zes jaar, alvorens de boomen tap baar worden. Hoe het ook zij, de vraag naar rubber is krachtig stijgend. De rubberprijs gaat bierdoor de hoogte in, terwijl de onderne mingen en ook de inlanders geleidelijk meer zullen mogen tappen. Er komt geld in het laatje, zoowel op Java, Borneo, Su matra, als op de andere eilanden van den Indischen Archipel en dit geld vindt zijn weg naar den handel. De winsten, welke worden gemaakt, zijn groot. De rubberprijs beweegt zich in de buurt van 38 cent per half kilo, terwijl de kostprijs gemiddeld niet ver van de 15 et ligt. Een groot deel van de winst, onge veer 13 cent per half kilo, blijft in Neder land. als dividend, tantiemes, enz. Maar een belangrijk bedrag komt aan loonen, vrachten, enz. ten goede aan Indië. boven dien zal men uitbreiden, waar uitbreidin gen mogen plaats vinden. In dit verband wijzen wij op de jbng- ste order van de Amsterdam-Rubber op een nieuwe palmoliefabriek, die bij Stork is besteld en waarmede een mjllioen gul den gemoeid moet zijn. De installatie wordt compleet uit ons land verscheept en in Deli opgezet. Een groote toekomst gaat Indië tegemet, waarbij de rubber een grooten rol speelt. Maar ook de winsten, die gemaakt zullen worden door aandeel houders, door koersstijgingen der rubber aandeelen mag men als bron van koop kracht niet verwaarloozen. Verschillen de winkels ondervinden de gunstige toe stand1 van de beurs, vooral in luxe-voor werpen. W. In dit nummer begint een kort feuille ton, spelend in de misdadgerswereld van New York. Het zal in 4 nummers vol eindigd zijn. Daarna volgt een grotere roman. HET PRINSELIJK HUWELIJK. RADIO-UITZENDING UIT KERK EN TROUWZAAL De koningin heeft toestemming verleend tot de plaatsing van een microfoon in de trouwzaal en m de kerk bij de huwelijks voltrekking van Prinses Juliana 'en Prins Bernhard, zoodat men overal in ons land en in .de pverzeesche gewesten in staat zal zijn, via den radio-omroep de plech tigheden te volgen. v HET ZOMERVERBLIJF VAN HET PRINSELIJK PAAR. Omtrent het zomerverblijf van het Prin- ielijke Paar, het paleis Soestdjjk, kan nog het volgende worden gemeld: Ter beschikking van ^het vorstelijk paar «uilen worden "ingericht de z.g. vertrek ken van Koningin Anna Paulowna, die zijn gelegen op de benedenverdieping van het hoofdgebouw, rechts van den hoofd ingang, aan de achterzijde, dus met het schitterende uitzicht op de waterpartij en het park. De Koningin-Moeder heeft de bovenverdieping aan den voorgevel be woond. Deze laatste vertrekken zullen zooveel mogelijk onveranderd worden ge kten. Voor de Koningin blijft dan bestemd, zooals dit reeds het geval is geweest, de vleugel van het hoofdgebouw links van de entrée. De vooruitspringende Baarnsche vleu gel zal onveranderd blijven voor gasten van de vorstelijke bewoners van het pa- kis. Het aanbrengen van een centrale vet- warming zal alleen geschieden voor de vertrekken, bestemd voor het Print$jj)k Paar, De plannen voor de verbouwing vac 't paleis zijn zeer bescheiden. Er zffNen waarschijnlijk een tweetal vertrekken iets worden uitgebouwd, terwijl het terras ook «al worden vergroot. Met de beplanting van de bloembollen men dezer dagen klaar gekomen. Niet minder dan 40.000 bollen zijn aan de aar de SPECIALE GELUKSTELEGRAM MEN VOOR HET KONINKLIJK HUIS. Be telegraafdienst zal, in verband met bet huwelijk van de Prinses, gelegenheid geven aan het Vorstelijk Bruidspaar en men te zenden tegen een belangrijk lager tarief dan het normale. Deze telegrammen, welke uitsluitend op 4, 5 en 6 Januari kunnen worden aange boden, zullen op bijzondere toepasselijke geluksformulieren op den huwelijksdag worden afgeleverd. DE VIERING IN INDIE. Zeven Januari nationale feestdag. De Indische Regeering verklaarde den dag van het huwelijk Van Prinses Julia na en Prins Bernhard tot een nationalen feestdag. De Regeering heeft er geen bezwaar te gen dat, indien de dienst dit toelaat, de landskantoren ook op 8 en 9 Januari ge sloten zullen zijn. De scholen zullen ge sloten zijn op 7, 8 en 9 Januari. VOELDE ZICH ELLENDIG. Nu rheumatische pijnen ver; dwenen en goed humeur te- rugggekeerd. Gekweld te worden door spit, jicht of rheumatische pijnen, daar is zelfs het beste humeur niet tegen bestand, zonder Kruschen Salts tenminstel Hier is een be kentenis. die voor zichzelf spreekt. „Voordat» ik Uw merkwaardig Kruschen Salts nam, voelde ik mij oud en ellendig. Ik had aanvallen van spit in mijn rug, rheumatische pijn in mijn beenen, knieën en één arm, en zenuw-rheumatiek van mijn rechterschouder langs mijn geheele arm tot aan mijn vingertoppen toe. Een paar maanden geleden begon ik met 's och tends in mijn eerste kop thee Kruschen Salts te nemen. Spit en rheumatische pijn zijn nu aan banden gelegd, en ik blaak van gezondheid. Mijn vrouw zegt, dat ik geheel verjongd ben, en onlangs werd nog bij een oudleerlingen-diner van mijn school door verscheidene „veteranen" in hun toe spraken opgemerkt, hoe goed ik er uit zag. Voor menschen op mijn leeftijd (00) is Kruschen Salts een zegen." A. B. te W. Rheumatische pijnen ontstaan maar al te dikwijls door onvoldoende verwijdeifng van afvalstoffen uit het lichaam, waar door schadelijke stoffen als urinezuur ge legenheid krijgen zich op te hoopen. De zes minerale zouten, waaruit Kruschen Salts bestaat, sporen de afvoerorganen, le ver, nieren en infitoanden, op geheel na tuurlijke wijze aan tot actiever werking, zoodat de gevaarlijke afvalstoffen snel en afdoende worden weggevoerd. Het bloed wordt hierdoor gezuiverd, Uw rheumati sche pijned zullen langzaam maar zeker gel .nel ophouden, om niet meer terug to keeien. Kruschen Salts is uitsluitend verkrijg baar bij alie apothekers en erkende dro gisten a 0.40, 0.75 en 160 per fla con, omzetbelasting' inbegrepen. Let op, dat op het etiket op de fleech, zoowel als op de buiten verpakking, de naam Rowntree Handels Maa.tsqba.pjMk voor- De medewerking van de kerkelijke au toriteiten werd ingeroepen om op den dag> van het huwelijk door geheel Ned- Indië godsdienstoefeningen te houden. DE PADVINDERS-JAMBOREE. Prins Gustaaf Adolf van Zwedsn komt Prins Gustaaf Adolf van Zweden en prinses Sybille hebben de leiding der Zweedsche padvinders ter gelegenheid van het zilveren jubileum der padvindersbe weging in Zweden een diner aangeboden dat werd bijgewoond door vertegenwoor digers van verschillende landen Bij die gelegenheid deelde prins Gus taaf Adolf die president van de Zweed sche padvindersbeweging is mede, dat hij aan het hoofd van het Zweedsche con tingent verkenners, dat van 30 Juli tot 14 Augustus 1937 de vijfde wereldjamboree te Vogelenzang zal bijwonen, naar ons land zal komen, geassisteerd door Graaf Folke Bernadotte. Prins Gustaaf Adolf, de oudste zoon van den kroonprins van Zweden, is een actief en zeer gezien padvindersleider in Zweden. In Augustus 1935 was hij kamp leider van de tweede wereldbijeenkomst voor voortrekkers, waar hij door zijn een voudige en sportieve leiding bij alle vijf duizend deelnemers van zes en twintig nationaliteiten, stormenderhand een groo te populariteit verwierf. Als voorloopig resultaat van een onder zoek, dat de bekende K L.M.-piloot Smir noff onmiddellijk na de ramp van de „Lijster" heeft ingesteld, heeft de direc teur van de K.L.Mde heer A. Plesman, nog eenige mededeelingeh gedaan. Gebleken is, dat de staart van het vlieg tuig in aanraking met de schutting van het vliegveld 'is gekomen. Daarna raakte de machine een hooggelegen punt van een huis achter deze schatting, waardoor de „Lijster" nog meer uit zijn vliegpositie is geraakt. De Douglas vloog tenslotte nog tegen een telefoonpaal en tegen een ander huis op. Het is Smirnoff's indruk, dat zich geen technische storing» daan, die aanleiding zou ki zijn, om bij het opstijgen van de baan af te wijken. De oorzaak van deze ramp blijft nog een zeer groot raadsel. De piloot Hautzmayer was zeer be kwaam en bijgevolg volkópien in staat een „blindstart" uit te voeren, zeide de heer Plesman. In sommige Engelsche bladen heeft men kunnen lezen, dat de ramp aan mo torstoring te wijten zou zijn .Yolgens den directeur der K.L.M.den heer A. Ples man, is deze bewering volstrekt onwaar. Wat de reden geweest kan zijn waarom de piloot plotseling van de mistlijn is af geweken, is nog niet opgehelderd, doch in geen geval is volgens de deskundigen der K L M. motorstoring de aanleiding geweest. DE INZITTENDEN. Er waren niet, zooals aanvankelijk g meld, 18, doch 17 personen aan boord, namelijk 13 passagiers en een bemanning van 4 personen. De passagiers waren de heer en mevr Hoene uit Polen, mej. Lipsy uit Zuid- Afrika, de heer baron Van Höhenberg, Mergël en Sphubach, allen Duitschei», de Nederlander ir. A. van Donkelaar, de Fin yigelius, de Zweden Dickson en Lind- mann, de Engelschman Pearson, de Span jaard La Gierva en de heer Stent, van wie de nationaliteit onbekend is. Vag hen is alleen de heer Schubach gered, terwijl, zooals men weet, voorts de stewardess, mej. Hilda Bongertman en de marconist A. M. H. B. van Bemmel en het leven afbrachten. Ifudwig Hautzmayer. t De omgekomen piloot Ludwig Hautz mayer was pas sedert 1 April bij de K L. M. in dienst gekomen met een contract van een jaar. Hij was Oostenrijker van nationaliteit en 43 jaar oud. Gedurende den wereldoorlog was hij vlieger in het Ooetenrijksch-Hongaarsche leger, waarin zijn groote bekwaamheid op viel en waarin hij spoedig tot kapitein werd bevorderd. 1 Na den oorlog trad hij in dienst van de Oostenrijkse he Luchtverkeersmaatschap" pij. Op de verkeersvliegtuigen heeft hij meer dan 10000 vlieguren gehaald. Hij stond bekend als een man van zeer groo te ervaring en zeer groote kunde. Zijn staat van dienst getuigt hiervan. Ludwig, Hautzmayer was gehuwd en had een stiefzoon. J. Verkerk f De overleden boord-werktuigkundige J Verkerk werd te Rotterdam geboren. Ge- ruimen tijd woonde hij te Katwijk aan Zee bij zijn ouders. Ongeveer twee jaar gele den kwam hij als mecanicien in dienst van de K.LM. en werd hij te werk ge steld op het vliegveld Waalhaven. Later kwam hij als boord mecanicien de ge regelde lijnvlicgtuigen. A. van Donholaer t De eenige Nederlander onder de passa giers, de heer A. van Donkelaar. was bedrijfsleider by de Nederlandsche Scheeps bouwmaatschappy te Amsterdam. Hy was geboren te Dordrecht in 1899. Hij genoot zyn scheepsbouwkundige opleiding aan de Middelbare Technische school te Dordoecht trad op Iff Met 1024 in dfemt van genoemde maatschappij ais aefliet ooi mm den hoofdingenieur. Op 1 Januari 1030 weod hij benoemd tot ingenieur van aanbouw. Hy wae met gezien bij de directie en een zeer De heer van Donkelaar was ongehuwd DE TOESTAND DER GEWONDEN. Van Bemmel en Schubach nog ernstig. De gezondheidstoestand van den radio telegrafist van Bemmel en van den Duit- schen passagier Schubach is nog ern stig, hoewel laatstgenoemde er heden morgen iets beter aan toe was, dan giste ren. Met Van Bemmel was dat helaas niet het geval. De vader van den marco nist is Woensdagavond naar Londen vertrokken. Mej. Bongertman maakt het goed. Mej. Hilda Bongertman, die op zoo ge lukkige wijze gespaard is gebleven maakt het goed. Bij nader onderzoek is gebleken, dat zij tengevolge van den val een paar ribben heeft gekneusd. Voorts heeft zij brandwonden en zijn haar zenuwen wat in de \4ar geweest. Dr. K. Slotboom, de geneeskundige van de K.L.M., zal bepa len, wanneer mej. Bongertman naar Ne derland zal terugkeeren Haar onders zijn Donderdag met de „Toekan" naar Londen vertrokken, om hun dochter in het ziekenhuis te bezoe ken. MEJ. BONGERTMAN VERTELT Bij eeu onderhoud met een journalist heeft mej. Bongertman een relaas van haar indrukken gegeven; we lezen het in het Handelsbl.: Het toestel heeft plaats voor 14 per sonen, zoodat er een stoel vry was, hee- lemaal voorin. „Maar om een of andere reden", aldus juffrouw Bongertman, „voelde ik my niet zeer gerust en bleef maar liever achter in het toestel staan". Daar heeft zij, naar later is gebleken, haar leven aan te danken. „De start duurde nogal lang en even nadat wij opgestegen waren, hoorde ik een harden klap, ongeveer in het midden van het toestel. Dat was omstreeks tien seconden, nadat wij van den grond losge komen waren. Het was alsof er iets met het landingstoestel gebeurd was. Iedere inzittende hoorde het en de passagiers keken wel even elkaar een beetje vreemd aan. Het leek of het toestel een baken of iets anders uitstekends aan den rand van het vliegveld had geraakt. In ieder geval was het niet het dak van het eerste huis, waar het vliegtuig tegenaan botste. Dit kwam later. Het was een geweldige slag. Alles rolde door elkaar en de toestand was ontzettend verward. Toen mej. Bongertman weer bij haar bewustzijn kwam, aldus vertelde zij ver der, lag zij op den grond van de cabine. Haar eerste gedachte was natuurlijk aan de passagiers, maar zij kon, niets voor zich uit zien, aan alle kanten sloegen de vlammen uit. Het was alsof er een bom naast mej. Bongertman ontplofte, toen de tweede benzinetank uit elkaar sprong. Zij krabbelde overeind en trachtte toen een uitweg te vinden. Zij verklaarde ergens •m opening in d« vlammen gezien te hebben, hetgeen bleek een raam pje van het toestel te zijn en daar is ze toen op een of andere wijze uitgeklommen De gordijnen aan het raampje stonden reeds in brand en zij moest ze eerst met haar bloote handen dooven. Uit het raampje is mej. Bongertman toen op den vleugel van het toestel geval len en vandaar schijnt zij in een boschje gerold te zijn. Daar,hebben menschen haar uit opgeraapt en naar een huis ge holpen. Haar uniform was totaal aan flarden gescheurd Op de vraag, of ze verder Weef vliegen, zeide juffrouw Bongertatan: „Natuurlijk wel". Juffrouw Bongertman vertelde ook, dat zij anders meestal administratief werk doet. Toevallig had men haar deze week noodig op de lijn en daardoor heeft ze dit ongeluk medegemaakt". Om vroeg to nis te zyn...^. Ir. van Donkelaart had eigenlijk niet in het verongelukte toestel behopren te zitten; hij had een plaats in een machine die eenige uren later ging, maar hij wil de zóó graag vroeg in Amsterdam zijn, dat men aan zijn verlangens is tegemoet gekomen en een plaats voor hem ia het nu verongelukte K.L.M.-toestel heeft in» geruimd. BETUIGINGEN VAN DEEL» NEMING. Do directie van de K.L M. ontving van vele zijden bewijzen van deelneming met dit ongeluk. De minis ter-president, dr. Colijn, zond een schryven vaa rouwbeklag burgemeester mr. de Monchy, bracht de directie etn bezoek en de miaister van Waterstaat, jhr. ir. van Liilta du Joude, vaardigde den directeu- van den lucht vaartdienst, den heer van Edo van dei Pais af, om zijn med^wee betuigen. Ook de directeur-generaal der P.T.Tir Damme en de voorzitter van do Kon. Ncd Vereeniging voor Luchtvaart, ir. de Kok, gaven van hun belangstelling blijk. Voorts kwamen er vele telegrammen, ook uit het buitenland, binnen. Naar Reuter uit loonden meldt, heeft de Britsche minister v. Luchtvaart, Swin- ton, het volgende tel gram aan den Ned. minister-president, dr. Colija, gezonden: „Ik ben diep getroffen daor het droevige Ongeluk van do K L M -machine du „Lijs ter", lieden bij Croydon. Wil mijn innige deelneming aanvaarden." De stemming in Londen. In Londen leeft trouwens de heele be volking levendig met het zware verlies van de K.L.M. mede, dat is duidelijk te merken. Dagbladen brachten Woensdag het bericht met reusachtige koppen. Dien dag was koning Edward van de eereplaats op de frontpagina's verdwenen, voor het eerst sedert een week. Iedereen had het over „Tb© Flying Hotel" en duidelijk wae te merken, dat de Nederlandsche vlieg- dienst hier een heilzaam zespect inboe zemt. Het is het grootste en ernstigste vlieg ongeluk, dat ooit in Engeland gebeurd i«- BESPREKING IN HET LA GERHUIS. In het Lagerhuis ie de ramp van de „Lijeter" ter sprake gekomen. De onder staatssecretaris voor de Luchtvaart heeft, in antwoond op een vraag, medegedeeld, dat hij tot zijn spijt niet de beschikking over inlichtingen had met betrekking tot het treurige ongeluk, daar de luchtvaart inspecteur nog met zijn onderzoek bezig is. Gelijk alle vliegvelden in Engeland, ze» de onderstaatssecretaris nog, is ook Croy don dikwijls blootgesteld aan mist, maar ik moet er den nadruk op leggen, dat het starten geheel aan het oordeel van den betrokken piloot wordt overgelaten, na kennis te hebben genomen van de gege vens betreffende de verkeerssituatie, hem verstrekt door den con trolerenden officier van de luchthaven. Wat de grondoppervlak te van Croydcm betreft, deze voldoet (volkomen aan de eischen, welke het ministerie voor Lucht vaart te dien aanzieq heeft gesteld en de ruimte is ruim voldcjende voor de lucht vaart en in overeeneïonfcning met de In ternationale voorschriften. Ik heb geen klacht ontvangen over de vliegdenstcon- trol© op Croydon. KoBtelooze beantwoording voor abonnee». De voorschriften en de bepalingen uit de belastingwetten zijn ge woonlijk door overmaat van duidelijkheid dermate onduidelijk, dat een niet-ingewijde ze niet kan begrijpen. Toch is juist hégrip zeer noodig, omdat het onaangenaam is te veel belasting te betalen en gevaarlijk om den fiseïfs te weinig te geven. Ook bij geschillen over belastingkwesties is voorlichting door een deskundige onmisbaar.. Wij heti&n ons nu de medewerking verzekerd van hot Accountants^ en Belasting-consultatiekantoor van de heer C. P. de Hoog, HélantlngcoiiHulent, Vieschersdijk 68, Oorcum, die in korte artikeltjes een practische voorlichting zal geven en die voor onze abonnees kosteloos de vragen beantwoordt. w De vragen en antwoorden worden zonder vermelding van naam of woonplaats in ons blad opgenomen, tenzij gevraagd wordt zulks na t te laten, in dit geval stuite men een postzegel van f 0,06 in. Vragen richte men aan de redactie van de bchoonhovensche Courant of van De Qorcumer.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1936 | | pagina 2