(fra
SCHUDT UW LEVER
WAKKER
De Veearts aan 't woord.
Uit ons Regeeringshuis j.
..DoklerlliirhV'
°dri«£,Mijnliardlje"
Plaatselijk nieuws
J. C. TE HENNEP* - Nieuwpoort I
Wetenschap en
Techniek
Landbouw en Veeteelt
Marktberichten i
1
ALS SINTERKLAAS EliSOPA DAT EENS BRACHT.
'fleha'/laaftoanzAilcC
VRIJDAG 2 DECEMBER 193»
VOORKOM DE ZOO SCHADELIJKE
NAZIEKTEN VAN DE TONGBLAAR.
Nu het mond- en klauwzeer wetr over
al optreedt, la het voor de veehouders
van veel bei&ng om alle aandacnt lebe
steden aan de zoo schadelijke muieaten.
Want deze toch zijn het welke feitelijk
de groote schade veroorzaken De nadee-
len door de tongblaar zeil ttweeg ge
bracht. zijn de dieren beUekkeüjk gauw
te boven, terwijl de schade zich dan be
perkt tot een achteruitgang In de melk-
gift en mager worden, twee dingen wel
ke wel is waar een nadeel vormen, maar
welke toch in geen verhouding staan tot
de terecht zoo gevreesde uierontstekin
gen en tongblaar pooien
Wij hebben er verleden jaar reeds op
gewezen hoe men door een speciale be
handeling van spenen en klauwen het
optreden van zoo schadelijke naziekten,
tot een minimum kan beperken. Zoo zijn
er verleden jaar bij proefnemingen wel
ke daaromtrent gedaan zijn bij onge
veer 1700 dieren geen uier- en klauwont-
stekingen opgetreden.
De speciale behandeling welke de poo-
ten en spenen moeten ondergaan is
Begrafenis A. Meijer.
Giessendam. Gistermiddag had op de
algemeene begraafplaats te Giessen-Oude
kerk de teraardebestelling plaats van het
stoffelijk overschot van den oud-ge
meente-ontvanger dezer gemeente, den
heer A. Meijer. Aan de geopende groeve
werd eerst het woord gevoerd door ds.
J. J. Beukenkamp, Ger. predikant te Bo
ven-Hardinxveld, die woorden sprak van
vermaning en troost naar aanleiding van
Jesaja 40.
Daarna trad burgemeester L. NelJens
naar voren, die met wethouder Kazen,
den gemeente-secretaris, den heer D Jas,
den grimeente-ontvanger, den heer J.M.v.
Merke^k en mej. M. E. den Breejen, amb
tenaar ter secretarie, aanwezig was, Spr.
schetste in zijn rede het verloop van de
ambtelijke loopbaan van den overledene,
die vanaf 1013 tot half Mei 1938 in'dlenst
van deze gemeente is geweest en gedu
rende die 26 jaar zijn arbeid trouw en
met IJver heeft vefrruld. Vervolgens sprak
nog een broer van den overledene, de
heer Meijer uit Bennekom, .die na op
het leven van den overledene te hebben
gewezen, ten slotte dank bracht aan fa
milie en vrienden voor het bewijzen van
de laatste eer bij het overleden van den
4J heer A. Meijer. Nadat de begrafenis-
dienaar nog enkele woorden gesproken
had, verliet men de begraafplaats.
Ook waren aanwezig oud-wethouder
fUJsdtjk uit Slledrecht en voorts de con
troleur der Werkloosheidsverzekering, de
heer T. van Dam. de gemeente-architect,
de heer A. de Jong en de beide gemeen
te-veldwachters.
De speldjesverkoop, waarvan de
opbrengst bestemd was voor de afdee
ling van „Het Groene Kruis", heeft
f 52,06»/» opgebracht.
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
mm U zult morgéns „kiplekker"
■it M springen.
lederen dag moet Ow lerer mtnetena een liter gel
fn Uw ingewanden doen etroomen. Wanneer deze
atroom aan gal onvoldoende la, verteert Uw voedael
niet, het bederft. U voelt U opgeblazen. U raakt
verakopL Uw lichaam la vergiftigd en U bent
humeurig, voelt U ellendig en ziet allea eoraber In.
De meeate laxeermiddelen ïün aleehta lapmiddelen.
U moet CARTER'S LEVERPIL.I.ETJES nemen om
een liter gal vrH te doen etroomen en U «uit weer
geheel nt ïün. OnaohadelUk. plantaardig, zacht, on
overtroffen om de gal te doen etroomen.
Biecht Carter's LaverplUetjea by apothekers as
drogisten, t 0.75,
Verloting.
Gteaaen-Owdekerk. Woensdagavond had
in bet vereenigingsgebouw de trékking
plaats van de door de va'eerüging „Gles-
sen-Oudekerksch Belang' gehouden ver
loting. De hoofdprijs viel op nummer
443.
Hardinxveld. Deze Wfeek werd aan den
heer A. de Rover vergunning verleend tot
verbouw van een woonhuis, evenais aan
den heer A. Muller te Puttershoek.
Blijkens de gemeente-begrooting
voor 1939 hoopt het gemeentebestuur het
volgend Jaar wederom vele uqprkloozeü te
kunnen plaatsen bij werkvei^haffingen.
Gedacht ia aan een «voortzetting van de
ontginning van l*nd in de Putten, cen
trale werkverschaffing, verdere uitvoe
ring Van het provinciaal wegenplan, ver
betering vvan de vaarwegen in het siuis-
schap Giesscndum -Hardinxveld, het
maken van fcen haven en aanleg van
bouw- en industrieterrein op de buiten
wei. Gemiddeld zullen, indien deze ob-
ectea tot uitvoering komen uin? 150
noch kostbaar, noch moeilijk. Alleen kost
zij vrij veel tijd, zoodat bij een flinke
koppel vee, twee man er den geheelen
dag hun werk mede hebben.
De klauwen van de dieren worden eerst
zorgvuldig met water en zeep afgeooend
en dan tweemaal daags ingesmeerd met
10 pCt. jodiumtinctuur. Alle schadelijke
microorganismen welke dan op de poo-
ten aanwezig zijn en die de eigenlijke
oorzaak van de leelijke ontstekingen zijn
worden daardoor dan gedood.
Verder wordt het achterstel van de
dieren goed gewasschen en kaal gescho
ren. Speciaal het uier en de spenen
krijgen een extra beurt en daarna wor
den de spenen eenige tkeeren daags in
gesmeerd met pCt. oplossing van
natronloog.
Een en ander is heel eenvoudig, mits
het maar op de juiste wijze geschiedt en
men precies weet waar men om moet
denken. Overleg daarom met uw veearts
opdat deze u kan aangeven hoe ge ln uw
be'drijf het beste handelen kunt tenein
de de zoo schadelijke naziekten te voor
komen.
P W B.
(Nadruk verboden).
I werkloozen te werk kunnen worden ge
steld.
I Hei- en Boeicop. Toen de arbeider 8
uit Schoonrewoerd, Woensdagavond naast
zijn rijwiel op de weg stond te praten,
werd zijn rijwiel aangereden door den
wielrijder H. alhier, waardoor zijn stalen
ros geheel werd ontzet. De schade zal
onderling geregeld worden.
Hoornaar. De rekening 1937 der ver-
eeniging voor rundvee t b.c.-bestrijding,
geeft aan ontvangsten f 2450.92 en uit
gaven f 2241,46, dus een batig slot
van f 209,46. Als bestuurslid werd her
kozen de heer D. Hakkesteegt. Over het
afgeloopen boekjaar werden getubercull-
neerd 2292 runderen boven 2 Jaar en 750
beneden 2 Jaar. Het reactiepercentage be
droeg 10 pCt.
Hoornaar. De A.-R. Klesvereeniging
„Nederland en Oranje" heeft ln de bijz.
school een algehieene ledenvergadering
gehouden. De voorzitter, de heer D. Hak
kesteegt, was afwezig. De vergadering
werd daarom op de gebruikelijke wijze
geopend door den heer G. de Raad.
De secretaris, de heer A. Blokland, las
de notulen, welke onveranderd werden
vastgesteld.
De ingekomen stukken handelen over
Ie verkiezing der Prov. Staten.
Bij de bespreking dfer groslijst werd
Insloten de aftredenden hierop te plaat
sen en op de aanvullingslijst; burgemees
ter S. Hoogenboom te Vianen, burge
meester G. Slob te Meerkerk, burgemees
ter H. Vlug te Nieuwpoort, en de heeren
D. Hakkesteegt te Hoornaar en G. Aan-
tjes te Bleskensgraaf.
Nadat de heer A. Blokland had gespro
ken over „Taak en plaats der Prov. Sta
ten", volgde sluiting.
Laniterate. De collecté voor bijzonder
onderwijs in deze gemeente heeft f 41.90
opgebracht.
Noordelooc. De collecte voor het Kerst
feest van de Zondagsschool der Ned.
Herv. Gemeente heeft circa f 100 opge
bracht.
Poldervergadering.
Ottoland. In de jongste vergadering
tan ingelanden van den polder Ottoland
waren met het voltallig bestuur aan
wezig de ingelanden Adr. Muilwijk, Adr.
^os en C. Muilwijk, vertegenwoordigende
in totaal 48 stemmen. Medegedeeld werd
dat het bestuur van het Waterschap de
Overwaard niet heeft toegestaan om de
kadesloot uit te baggeren voor de afvoer
van het overtollige water* naar de wa,-
termachlne. Ingekomen tfah eten be
zwaarschrift van Ged. Staten tegen de
aanslag in de polderlasten over het
dienstjaar 1938, voor de door de provin
cie van diverse eigenaren onteigende
gronden, ten behoeve van tëe nieuw aan
te leggen provinciale weg Nieuwpoort
Schelluinen, daar deze gronden nog
niet voorkomen in hèt Gaarderboek op
naam der provincie. Na eenige bespre-
Iking werd besloten om adressante ont-
I heffing te verleenen en de vroegere
eigenaren nog over dit jaar aan te slaan
ln de polderlasten. Op voorstel van
het bestuur werd vervolgens besloten om
de rente'van de nog loopende geldlee-
nlng ten behoeve van de gestichte nieu
we watermachine indertijd afgesloten
tegen i terug te brengen tot een IJ4
pCt. leening.
Slledrecht. De heer J. Boer slaagde te
's-Gravenhage voor het machinisten-di
ploma A. -
KOOPJES! - NAAIMACHINES!
Singer met kast, alt nieuw J 35.
Veritas met kast, als nieuw 25.
Gazelle, -gloednieuw 55.—
Rrres, gloednieuw 55.
Lada 63—
Vesta 1.65.
Langdurige garantie.
Vakkundig repareeren.
GAAN DE MOLENS TE SCHELLUINEN
VERDWIJNEN?
Schelluinen. Een vergadering van in
gelanden van den polder ;>De Banne van
Gorinchem en Kwakemaat". heeft be
sloten tot het vervangen van de beide
molens, die geplaatst zijn aan de Schel-
luinsche Vliet halverwege de gemeenten
Gorkum en Schelluinen, door een motor-
of electrisch gemaal, in de verwachting,
dat het rijk de kosten hiervan grooten-
deels zal dragen. Dit besluieischt de
goedkeuring van Ged. Staten.
Naar we reeds eerder gemeld hebben,
komen de molens te staan ln een drie
hoek, gevormd door de spoorweg en de
nog a^n te leggen gedeelten met hooge
viaducten der rijkswegen no. 15 en no.
27. Omdat men meent, 'dat deze wegen
een beletsel zullen zijn voor de windvang
der molens, wordt het billijk geacht, dal
het rijk h'er financieel medewerkt. On
der hen, die prijs stellen op behoud der
mplens, bestaat ook de opvatting, dat 't
aanbrengen^ van een hulpmotor, die bij
bepaalde windrichtingen dienst zou moe
ten doen, een voldoende maatregel ls.
Wanneer het polderbestuur zijn plan
uitvoeren kan. is het nog niet zeker, dat
de werkloos geworden molens afgebroken
wordete, De mogelijkheid bestaat, dat ze
voorlooplg nog als particuliere woning
gehandhaafd blijven. Toen we ter be-
voegder plaatse Inlichtingen vroegen,
deelde men ons mede. dat het polderbe
stuur liever nog geen mededeellngen
aan de pers verstrekte.
Schelluinen. Een collecte ten bate van
de Marthastlcht.ng te Alphen ad Rijn,
een inrichting voor onverzorgde kinde
ren, heeft f 13.60 opgebracht; een Inza
meling voor de bündeninrichting te
Wolfheze f 18,05.
Veilig voor Griep on Koolpijn
De antiseptische tandpasta Ivorol zuivert
den mond van bacteriën en vermindert
besmettingsgevaar in tijden van griep en
verkoudheden. -
GROVE OPLICHTING.
Onvoorzichtige radio-aankoop.
Tienhoven .Hoe gevaarlijk het ls, bij
aankoopen van eenige beteekenis, ver
trouwen te stellen in onbekende perso
nen, heeft dezer dagen de familie de B.
ondervonden.
Reeds geruime tijd spaarde men in dit
gezin voor de aankoop van een radiotoe
stel, toen, nog vóór men tot de aan
schaffing daarvan zou kunnen over
gaan, een onbekend koopman zich aan
de deur vervoegde om een toestel aan te
bieden. In het gezin de B. kende men
dit toestel, aangezien een familielid on
langs Van denzelfden handelaar 'n der
gelijk 'apparaat had gekocht, dat goed
voldeed.
De handelaar wist na lang en mooi
praten de menschen te bewegen, *t toe
stel voor f 60 te koopen en gedaan te
krijgen, dat zij het volle bedrag onmid
dellijk 'betaalden.
Het radiotoestel werd afgeleverd, maar
het bleek al spoedig, dat de resultaten
van deze aankoop geenszins beantwoord
den aan het offer, dat men er voor had
gebracht. Het toestel was in het geheel
niet ln orde en men richtte zich dan ook
schriftelijk tot den leverancier, die zijn
adres, ln Rotterdam, had achtergelaten.
De volgende week verscheen de rkdlo-
handelaar opnieuw en een onderzoek
overtuigde hem blijkbaar onmiddellijk
van de ondeugdelijkheid van net toe
stel. HIJ wilde dat zijn koopers volkomen
tevreden waren en nam dus het appa
raat ttiee. om het grondig ln orde te ma
ken.
Zes weken lang hoorde men hleta
meer. Op een brief kam een ontwijkend
antwoord over lastige reparatie, moeilij
ke omstandigheden enzoovoorts en de
bedrogen kooners maakten zich reeds
ernstig ongerust. Toen ontvingen zij van
een familielid in Rotterdam een wenk,
om met hun leverancier vooral op hun
hoede t* zijn, aangezien diens zaak in
middels bleek te zijn opgeheven. De heer
De B. wist niet beter te doen, dan zich
naar Rotterdam te begeven om pools
hoogte te gaan nemen. Aan het opgege
ven adres vond hij Maandag een ver
laten pand en een Informatie bij de po
litie wees uit, dat zoowel de radiohan
delaar zelf als diens zoon waren geares-
teerd. D%t van het bedrag van zestig
gulden, ook maar iets terug zal komen,
ls niet aan te nemen^ temeer daar de le
verancier over geen goederen meer be
schikt.
GEEFT NU MET ST. NICOLAAS OF
KERSTMIS EENS IETS BIJZONDERS!
Wij leveren U alle soorten eigengemeste
KONIJNEN - KALKOENEN - GANZEN -
EENDEN enz. Teven» steeds ver
krijgbaar ALLE SOORTEN WILD.
Alles wordt netjes opgemaakt thuis ge
leverd. - Gelieve vroegtijdig te bestellen.
P. J. DEN BOER - Kr. a.d. Lek - Tet 47
Wij stellen een
keurige Kalender beecMkkaar
bij inlevering van ISê Caaaabona.
STOLWIJK SCME DROGISTERIJ.
DUHEN'S DROGISTERIJ.
ilLtk j i AU GOUDA.
De N.V. Goudsche Waterleiding Maat
schappij biedt een boekje aan, uitgege
ven door de Uitgeverij. N.V. „De Archi
varis" en getiteld „Kroniek van de stad
Gouda".
Zooals wijlen burgemeester E. G.
Gaar landt in zijn voorwoorcj zegt, is dit
boekje er een uit de serie, die „De Ar
chivaris" uitgeeft van verschillende ste
den in Zuid-Holland. Het manuscript, dat
voorzien is van reproducties van origi-
neele gravures, afkomstig uit het ge
meentelijk archief, ia geschreven door
den gemeente-secretaris, den heer G. J.
J. Pot. Het behandelt om. de herkomst
der stad, de aanleg en uitbreiding, het
stadhuis, de St. Janskerk en andere be
langrijke gebouwen; het stadbestuur
door de eeuwen, de kunsten en weten
schappen (waarbij Erasmus een belang
rijke plaats inneemt tezamen met de
gebr. Crabeth) en de nijverheid.
Voor Gouwenaars en bezoekers een
lezenswaardig boeltje.
STEUN AAN KLEINE BOEREN
BEDRIJVEN.
De heer Ir. J. v. Bueren, Secr. Gewes
telijke Commissie voor steunverl. aan
Kleine Boerenbedrijven te Rijsoord,
schrijft ons:
Evenals in 1938 zal ook in 1939 steun
aan kleine boerenbedry v&n verleend wor
den. Voor deze steun komen alleen ln
aanmerking zij, die allereerst een inko
men hebben, kleiner dan f 9— per week
en daarnaast een bedrijfje, dat in No
vember 1937 zóó was, dat dit eveneens
ln de steun zou zijn gevallen Het inko
men wordt voor zoover het het bedrijf
betreft naar bepaalde normen berekend.
Wanneer men denkt, dat het bedrijfje
hieraan voldoet, moet men een formu
lier op het gemeentehuis invullen. Dit
moet voor Februari 1939 gebeuren, daar
na dien datum geen nieuwe gevallen
meer opgenomen worden.
Al zou dus iemand, die werkelijk in de
ze steunregeling viel, zich na dien da
tum opgeven, zoo komt zijn bedrijf niet
meer voor deze steun in aanmerking en
ontvangt hij zoodoende voor 1939 niets.
Het is dus zaak zoo spoedig mogelijk
een en ander op het gemeentehuls te
informeeren en een formulier ln te vul
len.
BELGIE VOERT MEER BOTER IN.
Hoewel ln de Belgische koelhuizen
groote botervoorraden waren opgeslagen,
opdat men ook in de wintermaanden
grootendeels zelf in de behoefte van het
land zou kunnen voorzien, biykt de toe
stand van de Belgische botermarkt wei
nig bevredigend te zijn. In verband hier
mede heeft de minister van Economische
Zaken besloten het normale ook voor De
cember weer op 100.000 vasgtestelde In
voercontingent met 150.000 k.g. uit te
breiden, zoodat in de maand December
in het geheel 250.000 k.g. boter Ingevoerd
kan worden. Naar gelang van de ont
wikkeling van de botermarkt zal dit con
tingent eventueel nog verder4 worden
uitgebreid. De bijzondere licentierechten
blijven ongewijzigd.
BOTERNOTEERING^
De eommissienoteering voor Neiïerland-
sche boter is Donderdag vastgesteld op
78 ct. per k.g. (vorige week 75 ct.).
DE BOTERHEFFING.
Het bedrag van de heffing en de steun-
uitkeering op boter is behoudens tus-
schentljdsche wijziging voor de week
van I8 Dec. vastgesteld op 70 ct. per
k.g. (ongewijzigd).
TOESLAG OP KAAS.
De toeslag op volvette boerenkaas be
draagt voor de week van 1—8 Dec. 14.4
cent per K.G. (ongewijzigd).
BOTER, KAAS EN EIEREN.
GOUDA, 1 Dec. Kaas. Aanvoer 267 par
tijen. Prijzen: le kwal met rijksmerk
f 26.5027AO, idem 2e kwal f 24—26,
zware tot f 29. Handel matig. Crisisaftrek
9.6 cent.
Eieren. Aanvoer 98.500 stuks. Prijzen:
Kippeneieren f 55.40, kleine kippen
eieren f 3.404.00, eendeleren f 2.75—3.25
per 100 stuks. Handel matig.
Bóter. Aanvoer 87 ponden. Prijzen:
Goeboter 8590 cent, welbc/ter 8085 ct.
per pond. Handel vlug.
QOUDA, 1 Dec. Coop. Zuld-Holland-
ache Eiprveiling GA. (C.Z.HJ5.) te Gou
da. Vellingabericht van 1 Dec. Aanvoer:
98600 kippeneieren. Prijzen: 56-58 kg.
f 4.40—4.70, 58-60 kg. f 4.70—5.10, 60-62
kg. f 5.105.20, 62-68 kg. f 5.20—5.45, brui
ne 58-70 kg. f 4.80—5.75, kleine eieren
f 3.50—4.30, alles per 100 stuks. Aanvoer
1200 eendeieren,Oprijzen: f 2.353 per 100
stuks. Heneieren f 3.353.45 per 100
stuk*. A
LEEUWARDEN, Dec. Vereeniginf vu
WEERBERICHT.
Naar waarneming in de morgen van
2 December.
Het dunne pijltje geeft de stand van
de vorige dag aan.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Matige tot zwakke afnemende Westelij k«
tot Zuidelijke wind; licht tot half be
wolkt; heldere, koude nacht; waarschijn
lijk weer toenemende bewolking; overdag
tot de morgen droog weer; later wel
licht weer kans op regen.
Waterstand
Schoonhoven hg. water 0 10 uur, 1.44 M
Keulen stand 1.55 M., val 0.16 M
Maastricht 1 Dec„ 42.10 M., val 0.37 M.
Luchttemperatuur.
De temperatuur bedroeg hedenmiddag
12 uur in de schaduw:
43 graden Fahrenheit.
Vrijdag 2 December: Op 1.08, on-
der 1.31. Volle Maan Woensdag 7
December.
Wielrijders, licht op!
2 December3.52 uur.
Zuivelmaatschappijen. Edammer kaas 20
plus f 13—13.50, 40 plus f 46.5020A0,
Goudsche kaas 20 plus f 1313.50, 40 plus
f 19.50—20.50, Volvette kaas 45 plus f24.50
25, Broodkaas 40 plus f 2020.50, Leid-
sche kaas 20 plus f 1313.50, alles per
100 K.G. Stemming kalm.
PAARDEN EN VEE.
GOUDA, 1 Dec. Vee. Aanvoer in totaal
1447 stuks, waarvan 35 slachtvarkens.
Vette 24»/*25 >4 cent per pond levend
met 2 pCt. korting; 516 magere varkens
f 85—35, 812 biggen f 7—12, Geldersche
f 1215, 15 runderen f 150200, 44 nuch
tere kalveren f 5—10, 1 graskalf, 8 scha
pen, 16 bokken en gelten f 37 per stuk.
Handel redelijk.
GROENTEN, AARDAPPELEN EN FRUIT
•S-GRAVENHAGE, 30 Nov. Haagsche
velling voor fruit en groenten N.V. Vei
ling van 30 November. Goudrelnetten ex
tra 26—28, I 21—24, U 15—19, sterappe-
leri extra 24—26, I 18—22, II 12—16, bel
lefleur extra 24—26, I 10—22, H 13—16,
fransche bellefleur 1822, jasappels 17—
19, campagnezoet 1518, brederode 22—
23, winterjannen 2022; witlof: I 10.20—
10.80, II 7.307.80; champignons: I 80—
86, II 40—44.
UTRECHT, 30 Nov. Vereen. Groenten-
en Vruchtenveiling Utrecht en omstre
ken. Raapstelen 0.400.60, radijs 0.30—
0.90, wortels 1.20—6.10, alles in gld.- pei
10# bos; andijvie 2.403.10, bloemkool
1.50—12, knolselderie 1—4, sla Q.30—4.60,
aardappelen 1.602.60, alles per 104
stuks; bieten 0.803.70, idem gekookt 3
6, boerenkool 1.603.80, gele kool 2—
4.10, groene kool 2.10—4.80, roode kool 1.74
-3.20, prei 1.50—3.20, rapen 1—2.60, spi
nazie winter 2—12, spruiten 29, cicho-
reilof 29, uien 0.603.70, waschpeen 1.54
5.20, winterwortelen 2.202.80, witlof 3
13, alles in gld. per 100 kg.; champig
nons 2446, peterselie 5li, selderie 5—
7, tomaten 116, druiven blauw 162T
alles in gld. per 100 pond.
UTRECHT, 1 Dec. Groenten- en
Vruchtenveiling Utrecht en omstreken.
Fruitveiling van 1 December. Appels;
armgaard 1012, bellefleur 825, ben-
derzoet 7—18, bramley seedling 1516,
campagnezoet 518, court pendu 417,
culemans 8—14, gert roelof 9—14, goud
relnetten 1236, grauwe reinet 7—16,
groninger kroon 8—19, holgaten 11—12,
hooilaars 1220, hulsmanzoet 610, jaap
en dirk 314, jonathan 622, klumpjes
8-^-15, konmgsrood 1521, lady henneker
1017, landsberger reinet 1822, nota
risappel 1626, present van engeland 8
—31, sterappel 11—32, ribbelingen 5—12,
zoete paradijs 1017; peren: beurre alex
lucas 2031, brederode 1622. comtesse
de paris 21—29, gieser wildeman 11—26,
st. remie 1416, winterjannen 11—23;
champignons 4492. Alles per 100 K.G.
ZWLTNDRECHT, 30 Nov. GroentenveL
ling. Andijvie f 3.006«j0 per 100 kg.;
bloemkool I f 9.00—14.70, dito H f 3.00—
8.70 per 100 stuks; boerenkool f 2.00—
3.80, gele sav. kool f 1.201.80, groene sa-
voye kooj f 2.002.90 per 100 kg knqllen
(witte) f 0.80—1.50, knolselderij (1 bos
van 5 st.) f 10.00—19.00 per 100 bos;
kropsla f 1.30—3 00 per 100 krop; kroten
f 2.30—2.80 per 100 kg.; pieterselie f 1.40
—2.30 per 10Ö bos; prei f 2.70—3.50 per
100 kg; radijs (roode) f 1.302.50, dito
(witpunt) f 1.40—3.00 per 100 bos; roode
kool f 2.10—3.00 per 100 kg.; selderij I 0.13
0.19 per dozijn; spinazie (glas) f 11,
spruiten le.soort f 8.40—11, spruiten groo
te f 45.60 per 100 kg.; tomaten A f 1.00
1.70 per 100 pond; glas veldsla f 8.00
8.00, koude grond veldsla f 2.003.00, uien
A f 2.20—2.60. dito B f 3.00—4.00, dito C
f 2.503.50, winterpeen f 2.90—3.00, wit
lof I f 10.8012.10, dito H f 6.30—840
per 10$. kg wortelen f 5.007.80 per 100
bos; wortelen (afbreekpeen) f 3.905.40
per 100 kg,
w
DERDE blad.
NIEUWSBLAD VOOR EÜID-HOLLANP EN UTRECHT, Schoonhovensche Courant
VRIJDAG 2 DECEMBER 1938
(Zitting van Dinsdagavond).
ONDERWIJS.
Antwoord van den minister.
De MINISTER merkte op, dat het
zeer pijnlijk is, voortdurend op denzelf
den giond neen te ztggen met betrek
king tot zaken, wel&e men algemeen
wemchelijk acht. Daar zijn de overvolle
klassen en de regeling van de vele les
uren. Indien het financ.eel mogelijk .s,
moeten aeze punten geregeld woruen.
Een andere salaneermg is nog met
mogelijk.
Vergoeding voor godsdienstonderwijs
op middelbare scholen^jzou nog^ens
overwogen kunnen worden.
De algemeene beschouwingen werden
gesloten.
Bij de artikelen verdedigde de heer
M O L L E R (R.K.) een amendement om
art. 66 (personeeluitgaven R.H.BS.) te
verminderen met f 1 oni daardoor tot
uiting te brengen, dat het niet verant
woord is, gelden op de begrooting toe te
staan voor Openbare Rijksscholen of af-
deelingen daarvan, die geheel overbod g
zijn, zooals de afdeehng A van de RH.
BB. te Leeuwarden naast de Gemeente
lijke H B S. A in dezelfde gemeente.
De heer ALGERA (A.R.), mede-on
derteekenaar van het amendement, on
dersteunde het, er op wijzende dat er zoo
weinig mogelijk twee-koppige scholen
moeten zijn.
De heer FABER (S.D.A.P.) bestreed
het amendement. Zijn fractie had geen
behoefte aan een uitspraak als deze, d e
de subsldleering van de bijzondere H.B S.
eveneens raakt.
De MINISTER merkte op, dat de
RHJBB. ln 1937 een A-afdeeling heeft
gekregen, omdat het daardoor benood g-
de aantal van 10 leerlingen was bere.kt.
Niemand ln de Kamer heeft zich er toen
tegen verzet. De huidige regeling kost
niet meer geld. Het verdient geen aan
beveling het amendement te handhaven.
Amendement gehandhaafd.
De heer MOLLER (RJC.) handhaaf
de zijn amendement.
De stemming over het amendement zal
Donderdagmiddag plaats hebben.
Nijverheidsonderwijs.
BIJ de af deeling „Nijverheidsonderwijs"
die toen volgde, betoogde de heer
VAN SLEEN (8D.), dat de resultaten
van den 2-jarigen cursus niet opwegen
teg endie van de 3cjarigen. Van vernieu
wing en moderniseering is geen sprake
geweest; het onderwijs ls minder metho
disch geworden. Het ls niet mogelijk het
program ln 2 Jaar behoorlijk af te wer
ken.
Dr. VOS (L.) beoogde, dat de nijver
heidsscholen öieer rekening moeten hou
den met de eischen van de industrie.
Waardeering voor het beleid.
De heer AMELINK (AR.) zelde,
dat de minister hulde verdient dat hij
voor 'n aanvullende werkplaatsople.ding
heeft gezorgd voor bezitters van een di
ploma van den 2-jarigen cursus van de
dagschool.
De heer TIL ANUS (C.H.) wees op
den enormen groei van verschillende
scholen voor nijverheidsonderwijs en
bracht den minister hulde voor de aan
dit onderwijs bestede zorg.
De MINISTER achtte zich gelukkig
dezen keer 2 ton meer voor het nijver
heidsonderwijs op de begrooting te heb
ben kunnen brengen.
Het leerlingenstelsel gaat inderdaad ln
de goede richting. In de typografie gaat
het goed en ook bij de l^iekbinders zoekt
men naar een soortgelijke oplossing. In
verscheidene plaatsen werkt men aan
het leerlingenwezen.
Het ls nog niet zoo heelema&l zeker,
dat een millioen voor de werklooze on
derwijzers wordt beschikbaar fcesteld. De
minister zal hierop bij de af deeling L.O
terugkomen.
De vergadering werd verdaagd tot
Woensdag.
(Vergadering op Woensdag).
HET VLUCHTELINGENVRAAGSTUK.
Aan de orde was de behandeling van
het verzoek om den heer Albarda (S.D
om verlof tot het richten van vragen
Ran den minister van Algemeene Zaken
over het beleid der Regeering en de
«oor haar getnoltken riohtlljnen ten aan-
«ten van de vluchtelingen, een en ander
w verband met de Incidenten', die zich
n de laatete dagen aan de grens hebben
Voorgedaan.
De Interpellatie werd zonder hoofde
lijke stemming toegestaan, zij werd op
^enda gebracht na de Onderwijsbe-
grootlng.
ONDERWUSBEGROOTING.
Vervolgens werd gestemd over het
amendement-Schouten (A.r.) om m
schrappen art. 40 van de Onderwljsbe-
grootlng, waarop f 20.000 wordt ultge;
kost"1 yoor dltbreidlng der
outilleejdng van da Technische Hooge-
school voor het doen van wetenschappe
lijke onderzoek ngen.
Voor dit amendement verklaarden z'ch
41 en er.egen ook 41 stemmen, zcodat
een n.euwe stemm.ng moet plaats heb
ben.
Daarna ving de behandeling van de
afdeeling Lager Onderwijs aan.
Dr. VOS (L.) sprak over den noodtoe
stand van de kwcekel ngen met acle
'I
De kou komt or uit
met enkele „Mijnhardtjes".
Ook helpen „Mijnherdtjes" wondér
goed en snel bijHoofdpijn
Kiespijn, SpU, Rheumatiek, Maand
bezwaren en Zenuwpijnen.
Depijnverdrjver tij uitnemendheid
1 „MlJnKxr«Hj«" g
12 „MlJnh*rdtJ««" 50 et
Het onderwij speil beantwoordt filet aan
de hooge kosten; het onderwij» moet
meer worden aangepast aan de eischen
van het practische leven. De openbare
school geraakt hoe langer hoe meer ach
terop, doordat ze veelal niet opleidt voor
de middelbare school.
Bpr. drong tenslotte aan op subsddlee-^
ring van het neutrale fonds voor onder
wijs aan schipperskinderen.
De heer TH IJS SEN (SD.) besprak
de leerlingenschaal, de eenige kwestie,
welke voor hem op het oogenblik van
beteekenis ls. Vóórdat deze ls verbeterd
kan men over allerlei onderwijsproble
men toch niet met vrucht spreken.
Er ls een algemeene klacht in den
lande over de groote nadeelen van de
te volle klassen; tallooze adressen uit
verschillende kringen der samenleving
wijzen daarop.
Men moet de werkloosheid onder de
onderwijzers verminderen door uit een
fonds voor <hen middelen te verschaffen.
Spr. diende een motie in, waarin de
Kamer uitspreekt, dat verbetering van de
personeelsvoorziening voor het lager on
derwijs door wijziging der leerlingen-
schaal urgent ls.
Deze motie* was voldoende ondersteund
en werd bij deze beraadslaging aan de
orde gesteld.
Mevr. B A K K E R—N O R T (V.D.)
schetste de nadeelige gevolgen' van de
huidige leerlingenschaal en ook zij drong
mpt nadruk op verbetering aan ln het
belang van het onderwijs en het„volks-
klnd, waarvoor 'het lager onderwijs het
eenige algemeen vormend" onderlijs ls.
Te lang ls de lichamelijke oefening
verwaarloosd. Met kracht lïepleltte spr.
het inwerking stellen van de desbetref
fende bepalingen. Voor de Jeugd na den
schooltijd kan aan het particuler Initia
tie? steun worden verleend.'
Öe heer VAN SLEEN (S.D.) be
treurt het, dat er nog altijd geen wette
lijke regeling is woor het ènderwijs ^ian
schipperskinderen.
Vervolgens sprak hij over het voorbe
reidend onderwijs* Ook daarvoor komt
nog geen wettelijke regeling. Voor dit
onderwijs bestaat een steeds stijgende
belangstelling dèr ouders.
De heer ROOSJEN '(A.R.) betoogde,
naar aanleiding van de nota van den
heer Thljssen over dit onderwerp, dat
van overlading van het UL O. geen spra
ke la. Het U.L.O! eind-examen staat on
der controle, maar hoe wil de heer Thljs
sen het klaarspelen voor de schoolexa
mens een 800 gecommitteerden te vin
den. Ofschoon het UL.O. hier en daar
krachtig behoort te worden herzien, kan
met het critische oordeel van den heer
Thljssen niet worden ingestemd.
Ook de A.R. fractie wil gaarne de
leerlingenschaal verbeterd'den. De mi
nister wenscht dit eveneens, maar de fi
nanciën laten dit niet toe. Dit is het
standpunt van het kabinet. Bij dit
standpunt moetep We ons neerleggen.
Den toestand laat ook de A.R. fractie
niet onbewogen, de Regeering kome aan
de kweexeLngen eenigermaie tegemoet.
De heer WOUDENBERG (NS.)
zegt, dat de onuerwijzers meer tucht
recht moeien hebben. De groote klassen
maken indtvidueele opvoeumg onipoge-
lijk. De opvoeding mag niet op gelde
lijke bezwaren stuiten. Voorop sta liet
voik. De groote klassen moeten dan ook
worden opgeheven.
Het onder wijzerskorps is rood en rose
georiën.eerd. De politiek komt ln de*
schooi te veel om den hoek. De taak der
onderwijzers is zoo zwaar, dat de klas
sen iioodig kleiner moeten worden. De
kweekelng met akte moet een behoor
lijke vergoeding krijgen.
De heer KROL (C.H.) meent, dat
ieder overlu gd is, dat er meer kweeke-
lmgen met akte werkzaam zijn, dan het
onderwijs vere.scht.
Spr. meent te kunnen opmaken, welke
departementen een wit voetje hebben bij
de regeering en welke op het kantje af
kwalijk behandeld worden.
De heer VAN DIJKEN (A.R.) be
spreekt art. j22 der Concentrat.ewet. Bij
de toepassing van het vluchtheuvelprin
cipe verkeeren <5e openbare scholen ln
een bevoorrechte positie.
De heer ZIJLSTRA (AR.) ziet over
eenstemming tusschen de visie der Du:t-
sche nationaal-soclalisten op de "opvoe
ding en die der oude Jacobljnen.
De menschen leggen zich al te gauw
bij machtsoverschrijdingen door anderen
neer. De Inspecteur zij een controleur,
niet een superieur.
Spr. wil niets weten van een leerplicht
voor achterlijke kinderen, noch van een
verplichte schifting van aohterlijke en
niet-achterlijke kinderen.
De heer VAN HOUTEN (CD.) zegt
dat het geschrei van hen, wier loon ge
kort ls de kweekellngen met acte
ten hemel opklimt. Spr. vraagt een be
hoorlijke belooning voor de kweekellngep
met akte en elke poging om de kweeke
llngen een zekere vergoeding, b.v. f 60
per maand, te geven, lijkt spr. ontoelaat
baar, wanneer reeds toegekende salaris
sen daarvoor moeten worden gekort.
De heer W U N K O O P (C.) behandelt
een boekje van de N S B. over het onder
wijs. In Dultschlahd ls de wetenschap
bezig vernietigd te worden. Uit het boek
je van de Ü.S.B. blijkt, dat zij het jam
mer vindt, dat zooveel voor het onderwijs
wordt uitgegeven.
Op .de roomsch-katholleke fractie rust
de verantwoordelijkheid voor het aan
blijven van dit kabinet. 8pr, m^fiht, dat
dit fractie ook dit Jaar geen daden zal
"sfelien.
Wat zou het kosten althans te begin
nen met den kweekellngen met akte
recht te geven?
De heer D R E E S (SD.) bespreekt
de Doltsche scholen
in Den Haag. Deze worden geheel door
de overheid betaald. Moet Nederland
daarmee, doorgaan. Weliswaar is de mo
gelijkheid van deze school bij de wet ge
regeld, maar de wet is voor wjjz.ginf
vatbaar. De school ls geen Nederland-
sche school. In wezen gedraagt zij zich
als een onderdeel van de Duitsche kolo
nie. In Duitschland kunnen de kinderen
i^et in door de overluid betaalde scho
len Nederlandsch onderwijs ontvangen.
Kan men hier niet het beginsel van we-
derkeerigheid betrachten? De school
blaadjes van de school vloeien over van
aanmatiging. Deze „Nederlgndsche"
school werd met de Duitsche vlag getooid,
toen Oostenrijk bezet werd. Hieruit blijkt
dat men zich niet van zijn plaats oewust
is. En als er lets met die vlag van die
Nederlamdsche school gebeurt, komt de
Duitsche gezant er aan te pas. De minis
ter wil een groot nabuurland niet voor
het hoofd 'stoolen, dat is begrijpelijk.
Maar: al te goed is buurmana gek.
De heer ZANDT (S.Q.) acht de hui
dige leerlingenschaal ln veel gevallen een
schade voor het onderwijs, verlaging ls
noodzakelijk. Spr. wil evenwel redelijk
zijn. Niet deze minister heeft de koorden
der financiën ln de hand. Komt hij ln
den miiiisterraad voldoende voor de be
langen van zijn departement op? De
groote klassen zijn slechts, maar funes
ter ls nog het systeem der Jonge kwee-
kelingen met akte.
De kloosterling-onderwijzers gaan de
leeken langzamerhand verdringen. Hun
aantal is 4000, geen kleinigheid. Als de
kloosterlingen door de werklooze onder
wijzers zouden worden vervangen, zou
dit het rijk geen geld kosten.
De spreker meent, dat aan de kwee-
kelingefi met akte ten minste f 500 per
Jaar worden gegeven.
De vergadering wordt tot Donderdag
ferdaagd.
(Vergadering op Donderdag).
Er moei# nog over eenige amende^
menten en artikelen, behoorende tot de
Onderwijsbegrooting worden gestemd.
In de eerste plaats over het amende-
ment-Moller op art. 41 (subsidie aan de
Nederlandsche Handelshoogeschool te
Rotterdafn), strekkende tot verhoog'ng
van dit artikel met f 1 ten einde een
princlpleele uitspraak te verkrijgen over
het subsidieeren van de Katholieke Eco
nomischs Frxweechool te-Tilburg.
Beste Sint, als Je gaat rijden
In dien stillen winternacht
En je komt in alle hulzen
Ongezien, onhoorbaar z»cht»
Vul dan al die kleine klompjes,
Die vol hoop te wachten staan
In het kinderlijk vertrouwen,
Dat je met voorbij zult gaan.
Er is o zooveel te wenschen
Door ons allen, groot en klein,
Maar daartoe .zal heusch je voorraad
Niet geheel totereikend zijn.
Geef vooral dan naar behoefte,
Trek de kleine huisjes ln,
En strooi er wat licht en vrctigde
In het armelijk gezin.
Ook Europa heeft haar wenschen.
Beste Sint, denk daar eens kan.
Zouden daarvan misschien enkele
In vervulling kunnen gaan?
Dan werd aan mlllioenen menschen,
Diepe, ware vreugd bereia;
Schenk ons Vrede, schenk ons Welvaart,
En vooral: Verdraagzaamheid.
Dit amendement werd met 47 tegen
46 stemmen aangenomep.
Toen moest gestemd worden over het
daarmede samenhangende amendement-
Mol Ier om den post „onvoorziene uitga
ven" met éten gulden te verminderen.
Vóór dit amendement waren 47 en te
gen dit amendement eveneens 47 stem
men, zoodat morgen een herstemming
moet plaats vinden. (Thans stemde de
heer v. d. Brule vóór en de heeren Drees
en Blerema tegen).
Vervolgens werd gestemd over het
amendement-Moller op *Artv 66 (betref
fende de personeelsuitgaven voor de
Rijks Hoogere Burgerscholen), strekken
de tot vermindering van dit artikel met
f 1 om tot uiting te brengen, dat het niet
verantwoord ij, gelden op de begrooting
toe te staan yoot openbare Rijksscholen
of afdeelingen daarvah, die geheel over
bodig zijn, zookls de afd. A. van de Rijks
H B S. te Leeuwarden naast de gemeente
lijke H B S. A ln* dezelfde gemeente.
Dit amendement werd met 58 (tegen
36 stemmen aangenomen trechts tegen
links, plus de NSB).
Tenslotte moest wederom worden ge
stemd over het gewijzigde begrootlngs-
artlkel 40, over wélk artikel gisteren de
stemmen hebben gestaakt. (Dit artikel
bevat een post van f 20 000 voor kosten
voor uitbreiding der outllleertAg van de
Technische Hoogeschool voor het doer#
van wetenschappelijke onderzoekingen).
Dit artikel werd met 52 tegen 42 stem
men verworpen.
Tegen: de R.K., de A.R., de. N.SB. en
Staatk. Geref.
ONDERWIJSBEGROOTING.
Lager Onderwijs.
By de voortzetting van het debat over
de afdeeling Lager Onderwijs der On
derwijsbegrooting merkte de taeer TI-
LA-N US (C.H.) op, dat niemand ont
kent dat vele scholen door de hooge leer
lingenschaal in moeilijkheden verkeeren
Eveneens worden de moeilijkheden voor
de Jonge onderwijzers algemeen erkend.
Waarom wordt de onderwijzersopleiding
niet beperkt. Men zou per kweekschool
slechts 10 kweekelingen in de eerste klas
kunenn toelaten.
De heer Tilanus verdedigde vervolgens
het in zijn amendement belichaamde
denkbeeld om surnumerair-onderwijzers
aan te stellen.
De MINISTER VAN ONDER
WIJS, prof. Slotemaker de Bruine, begon
met te spreien over de leerlingenschaal.
Gewenscht is wijziging zeker, doch zij
kan niet worden geëffectueerd. Ongeacht
het lot van de motle-Thljssen, nfoet de
Regeerjpg haar standpunt dus handha
ven y
Over eenigen tyd zal het perspectief
voor de Jonge onderwijzers beter zijn;
reeds thans worden er ln het onderwlj-
zerscorps opgenomen.
De overheid kan niet den plicht erken
nen, aan alle werklooze actebezltters een
betrekking te bezorgen. Zij is niet ver
antwoordelijk voor de beroepskeuze. Wel
ls het haar taak, voor deze jongelui te
trachten te dpen wat zjj kan. De Regee
ring heeft ook het hare gedaan om de
opleiding te beperken.
In 1935 stelde de Regeering voor, de
opleiding op de kweekschole* itoo te
zetten, doch deze bepaling van het be-
zuiniglngsontwerp ls onder den aan
drang van de Kamer bezweken. Stop
zetting is nu niet meer mogelijk.
Niettemin heeft de Regeering het hare
gedaan om de opleiding te beperken.
Minister Terpstra subsidieerde da paral
lelklassen niet meer en deze bewinds
man hief 18 kweekscholen op of subsi
dieerde deze niet langer meer. Da toe
stand is thans zoo. dat dfe productie be
neden de behoefte blijft.
Wat is er lntusschen te doen voor da
werklooze jikte-bezltters? Met deze vraag
ls men al maanden lang doende. In
Maart 1938 heeft de minister aan de on-
derwljs-organisaties de vraag voorge
legd: Wat kunnen wij doen als de Re
geering een millioen beschikbaar stelt.
Het antwoord was: nul, komma nul. De
heeren zelden niets of "wilden niets eeg-
gen. v
Voor een groot deel deiNwerklooze on
derwijzers zal een andere raak moeten
worden gezocht. Gedeeltelijk is men hier
in geslaagd: 459 zijn ondergebracht door
het capitulantenbureau en 53 ^rijgen een
beurs vooreen technische opleiding. ,v
De vraag ls aan Sociale Zaken voorge
legd, %m een aantal onderwijzers tegen
een zekere vergoeding ln scholen te werk
te stellen; als daarvoor een regeling kan
tot stand komen, wilde Sociale Zaken
medewerken.
Wat
de Duitsche school
ln de residentie betreft, zes van de acht
leerkrachten zijn Nederlanders, de twee
overigen zijn Duitschers, die resp. in 1904
en 1928 hun bevoegdheid om ondetwijs te
geven kregen. Voor verscheidene vakken ls
het Nederlandsch voertaal. Het vlag-in-
cldent heeft "zich voorgedaan op' de wij
ze, als ln de memorie van antwoord is
medegedeeld. Wat de citaten uit een
schoolblaadje betreft, kan yerwarrlng
zijn ontstaan met een andeie Duitsche
schooi. ->
Vervolgens werd gerepliceerd.
Motie Thljssen.
Gestemd wordt over de motie Th ij wen,
luidende:
De Kamer, van oordeel, dat verbete
ring van de personeelsvoorziening voor
het lager onderwijs door wijziging der
thans geldende leerlingenschalen urgent
ls, gaat over tot de orde van den dag.
De motie wordt met 5339 stemmen
verworpen. Te|en stemden de a.r„ d»
cJl, de rJk. en de st.ger.
Amendement Dl*nas.
Hnema wordt besproken het amende
ment Tilanus, betreffende sunemeralrt
onderwijzers.
De MINISTER vindt het amende
ment een wetswijzigng door middel van
een begrootingsartlkel. Het schep^. een
nieuwe categorie zelfstandige onderwijs
krachten buiten de wet om. Het gevolg
is nii|t te overzien. Spr. heeft laten uit
rekenen, dat er door dit Voorstel 75 meer
menschen in de school zouden komen
dan reeds geschiedt. Maar als de heer
Tilanus bedoelt, dat de toepassing van
art] (kei 58 11 d 2 wordt voortgezet, tlan
zijn de geldelijke consequenties niet te
overzien en is het denkbeeld onaan
vaardbaar. Da voorsteller kan later het
regeerinjtfvgorjtel beoordeelen, en .,«üs hü
