I.
Nieuwe toestanden in Centraal Europa.
ïïv
N'°
Ai
Tsjecho-Slowakije valt in drie stukken uiteen.
Telegrammen
i
DE MACHT VAN TWEE MANNEN.
u -
Duitsch protectoraat op verzoek van Praag.
„Insulinde”
De gebeurtenissen in
Centraal Europa.
De Duitschers in Tsjecho
Slowakije.
N 6 R ,J E ZftMENlè
<T Cl*
TWAALF BLADZIJDEN.
WOENSDAG 15 MAART 18»
Als
pen In Tsjecho Slowakije natuurlijk
0
ttaiuq
Slowakije, dat recht van zelfbeschikking krijgt.
.1
tegenstrijdige verklaringen
de geïnterneerde
van
4
niet
o L-
4
althans
Hon-
nissen te be
schcnpoozcij
Adver-
ĥ-
i
WHEMFN
per 3
1.50
im meer
Roethenie volgt het voorbeeld.
onmiddellijke reactie op het be
sluit van Bratislava verklaarde ook Kar-
paten-Oekralne zich onafhankelijk als de
Roetheensche republiek en de Karpaten-
Oekralnsche premier Wolosjln vroeg te
legrafisch hulp van Duitschland en Ita
lië als garanten van de uitspraak van
Weenen. Hij voegde aan dit verzoek toe,
dat Hongaarsche troepen de grens had
den overschreden.
Dultsehe troepen-opmarsch.
Die ochtend was het verkeer te Wee-
Duitschland heeft in deze gebeurtenis
sen een groote rol gespeeld en met span
ning wacht men nog af, of Hitler in het
verdere verloop aanleiding zal zien tot
nog krachtiger ingrijpen.
Maandag had de afgezette Slowaak-
■che premier mgr. Tlso een bezoek aan
Hitler gebracht. Tlso kwam even over
Bessen op de rijkskanselarij aan, waar hij
door de op de „Ehrenhof” opgestelde lijf
wacht van Hitler met tromgeroffel werd
begroet Het bezoek had een officieel ka
rakter en ofschoon Tlso op dit oogenblik
geen openbaar ambt in Slowakije meer
bekleedde, werd hij als „de minister-pre
sident” ontvangen. Dat was reeds een
veelzeggend teeken van de houding die
Berlijn ten opzichte van het geschil U
Tsjecho-Slowaklje innam.
Zondag
gang. Een
naar het
WCCNCN
<V
Itsjechoslowakije
n I fftn»
frtnt
ernstig ove^ oorlog peinst We kunnen
het niet gelooven, omdat het daarbij
niets kan winnen en alleen verliezen, ook
al zou het den oorlog winnen.
Een jaar of twee geleden zou heteenl-
ge kans hebben gehad als het toen
klaar was geweest omdat Engeland en
Frankrijk toen nog met zoover waren als
thans, maar nu Duitschland wel gereed
is, zijn Engeland en Frankrijk zoo ver ge
komen, dat een snelle overwinning niet
mogelijk is en een oorlog die jaren zou
duren, is voor Duitschland al verloren.
Neen, het allerergste wat Duitschland
kan overkomen zou een oorlog zijn. Italië
is misschien minder bevreesd voor oor
log; Mussolini snakt naar meer krijgs
roem en hij moet nieuwe geestdrift kun
nen opwekken bij zijn onderdanen, die
het niet al te ruim hebben en gelukkig
gemaakt moeten worden met het uit
zicht op nieuwe veroveringen. Alleen ech
ter kan hij niet veel beginnen en Duitsch
land wil gsen oorlog. Hitler zal Italië hel
pen als dit land wordt aangevallen,
en daarop bestaat niet het minste ge
vaar. Of bovendien Duitschland er naar
streeft Italië te versterken in zijn Mid-
dellandsche Zee-posltie Is zeer te betwij
felen.
Het spook van den oorlog wijkt. In
Spanje, dat zoolang een dreiging Is ge
weest loopt de burgeroorlog ten einde en
het ziet er wel naar uit, dat daaruit geen
levensgevaarlijke dreiging zal voorkomen.
Het Fransch-Italiaansche geschil, dat
heelemaal geen geschil is, maar slechts
een ep niets berustende eisch van Mus
solini, nadert de doofpot en de toekomst
Is minder beangstigend dan voor kort.
Als de twee dictators Hitler en Musso
lini het plan van Hoare in overweging
wilden nemen, als zij bereid gevonden
werden te stappen in het sèhultje, waar
in Chamberlain en Daladler spelevaren.,
die beiden uitnoodlgend naar het twee
tal wenken, dan zou de wereld haar rust
kunnen terugkrijgen. Niet vier manden
zijn er dus noodig om dien gelukkigen
staat te bereiken, doch slechts twee,
want de twee anderen hebben zich reeds
bereid verklaard. Twee mannen hebben
het lot van honderden mlllloenen in
handen.
Het bovenstaande was geschreven voor
de jongste verwikkelingen in Tsjecho-
Siowakije zich voordeden, echter is dit
geeri reden om aan het artikel Iets te
wijzigen.
gevolg moet heeten van dit verzoek, wordt
bovenstaand bericht, dat die Intocht
eerst vanmorgen is begonnen, uit goed-
ingellchte bron tegengesproken.
Reeds gisteren zouden de eerste afdee-
lingen de grens hebben overschreden.
Trouwensgzelfs uit officleele kringen te
Weenen werden over deze Dultsehe troe
penbewegingen in de richting van Slo
wakije
Stroom van vluchtelingen uit
Slownkye.'
De uit Bratislava te Praag aankomen
de treinen zijn propvol met Tsjechen en
Joden, die uit Slowakije gevlucht kljn. Zij
deelen mede, dat op het station te Bra
tislava partrouilles van de Hinka-wacht
Nida SenH
Inderdaad werd van welingelichte zij
de te Bratislava gemeld, dat Hongaar
sche troepen meer dan 30 dorpen in de
Karpatische Oekrklne hadden bezet. De
ze manoeuvre diende blijkbaar ter onder
steuning van
Belangrijke politieke gebeur
tenissen hebben zich de laatste
dagen en voornamelijk giste
ren in centraal Europa afge
speeld. De snelheid, waarmede
de feiten elkaar opvolgden, tee
ltenden het beslissende karakter
van deze historische uren, waagin
als uitvloeisel van het accoord
van München de kaart van ons
werelddeel plotseling nogmaals
sterk is gewijzigd en zelfs twee
nieuwe onafhankelijke staten, na
melijk Slowakije en Roethenie
zich daarop een plaats hebben
veroverd.
Onbevredigend antwoord.
De Tsjechische gezant te Boedapest
heeft gisteravond om elf uur de antwoord
nota van Praag op bovenstaand ultima
tum overhandigd. Daar de antwoordnota
een der belangrijkste elschen, namelijk
het recht tot zelfbescherming en zelfbe-
wapening van de Hongaarsche volks
groep, In Karpathlsch Oekraïne niet er
kent, zal de Hongaarsche regeering van
haar kant de geëigende maatregelen ne
men, om deze elschen van Hongarije in
Karpatisch-Oekralne te verwezenlijken.
Praag vraagt Hitler om protec
toraat.
Onder de druk der gebeurtenissen heeft
ook de regeering te Praag zich tenslotte
tot Berlijn moeten wenden.
Gisteravond zijn de Tsjechische staats
president dr. Hacha en de minister van
bultenlandsche zaken Chwalkowsky te
Berlijn aangehouden. Dr. Hacha werd
door zijn dochter vergezeld. Als hoofd
van staat werd hij met alle verschuld;g-
de eerbewijzen ontvangen. Een Dultsehe
eerecompagnle stond met de vaandels
opgesteld, een militaire kapel speelde het
volkslied en dx. Hacha laApecteerd? dezpjt hel yextaek de bagage dax ^laigefi
een ultimatum,
dat de Hongaarsche regeering aan de re
geering te Praag steldé en dat in 12 uur
afliep en betrof de Karpatische Oekraïne.
De Tsjechen moesten de volgende eischen
In willigen:
lo. Be vrij ding
Hongaren;
2o. Stopzetting van de vervolging van
de Hongaarsche minderheid;
3o. Vrije bewapening van de Hongaar
sche organisaties;
4o. Terugtrekking van de Tsjechische
troepen uit de Karpatische Oekraïne en
vergoeding der door Hongaren geleden
schade.
onderzochten en den pa^sag ers verboden
meer dan 500 kronen mee te nemen. Ju-
weeien, goud en papieren van waarde
werden in besiag genomen.
De houding van Engeland.
Naar aanleiding van een aantal vra
gen over Tsjecho-Slowakije in het Engei-
sche Lagerhuis heeft m.nister-pres dent
Chamberlam de oppositie er aan herin
nerd, dat „de indertijd voorgestelde ga
rantie bedoeld is als waarboig tegen een
nlet-ultgelokten aanval op Tsjecho-8 o-
waklje en dat een dergelijke aanval nog
niet ondernomen is.” Chamberlain voeg
de h.eraan toe nog geen off.c.eele be
vestiging der laatste persberichten te
hebben ontvangen.
Die dlplomaUeke correspondent van
Reuter verklaart dat de houding van En
geland ten aanzien van de ontwikkeling
der zaken in Tsjecho-Slowaklje nog niet
is vastgesteld, aangezien nog. niet duide
lijk is, wat nu eigenlijk is geschied.
In Officieels kringen is men terughou
dend en zegt men. dat de ontwikkeling
nauwkeurig wordt gadegeslagen.
Engeland neemt dus in deze kwestie
al een zeer passieve houding aan, zoodat
het er op het oogenbl.k niet naar uit
ziet, dat de gebeurtenissen in Centraal
Europa, van hoeveel belang ze ook stel
lig zijn, tot ernstige politieke verwikke
lingen tusschen de groote mogendheden
zullen leiden.
Rook- on Pruimtabakken
vanar i cent par halt ons
Vraagt ze Uwen winkelier of bij:
W. HIJMEVtLD,
Haven 66 - Tel. 91 - Schoonhoven
op het perron verschenen.
Zwijgend, zonder u.tmg van sympa
thie of antipathie, zag het pubhea de
tragische vertooning aan. De s;oet reed
in lange files van auto’s naar het hotel
Adlon, Unter den Linden, waar men kort
voor elf uux ’s avonds aankwam. Danr
moesten eerst nog de voorgeschre ven be
leefdheidsbezoeken der twee ministers
van bultenlandsche zaken plaats hebben,
zoodat de Tsjechische staatspresident
wel niet voor middernacht zijn historisch
onderhoud met Hitler zal hebben kun-
nen beginnen.
Op het oogenblik dat wU dit schrijven
zijn dan ook nog. geen gegevens besch k-
baar omtrent het verloop der conferen
tie, doch vermoedelljk zal het resultaat
hierop neerkomen, dat de Tsjechen Hit
ler officieel zullen verzoeken dat het
Dultsehe rijk het protectoraat over het
Tsjechische deel der republiek zal aan
vaarden. Hftt staat wel vast, dat Hitler
op dit verzoek zal ingaan en vermoede
lijk zal het dan ultloopen op een tol-unle
of iets dergelijks.
Koeweide Intocht der Dultsehe troe-
t een
Ar
De besprekingen tusschen Hitler en
Tlso duurden ongeveer 40 minuten. Tlso
vertrok In een gesloten auto van de
rijkskanselarlj en die avond hadden Tlso
en de Slowaaksche ex-minister Durcans-
ky een onderhoud met minister von Rib
bentrop, dat tot half 3 duurde. Te 3
uur vertroken de Slowaken naar Tem
pelhof om via Weenen naar Bratislava
terug te keeren.
Tevoren had Tlso den Slowaakschen
premier Sidor opgebeld. Deze verklaarde
zich op Tlso’s verzoek bereid
de Landdag te Bratislava
bijeen
te roepen, wat gister (Dinsdag) morgen
gebeurde.
De Slowaaksche Landdag heeft gister
ochtend in geheime zitting de onafhan
kelijkheid van Slowakije geproclameerd,
na een desbetreffende wet te hebben aan
genomen. President en minister-presi
dent is dr. Tlso, zijn plaatsvervanger Is
Tuka.
De wet op de afkondiging van de onaf
hankelijkheid werd eenstemmig door de
62 aanwezige afgevaardigden in de Land
dag aangenomen.
De Slowaaksche regeering
▼raagt Hitler om hulp.
Het eerste, wat de nieuwe regeering
van Slowakije deed, was een telegram
zenden aan Hitler met het verzoek om
hulp tegen de Tsjechen, als dat noodig
mocht zijn.
Ad ver ten ti ön1-6 remets 1J0
elke rcgei meer f 0.20: der-ie
plaatsing hal ven pryt.
tentien worden gr a l
plaatst in ,De Gorcumer
Versehyn: Maandag, Woensdag
en Vrijdag Prijs bu vooruitbeta
ling: voor Schoonhoven
maanden L2Ö, p. poet
Met vereeksrmg 15 oenu
nen vrijwel gestremd door militairen In
volle oorlogsbepakking, die op weg waren
naar de grens van Slowakije.
De Reuter-correspondent te Berlijn
vroeg aan den woordvoerder van de Duit-
sche regeering of de bezetting of het bin
nenrukken van de Dultsehe troepen In
Slowakije reeds was begonnen. Geant
woord werd „Nog niet”, doch op de vraag
of een bezetting waarschijnlijk was, werd
geantwoord: „Het is waarschijnlijk’’.
Al heel spoedig meldde het Weensche
radiostation, dat de Dultsehe troepen
reeds Slowakije binnenrukten, doch te
Berlijn werd Reuter Dinsdagmiddag ge
machtigd te verklaren, dat nog geen
Dultsehe troepen de Dultsehe grens had
den overschreden. Blijkens een officieel
bericht uit Berlijn Is dat echter vanmor
gen wel gebeurd. Sinds zes uur rukken
de Dultsehe troepen Tsjecho-Slowakije
binnen.
Vier mannen in Europa zouden In staat
srfjn de wereld te geven, waarop zij sinds
tien jaren wachten, waarnaar de men-
echen met groot verlangen uitzien. Dat
viertal is: Chamberlain, de Engelsche
eerste minister, Daladler, de Fransche
premier, Hitler de Dultsehe rijkskanseller
en Mussolini, het eigenlijke hoofd van de
Itallaanschen staat. Stalln, de Russische
czaar, zou er wel bij dienen te zijn, maar
«onmisbaar Is hij niet, omdat de genoem
de vier staten hun zaken onderling kun
nen regelen en daarmede aan Europa
vrede, rust en opbloei verzekeren. Stalin
kan daarbij een nuttige rol vervullen,
maar ook zonder zijn medewerking kan
het gegeerde worden bereikt. Het voor-
etel van den Engelschen minister van
blnnenlandsche zaken, Samuel Hoare, tot
het vormen van een vijfjarenplan gaat
uit van een samenwerking tusschen de
drie dictators Hitler, Mussolini en Stalln,
de twee premiers van Engeland en Frank- i
rijk en bovendien steun van Roosevelt,
maar het komt ons voor, dat de aange-
duide vier mannen alles kunnen betel-
ken, ook al zouden Stalln en Roosevelt
niet wenschen deel te nemen aan dat i
(vijfjarenplan. i
ZooaJs gebruikelijk is bij een voorstel
van een staatsman uit een ander land,
hebben Duitschland. en Italië al dadelijk i
laten weten, dat zij in .dat plan niet veel
gelooven en den voorsteller niet vertrou-
«wen, terwijl het toch een denkbeeld is,
dat ook voor die twee uiterst wantrou-
wende landen veel goeds bevat, omdat
het een einde zou kunnen maken aan de
dolle toestanden, welke nu voortduren.
Is het niet dol, dat ons land geen weg
weet met zijn groenten, kaas, boter enz.,
terwijl aan die zaken in den natuur
staat Duitschland het grootste gebrek is;
dat Duitschland tegen hooge kosten en
veel arbeid erzatz artikelen fabriceert en
de landen, die deze stoffen als natuur
lijke goederen voortbrengen, hun 'pro
ductie daarin moeten beperken, omdat
Br geen .*oldoende af zet voor Is? Niemand
kal aarzelen te bevestigen, dat dit Inder
daad dolle toestanden zijn, ook niet de
bovengenoemde vier mannen, maar het
Bchljnt dat ze niet tot die bekentenis
kunnen komen, omdat de klank „oorlog”
hen in de ooren hangt.
Zou dat wel waar'zijn? We denken hu i
nog niet eens aan het dwaze fabeltje,
tat Hitler met het plan rondloopt om
Federland en Zwitserland te bezetten,, i
maar oX het mogelijk is dat Duitschland
7'
eerewacht.
Het was een wederzljdsch beleefdhelds-
vervoon, dat voor dr. Hacjia wel een bit
tere bysmaak moet hebben gehad, want
het was duidelijk, dat de Praagsche auto
riteiten het vonnis over hun land kwa
men aanhooren.
Van Duiusche zijde waren staatsminis
ter Meissner, staatssecretaris van Duiten-
landsche zaken We»zsacker, de chef van
het protocol baron von Dornberg, de gar
nizoenscommandant van Berlijn en veie
andere hooge autoriteiten ter ontvangst
Alles was naawkeurlg veer
bereid.
BERLIJN, 1b Maart. Minister Goebbels
heeft om eenlge minuten over zes dooi
de radio bekend gemaakt dat da Duit-
sche troepen om zes uur het Tsjechische
gebied waren binnengerukt en hij spoor
de de bevolking aan de vlag uit te steken
De bezetting geschiedde op de minuut
Alles was nauwkeurig voorbereid en men
wachtte slechts op het bpvel van den
Führer. Thans wordt toegegeven dat de
bevelen reeds waren gegeven voor de
premier van Tsjecho-Slowakije, Hacha,
te Berlijn was aangekomen, hoewel dit
eerst werd tegengesproken.
Terwijl Hacha nog met Hitler sprak,
stonden de Duiteche troepen reeds twin
tig kilometer op Tsjechisch gebied. Er
kan nog niets worden gezegd over de
wegen welke de Dultsehe troepen zul
len volgen. Niemand mag het door de
Duitschers bezette gebied binnengaan of
verlaten. Vanochtend 8 uur Is Hitler per
vliegtuig naar Weenen vertrokken.
DUITSCHE VOORPOSTEN
REEDS IN PRAAG.
BERLIJN, 15 Maart. Uit betrouwbare
bron worflt vernomen, dat de hoofd
macht der Duiteche troepen zich nog
slechts op enkele kilometers van Praag
bevindt Reeds hebben de voorposten ver
schillende «openbare gebouwen In Praag
bezet, onder andere het ministerie van
P.T.T. Inddetiten deden zich niet voor
HACHA TERUGGEKEERD.
BERLIJN, 15 Maart. Vanochtend te 11
uur zijn Hacha en ChwalkdMki per trein
naar Praag teruggekeerd. W
KALMTE IN DE TSJECHISCHS
HOOFDSTAD.
PRAAG, .15 Maart. Vanochtend vroeg
vernam de bevolking van Praag met ver
bazing de berichten welke door de radio
werden meegedeeld. De geheele stad was
kalm en men maakte zich gereed naar
de binnenrukkende Dujtsche troepen te
gaan kijken. Op dé hoeken der straten
stonden groepjes njenschen de gebëurte-
ta besgreken. Met geregelde tus*
jrdt door middel van A
ontvangen.
Om vijf uur gistermiddag heeft een
ambtenaar van het bureau van gouwlei
der Bürckel toegegeven, dat kleine con
tingenten Dultsehe troepen te Bratlsla-
wa waren aangekomen en dat in ofLcl-
eele Tsjechische knngen werd verklaard,
dat Duiteche troepen Moravisch Ostra-
wa hadden bezet. De Duitschers zouden
zelfs reeds verder zijn opgerukt en de
stad Mistek hebben bere.kt. Er werd
geen tegenstand geboden.
Algemeen verwacht men ook in het
buitenland dat het gewapend ingrij
pen van Duitschland van vers: rekkende
aard zal zijn, en dat de politieke con
stitutie in midden Europa in zeer aan
zienlijke mate ten gunste van Duitsch
land zal veranderen.
Duitschland schijnt echter,
voorlooplg, zijn verzet tegen een
gaarsche actie In zake Roethenlë te heb
ben opgegeven. Dit zou er pp duiden, dat
Duitschland tenslotte toch genoegen zal
nemen met het vormen eener gemeen
schappelijke Poolsch-Hongaarsche grens
door Inlijving van Roethenif.bij Honga
rije Slowakije en het door Tsjechen be
woonde Bëhemen en Moravlë zouden dan
Dultsehe .Invloedssferen” moeten wor
den.
8C&4. WOENSDAG 15 MAART 18» Tle JAARGANG.
NIEUWSBLAD VOOR ZUID HOLLAND EN UTRECHT
SCHOONHOVENSCHE COURANT
T«M 20 T<l.-Adm: Vaunoolra S. A W. N. VAN NOOTEN. SCHOONHOVEN. HAVEN 2S. Ho.ir.Uun, 137S3
ABOKNÏ-S, dl. i eü uu> o™ «dinim.tr.il. op,.,., «oor da r.r»lr.nn% >gn rol,... d. rul2..t.il. onj.r.ll.i r.ri.r.rl roor a.lr.,.., ,....rou,J door d. KUV1VIC HAVBAXK W 3odi.l»m,
Qfinh fiOO onn Ould.. bg „rliM Gold., bii ..rliu Art Quid... b, Uo d.r. bg „rl... 1). ,.r««.rde mo.1 in bJ
ZUUU ong^b.klb.d, UW o„r.gd.n, JUU Und .1 „»t 4VU IUU „o „o du... QU „d.r.n „og.r bent .go ..n po
ran de
