i
I
SCHOONHOVENSCHE COURANT f
I
rede
Hitler’s
bracht geen verandering.
Wenscht Engeland nieuwe onderhandelingen?
-
WAS BET ANDERS?
TIEN BLADZIJDEN.
m*. mi
MAANDAG I MEI 1939
april in»
van
•I
expansie
►uil
1
K.
tot
een
terugkeeren,
voe-
isscrs en de di«
geruchten over de houding van de Ver-
(i tUAAS
.WAAK
f 3
.50
GEEN TWEEDE BOODSCHAP VAN
ROOSEVELT.
Ambassadeur niet terug naar
Berlijn,
een
van
mqd’l
den f
de. Ik'
de
Eni
In
kunnen
bespreking uitcnaken,
en we
jen en
ut zou
onduit
eld in
moge-
lap te
volken
A hebt
►feant-
Land!
(veel
!tee-
Ür h m<
mor.
i bezichtigt de
igenen worden
gebracht. Hij
s interesseeren
3e antwoorden
drie jaar, ze-
tar, bevredigen
want hij geeft
naar de cel te-
aagt de restee»
het kort:
ft wel niemand
NIEUWSBLAD VDDRZUIUHOLLAND ENUTRECHT
TeleL S0. TeL-Adiw. Viunoolen. i 8. W. X. VAN NOOTEN, SCHOONHOVEN, HAVEN 25. Portrrkenlnï 13783. I
Ij betuigd,
log en hij
gesproken
■‘“effende
De meening in dé hoofdsteden.
De Britsche regeering zal haar ambas
sadeur te Berlijn, sir Nevile Henderson,
opdracht geven, zoo spoedig mogelijk op
heldering te vragen over zekere punten
in Hitler’s rede, in het bijzonder met be
trekking tot zijn verklaring, dat hij gaar
ne bereid is met Engeland In onderhan-
dellngen te treden over een vlootverdrag.
De Daily Mail meldt, dat Henderson
•en onderhoud zal aanvragen met jan
Hitler verklaarde r
land, dat door Roosevelt is genoemd,
garantie te geven, op
volstrekte wederkeerigheid en op
week bestond, doch
wij Hitler vertrou-
Belangrijke punten uit Hitler’s
betoog.
De rede, die rtfkskanselier Hitler Vrijdag
middag in de Rijksdag heeft uitgespro
ken is eenigszins verkort nog in
ons nummer van die dag vermeld. Het
laatste gedeelte ervan konden wij echter
Slechts zeer beknopt weergeven, omdat
ons blad dadelijk nadat de rede beëin
digd was, ter perse moest. Daarom geven
wij hier op een paar belangrijke punten
pog een aanvulling.
Na zijn volledig vermelde voorstellen
aan Polen betoogde Hitler, dat het door
Polen gesloten verdrag van wederzljd-
•che bijstand in strijd is met het accoord
dat hij destijds met Pilsoedski had ge
floten.
we pogen de vraag t
le hier bóven staal.
lef en beslist amwcbp
te geven, maar Wel ra
'dat de dreiging zegi
•BONNES, die zich aan onze
2000 ongeschiktheid.
I, een
voorwaarde van
voor
waarde, dat de staat zelf het wenscht en
zelf zich tot Duitschland wend met het
verzoek om zulk een verzekering met ge
schikte voorstellen.
Wat
dat nog meer staten zullen worden aan
gevallen. zelde Hitler, dat hij ontkennen
de antwoorden had ontvangen van alle
staten op zijn vraag of zij zich bedreigd
gevoelden.
Verschijnt Maandag. Woeite
en Vrijdag. Prijs bij vooruitti
ling: voor Schoonhoven m
maanden f 1.25; per post f>\
Met verzekering 15 cents m
:m uit de ach-
en het beeii
Coord met jl
meer dan
kenis Voor d
voorloopigjH
drag hield
vloot zou 'b
ONGEREGELDHEDEN IN HET
J SAARGEBIED?
Angst voor spionnen.
Volgens een bericht uit Metz verklaren
reizigers, die uit het Saargebied komen,
dat daar veel onrust onder de bevolking
heerscht als gevolg van de lange werk
tijden en het slechte voedsel. Zij deelen
mede, dat troepen zijn gezonden om de
politie te versterken en dat er op Hitler’s
verjaardag ernstige ongeregeldheden zijh
voorgevallen, waarbij een aantal perso
nen werd gedood en gewond.
Uit Berlijn wordt gemeld, dat men in
Duitschland een waarschuwing heeft
aangeplakt, waarin den burgers aanbe
volen wordt, spionnen te wantrouwen.
Men wordt ervoor gewaarschuwd, dat
men niet babbelen moet met onbekenden
en dat er geen onachtzaamheid mag
plaats hebben ten aanzien van staats-
materiaal.
Tenslotte'wordt eraan herinnerd, dat
iedere daad van spionnage of iedere po
ging daartoe met de dood wordt ge
straft.
i yan 'Vriepdschw
H|st eéMte is md
prtctisctie
vitót hetftl
w te LÓn-
alles erop wijst. dat Duitsch-
tracfaten zijn expahsle Oost-
willei
en voois
en de JtU
boord hebfjen en de tekst voor
ben, wille
wporden.
Verdrag met Polen doorgehaald
Ik beschouw derhalve het door mij en
maarschalk Pilsoedski destijds gesloten
accoord als door Polen eenzijdig geschon-
en der had ve als niet meer bestaan-
(k heb dit aan de Poolsche regeering
medegedeeld, zoo zei Hitler.
Ik herhaal echter, dat dit geen wijzi
ging beteekent in mijn princlpieele hou
ding tegenover de aan de orde zijnde
vraagstukken. Mocht de Poolsche regee
ring er prijs op stellen tot een nieuwe
verdragsregeling der betrekkingen met
Duitschland te komen, dan zal ik dat
Slechts toejuichen, op voorwaarde even
wel dat een dergelijke regeling op een
tolkomen duidelijke en beide partijen ge-
KkeliJk bindende verplichting berust.
.flfgen
fen. L w
WA
'Duitsche vf*
Mda? 1111
iüwen, die m&r
bedroeg van de Engelsche. Nu is, bu
GANDHI WIL VASTEN TOT DE DOOD.
Ter wille van de wereldvrede,
Gandhi heeft een vredesoproep tot de
geheele wereld gericht. HIJ wil daarme
de vooral Europa wasrschwen tegen de
ramp van een wereldoorlog. „Ik strijd
voor de vrede.’ aldus luidt Gandhi’s bood
schap. „Ik wil sterven voor de vrede
tusschen de Europeesche staten, voor de
vrede op aarde en de goede wil tusschen
de menschen. Om dit te bezegelen, ben
ik in staat tot de dood toe te vasten, ten
einde de menschheid in het Westen te
rug te brengen van een weg, die leidt
naar een zelfmoord, zoo groot, als de we
reldgeschiedenis nog nimmer gekend
heeft.”
Gandhi’s oproep is in de voornaamste
Indische bladen gepubliceerd.
„Als *t eens anders was” sctu>
Vrijdag, voor we Hitler’s rede Ke,
we gaven aan hoeveel schöpns w
kunnen voortkomen als H<tien
verklaren zou met langer de
vrees te willen houden voor e
lijke oorlog, met langer vijan
>n bestend. gen tusschen d
tusscnen de totalita
locratieen. Nu we de
hog wat scherper door wordt
tueerd.
Met Polen staat de zaak niet veel an
ders. Duitschland heeft nu de handen
vrij ten opzichte van Polen, maar Hitler
is zich natuurlijk er zeer goed van be
wust, dat hij er niet aan kan denken met
Polen te doen, als met de andere landen,
welke hij aan zijn rijk heeft toegevoegd.
Dit zijn de kwade punten, maar er zijn
ook gunstige in de rede te vinden. In de
eerste plaats de verzekering van Hitler,
dat hij geen oorlog wil Op een diep ern
stige toon heeft hij gevraagd: „Waarom
zou ik oorlog voeren?" Van nog meer be-
teekenis is de duidelijke verklaring, dat
hij bereid is met Engeland over de vloot
en met Polen over Dantzig en de corri
dor te onderhandelen. Dan is er de toon
van deze rede. Zij was veel minder aan
matigend, dan vroeger, zij was niet
hoonend voor andere landen, hij heeft
niet gescholden, hij is niet onbeschoft
geweest, wel ironisch. Zelfs de scheld
partijen op de Joden en de bolsjewlkl
gen de rede „vredelievend”. De koersen
van vele aandeelen zijn dan ook geste
gen.
zljh ditmaal achterwege gebleven. Hitler
heeft, wat wel zeer opmerkelijk was, de
naam van Rusland met ééns genoefnd,
hoewel dat land toch ook deelneemt ^an
hetgeen Hitler noemt omsingelingspoli-
tiek teged Duitschland. Met ]veel meer
nadruk dip
dat hij vtëede
heeft zijb
over! de Pbol
de DÜitsc||e voorstel!
er bü;, dat zal geen
mijn principieele h<
aan jdg ortie zijnde
slotte «heeft bij aan,
aehtriMninjg '-van v|
rantiea te geyten aan
pa, wajarvp Hooeevfe
dreigd jwc
Ja, het
DANZIG IN AFWACHTING.
Spoedige terugkeer
Duitschland?
Hitler’s verzekering, dat Danzig
Duitsche stad is, welke tot het rijk wil
terugkeeren, heeft daar zooveel indruk
gemaakt, dat de nationaal-socialisten in
de vrije stad de 1ste Mei al noemden als
datum van hereeniging. De stedelijke
autoriteiten zouden de verloven van po
litie, S S. en S.A. hebben ingetrokken, die
voortdurend in staat van gereedheid ge
houden worden.
In Poolsche kringen te Danzig bewaart
men intusschen zijn kalmte. Men gelooft
dat de Duitsche leiders niets zullen for-
ceeren. maar de voorkeur geven aan een
moreele uitputting van hun tegenstan
ders. Ook in handelsknngen gelooft men
niet, dat er een staatsgreep in deze da
gen te verwachten is.
Men verneemt, dat de natlonaal-soci-
alistische formaties in de maand Juni
groote oefeningen zullen houden.
vaarlijke vechtersbaas, die vóoral
de schijn op zich wil laden, dat hij niet
meer druft, dat hij bang is geworden,
maar terwijl hij zijn vuisten In de zijde
plant, zijn kin vooruit duwt met een
uitdagende uitdrukking op het gelaat
van „Kom maar op met jullie allen!”
mompelt hij zooieta van „Wat hebben
we eigenlijk aan dat vechten" en ziet
hij eens rond in de kring van de hem om
ringenden of er niet een gelegenheid is
om samen naar het buffet te gaan.
Een keerpunt Is de rede niet geweest,
maar we meenen dat pimt
wat meer nabij te zienrTKH
sproken en is naar binnen gegaan,
hij laat de deur aanstaan en
daar achter naar wat de buren
Als er geen rukwind komt, die de deur in
*t slot werpt, mogen we
81 ot werpt, mogen we met meer
wachtlng de toekomst tegemoet
dan voor Vrijdag.
Anders was het dus toch.
noemt omsinf
i Duitschland.
p voorheen heeft
|ede wil en geen o
teleurstelling
ilsche weigering betreffende
in Maar, voegde hij
kijziging brengen in
zding tegenover de
Waagstukken. Ten-
fboden. onder in-
jtierketfrfgheld, ga
de Bte**** Eur<>-
l meent, dat zij be-
verklaart, dat er op het oogenblik geen
sprake is van een terugkeer van den
Amerikaanschen ambassadeur naar Ber
lijn, noch van een nieuwe boodschap*va»
Roosevelt.
Advertentiën: 1—5 regels 1.30
|elke regel meer 0.20; derde
plaatsing halve prijs. Adver
tentiën worden gratis ge
plaatst In „De Gojcumer”.
roMefl
t was.i’alles |ft|een genomen, toch
wel anjders, dató ^e wrwacM of gevreeéd
baddert Voor As terwe mau kan menjin
Hitler’» woorden «h üi zijn, toon iets jpp-
merkeri hfjafwendenl van geweld
en bëdrejghta W $oet groot en
pronkt iU^vanoudd^mqd’aDuitschlanafs
grootheid én macAt, texlatl ioah niemand
daaraan zal twijfdlen,j|hij Wgti’zoo maar,
alsof dat alles voor Duiturfmand 1
beteekent, twee vert^kgeriv op met 'ilan-
dere landen, maar w^iflen, daarin niet
veel anders, dan het^gebaqr. het «beien
van den grand seigneur: wij hebben
niemand noodig, wij zijn zoo sterk en
I zoo machtig, dat we mét andere staten
doen, wat we verkiezen. Hitler mokt nog
wat na. Hij is nu als een lastige en ge
vaarlijke vechtersbaas, die vóoral niet
Afschuw van de oorlog.
In antwoord op de woorden van Roo
sevelt. dat de wereld op weg is naar een
catastrophe, zelde Hitler: „Ik wensch te
zeggen, dat ik geen enkele oorlog heb ge
voerd. Ik heb mijn afschuw van de oor
log te kennen gegeven en ik weet niet bespreken,
voor welk doel ik oorlog zou moeten
ren.
Engeland, Rusland en
Frankrijk.
Het vredesblok.
Volgens de diplomatieke correspondent
van de „Daily Telegraph” zal binnen en
kele dagen de Britsche ambassadeur te
Moskou. Sir William Seeds, uitgewerkte
instructies voor definitieve onderhande-
llngen met den volkscommissaris voor
Buitenlandsche Zaken, Litwinof ontvan
gen.
In deze voorstellen zal het weloverwo
gen standpunt der Britsche regeering no
pens Moskou’s voorstellen voor een drie
voudig verbond tusschen Groot-Brittan-
nië, Frankrijk en de Sovjet-Unie zijn
neergelegd.
Wat betreft de besprekingen met Tur-
Te Washington wijst men er op. dat de kije verneemt United Press, dat reeds de
regelingen zijn vastgesteld voor een ver-
eenigde Staten, in het geval, dat de re- zet tegen een eventueele Italiaansche aan
devoering van Hitler niet volstrekt ne- val in het nabije Oosten. De Turken heb-
gatief zou zijn, zuiver speculaties zijn, ben er op aangedrongen, dat ook de Sov-
aangezien de houding van de Amerikaan- jet-Unle actief zou deelnemen aan hel
<he regeering ongewijzigd blijft. Men wedesbloK.
kkurtraue opgeven vóór d« veraekering. Mln volgen, de veelgestelde bepalingen tegen ongevallen verzekerd voor bedragen, gewaarborgd door de NIEUWE HAVBANK te Schiedam van
’Aan Qu“n,1bU OU1I^n 9 n O l O ft QUIden biJ verUea k n aulden bij verlies van De verzekerde moet In het
O overlijden, J U U vM hand of voet. 4 V U van een oog,I U U van een duim. O U een anderen vinger. beat zijn van een poli
Parijs niet verrast.
De rede van Hitler heeft in Fransche
politieke kringen geen verrassing gewekt
ei} ook ge^n groote reactie teweegge
bracht. omdit de groote lijnen van de
rede warén, zooals men verwachtte. Ten
aanzien van de JJpansch-Duitsche be
trekkingen heeft de .rede, aldus zegt men
géén nieuws gebracht.
De „Jour” schrijft, dat men waakzaam
moet blijven en niet vergeten, dat „den
mensch de spraak is gegefeii om zijn ge
dachten te verbergen”. Volgens de „Pe
tit Parisien”. was het doel van de rede
blijkbaar het drievoudig verbond tus
schen Polen, Engeland en Frankrijk te
breken, dit is evenwel een ijdele hoop,
eerder zal het tegendeel worden bereikt.
De officieele reactie in Polen.
De officieele reactie in Polen op de re
devoering en de opzegging van het
Poolsch-Duitsche niet-aanvalsverdrag is
door een woordvoerder van de regeering
lot uitdrukking gebracht.
Hij zeide om., dat de poolsche regee
ring fcooals steeds, voor goede nabuur-
schappelijke betrekkingen is. De Duit
sche verbindingen door de corridor zijn
gunstig behapdeld door Polen, ofschoon
Duitschland vaak in gebreke is gebleven
ten aanzien van zijn verplichtingen
dit opzicht. Deze verbindingen
onderwerp van
maar niet op den grondslag van exter
ritorialiteit, aangezien autowegen niet
noodig zijn voor Duitschland en slechts
een voorwendsel vormen om de naburige
staten te desorganiseeren.
De opzegging van de overeenkomst, al
dus meent men hier, wijzigt de toestand
of de veiligheid van Polen in geen enkel
opzicht. Men voegt hieraan toe, dat de
Poolsche politiek haar veiligheid nim
mer baseerde op eenig verdrag, doch uit
sluitend op haar eigen kracht.
„Bijdrage tot vredelievende
stappen” zegt Rome.
Te Rome wordt de rede van Hitler ge
kenmerkt als een stuk werk van een
staatsman. De Italianen beseffen echter,
dat de rede geen verandering in de in
ternationale toestand brengt. Met vol
doening heeft men kennis genomen van
Hitler s vriendelijke opmerkingen aan ‘t
adres van Engeland. Zijn antwoord aan
Roosevelt noemt men „een knap en on
dubbelzinnig pleidooi."
De meening te Moskou.
Hitler's rede heeft te Moskou geen ver
rassing gewekt. De groote lijnen waren
in de sovjet-pers voorspeld en men be
toogt. dat de opzegging van het Britsch-
Duitsche vlootverdrag en van ’tDuitsch-
Poolsche niet-aanvalsverdrag, opnieuw
de waardeloosheid van overeenkomsten
met Duitschland demonstreert. De rede
toont slechts aan, aldus zegt men, hoe ge
biedend een nauwe samenwerking voor
de vredelievende landen is.
Antwoord van Roosevelt per
radio?
Wederkeerige garantie*. In gewoonlijk goed ingelichte kringen
zich bereid, leder Washington verluidt, dat president
Roosevelt op de rede van Hitler zal ant
woorden in een „praatje bij het haard
vuur”, dat door middel van de radio be-
bend zal worden gemaakt.
De meerderheid der Amerikanen is ver
ontwaardigd. doordat de vredelievende
poging van Roosevelt zoo zonder meer
betreft de vrees van Roosevelt, *an de hand wordt gewezen. De openba-
- re meening en politieke kringen zijn
meer dan ooit de overtuiging toegedaan
dat Hitler besloten is, met alle middelen
zijn overheerschlngspolitlek voort te
zetten. Alle hoop op onderhandellngen
op de grondslag van de boodschap van
Roosevelt schijnt opgegeven en men ziet
de eenlge kans op veiligheid voor alle
naties in een versterking van het weer-
standsfront.
De opzegging van het vlootverdrag met
Engeland zal zoowel het vlootprogram
van de Vereenigde Staten, alsdat van
Engeland opvoeren. Iedere versterking
van Dultschland’s vloot zou Japan ten
goede komen, aldus verklaart men te
Washington.
Ja Wallstreeii noemde men daarente-
BECK ZAL HITLER ANTWOORDEN.
De Poolsche minister van --buitenland
sche zaken, Beek, zal morgen voor de
commissie van buitenlandsche zaken
Van de Sejm een rede houden, die het
antwoord van de Poolsche regeering zal
inhouden op het memorandum, waarin
Puitschland Vrijdag hét verdrag mei
Polen heeft opgezegd.
Ribbentrop, dén Duitschen minister
buitenlandsche zakeril.
Dat Hitler het vlootverdrag van 1935
heeft opgezegd, was geen verrassing voor
Londen. Men had dezen stap, reeds in de
afgeloopen maanden verwacht en gelooft
1 niet da| hij de eerste jaren practische
gevolgen kan hebben.
Men is het er te Londen nog niet over
eens, of Hitler’s aanbod van nieuwe on-
derhandelingen en de wensch om te ko
men tot een beter begrip van eikaars
moeilijkheden slechtq slant op de vloot-
veriioudlngen dan wel op het probleem
van de bewapening in zijn geheel.
i De diplomatieke correspondenten van
de bladen zijn van meening. ,|flat in ver
band met de klacht van Duiti|hlandpver
een pmsingellngspolltlek. de fifrltsche re
geering bereid is, |ezftme^ mèt andere,
Duitschland eert garantie te verleenen I
tegen een aanval, mits Hl|ler bereid is
van zijn kant ook e^n bindende belofte
af te leggen, niet totf een aahval te zul
ten overgaan.
Vrees voor Dultsck
naar het Oosten.
OVer algemeen meept mi
■1»“. <14
land zal
waarts voort te zetten.
De Britsche pers is van oordeel, dat
Hitler npor zijn rede de toestand weinig
heeft veranderd.
De „Times" noemt de voornaamste zin
uit de^ede de verklaring van Hitler, dat
hij geen stappen beeft gedaan om de
rechten van anderen aan te tasten.
De „Daily Telegraph” schrijft, dat Hit
ler in het geheel niet heeft gesproken
over zijn werkelijke bedoelingen en al
leen blijkt, dat hij nog steeds vervuld is
met bittere ontevredenheid.
De „Daily Mail" schrijft, dat de rede
de wereld meer hoop geeft op vrede, dan
in het begin van de
de vraag «kunnen
wen?” blijft bestaan.
Spanning eerder vergroot dan
verminderd.
Te Washington staat men tamelijk
sceptisch tegenover de verdere ontwik
keling van de diplomatieke en economi
sche betrekkingen tusschen de Vereenig
de Staten en Duitschland, nu van offi
cieele zijde gemeld is dat de rede van
Hitler de spanning in Europa eerder ver-
1 heeft.
Het departement van buitenlandsche
zaken heeft echter geweigerd, commen-
op grond van het feit,
zien, dat de rede niet op de gebruikelijke di
plomatieke wijze is overhandigd.
In de kringen van het Witte Huls re
kent men niet met een spoedige terug
keer van den Amerikaanschen ambassa
deur te Berlijn.
Roosevelt sliep, terwijl
Hitler sprak.
Roosevelt’s secretaris op het Witte Huis
heeft verklaard, dat de president te 8 20
uur (plaatselijke tijd) opstond. Juist toen
de rede, in den Rijksdag eindigde.
Van nlet-offlcleele zijde wordt gemeld
dat president Roosevelt van oordeel Is,
dat de rede van Hitler de’ deur een duim
breed heeft laten open staan, wat be
treft dan vrede In Europa. De president
heeft geweigerd met de pers de rede te
ROEMENIE WIL OORLOGSSCHULD
BETALEN.
Regeling voorgesteld aan Amerika
De regeering van Roemenië heeft aan
die der Vereenigde Staten «laten weten,
dat zij besloten heeft, een regeling voor
te stellen voor de afdoening van haar
oorlogsschuld.
Voorts heeft zij besloten volgens
overeenkomst tusschen den gezant
Roemenië te Washington en de vereeni-
ging van Amerikaansche houders van
Roemeensche na de oorlog in de Veree
nigde Staten uitgegeven obligatie’s, de
geregelde betaling op de dienst van de
ze schulden te hervatten binnen de mo
gelijkheden welke reeds bestaan of nog
zullen ontstaan op de grondslag van de
ontwikkeling der handelsbetrekkingen
tusschen Roemenië en de Vereenigde
Staten.
nu toch heel
Itler heeft ge-
maar
luistert
zeggen, groot dan verminderd
rfpnr tn
met meer ver-
ver- taar te leveren
ier-
teen
Meluwe Tan uc aii6cizx,uc. xwu w. DUit«Ch-
land vrij om daarboven te gaan, maar
het bezit niet de middelen om zulks te
doen. Het bedenkelijke ervan is. dat de
verkoeling tusschen beide landen er
t geaccen-
deswll. Dij
ging van I