Een beroep op de wereld.
m&um van,
=3?' VSffe
FEUILLETON.
2
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 193»
STA AT KI
DENEMARKEN
NEDERLAND
BELGIË
LUXEMBURG
ZWITSERLAND
ALBAN'E
SLOWAKUE
LlTAUEN
LETLAND
ESTLAND
FINLAND
DANZIG
^ESTLA^D
jLETLArtp
AIOA
LTTAUEN
KOWM9 -
ENGELAND
"PiRATHLAW»
*8OC0*PE?'l
.HONGARIJE -
\io 7*5090 T'"'
i-.Zwrjsi.ö.V
•~~*s v "w
<-> ITALIË
43 578 OOO
\OLF. 1AH
JOEGOSLAVIË
-BOELGARIJE
asoru
8 2 54 OOO j-~
M AROKKO
OOK MUSSOLINI VOERT
BESPREKINGEN.
Mussolini heeft Donderdag met de
chefs van de generale staven van leger,
vloot en luchtmacht, alsmede van de
fascistische militie militaire aangelegen»
heden besproken.
Vervolgens werden aan ieder hunner
de versierselen van de militaire orde van
Savoie overhandigd, voor hun activiteit
tijdens de Spaansche burgeroorlog.
De Duce heeft ook generaal Qambara
ten Italiaanschen ambassadeur in Sparv
je( ontvangen.
Polen omsingelt Danzig.
Donderdagavond meldde het 'Duitsche
nieuwsbureau uit Danzig. dat de stad
door een gemengde Poolsche divisie t»
het Zuiden en Westen is ingesloten.
Het nieuwsbureau noemt de regimen
ten. waaruit deze divisie bestaat en
voegt hieraan toe. dat door het samen
trekken van een divisie op oorlogssterk
te in de onmiddellijke nabijheid van de
grens van Danzig het gevaar is ontstaan
voor een onmiddellijken onverhoed»
schen aanval op de Vrije Stad.
DUITSCHLAND'S DOEL!
HEGEMONIE IN EIROPA.
In vele Duitsche bladen kan men le
zen, dat de staatkundige verhoudingen
van Europa totaal gewijzigd zullen wor
den.
Slechts weinigen in Duitschland twij
felen er aan of Polen zal ophouden te
bestaan. De Duitsche propaganda is et
in geslaagd de bevolking er van te over*
tuigen, dat alle verzet tegen een geluk
kige toekomst voor de Duitschers uit
Londen komt en dat het er nu om gaat
dit verzet voor goed te breken. Toen het
bieek. dat Engeland niet te vinden was
voor deze verdeeling: „Groot-Brit tanie,
de wcreldzeeen. het Duitsche Rijk Euro
pa en zijn vroegere koloniën" is Duitsch
land zijn strijd tegen Brittann.ë begon
nen en beoog-t vernietiging van het Brit-
sche imperium. Daarom heeft Berlijn
onmiddellijk nadat men meende Londen
van omsingelingsbedoelingen te moeten
verdenken, zijn voelhorens naar Moskou
uitgestrekt.
Hitier en Ribbentrop te Berlijn.
Hither is Donderdagavond uit Berch-
tesgaden te Berlijn aangekomen. Ook
de Duitsche minister van buitenlandsche
zaken, von Ribbentrop, is met het vlieg
tuig „Grenzmark" te Bearlijn gearri
veerd.
Onmiddellijk na zijn aankomst te Ber
lijn heeft von Ribbentrop zich naar de
rijkskanselarij begeven voor een bespre
king met den Fuhrer.
De Conferentie der Olso-staten.
Officieel communiqué.
Woensdagmiddag heeft het ministerii
van. buitenlandsche zaken te Brussa
een communique uitgegeven over d<
conferentie der Oslo-staten. Het luid!
als volgt:
In Juni 1938 zijn Zweden. Noorwegen,
Finland, Denemarken, Nederland, Lu
xemburg en Belgie te Kopenhagen door
hun ministers van buitenlandsche za
ken vertegenwoordigd, „overeengekomen
om het onderlinge contact door onder
zoek van de vraagstukken van gemeen
schappelijk belang te handhaven; bo
vendien hebben zij bevestigd, dat zii
wat hun betreft, bereid zijn metterdaad
mede te werken aan elke internationals
verzoeningspoging in een geest van on
partijdigheid en' onafhankelijkheid ten
aanzien van de verschillende groepen
van mogendheden.
Aldus zijn de moreele banden, welk*
tusschen deze natiën bestaan, en welker
buitenlandsche politiek doordrongen is
van dezelfde beginselen, liefde voor de
vrede en de wil om in een conflict
slechts ter verdediging van de eigen be
dreigde onafhankelijkheid tusschen-
beide te komen, bevestigd. Uit een der
gelijke gelijksoortige houding tegenovei
het internationale vraagstuk en uit d«
eensgezindheid, welke uit hun gehecht
heid aan dezelfde beginselen is geboren
is tusschen deze landen een gemeen
schap van belangen ontstaan ln de kri
tieke omstandigheden, welke wij tham
beleven.
Dit is de reden, waarom deze staten
in gemeenschappelijk overleg besloten
hebben een samenkomst te houden W
Brussel, waarop zij vertegenwoordigd
zijn door hun ministers van buitenland
sche zaken. Deze zelfde mogendheden
hebben bij monde van hun vertegen
woordigers hun instemming betuigd met
de bewoordingen van de verklaring. di«
Zijne Majesteit, de Koning der Belgen,
vandaag zal afleggen ln naam van df
hoofden der betrokken staten.
De beraadslagingen, die zooeven heb
ben plaats gehad, hebben de wil beves
tigd van de vertegenwoordigde staten
met elkaar contact te houden voor de
vrijwaring hunner gemeenschappelijk*
belangen.
Donderdagmorgen zijn de ministers, dia
aan de Oslo-conferentie te Brussel heb
ben deelgenomen, allen weer naar hu*
hoofdsteden vertrokken.
ADVIES AAN DE FRANSCHEN:
Blijft ni«t in Duitschland.
De ln Duitschland wonende Franschen
hebben zich tot de Fransche ambassade
te Berlijn gericht met de vraag, of het
geraden was langer in Duitschland te
blijven.
£)e ambassade heeft hierop dengenen,
die niet tengevolge van dringende ver
plichtingen genoodzaakt zijn in het land
te blijven, aangeraden Duitschland te
verlaten.
Intusschen heeft de Fransche regee
ring besloten, de reeds genomen mili
taire maatregelen te voltooien, door nog
meer soldaten onder de wapenen te roe
pen.
President Lebrun is Woensdagavond
te zeven uur uit tóercy-le-Haut te Parijs
teruggekeerd.
REIST NIET NAAR EUROPA.
adviseert Washington.
Sumner Welles heeft verklaard, dat
het departement van buitenlandsche za
ken den burgers der Vereenigde Statéh
aanraadt nletso^ar Europa te gaan. ten
zij zulks zeer noocfea^elijk is. dit „in ver
band met de uitermatè^enzekere staat
van zaken aldaar
BRITSCH UITVOERVERBOD.
Voor grondstoffen.
In Engeland is een belangrijk uitvoer
verbod van grondstoffen afgekondigd.
Teneinde de voorraden in het land te
houden, heeft het m.nisterie van handel
regelingen getroffen, om onm.ddellijk de
uitvoer, tenzij met vergunning, naar
vreemde landen te verbieden van ver
schillende artikelen, zooals alluminium,
koper, lood. ijzer en staalafval, ruwe ka
toen. rubber en nikkel. Naar verluidt, zal
van nog vele andere artikelen de uitvoer
tonder vergunning verboden worden.
SKAGERAK WOENSDAG REEDS
GEBLOKKEERD,
Volgens inlichtingen uit Deensche
«cheepvaartkringen blijkt uit mededee-
langen, die verschelden kapiteins aan
boord van Deensche schepen hun reede-
rijen Woensdag hebben gedaan, dat
groote Engelsche vlootafdeelingen toen
reeds het Skagerak algeheel geblokkeerd
hadden, doordat zij een linie gevormd
nadden van de Noorsche kust tot in de
nabijheid van de Deensche Westkust,
waardoor de Oostzee afgesloten is.
Het verkeer op buitenlandsche lucht
lijnen van en naar Kopenhagen Is sterk
toegenomen, vooral op de lijnen met
Warschau, Londen en Berlijn.
Reizigers uit Duitschland berichten,
dat de treinen in Zuid-Duitschland groo
te vertraging hebben.
POOLSCHE MOBILISATIE?
Duitsch bericht te Warchan
tegengesproken.
Het Duitsche Nieuwsbureau deelt
mede: Naar van betrouwbare zijde uit het
gebied van de Corridor verlu.dt, is Po
len Donderdag met de oEficieele mobili
satie begonnen. Die ochtend, aldus de
mededeelmg, zijn door manschappen der
gendarmerie van alle akkers de landar
beiders gealarmeerd en direct naar hun
garnizoenssteden getransporteerd.
Gisternacht waren er sterke troepen
bewegingen rond Warschau, doch de al-
gemeene mobilisatie is nog niet afgekon
digd.
Volgens de Poolsche lezing hebben de
nationaal-socialisten op hun revolvers
gewezen, toen tegenwerpingen Werden
gemaakt.
ONTRUIMING DER DUITSCHE AM
BASSADE TE WARSCHAU.
Het blijkt dat reeds Woensdagavond de
bagage en archieven uit de Duitsche am
bassade te Warschau zijn weggezonden.
Hetpersoneel is verminderd tot drie of
Tier personen.
Ambassadeur von Moltke, die verschei
dene weken in Duitschland met vacantie
heeft vertoefd, zou eenige dagen geleden
naar Berlijn zijn vertrokken.
Sposdig ingrijpen verwacht.
Heden ultimatum aan Polen?
Omtrent de manier waarop Duitsch
land zijn slag zal slaan zijn geen duide
lijke aanwijzingen te verkrijgen. In
Poolsche kringen was men er van over
tuigd dat Donderdag of Vrijdag een ul
timatum aan Polen zou worden gezon
den en sommige aanwijzingen dulden er
op dat zeer binnenkort een Duitsche ac
tie moet worden verwacht, misschien
zelfs nog voor de herdenkingssamen
komst te Tannenberg
Hoe Hitler het militaire apparaat in
beweging wil brengen is een kwestie van
gissingen, maar een bericht van het of-
ficieele Duitsche nieuwsbureau uit Dan
zig is in dit verband wellicht van be-
teekenis. Het Duitsche bericht maakt
melding van ..koortsachtige militaire ac
tiviteit van Poolsche strijdkrachten aan
de andere zijde van de grens en het ver
klaart verder dat dit kleur verleent aan
de veronderstelling dat Polen een plot
selinge militaire actie tegen Danzig zou
inzetten, teneinde de Westelijke demo
cratieën voor een fait accompli te plaat
sen en haar te dwingen haar garantie-
verplic* "Logen na te kornet*
|NKA«A
U Polen reeds verdeeld?
DUITSCHLAND EN RUSLAND
ZOUDEN AL BESLIST HEBBEN
Volgenfe berichten uit betrouwbare,
doch n.ei ofl.cieele bron zijn Duitschland
en Rusland reeds tot overeenstemming
gekomen over een verdeeling van Polen.
Rusland zal, volgens het DuitschRus
sische plan, het Poolsche grondgebied
tot aan de „Wilson-lijn" in Oost-Poien
krijgen en Duitschland zal Danzig, de
Corridor en Poolsch West-Silezie krijgen,
aldus meldt de Berlijnsche Times-cor-
respondent.
De twee landen oefenen de grootst
mogelijke druk op Roemen.e uit, om zich
los te maken uit het vredesfront, maar
als koning Karei halsstarrig biijft wei
geren, dan zal Rusland Bessarablë ne
men.
Het gebied van Teschen, dat na de
overeenkomst van Munchen aan Polen
werd afgestaan, zal weer bij Morav.ë
worden gevoegd, volgens deze lnl.chtln-
gen.
Tenslotte heeft Duitschland beloofd
zijn ambities t a v. expansie in de Oekr&i
ne op te geven.
Wat Poien zelf betreft zijn Duitsch
land en Rusland blijkbaar van plan een
„Congres-Polen" té vormen, dat wel „on
afhankelijk" zou zijn, maar dat geen di
plomatieke vertegenwoord gingen in het
buitenland zal mogen hebben.
DUITSCHE VLIEGTUIGEN
BESCHOTEN?
Het Duitsche N tuwsbureau meldt, dat
het Duitsche verkeersvliegtuig „von Bie-
berstemdat Woensdagmiddag 12 uur
van het vliegveld Tempelhof naar Dan
zig en Koningsbergen is vertrokken, op
de tocht naar Danzig om half drie buiten
het Poolsche gebied in de nabijheid van
de grens van Danzig door Poolsche
luchtdoelartillerie is beschoten.
De piloot, kapitein Gutschmidt, rap
porteert. dat de project'elen in de on
middellijke nabijheid rechts en links van
het toestel zijn ontploft.
Ook het driemotorige groote vliegtuig
DA-BHF van de Deutsche Lufthansa was
die middag na zijn vertrek van Danzig
naar Berlijn op 20 k m. van de kust op
een hoogte van 1500 meter boven de
Oostzee door Poolsche kustbatterljen en
door een Poolsch oorlogsschip beschoten.
De bemanning van het vliegtuig be
stond uit vliegerkapitein Bbhner. een me
canicien en een marconist. Er waren ze
ventien passagiers aan boord, onder wie
vier kinderen.
Polen ontkent.
Het Poolsche telegraafagentschap ver
klaart echter, dat het gemachtigd is,
bovenstaand bericht van het Duitsche
Nieuwsbureau tegen te spreken. Derge
lijke incidenten hebben zich niet voor
gedaan.
Tijdelijk vliegverbod.
Intusschen hebben de Duitsche autori
teiten tot Zaterdagavond acht uur het
vliegen boven de oostgrens van Duitsch
land aan beide zijden van den Corridor
verboden.
Heden (Vrijdag) wordt de Duitsche
kruiser „Koningsberg" te Danzig ver
wacht. Het schip zal tot 28 Augustus blij
ven.
VREES VOOR DE TSJECHEN?
De regeering van het protectoraat heeft
een proclamatie gepubliceerd, waarin zij
het volk aanspoort kalm te blijven Ieder
onberaden gebaar, aldus de proclamatie,
zou tot ernstige gevolgen kunnen leiden.
In welingelicht kringen meent men.
dat de proclamatie ls Ingegeven door de
vrees, dat een zeker deel der bevolking,
hetwelk tot dusver hoopte, dat de Sow-
jet-Unle het oude Tsjecho-Slowaklje zou
herstellen, onlusten zou kunnen uitlok
ken.
HET INEENGESTORTE „VREDES
FRONT".
Molotof wil nog wel meer
verdragen.
Woensdagavond was men in politieke
kringen te Londen algemeen van gevoe
len, dat de militaire en diplomatieke be
sprekingen met de Sowjet-Unie waren
opgeschort, in afwachting van de resul
taten der Duitsch-Russische onderhande
lingen. doch niet afgebroken.
Twee leden der Britsche militaire mis
sie begaven zich Donderdag per vliegtuig
naar Londen om rapport uit te brengen
en ook een lid van de Fransche militaire
missie, majoor Pichon, is per vliegtu.g
uit Moskou vertrokken.
Molotof heeft medegedeeld dat hij geen
reden aanwegig achtte om de besprekin
gen met 'EtijjeJand en Frankrijk niet
voort te zetten. Een drie-mogendheden-
verdrag en een Duitsch-Russisch pact
zullen beide defensief zijn. Daarom ko
men zij niet jnet elkaar in botsing. Sow-
Jet-Rusland zal bereid zijn,'tot het be
houd van, de vrede, een niet-aanvalsver-
drag te sluiten met ieder ander land, dat
zulks wenscht. Molotof verweet de En-
gelschen en Franschen het uitstel van de
onderteekening van een driemogendhe-
denverdrag. De onderhandelingen werden
te lang gerekt en daarom is hij gaan
hooren wat de Duitschers te zeggen had
den.
WUROM?
De meening te Londen.
Te Londen vraagt men zich nog steeds
tot verbijstering af, welke redenen Rus
land er toe hebben gebracht onderhan
delingen aan te knoopen met het land,
dat vroeger altijd zoo scherp tegen
Rusland te keer is gegaan. Men gelooft
niet, dat Rusland de zijde van Du tsch-
land zal kiezen. Men kan zich niet voor
stellen. dat Rusland zou toestaan, dat
Duitschland in oostelijke richting door
dringt totdat de Russische grens bereikt
ls alleen maar in ruil voor een non-ag-
gressie pact. Eerder gelooft men, dat
Rusland pressie wil oefenen op de
Bntsch-Fransche-Russische onderhande
lingen.
Beter zijn de Dwltsche beweegredenen
te verklaren. De eerste doelstelling van
Duitschland is natuurlijk te trachten Po
len te isoleeren door het van zijnibasis
te berooven. Verder was het de bedoeling
een troefkaart uit te spelen na de „ze
nuwenoorlog", welke echter niet het ge-
wenschte resultaat in Frankrijk en En
geland heeft bereikt. De derde bedoeling
was de Britsch-Fransch-Russische be
sprekingen te Moskou stop te zetten, het
geen oók mislukt ls.
Aan de andere kant heeft Hitier blijk
baar afstand gedaan van een der voor
naamste ideëele beginselen van 't nazi
regime. dat een „bolwerk tegen 't commu
nisme" is genoemd en „een bescherming
van Europa tegen de bolsjewistische hor
den". Het Duitsche aanbod aan Rusland
wordt in Londen beschouwd als een tref
fend voorbeeld van de oppervlakkigheid
van Hitler's politiek.
Ook de correspondent van de Times
ziet in het verdrag een uiting van het
verlangen van Moskou, om de onder
handelingen met Engeland en Frankrijk
te bespoedigen. Men gelooft, dat Rus
land zeer ver wil gaan om te voorkomen,
dat het betrokken wordt in een pork*
en het is bekend, dat Stalin z.ch ln de
eerste plaats bezig houdt met Ruslands
Az atische belangen, waaraan het de
voorkeur geeft boven Europeesche ver
plichtingen.
POOLSCH—AMERIKAANSCHE VRIEND
SCHAP.
Te Warschau is een betuiging van
Poolsch—Amenkaansche vriendschap ge
houden. De ambassadeur van de Ver
een gde Staten. B;ddle Drexel. heeft gis
terochtend aan Moscicki 23 vaandels
overhandigd, welke door alle staten van
de Vereenigde .Staten zijn gezonden De
ambassadeur verklaarde, dat deze vaan
dels een bewijs zijn van de bewondering
en de liefde van het Amenkaansche volk
voor Polen.
Ontploffingen aan de
Duitsche grens.
Afgekeurde vestingwerken.
In Zuid-Limburg hoort men herhaal
delijk de laatste dagen hevige explosies,
die komen uit het gebied van de Pfaf-
fenhof op Duitsch terrein, waar een der
hoofdknooppunten van de versterkings-
llnie, de Westwall, is aangelegd. Het
trekt zeer de aandacht, dat deze werken
die reeds in Apnl van het vorig Jaar be
gonnen zijn. nog steeds niet zijn voltootd
Naar de Maasbode verneemt, zijn de
ontploffingen afkomstig uit een gedeelte
der ondergrondsche vestingwerken, dat
niet aan de verwachtingen beantwoordde
en daarom is opgeblazen om door nieu
wen aanleg te worden vervangen. Vracht
auto's rijden drukker dan ooit dag en
nacht af en aan en groote ladingen brok
stukken puin worden naar elders overge
bracht. Vooral des nachts vait het la
waai sterk op. Wie de Duitsche grens
wacht passeert, krijgt de vermaning mee
dat hij niet links of rechts van de weg
mag gaan. Zoo is het trouwens ook in
het Aaehener woud en in de Eiffel, waar
bijv. prikkeldraadversperringen dwars
door de korenvelden 100pen
DE RIJKSPARTIJDAG TE NEURENBERG
Generaal yon BrauchiUch
«preekt het leger toe.
De rijksorganisatieleider dr Ley heeft
mededeellngen gedaan over de voorbe
reiding van de rijkspartijdag in Neuren
berg Het tentenkamp en de massa
kwartieren zijn reeds klaar. Driehonderd
vijftigduizend partijgangers zullen in
tenten slapen. 170000 in andere massa-
kwartleren De treinenloop is geregeld,
de posterijen hebben toebereidselen ge
troffen.
Zaterdag, aan de vooravond van de
herdenking van de slag bij Tannenberg.
zal de opperbevelhebber van het leger
generaal von Brauchitsch van 19 50 tot
20 20 (Ned. Tijd) over de Duitsche radio
een toespraak richten tot de soldaten
van het Duitsche leger.
HITLER PLEEGT OVERLEG.
Met ministers en cheis de* staven
Te Berlijn werd Donderdagavond ver
nomen, dat alle ministers en de chefs
van de staven, die in de hoofdstad aan
wezig waren, op de rijkskanselarij wa
ren ontboden voor een conferentie. De
conferentie heeft tot laat in den nacht
geduurd. De activiteit in de Wilhelm-
strasse is ongemeen groot. Ministers ko
men en gaan.
Hei besluit reeds genoma?
Men vermoedt, dat de Duitsche beslis-
«ng ten aanzien van Polen reeds is ge
nomen en wellicht zelfs op het punt staat
ten uitvoer té worden gelegd.
3 tweede BLAD-
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT SdN
VRIJDAG 25 AUGUSTUS
Staatshoofden dor Oslo-landen manen tot bozlnning.
Koning Leopold als hun tolk.
van
Oslo-
In aanwezigheid van de masters
buitenlandsche zaken der zéven
Staten, die deelnamen ajja de conferen
tie te Brussel, heeft (TConing Leopold
Woensdagavond in zijn paleis per radio
een oproep tot de wereld gericht.
De rede van den Koning luidde als
volgt:
„De verklaring, waarvan ik voorlezing
ga doen, wordt afgelegd in het Paleis te
Brussel in tegenwoordigheid van de mi
nisters van Buitenlandsche Zaken en uit
sr staatshoofden van de Oslo-
groep.
De wereld beleeft een tijdperk van
zoodanige spanning, dat elke normale
samenwerking onder de staten onmo
gelijk dreigt te worden. Groote mogend
heden treffen maatregelen, die bijna
gelijkstaan met de mobilisatie harer ge
wapende macht. Moeten de kleine mo
gendheden niet vreezen het slachtoffer
te worden van een eventueel conflict,
waarin zij. tegen haar eigen wil in. zou
den worden medegesleept. niettegen
staande haar politiek van onbetwistbare
onafhankelijkheid en haar vasten wil on
zijdig te blijven? Zijn ze er niet aan
blootgesteld het voorwerp te vormen van
buiten haar om getroffen schikkingen?
Zelfs zonder dat er vijandelijkheden
geopend worden, wordt de wereld door
een economische instorting bedreigd.
Alom heerschen wantrouwen en arg
waan.
Onder onze oogen vormen zich de
strijdkampen, stellen de legers zich op,
wordt een afschuwelijke strijd in Euro
pa voorbereid. Gaat ons werelddeel zelf
moord plegen door zich te storten in een
ontzettenden oorlog, waarin er noch
overwinnaar noch overwonnene zou zijn
maar waarin alle geestelijke en stoffe
lijke waarden door de beschaving van
eeuwen geschapen ten einder zouden
gaan?
De oorlogspsychose dringt alle huizen
binnen, en alhoewel de openbare mee
ning er zich zeer goed van bewust is,
welk een ondenkbare ramp een volken-
strijd voor de gansche menschheld zou
bëteekenen. laat ztJ zich meer en meer
over aan de gedachte, dat wij er onver
mijdelijk in medegesleurd zullen worden.
Het is van belang tegen een zoo nood
lottige gelatenheid op te komen.
Er is geen volk wij leggen hier sterk
den nadruk op dat zijn kinderen den
dood wil inzenden om aan andere natiën
het recht op het bestaan te ontnemen,
dat het voor zichzelf opeischt.
Stellig zijn de belangen van alle sta
ten niet alle dezelfde. Maar zijn er wel
belangen, die niet op vredelievende wij
ze tot overeenstemming kunnen -gebracht
worden, en kan dat niet oneindig veel
beter voor dan na een oorlog?
Dat het geweten der wereld wakker
wordeI Het ergste kan nog vermeden
worden Maar de tijd dringt De evolutie
der gebeurtenissen kan weldra elk recht
streeksch contact nog moeilijker maken.
Dat men zich niet vergisse. Wij weten
dat het recht, om te kunnen leven op
een hechten grondslag moet steunen, en
de vrede, dien wij wenschen, is de vrede
welke berust op den eerbied van alle
staten. Een duurzame vrede kan niet ge
vestigd zijn op de macht, maar enkel op
een zedelijke orde.
Gebiedt niet de wijsheid op dit oogen-
blik een eind te stellen aan den strijd
met woorden, aan ophitsingen en be
dreigingen, ten einde te besluiten om
over de gestelde vraagstukken te beraad
slagen?
Wij vormen plechtig den wensch. dat
de mannen, van wie de loop der gebeur
tenissen afhangt, bereid zullen zijn hun
KONING LEOPOLD.
geschillen en elschen te onderwerpen
aan onderhandelingen, ingezet in een
geest van broederlijke samenwerking.
•Het is uit deze overwegingen, dat ik
in naam van
Z.M. den koning van Denemarken,
den president der Finsche Republiek.
HX.H. de groothertogin van Luxem
burg.
HM. de koningin der Nederlanden,
Z.M. den koning van Noorwegen,
Z.M. den koning van Zweden,
en ln mijn eigen naam,
ieder onzer in overeenstemming hande
lend met zijn regeering. deze oproep doe
Wij drukken de hoop uit, dat andere
staatshoofden hun steun bij den onzen
zullen voegen, bezield door dezelfde zorg
voor den vrede en de veiligheid van hun
volkeren.
Straks zullen honderden millioenen
menschen van harte met ons zijn om
den wedloop naar den oorlog te stuiten.
Mogen degenen, in wier handen het
lot der wereld berust, deze gevoelens be
antwoorden en den door hen menigmaal
uitgedrukten wensch verwezenlijken, de
moeilijkheden, die hen scheiden, op
vredelievende wijze te regelen:
Dan, maar dan alleen, zal een groote
hoop herleven, die de zware atmosfeer
van angst, welke op de wereld drukt,
kan verdrijven, zooals de zeewind plot
seling een mist verdrijft en het licht te
rugschenkt aan de aarde."
Beroep van den Paus.
Paus Pius XII heeft gisteravond met
een ontroerde stem een re
waarin Z.H. o.m. zeide:
Wij gevoelen ons in de t
heid van u, gewapende mannen, van n,
schrijvers en radioredenaars, van u allen
die voor het publiek het woord voert,
en van u allen, die over een zeker gezag
ten opzichte van uw medebroeders be
schikt, van u, die verantwoordelijk ajt
voor het lot uwer medemenschen.
Wij, die met niets anders bewapend
zijn dan met de wapenrusting van het
woord der Waarheid en wij die boven
allen naijver en boven elke verdeeld
heid verheven zijn, spreken,.tot u in
naam van God.
Vandaag, op den dag, waarop in weer
wil van de herhaalde waarschuwingen,
die wij gegeven hebben en in weerwil
van de bijzondere belangstelling, die wij
getoond hebben, de internationale con
flicten met het uur steeds waarschijn
lijker worden, op den dag waarop de
spanning der geesten zulk een graad
schijnt bereikt te hebben, dat men op
de gedachte komt van de verschrikkelij
ke catastrofe van een oorlog, richten wij
onzen dringenden oproep aan de be
stuurders en aan de volken, opdat zij de
wapenen neerleggen, afzien van bedrei
gingen en trachten de huidige conflic
ten uit de wereld te helpen door het
eenige middel, dat daarvoor werkelijk
gegeven is, n.l. door zich met elkander
te verstaan.
Wij dringen er bij hen op aan, om
vastberaden, met kalmte en zelfbeheer-
sching alle vreedzame middelen aan te
moedigen, die de regeeringen kunnen
aanwenden en door de kracht van de
rede, doch niet met de kracht van wa
pengeweld, zich gerechtigheid te ver
schaffen. Veroveringen en imperia, die
niet op de rechtvaardigheid gebaseerd
zijn. worden door God niet gezegend.
Het gevaar is thans enorm groot ge-
"'aus pius xn.
worden, maar nog is het tijd. Voor den
vrede is nog niets verloren, maar door
een oorlog gaat alles verloren.
CHAMBERLAIN'S VERKLARINGEN IN T
LAGERHUIS.
In het Lagerhuis heeft de Engelsche
eerste minister gisteren onder gespannen
aandacht een rede gehouden, waarvan we
de beiangrtykste ponten weergeven.
Polen is steeds bereid geweest en is nog
bereid met Duitschland hi onderhande-
indlen dergelijke bespre-
onder den druk van bed rei-
vinden.
De garantie, door Groot-Brittannië aan
gegeven, blijft ten volle gehand-
Het Duitscti-Russische pact oefent
geen invloed uit op de verplichtingen,
welke Groot-Brittannië heeft aangegaan.
De regeering ziet zich thans gedwon
gen, het land in meer directen staat van
voorbereiding te brengen. Dit sluit geen
bedreiging tegenover derden fcn.
De Britsche regeering heeft den Engel-
schen gezant aan Hitier eên boodschap
doen overbrengen, die het duidelijk maak
te dat de Britsche regeering bereid is,
alle machtsmiddelen, waarover zij be
schikt, aan te wenden, indien Duitsch
land tot geweld zijn toevlucht zou nemen
Chamberlain waarschuwde den Duit-
schen kanselier om zulk een ramp voor
de wereld te voorkomen. Hij uitte daar
om als zijn inzicht, dat het wenschelijk
zou zijn tot een wapenstilstand te ko
men, gedurende welke de partijen zich
van bedreigingen en ophitsing zouden
onthouden, ten einde een geschikte at
mosfeer te scheppen voor het voeren van
verdere besprekingen.
In zijn antwoord ontwikkelde Hitier de
stelling, dat Duitschland de vrije hand
in Oost-Europa dient te hebben.
Wij kunnen, zei Chamberlain, er niet
mede instemmen, dat de nationale be
langen alleen kunnen worden verzekerd
door bloedvergieten of vernietiging van
de onafhankelijkheid van andere staten."
LORD HALIFAX WIJST OP MOGELIJK
HEID VAN VREDESBEHOUD.
De Engelsche minister van buiten
landsche zaken. Halifax, heeft gisteren
avond een radiorede gehouden. Hij gaf
eerst een overzicht van het ontstaan der
spanningen.
Tusschen Polen en Duitschland be-,
stonden steeds vrij goede betrekkingen,
zeide- de minister verder, totdat het in
1934 afgesloten verdrag, in April j.l.
plotseling werd afgebroken. Het pro
bleem zelve behoort derhalve niet on-
regelbaar te zijn. De werkelijke gevaren
liggen veel dieper. Het leven van alle
naties hangt in laatste instantie af van
wederzijdsche eerbied'ging van eikaars
rechten, van een redelijk vertrouwen, dat
zij elk hun eigen leven kunnen leven,
mits zij niet ingrijpen in het levensrecht
van een nabuurland.
Terecht of ten onrechte heeft men wel
eens verklaard, dat de wereldoorlog zou
voorkomen zijn, indien de Britsche re
geering zich in 1914 op duidelijke wijze
had uitgesproken. Nu deze mogelijkheid
op een conflict opnieuw bestaat, heeft
de regeering maatregelen genomen haar
houding te verklaren, niet alleen voor
de wereld, maar ook ln een speciale bood
schap aan Hitier Nergens kan derhalve
twijfel bestaan dat wij de verplichtingen
die wij op ons genomen hebben, zullen
nakomen
Wij hebben niet de geringste bedoeling
Duitschland aan te vallen. Indien de
Duitsche politiek slechts gericht kon zijn
op het herstellen van de bereidheid tot
het regelen van geschillen door onder
handeling en niet gebaseerd was op een
plan om geschillen door geweld te rege
len, dan zouden wij niets Merer doen
dan met Duitschland samenwerken en
dit land helpen zijn moeilijkheden, de
onze en die van de geheele wereld, te
boven te komen en op te lossen.
Telegram van Roosevelt
Ook president Roosevelt heeft nog
pogingen gedaan om de oorlog te voor
komen De president richtte gisteren een
telegram aan den koning van Italië het
geen dus in feite beteekent: aan Musso
lini, waarin hij zeide dat Amerika het
feit aanneemt, dat de naties het vol
strekte recht hebben op behoud van
haar nationale zelfstandigheid.
Wanneer dat een gezond standpunt
is, vervolgt de president, moet het zoo-
President ROOSEVELT
wel voor zwakke als voor sterke naties
gelden. Het accepteeren van dit stand
punt beteekent vrede, daar er dan geen
gevaar voor agressie moer bestaat. Het
alternatief daarvan, dat sterke naties
trachten zwakkere te overheerschen, zal
rtiet alleen tot een oorlog leiden, maar
tot een lange periode van onderdruk
king door de overwinnaars en van re
bellie der overwonnenen. Dat leert ons
de geschiedenis.
Wanneer het voor de regeering van
Uwe Majesteit mogelijk mocht zijn voor
stellen te formuleeren voor een vreed
zame oplossing van de huidige erisls
langs de aangegeven lijnen, dan kunt u
verzekerd zijn van de vurige sympathie
van de Vereenigde Staten. De Italiaan-
sche en Amerikaansche regeeringen kun
nen heden ten dage die
Christenheid naar vore
in den laatsten tijd zoo vaak schijnen te
zijn verduisterd. De niet gehoorde stem
men van millioenen menschelijke wezens
vragen om niet opnieuw tevergeefs t#
worden opgeofferd".
ITALIAANSCH ADVIES AAN POLEN.
De Italiaansche bladen dringen erop
aan. dat Polen zich tot Hitler zal wen
den om tot onderhandelingen te komen
zoo schrijft de Corriere della Sera:
„De heer Beck bestijge ten spoedigste
een vliegtuig om zich naar Hitier te spoe
den. Het offer, dat Polen zich zal moe
ten getroosten, zal gering zijn in vergelij
king metwat aan dat land zal worden
opgelegd, door een oorlog op verschillen
de fronten, misschien wel op alle fron-
TWEE CEST0LEN AFGODS
BEELDJES -
door FRANCK L. PACKARD.
55
„Ja," stemde Chen-su minzaam in, de
ln den hemel geborene hoeft ons maar
naar den schat te brengen en dan ge
beuren, wat Java Dick gezegd heeft."
Weer een leugen natuurlijk! Bob
Klngsley keek naar de deur .Vema was
or nog, maar hij kon haar gezicht niet
zien. Er waren nu te veel van die gluipe
rig kijkende Chineezen tusschen hen in.
Een leugen maar die beteekende een
uitstel van een paar dagen. En hij deed
juist pogingen om uitstel te krijgen. In
dién tijd kon er misschien jets gebeuren.
Zou hij ze de waarheid vertellen of ze
om den tuin leiden? Hij kon een dag of
twee uitwinnen door een plaats te noe
men. die verder weg was dan Luala; bo
vendien was kapitein de Schram in Lua
la en kon in hun handen vallen.
Hij was zich plotseling bewust, dat
Chen-su ironisch glimlachte.
„Als de in den hemel geborene de be
koring krijgt om iets te verzinnen."
merkte Chen-su liefjes op, „laat de in
den hemel geborene er dan aan denken,
dat op de reis, toen Hsi Yan den schat
vond, allen, die hier zijn, behalve Java
Dick, met Hsi Yan op de jonk waren en
dat wij weten aan welke plaatsen hij een
bezoek bracht."*
Bob Kingsley glimlachte op zijn beurt.
Hij voelde den steek maar daarom
hoefde Chen-su het nog met te .weten!
Hij moest nu wel hij kon niet anders.
Verna ging vóór de Schram en de
Schram zou de eerste zijn, om hem daar
in gelijk te geven; bovendien was het
nog niet zeker, al vonden ze de Schram
in Luala, dat hem een ramp zou treffen;
de Schram was slim genoeg, hij wist zijn
weetje wel. en de Lola was mogelijk een
middel om te ontsnappen. Hij, Bob
Kingsley, wist niet waar Hsi Yan op zijn
reis aangelegd had op één plaats na.
Als hij probeerde hen te misleiden en
verkeerd raadde zou Vema ^moeten
boeten.
„In het geheimschrift van Hsi Yan
stond Luala," antwoordde hij.
Er kwam plotseling qen begeerige
schittering in de oogen van Chen-su.
„Het is waar, dat Hai Yan in Luala
landde." zei hij. „Ook herinner ik mij
waar hij landde. Welnu, in den hemel
geborene?"
Weer lachte Bob Kingsley gedwongen
weer was er niets aan te doen.
„In het geheimschrift ging het over
een kreek," zei hij.
Chen-su knikte.
„Dat is óok waar," zei hij. „En ver
der?"
Bob Kingsley haalde de schouders op.
Luala en de kreek! Als ze dat wisten,
had hij er niet veel aan om te probeeren
de rest te verzwijgen.
„Als men volgens 't geheimschrift een
halve mijl ver de kreek opvaart." zei hij,
„is er wat Hsi Yan een afgebrokkelde
heuvelrug noemde, en een verbrande
boom; vijftig passen ten Westen van de
zen boom is een vlakke rots. De opening,
wat die ook zijn moge, is onder de vlak
ke rots."
Chen-su wendde zich vlug tot Java
Dick en sprak fluisterend met hem
en terwijl Bob Kingsley toekeek, zag hy
Java Dick met het hoofd knikken en
grinniken.
Toen klapte Chen-su bevelend ln de
handen.
Weer keek Bob Kingsley naar de deur.
Verna was er niet meer. Ze was het laatst
binnengekomen en was het eerste ver
dwenen. De kamer stroomde leeg. In de
deuropening verdrongen zich Chineezen.
die nu opgewonden praatten en reeds
weggingen.
Hij had zich niet bewogen Hij bewoog
zich niet, toen Chen-su. die het laatst
wegging, vanuit de deur tegen hem
sprak.
„Wil de in den hemel geborene een
oogenblikje geduld hebben?" smeekte
Chen-su quasi onderdanig. „Er moeten
regelingen getroffen worden, opdat hij
bediend zal worden als zijn hooge rang
vereischt; maar vóór den morgen zal al
les klaar zijn en we zullen aan boord
gaan van het schip, dat Java Dlck de eer
heeft ter beschikking van Zijne Excel
lentie te stellen. Wat de in den hemel
geborene over Luala zegt en over de
kreek, kan niet ontkend worden; dus
zullen allen, die hier waren en die met
genoegen luisterden, het meisje en ook
nog eén ander, die zijn oogen te goed wil
doen aan den schat, tezamen met de in
den hemel geborene naar Luala reizen, in
de hoop. dat al zijn woorden waar zijn."
De deur ging dicht een sleutel werd
omgedraaid in het sk>t.
Een tijdje stond Bob Kingsley bewe
gingloos. Toen bukte hij zich werktuige
lijk en zette den omgevallen stoel recht.
Hij ging zitten en met óe ellebogen op
de knieën en de kin in de handen,
staarde hij ijzig vóór zich uit.
De reis naar Luala duurde vier dagen
In vier dagen kon er niets gebeuren. Dat
was alles. Een andece kans was ter niet.
De drie gevangenen.
Door de hitte hing er een nevel op het
water. Er was geen wind die was er
den heelen dag niet geweest. En hier in
het vooronder van Java Dick's drijven
de hel was er geen beschutting.
Bob Kingsley maakte zijn uitgedroog
de lippen nat met de punt van zijn tong.
De zon scheen meedoogenloos op hem
neer. Het was lang geleden, dat ze hem
wat water gebracht hadden. Maar dat
was slechts lichamelijke ontbering het
was de kwelling van den geest, die niet
te verdragen was
Daarginds was land in het zicht. Bob
Kingsley staarde er naar zooals hij
er zoowat den heelen dag naar had ge
keken. Het kon tien mijl weg zijn oi
twintig. Door den nevel kon men zich
leelijk vergissen. Maar wat de afstand
ook was. het was niet dichterbij en niet
verder af dan dien morgen. Chen-su
had half schertsend, half dreigend ge
zegd, dat het Luala was het Noord
einde van Luala waar de kreek lag..
Het was nu wellicht al met hen afge-
loopen geweest, als ze niet al deze uren
stil hadden gelegen, omdat er geen wind
was.
Bob Kingsley liet het hoofd ln de ge
kruiste armen zinken op de verschan
sing. Het was inderdaad Luala. Niette
genstaande den slakkengang en de ande
re slechte kwaliteiten van deze oude
schuit, die Java Dlck de hemel weet waar
vandaan had gehaald, hadden ze van
morgen in Luala moeten aankomen.
Het was nu vier dagen geleden en van
nacht zou de vijfde nacht zijn, sedert hij
er bij Java Dick ingeloopen was. Een
uur nadat ae hem daar in die kamer ge-
fcfca hackfeen, w&cen ae teruggekomeex e*
hadden ze hem in een auto gegooid. Ze
hadden mijlen gereden, maar lang vóór
het aanbreken van den dag was hij aan
boord van dezen schoener gebracht en
de schoener was in zee gestoken. Sedert
had hij zich geen zes voet verwijderd
het ééne eind van een kabel was vast
gemaakt aan een oogbout in een stang
van de plaats waar hij nu stond, want
van de verschansing en het andere eind
was aan een koord om zijn middel be
vestigd. Overdag, wanneer men voortdu
rend naar hem keek, liet men zijn han
den vrij: bij het vallen van den avond
werden ze altijd stevig vastgebonden.
Vier dagen en'vier nachten! Een ware
hel! Soms scheen het hem toe, dat zijn
geest breken zou onder de spanning,
want hij had zichzelf meer dan eens
hardop onzin hooren uitslaan. Hij was er
niet eens zeker van, dat hij op dit oogen-
blik goed zijn verstand had dat wat
hij om zich heen zag, werkelijkheid was
Hoe kon het werkelijkheid zijn? De ge
meenheid en»an kon niet door mensche
lijke wezens uitgedacht en uitgevoerd
worden zelfs niet door met opium
versufte Chineezen of een Java Dick i*
delirium!
Vier dagen en vier nachten lang, op
ongeregelde tijden, maar heel dikwijls,
haden Mindar Singh's kreten ea gillen
door heel het vaartuig geklonken. De
man werd vastgebonden op het dek bij
den hoofdmast. Hij verhinderde den
doorgang niet ze trapten op hem. En
die wilde, kon hem slaan, als hij voorbij
hem kwam en niemand liet het na.
En met regelmatige tusschenpoozen he
se hen ze hem op en sloegen hem, tot het
dek onder zijn voeten rood was van bloed
