DANZIG BIJ HET DUITSCHE RIJK INGELIJFD
pssfl SCH00NH0VEN5CHE COURANT I
Hitler publiceert de gedachtenwisseling met Londen
en grijpt in tegen Polen
DE LAATSTE DAG.
1
Ba hl man ti
Een Duitsche verklaring.
Perfecte pasvorm
dat
K.
Folen
tot
be-
van
Gegarandeerd prima kwalteil
en afwerking
De nieuwe collectie
is geheel compleet
De Ideale
dames- en mels|eskleedinq
tid, zooalj
i hadden
militairen
i wil
naar
eco-
der
goed
dit een ultimatum was. Daarop zou Hit
ler hebben geantwoord, dat zijn eisch
niet in dien zin bedoeld was. Htj had deze
korte termijn genoemd om nediux te leg
gen op de noodzaak van spoed. Daarmede
g.ng Engeland geheel accoord.
weg naar
proep tot
niet
alles
ook
bij
door de
rden opge-
leggan van
De drukte
isterdam
^^GOUDA
Een Duitsch woordvoerder te Londen
heeft verklaard dat bovenstaande punten
niet beschouwd moeten worden als
eischen, doch als voorsteden tot onder-
handeiing.
Geen eischen maar vooritellen.
regeering heeft glster-
gepu-
zijn en het vraagstuk van de olie is on
opgelost gebleven. Duitschland gebruikt
in vredestijd 7 millioen ton olie per jaar,
waarvan het zelf een derde deel kan le
veren en hoewel het nu ook de beschik
king heeft over de Oostenrijksche bron
nen en het (dure) kunstmatige benzine
fabriceert, is het niet onafhankelijk van
het buitenland. Het krijgt de rest uit
Amerika, Nederlandsch-Indië en Roe
menië. Als de oorlog verklaard wordt, zal
de toevoer uit deze landen wel worden
afgesneden, maar het heeft Rusland daar
voor In de plaats gekregen, dat na Ame
rika de grootste olle-producent is en dat
30 millioen ton per jaar opbrengt. Maar
de Russische landbouw is dermate gemo
toriseerd, dat Rusland bijna al haar olie
zelf noodig heeft. Als men nu weet, dat
één bommenwerper ongeveer 4 liter per
mijl verbruikt en dus voor een enkgje
tocht van 300 mijl 1200 liter noodig heeft
dan begrijp men iets, van het enorme
olie-verbruik in een oorlog. Om een oor
log te kunnen beginnen moet de betrok
ken staat eenige millloenen tonnen olie
ter beschikking hebben en die heeft
Duitschland op geen stukken na. Zoo is
het met de geheele uitrusting van het
Duitsche leger. De mannen zijn talrijk
en goed geoefend, maar er zijn geen re
serves meer, er is gebrek aan grondstof
fen en aan arbeidskrachten en aan de
geestelijke voorwaarden, welke vereischt
worden om een oorlog krachtig in te zet
ten, ontbreekt veel.
Daartegenover staan de vrijwel onuit-
puttelijke krachten en voorraden aan
soldaten, wapens, levensmiddelen, olie
en géld van de tegenpartij met het sym-
pathiek-gezinde Amerika achter zich.
Dit overwegende kan men haast niet
aannemen, dat Duitschland alles op één
kaart zou zetten en zijn toekomst zal wa
gen aan de altijd onzekere kansen van
een oorlog, maar waarvan de kansen dit
maal al zeer ongunstig lijken.
de verzekering, zijn volgens de vastgestelde bepalingen tegen ongevallen verzekerd voor bedragen, gewaarborgd door de NIEUWE HAVBANK te Schiedam, van
q ft ft Gulden bij verlies O ft ft Gulden bij verlies 1 ft ft Gulden bij verlies z Gulden bij verlies van Dë verzekerde moet in het
U U U van hand of voet. 4 V U van een oog. 1 U V van een duim. O V een anderen vinger. bezit zijn van eén polis.
een
Stemge
rechtigd zijn alle Dultschers en Polen, die
op den Isten Januari 1918 in dit gebied
woonden. De uit dit gebied verdreven
Dultschers keeren tot uitbrengirtg
hun stem terug. Ter verzekering van een
keer van Duitschland met zijn provincie
Danzig—Oost-Pruisen en Polen zijn vef-
blnding met de zee te garanderen, zal,
in geval het aan de steAnmmi onder
worpen gebied aan Polen kom*. Duitsch
land „eer. exterritoriale verkeerszont, on
geveer in de ridhting van Bütow—Dan
zig, resp Dirschau gegeven word m voor
het aanleggen van een rijksauroweg be
nevens van een viersporige spoorlijn.
De breedte van deze zone wordt vast
gesteld op 1 K.M. en vormt Duitsch sou-
verein gebied. Wanneer de stemming ten
gunste van Duitschland mitvait, krijgt
Polen voor het vrije en onbeperkts ver
keer naar zijn haven Gdynia iezelfde
rechten van een gelijke exierr.tor.a e
weg-, resp. spoorwegverbinding als waar
Duitschland recht op fcou hebben.
9. In geval de Corridor aan het Duit
sche rijk terugkomt, verklaart dit zich
bereid met. Polen een bevolkingsmtwisse-
ling in zoodamgen omvang uit te voeren,
als de corridor daarvoor gesch kt is.
10. De eventueel door Polen gewensch-
te speciale rechten in de haven van
Danzig zouden paritair uitgewisseld wor
den met gelijke rechten van Duitschland
in de haven van Gdynia.
11. Om in dit gebied leder gevoel van
een bedreig.ng aap beide kanten uit
den weg te ruimen, zouden Danz.g en
Gdynfa het karakter van zuivere han-
delssteden krijgen, d w.z zonder militai
re Inrichtingen en militaire versterkingen.
12. het sth er eiland H?'a. dat over
eenkomstig de stemming of wel aan
Polen óf wel aan Duitschland zou ko
men, zou in ieder geval eveneens gede
militariseerd moeten worden.
13. Aangezien de Duitsche rijksregee-
ring uiterst heftige bezwaren heef*, in
te brengen tegen de Poolsche behande
ling van de minderheden en de Pool
sche regeering van haar kant gelooft
ook bezwaren tegen Duitschland te moe
ten inbrengen, verklaren beide partijen
zich ermede accoord, dat deze bezwaren
worden voorgelegd aan een internationa
le samengestelde commissie van onder
zoek, die tot taak heeft alle bezwaren
omtrent economische en physleke be-
nadeelingen benevens andere terroristi
sche daden te onderzoeken. Duitschland
en Polen verplichten zich alle sedert het
jaar 1918 eventueel voorgekomen
nomische en andere benadeelingen
wederzljdsche minderheden weer
te maken, resp. alle onteigeningen op te
heffen of voor dit en ander ingrijpen in
het economische leven een volledige
schadeloosstelling der betrokkenen te
betalen.
014. Om de in Polen verblijf houdende
Dultschers evenals den in Duitschland
verblijf houdende Polen het gevoel van
internationale rechtelooshe-d te ont
nemen en hun vooral de zekerheid te
waarborgen, niet te kunnen worden op
geroepen voor handelingen, resp.
diensten, die onvereenlgbaar zijn
tot de bijzonderheden van eenige kwes
ties, daar de noodzakelijke sfeer voor
rustige beraadslagingen volkomen ont
breekt en de geheele Britsche krachts
inspanning er op gericht is geweest, de
te brengen,
waarin de eigenlijke onderhandelingen
zouden kunnen beginnen. Bij de voorbe
reidende correspondentie tusschen Ber
lijn en Londen was het voorts een groote
een
koortsachtige haast had. De gedachten-
wisseling werd ook belemmerd door den
tegenzin van Hitler of misschien zijn
aangeboren onvermogen om de volkomen
aard te erkennen van de
Fran^h-BrFfch* verplichting Jegens Po
len.
Volgens de Daily Telegraph heeft Po
len de jongste aanvullende voorzorgs- 1
maatregelen genomen als gevolg van
aanwijzingen uit Londen omtrent Hit
lers eischen.
De Poolsche bladen schrijven, dat de
gebeurtenissen elkaar snel opvolgen en
dat een oplossing op til schijnt te zijn.
Een kwestie van uren?
Giovanni Ansaldo spreekt in de Tele-
grapho, hef blad van graaf Ciano, de
meenlng uit, dat misschien nog niet al
les verloren is, „mits men snel handele”.
„Zoolang het kanon nog niet buldert,
aldus schrijft hij, en zoolang er nog
vliegtuigen over de Noordzee vliegen om
boodschappen over te brengen in plaats
van bommen, is het nog veroorloofd te
hopen. Doch laat ons goed verstaan, dat
de tijd dringt. Men kan door middel van
boodschappen de zaak niet langer rek
ken. De mogelijkheid, de vrede te red
den, is een kwestie van uren geworden”.
kBONNE'S, die zich aan onze administratie opgeven voor
Gulden bij levenslange z n n Gulden bil
2000 ongeschiktheid. D 0 0 overlijden.
De nota’s.
Nadat te Londen Woensdag de inhoud
van de jongste nota ter kennis van den
Poolschen ambassadeur was gebracht, is
weer het begin van de avond hetEngel-
sche antwoord aan RIJkskanselier "Hitler
per telegram naar Berlijn gezonden.
Naar Reuter meldde, liet het de deur
open voor verdere onderhandelingen.
Even, ovef middernacht werd het ant
woord te Berlijn door Henderson aan von
Ribbentrop overhandigd, die het op zijn
beurt aan Hiller ter hand stelde.
Naar te Londen uit goed ingelichte
bron verluidt, heeft Hitler toegestemd in
directe onderhandelingen met Polen,
mits dit land van te voren belangrijke
territoriale, politieke en econom.sche
concessies doet.
Ondanks de bereidheid van Hitler om
met Polen te onderhandelen, bleef dus
de toestand onveranderd, aangezien Hit
ler in zijn antwoord aan Engeland de
eischen inzake Daruig en den Corridor,
zooais in de brief aan Daladier werd
vermeld, handhaafde en ook de kwestie
van nieuwe concessies opwierp.
Vernomen wordt dat Hitler in zijn on
derhoud met Henderson Maandag Sile-
zië voegde bij de territoriale eischen.
Men meent dat Silezië ook genoemd is
of dat er toespeling op gemaakt is in
het schr.ftelijk antwoord aan Engeland.
Hitler zou een „economische overeen
komst” hebben voorgesteld tusschen Po
len en Duitschland, maar de eerste ra-
druk hiervan is dat deze de Poolsche
staat in economische afhankelijkheid van
Duitschland zou brengen.
HITLER EISCHT SPOED.
Bij deze toch reeds niet bemoedigende
berichten kwam nog een ander, dat even
min als de bovenstaande officieel was,
doch waaraan niettemin groote waarde
werd gehotiït. Het meldde dat Hitler
eigenlijk had geëischt, dat een Pooische
vertegenwoordiger binnen 24 uur te Ber- welljks mogelijk geweest, door te dringen
lijn zou aankomen teneinde de toestem
ming van Polen te bevestigen om Danzig
en den Corridor over te geven en onder
handelingen te beginnen over de andere
kwesties.
Deze eisch zoü overeen komen met de geestesgesteldheid te weeg
ultnoodlging aan den Tsjechlschen pre
sident, Hacha, in Maart.
Als de inlichtingen Juist zijn, heeft
Hénderson dadelijk Hitler te verstaan ge
geven, dat het zenden van een Poolschen moeilijkheid, dat een der partijen
vertegenwoordiger naar Berlijn niet uit-
1 oerbaar was binnen die korte tijd.
GEEN ULTIMATUM.
Toen Henderson namelijk Dinsdag- bindende
nvond Hitler's boodschap ontving en
doorlas, moet hij hebben opgemerkt; dat
No «367 TWAALF BLADZIJDEN. VRHL'AG 1 SEPTEMBER 1939 71e JAARGANG.
NIEUWSBLAD VOOR ZUID HOLLAND EN UTRECHT
I Met verzekering 15 cents meer. Telef TeL_AdJres: vannooten. S. W. N. VAN NOOTEN, SCHOONHOVEN, HAVEN M. Postrekening 13763. L
Wanneer op het oogenblik, dat dit
nummer bij de lezers bezorgd wordt, de
oorlog niet is losgebroken, de vernieti
ging niet is begonnen, de ondergang van
Europa geen aanvang genomen heeft,
dan is 't bijna zeker, dat het niet meer
tot die verschrikking zal komen. Het is
Vrijdagochtend 10 uur als wij dit schrij
ven en de laatste uren hebben de tijdin
gen elkaar met nog grootere snelheid,
dan in de vorige dagen opgevolgd. Gis
teravond elf uur kwam de Duitsche me-
dedeeling omtrent de 16 punten, waar
van we toen reeds wisten, dat die niet
aangenomen waren, omdat daarna Enge
land en Polen gemobiliseerd hadden. Van
ochtend was er de boodschap van Hitler
aan het leger, dat hij geweld met geweld
zou keeren en dat hij verwachtte, zooais
Nelson gezegd heeft, voor de slag van
Trafalgar aan de Engelsche matrozen,
dat ieder Duitscher zijn plicht zou doen.
Nog altijd beteekende dat niet dat het
oorlog zou zijn, hoewel we er nu angstig
dicht voor stonden. Hierbij kwam de
eenigszins vreemd aandoende verklaring
van een Duitschen woordvoerder in Lon
den, dat de 16 eischen van de Duitsche
mededeeling geen eischen waren, maar
dat die een grondslag konden vormen
voor onderhandelingen. Dat beteekende
dus min of meer, dat Duitschland
bepaald op stond op inwilliging van
wat daarin genoemd wordt en dus
niet tot terugkeer van Danzig
Duitschland.
Kort daarop vernamen we echter,
Danzig reeds bij Duitschland was inge-
lijfd en aangezien het waarschijnlijk is,
dat Polen daarmede geen genoegen zal
nemen, moet men het er voor houden,
dat de oorlog zoo hij niet begonnen is,
dan toch voor Europa’s poorten staat.
Nog behouden we een zwakke hoop*, dat
het niet zoover zal komen, omdat
Duitschlands positie toch eigenlijk geen
oorlog toelaat. Er heerscht nu reeds ge
brek aan verschillende levensmiddelen,
zoodat die reeds sterk gerantsoeneerd
POLEN VERWACIÖ? SPOEDIGE
ONTKNOOPING.
DE MOEILIJKHEDEN BIJ HET
OVERLEG.
De „Times” wijst in een hoofdartikel op
de moeilijkheden bij de Engelsch-Dult-
tche gedachtenwisseling. De onderhavi
ge besprekingen zijn niet alleen netelig
en ingewikkeld, doch loopen over twee
zeer verschillende vraagstukken, de rege
ling der huidige Dultsch-Poolsche moei
lijkheden en de sluiting van een alge-
meene Engelsch-Duitsche overeenkomst
waarbij noodzakelijkerwijze ook andere
mogendheden betrokkenzijn.
Tot dusver is het bij de gedachtenwis-
•sellng tusschen Londen en Berlijn nau-
vbor
met
hun nationale gevoel, komen Duitschland
en Polen overeen de rechten der weder-
zijdsche minderheden door de omvat-
tendste en bindende overeenkomsten te
verzekeren, teneinde deze minderheden
het behoud van vrije ontwikkeling en uit
oefening van hun volkswezen te waar
borgen, hun in het bijzonder tot dit doel
de door hen voor vereischt gehouden or-
Belde partijen
minder-
op
DE RENLOOP DER FEITEN.
Donderdag, In de loop van de dag,
werden de berichten over de toestand in
Europa voortdurend pesismistischer. Ook
toen officieel nog niets bekend was over
de inhoud van de nota’s, die Hitler en
Chamberlain hadden gewisseld, bleek
reeds uit verschillende inlichtingen, die
vit betrouwbare bron waren verkregen,
dat aan de toestand van onzekerheid
spoedig een einde zou komen en dat een
ontknooping van het waarschijnlijkst
moet worden geacht.
In deze berichten werd o.m. de mee
nlng geuit, dat de beslissing over oorlog
en vrede, toen nog slechts een kwestie
van uren was en die indruk is Inmiddels
juist gebleken.
Hoewel derhalve vele der hieronder vol
gende berichten inmiddels door de fei
ten zijn achterhaald., willen wij ze den
lezer niet onthouden, omdat ze een over-
zicht geven van de ontwikkeling van he J
toestand. i
De Duitsche
avond de volgende mededeeling
bliceerd:
De Britsche regeering heeft zich bëreid
Verklaard, hare bemiddeling tot onder
handelingen tusschen Duitschland en
te stellen. De Duit- - moet dit gebied binnen een overeenge
komen, zoo kort mogelljken termijn door
de Poolsche militairen, de Poolsche poli
tie en de Poolsche autoriteiten ontruimd
worden.
4 Van dit gebied blij ft uitgezonderd de
Poolsche haven Gdynia, die principieel
Poolsch souverein gebied vormt In zoo
verre zij zich territoriaal beperkt tot de
Poolsche nederzetting. De nadere gren
zen van deze Poolsche havenstad zouden
tusschen Duitschland en Polen moeten
worden' vastgelegd en zoo noodig door
een internationaal scheidsgerecht vast
gesteld worden.
5., Om den noodzakelijken tijd voor de
verelschte omvangrijke werkzaamheden
ter uitvoering van een rechtvaardige
stemming te waarborgen, zal deze stem
ming niet plaats vinden voordat twaalf
maanden verloopen zijn.
6. Om gedurende dezen tijd Duitsch
land Zijn verbinding met Oost-Pruisen en
Polen zijn verbinding met de zee onbe
perkt te garandeeren, worden wegen en
spoorwegen vastgesteld, die een vrij trans-
slto verkeer mogelijk maken.
7. Over het toebehooren tot een van
beide staten van het gebied beslist de
eenvoudige meerderheid van de uitge-
braebte stemmen.
8. Om na de tenuitvoergelegde stem
ming onverschillig hoe deze moge uit
mallen de veiligheid van het vrije ver-
Polen ter beschikking
sche regeering heeft zich in het belang
van den vrede bereid verklaard, de En
gelsche bemiddeling aan te nemen. Zij
heeft het noodzakelijk geacht, er op te
wijzen, dat wanneer het gevaar van een
katastrofe wil worden vermeden, snel en
onverwijld moet worden gehandeld.
De Duitsche regeering heeft voorts doen
weten, dat zij gelooft, tot aan de aan
komst van een Poolschen onderhande
laar te Berlijn, de Britsche regeering de
bases betreffende het aanbod tot over
eenstemming eveneens toegankelijk te
kunnen maken.
De verklaring betoogt dan dat
geen gevolmachtigde heeft gezonden,
maar dat zij niettemin de volgende voor
stellen doet.
1. De Vrije stad Danzig keert op grond
van haar zuiver Duitsche karakter, even
als op grond van den eensgezindeu
van haar bevolking, onmiddellijk i
ret Duitsche rijk terug.
2. Het gebied van den z.g. Corridor zal
telf beslissen over zijn toebehooren
Duitschland of tot Polen.
3. Tot dit doel zal in dit gebied
«temming gehouden worden.
ganisatie toe te staan.
verplichten zich de leden der
heid niet voor den militairen dienst
te roepen.
15. In geval van een overeenkomst op
den grondslag van deze voorstellen ver
klaren Duitschland en Polen zich
reid de onmiddellijke demobilisatie van
hun strijdkrachten te bevelen en ten
uitvoer te leggen.
16. De ter bespoediging van de boven
staande overeenkomsten verelschte ver
dere maatregelen worden tusschen
Duitschland en Polen gemeenschappen!k
overeengekomen.
objectieve stemming, wordt dit gebied
geplaatst onder een internationale com
missie, die door Italië, We Sowjet-Unie,
Frankrijk en Engeland gevormd wordt.
Deze commissie oefent alle souvereine
rechten in dit gebied uit. Tot dit doel
Advertentiën: 1—6 regels 1.30,
elke regel meer 0.20; derde
plaatsing halve prijs. Adver
tentiën worden gratis ge
plaatst in „De Gorcumer”.