FT
De oorzaken van de
Poolsche nederlaag.
Binnenland j
Landbouw en Veeteelt
Kerk en School
De gemaskerde ruiter.
Van Rondom
Gemengdnieuwrj
Vervolg van bladz. 2.
DE RUSSISCHE HEENING.
Grijpen de Sovjets In?
Het aeml-ottlcleele Russische blad, de
Prawda heeït een groot artikel gewijd
aan de Poolsche nederlaag tegen den
Duitachen Invaller.
Het ls Interessant te zien hoe het Rus
sische blad zich in de loop van het be
toog steeds meer tegen Polen keert en
tenslotte scherpe beschuldigingen gaat
De schrijver begint roet vast te stellen
dat hoewel de strijd eerst 12 dagen is
ontbrand, Polen een nederlaag heeft ge
leden. die niet meer, te herstellen zal
zijn. Omdat deze overwinning van den
indringer niet alleen aan dien? militaire
superioriteit kan worden toegeschreven,
vraagt het blad zich af, wat 'dan wel de
oorzaken zijn van de snelle ineenstor
ting van de Poolsche militaire machine.
Het Russische persbureau Tass geeft
dah het artikel woordelijk weer, waaruit
wel blijkt, dat de in de Prawda weerge
geven meening niet die is van dat blad
zelf, doch ook van de Russische regee
ring.
De oorzaken, die het blad geeft voorde^
Poolsche nederlaag, Jzijn de volgende;
Polen bestaat, wat zijn bevolking betreft
voor minder dan de helft uit werkelijke
Polen. De andere 60 pet. zijn minderhe
den, die door de Poqjsche machthebbers
op verschrikkelijke wijze worden onder
drukt, zelfs zoo erg dat de overeenkomst
met de Russische tsarentijd treffend is.
De twee grootste minderheden b.v., waar
toe behooren de Wit Russen en de
Oekrainers. vormen een grootere bevol
king dan alle bewoners van Finland, Let
land, Estland en Litauen tezamen. Deze
menschen worden door een zeer klein
percentage Poolsche grootgrondbezitters
en militaire kolonisten, onderdrukt en
Uitgemergeld. Hetv artikel besluit:
Dit zijn de redenen waarom de Polen
er niet in zijn geslaagd innerlijke een
heid tot stand te brengen, de krachten
van hun uit vele nationaliteiten bestaan
de staat te consolldeeren en te richten
tegen den gewapenden tegenstander. De
minderheden konden geen betrouwbare
steun van het' Poolsche bewind worden.
Een staat die niet wordt geschraagd
door de vriendschap en de rechtsgelijk
heid van de volken waaruit hij is samen
gesteld kan geen militaire kracht ont
wikkelen. Dit is de ware oorzaak van de
tegenwoordige militaire nederlaag.
In Duitschland ls dit artikel ook met
groote ophef gepubliceerd. Daar hecht
het ministerie van propaganda er nog de
volgende conclusies aan:
„Naast de onderhandelingen tusschen
Duitschland en Italië houden ook onder
handelingen tusschen Berlijn en Moskou
plaats vinden. Dat klinkt aannemelijk,
want na de Russische berichten over
Poplsche vliegtuigen, die thans Rusland
zouden hebben aangevallen., lijdt 't geen
twijfel meer of Rusland wil spoedig te
gen het thans verzwakte Polen ingrij
pen."
ROOSEVELT ROEPT HET CONGRES
Buitengewone vergadering
op 21 September.
nt Roosevelt heeft het congres
der Vereenigde Staten bijeengeroepen.
Déze oproep is vervat in een proclama
tie, waarin Roosevelt zegt:
„Het algemeen belang eischt, dat het
Congres op 21 September te 12 uur wordt
bijeengeroepen, ten einde een mededee-
ling van de regeering in ontvangst te
STAKINGEN IN DUITSCHLAND?
De vorige week moeten zich twee sta
kingen hebben voorgedaan in de Opel-
auto-fabrieken te Ruesselheim (Duitsch
land), naar althans het Britsche minis
terie van voorlichtingen meldt. Beide
stakingen zullen zijn gevolgd door talrij
ke arrestaties.
DK BLOKKADE EN DE HOUDING VAN
AMERIKA.
Minister Huil heeft in een formeele
verklaring over de houding der Vereenig
de Staten ten aanzien'^der door de oor
logvoerende staten toegepaste blokkades,
gezegd, dat de regeering zich alle rech
ten, waarop de Vereenigde Staten en
hun burgers aanspraak kunnen maken,
voorbehoudt volgens het internationale
rfcht en dat zij de noodlge maatregelen
zal némen, wanneer deze rechten door
oorlogvoerenden geschonden worden.»
VOORWAARDELIJKE EN ONVOOR
WAARDELIJKE CONTRABANDE.
De Duitsche lijst.
In de thans gepubliceerde Duitsche
tijgt van contrabande wordt onderscheid
gemaakt tusschen voorwaardelijke en
onvoorwaardelijke contrabande.
Als onvoorwaardelijk gelden: wapens,
munitie en springstoffen, oorlogsschepen
en onderdeden daarvan, vliegtuigen en
onderdeelen daarvan, motorrijtuigen, en
onderdeelen, chemische producten* be
stemd voor de oorlogvoering, militaire
uniformen en onderdeelen daarvan, sein-
apparaten, spoorwegonderdeelen, vloei
bare brandstoffen, goud, zilver en kost
bare metalen, ten slotte alle andere ruil
middelen.
De lijst is onderteekend door Hitier,
Keitel en Von Ribbentrop.
Als voorwaardelijke contrabande gel
den: levensmiddelen, met inbegrip van
levende dieren, plantaardige stoffen en
wat daarmee samenhangt.
Deze lijst is onderteekend door Keitel,
Rader en Von Ribbentrop.
Duitsche vlootbases in Zuid-
Amerika?
Engelsche maatregelen.
Het Engelsche ministerie van Voorlich
ting maakt bekend:
Daar de Britsche regeering reden heeft
om aan te nemen, dat de vijand bases
voor onderzeeërs en vliegtuigen aan de
kusten der Zuid- en Centraal-Ameri-
kaansche staten zal probeeren in te rich
ten, hebben de diplomatieke vertegen
woordigers van Groot-Brittann.ë opdracht
gekregen, de regeeringen van bedoelde
landen te verzoeken de noodzakelijke
stappen te doen om schending van de
neutraliteit te verhinderen.
URUGUAY GENEIGD.
In aansluiting op bovenstaand bericht
verneemt het Amerikaansche persbureau
United Press, in Buenos Aires, de hoofd
stad van de Zuid-Amenkaansche staat
Uruguay, van half-officieele zijde 't vol
gende:
„Indien Duitschland aan de Uruguaan-
sche regeering een voorstel zou doen, tot
het inrichten van een Duitsche onder
zeeërbasis, zbu deze regeering het niet in
strijd achten met het onzijdigheidsver
drag van den Haag om daarvoor toe
stemming te geven."
Indien dit bericht Juist is, zou dit ze
ker vérstrekkende gevolgen hebben. Zoo
als men hierboven kan lezen, heeft En
geland reeds maatregelen gen
te protesteeren tegen deze Zuid-Ameri-
kaansche hulp aan Duitschland. Indien
dat niet zou helpen, moet de Britsche
regeering er wel toe overgaan krachti
ger maatregelen te nemen.
Mexico neutraal.
Het ministerie van buitenlandsche za
ken van Mex:co heeft verklaard, dat
Mexico besloten is de strikste neutrali
teit te handhaven en alles te doen wat
in zijn vermogen is, om de activiteit van
duikbooten of eenige andere schending
van conventie van Den Haag te voorko-
VEERTIEN BOMMENWERPERS VAN
HAWAÏ VERTROKKEN.
Veertien verkenners-bommenwerpers
van de Amerikaansche marine zijn van
Pearl Harbour op Hawaï vertrokken voor
een vlucht van 4000 k.m. zonder tus-
schenlanding. Het doel van de tocht
wordt geheimgehouden.
BRITSCH VRACHTSCHIP TOT
ZINKEN GEBRACHT.
Nederlanders redden bemanning
Het Amerikaansche schip „President
Roosevelt" heeft draadloos medegedeeld,
dat een onbekend Nederlandsch tank
schip, geholpen door een vliegtuig, de be
manning van de Britsche vrachtvaarder
„Vancouverclty", een schip van 4955 ton,
heeft gered. De „Vancouverclty" is ten
Zuidwestea van de Iersche kust tot zin
ken gebracht. De „President Roosevelt"
was reeds bezig zich naar de plaats des
onheils tet spoeden, doch de ander arri
veerde daar eerder.
Een convool schépen, dat op weg was
naar Schotland, is, volgens Reuter, met
succes ontkomen aan twee vijandelijke
duikbooten, die op het punt stonden het
aan te vallen.
EXCUSES AAN DENEMARKEN.
Dultsch vliegtuig boven de Sont.
Een Duitsch vliegtuig vloog Dinsdag
boven de Deensche territoriale wateren
van de Sont. Van een Deensch vaartuig
werden eenige waarschuwingsschoten ge
lost, waarop het toestel zich terstond
verwijderde. De Duitsche gezant heeft
Woensdag namens de Duitsche regeering
verontschuldigingen aangeboden en me
degedeeld, dat het overvliegen te wijten
was aan een vergissing bij het inspectoe
ren van de mijnenvelden.
OORLOGSKABINET IN FRANKRIJK.
Minister-president Daladier heeft het
kabinet aangevuld, waarin belangrijke
posten vacant waren geworden. Er is nu
een oorlogskabinet gevormd, waarin Da
ladier zelf de portefeuilles van landsver
dediging, oorlog en buitenl. zaxen behar
tigt.
ENGELSCHEN IN HET PROTECTO
RAAT.
Twintig personen gearresteerd
Van de 29 Engelsche particulieren, die
zich voor zoo ver tot nu toe door het
Amerikaansche consulaat kon worden
vastgesteld, nog in het protectoraat
(Tsjechle en Moravië) bevinden, 'werden
sedert Woensdagavond ongeveer twintig
door de Gestapo gearresteerd. Voorloopig
zijn zij ondergebracht in een kléin ho
tel ln een voorstad. Vermoedelijk zullen
zU naar Duitschland worden overge
bracht en daar worden geïnterneerd in
afwachting van een eventueele regeling
over een uitwisseling met de nog in En
geland verblijvende Duitschers.
De Amerikaanseije consul, die de be
langen der Engelschen behartigt, heeft
zich met de Gestapo in verbinding ge
steld. Ten aanzien van de weinige Fran-
schen, die zich nog in het protectoraat
bevinden, heeft men tot nu toe geen
maatregelen genomen.
BLOEDIG JAPANSCH LUCHT
BOMBARDEMENT.
Vierhonderd dooden?
Een lid van de Canadeesche missie, die
te Tsjoengking is aangekomen, heeft
verklaard, dat bij een aanval van Ja-
pansche vliegers op Loetsjau vierhonderd
menschen gedood werden en een derde
van de stad in puin werd gebombar
deerd.
Van het Oost-SJansi-front worden he
vige gevechten gemeld tuiichen Japan
ners en Ohineezen om het definitieve be
zit van Tsjangsi. Meer dan tien duizend
Japansche soldaten zijn naar het tooneel
van de strijd gezonden om de Chinee-
zen, die de stad van alle kanten aanval
len, te verdrijven. Gemeld wordt, dat de
Japanners reeds in Oostelijke richting
terugtrokken; zij hadden echter de stad
nog niet opgegeven.
Plaatselijke berichten van het front in
Centraal-Sjansji maken ook melding van
een voor de Japanners minder gunstig
krijgsverloop. Lapgs het Lisjl-Tsoeantoe
front beginnen de Japansche linies, zoo
meldt Reuter, teekenen van een nade
rende ineenstorting te vertoonen.
In Centraal-China worden gevechten
van weinig beteekenls geleverd. De Chi-
neezeft beweren, dat zij hun tegenstan
ders zware verliezen hebben toegebracht.
e0K Oorlagsntouwt In 't korf.
De hertog en de hertogin van Wind
sor zijn Maandagmiddag te South Har-
fteld aangekomen, waarzij hun intrek
zullen nemen bij mojoor Metcalfe, den
vroegeren adjudant van den hertog. In
bevoegde kringen wordt verklaard, dat
den hertog van Windsor een militaire
positie zal worden toevertrouwd.
Donderdag is de hertog van Windsor
door den koning ontvangen. Dit was de
eerste ontmoeting tusschen de broeders
sinds drie jaren.
De zanger Jan Kiepura, die van
Poolsche afkomst is, vertoeft thans te
Rijssel met zijn echtgenoote, de film-
speelster Martha Eggerth.
Kiepura, die pas terugkeerde van e*n
kunstreis in Amerika, heeft dienst ge
nomen in de Poolsche afdeeling van het
Fransche leger. Hij is te Parijs zijn ver
bintenis gaan teekenen en wil strijden
aan de zijde van zijn landgenooten.
Zijn vrouw heeft zich aangemeld om
dienst te nemen in het Roode Kruis.
Sinds eenige dagen maakt een
Duitsche draadlooze zender gebruik van
de golflengte van radio Toulouse voor
uitzendingen in de Poolsche taal. Men
zal thans de Poolsche uitzendingen der
Fransche radio op verschillende tijden
na 21 uur 30 geven over Radio-Paris.
In de restaurants in Duitschland
zullen voortaan van drie tot zes geen
warme spijzen meer worden verstrekt.'
Een convooi Engelsche schepen op
weg naar Schotland, is ontkomen aan
twee vijandelijke duikbooten. die op het
punt stonden het aan te vallen. De be
wegingen der duikbooten werden op
eenige afstand ontdekt en de escorte-
vaartuigen namett doeltreffende maat
regelen.
'VG DER STATËN-GENERAAL.
Ned.-Indië, zijn met deze kostbare toe
stellen uitgerust. Het zijn de „Oranje",
die op 4 September van Amsterdam ver
trokken is en de Dempo, die Woensdag
van Rotterdam ls uitgevaren. Voor zoo
ver de voorraad strekt, zullen alle ver
dere passagiersschepen, die van nu af
van Nederiandsche havens uitvaren, van
paravanes worden voorzien. De Kon. Ma
rine stelt deze toestellen tegen betaling
ter beschikking van de reederijen.
Op het oogenblik ia de voorraad nog
plet groot. Daarom worden voorloopig al
leen nog maar de passagiersschepen er
van voorzien (dat onze oorlogsbodems
reeds met paravanes zijn uitgerust ls be
kend); later komen de vrachtschepen in
aanmerking. De voorraad waaruit thans
geput wordt, is kort voor het uitbreken
van de oorlog in Duitschland aange
kocht. Thans worden de paravanes, in
licente, ook in Nederland vervaardigd.
PRINS BERNHARD IN ZUID
LIMBURG.
Prins Bernhard heeft gisteren namens
de Koningin een bezoek gebracht aan
Zuid-Limburg.
De Prins was vergezeld van zijn waar-
nemenden adjudant, majoor H. J. Phaff.
Bij zijn aankomst te Sittard werd hij
ontvangen door den territorialen bevel
hebber van Zuid-Limburg en eenige of
ficieren van het stafkwartier te Maas
tricht.
In de loop van de dag bezocht de
Prins verschillende militaire opstellingen
in Zuid-Limburg, en ln de middaguren
het bureau van den territorialen bevel
hebber te Maastricht.
LOON VOOR GEMOBILISEERDEN.
Geen premie ongevallenwet.
Van officieele zijde'wordt gemeld, dat
het bestuur der Rijksverzekeringsbank
de belangrijke beslissing heeft genomen,
dat werkgevers, die aan hun gemobili
seerde werkkrachten geheel of gedeelte
lijk het loon blijven doorbetalen, die niet
op de loonlijsten behoeven te vermelden.
Dit beteekent derhalve, dat over dit
doodbetaalde loon geen premie ingevolge
de Ongevallenwet behoeft te worden be-
federeen wil natuurlijk graag krach
tig en gezond bljjven - het dagelyk-
ache kauwen van WRIGLEY'S P.K.
is hierbij op de meest natuurlijke
wijze behulpzaam. Bovendien bevor
dert het de spijsvertering.
P.K. kauwen sterkt de zenuwen en neemt
dat drukkende b®»"®' n» den maaltijd weg.
Het schept nieuwe levenslust en verhoogt
de werkkracht. Houdt steeds enkele pakjes
bü de hand.
n.r.s.
Feel genot voor weinig geldt S cent.
AAA
H.A L.-DIENST JAVA—NEW YORK.
De Holland - Amerika Lijn zal zeer bin
nenkort overgaan tot de instelling van
de geregelde dienst tusschen Java en
New York, waartoe reeds geruime tijd
geleden in principe besloten was.
De directie der H.A.L. heeft toen aan
een Deensche scheepswerf te Odense op
dracht gegeven tot de bouw van twee
vrachtschepen van 10.000 ton, de „Som-
melsdijk" en de „Sloterdijk".
Thans is de „Sommelsdijk" gereed ge
komen en binnenkort zal dit nieuwe
schip rechtstreeks van Denemarken naar
New York vertrekken. De aflevering van
de „Sloterdijk" kan in November tege
moet gezien worden.
PILOOT KLEIN WEER VRIJ.
Naar de K.L.M. uit Calcutta vernomen
heeft, is de KX.M.-piloot Klein, die door
de Britsch-Indische autoriteiten was ge
ïnterneerd, vrijgelaten.
Nederiandsche pachtraad) verzocht, U
bevorderen, dat ten opzichte van g'emo-
biliseerden het volgende wordt in achf
genomen:
1. Indien thans geen behoorlijk over
leg mogelijk is, worde voorlooplge ver
pachting voor den bepaalden tijd van
één jaar, dan wel verlenging der oude
overeenkomst voor één "jaar toegestaan
(conform art. 5 lid 1 p.w.).
2. Indien de overeenkomst tengevolge
van het onder de wapenen zijn van één
der partijen niet tijdig wordt Ingezonden
ter toetsing, worde geen sanctie toege»
past (art. 0 p.w.).
3. De pachtkamer neme geen beslissin
gen omtrent wijziging of nietlg-verkla-
ring eener overeenkomst, zoolang éénder
partijen, onder de wapenen zfjnde, uit
dien hoofde verhinderd is aan de 'oproe
ping om gehoord te worden, gevolg te ge*
ven.
MOND- EN KLAUWZEER HEERSCHT
WEER.
Het mond- en klauwzeer begint in on»
land de kop weer op te steken In de
week van 27 Augustus tot en met 2 Sep
tember stierven aan deze veeziekte reedï
59 koeien, 110 kalveren en 31 varkens e»
biggen, dus in totaal 200 dieren.
DE BOTERHEFFING.
Het bedrag van de heffing en steun-
uitkeering op boter is, behoudens tus-
schentijdsche wijziging, voor de week van
14—21 Septemher vastgesteld op f 0.60
per K.G. (vorige week f 0.55#
DE BOTEKNÓTEERING.
De commissie-noteering voor Neder
iandsche boter is Donderdag vastgesteld
op 70 cent per K.G. (2 cent lager dan d»
vorige week).
TOESLAG OP KAAS.
De toeslag op volvette boerenkaas be
draagt voor de week van 1421 Septem
ber 12.4 cent.
MOBILISATIE EN PACHTWET.
Soepele regeling gevraagd.
Een groot aantal pachtovereenkomsten
moet dezer dagen worden aangegaan,
doch de vele verpachters, pachters en
rentmeesters, die onder de wapenen zijn,
hebben daartoe thans geen gelegenheid.
Te stroeve toepassing der pachtwet dreigt
hen in groote ongelegenheid te brengen.
De vereeniging „Het Grondbezit" te
Utrecht heeft daarom aan den minister
van Justitie (en voor wat de pachtbu-
v.ux betreft aan den voorzitter van de
NED. HERV. KERK.
Drietal: te Amsterdam (vacature dr.
W. J. Engelberts W.E.Mzn.), ds. P. A. A.
Klüsener te Bodegraven, ds. A. J. tem
Rennes te Strijen en ds. J. E. Uitman te
Groningen.
Beroepen: naar Linschoten, de heer J.
Tukker, candldaat te Hoek van Holland.
KERKEN.
Beroepen: te Schoonrewoerd cand. H.
Herder te Garijp.
GEREF. GEMEENTEN.
Tweetal: te Am^erddm-C, ds. J. D.
Barth te Dordrecht en ds. A. van Stuy-
venberg te Benthuizen.
Prinses Juliana en Prins
'Bernhard wonen plech
tigheid bij.
Prinses Juliana en Prins Bernhard zuj
len de Koningin Dinsdag vergezellen
de plechtigheid van de opening van de
Staten-Generaal. Dit' is de eerste maal,
dat ook Prins Bernhard deze vereeriigde
zitting in de Riddertaal zal bijwonen.
Omtrent het ceremonieel en de om
vang van den stoet is nog geen defini
tieve beslissing genomen, doch deze kan
elk oogenblik worden tegemoet gezien.
Waarschijnlijk zal de «toet belangrijk
korter zijn dan anders en tal ook het
militair escorte een geringe sterkte heb
ben.
EINDE ZOMERTIJD.
De zomertijd aal eindigen Zondag 8
October te drie uur in de voormiddag.
BESCHERMING ONZER SCHEPEN.
Paravaaee tegen het mijnen
gevaar.
In de komende weken zullen woo mo
gelijk alle Nederiandsche koopvaardij
schepen uitgeraak worden met paravanes
beschermingsmiddelen tegen drijvende
mijnen. De passagieneehep^n komen het
eerst aan de beurt.
Reedr twee mailbooten, eg weg naar
De Gemaskerde lachte, toen een nieuwe
storm van geweervuur en zware hoefsla
gen door de lucht klonk. „We wonden
niet meer bedreigd, Jefferson," zei hij.
„Het geweervuur, dat u nu hoort, ls van
uw zwager Barclay en zijn twintig
knechts. Ze rekenen af met wat er is over
gebleven van uw belagers. Ik denk, dat
uw moeilijkheden voorbij zijn, $enzij u in
de strijd gewond bentf"
„Neen, vriend," antwoordde Jefferson
„Ik ben gelukkig geweest op meer dan é«n
manier, en Het vroolijk geroep van
de Barclay's werd gehoord. „Hé, Jeffer
son! Jij, ouwe Jongen, ik was bang, dat
we je niet leven'Ö zouden terugzien
De eigenaar F. B. en de Jonge Frank
sprongen van hun paarden en legden hum
hand op de arm van den geredden man.
„Ben Je niet gewond? Hoe is het met J»
hoofdwond van twee dagen geleden?"
o
E DERDE BLAD.
"rUy/SoLAD VOOR ZUID-HOLLAND FN UikECHt Schoonhovensche Courant
VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1939
door
JAN KIJKUIT.
Over de luchtbescherming bij
ons en in Hoornaar en over
onthaal van soldaten in Capelle.
„Jan, vroeg tante mij, ik lees voortdu
rend over die luchtbescherming. Zouden
wij ook niet 't een of ander moeten doen?
„As je maar weet, viel Teun dreigend
ln, dat ik met geen gasmasker voor me
gezicht gaat loopen. Ik heb een net ge
zicht en ik wil daar niet zoo'n monster-
ding voor binden.
„Of je een net gezicht heb zullen we
maar in 't midden laten, Teun, zei ik en
pok of je er niet nog wat netter zou uit
zien, als je eens zoo'n masker met een
slurf er aan voorbond, maar als u mij ad
vies vraagt tante dan vraagt u 't aan een
ondeskundige, doch ik zou deze raad ge
ven: geef geen mooi geld uit aan leelijke
maskers, koop geen zandzakken en koop
geen andere dingen voor de luchtbescher
ming.
„Wat ls luchtbescherming eigenlijk,
riep Jod uit de verte? Het moet iets zijn
om de lucht te beschermen, maar ik denk
niet dat men dit bedoelt. Het is dus be
doeld om je te beschermen tegen de
lucht. Ik heb daar nooit last van gehad.
„Het woord is raar, dat geef ik* toe, ver
volgde ik, maar ieder begrijpt wat ermee
bedoeld wordt en in de opwinding heeft
men zoo gauw niet een goed woord kun-
„Wat zou Jij dan willen dat we doen,
vroeg tante.
„Niets, niks, en dan nog wat minder.
Kijkeens hier, er zijn maar twee moge
lijkheden, n.l. dat we hetzij opzettelijk,
hetzij bij ongeluk bommen krijgen op on
ze gemeente. Dat kunnen zijn brandbom
men, explosieve bommen of gasbom
men. De eerste verspreiden een zoo felle
hitte, dat voor iemand ze kan benaderen
alles meters ver al in brand staat; de
tweede vernielen een huis, ze gaan
door alle verdiepingen heen en de laat
ste zenden hun giftige dampen uit
zonder dat men zulks kan beletten. Nu
ls het noodig dat men in groote steden
maaregelen neemt tegen luchtbombarde
menten, maar in kleine plaatsen en dor
pen is de beste en veiligste weg: het
vrije veld. Daar dreigen geen bommen
daar kan men niet bedolven worden on
der een instortend huis, daar hangen
geen gifwolken! In kleine gemeenten is
het vrije veld snel te bereiken en daar
ls het gevaar het geringst.
In een kelder met genog bier zit je
anders ook best, meende Teun."
„Dat betwijfel ik. Gesteld dat de bouw
van de kelder zoo sterk ls gemaakt, dat
die bestand ls tegen bommen welke door
een dikke laag beton gaan. Als een bom
het huls treft, verbrandt dat of stort het
ln. En ln geen van die twee gevallen
eou ik in de kelder willen zitten met de
puinhoop van een geheel huis daarop
en met de kans dat het lang duren kan
voor de reddingsploeg komt om het
puin op te ruimen en de gevangenen in
de kelder te bevrijden.
Maar tegen die gifgassen zou je toch
wel iets moeten doen. Er zijn nu heel
wat menschen die een masker koopen."
„Zouden die koopers denken, dat ze
dan klaar zijn? Ze zullen ondervinden
dat het heel wat oefening eischt om
zoo'n masker goed te plaatsen en nog
meer om er in te ademen en het uren
voor te houden. Voor kinderen is dat
zelfs onmogelijk, zij houden het niet vol
achter een masker. Dat masker beschut
alleen de longen en het gelaat, maar
als de vijand mosterdgas gebruikt, geeft
dat masker niets, omdat dit gas door de
kleeren heen de huid aantast en dat be
merkt men pas als het te laat ls. In het
vrije veld heeft men ook geen gevaar
dat de vliegers daar zijn dure bommen
zal strooien.
„Dus Jan, vroeg tante hoopvol?"
„Dus tante raad ik u, doe niet anders
dan alleen een korte weg kiezen om bui
ten de gemeente in het open veld te ko
men. Daar hebt u de beste kans om al
thans het veege lijf te redden.
„Accoord, zei Teun as ik dan voor de
bommen op de loop ga, dan vat ik te'-
mee mijn vischtuig mee en ik loop de
kant van de wetering op, dan kan ik
daar, as ik toch mot wachten, mijn hen-
effe uitlegge."
„fciedaar, sprak ik met een breede arm
zwaai op Teun wijzend, het toonbeeld
van den rustigen patriarchalen Hollan
der, die kalm gaat hengelen als dood en
verderf om hem heen dreigen. Als ieder
zoo doet is er tenminste geen gevaar
gebrachte lof, daar hebben ze zoo ge-
zeid tabak aan de luchtbescherming.
Daar hebben ze ook zoo'n koppel man
nen op de toren zitten om naar de vlieg-
mesienes te gluren, maar onderlaatst
was er een en die zei datie wel beter te
doen had dan voor torenhaantje te speu
len en die wou niet naar zijn hooge
post toe gaan. Toen hebben ze perses
verbaal gemaakt en noui« zitten ze er
weer; 6 dagen van de week.
„Zes dagen, vroeg ik, je meent zeven."
„Ik meen wat ik zeg, 6 dagen, want
Zondags maggen daar geen vijanden
door de lucht komen zwieren. Zondags
hebben ze geen dienst op de toren en
ook geen telefoondienst. En as daAn nou
op een dag eens bijgeval zoo'n vliegert
zou komen, dan kannen die mannen op
de toren wel roepen: „Hei daar van on
deren, daar kommen ze,maar dan we
ten die Hoorenaars nog niet wat of dat
ze motten doen, want daar bennen daar
niet van die huisies onder de grond
gemaakt om in te gaan zitten as d'r
aanvallers ln de lucht zitten. Dus as dat
nou zou beuren, dat er vliegers kwamen,
dan zouden ze tegen dat stel op de to
ren weerom roepen: „Zeg maar dat ze
door gaan." Nou zie ik met mijn domme
verstand niet in, waarom die mannen
daar zitten, want ik zou zoo zeggen: as
der vliegers zijn, dan zullen de men
schen dat wel gewaar worden en as ze
toch geen greppels of hokkies in de
grond hebben, waar dat ze naar toe
kunnen rennen, dan geeft die waar
schouwing van de grond toch niks nie
mendal, zou ik zoo zeggen."
Op dat oogenblik kwam onze inkwar-
tierling binnen. Teun maakte het mili
tair saluut en vroeg:
„Is er nog nieuws van 't oorlogsveld
luit?"
„Van 1 oorlogsveld weet ik niet, ant
woordde de luitenant maar ik heb nu
toch een beter bericht dan de vorige
maai toen ik moest vertellen, dat een
vrouw water geweigerd had aan een sol-
'daat, omdat ze een watermeter had. In
Capelle aan de IJssel is 't juist anders
om. Daar heeft de godsdienst-onderwij
zer Kars de soldaten lederen avond gra
tis koffie en thee geschonken, al 5 maan
den lang. Verder heeft hij verschillende
firma's aangeschreven en van hen ge-
stroözakken, sjoelbak, damspel,
chocolade, tabak en mijn collega
daar gaf er 10 gulden bij, zoodat de sol
daten daar een prettig verblijf hebbenen
zich kunnen bezighouden na de dienst.
Ook de ingezetenen brengen koffie, thee,
suiker en versnaperingen en leder spant
zich in om het de soldaten aangenaam
te maken.
Tante keek den luitenant aan en zei:
„Dat is dan een godsdienstonderwijzer,
die goed begrepen heeft, dat er ln de
Handelingen van de Apostelen staat, dat
hij terstond de krijgsknechten en de
hoofdmannen over honderd tot zich
riam.
„Dan doene me hier net zoo as ln
noorenaar, «prak Teun trots op de hem
DE WANHOOPSDAAD
door
LASS WARD.
Jack Lorimer keek naar de eindelooze
stoffige straat, die zich voor hem uit
strekte. Wat blikkerde dat! Kwam dat nu
alleen door de groote hitte, die zich als een
net over New York uitspreidde of kwam
het ook, omdat hij in drie dagen niet meer
gegeten had dan één boterham. Waar
om maakte hij er ook geen einde aan?
„64" las hij. Nog tien huizen verder en
dan moest het groote kantoorgebouw ko
men. Plotseling bleef hij staan en keek
naar zijn oude pak en zijn kapotte schoe
nen. Hij hoefde het werkelijk niet te pro
beeren in deze kleeren. Niemand zou
hem aannemen, hij had het nu al wel
honderd maal gehoord:
„Zoo, u bent Jack Lorimer en u komt
om die betrekking.Ja, eigenlijk en
daarbij gleed dan eem blik uit hoogmoe
dige oogen of van achter vijandig spiege
lende brillenglazen langs hem af en
schatte zijn uiterlijke hoedanigheden, „ja",
eigenlijk hebben we al Iemand aangeno
menWe zullen eens zienmis
schien kunnen we u een volgende keer
gebruikenGood-bye!"
Nee, hij ging niet. Hij deed het niet
meer, dat Jfon hij niet meer verdragen!
Lorimer stond nög op dezelfde plaats en
keek naar de eindelooze straat. Nu val-
fen, dacht hij. Stomweg vallen en blijven
liggen en nergens meer aan denken, niets
meer voelen en niet meer wakker wor
den.
Maar plotseling kwam weèr leven ln
zijn uitgemergelde gestalte. Hij lukte zich
en graaide snel een slgarenpeukje op. dat
voor hem op straat lag. Meteen zocht hij
haastig zijn zakken doorDaar. einde
lijk lucifers. Vijf had hij er npg, dat was
zijn laatste bezit.
De nicotinesmaak, die hij
zoolang had moeten missen,
scheen een wonder ln hem
te doen. Hij kon nu alles
rustiger bekijken en er
kwam nieuwe hoop in hem
op. Een vies sigaren-
stompje kan soms een brug
slaan tusschen een toe
stand, waarin men niet-
meer-wil-leven en één
waarin men toch-nog-wil-
leven.
In gedachten liep hij ver
der. Nu stond hij voor num
mer 74. Een machtige por
tier stond naarst de ingang
van het gebouw en keek
hem onderzoekend aan. De
ze portier voelde zich de
baas zelf. Tenslotte hing het
toch maar van hém af,
wie er wel en wie er niet
binnengelaten werd. Lo
rimer bleef besluiteloos
staan. Zou hij het toch nog
maar eens probeeren? Als
het hem lukte, dan
Allerlei verleidelijke beelden trokken aan
zijn oog voorbij: eten, drinken, een be
hoorlijk pak. een echt bed met schoone
lakens, inplaatx van de harde strooma-
trassen In hel tehuis voor dakloozen
Dc portier liet hem dne gassen dich
terbij korncn en vroeg hem toen wat
barscb: ..Wat wlit u?"
„Ik kom van de arbeidsbeurs," ant
woordde hij. ..Voor die betrekking van ex
peditie-knecht." Het leek wel, alsof hij
niet meer kon praten. Zijn keel was drpog
en dioht van de honger en de dorst.
De portier keek even naar het legitima
tiebewijs. haalde toen een penning uit
zijn loge en zei„II moet twee trappen op
en dan llnxsaf. U moet zich melden bij
den chef Webster. Deze penning moet u
straks weer teruggeven!"
Heel langzaam klom Lorimer de trap
op. Hij kwam ln een lange gang en keek
zoekend om zich heen Een meisje, dat
Juist langs kwam, wees hem de goede
deur.
De chef bladerde verstrooid in een paar
papieren en keek daarna Lorimer aan.
„Tja, wij zoeken een knecht voor zwaar
werkik geloof niet, dat u aan de
eischen voldoet
„O, ik kan elk soort werk aan ook
het zwaarste!"
Een spottende blik gleed langs zijn sjo
fele, uitgemergelde figuur, langs zijn
smalle schouders en bleef tenslotte aan
zijn fijne, gevoelige handen hangen. „All
right ik zal uw naam noteèrenwe
kotnen dan misschien wel op u terug.
daarmee draaide hij zich om en even la
ter stond Jack weer ln de gang. Hij voel
de zich plotseling duizelig worden. 'Hij
wankelde en leunde tegen de deur. Roode
kringen dansten voor zijn oogen. Weer
kwam dat meisje langs en hij hoorde zich
zelf vragen, waar hij kon drinken. Het
meisje wees hem een waschgelegenheid
en met groote teugen dronk Lorimer daar
het frissche water.
Dat gaf hem kracht. Hij bette zijn ge
zicht en zijn handen. Toen hij daar
na door de lange gang terug kwam. keek
hij in een kamer, waarvan' de deur open
stond. Plotseling begon zijn hart als een
razende te kloppen. Daar, op een tafel,
lagen bankbiljetten. Een heele bundel was
het! HIJ keek snel om z'ch heen. Er was
nlen^tnd ln de' gang. Eén meisje zat ln
de kamer, met haar rug naar de deur cn
heelemaal aan het andere eind. Weer
keek hij naar het geld. Een paar secon
den bleef hij als verlamd staan, in zijn
oor begon het te suizenhet leek als
of zijn wil werd uitgeschakeldhij
sloop naar voren, was in twee, drie lich
te stappen bij de tafel, voelde het pa
pier in zijn ijskoude handenen hoiue
enkele seconden later door de lange
gang
Op de trap kalmeerde hij. Hij liep
langzamer en deed zijn best om zijn op
winding te verbergen. Ongemerkt kwam
hij bij de uitgang. Haastig sloop hij langs
de portiersloge en stond toen eindelijk
op straat.
Toen hooide hij een snelle stap achter
zich. „Hallo.. ..Hé, jonge man!" De por
tier kwam achter hem aan. Het was als
of Lorlmets hart stilstond van angst en
het volgend oogenblik rende hij met groo
te stappen door de straat. Verwonderd
keek de portier hem aan. Hij had alleen
maar zijn penning terug willen vragen.
Nog nooit had Lorimer zoo hard geloo-
pen als nu. Hij moest duizenden dollars
ln zijn zak hebben en het bezit hiervan
gaf hem ongekende krachten. Maar op de
hoek gleed hij uit, hij viel en stootte zijn
hoofd, waar een bloedige schram op ver
scheen. Hij sprong op en rende verder.
Voorbijgangers keken hem hoofdschud
dend na, straatjongens, belust op een rel
letje, renden schreeuwend achter hem aan
en gilden: „Houdt den dief! Hij heeft
gestolen! Nee, hU heeft iemand ver
moord!" Angstig keek Lorimer achter
zich. De straatjongens haalden hem in.
Hi) holde verder, hijgend en hoestend;
„Houdt hem!" de kreet vervulde nu de
lucht. Een agent hoorde het en zette hem
nu ook tu^iterna. Lorimer bleef midden
op een brug staan en keek als een opge
jaagd dier in de uiterste nood. Die
agentgevangenisdaarna weer
alles opnieuw doormakenweer het
zelfde hondenleven alleen nog erger
Het geld werd hem toch afgenomen!"
Nee. nee! HIJ kon niet meer! HU wierp
nog een vertwijfelden blik op zUn ach
tervolgers, raapte zijn laatste krachten bU
elkaar en slingerde zichzelf over de
brugleuning.
Toen zijn lijk later werd opgehaald,
vond men in zUn zakken twee dikke bun
dels met honderddollar-biljetten", waar
van echter alleen de voorkant bedrukt
was Op de achterkant stond in dikke
roode letters te lezen: ..Roswater's kauw
gom staat bovenaan!"
(Nadruk verboden.)
Ottoland. Thans is men ook hier be
gonnen, om de weg „de Langezijde" te
verbeteren, vanwege het bestuur van he»
waterschap de Overwaard. Waar dit mo-
gelUk ls, wordt de weg op een breedte van
4.50 M. gebracht, bochten worden weg
genomen, los gewerkt en met keislag in-
gewaisd, om dan later, Indien daarvoor
de grondstoffen kunnen worden aange
voerd, van een verhard dek voorzien te
worden.
Schellainen. De luchtbeschermings
dienst is de laatste dagen nader gere
geld. De heer A. van Langeraad, hoofd
van de vereenigde diensten der gemeen
ten Schelluinen, Peursum en Glessen-
Nieuwkerk, heeft in verschillende samen
komsten de ingedeelden voor hun taak
voorbereid door theoretische uiteenzet
tingen en door het laten houden van
practlsche oefeningen; die uitstekend ge
slaagd zUn.
Als hoofd van de opruimings- en her-
stell.ngsploeg is aangewezen de heer A.
de Ruiter, als hoofd van de brandweer
de heer A. M. Zanen. De leiding van de
verplegingsdienst is in handen van den
heer E. de Kuyper. die van de ontsmet-
tingsploeg berust bU den heer W. J. Za
nen Jr.
Streefkerk. Uitslag van de Zondag ge
houden wedvlucht van de P V. „De Ge
vleugelde Bode" van Gorlnchttn. Afstand
17 KM. De duiven werden gelost 11 uur.
Aankomst eerste duif 11.19 14 uur, laat
ste duif 11 34.25 uur. Prijzen: K. du Bois
Arfeel. De heer A. v. d. Heiden, kwee-
kelinfc met acte, aan de lagere school, ls
benoemd tot üjdelijk onderwUzer te ^oe-
Giessendam. De heer W. A. Stavast, die
gedurende 40 jaar aan de posterijen
werkzaam is geweest als postbode, zal
per 1 October met pensioen gaan.
Voetbalcompetitie.
Giessendam. Het junioren elftal van
U.N.O. zal Zaterdagmiddag een wedstrijd
spelen tegen Merwede uit Dordrecht.
Giessen-Oudekerk. De extra collecte
ten bate van het restauratiefonds der
Ned. Herv. Kerk heeft f 21.21'/» opge
bracht.
Mej. M. Smit heeft bedankt als se
cretaresse van de Hervormdè Melajes-
vereeniglng „Wees een Zegen".
Groot-Ammers. De directie van de
scheepswerf „De Merwede" heeft het mo
tortankschip „Groot-Ammers 7" na een
geslaagde proefvaart overgedragen aan
de Gebrs. Broere.
Mond- en klauwzeer.
Hei- en Boéicop. Hoewel men ver
wachtte, dat deze zoo zeer gevreesde
veeziekte. bU het eene geval dat zich hier
heeft voorgedaan, en reéds genezen was
verklaard, zou bMJven, dit bleek niet zoo
te mogen zUn, daar de veehouder de J.
deze week aangifte heeft gedaan van het
voorkomen van mond- en nn-
der zUn veestapel.
Hoog-Blokland. In de ruilverkavelings
commissie voor de polder den Beemd,
zUn aangewezen de heeren F. den Har-
tog, Joh. Kuipers, M. C. de Korver en
Ing. Zuurendonk.
Het bestuur van de polder den
Beemd heeft aan H. Bakker te Giessen
dam opgedragen het bouwen van een
machinistenwoning.
Hoornaar. De heer E. de Kuiper, die de
benoeming tot wethouder ia beraad had
gehouden, heeft de benoeming aangeno
men.
TerwUl de heer A. van de Koppel
zUn fiets eenige minuten voor zUn wo
ning had geplaatst, is de electrlsche ver
lichting vernield en deels gestolen.
Nieuw-Leftkerland. De heer Joh. den
Ouden heqsU-ontslag genomen als direc
teur van de gem zangvereeniglng „O. b.
K." en van het mannenkoor „O. b. K.'\
belde te KinderdUk.
Het bestuur van de voetbal vereeni
ging „Excelsior" heeft de verdeeling van
de functies gewUzigd als volgt: T J. den
Ouden, le voorzitter: A. D den Braven,
2e voorzitter; J G. Slob. secretaris-pen
ningmeester; 'j. Pol rot. 2e secretaris; A.
v d. Voet, P. den Boef, O. de Vreede en
M Hulsman, leden.
Noordeloos. Mej. A. Trappenburg, leid
ster van de collectanten voor de stich
ting voor lUders aan vallende plekte te
Haailem-Heemstede, heeft een bedrag
van f» 30 opgazonden. In de plaats van
mej. Vuurens, die wegens vertrek naar
elders heeft bedankt, is ais collectant®
gekozen mei. A. Rietveld.
1. 2, 16 en 17; M. Looren de Jong 3, 9, 10;
Kr de BruUn 5; F. Stout 7 en 12; C. da
Ruiter 8 en 11; J. Looyaard 14 en 15.
POSTBODE GEARRESTEERD.
Verdacht van diefstal.
De politie te Amersfoort heeft een 38-
Jarigen gehuwden postbode in arrest ge
steld, verdacht van diefstal van een
postpakket.
BU een opkooper is een aantal hor
loges en gouden sieraden in be^Jag ge
nomen; uit dit pakket afkomstig. De
postbode heeft bekend, zich aan deze
diefstal te hebben schuldig gemaakt. De
man zal naar Utrecht worden overge
bracht en ter beschikking van de Jus»
title worden gesteld.
ROYALE FEESTVIERING.
De Kroon vindt het te erf.
De gemeente Wateringen werd ln 1938
verrUkt met een nieuw raadhuis, tot den
bouw waarvan het jaar tevoren was be
sloten.
Met toestemming van Ged. Staten was
hiervoor f 768.500 beschikbaar gesteld.
Het bleek echter noodig verzwaring der
fundeerlnge/i aan te brengen ter voor
koming van verzakking en mede voor
tuin- en straataanleg stegen de stlch-
tingskosten tot f 81.200.
Aan deze verhooging evenwel hebben
Ged. Staten hun goedkeuring onthouden
omdat het gemeentebestuur daarmee
naar hun oordeel niet tUdig bU hun col
lege was gekomen en voorts omdat ln
het bedrag een som van f 178,95 was be
grepen voor de ter gelegenheid van de
opening van het nieuwe raadhuis ge
bruikte champagne en f 98 voor het
drukken van een boefje, waarin de tot
standkoming van dit raadhuis werd be
schreven, welke uitgaven naar de opvat
ting van Ged. Staten de grens v,an het
bepaald noodzakelUke hadden overschre
den.
De gemeenteraad ging hiertegen in be
roep bU de Kroon. Ook de Kroon oor
deelt de uitgaven voor champagne en
voor het drukken van het boekje ontoe
laatbaar. nog daargelaten, dat het ge
meentebestuur ten onrechte heeft ver
zuimd om -vóór de verhooging van de be
grooting met deze en de overige uitga
ven de daarvoor verelschte goedkeuring
aan Ged. Staten te vragen. Het beroep
van de raad werd mitsdien ongegrond
verklaard.
BESLAG OP LADING VAN DE
„GROENLO".
Het Britsche ministerie van Voorlich
ting deelt mede, dat de lading van het
Nederiandsche stoomschip „Groenlo" in
beslag is genomen, diiar men de verden
king heeft, dat het schip contrabande
aan boord heeft. Er is nameUJk lading
aan boord, die aan Dusseldorp geadres
seerd is. Zoodra het schip gelost is, zai
het worden vrUgelaten.
TWINTIG DUIZEND GASMASKERS
AFGEKEURD.
De rubberfabriek te Ngagel (bij Soera-
baja N.O.I. ontving bericht van het de
partement van Oorlog, dat de fllterbus-
sen ten behoeve van gasmaskers zUn af
gekeurd op grond van het feit, dat de
filter plaatdikte niet ln overeenstem
ming was met het model. De fabriek zit
thans met 20 000 gasmaskers, b^stctnd^
voor de burgerU, die niet mogen worden
verkocht.
Voorts -wordt vernomen, dat da z«-
heele fabricage van fllterbuanen waar-
•chUnlUk zal worden stopgezet, wegens
«^~-k -a'WngsmaWrie#
