Van der Veer heeft een enorme
voorraad!
Nederland en de oorlog
•eïtj
Binnenland
Gemengd nieuws
Plaatselijk nieuws
Rechtszaken
FEUILLETON.
Plaatselijk nieuw»
OCTOBER 1938
Hoak L.11K. TlndtwM
Gouda
Winterjaiien - Jekkers - Demie's
Gabardine Jassen - Tweedjassen
Ook in longenskleeding - Ook in B.E.V.A. Bedrijfs-
kleedmg En Van der Veer is guldens goedkooper!
DE „SOUTHERN CROSS" DOET BEROEP
OP AMERIKA.
Een boodschap tot het Amerikaansche
publiek, afkomstig van het jacht „Sout
hern Cross" van den Zweedschen multi-
mill Lonnair Axel Wenner-Gren. dringt er
ófr aan dat de Vereenigde Staten het
Initiatief zullen nemen tot den vrede in
Europa.
In de boodschap wordt o.a. gezegd:
„Wij noorderlingen gelooven dat leder
denkend mensch ter wereld een beweging
voor vrede en begrip onder de volkeren
zal steunen, wanneer slechts de Ver
eenigde Staten voorop gaan.
Wij gelooven verder, dat er een for
mule zou kunnen worden gevonden, die
dankbaar zou worden aanvaard door
beide partijen als basis voor onderhan
delingen om tot overeenstemming te ko
men. 4
Wij gelooven, dat een wapenstilstand,
die den 09rlogvoerenden tijd zou laten,
om een volksstemming te houden over
een dergelijk vredesvoorstel, de juiste op
lossing zou zijn. De wereld heeft veel ge
leerd sinds het begin van September."
De boodschap is onderteekend met
„Eigenaar, kapitein en opvarenden van
de „Southern Cross".
Zooals men weet heeft de „Southern
Cross bij de ramp van de „Athenia", die
op 4 September werd getorpedeerd, 200
opvarenden van dit Amerikaansche schip
gered.
NAAR DE „VEREENIGDE STATEN VAN
EUROPA"?
Engeland houdt het in gedachten
namiet. Het kan vervaardigd worden te
gen een derde van de kosten van TNT.
De levering van deze ontplofbare stof-
aan Engeland is verboden door de neu-
traliteitswet, maar niets belet volgens
Thompson de verkoop van de formule.
Mocht het wapenembargo worden opge
heven, dan kan de stof zelf aan Engeland
geleverd worden.
KONING LEOPOLD'S RADIO
REDE.
BELGIE ARBEIDT VOOR VREDE
EN BESCHAVING.
Koning Leopold heeft in de afgeloopen
nacht een via Londen naar de Vereenig
de Stated uitgezonden boodschap tot het
Amerikaansche volk gericht. De koning
sprak in de Engelsche taal. Hij zei onge
veer het volgende:
Het is een eer voor mij, het woord te
voeren op dezelfde tribune als uw presi
dent. Door kostbare herinneringen zijn
mijn burgers, mijn familie en ikzelf aan
de Ver. Staten gehecht. Geen enkele Belg
zal ooit jde opueurende hulp vergeten,
die het Amerikaansche volk aan het Bel
gische heeft verleend, toen het over zijn
approviandeering waakte gedurende de
jaren van beproeving.
Een oproep om te spreken voor de ver
dediging van de beschaving, zie ik als
een hulde aan mijn land. Zij, die het heb
ben voorgesteld, hebben zich herinnerd,
konden bereiken. 8kirmunt en zijn broe
der en zuster waren te oud om zoo ver
te 100 pen.
ROOS TER DOOD VEROORDEELD.
Spionnarediensten voor Dultsch
land.
Karl Roos, een van de voornaamste
leiders der Elzasser vrijheidsbeweging, is
wegens het uitleveren van belangrijke
militaire geheimen aan agenten van de
Duitsche spionnagedienst gedurende de
perioden van spanning in Maart 1936 en
September 1938, ter dood veroordeeld.
Drie zijner medeplichtigen werden tot
vijf jaar dwangarbeid veroordeeld en een
tot de doodstraf en militaire degradatie.
Roos was reeds eenige Jaren geleden
betrokken bij een complot tegen de Su-
reté en was een van de actiefste agen
ten der Duitsche propaganda in den El-
zas gebleven.
BLOEMEN OP ZIJN EIGEN GRAF.
Een van de vreemdste herdenkingen
van den wereldoorlog is wel de volgende:
Een beroemd oorlogsheld van 1914
1918 staat voor een houten kruis, waar
op zijn eigen naam geschreven staat en
legt bloemen op zijn eigen graf.
Op een van de groote Britsche oorlogs
kerkhoven aan het oude front ls een
graf, dat twintig Jaar lang zorgvuldig
onderhouden is met de gedachte, dat de
man, wiens naam dit graf droeg, daar
inderdaad rustte, terwijl hij in werkelijk
heid nog in leven was. Nu is hij terug
gekomen om weer te vechten
In de laatste maand van den wereld
oorlog werd deze officier „in den strijd
gedood". In feite werd hij op een moei
lijke onderneming zwaar gewond. Zijn
been moest geamputeerd worden, doch
hij bleef in het leger en werd gepromo-
Voedt Uw huid 's nachts met Purol
wsnt zij wordt er zoo zacht en mooi, zuiver en gezond door. Doe dit 1 of 2 x per week
Ook vetwormpjes, vlekjes, pukkels en uitslag verdwgnen er dodr. Tube 45, Doos 60-80 et.
In het Britsche Lagerhuis heeft But
ler, de onderstaatssecretaris van bulten-
landsche zaken, op een aan de regeering
gestelde vraag als volgt geantwoord:
In dit stadium wil de Britsche regee
ring geen speciale commissie instellen,
welke een studip zou moeten maken van
de problemen van een toekomstig Euro-
peesch gemeenebest. De Labour-oppositle
heeft gevraagd of Chamberlain het Duit
sche volk wilde mededeelen, dat Enge
land bereid ls de mogelijkheid te onder
zoeken van de Vereenigde Staten van
Europa, welker Instelling een onderdeel
der vredesvoorwaarden zou moeten vor
men. Dat denkbeeld zal ln gedachten ge
hóuden worden
Ik twijfel er niet aan, of het Duitsche
volk hoort zeer veel van wat hier ge
zegd wordt. De kwestie zal door het de
partement ernstig bestudeerd worden, al
dus BUtler.
RUSTIG AAN HET FRONT.
Van het front wordt geen nieuws van
betêekenls gemeld.
Teneinde geruchten tegen te spreken,
heeft minister Spaak tijdens een bijeen
komst van de Belgische Senaatscommis
sie van Bultenlandsche Zaken verklaard,
dat aan de grenzen geen concentraties
van strijdkrachten zijn waargenomen,
die op plannen van agressie tegen Bel
gië duiden.
HET GIFGAS.
„Iets dergelijks kwam ln
het verleden voor."
In het Lagerhuis is den premier ge
vraagd of hij een verklaring zou afleggen
over de herhaalde Duitsche beschuldigin
gen, dat Engeland strijdgas zou hebben
geleverd aan Polen. Chamberlain ant
woordde, dat de minister van Oorlog
reeds een duidelijke tegenspraak van de
ze onbeschaamde en doorzichtige leugens
had gepubliceerd. Hij voegde hieraan toe
dankbaar te. zijn, nogmaals met nadruk
te kunnen verklaren, dat Engeland nooit
strijdgas heeft geleverd aan Polen, ln
welken vorm dan ook.
Arthur Henderson vroeg of deze bewe
ringen werden verspreid om het moge
lijk gebruik van strijdgas door de Duit-
sehêrs te rechtvaardigen. Chamberlain
antwoondde hierop: ..We hebben ietsder-
jeiyksMMfhet verleden meegemaakt."
HCTLER'S GEHEIME WAPEN.
Vermoedelijk een nieuwe ont
plofbare stof.
Thompson, een verslaggever van de
Daily Express, die op het oogenblik te
New York vertoeft, meent, dat Atomite,
een nieuwe ontplofbare stof, Duitsch-
lands geheimzinnige „nieuwe wapen" is.
Thofnpson beweert, dat het gebruikt werd
om de Royal Oak te torpedeeren en om
Dultschland in drie weken tijds een weg
te banen naar Warschau Hij zegt zulks
op gezag van den heer Vanderslice, een
fabrikant te 8an Francisco.
Atomite, aldus Vanderslice, is vijf Jaar
geleden te Berkeley voor het eerst ver
vaardigd door cte uitvinders Hask en
McCloud. Het patent is twee Jaar gele
den verkocht aan Dultschland en het
eerst gebruikt ln Spanje. Volgens den fa
brikant ls atomite 34 pet. krachtiger dan
tri-nltro-tolnol en 40 pet. lichter dandy
dat de Belgen steeds een verheven plaats
in de geschiedenis van het Westen heb
ben ingenomen. V
In 1937 heeft België zijn onafhanke
lijkheidspositie afgekondigd en zijn drie
machtige buren hebben er acte van ge
nomen. De neutraliteitsverklaring aan
het begin van de oorlog was de logische
uitkomst van die politiek. De toestand
van onzijdigheid stemt overeen met de
geschiedenis van het Belgische volk. De
onzijdigdheid ls bovendien een levens
kwestie voor zijn lpnd.
Het bestaan van België hangt hoofdza
kelijk af van de arbeid zijner inwoners
en deze arbeid hangt af van onze export-
handel en onze nijverheid en approvian
deering.
„De vrede is voor België een voorwaarde
van leven of dood.
Wij doen niet de minste territoriale
aanspraken gelden. Wij zijn noth van
verre, noch van nabij betrokken b!J de
oorzaken van het conflict dat Europa
verdeelt.
Met Nederland vormt België een vre-
deseiland in het belang van alle volken.
WIJ zien met klaarheid onze rechten en
onze plichten; wij zien met vertrouwen
de toekomst tegemoet, met een geweten,
dat niet wordt verontrust.
België ls vastbesloten zijn onzijdigheid
zoo noodig met alle middelen te verdedi
gen, doch wij kunnen niet gelooven,
dat ze door de Oorlogvoerenden niet
zal Wbrden geëerbiedigd. Wij hebben ver
trouwen in het woord, dat zij ons in het
aanschijn van de wereld hebben gegeven.
Laat ik hopen, dat de Amerikaansche
r.atie, waaraan wij zoo nauw zijn ver
bonden. ons zal helpen en steunen in
onze houding ten bate van de vreao en
in dienst van de beschaving.
TI SO PRESIDENT DER *SLOWAAK-
SCHE REPUBLIEK.
De vroegere voorzitter der Slowaaksche
regeering, dr. Josef Tiso, ls Woensdag
door het SlowaakMhe parlement een
stemmig tot presldnBt van de Slowaak
sche republiek gel«a&i Daarmede heeft
Slowakije zijn eerste staatshoofd gekre
gen.
De Slowaaksche president werd in 1887
ln Groot-Bytca, ln Slowakije, geboreift
Hij is Jarenlang priester geweest en was
daarnaast een actief strijder voor de
Slowaaksche onafhankelijkheid. Van 1927
—1928 was hij minister van openbare ge
zondheid. In Aug. 1938 werd Tiso voor
zitter in de HUnka-party. Het accoord
van Munchen bracht de zelfstandigheid
van Slowakije en Tiso werd minister-pre
sident van de Slowaaksche regeering. On
der leiding van'Tiso stelde Slowakije zich
vervolgens ln Maart J.l. „onder bescher
ming van het Duitsche Rijk".
PO^LSCH OUD-PREMIER GEDOOD.
Volgens berichten uit Kaunas ls Skir-
munt, de Poolsche oud-premier en oud-
ambassadeur te Londen, met zijn broeder
en zuster in zijn kasteel te Molotov door de
Russen gedood. De uit 20 man bestaande
bezetting verdedigde zich dapper, terwijl
eenige bewoners van het kasteel, o.w. een
aantal Poolsche notabelen, wisten te ont
snappen en Wilna, op 8(hk.m. afstand
veerd. Twintig jaar later komt hij terug
om te ontdekken dat in de verwarring
van de laatste oorlogsweek zijn geam
puteerde been werd begraven en zijn
naam werd geschreven op het kruis.
Thans reist hij veie kilometers van zijn
tegenwoordige aangewezen plaats naar
het oude slagveld om bloemen te leggen
op zijn eigen graf.
(Voor Telegrammen zie bladz. 4.).
MR. ROST VAN TONNINGEN NIET
INTROV. STATEN.
De heer mr. M. Rost van Tonnin
gen, die ln de vacature, ontstaan door
het bedanken ais lid van de Provinciale
Staten van Zuld-Hollanji door den heer
Hoey Smith ln diens plaats tot lid van
dit college benoemd was verklaard, heeft
deze benoeming niet aangenomen.
Thans ls in deze vacature tot lid der
Staten verklaard de heer F. O. Bruyning
te 's-Gravenhage.
K.L.M.-VLOOT WORDT GEMO
DERNISEERD.
Inschakeling der Neder-
landsche industrie.
In een nota aan de Tweede Kamer
deelt de Regeering mede, dat voor de fi
nanciering van een modemiseering van
de vloot van de K.L.M. de Kamer binnen-
KLEINE GEMAKKEN.
Beproef niet om vlekken uit lichtkleurig
leerv met benzine te verwijderen, er zul
len dan Altijd randen achterblijven, hoe
behoedzaam men ook met de benzine
werkt. Een goed en eenvoudig middel ls
de vlek wegwrijven met gewone vlak-
kort de noodige voorstellen zullen berei
ken. Bij de daaruit voortvloeiende aan
schaffingen zal de Nederlandsche Indus
trie worden Ingeschakeld.
ter opwekking
en verkwikking
FA. TONNEMA CIE. SNEEK Fabrikanten van
KING pepermunt en andere kwaliteittartikelen
GEEN TELEFOONVERKEER MET
DUITSCHLAND.
Donderdagmiddag' was het sinds half
één niet mogelijk, telefonische verbindin
gen met Dultschland te krijgen. De ver
bindingen konden hier te lande bij de
rijkstelefoon wel worden aangevraagd,
doch men kreeg ze niet. De Duitsche te
lefonisten gaven evenmin Inlichtingen
omtrent de oorzaken van deze onderbre
king der verbindingen.
Telex-verbindingen konden wel/ tot
stand worden gebracht.
De Skandinavische landen en Zwitser
land zagen de telefoonverbinding met
Dultschland eveneens verbroken. Het te-
legraafverkeer ging door.
Militaire censuur?
Later ln de middag konden weer ge
sprekken gevoerd worden, zij het met
groote vertraging, doch in de avonduren
bleek het weer niet mogelijk, in telefo
nische verbinding met Dultschland te
komen.
Men neemt aan, dat de belemmeringen
ln de telefonische verbindingen verband
houden met een verscherpte militaire
censuur.
KAPITEIN PLEEGDE FRAUDE,
Aangehouden en opgesloten.
De militaire politie heeft te Oss een
kapitein der Infanterie gearresteerd en
naar 's-Hertogenbosch overgebracht.
Deze arrestatie houdt verband met qn-
regelmatigheden, welke de kapitein zou
hebben gepleegd en waarbij belangrijke
bedragen, benoodigd voor de aankoop van
materiaal, betrokken zijn.
RASSENSCHENNIS IN ROTTERDAM.
Tot tes maanden veroordeeld.
De strafkamer van het gerecht te Aken
(Dtl.) heeft een 28-jarigen jongeman, die
geboren is te Aken, maar door pleeg
ouders werd opgevoed te Rotterdam, we
gens rassenschennis tot zes maanden ge
vangenisstraf veroordeeld.
Deb ekleagde had te Rotterdam bij een
Joodsche firma, waar hij in betrekking
was, een 25-jarig Nederlandsch meisje
van Joodsch ras leeren kennen, waarme
de hij een verhouding onderhield, die in
1935 niet zonder gevolg bleef.
In de daarop volgende Jaren moest hij
zijn betrekking opgeven en keerde hij
naar Dultschland terug. Tusschen Kerst
mis 1938 en Pinksteren 1939 bracht hij
haar echter nog vijf maal een bezoek.
Ofschoon familieleden hem op de betee-
kenis van de Neurenberger wetten gewe
zen hadden, zette hij de vroegere rela
ties voort. Tenslotte verraadde hij zich
zelf en werd hij ln Juli gearresteerd.
GRIEKSCH SCHIP VERGAAN.
35 personen verdronken
Het Grleksche stoomschip „Ambrakla"
dat de lijndienst onderhoudt tusschen
Volos en Piraeus, ls in de nabijheid van
Enboia op een klip geloopen en gezon
ken. Tot dusver worden 35 personen als
verdronken opgegeven. De kapitein van
het schip ls als gevolg van deze ramp
waanzinnig geworden.
AMOK TE BATAVIA.
Vier dooden, 32 gewonden.
Te Batavia heeft Woensdagmiddag een
Inlander amok gemaakt in de dichtbe
volkte buurt van Molenvliet-West. Eén
inlander werd gedood, 31 werden door
hem ernstig gewond en vier personen
k/egen lichte verwondingen. De amok-
maker werd tenslotte door een recher
cheur en een inlander neergeslagen. De
politie had de grootste moeite om de
woedende menigte van den man af te
houden.
Spoedig ls het aantal dooden tot vier
gestegen. De toestand van sommige ge
wonden ls nog levensgevaarlijk.
De amokmaker ls nog niet ln staat een
verhoor te ondergaan. Uit zijn onsamen
hangende mededeeiingen is op te maken
dat hij Atjeher is.
Een tuinjongen, Hanapi, die zich bij de
opvatting van den amokmaker verdien
stelijk maakte, ontving een premie en
zal waarschijnlijk als recruut worden
aangenomen voor de politie.
„DE BLANKE MANNEN ZIJN
KRANKZINNIG".
Een nuchter oordeel.
Het Deensche blad de „Berlingske Ti-
dende" heeft aan kapitein Ejnar Mikkel-
sen, den inspecteur van Oost-Groenland,
gevraagd, welke indruk de mededeeling
van het uitbreken van den oorlog, op d«
Groenlanders had gemaakt.
De kapitein vertelde:
Op de dag dat het oorlog werd. was lk
met een motorboot op inspectie, toen een
Groenlandsche jager in zijn kajak opona
toekwam en riep: „De blanke mannen
zijn krankzinnig geworden. Ze zijn be
gonnen elkaar dood te slaan." Dat waa
zijn opvatting van de toestand en ik be.
greep dadelijk wat hij bedoelde.
De Groenlanders begrepen niet waa>
om „de blanke mannen" elkaar dood
sloegen en ik moest hen uitleggen, dat
een oorlog hierop neerkwam, dat men-
schen uit een heele groote woonplaata
naar een andere groote woonplaats trok
ken, de bewoners doodsloegen en zich in
het bezit van de woonplaats stelden.
Dat maakte een akelige indruk op da
Groenlanders, aldus kapitein Mlkkelsen
Garage met auto uitgebrand.
Olielampje de oorzaak.
Bleskensgraaf. Woensdagavond werd
ons dorpje opgeschrikt door het luiden
der brandklok. Het bleek, dat een auto
van den vrachtrijder A. Wemmers in da
garage vlam had gevat. De chauffeur wa*
bezig met het bijvullen van behzine,
waarbij gebruik werd gemaakt van een
olielampje. Dit schijnt gekanteld te zijn,
met het gevolg, dat alles in een ondeel
baar oogenblik in lichterlaaie stond. Hoog
sloegen de vlamrpen op en het gevaar
voor de belendende perceelen (het café
van gebr. Van Houwelingen en de gara
ge van den heer C. Eikelenboom) wa»
niet denkbeeldig. Enkele malen hoordo
men ontoloffingen.
Gelukkig was de brandspuit spoedig tei
plaatse en mocht het gelukken het vuur,
dat zich leelijk liet aanzien, in korte tijd
meester te zijn. De auto was geheel ver«
nield. Verzekering dekt de schade.
Bij de brand waren de beide wethou
ders aanwezig. De motorspuit van Mo
lenaarsgraaf. die ook ter plaatse was ver-
schenen, behoefde geen dienst te doen,
Een%eluk was ook, dat de gararge gehee<
uit ijzeren platen bestond. De schad»
hieraan toegebracht, ls niet verzekerd.
SCHILDERIJENTENTOONSTELLING.
Gouda. Een advertentie in dit nummei
kondigt aan dat in de bovenzaal van het
café-restaurant Ter Gouw alhier van Za
terdag tot en met Dinsdag een tentoon
stelling gehouden wordt van bekend#
Hongaarsche mqesters.
De tentoonstelling is gratis toeganke»
lijk.
Veilig in het water.
Haastrecht. Woensdagmiddag ls een
Ijzeren poot van een heistelling gebro
ken, die bezig was de ijzeren platen vas
de damwand voor de bouw van de bru(
over de Hooge Boezem te verwijderen
De werklieden sprongen opzij om hei
veege lijf te bergen als de heistelling om
ver zou komen. Twee van hen sprongen
zelfs in de Boezem om zich veilig te stel
len. De paal en de geheele stelling bleef
echter staan. Thans is men bezig óf
schade te herstellen.
FRAUDE AAN DE LICHTFABRIEKEN
Uitspraak Ambtenarengerecht
Het Ambtenarengerecht heeft Uitspraak
gedaan in de zaak van den gewezen
plaatswerker bij de gemeentelijke licht-,
fabrieken te Gouda, die door het collega
van B. en W. van deze gemeente met in
gang van 19 Mei, niet-eervol uit zijn be
trekking was ontslagen, omdat hij zich
had schuldig gemaakt aan frauduleuze
handelingen.
De plaatswerker had aan het Ambte
narengerecht verzocht, het besluit van
B. en W./,e vernietigen. Hoewel hij van
oordeel was, dat hij door zijn fouten een
zware straf heeft verdiend, had Klager
nog de hoop, dat het indienep van het
bezwaarschrift tot handhaving in ge
meentedienst zou kunnen leiden.
Het Ambtenarengerecht heeft in zijn
vonnis het aan klager Verleende nlet-eer-
vol ontslag volkomen gerechtvaardigd
geoordeeld, daar klager, die zich bij d«
uitoefening van zijn functie aan fraud#
heeft schuldig gemaakt, niet in den over
heidsdienst is te handhaven. Het gerechl
heeft het ingestelde beroep ongegrond
verklaard.
Eveneens ongegrond verklaard werd 't
beroep van een andergn plaatswerker,
wien wegens het aannejnen van geschen
ken van brandstoffenhandelaren, in ver
band met de uitoefening van zijn betrek
king en wegens het geven van een t#
ruime overmaat bij den verkoop van co
kes, een week schorsing met lnhoudinf
van het volle loon was opgelegd.
3 TWEEDE BLAD;
vttttwsBLAD VOOR ZUID-HOLLAND FN UTRECHT Schoonhoven*** 'jOeorant
PRINS BERNHARD IN GOUDA.
EEN KORT BEZOEK.
De beroemde glazen- en kaarsenstad
heeft gisteren geheel onverwacht prins
Bemhard binnen haar muren gehad, ln
slechts één auto zonder gevolg, arriveer
de de Prins tegen twee uur in de stad
en begaf zich rechtstreeks, voorafgegaan
door de politie-motor, naar de St. Jan,
waar de Prins de glazen bezichtigde. On
geveer twintig minuten bewonderde
Prins Bemhard de kunstwerken, die daar
aangebracht zijn en sprak er zijn spijt
over uit, dat reeds enkele van de waar
devolste stukken zijn opgeborgen in ver
band met het oorlogsgevaar. Zond9r
langer in Gouda te vertoeven vertrok de
Prins weer, slechts door weinigen uitge
leide gedaan.
HOOGER SUIKERRANTSOEN.
Een kilogram voor drie weken.
De minister van Eoonomische Zaken
maakt bekend, dat voor het tijdvak van
Maandag 30 October tot en met Maan
dag 20 November tegen afgifte van een
nader aan te wijzen bon der rijks-distri
butie-kaart één kilogram suiker beschik
baar wordt gesteld.
Men krijgt dus thffhs 333 gram per
Week, terwijl het eerste rantsoen 250 gr.
bedroeg.
ONVOLDOENDE VOORRADEN IN
ONS LAND.
Regeering blijkbaar toch door
oorlog verrast.
In de voorioopige verslagen van de
Tweede Kamer over de begrooting van
Economische Zaken, wordt van verschil
lende zijden betreurd, dat de regeering
blijkbaar toch nog door het uitbreken
van de oorlog ls verrast. Hierop wijzen,
naar men meende, met name de onvpl-
doende voorraden aan noodzakelijke
grondstoffen en verbruiksgoederen, waar
door aanstonds stagnatie en prijsstijgin
gen zijn ontstaan. Men wees op het te
kort aan suiker, leder, metalen, katoen,
garens, benzine en in het bijzonder vee
voeder.
Verscheidene leden verzochten den mi
nister overleg te willen plegen met zijn
ambtgenoot van Waterstaat ten einde 't
verbod van rijden op Zondag te doen
vervangen door een distributie van ben
zine. Andere leden achtten dit niet da
delijk noodig.
HERKEURING VAN DE JONGSTE
LICHTINGEN?
Mogelijk opheffing ran broe-
denlienst.
Wanneer de mobilisatie van langen
duur zou worden, spreekt het vanzelf,
dat gestreefd zal worden naar een zoo
groot mogelijke verlichting van de per
soonlijke lasten voor de dienstplichtigen.
Naast verruiming van de verlofregeling,
kunnen wellicht ook andere maatregelen
hiertoe strekken.
Zoo ls op het oogenblik, naar de „Tel."
Verneemt, ten departemente van Defen
sie om. ln studie de vraag, of het wen-
schelijk en mogelijk zou zijn, door her-
DE BESTOLEN BROCHE.
door
REINHOLD ORTMANN.
22
Lili had hem Immers gezegd, dat haar
vader vandaag zou arriveeren en het
leek hem de beste manier, wanneer hij
dezen man dwong zichzelf bij de politie
aan te klagen wegens zijn begane mis
daad. Men kon aannemen, dat men zijn
misdaad dan milder zou beoordeelen en
het zou goed zijn als zulks geschiedde.
Want het was Rudolf er niet om te doen
hoe zwaar Van Ran ten gestraft zou wor
den, maar alleen om de rechtvaardiging
▼an Greta WUlisen.
Kort en beslist had hij Van Ran ten in
zijn brief verzocht den volgenden morgen
by hem te komen, en hij twijfelde tr
niet aan, of deze zou aan de ultnoodiging
gevolg geven. Want met een kleinen
wenk, dien hy stellig zoU begrijpen, had
Rudolf hem omtrent het doel van het
gewenschte onderhoud ingelicht.
Het verontruste Rudolf dan ook niet,
dat hy geen antwoord op zijn schrijven
ontving. Na een slapslooaen nacht was
hy reeds heel vroeg gereed zijn bezoeker
te ontvangen en hij bleek zich ln zijn
verwachtingen niet vergist te hebben,
want reeds tegen acht uur meldde het
kamermeisje hem, dat er een heer was,
die hem wenschte te spreken.'1
hem maar boven komen," zei
hij, „eh zorg er ln ieder geval voör, dat
vy gedurende ons onderhoud niet ge
stoord worden."
j Direct daarop verscheen de magers ge
stalte van Van Ranten op den drempel.
By wu net Toljeu» de laiUtc mode go-
keuring van afgekeurden van een aan
tal der Jongste lichtingen en door ophef
fing van vrijstellingen wegens broeder-
dienst de beschikking te krijgen overeen
behoorlijk aantal volwaardige vervangers
voor degenen, die het langst in dienst
zyn.
Aangezien eventueel deze nieuwe
dienstplichtigen eerst nog volledig opge
leid zullen moeten worden, zullen tijdig
de noodige maatregelen moeten worden
genomen. Voor het geval tot herkeuring
mocht worden besloten hoort men als
datum van aanvang hiervan 1 Januari
1940 noemen.
Tydens de vorige mobilisatie is er pas
ln 1917 een herkeuring geweest van af
gekeurden.
kleed en de krygshaftlg omhooggedraalde
punten van zyn blonden knevel gaven
het geelachtige, scherp geteekende ge
laat een zeer energieke uitdrukking, zyn
groet bestond slechts uit een haast on-
merkbaren hoofdknik.
„Myn naam is Van Ranten. U hebt
my daar gisteren een heel merkwaardi-
gen en grootendeels voor my geheel on-
begrijpeiyken brief geschreven, waarin
u my om een onderhoud verzoekt hier
ln uw woning. Vermoedeiyk bemerkt u
nu al, dat u zich in den persoon vergist
hebt."
„Zulk een vergissing ls nauweiyks
denkbaar. Maar neemt u alstublieft
plaats, u zult over hetgeen lk van u
wensch te weten, dadeiyk opheldering
krijgen."
„Daarnaar zou ik in ieder geval ge
vraagd hebben. Ik heb slechts aan uw
ultnoodiging gevolg gegeven uit een ze
kere nieuwsgierigheid en omdat myn
morgenwandeling my bovendien toch in
deze richting bracht. Want ln 't alge
meen ben ik gewoon, dat de menschen
die my iets hebben te venoeken, by my
aan huis komen."
De toon, dis hy zich aanmatigde,
was te hoogdravend en te weinig in over
eenstemming met dien van een welop
gevoed man, dan dat Rudolf de bedoe
ling om hem te overbluffen en hem daar
door op een dwaalspoor te brengén, niet
had doorzien. En Van Ranten had bo
vendien zyn zenuwen niet geheel in be
dwang. Wel klonk zyn stem scherp en
vast, maar de hand, waarin hy zyn hoed
hield, beefde merkbaar en zyn oogen
dwaalden onzeker door het vertrek. De
blik'die daaruit straalde was de schuwe,
onzekere blik van het kwade geweten.
Het kon evenwel ook de doodeUJke angst
zyn, die hem reeds zoo vroeg ln den
morgei* hierheen had gedreven en In-
Er waren zeven opvarenden aan boord
van de „Tegri". Het schip was in 1933 in
de vaart gekomen.
Ook de „Ondernemingvermist
Sedert 19 October heeft men voorts n.ets
meer vernomen van het vrachtschip
Onderneming van den H.x>geveenschen
motorbeurtdienst te Amsterdam, weik
schip met een lading suiker van Rotter
dam op weg naar Leeuwarden op die
datum het laatst gezien is in de Oranje-
suizen te Amsterdam. Aan boord bevin
den zich de schipper G Brunsslot en
zijn gezin en een knecht Het schip is
188 ton groot.
DUITSCH VLIEGTUIG LANDT IN
GRONINGEN.
Bemanning geïnterneerd.
De Regeeringspersdienst meldt:
Donderdagmiddag omstreeks vyf uur
heeft een Duitsch militair vliegtuig by
dien hy desondanks de dwaze gedachte
koesterde door een uitdagende houding
zyn toestand te verbeteren, dan bereikte
hy daarmee inderdaad niets anders dan
dat Rudolf Imberg thans ieder medeiy-
dend gevoel op zy zette.
„Voor my bestond daartoe geen aan
leiding," antwoordde hy koeltjes. „En u
hebt aan my te danken, dat ik tenslotte
tot dit onderhoud ben overgegaan. Myn
naam is u immers wel bekend, niet
waar?"
„In tegendeel. Ik herinner my niet dat
lk ooit het genoegen gehad heb, hem te
hooren noemen." K
„Dan is uw geheugen al heel kort.
Want u zult hem toch zeker wel als den
naam van den pandhouder kennen, aan
wien gy uw' dochter een brillanten
sieraad liet overhandigen."
„MUn dochter naar een pandjesbaas
ik? Mynheer, ik weet het niet...."
„Ik verzoek u alstublieft geen comedie
te spelen! Dat zou verloren moeite zyn.
U zult nu toch wel Inzien, dat ik alles
weet. Laten we het dus kort maken. Daar
u het was, die de van uw schoonzuster
afkomstige vllnderbroche liet beieenen,
moet u het ook geweest zyn, die ze haar
ontstolen heeft. Ik heb daarvoor de over
tuigendste bewyzen en ben op het punt
de autoriteiten van myn ontdekking
kennis te geven, omdat onvoorwaardeiyk
een onderzoek tegen u wordt ingesteld
en tegeiykertyd het proces betreffende
de abusleveiyk veroordeelde jonge dame
weer wordt hervat. Een bespreking met
u was daarvoor absoluut overbodig,
want voor mij is het volkomen onver
schillig, of u my den diefstal bekent 'of
niet. Indien ik u hier heb laten komen,
dan gebeurde dlL slechts naar aanleiding
van iemand, die u gewetenloos in uw mis
daad hebt betrokken, en dat nog wel ln
uw eigen belang. Indien u zich met een
voortdurende vergrooting van de publie
ke lasten.
Met betrekking tot de bodemproductie
wordt ln het voorl. verslag over de be-
grootlng van Econ. Zaken de vraag weer
gegeven, of de regeering wellicht van
plan ls, het scheuren van weiland dwin
gend voor te schrijven ten einde de ak
kerbouw te bevorderen. Vele leden zou
den het opleggen van zulk een scheur-
plicht ondoelmatig achten.
Men achtte het verder noodig. de rund
veestapel op peil te houden. Daarentegen
zullen. Indien een tekort aan veevoeder
mocht blijven bestaan, de varkens- en de
pluimveehouderij ongetwUfeld moeten
worden ingekrompen. v
Verlangen naar landbouw-
departement.
Voor vele leden was het een groote te
leurstelling, dat de wensch van alle land
bouworganisaties, dus van de geheele ge-
VRIJDAG 27 OCTOBER 1939
il'
Lekker kerk Veilingvereniging ,.Lek-
kerkerk en Omstreken". Andyvie f l—
f 125, atoksnijboonen (afco) f 12.20—
f 12.25, peen f 3—f 3.75; roode kool f 2—
f 2 25. kropsla f i 451 50, zaaiuien f 4
f 4.10, witte kool f 2.50—f 2.75; toma
ten A f 4; ld. C f 2—f 2.30; id. CC f 2;
stamboonen f Hf 11.50, stokboonen
f 13.70f 13.75. groene savoye kool f 4
f 4.50, zonzoet f 5.20-f 525, wijnperen
f 6.20f 8.25; Luntersche pippeling f 3.45
f 3.50; Groninger Kroon f 4.45—f 4.50;
Bismark f 4f 4.10, Sint Nicolaasperen
f 2.70—f 2.75, perzikpeer f 7.70—f 7.75;
knolperen f 3-f 3.50, Gléserwildemari
f 4.50—f 6; ponsperen f 3.75—f 4. Leo-
poldperen f 7.70-f 7.75. Keizer Alexander
f 5.70f 5 75, Nouveau Poiteau f 5f 5.50
ld. 2e soort f 3 45f 3 50, Bergamot le
srt. f 4.70f 475, ld. 2de srt. f 3 45—
f 3 50; Goudreinetten (val) f 3.75. Oran-
Jereinetten f 3 45—f 3.50. per 100 K<J,
Kaas f 33f 33.25 per 100 pond.
Het bestuur van „de Postduif" heeft
besloten, evenals vorige Jaren-, weer een
tentoonstelling te organlseeren. De da
tum ls vastgesteld op 9 en 10 December.
Dampo bij Hoofd- Neus- Keel- en Borstverkoudheid
Wonderlijk zooals dit helpt ioowel b\j kinderen als volwassenen. Pot 50 ct. Tube 40 ct. Doos 30 ct. By Apothekers en Drogisten.
ONTSLAG VAN DIENSTPLICHTIGEN
OPGESCHORT.
Ingediend is een wetsontwerp tot op
schorting van ontslag aan dienstplichti
gen.
Krachtens artikel 43, eerste lid der
Dienstplichtwet, aldus de memorie van
toelichting, zou met Ingang van 1 Octo
ber ontslag uit den dienst plaats hebben
van dienstplichtigen:
a. Voor zoover zy den rang van onder
officier of dien van officier niet beklee-
den, indien zy in 1939 veertig Jaar oud
worden.
b. Voor zoover zy den rang van onder
officier of dien van officier bekleeden,
indien zU in 1939 45 Jaar oud worden.
In verband met de buitengewone om
standigheden Is het raadzaam de sterk
te van de land- en de zeemacht voors
hands niet belangryk te verminderen. In
verband hiermede ls gebruik gemaakt
van de bevoegdheid om het ontslaan van
de hiervóór bedoelde dienstplichtigen tot
nader order uit te stellen.
De datum, met Ingang waarvan het
ontslag eerlang zal kunnen worden ver
leend. hangt ten nauwste samen met de
ontwikkeling van de internationale poli
tieke toestand.
NEDERLANDSCH KUSTVAARTUIG
VERLOREN GEACHT.
Met 7 man aan boord.
Een Groninger kustvaartuig, Ingeschre
ven te Gasseltemyeveen, is naar alle
waarschyniykheld het slachtoffer ge
worden van de mynenoorlog. Er zyn geen
getuigen, die verklaringen ter zake héb
ben kunnen afleggen, maar het bedoelde
scheepje, de „Tegrl", van kapitein T.
Eeftingh, metende 279 bruto regfirter ton,
is reeds 23 September van Göteborg in
Zweden met een lading ammunitie ver
trokken met bestemming Buitenhuizen
aan het Noordzee-kanaal. Op 29 Septem
ber had het te LJmuiden moeten binm n-
loopen, doch er ls niets meer van het
vaartuig waargenomen; naar aan zeker
heid grenzende wa&rschyniykheul is de
„Tegri" met man en muis vergaan.
Stormweer ls er niet geweest en dus moet
de ramp aan een myn toegeschreven
worden.
Usquert m de provincie Groningen, ten
gevolge van motorpech een noodlanding
moeten maken. De uit drie personen be
staande bemanning is geïnterneerd.
NIEUW VLIEGVELD VOOR
PARAMARIBO.
Crediet van 1.400.000.
De regeering heeft zich in beginsel
bereid verklaard om aan het gouverne
ment van Suriname een leening te te
staan van f 1.400.000, bestemd voor de
aanleg van een modern geoutilleerd vlieg
veld by Paramaribo.
Dit feit is van buitengewoon groot be
lang voor Suriname, daar elndeiyk een
vaste basis zal bestaan voor de reeds Ja
ren bestaande plannen voor de KLM.,
om onze Zuid-Amerlkaansche gebleds-
deelen door middel van een transatlan
tische luchtiyn met het moederland te
verbinden. Naar bekend ls, lag het ln de
bedoeling om Nederland via Lissabon een
verbinding te geven met de Kaap Verdl-
sche Eilanden. De heer Steensma, die
thans nog ln Lissabon vertoeft, heeft on
derzoekingen op die eilanden gedaan,
waarby hy tot de conclusie kwam, dat
het eiland Sal zeer geschikt ls als uit
gangspunt voor die trans-atlantische hjn.
Het andere eindpunt zal dan Paramari
bo worden, waar de verbinding aansluit
op het belangryke, 3300 K4M. lange, lucht
net van de K-L.M. aan de Noordkust van
Zuid-Amerika.
Landbouw en Veeteelt
organiseerde landbouw, om weer in het
bezit van een eigen departement van
landbouw te geraken met een deskundi
gen minister aan het hoofd, ook thans
niet in vervulling ls gegaan.
Tegen dit betoog werd aangevoerd.dat
het juist in een tyd als deze een groot
voordeel is, wanneer alle economische be
langen in één hand zyn, zulks mede met
het oog op onderhandelingen over ln- en
uitvoer.
DE BOTERNOTEERING.
De commissie-noteering voor Neder
landsche boter ls Donderdag vastgestel^,
op 80 cent per kg. (onveranderd).
DE BOTERHEFFING.
Het bedrag van de heffing en steun-
ultkeering op boter is, behoudens tus-
schentydsche wyzlging, voor de week
van 26 October—2 November vastgesteld
op f 0.80 per kg. (evenals de vorige
week).
HET LANDBOUWCRISISFONDS.
Scheuren van weiland niet
verplicht?
Biykens het voorloopig verslag van de
Tweede Kamer over de begrooting van
het Landbouw-Crisisfonds voor 1940, ver
vult de stUging van het elndcUfer dier
begrooting, welke zich van Jaar tot Jaar
voortzet, verscheidene leden met groote
zorg. Vooral de minister van Economi
sche Zaken moest meer indachtig zyn
aan het feit, dat vrijwel niets het econo
misch leven ernstiger belemmert dan een
„E. H. B. O.".
Gouderak. Dinsdagavond werden de
voorlooplg-gediplomeerde leden der „E H.
B.O." ln buitengewone vergadering by-
eengeroepen. In zyn openingswoord zei-
de de tweede voorzitter, dat de agenda
slechts als eer*ig punt had „De diploma-
cursus". Met deze cursus zou reeds be
gonnen zyn Indien dokter Werkman niet
in militaire dienst was, doch in verband
hiermee moesten andere maatregelen
genomen worden. Na langdurige bespre
king werd elndeiyk besloten een moge-
lijkheid te zoeken, waardoor de laatste
lessen gegeven kunnen worden. Daarna
werd de vergadering door den heer Bou-
ter gesloten, waarby den leden gewezen
werd op het nut der oefenavonden,
welke over het algemeen slecht bezocht
worden.
Lekkerkerk. Als bestuursleden varf de
Ned. Protestantenbond zijn herkozen de
heeren C. H. W Meyer, Johs. v. d. Wou
den Bz. en L. Broere Jzn.
Mocrcapelle. Het bestuur van de Alg.
Zuld-HolL Hengelaarsbond heeft op 24
Oct. in de plas aan het station te Moer-
capelle een party karper uitgezet.
De heer Jac. van Marie is benoemd
by het levensmiddelenbedryf.
N. V. L.
Moordrecht. Dinsdagavond werd in het
Posthuis een vergadering gehouden om
te komen tot oprichting van een afdee-
llng van de Ned. Vereeniglng voor Lucht
bescherming. De burgemeester opende de
vergadering, waarna het woord pr.erd ge
voerd door don heer Muller, van Rotter
dam. Deze heeft ln een* duideiyk betoog
het nut van deze vereeniglng uiteen ge
zet. Besloten werd een afdeeling „Moor
drecht" op te richten. Een voorloopig be
stuur werd gekozen. Dit bestaat uit de
heeren van Eyk, Bontebal, van Gent en
De Wilde.
Volksonderwijs.
Reeuwijk. De afd. Reeuwyk van de
Vereèn. Volksonderwijs hield Dinsdag
avond onder voorzitterschap van den
heer C. v. d. Heuvel een ledenvergade
ring. Na het openingswoord van den voor
zitter werden de notulen onveranderd
vastgesteld. Tot afgevaardigde naar de
Algemeene Vergadering werd benoemd
A. J. v. d. Velde en tot diens plaatsver
vanger de heer W. van Wensveen. De af
tredende bestuursleden, de heeren H.
Brouwer. H Roel en J. v. d. Starre, wer
den by acclamatie herkozen. Hierna werd
de beschrijvingsbrief voor de algemeene
vergadering behandeld. Nadat nog ver
schillende huishoudelijke aangelegenhe
den waren behandeld, sloot de voorzitter
de slecht bezochte vergadering.
Kerkeiyke verkiezing.
Reeuwijk. By de verkiezing van twee
kerkvoogden en drie notabelen der Ned.
Herv. Gemeente van Reeuwyk, die Maan
dagavond werd gehouden, werd tot kerk
voogd herkozen de heer A. M. C. v. zyi,
terwyi in de plaats van den heer H.
Kraayenbrlnb, die zich niet herkiesbaar
stelde, werd gekozen de heer A. J. van
Spengen. Tot notabelen werden herko
zen de heer W. den Ouden, P. van D^m
en J. Rultenburg.
vrijwillige bekentenis bU het gerecht
aanmeldt, alvorens een aanklacht van
andere zijde volgt, kunt u zich naar a ie
waarschyniykheid by uw latere veroor
deeling op verzachtende omstandigheden
beroepen. Of u daarvan gebruik wilt ma
ken of niet. staat geheel aan u zelf. Maar
uw beslissing moet nu dadeiyk volgen. Ik
kan u daarvoor niet meer dan een paar
minuten bedenktyd geven."
Aanvankeiyk had Van Ranten
wel eenige malen aanstalten gemaakt,
hem heftig in de rede te vallen en zyn
bewegingen moesten bHJkbaar grenzen-
looze verwondering en hoogste veront
waardiging uitdrukken. Maar de yskoude
beslistheid in het optreden van den
Jongen rechtsgeleerde gevoegd- by dat
gene, dat hy vermoedeiyk reeds uit den
mond van zyn dochter had vernomen,
was oorzaak dat hy van taktiek veran
derde.
„En dat is alles, wat u my wenschte te
■eggen?" vroeg hy, zich tot een glim
lach dwingend. „Nu, u zult het op prijs
moeten stellen, dat lk u zoo rustig heb
laten uitpraten. Sta my nu echter het
zelfde toe. Ik heb in 't geheel geen reden
het een of ander te verzwUgen, vooral
daar lk toch wel mag aannemen, d^t ik
met een man van eer en met gMi vol
standig mensch te doen heb VBe kwestie
met die broche U zeer zekaj-'fiTVferdul-
veld onaangename geschiedenis, die my
waariyk al heel wat hoofdpyn heeft be
zorgd Maar zoo tragisch als u cfe zaak
opvat, behoeven wij haar toch niet te
bezien. En dat van een diefstal ln de
gewone beteekenis van heU. woord geen
sprake kan zyn, had u toch ook zelf wel
kunnen weten, mijn afkomst en maat-
schaRpeiyket positie in aanmerking geno
men. De vlinderbroche, waarom het hier
gaat, ls nrijn rechtmatig eigendom of
liever het eigendom van mijn dochter.
Mevrouw Halier en myn overleden vrouw
waren, zooala u Immers .greet, zusters, en
toen haar vader, «tlerf, ontstond er we
gens de door haar nagelaten, ten deele
zeer waardevolle Juweelen, allerlei gewir
war tusschen hen. Vooral deze verwensch-
te „vllnderbroche werd een ware twist
appel. daar belde zusters er aanspraak
op maakten. Tenslotte echter werden de
^"rechten van mijn vrouw ook door myn
nog Schoonzuster als de meest geldende er
kend, en het was alleen aan onze wel
willendheid toe te schrijven, dat zy de
afgifte altyd maar weer onder allerlei
voorwendsels kon uitstellen.".
„Een kostelijk verzonnen sprookje
alleen Jammer dat het maar een sprookje
is. Mevrouw Halier heeft voor het ge
recht wider eede verklaard, dat het sie
raad efn geschenk van haar man is-ge
weest, die de broche op kun huweiyks-
reis in Parijs heeft gèkocht."
Van Ranten beet zich op de lippen tn
wierp een boosaardigen blik op den spre
ker, maar ln de volgende seconde speelde
het overmoedige, spotachtige lachje weer
om zyn mond.
„Als ze dat gezegd heeft, dan heeft ze
of gelogen of ze heeft zich vergist. En
u moet zelf toch wel het beste weten,
hoe gemakkelijk zooiets ln een oogenblik
van opwinding of verlegenheid een ge
tuige kan overkomen. Dus de vlinder
broche behoorde myn vrouw toe en na
haar dood aan myn dochter. Toen ik op
den^bewusten dag het étui tusschen de
kui^ns van een divan aantrof, waar het
op de een of andere wonderbaariyke
wyze verdwaald moest zyn. en toen ik
de teeds byna in het vergeetboek ge
raakte broche daarin ontdekte, handel
de lk niet slechts in goed vertrouwen,
doch zonder twyfel ook volgens myn
goed rechtM toen ik het sieraad mee
nam." 1 Wordt vervolgd).