(e-uitfofoti!
NIEUW
j"~~HR^htszakên~~
Uit ons Regeeringshuis
Telegrammen
Schoonhoven j
„CpktöUtH hots''.
Plaatselijk nieuws] et
Kerk en School
Nieuws ln een paar I
regels j
.Mijnhardtje
TKIJDAO 17 NOVEMBER 19J»
PRINS BERNHARD AAN HET OOST
FRONT.
•s-GRAVENHAGE, 17 Nov. Prins Bem-
hard heqft heden in opdracht van de
Koningin een bezoek gebracht aan het
Ooatfront van de Vesting Holland.
STORMW AARSCHU WING SDIENST.
DE BILT, 17 Nov. Hedenmorgen om
40 uur geseind aan alle posten: Atten-
tlesein neer.
DE NIEUWE FOOLSCHE STAAT.
KOPENHAGEN,' lit $ov. Volgens den
BerHJnschen correspondent van „Politi-
ken" voert Duitschland onderhandelin
gen met vooraanstaand^'ffcrsonen in Po
len over de vorming vfüft ten regeering.
die het bewind zal overnemen over een
nieuwe Poolsche staat, «olgens een ont
werp naar het model wen het protecto
raat Bohemen en Moravië..
•v
CANADA'S OORLOGSUITGAVEN.
LONDEN, 17 Nov. Het dagblad Ottawa
Evening Citizen schrijft, dat Canada
naar raming ruim 140 millioen pond
sterling zal uitgeven voor oorlogs
doeleinden in het eerste oorlogsjaar. Men
verwacht, dat het plan voor de oefening
van een luchtmacht in het eerste Jaar
tusschen de 50 en 00 millioen pond zal
kosten.
NIET DE SCALA SHELL.
JOHANNISBURG, 17 Nov. Een officier
van de vlootcontrole te Durban heeft he
denavond verklaard, dat het schip, dat
ten N.O. van Lorenzo Marques vergaan
la, de „Africa Shell" was en niet de Scala
Shell", zooals men vermoedde
Inderdaad mag redelijkerwijze van elk
commissielid verwacht worden, dat hij
zijn meening over een bepaalde zaak uit
spreekt, doch dit zelfde lid sou zich 6611 goede vangst heeten,
schuldig maken aan grove onvoorzich
tigheid, wanneer het zich in belangrijke
geVallen waagde aan een uitspraak op in
tuïtie. Dat meer leden er zoo over den
ken, las ik tot mijn vreugde aan het alot
van de laatste zin van Uwen brief.
Tenslotte wordt nog opgemerkt, dat B.
en W., vooral mijn vragen 2 en 4 schij
nen gezien te hebben in een geheel an
der licht, dan waarin zij werden gesteld.
Niet étn vraag waa op iets anders ge- keuae van zijn medewerkers. Dat
richt dan op het belang van en voor on- niet zeggen dat de MM.M.-ers niet
ben gepleegd. Zijn buit beetond daar uit aoen niet sterk te aijn: de laatste drie
gouden ringen, vleeech en een vulpen- wedstrijden werden alle verloren Zij
houder. Zijn aanhouding mag dus stellig zullen dan ook alles In het werk stellen
WEERBERICHT.
Naar waarneming in de morgen van
17 November.
ze gemeente.
Opmerkelijk was een meening.
CABARET-AVOND.
Willy Hensbergen heeft gisteravond
met zijn Midnight Melody Makers (waar
om toch altijd die Engelsche namen
voor Hollandsche orkestjes?) weer een
cabaret-avond gegeven, waaraan ook een
aantal andere artlsten medewerkte. We
kunnen niet zeggen, dat Willy Hensber
gen ditmaal gelukkig la geweest in de
wil
in
Verwachting tot Zaterdagavond:
Matige, tijdelijk krachtige, Zuid-Weste
lijke tot Westelijke wind; betrokken tot
zwaar bewolkt; nu en dan eenige regen/
om zich Zondag te herstellen. Maar als
A.8.V. speelt, voor wat zij waard ia, kan
uit deze wedstrijd wel een puntje behaald
worden.
A-S.V. 3 heeft wederom het rijk al
leen met een thuiswedstrijd tegen Haas- weinig verandering in temperatuur,
trecht 3. De derde elftallers slaan dit
Jaar een uitstekend figuur en we ver
wachten dan ook, dat beide puntjes in
de wacht gesleept zullen worden. A.S.V.
2 la Zondag vrij.
Waterstand:
Schoonhoven hg. water 9.uur, 184 M.
Keulen stand 3 83 M., val 0.10 M.
Maastricht 18 Nov., 42 23 M., val 0 08M
welke
de smaak vielen, Integendeel, zij oogstten
groote successen met hun fenomenaal
KOOPJES, NAAIMACHINES
Nauman van f 85 nu I 35.
men nog deze week tegenover my uitte spel, doch we bedoelen den conference Üritzner van f 70 nu f 25.
SECRETARIE EN DISTRIBUTIEBUREAU
Benoemd ls tot tydeiyk ambtenaar by
de dlstributiedienst de heer P. de Jong,
thana werkzaam op het kantoor der gas
fabriek. Ala volontair ter gemeente-se
cretarie is toegelaten de heer W. Blan
ken te Bergambacht.
HUISHOUDKUNDE.
MeJ. J. F. Scheer la aan de Dordrecht-
•che Industrie- en Huishoudschool ge
slaagd voor het diploma huishoudkundi
ge.
DE RIOLEERING.
Het raadsbesluit van 9 November,
waarby aan de firma E. Sanders Co.,
te Gouda de aanleg van de rloleering
werd opgedragen, la reeda Woensdag door
Ged. Staten goedgekeurd. Er is al een
aanvang gemaakt met het werk Op de
Albrecht Beylinggracht is een directie
keet gebouwd.
ANTWOORD AAN B. EN W.
De beer Woudenberg repliceert.
Het raadslid P. W. Woudenberg heeft
naar aanleiding van het antwoord van
B. en W. op zyn vragen, de volgende re
pliek ingezonden.
Een voorraad bodemspecie van den te-
genwoordlgen inhoud en aan uitzakken
onderhevigen vorm werd nog nimmer op
bedoelden loawal opgeslagen. Het verband
tusachen de substantie, waaruit een bad
huisje op betonvoeting bestaat en die
van slibhoudend zand- is met het oog op
het gevaar van uitspoeling volkomen on
begrijpelijk. Dat de opgeslagen bodem-
«pecie voor een groot deel uit klei be-
•taat, kan iedere deskundige betwisten,
daar er nog altyd verschil gemaakt be
hoort te worden tusschen klei- en rivier
slib. Men verkoopt immers geen klei voor
14 cent per kub. M. Bovendien: zelfs on
geroerde uiterwaardklei is sterk vatbaar
voor uitspoeling, wat bewezen wordt dood
de sterke afkalving van de klei-oevers
langs de groote rivieren.
Dat ik ondervinding zou htbben in
zake het moeilUk verkrygen van schip
pers voor vervoer van materialen, laat ik
voor rekening van Uwen adviseur, ik
wist dat niet; ik vraag mij alleen af ,ho?
Uw adviseur dit kan zeggen, waar zulks
geenszins het geval is. Integendeel.
De bewering Inzake bordering van
de werkloosheid teat ik ,m^ar voor wat
zy is.
By het geven van een advies mag een
commissielid eisrirafl* hem in be"
langrijke aangelegenheden behoorlijk tij
tot nadenken wordt gegeven, vooral i
gevallen, waarin duizenden guldens ot
het spel staan. Een convocatie zond
agenda, zonder ter visie-ligging van b
schelden enz., onthoudt aan de commi
steleden de mogeiykheid tot rijpelijk,
overdenking en voorbereiding van h
antwoord. In weinig beteekenende g
vallen kan deze voorbereiding gem.
worden, doch in aangelegenheden v:
ingrijpenden aard op de gemeente-fina.
ittlèn heeft een advies alleen dan de vei
otechte waarde, als het goed gefundeeici
la, hetzy in negatieven, hetzy in positie-
en welke ik hier even herhaal: „Alles
wat het raadslid Woudenberg in den
Raad naar voren brengt, la by voorbaat
gedoemd tot verwerping".
UITDEELING SPUS EN BRANDSTOF.
De Instelling ter uitdeellng van warme
spys en brandstof aan behoeftigen te
Schoonhoven, opgericht den 27 October
1832, heeft in haar jaarvergadering be
sloten, voor de komende winter geen be
roep te doen op de offervaardigheid van
de inwoners van Schoonhoven.
Uit de overschotten van de militaire
menage wordt aan de behoeftigen reeds
warme spijs verstrekt, zoodat een uit-
dee.ing van soep thans overbodig is ge
worden.
Wel zal, evenals andere Jaren, brand
stof beschikbaar worden geöteld; de kos
ten, hieraan verbonden, hoopt de instel
ling uit eigen middelen te kunnen be
strijden.
HÉT „SFOORTJE" JUBILEERT
IN STILTE.
Het zilveren jubileum van de spooriyn
GoudaSchoonhoven is zooals het
zich reeds liet aanzien - zonder fees
telijkheden voorbijgegaan. Dat niettemin
het personeel aan deze herdenking be-
teekenis hechtte, is wel duideiyk geble
ken uit twee bloemstukken, die het. ver
gezeld van een felicitatie-oorkonde,
heeft aangeboden aan den heer J.
Groezbeek, omdat daze, zooals gemeld,
al die 25 Jaren als spoorwegarts ls op
getreden.
Voor het overig* ia het jubileum van
het lyntje alleen opgevallen door de
versierde locomot.even. een attentie van
particulieren, hoofdzakeiyk uit Bergam
bacht. Van de zyde van Schoonhoven is
bij dit Jubileum geen initiatief tot
feesteiykheden of huldigingen genomen.
OPLICHTER GEARRESTEERD.
Gedurende eenige maanden reeds had
den hier ter stede voortdurênd oplichtin
gen plaats, waarvan verschillende zaken
lieden de dupe werden. In het byzonder
waren dat sigarenwinkeliers, slagers en
rijwielhandelaren. Al spoedig bereikten
de politie daarvan berichten en ook ons
waren deze geval.en ter oore gekomen.
Om een mislukking van het onderzoek
naar den dader te voorkomen, ging de
politie in stilte te werk en maakten w.j
er geen melding van.
üratis thuis om te probeeren
Repareeren, inruilen.
J. C.TI NUUWPOORT
de tooneelspelera. Kun optreden Singer f 2a, f 20, f 15.
maakte een zeer dilettanterige indruk Lada (nieuw) f 63.50.
en de zaal sprak dan ook openlyk haar
afkeuring uit over den conferencier, die
geen Nederlandsche taal kende, over de
„tooneelspelers" die geen stem hadden
en zich niet op de planken konden be
wegen, doch desondanks zich uitgaven
voor zangera en artiaten. Allleen de ac
cordeon-solist was veel beter dan de vo
rige maal. zyn spel en het optreden
van de M.M.M.-band vormden een oase
in een woestUn van stumperig optreden
der cabaretiers.
We hopen, dat de heer Hensbergen een
volgende avond zich meer passende me
dewerkers by zyn band zal kiezen.
Op hoL
Ameide. Donderdagmorgen sloeg het
paard van den heer D. Kool met een wa
gen achter zich vanaf den Dam op hol.
De hoek Franschcstraat-Nieuwstraat kon
het dier niet omkomen en het liep aan
het café van de wed. Diepenhorst tegen
het onderraam, dat geheel vernield werd.
Het paard kreeg een zoodanige verwon
ding aan de kop, dat deze door een die
renarts moest worden gehecht.
Vrijdag 17 November: Op Ï2 05, onder
22 08 Zaterdag 18 November: Laatste
Kwartier.
lu het nummer van heden
plaatsen we het eerste ge
deelte van het nieuwe feuil
leton, getiteld:
Een boelende roman van
liefde en trots v. Violette Carr.
MIEDEMA-BIOSCOOP.
Gebroeders Miedema brengen deze
week weer een beroemd geworden film,
die in alle groote steden vele weken werd
geprolongeerd. Het is ,.De pastoor van
Kirchfeld" met in de titelrol Hans Jaray,
die een zeer sympathieke en ontroeren
de rol speelt. De bekende Wiener S&n-
gerknaben verluchten de film met hun
zang. Deze rolprent brengt de moeiiyke
loopbaan van een Jong pastoor In een
Oostenrijksch bergdorp met zyn vooroor-
deelen en veeten in beeld.
Als tweede hoofdfilm wordt vertoond:
„Het Dulvelslegloen", een verhaal van
een geheel ander genre met spanning en
sensatie. De hoofdrol wordt hier vervuld
door den zingenden cow-boy Dick Fo-
ran. Men ai* voorts de advertentie In dit
nummer.
KAMERS VAN KOOPHANDEL
DORDRECHT.
By de Woensdag gehouden verkiezing
werden voor de afdeeling Grootbedrijf
alle aftredende leden gekozen verklaard,
daar het aantal gestelde candidaten ge
lijk was aan dat van de te vervullen va
catures. Herkozen werden dus verklaard
de heeren: C. J. van Helden te Rotter
dam, A. van Houwefling te Peursum, H.
A. Looyen te Gorinehem, J. T. Visaerte
Papendrccht en L. P. A. J. Wyers te Dor
drecht.
Voor de afdeeling Kleinbedrijf kleefde
aan een der verklaringen een vormge
brek en derhalve moest deze ongeldig
Ameide. Dezer dagen is hier een eol-
lecte gehouden voor de N.C.O.V., voor de
8chool voor Schipperskinderen, welke
ruim f 44 opbracht.
Woensdag had mej. C. de Bruin het
ongeluk in haar woning vanaf de vlie
ring op de zolder te vallen, waardoor zy
een nekspier en een been bezeerde. ZU
moet het bed houden.
Bergambacht. De heer C. W van den
Dool slaagde deze week voor het mid
denstandsdiploma.
Het wederayd&ch geduld is nu beloond. woMfn verklsarA Hangende de
gunt Ha» 1 o rlfl „a «l.t..1..1.g
want het is de poutie gisteren gelukt,
den dader te arresteeren. Dit bleek te
zyn de UJ-Jarige V. uit Vllst.
De Jongen heeft bekend, zich hier aan
een tiental gevallen van oplichting te
hebben schuldig gemaakt, waarbij hij
ongeveer 500 sigaren, 12 pond vet, vieesch
en worst, een paar eiectrlsche njwlel-
lantaams, zaklantaarns enz. wist te be
machtigen. V. kocht steeds onder een
valsche naam, wat het onderzoek heel
moeiiyk heeft gemaakt.
De verdachte heeft bekend, ook te
verschillende oplichtingen te heb-
termijn
van beroep, kon voor deze afdeeling de
ïyat van gekozen candidaten nog niet
worden opgemaakt.
PACHTKAMER KANTONGERECHT.
By Kon. besluit van 9 November ls aan
den heer W. van Vliet' op zyn verzoek
eervol ontslag verleend als plaatsvervan
ger van het 2de lid van de pachtkamcr
van het Kantongerecht te Gouda.
Voetbal voor Zondag.
Ammerstol. Zondag gaat A.S.V. I op
bezoek bU Dilettant I te Krimpen a d.
Lek. De Krimpcnaren schynen dit sei-
- gw.aden met iuc-ua, is te Va—.a.».,
den grond ge». .u wS *.u.g»ngcn om het setup vlot te sleepen, misluk
ken, aai JU£Ö d* jading op strand *-*«9
ARNHEMSCHE ORKESTVEREENIGING.
Gouda. Woensdag 22 November zal ter
gelegenheid van het 60-jarig bestaan der
A.O.V. een jubileum-concert gegeven
worden. In de halve eeuw heeft deze ver-
eenlglng vele stormen doorstaan.
Het Jubileum-comité zal op die avond
een beschenk aanbieden.
Het Jubileum-concert zal werkeiyk
een feestconcert worden. Niet alleen door
.et programma, maar ook doordat het
eerste gedeelte gespeeld zal worden ln
costumes van 150 jaar geleden.
CONCOURS.
Gouda. De gem. zangver „Gouda" orga
niseert ter gelegenheid van haar 35-Ja-
rig bestaan een concours voor zang en
muziek op Zaterdag 11 Mei en Maandag
31 Mei (2de Pinksterdag) 1940.
Groot-Ammers. Voor de Vrijw. Bur
gerdienst in deze gemeente hebben zich
83 personen opgegeven.
De varkenspest in deze gemeente
is thans geheel geweken.
Haastrecht. In de op Donderdag door
de notarissen F. H. Kooyman te Velp en
K. Zeevat te Haastrecht in de „Zalm" te
Gouda gehouden afslag van de bouw
manswoningen „Welgelegen" en „José-
phina's Hoeve", orider deze gemeente,
werden de beide woningen gekocht door
A. T. Kuhn te Amersfoort. De woning.
„Welgelegen", ingezet op f 42 300 bracht
f 40 700 op. De woning „Josephlna's Hoe
ve", Ingezet op f 45.800 bracht f 49 920
op. De woningen brachten dus ru:m
f 2000 per H A. op.
Collecte.
Lekkerkerk. Morgen zal hier de col
lecte gehouden worden ten bate van het
Algemeen Steuncomité 1939, welke de
burgemeester gaarne en harteiyk aan
beveelt.
Moercapelle. Eierenveiling Donderdag
16 November Aanvoer 3484 stuks. PriJ-
zen: Kippeneieren f 5.55—f 8A0, hen
eieren f 3.90—f 4.80, alles per 100 stuks.
Slippen.
Nieawerkerk a.d. IJuel. Door de aan
houdende regen der laatste dagen en het
nog steeds drukke verkeer met bieten
wagens ls het slipgevaar zeer groot. Op
verschillende plaatsen zyn waarschu
wingsborden aangebracht.
Nieuwerkerk a.d. UsseL Woensdag is
de handelaar A. de Jong, uit Rotterdam,
die met zyn motorcarrier vanaf de le
Toehfcweg de rijksweg Rotterdam
Gouda wilde oversteken, door een uit de
richting Rotterdam komende personen
auto gegrepen. De koopman werd met
een ernstige* wonde naar een der Rotter
damse he ziekenhuizen overgebracht.
Voetbal programma.
Néww-Lekkerland. Zaterdagmiddag
speeèt Excelsior I op eigen terrein tegen
Oranje-Wit I van Dordrecht.
Excelsior II gaat op bezoek by Oraaje-
Wtt IL
Te Klnderdyk speelt Zwerver n tegen
RUsoord II van Rljsoord. Zwerver I gaat
amaf AJUiL Uü.1. AmhaclU.
Nieuw-Lekkerland. Een tweejarig kind
van P. v. d. T. aan de Middelweg ge
raakte Woensdag in een onbewaakt
oogenblik ln een sloot achter de woning.
De moeder bemerkte bUtyds het onge
val. begaf zich terstond gekleed te wa
ter en wist haar kind behouden op het
droge te brengen.
Nieuwpoort. De heeren C. Heyboer en
M de Rooy zyn herkozen als notabel de;
NR. Kerk.
SUedrecbL Hoog water. 19 Nov. 10.43
uur, 20 Nov. 11.40 uur, 21 Nov. 12.55 uuzj
22 Nov. 1.35 uur, 23 Nov. 2.40 uur, 24
Nov. 3 30 uur, 25 Nov. 0.10 uur.
Zevenhuisen. Veiling op 15 November.
Aangevoerd 8545 eieren. Prijzen: Kippen
eieren f 5.858.50, henneneleren f 4.55
—5, eendeneieren f 2.85—3.75, alles per
100 stuks; hanen f 075—0.05, kippen
f 0.05—685, eenden f 0.75 en konljne»
f 1.802 per stuk.
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Herklngen, cand. A. G
Haring te Giessendam.
De burgemeester van Long Beach
(de bekende badplaats by New York),
Edwards, en diens ïyfwacht, zyn ln zijn
woning door een politle-agent ln de rug
doodgeschoten. Het zou hier een wraak
neming betreffen. Een groote menigte
trachtte den moordenaar, die zich vrij
willig by de politie aanmeldde, te lyn
chen.
Gapt. Garland Peyton van het bu
reau voor grondonderzoek In Georgia,
heeft een goudader ontdekt, welke naar
berekening 80 000 dollar per ton oplevert.
De goudader bevindt zich in Bonanzo
Shute. een der oudste goudmynen van de
Ver. Staten. De nieuwe ader ls ongeveer
5 c.M. dik en van onbekende diepte en
maakt de indruk van een onafgebroken
goudlint. Er wordt geen goldrush ver
wacht, omdat al het land ln de buuri
particulier bezit ls.
r- De seismograaf van het Franklin-
Instituut heeft Woensdag een aardbe
ving van groote hevigheid geregistreerd.
De schok duurde tien seconden en werd
gevoeld in de staten Pennsylvania, New-
Jersey, Delaware en Maryland. In het
Zuid-Westen van New Jersey hebben hui
zen op hun grondvesten getrild, doch tot
nu toe is geen schade gemeld. De haard
van de beving kon niet worden vastge«
steld.
De beruchte „gangster" Al Capone
is Donderdagmorgen uit de gevangenis
te Lewisburg in Pennsylvanie vrijgela
ten. Later is Capone ter observatie en
voor het ondergaan van een behandeling
in een ziekenhuis te Baltimore opgeno
men. De aard van zyn ziekte is niet be
kend. De doktoren weigeren andere me-
dedeelingen te verstrekken.
HET STROOPERSDRAMA TE
WADDINXYEEN.
Op 30 November komt voor het Am
sterdamse he Gerechtshof in behandeling
de zaak betreffende de aanslag op rijks
veldwachter C. v d Hoef, waarin de
Hooge Raad ht„ w^aüe-beroep toewees.
5 derdeblad
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT Schoonhovenschc {courant
VRIJDAG 17 NOVEMBER 19»
Zitting van Dinsdag.
(Vervolg van ons nummer
van Woensdag).
De heer BAAS (a.r.) is van oordeel,
dat de regeering Inderdaad niet door den
oorlog is verrast. Men was goed voorbe
reid. De moeiiykheden zullen by een
langdurig conflict grooter worden. Da
gemaakte fouten zullen ernstigere gevol
gen hebben dan anders.
De regeering ls direct* aansprakelijk
voor Iedere gemaakte fout by den in- en
uitvoer, nu de regeering deze centrali
seert. Natuurlijke correctie ls uitgesloten.
Wat de distributie en de prijsopdrij
ving betreft, ieder zal de genomen maat
regelen kunnen bewonderen, ais men
gich de eerste maanden van den oorlog
van 1914 herinnert.
Het ls niet redely k, dat een groot deel
van de lasten op de schouders van den
kleinen middenstando wordt gelegd.
De heer VAN KEMPEN (L.) is van
oordeel, dat er van speciale voorraad-
vorming voor het geval van oorlog, geen
sprake was. Er ontbrak nogal het een en
ander aan de organisatie, in den aan
vang.
De contingenteerlngen ziet spr. zoo
danig, dat die vaak onontbeeriyke dien
sten hebben bewezen. Opheffing nu in
den vorm van een „groote schoonmaak"
ls niet Juist. Men mag vreezen, dat de
industrie minder voorraden gaat inslaan,
zoodat de markt afhankeiyk wordt van
den Invoer.
In de pryzènpolitlek mist spr. de vaste
UJn; er zyn te veel onzekerheden. Dis
tributieregelingen en de toepassing van
de Prysopdryvingswet worden door el
kaar gehaald.
Wanneer de pryzen niet tot maximum
prijzen worden verklaard, dan gaan de
prijzen steeds naar boven.
De heer VAN DER WE IJ DEN (R-
K hoopt dat de minister weerstand zal
weten te bieden aan den aandrang om
de landbouwende bevolking haar redely-
ke belooning te ontnemen.
De boerenstand gevoelt er niets voor,
ln de 'rubriek „ongelukken" geplaatst te
worden. De landbouwende bevolking zy
zich bewust van haar verantwoordeiyk-
held en stelle vertrouwen in den minis
ter.
Scheuren ls wenscheiyk; spr. geeft den
minister in overweging een hoogeren
prijs te bepalen voor de op gescheurd
land geteelde producten. Een sclieurpre-
mie geeft niet den waarborg, dat ook
producten zullen worden geteeld.
Als de aanvoer bhjft stagneeren, zal
de veevoederpositie moeiiyker worden.
Aardappelen en roggegrles komen aan
alle moeiiykheden tegemoet.
Vele ondernemers zitten op hooge las
ten; de kapitale rechten moeten biyven
betaald worden. Spr. vraagt daarom een
maximum-rente voor het bedrijfsleven
voor te schrijven.
Men schorte
de teeltbeperking voor varkens
en rundvee
op De rlchtprys ls reeds zeer aanzleniyk
gedaald; slechts 60 pet. van het varkens
voeder wordt toegewezen. Schorsing van
de teeltbeperking voor rundvee brengt
mede van kracht worden van de oude
regeling.
Spr.''wijst nog op het besmettingsge
vaar; door het merken van de varkens
wordt de varkenspest in niet geringe
mate verspreid. Men neme al het onpro
ductieve vee uit de markt.
De consument betaalt 16 17 cent, de
boer krijgt 8 k 9 cent voor een liter melk.
Men zie dit vraagstuk onder de oogen.
De melkhandel moet meer gecentrali
seerd worden.
De heer VAN DEN WAERDEN
<6.D.) bespreekt mededeelingen van den
minister over het Centraal Bestuur voor
de Statistiek, ook het toegepast natuur
wetenschappen k onderzoek en een orga
nisatie, buiten de departementen om.
De heer Groen over de be
langen van den tuinbouw.
De heer GROEN (RK. acht het niet
Juist, <Je teeltver^unning niet te besten
digen voor de tuinders, die minder dan
10 h a. bebouwen. Dtzc maatregel is niet
gerechtvaardigd voor onze voedselvoor
ziening, daar de daar gekweekte produc
ten voor onze voedselvoorziening van
groote waarde zyn.
Spr. ls verheugd, dat het standpunt
ten aanzien van den landbouw niet ls
gewyzigd. zyn wy er echter zeker van,
dat na den oorlog een andere landbouw
politiek zal worden gevoerd.
De heer HILGENGA (8D.) .heeft
ln het algemeen voor 's ministers land
bouwbeleid en werkkracht waardeering,
die nog is toegenomen nu de minister
het standpunt va nde redeUJke belooning
heeft ingenomen.
De landarbeiders
worden niet vergeten, 'doch hun directe
belangen worden toch niet zoo gediend
als gewenscht ware. Dé minister had
yoerwaarden kunnen stellen ten gunste
van de landarbeiders by de bepaling van
de hoogere productieprijzen.
Thans moeten de arbeiders den land
bouwers verzoeken byslag te verstrekken
Zy zyn geheel aangewezen op de welwil
lendheid van de werkgevers.
De Nederlandsche landbouwers kunnen
ln 't algemeen niet worden vrij gelaten.
Spr. wUst er op, hoe arbitrage steeds
moest worden opgelegd.
De heer BIEREMA tegt, dat de
landbouw een eigen departement vraagt;
dit ware inderdaad een bhjk van waar
deering. Spr. vraagt hiervoor nogmaals
de aandacht van de regeering.
Beschikken wy over voldoende voor
raden en wat doet de regeering daar
voor? Wat het veevoeder betreft, betwy-
felt spr., of daarvan voldoende voorraad
is gevormd; de plannen zyn op papier
gebleven. Het ls waar, dat voldoende
menschen-voedsel wordt geoogst om dit
alls veevoeder te doen dienen, doch meer
zorgvuldigheid had kunnen worden be
tracht.
Het heeft spr. verheugd, dat geen
scheurpllcht zal bestaan. In de* vorigen
oorlog hebben wy de gevolgen daarvan
gezien.
Spr. behandelt de exportregeling van
de zuivelproducten. Die regeling was lo
gisch, doch wanneer zy geregeld wordt
gecontinueerd, dan leidt zy tot verstar
ring. In 1935 ls men aan de „vrije fa
brieken" tegemoet gekomen, doch deze
voelen nog altyd de zaak als onrecht
vaardig. De minister make aan deze ach
terstand een einde.
De vergadering wordt verdaagd tot
Woensdagmiddag.
Vergadering op Woensdag.
LANDBOUWCRISISFONDS.
Woensdagmiddag is de behandeling van
de begrootingen van Economische Zaken
en van het Landbouwcrisisfonds voor '40
voortgezet.
De heer VAN DEN HEUVEL (AR.)
zeide het voor het overgroote deel met
het beleid van den minister eens te kun
nen zyn. Op enkele punten moest hy een
afwykend standpunt verkondigen.
Ons volk kan dankbaar zyn voor het
geen er ls gebeurd. De prijzen voor de
landbouwproducten voor 1939 zyn rede
ly k te achten; slechts die voor peul
vruchten en suikerbleten zyn wat hoo-
ger. In elk geval krygen we niet de ab
normaal hooge pryzen als in den wereld
oorlog.
Inzake renten, pachten en huren moet
groote waakzaamheid worden betracht.
Voor pachtverhooging ls nog geenerlei
aanleiding aanwezig. Renten en huren
van woningen behooren onder de Prys
opdryvingswet te worden gebracht; voor
instelling van huurcommlssies ia geen re
den.
De heer WIJNKOOP (CP.) zeide
den terugkeer van dezen minister niet te
kunnen toejuichen, wiens richtprijzen- en
afslachtlngspolitiek door de communisten
altyd ls afgekeurd.
De Regeering had er in de eerste plaats
voor moeten zorgen, dat voldoende voed
selvoorraden voor mensch en dier aan
wezig waren.
Wat de landbouwbelangen ln het bij
zonder betreft, betoogde spr., dat voor
een betere belooning moet worden ge
zorgd, welke een behooriyk bestaan aan
de boeren waarborgt. De Regeering heeft
wel iets gedaan, maar lang niet genoeg.
De heer wynkoop besloot met de In
diening van twee moties, die niet vol
doende ondersteund werden.
De heer WEITKAMP (C.H.) zeide,
dat hy zich niet met de landbouwpolitiek
van dezen minister kon vereenigen. Hy
wees erop, dat de boeren nog altyd niet
op de plaats zyn aangekomen, waar zy
hooren;
men waardeert hen lang
niet genoeg
en men ziét het belang van den land
bouw onvoldoende ln. De jongste prijs-
verhoogingen, door den iplnlster vastge
steld, zyn geheel verantwoord, doch de
motiveering was niet sympathiek, gezien
het beroep op den oorlogstoestand.
Vermindering van pacht aal de verla
ging van de prijzen niet kunnen bevor
deren, daar de helft van onzen bodem
eigen grond ls. Alleen als alle lasten ge
annuleerd zouden worden, zou het plat
teland uit den nood zyn.
De heer DROESEN (RK.) stemde
over het algemeen met het Regeerings-
beleld ls. Door het ingrijpen der Regee
ring la hier en daar in de landbouwbe
drijven stagnatie ontstaan, hetgeen ech
ter niet in alle opzichten te voorkomen
was. Gelukkig is de veeVoederpositle nog
niet zoo slecht, dat tot drastische inper
king ln de gemengde bedrijven moet wor
den overgegaan. Maar als daartoe moet
worden overgegaan, zyn ln de eerstè
plaats de pluimveehouders (en de var
kenshouders de slachtoffers.
De heer SCHILTHUI8 (VD) oor
deelde, dat ten aanzien van de voorraad-
vckrroijxtr luist te werk wax gear**n. Wat
de voedselvoorziening betreft staan we
er gunstiger voor dan in 1914; toch zul
len we van buitenaf moeten invoeren. Uit
de centrale provincies heeft men tenslot
te veevocdervoorraden naar het Westen
overgebracht.
De getroffen maatregelen, ook van den
Invoer van Regeeringswege hebben vrij
wel algemeen Instemming gevonden.
Spr. betreurde de verhooging van den
margarlneprys met het oog op de minst-
draagkrachtigen. Hy achtte de koppeling
van margarineprijzen aan de boterprij-
zen verkeerd en drong aan op het vin
den van een andere methode.
De heer ir. H. V O S (s.d.) zegt, dat
thans een groote macht is gelegd ln han
den van de onvoorbereide nieuwe rijks-
bureaux. Hy dringt aan op een lyst van
deze bureaux en da qualiteiten, waarin
de zittinghebbende personen zyn aange
zocht. Spr. vreest, dat in die commissies
de concurrentie lustig zal worden voort
gezet.
Wanneer heeft de minister in de sa
menstelling Ingegrepen en ln welk geval
zal hy dit nog doen?
Wat de landbouw betreft, ls de minis
ter achteruit gegaan. Men krijgt den in
druk, dat men hier te doen heeft met
een minister van landbouw (voorstander
van staatsingrijpen) en een minister van
handel en nyverheid (tegenstander van
staatsingrypen). De synthese ls: oppor
tunisme.
Wat i« terechtgekomen van het toege
zegde werktuigencredlet voor den lndus-
trieelen middenstand? Het instituut van
de industriefinanciering heeft niet aan
de verwachtingen beantwoord.
De heer dr VOS (lib.) ziet tragiek in
den ontwikkelingsgang van
den kleinen middenstand.
Reeds voor de oorlog was de nood ln de
middenstand hoog. Spr. hoopt, dat de
regeering eenmaal ln staat zal zyn om
aan ouden van dagen in de middenstand
tegemoet te komen. Deze minister heeft
een begin gemaakt met het leggen van
een basisvoor den middenstand. Thans
kom£ plotseling de oorlog, die een zeer
funeste* Invloed uitoefent op de geno
men maatregelen voor de middenstand.
De verkoop wordt bemoeliykt door de
prysverbpoging. De middenstander draagt
alles. De toestand ls thans niet minder
dan catastrofaal. De middenstand zelf
had reeds maatregelen genomen. Hier
geldt thans: het leven gaat boven de
leer. De kleine middenstanders moeten
eerst hun zaak opgeven, voordat zy voor
steun ln aanmerking komen. Dit is ln
strijd met de Armenwet.
Spr. bepleit soepelheid in de credlet-
verleening. De bedoeling ls niet het ver
strekken van bydragen fonds perdu.
Spr. bepleit bescherming van de vast
gestelde pryzen van merkartikelen, re
geling van het cadeaustelsel, herziening
van de wet op de opruimingen en uit-
verkoopen en maximum rente voor de
winkeliers, die aangesloten zyn by be
ta alzegelkassen. Hy dringt aan op een
registratie van de bedrijven en regeling
van de markt- en straathandel.
De heer VAN HOUTEN (c.du) be
pleit een afzonderiyk departement van
landbouw. Psychologisch zou Instelling
daarvan thans een Juiste daad zyn.
De pachten stygen door verskillende
oorzaken. Veel te hooge pachten worden
goedgekeurd. Korte pachttyden van een
tot drie Jaar en hoogere pryzen zyn ln
strijd met de wet. Men heeft zelfs beslo
ten de normen niet te verlagen.
De
kleine pachters
komen ln zeer moeiiyke omstandighe
den. Pachten van 150 tot 200 gulden per
h.a. worden door de Gronlngsche pacht-
kamer goedgekeurd. Dit "brengt onrust
op het platteland. Kan deze ongemoti
veerde prysopdrijving met de Prysop
dryvingswet worden bestreden? De pach
ten waren reeds te hoog. Dit euvel moet
gestuit worden. Vooral de gemobiliseerde
pachters ondervinden last.
Men stabiliseere de pachtprijzen. De
kosten van den boer worden hooger. Spr.
is het met den minister eens over de
noodzaak van prysverhooging van de
landbouwproducten. Met de koppeling
aan de huidige omstandigheden ls spr.
het echter niet eens.
Deze minister is de opperboer van Ne
derland. Dit ls noodlg, doch hy zy con
sequent en wake tegen te hooge grond
en pachtprijzen. De minister benutte
zyn kans. De pachter behoort de helft
van een eventueele scheurpremie te ont
vangen. Ook mag men de veehouders
niet ln armoede laten. Men scheure al
leen ln streken met gemengde bedrijven.
Spr. wyst nog op de bezwaren voor den
kleinen middenstand van een ongedeel
de toewyzing by distributie.
De heer LOERAKKER (uk.) vraagt
de zuivelfabrieken op te nemen ln de
crisis-organisatle-beschikiking Er kan
heel wat gedaan worden om de positie
van de landarbeiders t regelen.
Spr betwijfelt, of de boomkweekerij
met den steun van een millioen zonder
stoornis verder kan gaan. Ook de drie
millioen voor het bloembollenbedryf is
lang niet voldoende.-
De heer BTUMPKU behandelt
den middenstand. De moeiiykheden voor
dien stand zijn door de maatregelen te
gen prysopdrUvlng toegenomen. Doch
het doel is bereikt. Verantwoorde prijs-
verhoogihg is natuurlijk toegestaan. De
minister zal zich niet hebben behoeven
te beklagen over de medewerking der
middenstandsorganisaties. Helaas zullen
de gedragingen van velen individueel tot
verder gaande maatregelen moeten no
pen. Lage prijszettingen, met name van
de suiker, zijn ongezond. Spr. bepleit
voorts crcdletverleening voor den mid
denstand. De aandacht van den minister
van financiën worden hierop gevestigd.
Het cadeau-artikel moet worden afge
schaft; niemand zal er, onder de huidige
omstandigheden, schade van hebben. De
grootste cadeau-gevende firma heeft met
dit stelsel gebroken.
De heer VAN DER GOES VAN
NATERS (s.d.) bespreekt de ordening.
D# echt* aiin niet rond, maar hartvorm!*.
De minister geeft in dit verband aan de
Ondernemersoveneenkomstenwet de voor
keur. Spr. heeft Indertijd reeds bezwaren
tegen samenstelling en bevoegdheid van
het betreffende orgaan geuit.
De eerste eisch is een alzydige en even
wichtige vertegenwoordiging van belang
hebbenden.
Dp richtiyn voor de Bedryfsvergunnln-
wet is het algemeen bedryfsbelang, dus
niet het algemeen belang.
De heer ALGE RA (a.r.) is van oor
deel, ,dat men ln Friesland behoefte heeft
aan industrialisatie, waarom hy de fa-
biekmatige bewerking van vlas aanbe
veelt.
Er zyn zuivelfabrieken met en zonder
uitvoer consenten. Die laatste verkeeren
in een nadeelige positie.
Als leveranciers van de zulvelcentrale
mogen alleen optreden de aangesloten
producenten en exporteurs. Spr. acht het
juist, thans de mogeiykheid te openen,
dat alle producenten en exporteurs aan
de centrale zullen leveren.
De heer DIETER8 (N.SB.) zegt dat
het veilig stellen van de voedselvoorzie
ning van ons volk in de eerste plaats
nooaig is. Spr. komt op tegen de Land-
bouwcrisispoiitiek van dezen minister.
De minister had tydlg voor voldoende
voorraden moeten zorgen. De regeering
bevordere, dat zooveel mogeiyk ïiit den
bodem wordt gehaald tegen behooriyke
prijzen.
De vergadering wordft verdaagd tot
Donderdagmiddag 1 uur.
(Vergadering op Donderdag).
Landbouw.
De heer KORTENHORST (R.K.)
besprak eerst de prijsvorming. De maat
regelen der Regeering zyn Juist geweest
en hebben prijsopdrijving voorkomen. De
kettlnghandel ls absoluut onmogeiyk ge
maakt. Door een en ander is rust in het
bedryfsleven gekomen.
Door particulieren is veel gekocht, zoo
dat ln de fabrieken groote drukte
heerscht. Doch de tyd kan snel nadesen
waarop slapte intreedt doordat de markt
verzadigd raakt en de koopkracht drukt.
De prijsstijging is nog niet onrustbarend
tc noemen.
Het is voorbarig reeds thans van de
Regeering te eischen de zaak in g'heel
andere richting te sturen. Er is geen be
zwaar tegen, deze kwestie alvast te be-
studeeren; ook wat de loonbepalir.g be
treft.
Zoolang de menschen het zelf nog kun
nen doen. moet de Staat zien afzijdig
houden. Ten aanzien van de pryspolitiek
blijft waakzaamheid echter geboden.
De heer ZANDT (SGP) betoogde,
dat de landbouw lange Jaren by de be
hartiging van andere takken van wel
vaart heeft ten achter gestaan. De ver
diensten van den boer en den landarbei
der zyn veel te laag geweest: nog altyd
valt er veel aan te verbeteren.
De
ambtenarij en bureaucratie
mogen niet verder worden uitgebreid.
Hun bemoeizucht*is hlnderiyk </oor het
bedryfsleven. Het valt echter te vreezen,
dat door de zich uitbreidende regeerings-
bemoeiing het aantal ambtenaren zal
toenemen.
Spr. oefende crltiek uit op de crisis-
politiek der Regeering, welke aanleiding
heeft gegeven tot vernietiging *an voed
sel en vee, geheel in strijd met Gods
woord Het dreigt thans, door 'ekort aan
veevoeder, dezelfde richting weer uit te
gaan. Door de Regeerlngsmaatregelen
zyn duizenden kleine boeren tot steun
trekkers geworden. De conservenfabrie-
ken hebben slechts van de afslachtingen
geprofiteerd. De boter is hier te duur,
maar ze wordt goedkoop naar Engeland
uitgevoerd.
De heer Zandt wees vervolgens op de
pryssty ging, welke zich voor verschillen
de artikelen al voordoet en vroeg maat
regelen daartegen.
Hetzal mwreiyk «Un, als de vraag
naar geld toeneemt, de rente laag te
houden. Tegen hoog opvoeren daarvan
en van de pachten en huren moet wor
den gewaakt.
Spr. betreurde ten zeerste de ophef
fing van het rij verbod op Zondag; zoo
dra er wat meer benzine is, wordt God's
dag weer prijsgegeven
De heer SCHOUTEN (A.R.) be
sprak de uitvoering van de wet op het
toegepast natuurwetenschappen k onder
zoek.
Antwoord van den minister.
De MINISTER VAN ECONOMI
SCHE ZAKEN, mr. Steenberghe, leg
de er den nadruk op, dat hy dikwyiis
van dag tot dag moeiiyke beslissingen te
nemen heeft. M enkan een beslissing niet
uitstellen.
De Regeering acht een afzonderiyk
ministerie voor Landbouw niet
noodig;
beter is het de zaak in één hand te hou
den, omdat het bedryfsleven zich in de
zen tyd als een eenheid manifesteert.
De Economische Raad is zooveel mo-
geliyk organisch samengesteld, de land-
bouwarganisaties hebben met zooals de
ny verheid en de middenstand, een eigen
college gesticht; vandaar dat geen ver
tegenwoordiging van die landbouworga
nisaties in den Econ. Raad zitten.
De uitbreiding van het landbouw-on-
derwijs is ondanks de bezuiniging ge
handhaafd.
Wat de voorraden betreft, zeide de mi
nister, dat in Augustus de voorraad niet
kleiner was dan in Augustus 1938. Aan
tarwe hebben we zeer groote voorraden;
dat is ook van belang voor het veevoer.
Oorlogsbrood is nog niet noodig.
We moeten zoo lang mogeiyk ons ge
wone leven voortzetten. Het Ned. volk wil
liever het gewone brood dan het beste
oorlogsbrood. Sedert Augustus is de vee
voeder-positie weer verbeterd.
De minister is ook bereid graan in
Rusland te koopen, als de condities goed
zyn.
Dat we geen graan genoeg over zee
kunnen aanvoeren is een fabeltje. Er zyn
geen byzondere moeiiykheden voor.
Natuuriyk biyft de toestand precair,
omdat we zooveel van bulten af moeten
Invoeren.
Op het gebied van landbouw en in
dustrie zyn we, wat de zelfvoorziening
betreft, een heel stuk verder gekomen;
in de laatste 6 Jaren la de grondverbouw
belangrijk uitgebreid.
Tot verplicht scheuren van grasland
zal voorloopig niet worden overgegaan,
zyn ln voorbereiding.
Plannen voor machinale vlasbewerking
zyn in voorbereiding.
De kwestie van den boterexport door
de zgn. vrije fabrieken is niet zoo een
voudig, omdat men export aan hen, dia
consenten hebben, niet kan ontnemen.
Intusschen, de minister acht de huidige
toestand ook niet bevredigend.
De zuivel- en baconpositle laat niet
veel risico toe; de toestand ls nog niet
overzichteiyk en daarom kan nog niets
omtrent
onze ree teeltbeperking
worden bericht. Een en ander hangt ook
af van de voederpositie.
Het vee, dat uit de markt genomen
wordt, is het niet-productleve vee, de
z.g.n. „opvreters". De aanbieding is zoo
groot, dat de pryzen daarom den invloed
moeten ondervinden.
Wat de loonen der landarbeiders be
treft, is de minister niet bereid mini-
mumloonen vast te stellen; daartegen
zyn te veel bezwaren. De arbitrale uit
spraken zyn bindend door alle werkge
vers, die er by betrokken zyn. In de
richting van arbitrage wordt verder ge
gaan.
Terzake voor het pachtvraagstuk heeft
overleg met Justitie plaats. De minister
is niet van p.an by de eerstvolgende
vaststelling van richtprijzen rekening te
houden met pachten, die hooger liggen
dan die van 1 Sept. 1939, tenzy die het
gevolg zyn van bijzondere omstandighe
den. Een ontwerp, dat een en ander re
gelt is in voorbereiding.
Met betrekking tot de landprijzen is
de minister tegenstander van wettelijk
ingrjpen.
Spr. geeft de verzekering, dat ny den
middenstand en den kleinen midden
stand eert warm hart toedraagt. Er zyn
reeds werktuigencredleten verleend er\
het aantal aanvragen ls bevredigend.
Voor het cadeaustelsel ziet spr. geen re
den tot ingrijpen. Het rapport betref
fende de verhouding groot- en xleinbe-
drijf is vastgesteld. Met de uitvoering
van de Vestigingswet Kleinbedrijf zal
worden voortgegaan.
Spr. verheugt zich over de waarschu
wing om niet te veel contingenteerlngen
op te heffen.
Men verwarre oorlogsorganisatie nlel|
met ordening. De reeds toegepaste or
dening heeft voordeelen gehad voor de
bereidheid voor de oorlogsorganisatie.
Het particuliere bedryfsleven ls ook
ln de bureaux vertegenwoordigd. De heer
ir. Vos was hierover niet tevreden. Wil
hy textielzaken door slagers laten be-
