1 SCHOONHOVENSCHE COURANT
DEN
940"
I f 100.-.
ZEE OORLOG WEKT
GROOTE BEROERING
DE KRACHT VAN NEDERLAND
De wapenen die onze vrede beschermen
Ne. 8431.
TTKN BLADZIJDEN.
FEBRUARI 1M«
De
rivier,
in.
wIJza
otterdam ee
itterdiM ei
Graveahsge.
Graveahage.
be-
ngen lecilig
heb-
de
PF KRACHT VAN NFMHW.
die
tijdbommen
U keerexL
IDAM.
verkrijgbaar,
st geschieden
zijn
op
het
be
er
en
over
op-
krulstocht van de „Graf
„Altmark” als hulp-
GEESTBRimaK ONT
VANGST.
den
Wll-
En-
?ectua.
i Staat,
lanciën.
Verschijnt Maandag, Woensdag
en V.“"J*“
ling:
maanden IJS;
Met verzekering
MAANBAN FWRUABI 1H>7U JAARGANG.
«BLAD VOOR ZUID HOLLAND EN UTRECHT
Vrijdag. Prijs bij vooruitte ta-
voor Schoonhoven per 3
per post 1.50.
15 cent» meer.
Krijgslist binnen Noorsche wateren
Engeland bevrijdt 300 ix 400 gevangenen
verschillende
aanvaller
zijn,
ge-
diger Innerlijk te verbergen. De con
structie van deze kazematten Is stevig;
22_ 1er geruft
steviger
de
Van
VMM
groote
De bevoegde
schending
En-
dai
«ij»
De Britsche torpedoboot jager Cossackle
Zaterdagmiddag om 15 uur 40 In d«
Schotsche haven Leith aangekomen, mat
de bevrijde Britsche zeelieden. Te Leith
heerschte geweldige geestdrift. Tiendui
zenden inwoners van Edinburgh waren
overgewipt om de mannen te begroeten
en in de haven loeiden alle sirenes toer
Advu^....
elke regel
plaatsing 1
tentlën
plaatst
Noorsch-Bntsche bewaking zou
gesteld en door Noorsche en 1
schepen naar Bergen zou worden
leid, waar een onderzoek zou kunnen
worden Ingesteld en de geheele aangele
genheid in overeenstemming met het in
ternationale recht behandeld zou kun
nen worden. Dit voorstel werd niet aan
vaard.
De commandant van een der Noorsche
kanonneerbooten verklaarde, dat de „Alt
mark” niet gewapend was, dat hij niets
van de gevangenen aan boord wist, dat
het schip de vorige dag te Bergen was
onderzocht en verlof had gekregen op
zijn tocht naar Duitschland van de Noor
sche territoriale wateren gebruik te ma
ken.
Na deze verzekering trokken de Engel-
In gezaghebbende kringen te Londen
wordt verklaard dat reeds eenige tijd be
kend was, dat zich drie- tot vierhonderd
Britsche krijgsgevangenen aan boord van
het schip bevonden. Ook de Noorsche re-
geering moet dit hebben geweten en de
Britsche regeering heeft derhalve met
verbazing vernomen, dat de Noorsche re
geering de „Altmark” heeft toegestaan
Bergen te verlaten met de gevangenen
aan boord om binnen de Noorsche ter
ritoriale wateren naar een Dultsche ha
ven te stoomen. De Noorsche regeering
had het schip vast moeten houden en
het grondig moeten doorzoeken. Dat zij
dit niet heeft gedaan, dwong de Britsche
regeering, onmlddellljk handelend op te
treden om de gevangenen te bevrijden.
Indien nog een verdere rechtvaardi
ging noodlg was, dan zou deze gevonden
kunften worden in het algemeen optre
den van de Duitschers in de oorlog ter
ree, waarbij zij geen acht slaan op de
rechten van de neutralen.
Uit het feit, dat de Noorsche autoritei
ten bij het onderzoek dat zij aan boord
van de „Altmark hebben Ingesteld, nieta
hebben gemerkt van de gevangenen,
blijkt, dat dit onderzoek zeer oppervlak
kig is geweest.
«tuks. Prijzen:
ideieren f 4.50-»
el vlug.
Ver. Elerveilini
en f 4.10—f 5J?
EIEREN.
:aas. Aanvoer 74
J. met rijksmerk
1. f 28—29. Han-
2 cent.
jonden. Prijzen:
ïiboter 7580 ct»
NOORSCH PROTEST.
Op haar beurt heeft de Noorsche re
geering haar legatie te Londen opdracht
gegeven de Britsche regeering van de
feiten in kennis te stellen en een ern
stig protest te laten hooren tegen deze
grove schending van de Noorsche terri
toriale wateren, welke hevige veront
waardiging heeft veroorzaakt, daar zij
geschiedde in een Noorsche fjord en
dientengevolge niet geweten kan worden
aan een vergissing of aan verschil van
opvatting over de limiet der territoriale
wateren.
Aan de legatie is opgedragen teeischen
dat de Britsche vloot order ontvangt
voortaan de Noorsche souverelniteit te
eerbiedigen. De regeering van Noorwegen
verwacht bovendien, dat de Britsche re
geering de gevangenen zal overgeven aan
de Noorsche regeering, schadevergoeding
zal betalen en voldoening zal geven.
ENGELAND VERKLAART
ZIJN OPTREDEN.
Vijf minuten later zag men oyeral op
de paadjes groepen en secties in loop
pas, trokken de paarden in vollen galop
de stukken geschut in de opstellingen,
spuwden de kazernes en andere verblij
ven hun groepen uit. Daarna verdwenen
geleidelijk de hollende figuren uit het
landschap: na twintig minuten waren
alle posten in het acces en het waren
er vele bezet en bedrijfsklaar.
Ook de kust
alhoewel deze
Advsrtentlén: 16 regels 1.30,
1 meer f OJO; derde
halve prijs. Adver-
worden gratis ge
in „De Gorcumer”.
j TeW. 30. TeL-Adrw. Vannooten. B. A W. M. VAN NOOTkN, SCHOONHOVEN, HAVEN M. Postrekening 13763.
IBONNI’S, die sieh aan onse administratie opgeven voor da verzekering. zijn volgens de v&stgestelde bepalingen tegen eugevallea verzekerd voor bedragen, gewaarborgd door da NIEUWE HAVBANK te Wchiartam, vaa
n ft ft ft Oulden bU ^ensianife n n Gulden Mj O A ft Gulden bij verlies O ft ft Qullien Mj verlies e ft ft Gulden bij verUee z ft Gulden bij verlies van Da verzekerde moet In het
U V V ongeschiktheid. O V V everlljden. J U U van hand of voet Z v U van een oog. 1 V U van eea duim. 0 V een anderen vinger. bezit zijn van een polls.
Nederland heeft thans
strooken land, die voor een
halsbrekende hindernissen zouden
Het heele verdediglngsstelsel is
baseerd op de gedachte, dat elke bevei
liging zelf weder een beveiliging behoeft
niets is op één kaart gezet, telkens za
gen we, zoowel in het klein als in het
groot, dit principe toegepast, zoo Is de
waterlinie, vroeger vrijwel onze eenige
defensiegordel, door verschillende in de
diepte gegroepeerde linies gedekt, welke
kil n 1
ren terug.
Na het vallen van de duisternis echter
begaf de „Cossack” zich in overeenstem
ming met de orders der admiraliteit op
nieuw In de fjord. De Noorsche bodems
wilden bij een onderzoek geen medewer
king verleenen, doch zij bleven passief.
HOE DE „ALTMARK”
STRANDDE.
De Britsche torpedojager trachtte
langszij de „Altmark" te komen, doch de
Dultsche kapitein gooide het roer om en
wilde de „Cossack” rammen, zoo vertelt
een der Britten, die op de .Altmark" wa
ren.
Plotseling sprong een van de Britsche
officieren op het 2.5 meter lager gelegen
dek van de .Altmark”, duwde een Duit-
scher op zij. die kwam toeloopen, rende
naar de brug en zette de scheepstele-
graaf op „met volle kracht achteruit.”
Het gevolg van dit signaal was. dat de
„Altmark” in volle vaart strandde.
De officier liep vervolgens naar de hut
van den kapitein. Hij trok de deur open
en werd In de arm gewond door ’n schot
uit een revolver, welke zoodanig was op
gehangen, dat zij afging als de deur
opengemaakt werd.
Eenige der Duitse he bewakers werden
bang en sprongen met een paar Dultsche
matrozen overboord. Een van hen is ver
dronken, de meeste anderen wisten over
het Ijs de wal te bereiken. Bij een ge
vecht met de Britsche matrozen, dat
daarop volgde, werden vier Duitschers
gedood.
Groote vreugde heerschte er onder de
gevangenen, toen zij een stem hoorden,
telde: „Zijn hier ook Engelschen?”
Volgens een der matrozen waren in de
verblijven der gevangenen
geplaatst Waren de Britten een halfuur
later gekomen, dan had het te laat kun
nen zijn.
De Britten waren om. opgesloten in
het ruim en in een leege olietank.
Duitsch schip tot sinhen gebracht
Het Dultsche petroleumtankschip ..Bal
dur”, dat tijdens deze gebeurtenissen
buiten de territoriale wateren passeerde,
werd gesommeerd te stoppen door den
jager „Ivanhoe”. De bemanning van de
„Baldur” bracht het schip daarop tot
DUITSCHLAND PROTESTEERT.
Het incident heeft geleld tot twee pro
testen; een buitengewoon scherp protest
van de Dultsche regeering bij de Noor
sche en een krachtig protest van da
Noorsche regeering te Londen.
Het Dultsche protest is gisterochtend
door den Duitschen gezant te Oslo aan
den Noorachen onderstaatssecretaris van
Buitenlandsche Zaken, Buil, overhandigd
Het houdt o.m. het volgende In:
„Ik protesteer op de scherpste
tegen het overweldigen van het Duitscha
sa. .Altmark” door den Engelschen tor
pedojager „Cossack” binnen in de Jo-
sing-fjord, dus binnen de Noorsche ter
ritoriale wateren, waarbij Dultsche doo*
den en gewonden te betreuren zijn.
Ik spreek het allerscherpste protest
uit tegen de ongehoorde schending van
het volkerenrecht in de Noorsche kust
wateren en tevens tegen het feit, dat da
Noorsche regeering ons schip, de „Alt
mark” niet voldoende bescherming heeft
geboden.
Ik moet uw aandacht er op vestigen,
dat het hier gaat om een buitengewoon
ernstige situatie, welke de scherpste ge
volgen met zich kan meebrengen".
MISLUKT OVERLEG.
Aan de Ingang van de fjord versche
nen twee Noorsche kanonneerbooten. De
commandant van een der Britsche sche-
pen, de „Cossack”, kreeg opdracht een
voorstel te doen, volgens hetwelk het
Dulteche schip onder gemeenschappelijk»
worden
Britsche
ei/ bege-
VERONTWAARDIGING TE BERLIJN.
T» Berlijn heeft de aanhouding
de .Altmark” een buitengewoon
ontstemming veroorzaakt,
woordvoerder noemde deze
van de Noorsche onzijdigheid door
geland een staaltje van zeerooverlj,
in de wereldgeschiedenis nog niet
voorbeeld heeft.
In een uitgebreid telegram van
kapitein van de „Altmark" aan de
helmstrasse deelt hij mede, dat de
gelachen op wreede en brutale manlei
zijn opgetreden.
is geenszins vergeteen,
van nature vrij veilig is.
Landingspogingen immers zijn slechts
op zeer weinig punten mogelijk. Is de ge
heele kust met snelvurend geschut be
zet, deze enkele gevaarlijke punten zijn
tot moderne forten gemaakt, het duin
is omgewoeld en overaj dreigen vuur
monden. Wij zagen stukken geschut van
zwaar kaliber, die slechts even boven
het duin uitstaken. Zij stonden echter
verankerd op wat men een onderaard-
schen toren zou kunnen noemen, op
een in het duin verzonken betonnen
bouwwerk van drie verdiepingen, waar
in munitiemagazijnen en verblijven waren
aangebracht. In een afzonderlijke com
mandopost, eveneens van metersdik be
ton, voorzien van de geweldige optische
instrumenten, zal het vuur van dit ge
schut worden bediend. Het geschut en
de commandopost zijn steed» bezet ZIJ
worden beschermd door batterijen van
kleiner kaliber. Deze weer worden door
mltraileurnesten tegen landingspogingen
beveiligd. Tegen snelvarende motorbooten
Is kort halfautomatlsch marlnegeschut,
dat zeer snel vuurt, ongesteld. Batterijen
luchtafweergeschut van alle kalibers
staan links en rechts In het duin. Ook
naar de landzJJde zijn er kazematten,
om ook naar dien kant tegen verrassin-
'gen gedekt te zijn.
Zoo is Nederland één bolwerk gewor
den en zal het, bij het vorderen van den
tijd, steeds meer worden. De weermacht
door burgerlijke aannemingsbedrijven
waar
ston
den. De oplossing was hier weer geheel
anders. De vijand mpet hier op korten
afstand, met een stelsel van kruisvuren,
worden opgevangen, de artillerie zal de
overkant van het kanaal wel bestoken,
maar de eigen kant moet toch door In-
lanteriewapens tot de waterkant toe
bezet blijven, want de opdracht luidt:
niemand er door. Die wapens zijn er
ook, maar waar?
Dat schoenmakerswinkeltje
met zijn frissche gordijnen, bekijk
van nabij, en gij ziet hoe schijn
driegt. Het gordijn is geschilderd en de
baksteenen buitenmuur bedekt meters
beton en staal. Ginds is een bijgebouw
tje, waar de tulpen voor een vriendelijk
venster bloeien, de tulpen en het ven
ster zijn geschilderd, de vuurmond even
wel is echt. Een konijnenhok blijkt zware
mitrailleurs te bedekken en een huisje,
dat men, afgaande op eenige bijbehoo-
rende gebruiksvoorwerpen, onmiskenbaar
als een „zekere plaats” meende te heb
ben herkend, blijkt een nog kwaadaar-
barrières zich tot dicht bij deE lands
grenzen voortplanten. Een vijand, van
welken kant hij ook zou komen, zou linie
op linif moetep forceeren. om tot het
centrum te kunnen doordringen. Men
heeft ons van elke soort linies stukken
laten zien, stukken van een linie in een
grensstreek, van een die meer het cen
trum des lands nadert, van de waterlinie
en van de versterkte kust, telkens was
het gegeven terrein op eigen wijze uitge
buit
Ergens in een der voornaamste hoofd
linies, was er een kale moerassige vlak
te, met slechts hier en daar een goeden
weg, rond zulk een toegang concentreer-
de zich dan de kracht der verdediging,
de tanks en pantserwagens en het zware
materieel, die in het terrein geen schijn
van kans hadden, waren op of dicht bij
de wegen te verwachten, dus waren
dA4r de tankgrachten en versperringen,
de kazematten met anti-tankgeschut en
verschillende achter elkaar gelegen mi
trailleursnesten en steunpunten, deels
In beton, deels van hout en aarde, ter
wijl de artillerie achterwaarts haar
plaats had. Zulk een „acces-verdedi-
ging” wacht den vijand op een vooruit
bepaald punt op, wetend, dat hij
krachten niet kan en zal verspillen
het moeras.
Elders in die omgeving zagen we de
▼erdfediglng van *n boschachtige en vlak
ke zandstreek. Hier was de verdediging
In de breedte uitgetrokken, hermetisch
gesloten en ook verraderlijker gecamou
fleerd. Hier zijn de mogelijkheden ge
schakeerd, en -de hinderlagen dus even
eens, hier geen openlijke tankgracht,
maar valkuilen, verborgen onder een
humuslaag. de natuur, het bosch, het
struikgewas, levert hier de camouflage.
Weer elders 5yas de situatie geheel
anders, daar liep de linie door een be
bouwde kom, langs een kanaal,
aan belde zijden huizenrijen
<de belendende hulzen kunnen
op vallen, ze zullen er slechts
door worden.
Weer ergens anders Is een snijpunt
van kanalen, er is ook een heuvel, dié is
dus nu een fort geworden, een moderne
burcht, die zijn omgeving mét tiental
len schietgaten beheerscht en de gewel
digste aanvallen zal tarten.
Wij gaan verder, daar -is een
een der groote rivieren?
Mis, het stroompje, nauwelljk op
kaart te vinden, heeft een breedte
een kilometer gekregen. Het Is een kwes
tie van dammen en sluizen, de hier ge
stelde inundatie vormt nog een onder
deel van de uitgestrekte linie, waaraan
"bovenstaande voorbeelden zijn ontleend.
Wij kom?n bulten de linie in de rich
ting van de grens. Hier liggen bruggen.
De bewoners van grensstreken weten het
wel: elke brug Is een bolwerk. De wach
ten ervoor, erachter, de kazematten in
front en opzij, de prikkeldraadversper
ringen tot ver achter de kazematten, de
„asperges" en Friesche ruiters, zij be
schermen de brug zelfs van aanvallen
van de zijde van het binnenland. Elk
beschermingsmiddel wordt weer door
een ander beschermd. Over die bruggen
komt mensch noch machine. Een alarm
van de waarschuwingspost, en de brug
gaat dicht met kettingen, asperges, sta
len deuren enmltrallleurvuur. Dreigt
het gevaar ernstiger, de' pantser-afweer-
kanonnen vuren, nog een halve seconde
waarin de brugcommandant het gevaar
wikt een druk op de knop vernie
tigt het werk van millloenen, elke brug
In het grensgebied bevat een zorgvuldig
bewaakte springlading, die zoo lang
de oorlogstoestand duurt elk oogen-
blik tot ontploffing kan worden ge
bracht.
Zoo stelt elk terrein, elke situatie, een
eigen probleem, dat op ëen eigen wijze
wordt opgelost. Waar de linie gloednieuw
is dit Is bij de voorste linies nabij
de grens meestal het geval. doch ook
In het binnenland zijn vele vierkante
kilometers volkomen nieuw is het
werk „van den grond af” opgebouwd.
In streken, waar onze vaderen reeds
doende waren met hun enorme verdedi
gingswerken, bestaat een deel van den
arbeid in het verzwaren van bestaande
forten en llnledljken en In het lardeeren
van het oude groen met moderne
tonnen werken.
Ook hier, waar de waterstand zijn
problemen stelt, Is dé verzette arbeid
enorm. De dijken, die ook bij beschieting
waterkeerend moeten blijven, zijn
verzwaard tot twintig meter dikte
verschillende nieuwe dijken zijn
lengte van kilometers in recördtljd
geworpen. Spuislulzen zijn aangelegd of
verbeterd, zoodat de militaire bevelheb
bers den waterstand In de hand
ben. In een enkele nacht kunnen
millioenen kubieke meters
water worden overgebracht van de eene
kom naar de andere.
Bijzonder sterk is de accesverdedlging,
d‘w.z. de verdediging van de toegangs
wegen, die tusschen de. Inundaties door-
loopen. ZIJ zijn bezaaid met kazematten
en andere bevelllglngsmiddelen, van een
hoog punt af konden wij getuigen zijn
van een alarmoefening in zulk een acces
Eenige vuurpijlen, hoomsignalen, en al
les rende naar zijn uitrusting en wapen.
bijgestaan, heeft wonderen verricht Toch
kan men niet zeggen, dat zij het aan
schijn van onzen bodem veranderd heeft
want dit is zoo weinig mogelijk geschied.
Waar het kon, Is steeds van de eigen
aardigheden van het landschap gebruik
gemaakt om de werkes zoo onopvallend
mogelijk te doen zijn.
Ook daarvan heeft men ons frappan
te staaltjes laten zien. Ergens op een
sterk punt van ons verdediglngsstelsel,
waar een beboschte heuvelrug uitgebrei
de Inundaties beheerscht, wandelden wij
met vijftig oplettende collega's langs efen
pad door laag sparrenhout Plotseling
barstte vlak achter ons een salvo van een
batterij zwaar veldgeschut los. Wij wa
ren midden door de batterij geloopen.
niemand had iets gezien. Bij nadere be
schouwing bleek de plek gronds een uit
gebreid labyrinth van loopgraven en ge
schut opstelling te bevatten, zeer kundig
afaedekt met gaas, vlechtwerk en spar
rengroen.
Ergens anders liet men ons raden:
waar staat hier een battery?
Wij zagen welland en hooimijten, kip
penhokken, hier en daar een haag, een
boerderij, een landweg, maar geen bat
terij. Toen liet men ons naderbij komen:
er was hier en daar Iets echts, maar het
meeste was bedrog: het vredige land-
schap bevatte geducht geschut, opgesteld
in de pseudo-hooimljt, het pseudo-klp-
penhok, het slechts schijnbare bosch-
aadje.
Als men zoo onder deskundige leiding
op dergelijke details opmerkzaam wordt
gemaakt en Nederland» landschap leert
zien van zijn grimmige zijde, dan kan
het niet anders of men Is na drie dagen
geïmponeerd en draagt de overtuiging
mee, dat sinds September onze nationa
le veiligheid aanzienlijk is toegenomen.
WIJ zijn laat begonnen met onze linies,
doch wij doen het nu met grondlgen
ernst.
In de Noorsche territoriale wateren
heeft zich een incident voorgedaan, dat
heel wat beroering heeft verwekt.
Britsche torpedojagers hebben name
lijk tusschen de 300 en 400 zeelieden, die
gevangen zaten oj) het Duitscbe schip
„Altmark", bevrijd.
De Britsche admiraliteit deelt mede,
dat zij in volledige overeenstemming met
de Engelsche regeering, den oorlogssche
pen opdracht had gegeven de Noorsche
neutrale wateren binnen te varen bij het
zoeken naar het Dultsche schip „Alt
mark", dat door vliegtuigen was waar
genomen en een toevlucht had gezocht
in de Noorsche Joslngfjord.
De Engelschen, die de .Altmark” aan
boord had. waren afkomstig van de ze
ven door de „Graf Spee” tot zinken ge
brachte Engelsche schepen.
Het schip Is gedurende drie maanden
dag en nacht door de Britsche marine
achtervolgd, nadat de „Admiral Graf
Spee” was ondergegaan. Het beschikte
over drie stukken van 15 cAf. en liep 25
knoopen.
Tijdens de
Spee” diende
schip.
s