ral"
[C
R-23 en zijn Keipers.
Binnenland
Alléén voor Vrouwen
Landbouw en Veeteelt
Wetenschap en
Techniek
Leeren door denken.
2rwm
Jta
0* oorsprong van Schoonhoven.
Schoonhoven.
Burgerlijke stand
VRIJDAG 25 OCTOBER if#
NEDERLANDSCHE WINTERHULP.
Naar van bevoegde zijde wordt mede
gedeeld, zal zeer binnenkort de Instel
ling van een Nederlandsche winterhulp
geschieden. In de eerstvolgende dagen
kan men nadere mededeelingen hier
over verwachten. Er is reeds een eere
comité gevormd onder voorzitterschap
van jhr. mr. A. M. Snouck Hurgronje,
secretaris-generaal, waarnemend hoofd
van het departement van buitenlandsche
zaken, ln welk comité verder tal van
personen uit onze samenleving, zoowel
Uit de politieke kring als uit andere
kringen zitting zullen nemen.
SCHOTEL VAN SAVOYEKOOL JIET
GEHAKT.
1 Savoye kool; 100 gr. boter; lVi kg-
aardappelen; 1 flinke dikke snee oud
brood, 500 gr. varkensgehakt; 5 d.l. mjelk
noot; zout; paneermeel; stukje boter.
We koken de aardappelen met het
#put gaar, malen of stampen ze fijn en
vermengen ze met de inelk, noot en 50
gram gesmolten boter, waarna wij ze, om
het luchtiger te krijgen, nog even flink
opkloppen. De kool wordt ln het water
met zout gaar gekookt en gehakt, terwijl
we het gehakt aanmaken met het ln
water geweekte brood zonder korst, dat
flink uitgeknepen en vermengd wordt
met peper en zout; ls dit alles goed door
elkaar gekneed, dan smelten we het
restje boter en smoren hierin het gehakt
gedurende 20 min, met deksel op tje pan.
Een flinke vuurvaste schotel wordt met
boter Ingevet en hierin komen laag om
laag, aardappelen, kool, vleesch. De .laat
ste laag moet uit purée bestaan qn flink
bestrooid worden met paneermeel en
stukjes boter, daarna gedurende drie
kwartier ln den oven plaatsen, totdat
de bovenkant licht bruin li.
MEER AAN TE RADEN IS
voor het zouten van de spijzen
Jozo of Nezo te gebruiken. Hy
giënisch verpakt, kristalzuiver
zoutl
CITROENCRÈME.
2 citroenen; 2 eieren; 7 blaadjes gela
tine; V» L water; 100 gr. witte suiker; 2
of 3 klontjes suiker.
We borstelen de citroenen met koud
water af en raspen met de klontjes de
buitenste schil af, waardoor de suiker
het fijne citroenaroma aanneemt. De
citroenen worden daarna geperst en met
de suiker en de klontjes met de halve
Uter water aan de kook gebracht, men
kookt dit laatste, dan wordt de geweek
te gelatine et in opgelost en de vloeistof
gezeefd. De dooiers worden schuimig ge
klopt en de witten zeer stijf, daarna met
elkander vermengd en hierbij gieten we
ln den beginne druppelsgewijze, de vloei
stof, die nog warm moet zijn. We laten
Ook in België.
Deze week is ook in België een organi
satie voor w.nterhulpwerk in het leven
geroepen. Voorzitter ervan is de hoog
leeraar aan de Universiteit van Gent,
Paul Heymans.
De reeds bestaande organisaties */oor
sociale hulp zullen bij de opbouw van de
organisat e van het winterhulpwerk -een
belangrijke rol spelen.
MELK IN BUK.
Voor minder draarkrachtigen.
Te Hilversum is Donderdag 25 procent
van de aanwezige voorraad melk in blik
voor zoover deze zich bij grossiers en
handelaars bevindt, vrijgegeven. Hier
door kwam voor Hilversum 8000 blik
volle en 11.000 blik taptemelk beschik
baar voor de minst draagkrachtigen onder
alles afkoelen, kloppen van tijd tot tijd
en gieten de massa over in een glazen
schaal.
KAASTRUFFELS.
100 gram (1 ons) zwart roggebrood;
200 gram (2 ons) oude kaas, 80 gram
boter (3 afgesterkep eetlepels); wat pe
per en wat 'zout.
Maal het roggebrood en de kaas met
een vleeschmclentje of niet te kleine
amandelmolen. Houd een paar lepels
kaas apart. Vermeng de kaas, het rogge
brood en de boter met elkaar en maak
de massa op smaak af met peper en
zout. Maak er balletjes van en rol deze
door de achtergehouden geraspte kaas
en dien ze op als versnapering.
WENKEN.
Alle soorten fluwgel zijden zoowel
als katoenen mogen niet gestreken
worden. Men kan fluweelen rokken, blou
ses of Japonnen het best opfrisschen
door ze boven stoom te houden; daarna
over een kleerenhanger Volkomen droog
laten worden, alvorens men ze ln de
kast wegbergt.
Indien met behulp van ammoniak ge
reinigde stoffen verkleuren, dan moeten
deze onmiddellijk nagewreven worden
met azijn. De kleuren frisschen hierdoor
geheel op.
Kunstzijden kousen mogen nooit ln
warm water gewasschen worden, zelfs
sterke temperatuurswisselingen werken
op dit weefsel lp. Wasch- en spoelwater
moet daarpm van gelijke temperatuur
zijn. f
Na het gebruik moet een nagelborstel
steeds goed afgespoeld en met de han
den drooggealagen worden, daarna legt
men hem op een luchtige plaats. Nagel
borstels hebben vooral te lijden van
reepresten, die veelal zelfs bij het schoon
maken nog tusschen de haren blijven
zitten. Aan te bevelen ls om een borstel
van tijd tot tijd gedurende eenige uren
te leggen ln koud water, waaraan zout
toegevoegd is.
BESTELLEN VAN PATRONEN.
BIJ het bestellen van patronen steeds
opgeven het nummer dat gedrukt staat
onder de afbeelding en de verlangde
maat.
Bestellingen v|p knippatronen, welke
Donderdag niet tn ons bedt sljn. kun
nen eerst ln de volgende week ln be
handeling komen.
De prijs van de patronen staat bij de
afbeeldingen aangegeven. Men kan het
bedrag overmaken per postwissel, ln
postsegels of gireer en op poetrekening
13783 aan S. Ac W. N. van Nooten, Schoon
hoven.
Toezending geschiedt alleen pa ont
vangst van bovengenoemd bedrag.
de burgerij. Zij kunnen op vertoon van
de vetkaart worden gekocht. Men mag
niet meer dan drie busjes koopen; de
prijs is voor de vollemelk op 29 en voor
de taptemelk op 227» cent per bus of
blik gesteld.
DE N.S.&
Als opvolger van mr. dr. R. van Ge-
nechten ls tot hoofd van de afdeeling
Vorming van het hoofdkwartier der
N.S.B. benoemd mr. M. M. Rost van
Tonningen. In verband hiermede zal
deze zijn functie van hoofdredacteur van
het NaAlonale Dagblad waarschijnlijk
neerleggen.
De weerbaarheidsafdeeling (WA) van
de N.SJ3, waarin reeds een auto- en
motorcorp# (AWA) ls opgenomen, zal
worden uitgebreid met een bereden af
deeling. Als organisator zal optreden de
heer Slob uit Hoofddorp.
ONDERLINGE MOLESTVERZEKERING
Onder staatstoezicht.
De laatste tijd ztjn verschillende In
stellingen of vennootschappen opgericht
die ten doél hebben om het molestris.co
van verschillende aard op onderlinge
basis te dekken.
Als het Handelsblad goed ls ingelicht,
dan zou het ln de bedoeling liggen om
dergelijke instellingen aan een zekere
controle te onderwerpen.
Binnenkort zou namelijk volgens het
blad een verordening verschijnen, die ten
doel heeft om van dergelijke instellingen
binnen 14 dagen opgaven te verkrijgen
van .de opzet en constructie van de on-
demem.ng, vereeniging of vennootschap
Uitvoerig vragenlijsten zouden moeten
worden ingevuld, waarin o.a. zal moeten
worden medegedeeld, op welke wijze de
voorschot-premies warden besteed.
KNIPPATRONEN.
Succespatroon 793. Prijs 30 ct.
Speelpakjes worden zoowel door klei
ne Jongens als meisjes gedragen alleen
het materiaal zal zich eenigszins wijzi
gen. Voor een jneisje zijn er allerlei met
bloemmotieven bedrukte katoentjes,
terwijl ook moesjes altijd weer aardig
dat aardappelmeel en groene erwten door
handelaren zijn vervoerd en afgeleverd
met bestemming voor veevoeder.
Daarom wordt thans opnieuw het vol
gende ter kennis van belanghebbenden
gebracht: Van aardappelmeel is het ver
voer naar en de aflevering aan uitein
delijke verbruikers slechts toegestaan in
een hoeveelheid van ten hoogste 1 kg.,
zoodat een handelaar, die een greotere
hoeveelheid aan een veehouder afle
vert, een strafbaar feit pleegt, terwijl
ook de veehouder, die deze hoeveelheid
in ontvangst neemt als medeplichtige
aan dit feit gestraft kan worden.
Groene erwten mogen aan uiteindelij
ke verbruikers slechts afgeleverd wor
den voor menschelijke consumptie, ter
wijl deze aflevering bovendien niet in
VERANDERT DE OORLOG HET WEER?
Zonnevlekken oorzaak.
Opnieuw doet het geruent de rpnde,
dab ue werking van spmigstolien, a.w.z.
heb in bewegnig brengen uer iuentmas-
su s aoor kancuscnoten en anaere oni-
pioffingen, ae reontsireeksche oorzaak is
van heb buitengewoon siecnbe weer der
laatste maanuen. Zooals in 'de vonge
eeuwen ae mensch bij noog en bij laag
beweerde, dat het opduwen eener ko
meet oorlog en ongeluk moest beteeke-
nen, zoo brengt hy thans de buitenge
woon lange en harde winter van dit jaar
en de koelte van de algeloope zomer ln
betrekking tot de geveenten.
Deze bewenngen heeft men onder de
Wëtenschappeiyke loupe genomen. Aan
de hknd^der meteorologische aanteeke-
ningen heeft men het heerschende weer
van vele jaren grondig geregistreerd. Men
heeft vastgesteld, dat reeds in de wereld
oorlog 1914/18 geenerlel invloed op groo-
te afstand in het weer was waar te ne
men. Zelfs niet op de slagvelden was'er
destijds en ls er ook thans niet, eenige
rechtstreeksche verslechtering van het
weer waar te nemen. Urenlang werpen
van bommen brengt noch bewolking noch
een opklaring van de hemel te week, ver
oorzaakt regen of storm, noch onweer.
Veel minder nog wordt hierdoor in ande
re landen ln kilometers verwijderde ge
bieden, een weersabnormaliteit veroor
zaakt.
Om zelfs maar een zwakke barome
trische reactie te bereiken, zijn er, ook bij
zuiver lokale werking, buitengewoon ster
ke energieën noodlg Alles wat de mensch
aan ontploffingen kan veroorzaken, /vol
doet bij lange na niet aan de vereischte
energie. De natuurkrachten zijn sterke^
Men moet daarentegen rekening hou
den met een andere mogelijkheid. Het
schijnt, dat er voor beide, slecht weer en
oorlog, een gemeenschappelijke diepere
oorzaak zou bestaan, aangezien beide
dikwijls voorkomen ln een tijdperk van
veel zonnevlekken. Hoe deze samenhang
te verklaren is, weet men niet. Het ziet
er naar uit, dat er door zonnevlekken
zulke groote' energieën losbreken, dat zij
zich binnen het bereik van ons zonne
stelsel als stoorders en verontrusters
merkbaar maken, op het weer en op de
menschelijke ziel.
zijn. Voor Jongens kiest men effen of
geruit katoen, b v. met als halsafwerking
een kraagje, terwijl voor het meisje
een opgestikt pasje weer flatteuser is.
Het patroon wordt geleverd met beide
halsafw^rkingen voor kinderen van 3—
jaa»
KRUISWOORDRAADSEL.
«S boo'dvP.iln"o°móg«Uil'
CM*
Neem weei
\igS«tu
strijd mag zyn met de Prijsopdrijvings-
en \Hamsierwet.
Aan handelaren en veehouders, die in
stryd met bovenstaande bepalingen heb
ben gehandeld, wordt thans in hun eigen
belang dringend aangeraden de tusschen
hen gesloten transacties ongedaan te
maken en er zorg voor te dragen, dat
de onrechtmatige afgeleverde en in ont
vangst genomen producten naar den
handelaar worden teruggevoerd. Hiertoe
dient bij den plaatselijken burëjauhouder
een geleidebiljet te worden aangevraagd.
Aangezien de betreffende perjjpnen er
zich wellicht niet geheel van beWust wa
ren met de bestaande voorschriften tn
overtreding te zijn, mag, aldus het A.N.
P., worden aangenomen, dat, mits ge
handeld wordt als hierboven omschre
ven. de justitieels autoriteiten hiermede
rekening zullen houden.
Met Ingang van 29 October zal echter,
dien aan het boventsaande geen gevolg
ia gegeven, tegen handelaren en vee
houders, van wie geconstateerd wordt,
dat zij handelen dan wel gehandeld heb
ben ln strijd met de desbetreffende be
palingen, met de grootste gestrengheid
worden opgetreden.
Horizontaal
Usl^ndsch dichtwerk
vlak* spat
fijn aaTdewerk
lichaamsdeel v.e. dier
bedwelmende drank
van zekere boomsoort
lnz.nklng tusschen twee hoogteo
haal, schok, trek
omroepvereenlflng
dik touw
zuivelproduct
voorzetsel
betwist
klap i
op zekeren keer
V* r 11k a a 1
schermbloemige plant
verpakkingsartikel
snoepgoed
herfstbloem
luchtvaartonderneming
verdriet
bekende opera
benardheid
gril
gesneden siersteen
halsverdikking
Ital. voor Rome
windrichting
verzoek
paradijs
geslepen glasplaat
instelling van onderwijs
VERLICHTE STALLEN.
Waarschuwing.
Nu de weersomstandigheden ziek| gaan
wijzigen, zullen de veehouders er bin
nenkort toe moeten overgaan het vee te
stallen. In verband hiermede raden wij
aan, reeds nu de noodige voorzorgsmaat
regelen te treffen, zoodat schuren en
stallen, welke voor dat doel ln gebruik
genomen worden, aan de verduisterings
voorschriften voldoen. Deze voorschr f-
ten zijn voldoende bekend, zoodat bij
overtreding procesverbaal volgt.
TOEWIJZING VAN VEEVOEDER.
Het Rijksbureau voor de voedselvoor
ziening in oorlogstijd deelt mede, dat
voor de periode van 11 November 1940—
<28 Mei 1941 een toewijzing van rund
veevoeder zal worden verstrekt.
Deze rundveevoedertoewijzing zal dus
ln tegenstelling met die van den vorigen
winter, in eenmaal plaats vinden.
Deze maatregel ls getroffen, om de
veehouders zooveel mogelijk ln de gele-
OPUOSSING.
Horizontaal: 2. avenue; 8. mare; l
giro; 10. fa; 12. waker; 13. gril; 14. Idea
15. leegte, 18. rel; 17. era; 19. nar; X.
dreinen; 21 sap. 23 haal; 24 do; 28.bi
Vertikaal: 1. Engeland; 2. aren; 3. rtt
4. ui; 5. ergens; 8. Madera; 7. akeM
9 orgaan; 10. fier; 11. al; 12. werd*; 11.
en; 18. re; 22. pa.
(Nadruk verboden).
genheid te stellen het voeder, hetwelk aj
voor hun vee kunnen ontvangen, al U
nemen op den tijd, dat zij er het mwrt
behoefte aan hebben. Iedere rundvee
houder krijgt t.z t. mededeeling van
hoeveelheid voeder waarop hij voor dta
winter 1940/1941 zal kunnen rekenen.
De toegewezen hoeveelheid voeder nl
afgenomen moeten worden in ten min
ste vier keer, met een tusachenruimti
van ten minste 4 weken, terwijl per dU.
trtbutleperiode niet meer dan 25 vin
het voeder kan worden afgenomen.
Nadere bijzonderheden worden ln een
officieele publicatie ln de advertentie
kolommen vermeld.
GEEN AARDAPPELMEEL EN GROENE
ERWTEN VOOR HET VEE!
Waarschuwing aan handelaren
en veehouders.
Het A.N.P. meldt:
Aangezien ln de laatste tijd herhaal
delijk ls gebleken, dat door veehouders
aardappelmeel en groene erwten in on
bewerkte toestand als veevoeder ge
bruiken, vestigt de secr-generaal van
Landbouw en Vlsscherlj, er nog eens met
nadruk de aandacht van belanghebben
den op, dat zulks ingevolge het bepaal
de ln het Veevoederbesluit 1939 ls ver
boden.
Tevens ls eenige malen geconstateerd,
83. Frits moest vlak langs de vlam
men voordat hy van het dak af in het
kreupelhout naast het huis kon 'sprin
gen. „Wolf, de Jongen is ontvlucht",
hoorde hy de vrouw gillen. Terwyi hy
door het struikgewas kroop, zag Frits de
auto, waarin zich de etsplaten bevonden
Hy kwam nu aan een open plek en ren
de naar de auto-v toe. Frits wist hoe hij
moest chauffeeren, ofschoon hij ln een
heuvelachtig terrein nog nooit een
wagen had bestuurd. Hij was juist groot
genoeg om met zijn voeten bij het gas
pedaal te kunnen komen.
r
84. Terwyi hy in de wagen sprong,
dankte hy zyn gelukkig gesternte, want
het contactsleuteltje zat op het dashboard
Terwyi hy het sleuteltje omdraaide,
drukte hy op den starter, zoodat de
tor aansloeg. TerwUl hy nu de rem lot*
maaskte, drukte hij op het gasped»»
en de wagen schoot vooruit. Slingere
van den eenen kant van den weg n»
den anderen kant, reed Frits den w>If
over het smalle grindpad. Daarna kwi
hy op den hoofdweg hij wist
nirt
waarheen, maar weg van het tumult
geschreeuw van het huls, dat hij
Juist verlaten had. Bang! Frits hoo^
een scherpe knal en voelde, hoe de i
begon te slingeren. Er moest een
van ds
banden lek zyn. Hy stopte aan den
van den weg. Een roode gloed teg
wolken achter hem was duidelijk »c
baar en hU was dus nog niet zoo ver
gereder, ais hy gedacht had.
5 OERDE BLAft.
VOOR TTRri-riOTJVVn EN UTRECHT Schoonhovensche Conrart
VRIJDAG 25 OCTOBER 1940
Korasfnd uit de statige stilte van het
wyde ïtoiderlandschap van den Alblas-
serwaard, langs den hoogen Lekdyk,
brengt ons de veerpont te Gelkenes ln
enkele minuten over het snelle water der
rivier te Schoonhoven, waar al direct de
monumentale toegangspoort tot de stad
een lmpone?ren0'n indruk maakt.
Slechts een enkele rondblik in deze
stad, met 4jn voorname schoonheid, die
afstraalt van de menigvuldige histori
sche gebquwen, doet ons dadeiyk zien,
dat deze stad, die vol is van historische
sfeer, een rijke geschiedenis he ft. Hier,
in deze stad met zyn frissche historici
teit, spreken tal van monumentale ge
bouwen of gevels, van een tyd, toen wel
vaart heerschte in de geheele wereld,
waar Schoonhoven wel hy voer.
Zouden hier anders b.v. zooveel goud
en zllversmederyen zyn ontstaAn? Dat
de plaats ln de vroege middeleeuwen
reeds van beteekenls was, kan men op
maken uit het feit, dat ln pijn. 1280
fccboohhoven al „stad" wordt genoemd.
Ontving niet Vrouwe Aefkyn, weduwe
van Rugo Botter of Buter van haar eer
sten, gemaal, de stad Schoonhoven „tot
hare Hjftogt?" En daar Vrouwe Aefkyn
den kinderzegen rkiste, was de bepaling
gemaakt, aldus Mr. L. Ph. C. d. Bergh,
dat het leengoed, na haar dood, weer
aan den Graaf zou vervallen.
Uit, den tyd, dat de denkende eeuw ten
einde spoedt, komen zoo heel wat blsto-
rische gegevens tot ons, omtrent Schoon
hoven. Over den tyd daarvoor ligt een
sluier van onzekerheid inzake de weder
waardigheden van deze nederzetting.
Ook van genoemde Weduwvrouw von
den wy weinig historische gegevens, even
als van haar echtgenoot, wiens naam
Mr. v. d. Bergh ln verband brengt met
.vrijbuiter".
Deze Hugo Buter („vrijbuiter") was de
loon van Jan Heer van den Lede, een
edelman, gesproten uit het roemruchte
geslacht der Van Arkels.
Dat de Buters voor geen kleintje ver
vaard waren, bewyst mede wel ayn ecla
tante overwinning op de vyanden van
den machtigen Benschop ln 1143 en in
de kronieken van Egmond wordt deze
flu go Buter het predicaat ,.de dapperste
der Duitse he ridders" gegeven.
Al de bezittingen dezer vrije ridders
waren rondom de jdad Schoonhoven ge
concentreerd, als^we vermelden de Hee-
ren Haastrecht, Heukelum, Asperen, enz.
Grooter nog wordt hun macht als ook de
•tad Oorinchem ln hun bezit komt, ter-
wyi uit een brief van 1254 de „goederen
te Cabau en Bonrepas, in de onmlddel-
Ujke nabyheid van Schoonhoven," aan
Hugo Buter komen. Eerstgenoemde goe
deren gingen in 1280 over ln handen van
Heer Nlcolaas van Cats.
Hoe moet men zich nu de oorsprong
der stad Schoonhoven voorstellen?
In de 3de eeuw viel het oog van Heer
Jan van der Lede op esn gunstige plaats
aan de Lek, voor het bouwen van een
kasteel of buitenplaats, die, in verband
met den onrust der tyden, de tyden van
ruwen willekeur en geweld, zeer zeker
door zware muren zal zyn versterkt. De
onbeschermde landlieden uit de waard,
tochten reeds spoedig, om tegen roof
tochten en overvallen beveiligd te zyn,
bescherming in de nabyheid der zware
kasteelmuren.
De koopman bracht hier zyn handels
waren, de vlsscher wat hy ving ln de ri
vier en plfts en de landbouwers de pro
ducten van zyn akker. Meerderen ves
tigden zich hier, waar het goed wonen
was. Zoo ontstond rond de sterkte een
Duurt, dis wilde zy zich ln rust en vei
ligheid ontwikkelen, door zware muren
werd omringd.
Vooral, na het graven van de Butter-
sloot, misschien ook door Hugo Butter,
maar vooral door den Invloed van Heer
Nlcolaas van Cats, kwam Schoonhoven
meer en meer tot aanzien.
De betrekkingen met den Bisschop van
Utrecht schynen vry goed te zyn ge
weest. We lezen toch, dat Bisschop Jan
van Utrecht aan de stad vryheld van tol
verleende, wat va& zeer groote beteeke
nls was, daar Schoonhoven deels opHol-
landsch, deels op Utrechts grondgebied
was gebouwd.
Anderzyds streefden de machtige Hee
ren uit het Huls van Van Arkel er steeds
meer naar om hun talrijke goederen, die
rij ln de omgeving van Schoonhoven be
zaten, af te ronden. Om dit doel te kun
nen bereiken, trachtten zy daarom deze
goederen in leen of erfpacht te krygen.
Zoo behoorde in 1100 Haastrecht reeds
tot hun rechtsgebied. En zeker is, dat ln
de 13de eeuw dit adeliyk geslacht hier
nog den scepter zwaaide, getuige het ze
gel van Herbaren van Haastresht, dat
..twee dubbel getlnneerde faassen" ver
toonde, dus het gewone zegel der Van
Ar*ela- «/Voorstel van B. en W., inzake verzoeken
Deze Reeren in de 11de en 12de eeuwj(. yan jjewonerg Van de Opweg en de
genoten niet dezelfde rechten als de
keizer was geëximeerd".
Stichtte de Heer een kerk op zyn ge
bied, dan werd hy patrodn, maar het
tienderccht bleef aan de kerk en de Heer
was daaraan ook onderworpen. Later ko
men de oude tienden ln handen van de
leeken. Tevens berustte het burgerlijk
bestuur b!j den Heer. Gewooniyk hadhy
ook zyn leenmannen en volgelingen.
De meeste stedeiyké handvesten wer
den gekocht. Stederechten behoorden tot
het keizeriyk regaal. Maar, daar ln Hol
land de leenband met het rijk wat losser
was, verleenden de graven al ln de 13de
eeuw stadsrechten.
De Heer van Schoonhoven behield, na
de verheffing tot stad, de rechtspraak en
waarschyniyk ook het recht van vlssche
rlj. Misschien ook het recht om keuren
aan de stad te geven.
In den loop der eeuwen ls Schoonho
ven uitgegroeid tot een bloeiende stad,
die een bezoek overwaard ls.
Waar toch, om maar Iets te noemen,
ziet men in de geheele waard zooveel
historische gebouwen? Waar een „archi
tectuur met zooveel picturale qualjtei-
ten?"
(iEMEENTEKADEN.
Donderdagmiddag kwam de Schoonho-
vensche gemeenteraad ln openbare ver
gadering byeen. De heer Deerenberg
was daarby met kennisgeving afwezig
De voorzitter, burgemeester A. M. Nieu-
wenhuisen, opent de vergadering en stelt
de notulen aan de orde. Deze worden on
veranderd goedgekeurd. By de Ingeko
men stukken zyn eenige goedgekeurde
raadsbesluiten, die voor kennisgeving
worden aangenomen.
De gemeente-rekening over 1939 wordt
op voorstel van de financleele commis
sie met algemeene stemmen voorloopig
goedgekeurd met de volgende elndcyfers:
gewone dienst: inkomsten f 447.914,18,
uitgaven t 436.153.49, batig saldo
f 11.760,67. Kapitaaldienst: Inkomsten
f 825989,44, uitgaven f 597 662,16, batig
saldo f 28.307,28.
(Wy wyzen erop dat ln de inkomsten
voor de gewone diensten groote bydra-
gen van het rijk zyn begrepen, onder
andere f 29 250 als bijdrage ln de ge
meentehuishouding).
De gemeehte-begrootlng 1940 wordt op
enkele kleine punten gewijzigd.
Op voorstel van B en W. wordt het
aantal opcenten op de hoofdsom, der ge
meentefondsbelasting voor het belasting
jaar 1941—'42 wederom vastgesteld op
75. Evenals de veercommissle stellen B
en W. voor, het tarief voor het pontveer
opnieuw vast te stellen, zooals tot nu toe
gold. De raad kan zich daarmede una
niem vereenigen.
De machtiging aan het college voor
het opnemen van kasgeldleenlngen tot
ten hoogste f 200.000 wordt verlengd over
1941.
Eea verbetering.
De reeds lang gehekelde toestand ln de
Olivier van Noortstraat, waar een stuk
je tuingrond, afgezet met een schutting,
vooruitspringt op het trottoir, komt op
nieuw ln behandeling en wordt thans
tot een goed einde gebracht. B. en W
«tellen voor het stukje grond te koopqn
en op de nieuwe rooliyn een nieuwe tti
rastering te doen aanbrengen. De kosten
van het totaal worden geraamd op
f 104,15.
Den heer VAN DER HEK stemt het
tot genoegen, dat thans een aanvaard
baar voorstel wordt ingediend, maar hy
gelooft niet, dat het noodlg ls, een stee-
nen muur als afrastering te plaatsen.
De heer PEERBOLTB maakt hem
duidelijk, dat dit ook in het geheel niet
de bedoeling is en ook niet is voorge
steld. Er komt slechta een grondkeer-
muurtje, omdat het «traatdek hooger
ligt dan de tuin.
Hetvoorstel wordt daarop aangeno
men. (De heer Bron, de eigenaar van het
betrokken stukje grond, heeft by deze
korte bespreking de raadszaal verlaten)
In verband met het period'ek aftre
den van den heer G. van Os v. d. Abee-
len als lid van het BurgerUjk Armbe
stuur, stellen B. en W. voor, den aftre
dende weer te benoemen. By stemming
verkrijgt de heer Van de Abeelen 9 stem
men en de tweede voorgestelde, de heer
J. de Vaal, 1 stem.
By de verkiezing van een regent en
een regentes voor het weeshuis worden
de aftredenden, de heer en mevr. J. B
Jansen—Brouwer met algemeene stem
men herkozen.
Electriflcatie buitenwegen.
Aan de agenda is nog toegevoegd een
Graaf ln zyn gebied. Een vrij man was
vry van schatting, behoefde ook niet te
len zyn wil zyn hulzen voor den Graaf
open te stellen en oefende de lage of bur-
leriyke rechtspraak uit. Dus was óf zelf
schouc, óf stelde er een aan en velde von
nis ln overeenstemming met de schepe
nen.
De erimineele rechtspraak behoorde
echter aan den Graaf In exceptloneele
gevallen aan de kerk, waar die door den
Spoorsingel, om hun woningen aan
te sluiten op het electrisch net. Het col
lege gaat mee met het voorstel van de
commissie, waarin gezegd wordt, dat op
het oogenbllk aansluiting gerechtvaar
digd is in verband met het feit, dat de
genoemde wegen en een gedeelte Kerk-
weg (dat de commissie in haar voorstel
betrekt) sinds de annexat.e van een deel
der gemeente Bergambacht ook onder
het gebied van Schoonhoven vallen en
temeer nog daar op het oogenbllk JJr-en
petroleum verkrijgbaar is.
Indien de andere bewoners, die niet op
de verzoeken gsteekend hebben, toch
hun woningen laten aansluiten, zullen
de kosten nog f 3700 bedragen.
B. en W. stellen dan ook voor, hoewel
noode, tot de aansluiting over te gaan,
waarmede de raad accoord gaat.
De directeur van de gemeentebedrij
ven heeft verzocht om een crediet van
f 225 voor het aanbrengen van dr e
plaatyzeren schuiven achter de gasovens
De twee aanwezige schuiven zyn versle
ten en de derde ls bestemd voor de nieu
we oven. De raad staat het bedrag toe
Van Duitsche zyde wordt sterk aange
drongen op het zoeken en doen uitvoe
ren van werkverschaffingsobjecten. In
verband daarmede hebben B. en W. het
vraagstuk van de
beschoeiing van de Oude Singel
weer onder de loupe genomen en den
gemeente-architect verzocht, een ontwerp
met kostenbegrooting te maken voor het
doen aanbrengen van een betonnen be
schoeiing langs de geheele Singel. De
koeten daarvoor zullen vermoedeiyk be
dragen f 7939 voor arbeidsloon en
f 14.561 voor materialen, zpodat het to
taal ongeveer f 22.500 zou kosten. Als dit
plan wordt uitgevoerd, komt de Oude
Singel in behoorhjke staat te ver keer en
en zal tevens het onderhoud sterk af
nemen. B. en W. stellen voor, tot uit
voering ln werkverschaffing te besluiten
en de kosten op de kapitaaldienst te
brengen en over 6 Jaar te verdeelen.
De heer VANDERHEK meent, dat
indertyd een besluit is genomen, om elk
jaar f 1000 beschikbaar te stellen voor
deze beschoeiing. Hy zou op deze zelfde
voet voort willen gaan, daar hy zoo'n
gioot bedrag Ineens niet verantwoord
acht.
De heer BRON vraagt zich af of
deze groote verbetering ook noodzakeiyk
is. De laatste jaren heeft men aan de
Oude Singel geen last meer gehad van
te hooge waterstand en spr. stelt tegen
over de verbetering, dat door deze strak
ke beschoeiing en het verdwynen van
het groen en de boomen, deze een kaal
aanzicht zal opleveren. Dat op het
oogenbllk de Singelkanten wellicht wat
meer onderhoud vragen dan anders, is
te verklaren uit het zeer intensieve ver
keer dat daar heerscht sinds de binnen
stad voor het rioleezingsplan is afgeslo
ten.
De VOORZITTER antwoordt, dat
financieel dit voorstel niet zoo bezwaar-
ïyk ls, als de heer Van der Hek het doet
voorkomen. Het gaat h)tt niet om f 22.500
Ineens, maar doordat het bedrag op de
kapitaaldienst gebracht wordt, 'kan het
over zes Jaar verdeeld worden. Voorts
wyst hy op het voordeel van een nieuw
werkverschaffingsobject en naar aanlei
ding van hetgeen de heer Bron opmerk
te, stelt hy voor, de boompjes niet te ver
wijderen, doch in tegendeel door te trek
ken, ook langs het gedeelte, dat thans
van' boomen en groen verstoken ls.
Wethouder VAN DEN OEVER wyst
erop, dat de onderhoudskosten ln de hui
dige toestand zeer groot zyn Als nu een
afdoende maatregel getroffen wordt,
kunnen de onderhoudskosten veel min
der worden en krijgt men tevens een net
ter aanzien.
De heer VAN DER HEK stelt voor,
een beschoeiing van ryshout te maken,
waartoe het materiaal verkregen kan
worden van de boomen die binnenkort
hier gekapt zullen worden.
Wethouder VAN DEN OEVER wijst
op het onvoldoende van deze oplossing,
met als voorbeeld de Groote Gracht, waar
een dergeiyke beschoeiing is aangebracht
en waaraan steeds onderhoud ls
Wethouder PEERBOLTE zegt, dat
dit werk onmogeiyk uitgevoerd kan wor
den volgens het systeem van f 1000 per
Jaar, daar het dan 227» Jaar zou duren,
voor men aan het eind ls. Voorts wijst hy
erop, dat van het bedrag, voor arbeids
loon uitgetrokken, toch een groot deel
aan steun uitgegeven kou worden, indien
het werk niet uitgevoerd werd.
Na re- en dupliek wordt tot stemming
overgegaan, waarby alle heeren voor
stemmen, behalve de heer Van der Hek,
die zoo'n groote uitgave niet verantwoord
acht.
Over de niet-goedkeuring door Ged.
Staten van het raadsbesluit inzake
het vastrechttarief
hebben enkele leden van het college nog
een onderhoud gehad, doch Gedeputeer
den zagen geen aanleiding terug te ko
men op hun oorspronkeiyk besluit, zoo
dat tot Intrekking van het besluit over
gegaan zal moeten worden.
De raad gaat daarmede accoord.
Naar aanleiding daarvan deelt wethou
der PEERBOLTE mede, dat de direc
tie van de gemeentebedrijven op het
oogenbllk een voorstel uitwerkt tot wij
ziging van de verordening, waarby het
zelfde resultaat verkregen wordt. Deze
passage is reeds in enkele andere ge
meenten ln de verordening opgenomen,
zoodat Gedeputeerde Staten die wyziging
niet kunnen afkeuren. Voor dit Jaar (de
verordeningswyziging kan pas gelden met
ingang van 1941) ls echter aan deze
kwestie niets meer te veranderen.
Ds eemeentearchitsct tueft medege
deeld, dat binnenkort overgegaan zal
worden tot het kappen van 153 boomen,
waarvan de opbrengst geraamd wordt op
ongeveer f 6000.
Hy verzoekt een crediet beschikbaar te
stenen om nieuwe aanplant te koopen,
waarvoor hy voorstelt de zwaarste soort
jonge boomen. De kosten daarvan wor
den geraamd op f 3000, waarby opge
merkt wordt, dat spoed gewenscht is,
aangezien de pry zen steeds sty gen.
De heer VAN BEUZEKOM Infor
meert of het juist ls, dat ditmaal alleen
de stammen verkocht worden en wat met
de takken gebeuren zal.
Wethouder VAN DEN OEVER deelt
mede, dat allen de takken van ten hoog
ste 10 c m. d.kte in de gemeente bhjven.
Deze zullen door steuntrekkenden ge
zaagd worden en daarna aan de armlas
tigen worden uitgedeeld.
De VOORZITTER stelt voor, ln-
plaats van f 3000 f 3500 beschikbaar te
stellen in verband met de boompjes op
de Oude S.ngel, die ook geplaatst zouden
worden langs het onbeplante gedeelte.
Voorrangsstrsten.
Duitsche verkeersautoriteiten heDben
bevolen dat de Lopikerstraat en de Koe
straat (Noordeiyk gedeelte) vry gehoti-
den worden voor eventueele doortrek
kende colonnes. Bovendien moeten Duit
sche wegwijzers geplaatst worden, waar-
In éveneens de gemeente moet voorzien.
De chef van politie stelt voor, om aan
deze wensch te voldoen, in de Lopiker
straat en de Koestraat een parkeerver
bod ln te stellen en dat bovendien
waarschuwingsborden ln de zy straten
worden geplaatst, omdat de beide hoofd
straten voorrangswegen zouden worden.
Tenslotte stelt de politiechef" voor de
Uitdragersstraat te verbieden voor alle
voertuigen ln de richting Oost-West.
Hiervoor en voor de wegwyzers zijn 28
borden noodlg, die met kosten van plaat
sing ongeveer f 500 zullen eischen. Een
en ander moet voor volgende week Vry-
dag gereed zyn.
De raad gaat hiermee accoord en staat
het crediet toe.
De verpachting van de volkstuintjes ls
geregeld, zoodat de gemeente thans, In
gevolge de pachtwet, niet meer ontvangt
dan het vorige Jaar.
Muzikale verpachting.
Verder moeten nog verpacht worden
de be'de uiterwaarden, het talud van de
begraafplaats, aan de Oostzyde en de
Noordeiyke helling van de Utrechtsche
dyk van de tennisbaan tot Schut-
tersvlucht. Hiervoor zyn by onderhand-
sche inschryving vier biljetten binnen
gekomen, doch weth. PEERBOLTE
merkt op, dat daarin „muziek zit".
De heer VAN DEN OEVER zegt
nog, dat hy ten aanzien van deze zaak
naar de Pachtkamer is geweest en datir
vernomen heeft, dat de stukken uiter
waard verpacht moeten worden tegen
hetzelfde bedrag en aan denzelfden pach
ter van het vorige Jaar, doch op de nieu
we aangrenzende stukken heeft die
pachter geen recht.
Gezien de „muzikale kant", die aan
deze verpachting zit en de wenscheiyk-
held, dat de»heeren hierover met naam
en toenaam kunnen qpreken, besluit men
ln comité-generaal te gaan.
Na heropening van de openbare zit
ting wordt alle grond verpacht aan den
hoogsten in«chryver, den heer Stekelen
burg, voor f 400.
Twee andere stukjes grond worden
aan dezelfde pachters van verleden jaar
tegen dezelfde pryzen in pacht gegeven.
By de
rondvraag
informeert de heer VAN DER HEK of
het niet mogelijk is aan de Langerakker-
weg ook alle boomen te kappen, zoodat
het wegdek breeder wordt.
De VOORZITTER zegt, dat geen
van de daar «taande boomen door iep-
ziekte ls aangetast en dat bovendien
groote boomen een goede bescherming
bieden tegen luchtaanvallen.
Men besluit deze kwestie een jaar aan
te houden.
De heer VAN DER HEK wyst nog
op de beide punten, waarop hy ln de vo
rige vergadering aandrong, nl een afzet
ting by de Scheluwe brug, waarvoor geen
materiaal aanwezig is, aldus de wethou
der van publieke werken, en het slootje
achter de Halve Maan. Dat was, toen de
heer Van der Hek erover klaagde ln een
vorige vergadering, pas doorgespoeld. Dit
kan echter nooit zoodanig geschieden,
dat het slootje geen onwelriekende geu
len meer verspreidt, hetgeen wethouder
PEERBOLTE doet op merken, dat 't
geheele slootje naar zyn Inzicht wel spoe
dig tot het verleden zal behooren.
Licht in de duisternis.
Naar aanleiding van de afzetting inde
duisternis zegt de VOORZITTER,
dat thans toestemming verkregen is om
lampjes op kruispunten te plaatsen.
Reeds zyn 75 stuks besteld en men ver
wacht, dat ze binnenkort geleverd zullen
worden. Als de lampjes m het gebruik
goed voldoen kan men overwegen er by-
voorbeeld nog 60 aan te schaffen. Bo
vendien bestaat de mogeiykheid, dat de
gemeente toestemming krygt, richtlam-
pen te plaatsen.
De heer BEZEM ER vraagt enkele
Inlichtingen over het terugbetalen van
het voorschot dat een arbeider, die in
Duitschland gaat werken, ontvangt.
De VOORZITTER antwoordt, dat
deze terugbetaling op zeer soepele wijze
geregeld is en dat ln Schoonhoven door
ae gemeente geen enkele belemmering m
de weg gelegd wordt, integendeel: het
gaan werken ln Duitschland wordt zoo
veel mogelijk aangemoedigd.
Daarna sluituig.
Stolwijk.
Raadsvergadering op 21 October, n.m
2 uur. Aanwezig alle leden.
De VOORZITTER, burgemeester
baron v. Hemert tot Dingshof, opent de
vergadering en verzoekt de secretaris de
notulen te lezen, welke worden vastge
steld.
Voor deze vergadering ls Ingekomen
een verzoek van de jongerengroep leer
lingen van de landbouw comm., om een
schoollokaal te mogen gebruiken vooi
de wintercursus. Dit wordt toegestaan
tegen de bekende voorwaarden.
Van Ged. Staten ls bericht gekomen,
dat goedgekeurd wordt de 2e Openbare
School ln stand te houden, ook al ls 't
aantal leerlingen beneden de 50 gedaald.
Aan de orde ls dan een voorstel! van
B en W. om het maken van een uitbrei
dingsplan op te dragen aan het Instituut
„Stad en Landschap".
Gevraag wordt een credl?t van f 1000
De gemeepte moet dan tevens lid wor
den van Ie vereeniging ad. f 5 per Jaar.
De heeT DOGTEROM vraagt zich
af of het ln deze tyd wel wenscheiyk is,
met het oog on d° omstandigheden,
j De heer GRAAFLAND vraagt of
ae gemeente-architect het plan niet ka»
maken.
De VOORZITTER ontkent dit.
Als de gemeente het plan niet laat ma
ken, zullen Ged Staten haar ertoe ver
pachten. Getracht zal worden, het nog
wat goedkooper te krygen Het is in 't
belang van de burgery, met het oog op
het verkrijgen van bouwterrein.
Weth. VERDOOLD dringt er op
aan, het voorstel aan te nemen, want
nu kan er niet meer gebouwd worde»
bulten de kom.
Het voorstel, ln stemming gebracht,
wordt aangenomen met 5 tegen 2 stem
men, dit zyn de heeren Graveland en
Dogterom.
Eenige af- en overschrijvlngs begroo
ting worden goedgekeurd.
Daarna sluiting.
BERGAMBACHT.
Geboren: Jannlgje, d. van A. Pons en
N. L. de Jong. Marlnus, z. van C. Kuik
en A. Koolwyk.
Overleden: A. van der Bas, oud 17 J.
P. v. wyngaarden, oud 70 jaren, wed
van A. C. Verhey.
"BLESKEN SQRAAF.
Ondertrouwd: M. J. A. de HU
en H. Bongers, 24 j.
HARDINXVELD.
Geboren: Jenneke, d. van A. verslui»
en M. Tromp.
Getrouwd: A. de Paus en D. C. d*
Heer B. de Ridder en tf. C. den
Breejen J. Vlot en W. H. /Hol O
A. Kraayeveld en C. VogeL
HOOG-BLOKLAND.
Ondertrouwd: P. O. v. d. Olessen, 21 J,
en A. M. W. Zom, 18 j.
KRIMPEN a.d. LEK.
Getrouwd: D. de Jong, 23 en L. O.
van Dam, 20 j. M. C. Boer, 25 J„ e»
f. Prins, 23 j. A. van Vugt, 24 j., eo
A. Vuyk, 24 j.
KRIMPEN ad. IJS8EL.
Geboren: Willem Wouter sybrand,
van M. van Duyvendyk en J. M. Don
ker. Jannlgje Neeltje, d. van L. Brus-
see en W. de Rooy. Pleter Jan, z, van
C. J. van Walsum en T. Zweers.
Ondertrouwd: H. Heuvelman, 24 J., en
W. Visser, 21 j.
LANGERUIGEWEID1.
Ondertrouwd: M. de Ridder (te Zeist)
en A. M. Kok.
LEKKERKERK.
Geboren: Arie, z. van J. Verwaal en W.
N. van Wageningen Elizabeth, d. van
G. Maaswinkel en T. Pek Janme Aag-
jëj d. van P. Middelkoop en E. P. Stam.
&JIEUWLAND.
Ondertrouwd: M. Verkerk, 25 j. en A
de Koning, 23 j.
NIEUWERKERK AD. USSEL.
Getrouwd: D. Stolk en A. van Vliet.
Overleden: Ph. Koorneef, 62 j. Jao.
van Oosten 89 J.
OUDERKERK a.d USSEL.
Getrouwd: J. Verkalk, 29 j., en J
Brandenburg, 20 j.
REEUWIJK.
Geboren: WUhelmina J. C., d. van H.
Sprayt en M. A. Vernooy.
Ondertrouwd. G. M. Moll, 27 jaar (te
Vlaardlngen) en B. Meert, 41 j.
SCHOONHOVEN. i
Geboren: Jacoba, d. van W. v. d. Oevei
en F. Ryneveld. JoanheMiii lene Ma
ria, z. van A. van Vliet en! 'jLÉ. M. Dec
kers. jtij)
Ondertrouwd: J. W. van BWyk, 21 J.ea
H. Wolffram, 22 j.