Een,troon, een grondwet en een vorstelijke vrouw Tranen op juichende gezichten. Tesamen werken. Een sprookje herleeft. U: buitenland. De oude en de nieuwe Koningin spreken. Kloek en goed. De Kroningsstoet. De namen van Koningin Juliana. gelukkig zijn" UTRECHT Schoonhovensche courant DINSDAG 7 SEPTEMBER 1J48 dragen: de rijksstandaard .Deze standaard in 1840 bij gelegenheid van de inhuldiging van Koningin Willem 2 vervaardigd, voert op een witte moiré zijden, met franjes en kwasten van goud en Nassaus blauw, achtergrond het oude Nederlandse wapen. De luitenant-admi raal bevelhebber der zeestrijdkrachten, C E. L. Helfrich is de drager van deze rijks standaard. Hem begeleiden 'twee subalterne officieren va nde Koninklijke Marine. Het toonkunstkoor onder leiding van Eduard van Beinutn zingt het Wilhelmus, dat wel zelden of nimmer zo de harten zal heb ben geraakt als op deze ochtend. Toen de Koningin aan de arm van de Prins der Nederlanden, gekleed in het uniform van luitenant-generaal van het garderegiment der grenadiers de beide gouden met rood gestof feerde zetels hadden ingenomen en ook alle aanwezigen die bij het binnenkomen zich van hun plaatse» hadden verheven, wederom wa ren gaan zitten, sprak de nieuwe vorstin met duidelijke, krachtige stem ten overstaan van alle aanwezigen deze rede uit: REDE VAN DE KONINGIN. Leden van de Staten-Generaal, Dat ik hier op het ogenblik in uw midden ben om de eed op de Grondwet ff te leggen, vervult men met weemoed. Want het is een gevolg van. het feit. dat mijn lieve moeder een halve eeuw lang haar krachten in dienst van het vaderland en het rijk heeft gegeven in een mate. dat zij nu eindelijk de zware last niet langer dragen kan. Maar het vervult mij ook met de troost, dat ik haar mag verlichten door die last met mijn onervaren handen, maar sterkere wat jon gere kracht, over te nemen en dat ik daar mee iets voor mijn moeder doen kan voor haar. aan wie ik samen met de goede ïnens die mijn vader was. het levenslicht en alles te danken heb. Sedert eergisteren ben ik geroepen tot een taak. die zo zwaar is. «lat niemand, die zich daarin ook maar een ogenblik heeft inge dacht, haar zou begeren, maar ook zó mooi, dat Ik alleen maar zeggen kan: Wie ben lk, dat ik dit doen mag. De mogelijkheden, die mij hieidoor wor den gegeven, om in het algemeen welzijn werkzaam te kunnen wezen, zijn zo groot, dat ik. na veel innerlijke strijd, bereid ben deze roeping te volgen, waarop mijn ouders mij met zorg hebben voorbereid. Overeenkomstig de bepalingen van de Grondwet ben ik tot het koningschap geroe pen. maar de moed om deze roep te volgen vind ik in vertrouwen op God en in de grote liefde, waarmede ons volk mij tegemoet treedt. Deze liefde heeft mij mijn hele leven begeleid. Ik leefde in de warmte daarvan in tijden van voorspoed en geluk ,maar nooit bleek de kracht daarvan sterker, dan in tij den van tegenspoed en verdriet. Daarnaast ben ik gelukkig ln mijn man een levensgezel naast mij te hebben, die een gro te steun voor mij is en wij hebben het voor recht zélf al onze zorgen te mogen wijden aan onze vier kinderen. Ik wil hier met nadruk vaststellen, dat voor een Koningin haar taak als moeder even belangrijk Is als voor iedere andere Neder landse vrouw. LIEVE MOEDER. Geleid door de liefde, de wijsheid en het verstand van grootmoeder, zijn gij uw zwa re taak begonnen met later naast u vaders gezegende persoonlijklijkheid. Hoe moeilijk ge het hebt gehad in een wereld van conven tionele vooroordelen, waardoor speciaal de tijd waarin gij begon, zich kenmerkte, weet ik nog maar alleen, en dat zeer ten dele. Met uw scherpe visie en uw in de grond van uw hart zo sterke verbondenheid met de medemens, hebt gij echter onverstoord voor het heil' der gemeenschap gewerkt. Ik zelf en allen hadden altijd het gejoel, dat gij er waart, als een rots. Toen de stormen kwamen, merkte men dat pas goed. Want die rots stond daar onwrik baar: saevis tranquillus in undis, rustig te midden der woedende golven. Ik weet dat ge in uw overgrote beschei denheid en nederigheid, na een halve eeuw van offeren en dienen en nooit uzelf Zoeken, van onafgebroken werken, zwoegén en schep pen, zegt: Maar ik heb toch immers niets ge daan. Waarvoor dan al deze dank? Nederland en de rijksdelen over zee heb ben u een halve eeuw als ..de Koningin" ge kend en zelfs reeds acht moeilijk jeugdjaren daarvoor. Nu hoopt ge op een welverdiende rust, het geven van eigen zinvolle vorm aan uw le vensavond. Ridderorde voor prinses Wilhelmina. Een uiterljjk zinnebeeld, hoe ontoereikend ook, moge u nog sterker 't gevoel van ver bondenheid geven met de besten uwer wa penbroeders in de grote strijd. In de hoop dat uw bescheidenheid u niet zal beletten, het te aanvaarden, worde u thans als symbood van het hoogtepunt van uw re gering. uw leiderschap in de zwarte tijd van oorlog en onderdrukking, het ridderkruis der militaire Willemeorde, eerste klas, aangebo den. Het tekenen van dit besluit was mijn eerste regeringsdaad als koningin. Leden van de Staten-Generaal. Wij bevinden ons op dit ogenblik van de wereldgeschiedenis in een toestand, waarin alles aankomt op onze houding tegen het on heil van het jongste verleden en tegen de dreiging van nieuwe onheilen. Nederland moet niet alleen drijvende blijven op de wil de golven van het wereldgebeuren. Het moet zelf zijn koers bepalen, en bovendien tracn- ten met de andere vólken samen de koers uit te zetten van de ganse wereldvloot. Wij moe ten er me,t op zien of dat offers kost. Als het nodig blijkt, moeten wij bereid zijn ballast uit te werpen. Alle hens aan dek: ..Eendracht en nog eens eendracht", heeft Koningin Wil helmina ons op het hart gebonden. Veel goede voornemens worden geuit, veel plannen worden gemaakt. Zullen wij ze ook waar maken. Bij het nastróven van sociale rechtvaardig heid. culturele ontwikkeling en economische weivaart in ons kleine land met zijn grote bevolking, in het regelen op voet van vrij heid. zelfstandigheid en gelijkwaardigheid van onze verhouding tot de volkeren van Indo nesië, Suriname en de Nederlandse Antillen, in het vervuilen van onze taak tussen de vol ken, in de wijde ruimte der w-ereldverhou- dingen? Ja. wU kunnen en zullen waar .blaken. wU kunnen en zullen verw ezenlUken, wat in onze macht is om te bereiken. God helpt hen. die zie' zelf helpen. Doen wij dit niet en zien,1"wij te veel op de offers, die het ons kosten zal. dan lopen wij het gevaar in de golven onder te gaan. In de laatste twintig jaar hebben in de we reldgemeenschap misdaden plaats gegrepen zo groot, dat men zich die te voren niet had kunnen voorstellen. Als een kwaadaardige besmetting heeft deze misdadigheid om zien heen gegrepen en een verwildering der gees ten tengevolge gehad, die ook ons volk ondanks een heldhaftig verweer niet ge heel onaangetast heeft gelaten. Geen betere wijze om dit kwaad te bestrij den dan het opvoeden van onze jeugd tot vrije mensen met een geestelijk fundament, met een sterk verantwoordelijkheidsgevoel voor de medemens, met eerbied voor alles wat leeft en groeit en voor eens anders diepste overtuiging. Ons volk is zeer onderscheidon naar gods dienst en wereldbeschouwing. De Statcn-Ge- neraal geven daarvan de weerspiegeling en kennen, om met Willem van Oranje te spre ken: „Die gelegenheyt des lands ende de hu meuren van de ingesetenen het best". Het is daarom aan hen, te verwezenlijken die eenheid in verscheidenheid, hel in een dracht behartigen van 's lands belang. Zo dadelijk zal Ik mijn eed afleggen in hon derd jaar oude bewoordingen. Daarbij zal mij voor ogen staan het zinnebeeld, waarmede ik de regering van mijn moeder kenmerkte, en dat voor rnjj het weien van het Neder landse koningschap weergeeft: De rots temidden der woelige baren. Leden der Staten-Generaal. tezamen zullen wU werken voor het heil van Nederland en het rijk. Mqde God onze arbeid zegenen. Koningin Juliana heeft deze rede nadruk kelijk en kloek uitgesproken, met welspre kende stembuigingen, een innige toon daar waar zij sprak van haar vader en grootmoe der. fors en kloekmoedig, toen zij de moei lijke wereldsituatie, waarin Nederland een duidelijke koers moet volgen, omlijnde. Bij de passage, die zij regelrecht tot haar moeder richt, waarbij zij in elk woord haar ziel laat meeklinken, wendt zij telkens opnieuw haar hoofd naar de plaats, waar Prinses Wil helmina geconcentreerd, uiterlijk onbewogen, doch diep vervuld van de betekenis van dit ogenblik, naar de koninklijke dochter luis tert. Nog duidelijker en vastbesloten klinkt haar stem bij de nu volgende eedsaflegging. Koningin Juliana verheft zich van haar ze tel. heft de rechterarm met twee uitgestrek te vingers omhoog en spreekt, ten aanhore van de aanwezigen, die tegelijk met de Koningin vair hun plaatsen opgestaan zijn. de bij de Grondwet vastgestelde eedsformule uit (art. 53): „Ik zweer aan het Nederlandse volk. dat ik de Grondwet steeds zal onderhouden en handhaven. Ik zweer dat ik de onafhankelijkheid en het grondgebied van den staat met al mijn vermogen zal verdedigen en bewa ren. dat ik de algemene en bijzondere vrij heid en de rechten van alle mijne on derdanen zal beschermen, en tot instand houding en bevordering van de algemene en bijzondere welvaart alle middelen zal aanwenden, welke de wetten te mijner be schikking stellen, zooals een goed Koning schuldig is te doen. Zoo waarlijk helpe mij God Almachtig." Na het afleggen van deze eed nam H.M. haar plaats weer in en zetten ook de aanwe zigen zich. Daarop nam de voorzitter der Ver enigde zitting van de Staten-Generaal. prof. dr. R. Kranenburg, het woord. Hij begint met woorden van waardering voor de afgetreden Koningin. Is er wel ooit na de wording en bevesti ging van onze staat een tijdperk geweest van zo sterke wisseling, van zo grote verandering, van zo snelle ontwikkeling? Wel zwaar is de last der regering geweest in deze halve eeuw vol lotswisselingen en grote, verstrekkende ge beurtenissen. en eerbiedig buigen wij. Neder landers. thans het hoofd, het gemoed ver vuld van een diepe dankbaarheid voor de draagster der kroon, die gedurende 50 jaren geleden de zware last der regering op haar schouders nam. Daarop richt prof. Kranenburg zich tot Ko ningin Juliana: „Een tijdperk is afgesloten, een nieuw tijd perk is aangevangen. Het Nederlandse volk treedt Uwe Majesteit tegemoet, vol vertrou wen en met warme gencgenheidi Wij weten, dat het leven van ons volk in al zijn vertak- kinMRn U- volle belangstelling heeft, dat Z'jn welznn Uwe Majesteit na aan het hart ligt. Wij zijn overtuigd, dat onze staatsinstellingen in Uwer Majesteits handen veilig zijn: wij we ten. dat de vrijheid U dierbaar is. en wij we ten ons daarin één. De grote en edele tradi tie van geestelijke vrijheid van Oranje is ook liet geestesmerk van het Nederlandse volk. Zu staat dit volk thans eensgezind om Uwen troon, vervuld van helde voor Uw peraoon. voor Uw gezin en Uw geslacht, met in het hart de innige bede. dat Gods zegen op L'wer Ma jesteits regering moge rusten, en dat het L gegeven moge zijn uw volic weer in voor spoed te zien gedijen, het tot hogere ontwik keling van zijn recht en zijn cultuur, tot waar devolle ontplooiing van zijn gaven te zien ko men. Zo mogen dan de Staten-Generaal thans overgaan tot de huldiging >n naam van het Ne derlandse volk, in artikel 54 der Grondwet voorgeschreven. Prof. Kranenburg leest daarop de eedsfor mule voor. die alle leden van de Eerste cn de Tweede Kamer beurtelings met hun „Zo waar lijk helpe mij God Almachtig of „Dat be loof ik" bekrachtigen. Al3 eerste legt de voor zitter der Verenigde zitting zelf zijn eed af. De formule luidt: „Wij ontvangen en huldigen, in naam van het Nederlandse volk en krachtens de Grond wet. U als Koning. Wij zweren, dat wij Uwe onschendbaarheid en de recthen Uwer kroon zullen handhaven: wij zweren alles te zullen doen wat goede en getrouwe Staten-Generaal schuldig zijn te doen." Nauwelijks heeft het laatste Kamerlid zijn plechtige verklaring afgelegd of de oudste ko ning van wapenen, jhr. Six, staande rech*s voor het platform, zwaait zijn scepter en roept met luidpr stemme: Hare Majesteit Koningin Juliana is ingehuldigd" en laat daarop een luid Leve de Koningin" volgen, dat werd over genomen door alle drie duizend aanwezigen. Het kerkgebouw vulde zich met een ontroe rend. lu'd gejuich, dat enige minuten aan hield. Dan wordt de ban gesloten en is de schoonste meest luisterrijke en bovendien meest inhoudvolle gebeurtenis sedert vijftig jaar in ons Koninkrijk ten einde. Terwijl de stoet het kerkgebouw verlaat, klinkt van achter het koneren koorhek inmid dels Gezang 184 .De Heer is mijn herder", gezongen door het Toonkunstkoor. De verkondiging van de Inhut- diging. Na de. plechtigheid in de Nieuwe Kerk gin gen om kwart voor twaalf de kerkdeuren open en de herauten verkonigen met luide stem. dat de Koningin was ingehuldigd. Een luid gejuich van de menigte beantwoordde deze aankondiging. Kort daarna verlieten de gasten de kerk Langzaam schreden zij weer over de rode loper naar het Paleis. De Konin gin die op de heenweg in diene ernst ver zonken was. babbelde thans onbevangen met Prins Bernhard. wiens arm zij hield. Er ging een heftige beweging door de me nigte. toen om enkele minuten voor twaalf de baicondeuraa asu tinten «n men stellig ver wachtte, de Koningin en de Prins op het bal- con te sien verschijnen. Het waren de herau ten, die met luid trompetgeschal de komst van het Koninklijk gezelschap aankondlg«len. Doch het gejuich barstte echt los. toen de jonge Koningin op het balcOn kwam. Eerst lieten echter de twee oudste Prinsesjes. Bea trix en Irene, zich schroomvallig op het gro te batcon sien. Weldra kwam ook Margriet In een rose Jurkje bij haar zusjes naar bui ten. De Koningin en de Prins voegden zich bij de kinderen en luid weerklonk het gejubel van de menigte, die eerst nu de Vorstin goed kon zien. Weldra werd ook het jongste Prinsesje. Marijke, op het balcon gebracht en hoog hief de Koningin haar jongste telg op om ook haar te doen delen in de warme ovatie, die de velen uit Nederland, die hier samenge stroomd waren, hun Vorstin brachten. Apn het raam links van het balcon kon men een, glimp ontwaren van enkele der vorstelijke gasten, evpn zag men Prinses Margaret Rose van Engeland. De leden van de Staten-Generaal waren tij dens de jubel nog niet in het Paleis aangeko men. Zij verlieten de rode loper en kwamen onder de pergola vandaan om met het volk hun Koningin toe te juichen. Aet KRONINGSSPEL. Om 21.30 uur begon in het Olympisch Sta dion het „Knmingsspel 1948 dat ter gelegen heid van de inhuldiging van Koningin Juliana werd opgevoerd Het werd geschreven* door M, Storoan. nqjy: ideën van Carel Briels. Dit spel is bedoeld als apothese van deze historische dag. Ook bij djt spel waren weer de Nederlandse folklore en de vendelawaaiers ingeschakeld. Het tweede deel van het spel was een sym bolische weergave van het feest, dat in Am sterdam wordt gevierd. Militaire kapels blip- zen taptoes. Studenten in avondkleding dansten een wals en ook het pierement en het haring karretje waren niet vergeten Een groot vreugdevuur besloot het indruk wekkend spel. (Van onze speciale verslaggever.) 7/j een halve eeuw heeft Amsterdam, ja heel Nederland, geen schouws/iel beleefd als gisteren Ie aanschouwen urns ter gelegenheid van de. inhuldiging van onze nieuwe Koningin. Vanaf onze plaats vlak bij de Nieu we Kerk hadden wij een overzicht over het gehete terrein voor het patcis en het was een ongelooflijk geschitter van purper cn goud, blauw en pluimen toen de buitenlandse vorsten in hun (jata-kledij aan het paleis aankwamen om enige tijd later onder de pergola door te schrijden naar de Kerk waar 'de inhuldiging zou plaats hebben. Elders ip dit nummer vindt men een uitvoerig verslag van de inhuldi gingsplechtigheid. Wij waren er ge tuige van hoe vele toeschouwers tot tranen toe bewogen werden door de diepgevoelde toespraak van Koningin Juliana. Des middags werd Amsterdam ont haald op een schouwspel dat aan schit tering en kleurrijkheid dat van des 'morgens schier overtrof. l)v Koningin reed uit in de sprookjesachtige Gouden Koets, Vergezeld tHin haar gehele gezin. Wat hier tot een indrukwekkende stoet ge schaard werd was werkelijk onvergete lijk. De herauten in hun 16e ceaw.se wambuizen, de koningen van wape nen, een compagnie mariniers stram in het gelid cn de schitterende, met goud overladen lakense uniformen van officieren van de rijdende artillerie openden de stoet, dan volgde de met zes paarden bespannen Gouden Koets, welke ons deed geloven dat wij in een elfenland waren verdwaald en daar achter weer de grote pracht van Ja gers, grenadiers en de Prinses Irene- brigade in speciaal voor dit doet ont worpen ceremonieel tenue dat zeer veel luister bijzette aan de gehele stoet. Het is geen wonder dat de men sen die veelal reeds vanaf Zondag avond 7 uur op straat hadden gehi- ZEGT DE BILT? Aanhoudend onstandvastig weer. Weer toenemende bewolking met later op de dag vooral in het Westen van hot land tijdelijk regen en aanwakkerende Zuid-Westelijke wind Koel weer. Op- en Ondergang der Zon. 7 September: Op 6 01. onder 1914. 8 September: Op 6 02. onder 19.12. 9 September: Op 6.04. onder 19.10. 10 September: Oi^Oe. onder 19.07. MAANSTAND. Wassende Magn. 7 September: Op 11.23 onder 20 48 8 September: Op 12.49. onder 21 09 9 September: Opl4 12, onder 21 36 10 September: Op 15 26. onder 22 13 10 September Eerste Kwartier. Hcog water te Schoonhoven: 7 Sept. 8 52 uur; 8 Sept. 9 34 uur. 9 Sept. 1014 uur: 10 Sept. 10 59 uur. Keulen. 7 Sept.. stand 2.45. val 0 01. vakkeerd, zich niet meer konden be dwingen en de hechtte politic- en mi litaire uf zet ling doorbraken, springend van vreugde cn ontroering toen de ko ninklijke familie zichtbaar werd. De Koningin naast Prins Bernhard cn prin ses Margriet tussen zich in cn de Prin sessen Beatrix en Irene welke eerste de kleine Marijke door het venster naar de menigte liet zien. Het was een enorme huldiging en ovatie gedurende Ie gehele rijtoer welke een uur duur de. Het publiek was uitzinnig van op- windipg en velen verloren uit emotie het bewustzijn. Deze opwinling was niet alleen merkbaar bij de Nederlan ders doch ook een nuchtere Ameri kaanse filmoperateur stak zijn ont roering niet onder stoelen of banken. Dij was, zo zeide hij ons, tegenwoordig geweest bij de beëdiging van president Itoo^evelt, bij de kroning van de En gelse Koning en bij talrijke andere plechtigheden over de gehele wereld, maar nergens had hij iets gezien dat de schoonheidpracht, luister en gratie van deze dag overtrof of evenaarde. Honderdduizenden hadden een glimp „„Me pogi„g de bestorming te van ae geliefde vorstin gezien maar De raad zal daarom nu in de Westelijke sec» tallozen hadden niet verder kunnen tor van de stad vergaderen. komen dan de uitstekend georgani- luchtmysterie secrde afzetting van de politie. Zii v A ut, wil tl nu fihin» ie,ei i i Een V3n de reusachtige Amerikaanse le» wilden cellier m leder geval let, zien gervUegtaigen, die deelnemen aan de gecom. en m drommen trokken zij langs het bineerde Engels Amerikaanse luchtmanoeu- palcis waarin zij het centrale Weder- vres- dle boven het Kanaal en West-Europa landse gezin wisten. Degenen die aern «iehouden zijn. ia Vrijdagmiddag verongelukt. i„ tJ Boven Vlissmgen achtte de bemanning van speciale doorlaatbewijzen hadden, kon- elf koppen het. in verband met een motor» den zich slechts schuifelend door ae storing raadzaam Ket vliegtuig te veflaten, overvolle straten beweqen maar bii het ZlJ sProngen Per parachute omlaag en kon- Station bereikte de oostoDüina ritn den ü1,e* in v;eill«he,d gebracht worden Een i opsiupf/llig Zijn van Ha Amonlrnntm m Atrortu/ol lotor oon Ka. hoogtepunt: met duizenden drong men BERLIJNSE RAADHUIS BESTORMD. Een uur voordat de Berlijnse gemeenteraad gisteren zou bijeenkomen, verzamelden zich enkele honderden communistische demon- stranten voor het Berlijnse raadhuis. Slechts enkele gemeenteraadslede!) hadden hun plaat, sen aan de conferentietafel ingenomen toen 500 schreeuwende demonstranten de verga- derzaal binnendrongen. De onder Russisch toezicht staande politie deed wederom geen erhinderen. naar de treinen en het spoorweg-perso neel kon de toevloed niet verwerken, zodat de deuren van het station gesto ten moesten worden en bereden politic moest aanrukken om enige orde te brengen in de kluwe van armen, be, ncn, vertrapte hoeden en verfomfaaide de jassen. Dit was het laatste wat wij zagen van een juichende joelende en feesten- de hoofdstad die zijn uitgelatenheid botvierde om onze KONINGIN JULIANA. EEN WERELDFEDERATIE. In de feestzaal van het Stadspaleis te Luxemburg is het tweede internationaal con gres voor een wereldfederatie geopend, waar aan 18 landen deelnemen. De openingsrede werd uitgesproken door professor Braunshaussen. voorzitter van de GEMENGD NIEUWS. Eeq van de Amerikanen is evenwel later aan be komingen verwondingen overleden. Van het vliegtuig is geen spoor gevonden.. Men is het er niet over eens of de machine in de Schelde gestort, dan wel op eigen kracht is doorgevlogen. Enige piloten van verkeersmachines hebben gemeld dat zij een, vermoedelijk onbemand, vliegend reuzeforj hebben waargènomen. VREEMDE VLIEGTUIGEN. Het Amerikaanse militaire bestuur in Bete. ren meldt, dat 10 a 15 vliegtuigen „van onbe» kende nationaliteit" in de loop van de laatste vier weken boven het Beierse grondgebied, bij de Tsjecho8lowaakse grens, hebben ge vlogen. Volgens rapport van de Duitse grens politie zou het Tsjecho-Slowaakse toestellen betreffen, die tijdens de oorlog door de Duit sers ali verkenningsvliegtuigen werden ge. bruikt. BENESJ OVERLEDEN. De zeer vereerde, onlangs afgezette presi- dent van Tsjecho-Slowakije Dr. Eduard Benesj is Vrijdagavond op zijn buitengoed overleden. Gisteren was Praag in rouw ge- dompeld. toen duizenden Tsjechen een laat» ste groet brachten aan hun president. unie der Luxemburgse federalisten. Vervolgens heette de heer Hamilius. burge meester van Luxemburg, de bezoekers wel kom. De heer Larmeroux. voorzitter van de raad der universele federatie, betoogde, dat het huidige wereldprobleem beheerd wordt door twee richtingen: de liberale en de communis tische. Tot slot stelde de spreker de oprichting Van een federale grondwetgevende raad voor en verdedigde hij de stichting van een grondwet gevende vergadering, die tie gehele wereld zou omvatten. SPOEDIG OPHEFFING BLOKKADE VAN BERLIJN, Te Hamburg wordt van gezaghebbende zij de vernomen, dat het spoórwegverkeer tussen de Westelijke zones ^n de Sovjet-zone van Duitsland, dat sinds 21 Juni is gesloten, waar schijnlijk vandaag of uiterlijk morgen weer opengesteld zal worden. De spoorwegfunctionarissen te Helmstedt. dat juist binnen de grens van de Britse zo ne is gelegen, hebben opdracht gekregen de nodige maatregelen te nemen om een onmid dellijke hervatting van het interzonale ver keer mogelijk te maken Twee kolentreinen stonden onder stoom op het station te Helm stedt en wachten op instructies om naar Ber lijn te ri.jden. terwijl spoorwegarbeiders op dracht kregen zich naar hun post te bege ven te Helmstedt en te Mariënborn. het sta tion aan de Sowjet-zijde van de grens „DE WAARHEID" ONTSLAAT. Deze week zijn 14 redacteuren en 10 man administratief personeel van het communis tische dagblad ..De Waarheid" ontslagen Be.» zuiniging zou niet het enige motief zijn ge« wecst. AUTODIEVEN. De politie te Zuilen heeft twee Jonge man» nen gearresteerd, die er hun werk van maak ten kostbare auto's van geneesheren en vreermielingen te stelen en te verkopen. Da recherche was er achter gekomen, dat zij een auto ontvreemd hadden en die bij een gara gehouder te Zuilen zouden komen verkopen. Zij wachtten het voertuig af en toen een van de dieven uit de auto stapte, werd hij gegre pen De andere ontvluchtte, maar de pulitue achtervolgde hem en loste enkele schoten Hij liep tegen een oude vrouw aan, viel en kón toen ook gearresteerd worden. Het tweetal heeft volledig bekend. Zij had den uit hun roof belangrijke sommen verkre gen. maar alles opgemaakt en zelfs nog vele schulden gemaakt. Het zijn N. uit Den Haag en O. uit Schoonhoven. AUSTRALISCHE BOTER EN KAAS VOOR ENGELAND. Het Britse departement van voedselvoor. ziemng heeft medegedeeld, dat Engeland er in toegestemd hééft practisch alle Australi sche boter en kaas. die in de komende zeven jaren voor uitvoer ter beschikking zullen ko« men. te kopen. het ogenblik, waarop de grijze vorstin voor de laatste maai als Koningin Wilhelmina 'de hoofdstad des lands binnenkwam. Op haar uitdrukkelijke wens is de teruggetreden Koningin voortaan als prinses Wilhelmina de vierde in rang aan het Hof, na Koningin /uliana, de Prins der Nederlanden en Prinses Beatrix. s TWEEDE BLAD NIEI"WSBl.AD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT Schoonhovensche Courant ^DINSDAG 7 SEPTEMBER 1948 Alvorens de eed op de grondwet af te leggen sprak Koningin Juliana in de Nieuwe Kerk etfn rede uit, waarvan wij de tekst elders in dit nummer afdrukten, ten opname tijdens het uitspreken. Op het paleis te Amsterdam heeft Zaterdag op het middaguur een korte maar ontroe rende plechtigheid plaats gehad, toen Koningin Wilhelmina „afstand deed van de troon ten behoeve van haar dochter Juliana". Nadat Koningin Wilhelmina en het prinse lijk agar de aanwezigen hadden begroet, na- mejrallen plaats rondom een lange tafel in de Mozes en Aaronzaal in het paleis. In het midden was de Koningin gezétén, met rechts Prinses Juliana. De Koningin hield daarop een korte toe spraak en droeg Vervolgens de directeur van het kabinet, mej. mr. M. A. TeUegen. op de ak te van afstand voor te lezen. Om 11 uur 22 min. en 20 sec plaatste Ko ningin Wilhelmina haar handtekening onder deze akte. waarmede de toonsafstand een feit was geworden. De nieuwe Koningin tekende de akte als tweede, waarna Prins Bernhard en alle aanwezigen het historische document van hun handtekening voorzagen. Nog enkele ogenblikken onderhielden de vorstelijke personen zich met de aanwezigen: waarna Koningin Juliana en Prinses Wilhelmi na bij het wegsterven van de laatste der 12 klokslagen van het carillon het balcon van het paleis betraden. Prinses Wilhelmina sprak de volgende redevoering uit: Ik stel er prijs op u zélf mede te delen, dat ik zo juist mijn troonsafstand heb ge tekend, ten behoeve van mijn dochter. Ko ningin Juliana. Ik dank u allen voor het vertrouwen, dat gij mij vijftig jaren lang gegeven hebt. Ik dank u voor de toegenegenheid en de warmte, waarmede gij mij steeds hebt om ringd. A Met vertrouwen zie lk uw toekomst te gemoet onder de zorgende leiding van mijn innig geliefd kind. God zU met u en de Koningm Ik acht mij gelukkig met u allen te kun nen uitroepen: LEVE ONZE KONINGIN! Dit was het sein tot een donderende oavatie. die tenslotte overging eerst in een verward en daarna als één-man gezongen Wilhelmus. Terwijl het diep ontroerde publiek op de Dam niet ophield met Juichen, trad Prinses Wilhelmina op haar dochter toe en omarmde en kuste haar. Voor velen op het Damplein was dit ontroerende moment, dat ln zijn een voud zo djuldelUk de trote liefde van deze moeder voor haar dochter toonde, te tif. Bij velen atroomde ondanks de juich kreten. dikke tranen over de wangen. Toen trad Konisin Juliana naar voren en hield z(J haar eerste toespraak als Koningin tot haar Volk. ZIJ sprak aldus: Ik dank u lieve moeder, dat gU mij op deze wijze hebt ingeleid. Ik voel het als een groot leed. dat we uw wijsheid en uw ervaring en bovenal uzelf voortaan zullen moeten missen als onze Koningin. Hoe moeilijk het ook zal zijn hieraan te moeten wennen, ik weet. dat allen u van harte hun beste wensen meegeven voor deze levensperiode .waarin ge als Prinses Wilhelmina onder ons zult verkeren. Maar wU kunnen één ding voor u doen: de ideeën, waarvoor gij pal hebt gestaan. blUven nastreven en verwerkelijken. Ik doe in het bUzonder een beroep op de jeugd, om te trachten zulk een toekomst voor ons allen te vormen, dat daarin de hoogste waarden in ere worden gehouden, waarvoor zovelen van de besten hun le ven hebben gegeven. Voorts doe ik vopr mezelf een beroep op uw aller vertrouwen, datzelfde vertrou wen. waarmee gij mij in de vijf maanden waarin ik als regentes voor mijn moeder waarnam, tegemoet gekomen zijt Tezamen gaan wij moedig voorwaarts. LEVE HET VAÖERLAND! Deze uitroep werd eveneens door een don derend gejuich overgenomen en toen het mu- roekkorps het Wilhelmus inzette, klonk voor de tweede maal in een kwartier tijds het door tienduizenden meegezongen Wilhelmus over het pleip Weer volgden donderende ovaties en tenslotte klonk het „Oranje-Bovenen an dere vaderlandse liederen over het plein. Na nog even gedankt te hebben voor deze hulde, trad Prinses Wilhelmina terug en verliet zij het balcon. Plotseling huppelden toen de vier kleine Prinsesjes in rode jurkjes met gro te witte strikken in het haar het balcon op. Ook Prins Bernhard trad naar voren. Konin gin Juliana nam de kleine Marijke op haar arm en Margrietje, die kennelijk niet kon zien omdat zij nog te klein is om over het fleuri ge versiering van het balcon heen te kijken, klauterde vrolijk wuivend op een verhoging. Het publiek was bijna niet meer te houdep/ Ovatie na ovatie galmde over het plein en het is onmogelijk zich voor te stellen hoe het Ne derlandse volk spontaner en duidelijker zijn aanhankelijkheid voor de nieuwe Koningin had kunnen betuigen. De kleine Margriet, die een beetje in het gedrang kwam op het balcon. werd over de hoofden van haar zusjes heengetild en door Prins Bernhard naar binnen gebracht. Het gejuich hield niet meer op en opnieuw zette het publiek vaderlandse liederen in. tot dat eindelijk voor half één het koninklijk ge zin naar binnen ging. gevolgd door de mi nisters en leden der delegaties. Nederland had zün nieuwe Koningin. Karakter en opleiding van Koningin Juliana. VUftig jaap geleden schreef dr. Knappert: „Doch het zou al te naief zijn te hopen, dat er eenmaal een tijd zal komen van koninklij ke bezoeken.zo weinig officieel mogelijk, waarbij de vorstin als een gewoon mens zal kunnen zien uit eigen ogen. Dagen, waarin zij. slechts vergezeld van een enkele getrou we. zal binnengaan in de school, een fabriek, een boerenwoning, een hut in de veestre ken." We leven snel. Wat 50 jaar geleden als iets volstrekt onmogelijks, als iets ondenkbaars werd gedacht, gebeurt nu De koningin heeft in haar regeringsjaren menig nederige wo ning bezocht, als een eenvoudige bezoekster. Als elk ander nam zij een plaats in de kerk in, zonder hofdames of lakeien. Maar in de kinderjaren van de koningin was het hof zoiets als de verboden stad in Peking, men wist dat in het paleis een jong koninginnetje woonde, men las er te hooi en te gras een kort bericht, dat zU een ponny had gekre gen. dat iemand benoemd was tot leeraar, maar er bleef een brede en diepe kloof tus sen het volk en het hof Koningin Wilhelmina hfeeft dat veranderd. Haar dochter kreeg speelkameraadjes, die Wilhelmina zelf nooit gehad heeft. Juliana ging als een meisje-student met de andere studenten in Leiden colleges volgen, en nog verder werd de democratisering doorgetrok ken met de prinsesjes, die ter schole gaan op een nogal vrijgevochten school in Bilthoven, dife stoelen met allerlei kinderen en die hun vriendinnetjes op het paleis ontvangen, zon der dat al te nauw gelet wordt op hun stam boom. Hierdoor weten we veel meer omtrent ka rakter en eigenschappen van koningin Juliana, dan we ooit van de jonge koningin Wilhel mina mochten kennen. Er zijn genoeg vrou wen, die als jonge meisjes dagelijks omgang met Juliana hebben gehad, om haar persoon lijkheid te kunnen beschrijven en die getui genissen zijn vrijwel eenstemmig. Koningin Juliana's karakter en geestes- eigenschappen zijn bekend. Zij is eenvoudig, zeer goedhartig en meelevend, wars van plechtigheden en decorum, zij wil mens zijn onder mehsen en zou niet liever zien, dan dat niemand haar kinderen beschouwde als bij zondere schepselen, maar dat zij behandeld werden als elk ander kind. De koningin heeft de gave der Oranjes: een vlug en helder ver stand. dat de hoofdzaken, de kern van een zaak weet te kiezen en los te maken van de details. Zij stelt een diep en gevoelig belang in alles wat haar omgeving, haar volk en haar land betreft. Voor de noden en behoef ten van anderen is zij ten uiterste toeganke lijk. Een sociaal voelende vrouw. Nederland kan met vol vertrouwen en blij de verwachting de nieuwe regeringsperiode tegemoet zien, de regering van koningin Juliana, de derde vrouw die over ons land zal regeren. Voorop gingen de twee herauten van wape nen. de ritmeester G A. van Borssum Buis man en mr. Th. Graaf van Lijnden van San- denburg met enige trompetters gekleed in de heraldieke costuums, welke ook bij de inhul diging van koningin Wilhelmina waren voor geschreven. Na hen volgden de twee konin gen van wapenen eveneens in hun schilder achtige historische dracht met hun tekenen van waardigheid. De reserve-majoor der in fanterie J. B. P. M. de Swart en de reserve kolonel der cavalerie jhr. P. Six. Achter hen volgcten de jagermeester. de hoofden van hof-departementen, de intendant van het kon. paleis en domein het Loo. de in tendant van de kon. paleizen te Den Haag en Amsterdam, tevens directeur van het konin klijk huisarchief, de opperhoutvester en ja germeester van het kon. jachtdepartement van Gelderland, de jagermeester van het kon. jachtdepartement van Zuid-Holland, de opperhofmaarschalk, de grootmeester-honorair De voorpamen van de Koningin zijn: Juliana Louise Emma Marie Wilhel mina-. Zij is genoemd JULIANA naar Juliana van Stolberg, de moeder van Willem de Zwijger. LOUISE naar Louise de Coligny. de laatste vrouw van Willem de Zwijger en de moeder van Prins Frederik Hen drik. EMMA naar Emma van Waldeck-Pyr- mont. de moeder van Koningin Wil helmina. de vrouw van Koning Wil lem III. MARIE naar Marie van Mecklenburg— Schwerin. de moeder van Prins Hen drik. de grootmoeder van Prinses Ju liana. WILHELMINA naar Haar Moeder, Ko ningin Wilhelmina. gevolgd door generaal mr. H. J. Kruis, chef van de generale staf. drager van het rijks zwaard. begeleid door luitenant - admiraal C. E L. Helfrich. bevelhebber der zeestrijd- krachten. drager der rijksstandaard, begeleid door twee marine-officieren, de vier vaan dels, van de grenadiers, de jagers, het Prin ses Irene-regiment en het korps mariniers, gedragen door de regiments-commandanten en door een hoofdofficier der mariniers, en daarna de ópper-ceremoniemeester. Deze opper-ceremoniemeester ging Konin gin Juliana en Prins Bernhard vooraf. De zware, met hermelijn omzoomde mantel van HM. werd door vier adjudanten gedragen. Achter de Koningin ging haar grootmeeste res. begeleid door de dames du palais en de hofdames. Op haar volgden de chef van het militaire huis, de schout bij nacht N. A. Rost van Tonningen, twee adjudanten van Prins Bernhard en enige adjudanten in buitenge wone dienst. De stoet werd gesloten dooreen aantal vlag- en opperofficlëren. In de Nieuwe Kerk. Bij de ingang der kerk werd de koningin welkom geheten door een commissie van ont vangst uit de verenigde kamers der Staten- Generaal. Daar ook sluit de ceremoniemees ter zich achter de koningin van wapenen bij de stoet aan. Nadat Koningin en Prins door de voorzitter der Verenigde Kamers der Sta ten-Generaal er. de commissie van ontvangst naar hun zetels zijn geleid, schaarden de le den van de hofhouding zich achter de troon, de herauten van wapenen namen hun plaats naast tie troon in en de koningen van wape nen stelden aan weerszijden van de troon op. Aan weerszijden van de troon Stonden ook de opper-cercmoniemeester en de ceremonie meester. Op de eerste trede van het troon- platform de dragers der vaandels, op de twee de trede, rechts en links van de troon de dra gers van de rijksstandaard en het rijkszwaard Koningin Wilhelmina zat met de beide oud ste prinsesjes Beatrix en Irene en de moeder van de prins, prinses Armgard terzijde van het troonplatform. Daarachter bevonden zich de plaatsen van de vorstelijke vertegenwoor digers bij deze plechtigheid/! de hoofden van buitenlandse missies en /prins Bernhard's broeder prins Asrhhwin/Daarachter weer de leden van de hofhoudi/g, die piet aan d« stoet deelnamen. In het midden der I7e eeuw leefde in Zwe den Axel Oxenstjerna. de beroemde en zeer kundige rijkskanselier van koning Gustaaf Adolf. De zoon van de kanselier Johan Oxenstjerna zou afgevaardigd worden naar een vredesconferentie, maar de jonge man aarzelde om die benoeming te aanvaarden, omdat hij vreesde rtiet bekwaam genoeg le zijn op die bijeenkomst zijn land te vertegen woordigen. Toen sprak zijn vader tot hem: „Weet je dan niet, mijn jongen, met welk een minimum van wijsheid zelfs de wereld geregeerd wordt?" Zo sprak in 1641 een staatsman, die de re gering leidde van een rijk dat toen machtig en invloedrijk was en die leefde toen zijn land oorlog voerde in Duitsland. Toch vond hij het regeren heel gemakkelijk en inder daad waren toen de omstandigheden heel wat eenvoudiger, heel wat minder ingewikkeld en veelzijdig dan thans het geval is. Wanneer nu dezelfde Oxenstjerna zou terugkeren en het zou mogelijk zijn hem een begrip te geven van de moeilijkheden, lasten, gevaren, van de duizenderlei vraagstukken, die zich nu voor doen en opdringen aan hem of haar die een land regeert, dan zou hij die woorden zeker niet durven herhalen. Koningin Wilhelmina aanvaardde de rege ring in een tUd van kalmte, rust. zekerheid, vrede en voorspoed. Haar dochter besfijgt de troon in een tijd, vol onrust, vrees, wantrou wen. tekorten, strijd, dreiging en vele gewich tige beslissingen zullen van Koningin Juliana worden verlangd. Maar deze koningin is elf jaren langer dan koningin Wilhelmina inge leid kunnen worden in alle staatsaangelegen- heden door een wijze, voorzichtige en stand vastige moeder. Koningin Wilhelmina had dat geluk slechts luttele jaren genoten, want koningin Emma zal haar dochtertje zeker niet in de kinderjaren reeds Ingeleid hebben in staatsaangelegenheden. Als dit nummer van ons blad onze lezers bereikt zal Juliana niet langer prinses maar koningin z\jn. om 11 uur gisterochtend Is zU in de Nieuwe Kerk te Amsterdam in gehuldigd. In een vroeger nummer hebben we uiteengezet dat zU evenmin als een der vorige vorsten in ons land, gekroond wordt, maar alleen ingehuldigd. Artikel 52 van de Grondwet, dat alle herzieningen heeft over leefd, schrUft nog altijd voor: „Da Koning, de regering aanvaard hebben de, wordt zodra mogelijk plechtig beëedigd en ingehuldigd binnen de stad Amsterdam ;n een openbare en verenigde vergadering der Staten Generaal". Reeds in de Grondwet van 1814 kwam dit artikel voor en hoewel Den Haag veel be zwaar er tegen maakte dat die plechtigheid in de hoofdstad en niet in de residentie zou geschieden, zijn zij op uitdrukkelijke wens En met haar, haar volkere» Minister-president W. Drees, hield gister avond voor beide zenders een toespraak ter gelegenheid van het regeringsjubileum e«» van de inhuldiging. Na de minister-president spraken dr. H. J. van Mook. ir. L. A H. Peters, dr. W. Huen- der. de heer E. A Romer. mr. H. de Vries eo prof. dr. R. A. Hoessein Djajadiningrat. Minister-president Drees zeide o.m.: Het Nederlandse volk begroet zijn nieuws Koningin uit het aloude stamhuis met d« warmste gevoelens en met diep geworteld vertrouwen. Het heeft haar gezien en met haar meegeleefd in vreugde en leed. zoals prinses Juliana harerzijds medeleefde met ons volk. In haar onbezorgde studententijd, als gelukkige verloofde, echtgenote, moeder, heeft het haar in haar hartelijke en spontans menselijkheid leren kennen; Het heeft haat toewijding gezien bij haar zorg voor de maat schappelijke noden, die zich in het bijzonder na «ie oorlog zo massaal deden gevoelen, en het weet hoezeer zij en prins Bernhard be reid waren tot elke inspanning en tot elk of fer om bij te dragen tot de overwinning der geallieerden en tot de bevrijding van ons volk. Koningin Juliana aanvaardt het bewind in een tijd van kentering voor het koninkrUk, een tijd. die beslissend kan zijn voor de toe komst der onder haar kroon verenigde vol keren. Oude verhoudingen worden doorbro ken en van deze generatie wordt de wijsheid en de kracht geëist om nieuwe vormen te van prins Willem, die de eerste koning van Nederland zou worden, blijven staan. De „stad" Amsterdam staat er en het is de enige maal dat in een van onze wetten deze betiteling wordt gebezigd. De wet kent geen „stad", alleen gemeenten, maar in dit grond wetsartikel is het geworden en gebleven: db stad Amsterdam. Inhuldiging dus, geen kroning. Een kro ning. zoals die in andere landen geschiedde en nog gebeurt, was een geestelijke wijding van het koningschap, die verricht werd door een hoge geestelijke autoriteit. In het oude Duitse rijk door de Paus. in het Britse rijk door de aartsbischop van Canterburry. In ons land echter met zijn gemengde godsdienst be stond geen staatskerk en dus ook geen alge meen erkend geestelijk hoofd. Wie zou dus iuer de plechtigheid moeien verrichten? De troon, waarop de koningin bij de inhul diging gegeten was. is voor het eerst gebruikt bij die van koning Willem II in 1840. HU is van moiré mahoniehout, bekleed met rood fluweel, waarop in de rug met goud gebor duurd een alziend oog en daaronder de let ters W.A.P.. het vorige koninklijke naamcij fer en daarboven een kroon versierd met edelstenen. Aan beide zijden vergulde forse leeuwen Op ieder armkussen zijn twee veld maarschalkstaven geborduurd en het geheel is rijk bekleed en met goud galon en franje afgezet. De kroningsmantel is van purper fluweel, bezaaid met gouden leeuwen, gevoerd en om» boord met hermelyn. Voor de troon stond een tafel, waarop de kroon, scepter en rijksappel. Geen der Ne derlandse koningen heeft in letterlijke zin de kroon gedragen, nooit is die geplaatst ge weest op hun hoofd. De gouden kroon is in 1840 te Amsterdam vervaardigd, het symbool is versierd met paarlen, robUnen en saffie ren. Bovenop wordt de kroon afgesloten door een gouden wereldbol met het kruis. Naast de kroon, ligt de scepter, die in 'n ver leden 'n herdersstaf was. als symbool van de vorst, die zijn volk hoedt en tevens uitdruk king van de koninklijke waardigheid. HU i» een el lang van verguld zilver, bewerkt met palmetten en eindigend met een rijksappel en kruis. De rUksappel stelt voor de eenheid van het rUk en is een gladde vergulde bal in een an tieke rand van goud gevat, ingelegd met edel stenen. Scepter en rijksappel zUn het werk geweest van een Haagse zilversmid. Dan is er nog een symbool: de Grondwet BU de inhuldiging van koningin Wilhelmina was die wet gebonden in rood fluweel met een zwaar verguld rUkswapen aan beide zU- den. maar daar de Grondwet sinds 1898 ver schillende malen gewijzigd is. werd voor de inhuldiging van koningin Juliana een nieuw exemplaar vervaardigd in parkamenten band met gouden opdruk van het koninklijke wa pen. KONINKLIJKE RONDVAART DOOR AMSTERDAMS GRACHTEN. Koningin Wilhelmina en Koningin Juliana hebben Vrijdagavond onverwachts met prins Bernhard een rondvaart door de geïllumi neerde Amsterdamse grachten gemaakt. On der groot enthousiasme van het publiek, dat vrijwel iedere avond van deze week in dich te drommen de Pam bevolkt, keerden de ko ninklijke gasten om half elf op het paleis te» rug. De rondvaart werd gemaakt in de nieuwste boot van de firma Kooy: de „Koningin Juliana". KERKGANG VAN DE KONINKLIJKE FAMILIE. Koningin Jifliana. prins Bernhard en prin ses Wilhelmina woonden Zondagmorgen de dankdienst bil in de Oranje-kerk te Amster dam. waar de Ned. Herv. oud-legerpredikant in Indonesië, ds. J. C. Koningsberger voor» ging. GRONDWETSHERZIENING GETEKEND. Koningin Wilhelmina heeft Vrijdagavond nog de vier wetsontwerpen tot grondwetsher- :iening getekend. scheppen, die vrUheid en samenbinding beide waarborgen. Vertrouwen in de kroon, voor alien een waarborg van hoge waarde, -.al grondslag voor het welslagen kunnen zUn. Koningin Wilhelmina heeft in de loop van haar bewind, hoe gezegend het* ook in vele opzichten is geweest, de gevaren groter zien worden en de tyden ongunstiger. Koningin Juliana begint in een tUd. van moeiten en zorgen zwaar. Moge haar de zegen geschon ken worden van een leven, waarin de vol keren onder haar kroon hun lot lichter zien worden, hun samenwerking nauwer, de vrede beter beveiligd. Moge zij. gelukkig in haar gezin, ook gelukkig zijn in en met die kring Van volkeren.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1948 | | pagina 2