Een Spaanse helm en een mooi Schoonhovens meidje
P,UHCh
PUROL
Terrein voor kleuterschool
Van Rondom
De wereld op 't scherp van 't mes
De mens
In het nieuws
o„
NIEUWSBLAD VOOtt ZUID-HOLLAND EU UTRECHT SchoonSownsche Courant
hen jaar buitenlandse politiek
driikkinr deen°Cd!f.rhd;HT'aarin van1laa* verkeert willen typeren, dan I* dc uit-
uitdrukking te bïênïei l a k f toeie,kend om het critieke van de situatie tot
uimruKKing te brengen. We kunnen dan beter, naar de titel van het bock van Somerset
ceert mëi ZSkJÏÏ.'"Zï Z° h#l -"e.d°Sn-
snëllen of dit ten a *herPe kant v'an een swaard en niemand kan of durft te voor-
men.h.m m e dan "el ten kw,de 111 Dat is de toestand waarin de
mensheid vjjf jaar na het beëind gen van de Tweede Wereldoorlog is geraakt.
Als we trachten na te gaan hoe dat zo ge
komen is. moeten we vier oorzaken onder-
sche-den. Het eerste gevaar is
de ontwaking van Azië
deel van de lengte van de Noord-Korcr. -.se
grens. Men had dit smalle stuk zonder groot
risico sievig bezet kunnen houden, maar het
oprukken naar een ruim viermaal 'angere
grens in het Noorden, vergrootte de gcvaren
waardoor de in dit werelddeel wonende helft m'nstens zestienmaal. Mac Arthur zal heel
van de bevolking der aarde rechten gaat op- wa' moeten doen om het verloren vertrou-
eisen. die aan de suprematie van het blanke
ras in dat deel van de wereld een einde zal
maken. Daarom mogen we n'et de moeilijk
heden in Indonesië los zien van India. Birma.
Indochina. Formosa, de Philippijnen. China of
Korea, want dit alles is één groot samenhan
gend verschijnsel schudt na eeuwen van
dienstbaarheid hef juk der onderdanigheid af
Van Aziatische kant bezien is dit het goed
recht van die volken, hiaar voor Europeanen
te herwinnen.
Bij deze gesteldheid in de wereld ligt een
groot deel van de besl ssing over de toekomst
in de houding, die de Mohammedaanse we
reld tussen de Dardanellen en India zal aan
nemen Wanneer Turkije. Iran. Irak. Syrië*
Transjordamé. Arabië met de Weste-se we
reld één lijn trekken om het algemene ver
langen naar geestelijke en materiële vrijheid
te doen zegevieren, dan blijft het Westen on-
Wat brengt de toekomst?
Mevrouw Ursula Kardos, de bekendste
herderziende van Duitsland, heeft voor
speld, dat er in 1951 geen oorlog komt.
Mevrouw Kardos. die griezelig nauw
keurig in de toekomst schijnt te kunnen
z.en en daardoor onder haar cliëntèle
hoge regerings-functionarissen telt. pro
feteerde verder „een definitieve oplos
sing van de vraagstukken tussen het
Oosten en het Westen in 1952". Het jaar
1951 zou een jaar van natuurrampen
worden, maar niet van oorlogen. Er zou
iets uit de hemel vallen, maar Duits
land of Berlijn zou niets overkomen.
De onderhandelingen tussen het Oosten
en het Westen zouden ook nog in 1952
voortduren maar in datzelfde jaar defi
nitief opgelost worden.
Mevrouw Kardos woont in de Ameri
kaanse sector van Berlijn en is de enige
waarzegster, d e een off'ciële ve gun
ning heeft. De polit e hecht veel waarde
aan haar voorspellingen. Zij heeft reeds
vele waardevolle aanwijzingen gegeven
in gevallen, d'e de recherche voor grote
problemen stelden.
bovengrondse electrische net on het net der
straatverlichting, in de kom der gemeente.
Aan de agenda werd toegevoegd een voor
stel van B. on W. om over te gaan tot aan
koop van een zandstrooier ter bestrijding van
de gladhe d der wegen De kosten hiervoor
zullen ongeveer f 1100 bedragen. Ofschoon de
gemeente buiten de bebouwde kom geen we
gen in onderhoud heeft, ligt het in het voor
nemen de voor het doorgaande verkeer be
stemde wegen, welke bij de Krimpenerwaard
in onderhoud zijn met zand te bestrooien Zo
nodig zullen ook de wegen bij het polderbc-
VRIJDAG 29 DECEMBER 1959
De oudste Inwoner v-n Neder
land. de heer J Reillng te
rrouwenermend. een dorp n»
dc Drentse veenko'onieën. j*
vorige week 104 Jaar geworden.
Op 20 December 1846 werd Jannes Reiling
te Gaiselternyevecn geboren als vierde uit
stuur in onderhoud, in behandeling worden ®ezm van zes kinderen Hij ging tot zijn der
genomen. Met de gemeente Berkenwoude. die tiende jaar naar de lagere school en werd
een sneeuwschuiver heeft aangeschaft, zal daarna boer. En boer is opa Reiling gebleven
worden getracht in onderling overleg beide in hart en n'eren. In 1893 kwam hij naar Drou-
bestrijdingsmiddelen van de gladheid in de wernermond. vaar hij 'n boerderij stichtte,
twee gemeenten dienstbaar te maken. Sinds» 39 jaar is hij boer-af. De oude baas
Tenslotte werd op voorstel van B en W v'ndt nu. dat hij zich eigenlijk veel te vroeg
een crediet eschikbaar gesteld van f 2159 voor teruggetrokken heeft uit 't bedrijf Maar de
het aanbrengen van riolering en 10 septie- omstandigheden waren er toentertijd naar en
tanks bij de In aanbouw zijnde 20 arbeiders- !n over,eS met zijn vrouw, die vorig ivar over
woningen in het uitbre.dingsplan en een be- leéd p,n,! eC"t?aar ,tdpn niaar rust!* leven-
en niet minder voor de Noord-Amerikanen. danks alles sterk staan. Maar krijgt de w
betekent dat een aantasting van onze levens-
basis. waarvan de gevolgen n et te ovpuzi.-n
«ijn. Of we dit nu prettig vinden of niet. wie
zijn ogen sluit voor de werkelijkheid zal van
de ene teleurstelling in«de andere tuimelen
Een dergelijke teleurstelling was bijv. h<.t
binnenrukken van de Chinezen in Korea op
het moment, dat het scheen of de verbond-n
legers vaste voet zouden krijgen langs ue
Zuid-Mandsjoerijse grens.
Het tweede gevaar is de
sombere veroveringszucht
van Sovjdt-Rusland. Een veroveringszucht, die
weer te onderscheiden is in twee elementen.
Naast elkaar zien we in de Russische politiek
de machtsbegeerte en de propaganda voor het
heersende politieke systeem. Het huidige Rus
land begon bijna 1000 jaar geleden met de
vestiging van een kleine volksstam ten Zuid
oosten van het tegenwoordige Leningrad en
de overhand om de Christelijke wereld ic ver
nederen en gooien deze staten hun gewicht
in de schaal bij het Russisch-Aziatische blok,
dan wordt het uitermate bedenkelijk.
Maar wij moeten ons nooit op het stand
punt stellen, dat een derde wereldoorlog on
vermijdelijk is. Vrijwel iedereen ter wereld
verafschuwt een oorlog en daarom kan overal
aangeknoopt worden bij de wens om die oor
log te voorkomen. Daarom ligt in het ver
sterken van de vredeswil onze beste kans en
onze eerste taak voor 1951.
--- e.dingsplan en een be
drag van f 5940 voor het ophogen en het leg
gen van trottoirtegels bij die woningen.
in deze laatste vergadering van dit jaar
bracht de voorzitter de raadsleden dank
voor de goede harmonie en de prettige sfeer
die in de vergaderingen steeds heeft geheerst.
GEMENGD NIEUWS.
TWEE MAANDEN GEëlST TEGEN ART8.
Een van de belangrijkste gebeurtènisscn uit
zijn lanre leven vindt de heer Reiling de
komst van de kunstmest. Door experimenten
met compost en natuurmest had hij steeds ge
tracht de beste resultaten op zijn bedrijf te
bereiken. Toen in 1890 een enkeling in de
omgevin» ook eens kunstmest had reprobeerd
ging Reiling zijn licht opsteken. Het gevolg
was. dat hij het jaar daarop zijn roggen en
aardappelen eseneens ging bemesten met ..dat
nieuwe goedie Een nauwkeurige berekening
van de grotere en betere opbrengst deed hem
inzien, dat. hoewel hii van veel nieuwigheden
GEMEENTERADEN.
De procureur-generaal bij het Amsterdamse
gerechtshof heeft twee maanden gevangenis- niets moest hebben, de komst van kunstmest
straf geëist tegen eep arts uit Utrecht W. G. «»n belangrijke verbetering voor de landbouw
Deze werd er van beschuldigd opzettelijk vals- betekende.
heid in geschrifte te hebben gepleegd door 't Verder heeft opa Reiline zich veel verdien-
afgeven van valse verklaringen voor het ver- s,er> verworven op kerkelijk terrein Vooral
krijgen van distributiebescheiden voor jonje Baptistlsche kringen is hij een al°emeen be-
moeders. kend figuur. In het geheel heeft hij meer dan
Deze zaak heeft reeds eniPe tijd geleden duizend maal gepreekt. Daarvoor maakte hij
r.wnrvr ammvhS tn j t voor het hof gediend en ook'toen was de eis grote voetreizen naar plaatsen, die een heel
ukuoi-ammlrs. De gemeenteraad kwam een ambtenaar is. als door vrager bedoeld, om twee maanden. Op de dag van de uitspraak eind uit de buurt laren Later legde hij deze
op Woensdag 21 December in vergadering bij- driemaal per week zitting te houden in deze bepaalde het hof echter, dat eerst een onder- afstanden af per fiets. Treffend is de groto
een- gemeente. Zelfs in zeer grote gemeenten ge- zoek naar de persoon'ijkhe'd van de verdach- kennis, die de 104-iaricre A an de Bijbel heeft.
De voorzitter deelt mede. dat bericht beurt Qjt niet. met uitzondering van Hoek te zou worden ingesteld. Dit onderzoek is ver- Steeds is dit Boek de leiddraad van zijn leven
van verhindering is ingekomen van de heer van Holland en Loosduinen. B. en W. menen, richt en de conclusie van het rapport is. dat geweest. ze"t hij.
M. Nobbe. en zegt. zulks op een vraag van dat aanstelling van een ambtenaar voor het de verdachte een eenvoudige ODVoeding hee't Verder hpeft opa Reiling nog vele functies
de heer Nobbe, dat de straatverlichting naoy houden van zitdagen niet in het belang der gehad, goed heeft gestudeerd, maar 'n prinv- 'n het openbare leven vervuld. De oude baas
,l5VimTOlu,.s inu cn de brandweergarage zal worden bekeken, gemeente is en dat een dergelijk plan ook tieve man is. d'e zich graag als autoriteit wil is nog een krachtige^ persoonlijkhejd. ^Hoewel
vandaaruit zijn in de loop van tien eeuwen al wanneer de in aanbouw zijnde woningen ge- P'actlsch onuitvoerbaar is. zodat geen voor- doen gelden. Uitspraak op 3 Januari 1951. u*
de omwonende volken onderworpen en opge- rced zi^n- 'n t'eze richting te verwachten ia. v_ni,w aTJK IIIT N,.n «nis in bi and
slokt, met alleen uit veroveringszucht, maar Verschillende ingekomen «tukken worden w ?e Yraa* over mededelingen in de pers VROUW 8TAK UIT NIJD HUIS IN bkand
ook uit vrees. De Russen proberen altijd hun voor ksnnisgeving aangenomen, waaronder 5 °°i n, aan en 8esteld te wor- De Haagse rechtbank heeft mej. W. ten Z.
grondgebied te beveiligen door er een strook een verzoek van het bestuur van de afdeling ?en oefenen geen invloed uit op wat in oen Haag wegens brandstichting tot een
van half onaerworpen grensvolken omheen Groot-Ammers voor E H B O om ee.i jaar- Qe courant, wordt opgenomen. B. en W. zijn gevangenisstraf van zes maanden veroordeeld
1j. J n-htpr oanrno hereirt tvanlnc U pnrrACnnnrlan. S. rr .- i
zijn gezichtvermogen iets is verminderd, waar
door hem het lezen de laatste tijd niet meer
mogelijk is, is hij nog opmerkelijk scherp
van geest.
..a,. u.iu*. nui),cu SIUUVUIACII UUIllfCIl «.vvv-^uiuiwo IW1 Li U D U, OJI1 Ct.l 1UU1 -
onder hun contróle te brengen. Zo is het ge- lijkse subsidie in verband met het ongeze- fchtfr gaarne bereid eventuele corresponden-
i /~\„itt,i j TT, L.iten tor wille te z.nn.
(Advertentie I. Ml
gaan met de Oekraine. met Finland. Ejtiand,
Litauën. Polen. Oost-Duitsland. Tsjecho-Slo-
wakije, Walachije. Roemenië. Bulgarije. Hon-
garijë en Joego-Slavié, om de Aziatische vol
ken nog niet eens te noemen. Deze verove
ringsdrang van de Russen wordt thans nog
eens versterkt door de zucht om het commu
nistische stelsel te doen zegevieren over de
Westerse democratie. Hierdoor is Sovjet-Rus
land een oneindig veel gevaarlijker element
in de wereldpolitiek geworden dan het Rus
land der Tsaren ooit was.
En nu het derde gevaar. Dat ligt
in ons self,
in de verbrokkeling en de machteloosheid van
West-Europa. Doordat de West-Europese sta
ten geen eenheid vormen, zijn ze tot een lucht
ledig, een vacuum, in de in'e-nationale ver
houdingen geworden, hoewel de gezamenlijke
bevolking van West-Europa met 300 millioen
mensen veel groter is dan die van de Sovjet-
Unie. die nog geen 200 millioen inwonerstelt
en dan de Verenigde Staten van Amerika,
waarvan de bevolking 150 millioen zielen
telt Als men geen eigen kracht heeft, geen
duidelijke algemene wil. geen centraal be
stuur, als men zich laat bevoogden door Ame
rika. exploiteren door het Britse Rijk en af
snauwen door de Russen en als men deson
danks geen enkele stap van werkelijke bete
kenis doet om tot de noodzakelijke vereniging
te komen, dan is juist daardoor West-Eurona
een van de grootste gevaren van de wereld
geworden. De beiide thans tegenover elk. i
staande gro'.e mogendheden betwisten elkan
der de steun van dit gebied en dat brengt het
gevaar naar voren, dat te onzaliger ure de
Russen zullen besluiten aan dit dispuut een
einde te maken door West-Europa te bezet
ten. Dit is het acute gevaar van de dag.
Tenslotte de vierde oorzaak van de moei
lijkheden. Die is te zoeken in de Verenigde
Staten van Amerika, waar men ons in tech
nische ontwikkeling wel ver vooruit is, maar
waar de cultuur nog betrekkelijk jong en on
bezonnen is. waardoor de Amerikaanse eco
nomische en staatkundige politiek minder
evenwichtig is dan die van Europa. De ge
weldige productiviteit van de Amerikaanse
industrie roept steeds
gevaren van overproductie
en crisis op. wanneer de koopkracht van het
Amerikaanse volk en van de ande e landen
ontoereikend is om die productoe op te ne
men. Men heeft dit de laatste jaren trachten
te voorkomen door via de Marshall-hulp het
productie-overschot van de Verenigde Stntrn
over te hevelen naar andere landen. Dit is
inderdaad een belangrijke bijdrage tot her
stel van de wereldeconomie geweest, manr
deze actie werd getorpedeerd door het uiter
mate kortzichtige optreden van de Ameri
kaanse financiers van de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken en van
de Amerikaanse generale staf. De finan
ciers dreven West-Europa in de devaluatie,
die vooral voor ons land funest is geweest
de buitenlandse politiek van dè Verenigde
Staten was stuurloos en le dde tot een ge
weldige vergroting van de gevaren in Azië.
terwijl tenslotte de Amerikaanse generale
staf door zijn tekort aan politiek inzicht de
Verenigde Naties in conflict heeft gebracht
met de Chinese legers. Dat niemand had voor
zien. dat China het tegen een goed gewapend
buitenlands leger met gemak kon opnemen,
kan men de generaals neit kwlaijk nemen.
Maar dat zij de troepen verder lieten optrek
ken dan het smalste deel van Korea, was een
onvergefelijke fout. Deze*z.g.n. „wespentaille"
heeft een breedte van nog n.et het vierde
geld zün van het verzoek't™ ter wille te zijn.
Naar aanleiding van een verzoek van G ?n v05'r!,el to' invoering van een dankge-
de Wildt en anderen, om de watermolens b=d,„na vergadering is vooralsnog van B.
aan te sluiten op het electriscli net en hen te n. i verwachten,
voorzien van drinkwater, stellen B. en W. voor Ue u.tslag van^ het onderzoek naar het ge-
De eis was twee jaar. Mej. Ten Z. is huis
houdster geweest bij een bejaarde heer te
Den Haag Heer en dienstmaagd verstonden
elkaar zo goed. dat mej. Ten Z. op een hu
welijk ging hopen. Zij werd echter ziek. Na
haar ontslag uit het ziekenhuis bemerkte
Winterhanden
Wintervoeten
Winteroren
i mik wöiui stenen a. en w.voor u t naai umaiag
dit verzoek in hun handen te stellen voor ad- 5 Jyanj aiaab*s8ebe(ten. waarop spreker £at door een an(iere huishoudster was op-
vies. welk voorstel zonder hoofdelijke stem- doeid®- bU de beantwoording van een vraag gevolgd. Pogingen om haar vroegere plaatste
wordt aangenomen. van de Maat. in een vorige vergade- heroveren mislukten. Verblt'
m.ng wordt aangenomen.
B. en W. stellen voor aan de Chr. orkest
vereniging „Symphoma" een subsidie van f50
te verlenen voor 1951.
De heer B o ut e r merkt op, dat de ingezon
den begrotmg van de vereniging eon ver
keerde indruk maakt, doordat de leden ook
nog apart lesgelden betalen, waarmede in de
begroting geen rekening is gehouden. Gaarne
zou spreker zien, dat ook deze vereniging een
subsidie ontvangt van f 100, evenals voorge-
rrtig gesteld, is inmiddels verschenen. Indien
de heren er belang in «tellen, kunnen zij het
ter lezing krijgen.
H.erna sluiting.
GEMEENSCHAPPELIJK BOUW- EN
WONINGTOEZICHT.
HOENKOOP. Orlider voorzitterschap Van
burgemeester Schreuders. kwam de gemeen-
steld wordt aan de vereniging Euterpe" teraad in openbare vergadering bijeen ter be-
f 100 te geven.
De heer Maat zegt. dat er door de leden
hard gewerkt wordt om de vereniging in
stand te houden, doch dat ze pas is opge
richt. dus nog moet groeien en hij wil even
eens e«n subsidie geven als aan de vereni
ging „Euterpe", Hij stelt zulks voor.
De heer Burggraaf zegt, dat hij zich
vorig jaar heeft uitgesproken tegen een sub
handeling van een korte agenda.
Afgewezen werden de subsidie-aanvragen
van de vereniging tot instandhouding van het
consultatie-bureau v oor alcoholisme te
Utrecht, omdat het belang, dat de gemeente
Hoen koop bij dat bureau heeft, zeer gering is.
•rbitterd en teleurge
steld stak ze toen het huis van haar vroegere
werkgever op zeven plaatsen in brand.
TIEN MA ANDEN WEGENS AANSLAG
OP HAAGSE TRAM.
De Haagse rechtbank veroordeelde de Ha
genaar H. de H. tot een gevangenisstraf v-n
tien maanden en voorwaardelijke ter beschik
king stelling van de regering De eis was ze
ven maanden.
De H. heeft in de nacht van 20 op 21 Maart
geprobeerd de tram van de dienst Den Haag-
Wassenaar uit de rails te doen lopen Hij had
een staaf ijzer in de rails gelegd. Bij de be
handeling van zijn zaak, heeft hij voor de
rechtbank verklaard, dat hij tot deze sabotage
daad was gekomen door het lezen van het
„SMOKKFLKONING" IN BEROEP
CONFORM VEROORDEELD.
1UBIIKUUP U1J UUl UUICHU I1CC11, ICCL KClllllf i». 1 T, j
Eveneen» werd afgeweien het verioe* van commimirfHche dagblad „De Waarheid
de Bond van Land- en Zuivelarbeiders, om
.BH. _HPI|een wijziging aan te brengen in de overbrug-
sidie aan dergelijke verenigingen, aangezien gmgsregeling. De raad was van oordeel, dat
hij van mening is. dat ze zelf de kosten moe- dit een taak van de regering is. die zelf over
ten dragen, doch nu de vereniging ..Euterpe" voldoende instanties beschikt, die haar Over
verleden jaar een subsidie heeft ontvangen, is de gewenste wijziging kunnen adviseren,
spreker het eens met de heer Maat. en is voor Met algemene stemmen werd het voorstel
een gelijke subsidie. van B. en W. aangenomen met de gemeen-
De voorzitter brengt het voorstel van ten Loptk. Benschop en Polsbroek een ge- was geëist,
de heer Maat in stemming. De stemmen sta- meenschappelijke regeling aan te gaan be- Het hof veroordeelde hem in appèl conform
WEEKOVERZICHT 1950.
Zware regens brachten
grootste afwijking
(Van onze weerkundige medewerker).
Nu de laatste uren van het jaar 1950 zijn
aangebroken en onze gedachten zeer zeker
zullen teruggaan naar al het lief en leed dat
dit jaar ons heeft gebracht, willen wij met
enkele cijfers een korte blik terug werpen.
Wij willen hierbij niet al de dagelijkse bij
zonderheden noemen, maar wel in grote trek
ken hoe de grootste weer-elementen. zoals
temperatuur en neerslag zich hebben gedra
gen. Wij nemen h'ervoor een jaar. berekend
van winter tot winter (December 1949 to»
December 1950). -
De gemiddelde temperatuur te De Bilt. be
rekend uit uurHJkse waarnemingen, bedroeg
9 3 gr. C. tegen 9 1 gr. C. normaal. De Winter
had een afwijking van 1.1. de lente van
0.6. de zomer van 4- 12. terwijl de herfst
Het gerechtshof te 's-Hertogenbosch heeft juist normaal was^ Alleen in de tweede helft
uitspraak gedaan in de zaak tegen de Ant
werpse „smokkelkoning", H. de S.. tegen w e
een gevangenisstraf van twee en een half jaar
geldboete van honderdduizend gulden
van Januari kwam er een vorstperiode vsn
betekenis .voor.
Maart was een fraaie voorjaarsmaand met
aangename temperaturen. April roerde dit
jaar de staart van Maart. Er kwam veel koud
weer voor, terwijl er op de 25e in het gehele
ki>n met 3—3. en de beslissing moet worden treffende het bouw- en woningtoezicht en het het vonnis van de bijzondere politierechter te land sneeuw viel. De bloeiende bomen ston.
toezicht op de gemeentewerken. Weliswaar Breda tot een gevangenisstraf van een jaar
meende de raad. dat de gemeente daardoor vier maanden en een geldboete van vijftig-
duurder zou uitkomen, dan thans het geval duizend gulden met aftrek van het voorarrest
is, en dat misschien een voordelige regeling van September 1949 af.
met een andere gemeente getroffen zou kun-
n n worden .maar omdat Ged Staten op het BANK VOOR 1.560 BENADEELD.
.mei en urooi-A.nmers- s^ndpunt stonden, dat de voorgestelde rege- De hoofddirectie van een Amsterdamss
net kleuteronuerwns van er moes* komen (bij met aanneming zou Bank heeft bij de politie aangifte gedaan, dat
net KteuieioïlQerwu» van opleggmg d00r de plaats hebben) en vorige week door haar bijkantoor te Bussum
het belang der gemeente door een goed bouw- op een va]s briefje van een rekeninghouder
toezicht is gediend, aanvaardde de raad het f 7.500 jg uitbetaald. Degene, die het geld ip-
voorstel. casseerde, kwam aan het loket met een brief-
Tegclijk werd de huidige opzichter, die 65 jc Van de rekeninghouder, waarin de bank
jaar is geworden, per 1 Januari eervol ont- verzocht werd het genoemde bedrag aan de
flagen. Tot dat de dienst in werk.ng treedt, man Ujt te betalen. Bij controle bleek nader-
zal hem gevraagd worden, zolang als tijdelijk hand, dat de handtekening vervalst was.
bouwopzichter in dienst te blijven.
rnomen In de volgende vergadering.
Hierna komen aan de orde de volgende
voorsteilen van H. en W., ene zonaer noorde
lijke stemming woruen aangenomen.
Het verlenen van een suosnue voor 1851.
Aan oe bestuien oer Vereniging „Een
Scnool met de Bijoel" en „Grooi-A.nmers-
Streeikerk" voor
f 20 per leerling.
loem aan oe muziekvereniging „Euterpe"
van f 100.
idem aan het „Kraamcentrum Het Groene
Kruis" van tie AiDlasserwaaiu en vijineren-
Jannen van JL1/» cent per inwoner.
Het op e.gen verzoek verrenen van eervol
ontsiag aan ue kcaimg„veea.ts, hoorn van
aienst, de heer D. nenankse, met ingang van
1 Februari 1951, onder uanxzeggmg voor ue
bewezen diensten.
Als lid van hot Burgerlijk Armbestuur
woruta herbenoemd ae heer u. Lagenrnjx.
Vervolgens zegt de v o or z i 11 e r, oat door
het bestuur oer vereniging „(mrioot-rvmmers-
btreerkerk" is gevraagd om ten terrein voor
het plaatsen van een kleuteiscnool. Voor
noemd bestuur wil een tijdelijk geoouw p.aat-
sen. B. en W. stellen voor op het nieuwe uit
breidingsplan een terrein te verhuren van
f 0.10 per v.erk. M., eenter met een opzeg
gingstermijn van een hak jaar. Het is eenter
nipt de bedoeling om het bestuur bijvoor
beeld over een half jaar oe huur op te zeg
gen. doch de gemeente moet toch altou oe
beschikking over het terrein kannen krijgen
als het noaig is.
Dit worut zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
In de rondvraag merkte de heer Schou
ten op, dat de straatlantaarn aan de Tram
weg nog steeds niet is geplaatst.
De voorzitter zegde toe bij de PU.EM.
op spoed:ge plaatsing te zullen aandringen.
Hierna sluiting.
ELECTRI8CH NET WORDT VERKABELD.
INTERNATIONALE 8TALIN-PRIJS
VOOR DE VREDE.
Het presidum van de opperste Sowjet heeft
een internationale Stalin-prijs ingesteld, die
zal worden verleend „voor het versterken van
de vrede onder de volken".
OOST-DUITSE MINISTER GEVLUCHT.
Dr. Karl Schutles. voormalig plaatsvervan
gend minister van justitie van dc Oost-Duitse
STOLWIJK. De gemeenteraad kwam onder staat Thiirlngen, is naar West-Berlijn ge-
voorzitterschap van burgemeester mr. L. C.
A. Lepelaars in openbare vergadering bijeen
In verband met de binnenkort te Bergam-
ambacht vacerende betrekking van gemeente
ontvanger we-d op aanwijzing van Gedepu
teerde Staten besloten de betrekking van ont
vanger van Bergambacht en Stolwijk door
één persoon te doen bekleden met benoeming
van de gemeente-ontvanger van Stolwijk, te
vens tot ontvanger van Bergambacht. Over-
vlucht en heeft als politiek vluchteling asyl
gevraagd.
VEERTIG DODEN BIJ TREINBOTSING-
In Tsjecho-Slowakije is een sneltrein op een
motorwagen gereden. De sneltrein werd van ,BW1„„reil
de rails geworpen. Er zijn 41 doden en 46 ge- (:ens schade, evenals de
De begroting van het Burgerlijk Armbe- nLiL"
uit besloten aan de afdeling Stolwijk van de
geven t 5454,JS, gaat er eveneens ronder boot- Kfh'lf ÏSriZS""tSüLÏÜ 23?.*™
cieliike stpmminff zoor bet maximum togestane subs'die van
stu,ur voor löol met i
inkomsten i
aelijke stemming aoor.
B. tn W. steken voor de begroting van in
komsten en u.tgaven oer gemeente Groot-
Ammers voor oe cnenst 1951 vast te stellen
met de volgende eindcijfers:
Oplossing Kruiswoordraadsel.
f 500 over 1949. op haar verzoek f 23.34 u't
te keren, aangezien blijkens de overgelegde
rekenmg het tekort over dat jaar f 523 be
draagt. Bij het voorstel van B. en W. om
i 1 gunstig te beschikken op het verzoek van de
belr'" O Dogterom ora in aanmerking te
ontvang en uitgaaf op f 111,962,65; voor zoveel mog k \,oor de maximale tegemoet,
de knp.tnald.enit m ontvang op t 441.9(0,93I, ko^ing ad 400 tn d, ko>te„ van v„b80uwi„g
Uitgaaf op f 432.736,8), bat.g slot va( zyn boeftierij voor bewoning door twee
f 8234,06.
wonden. Het ongeluk gebeurde bij een over
gang. De bewaker, die verantwoordelijk zou
zijn, is gearresteerd.
De atoomboom ais tactisch wapen
Naar de mening van dr. Bush, die een be
langrijke rol speelde in de ontwikkeling van
de atoombom, zal men nu waarschijnlijk moe-
tem denken over de mogelijkheid van het ge
bruik van de atoombom als tactisch wapen
om grote legers halt te doen houden.
Volgens dr Bush, die directeur is van het
Amerikaans bureau voor wetenschappelijk
onderzoek en ontwikkeling, zou het rode deel
van de wereld misschien in staat zijn het be
stoken met atoombommen van haar indus-
den. evenals de reeds in de weide vertoeven
de koeien, in de sneeuw alsof het nog mid
winter was. Eerst in Juni kwam een belang
rijke temperatuurstijging voor met een aantal
warme zomerdagen. De zomer was. op die
van 1311 en 1947 na. de warmste van de cfge
lopen 50 jaren. Velen kunnen zich dit moei
lijk voorstellen, hetgeen is toe te schrijven
aan het vele buiige weer met windhozen er
hagelval.
De laagste temperatuur van 1950 was -13 4,
op 30 Januari waargenomen te Witteveen in
Drenthe. De hoogste temperatuur bedroeg
33 2 gr. C. op 7 Juni te Venlo. In De Bilt
kwamen totaal 21 zomerse dagen voor tegen
20 normaal. Het aantal vorstdagen bedroeg 49
tegen 72 normaal. Er werden in totaal 1550
uren zonneschijn geregistreerd tegen 1574 uren
normaal. De winter en de zomer waren vrij
zonnig, het voorjaar en vooral de herfst le
verde een groot tekort aan zonneschijn op.
De maand September bracht zelfs minder zon
den sedert het begin der waarnemingen (van«
af 1899) was voorgekomen.
De grootste afwijking bracht dit jaar de
regenval. In De Bilt viel totaal 963 m m. tegen
748 m m. normaal. Sedert 1912 was er nog
n et zo n nat jaar voorgekomen. In de winter
viel 78. in ce lente 50. in de zomer 38 en in
cie herfst 49 m.m. te veel regen. De zomer
kenmerkte zich door opvallend onstandvastig
weer. Vooral in Juli en Augustus kwamen
veel actieve buien voor. De windhozen op 23
Augustus veroorzaakten voor diuzenden gul-
hagelval op
Horizontaal: 1 gal, 2 chinees. 10 Mao,
13 idee. 15 anode, 16 kans, 17 teder, 19 koe,
20 plant, 21 merel, 23 meute, 15 N.S., 26 optie,
29 is. 31 he, 33 toot. 35 Nils, 37 et. 38 erf. 40
omarmde, 42 U.S.A., 43 evang.. 44 nee, 45
gers. 46 pet. 47 spondee. 50 kei, 51 on. 52 stil,
53 Ilse. 55 no, 56 st. 57 nabob. 59 Rt61 staak,
63 enkel. 66 apart, 67 Eem. 69 neger. 71 haat,
72 gruis, 74 rede, 75 Atl., 76 legkast, 77 Lek.
Verticaal: 1 git. 2 adem. 3 leden. 5 ha,
6 ink. 7 noo.t, 8 Ede. 9 Eo. 10 maats. 11 Anne,
12 Ost. 14 eerst. 16 kluis, 18 re, 20 p e 22
loom. 23 meid, 24 theepot, 27 pianola. 28 in jp|
ine Fwn° 412 ran6 49 ^rW°gf« au Ck>d' stflten. De toewijzing voor 1950 bedroeg Boerenleenbank een geldlen.ng aan te gaan Russen heten over^40.000 tanta°te beschikken
rl T. '«S lP f' fn v-er woningen. Alle pogingen tot verhoging van f 39 000 fi 3 pCt. ten behoeve van de aan- van welke veel zware Hun gehele tactiek
fiVlëët 69 «4 ën M Uria aK» yan het bouw volume voor dit jaar hebben ge- leg van twee straten in het uitbreidingsplan voor de oorlogvoering op de begane grond
tegel. 61 spat. 62 at. 64 nn, 65 lede, 66 aha, in&lrl aan „sn ör dat.
67 erg, 68 Mia. 70 rek. 72 ge. 73 s.s.
26 Augustus over de Zuid-Hollandse eilanden
en op andere data in deze zomer elders in
het land. De herfst kenmerkte zich voorna
melijk in het Westen en Noordén van ons
land door buitengewoon grote hoeveelheden
regen. Groningen kreeg in September een re-
cordhoeveelheid van 181 m.m. te verwerken,
in Roodeschool viel zelfs 197 m.m. November
brak het record op het station Den Helder,
waar 169 m.m. viel. Op enkele stations in- het
Noorden en Noord-Westen van ons land viel
over het .afgelopen jaar ruim 1000 m.m)- regen
hetgeemUvoor enkele van deze stations een
record-ihSeveelheid is. Hieruit blijkt wel. dat
het jaar 1950 zeer regenrijk is geweest. In
het Ootsen en Zuiden van het land viel aan-
r. gezinnen staakten de stemmen, zodat op het triële en administratieve centra te voorkomen m®rkeHjk minder, maar ook daar heeft men
De heer M a a t vraagt hoever het u.tbrei- verzoek in de volgende vergadering zal wor- door ontwikkeling van de luchtafweer straal- ov£r droogte niet te klagen gehad.
r h"ëe den beslisi Ingaande 1 Januari 1951 werden vliegtuigen en door geleide projectielen. „Dan Door de gemlddeld vrij hoge temperaturen
Vee waarop de voorzitter zegt. dat b.n- de heren A. van den Bosch en W de Stig- gal'-
nenkort het plan kan woruen tegemoet ge- -
zien. Het Inst.tuut Stad en Landschap van
Zuia-Holland heeft een ontwerp aan B
gezonden, welk ontwerp retour is gezonden
voor verdere afhandeling.
Vf-vo g.ns leest cie voorzitter enkele
schriftelijk ingekomen vragen voor van oe
Stig- zal het critieke ogenblik zijn aangebroken,
ter voor de duur Van drie jaar herbenoemd waarop wij hun legers moeten kunnen tegen-
als lid van de commissie tot wering van houden", aldus dr. Bush. „Wij moeten onze
schoolverzuim. gedachten richten op de atoombom als tac-
Verhuurd werd de gemeentewoning School- tisch wapen. Misschien zou het welbeschouwd
straat 33 aan de heer N. C. Verkaik voor£2- juister zijn reeds nu in deze richting te den
per week. terwijl de gemeentewoning Bdwij- ken".
kerweg 5 opnieuw werd verhuurd aan de Verder schrijft dr. Bush, dat fcet Amerl-
en voldoende regenval is er dit jaar veel ge
groeid. al staat hier tegenover dat er door de
hagelvaLzwarè regens en windhozen ook heel
wat verloren ging. Wij spreken de hoop uit,
dat 1951 wat minder regen en meer zonne
schijn zal brengen en tevens dat het voor U
een gelukkig jaar mrg worden, waarin wij U
met ons Woerpraatje van alle bijzonderheden
j i g g ia a f en beantwoordt deze als heer G A Huisman voor f 4.30 per week. kaanse leger een nieuw anti-tankwapen heeft over het weer op de ho°8te zu"en houden.
vo'gt: A Conform het voorstel van B. en W. werd be- ontworpem dat de zwaarste vijandilijkë"tank
c* 40UWïf J"® ,W toegewezen door sloten ingaande 1 Januari bij de plaatselijke kan uitschakelen. „Dit is belangrijk, want de
pri Staten De topwii7im/ vnnr IflSfl hpfiinev v
(Nadruk verboden).
la?,ld aa" de Oostzijde van de Tentweg en f"65.000 draait'onTTanks' en "artillerie om"de wég te
B. en W. zijn geen gemeenten bekend, waar k 3—3V4 pCt. voor de verkabeling van het banen", zo voegt hü er aan toe.
KAASMARKT WOERDEN.
Op de kaasmarkt waren aangevoerd 44 par
tijen. Eerste soort f 222f 228, tweede soort
f 214—f 220. Handel matig.
irM"c'"n VOf)W Erin-HOLLAND EN UTRECHT - Schoonhovensche Courant
VRIJDAG 29 DFCFMBER 1999
OUDEJAARSVERTELLING
Tijdens bagger werkzaamheden werd enige maanden geleden
aan de Kat in Schoonhoven een Spaanse helm opgehaald.
Een helm die niet bestand gebleken was tegen het geweld
dat gericht was geweest tegen zijn drager: de helm vertoonde
een diepe deuk en een paar scheurtjes boven de linker slaap.
Jan Kijkuit geeft hieronder de mogelijke geschiedenis van
die helm en zijn drager. Een vertelling nogal losjes steunend
op historische feiten, gebeurtenissen en namen.
J) e winter was vroeg ingevallen in 1572.
Reeds in Octcber had het gevroren en het
kleme Spaanse garnizoen in Schoonhoven
verwenste dan ook dit kille verkoudheids-
land. Het handjevol arkebussiers en pieke-
mers merkte maar nauwelijks op. dat de bur
gerij bezorgd naar de voorraad brandstof
keek. ze begrepen niet dat het wel erg vroeg
in het jaar was om ijs op de grachten en
sneeuw op de daken te zien. Zij begrepen
maar heel weinig van dit land. maar des te
meer van Castilië hun geliefde geboortegrond
Het jaar tevoren hadden ztf nog vrede met
hun militaire loopbaan kunnen hebben. Toen
waren zij gelegerd in Brussel, zij vormden
toen als het ware een onderdeel van de re
gering over dit rumoerige stukje land Zij
hadden de winter doorgebracht in de hoofd
stad en er was niet gevochten. Dat was be
grijpelijk. want geen verstandig veldheer ging
onder zulke beroerde weersomstandigheden
•is de winter in de lage landen bood. ten
ktrijde.
Het gehele schitterende terzio (corns
meestal onder aanvoering van een adelijk of
ficier) waartoe die nu in Schoonhoven gele
gerde Spanjaarden behooren en dat met recht
beichouwd werd als een stut en steun van
het gezag van zijne allerchristelijkste majesteit
Philips, had die winter in Brussel gèrust op
lauweren, die rijkelijk voorhanden waren.
Hun dienst had uit niet veel anders bestaan
d.in statige wachten bij het' landvoogdelijk
paleis en de rest van hun dagen hadden de
mannen doorgebracht in -Brussels wijnhuizen
en taveernen. Met de Franstalige Walen had
den zij zich redelijk kunnen onderhouden.
Het verschil in hun moedertalen was niet zo
groot dat het niet overbrugd kon wordendoor
de tamelijk wel bestaande overeenstemming
in opvatting en gedachten Vooral gold dat
wanneer de fleurig uitgedoste Spanjaarden
met de Bruseslse meisjes poogden te spreken
over onderwerpen die beiden belang inboe-
«emenden
Met weemoed dachten de moegestreden
Spanjaarden in het kleine Schoonhovense gar
nizoen terug aan die plezierige maanden Hoe
goed hadden de Brusselse meidjes begrepen,
dat zij «treden niet alleen voor geld en roem.
maar ook voor recht en godsdienst. Hoe groot
was de tegenstelling met hun tegenwoordige
omstandigheden. Het geld werd steeds min
der, omdat de Spaanse schatbeheerders. die
de «oldij moesten uitbetalen steeds vakerover
de bodem hunner schatkisten schraapten in
plaats van. zoals in Brussel, in volle buidels
te kunnen tasten. De eer en roem verliet
steeds meer hun leven, omdat warempel de
ketterse, opstandige Hollanders verscheidene
overwinningen behaald hadden En het begrip
bij de burgerij. Hoe miniem was dat hier in
dat verwenste moeras. Dc stijfhoofdige Hol
landers wilden niet langex erkenneg dat zij
van de allerchristelijkste majesteit slechts
heil en recht te verwachten hadden zo zij
zich aan hem onderwierpen. Zij verbeeld''
Zich warempel, dat zij wel een zelfstandige,
natie konden vormen en zelfs dat zij desnoods
een complete oorlog tegen het grote en mach
tige Spanje konden voeren om hun doel te
bereiken
Dat zij van oorlog niet het minste begrip
hadden, bewees al. dat zij blijkbaar geenver-
•chil zagen tussen de zomermaanden, die
waarlijk wel dragelijk waren in dit land en
de koude gure wintermaanden. Zij hadden,
ender aanvoering van een van hun baardige
duivels, Lumey geheten, op de zesde Sep
tember
beleg geslagen voor Schoonhoven.
Zo'n beleg was op zich zelf al onverstandig,
want al had diezelfde Lumey dan op enige
plaatsen zowaar een kleine overwinning be
vochten op de beroemde Spaanse terzio's. dan
Wilde dat toch niet zeggen dat hij in een ge
regeld en naar de wetten van de krijg ge
voerd beleg tegen een Spaanse vesting iets
zou kunnen bereiken Die Lumey en zijn
vlegels zagen dat kennelijk helemaal niet in.
Want het beleg, dat begonnen was toen het
barre karakter van het klimaat in dit land
lich nog niet deed gelden, zette hij voort ook
nu de eerste sneeuw gevallen was en nu de
vorst de grachten verstijfde
Dit was voor Ouan de Perez de arkebus-
•ier, die dit alles stond te overpeinzen op de
8choonhovense muren, klare kost Niet voor
niets maakte hij deel uit van het z g terzio
Van Napels onder Rodrigo de Toledo. Dat was
«en van de schltterendse keurkorpsen waar-
tver Alva in de Nederlanden beschikte Het
bestond uit kundige strijders, roemvolle sol
daten. die hun vak verstonden en Guan was
«en van hen. Jarenlang had hij vorst en kerk
gediend in glorierijke gevechten tegen op-
«tandigen en ketters.
Maar Guans overpeinzing rustte meer op
tijn herinneringen, dan op de feitelijke toe
stand van het ogenblik, waarop hij zijn ver
kleumde handen trachtte te verwarmen, zo
dat hij. wanneer het nodig was. zijn haakbus
ïou kunnen hanteren. Hij wist niet, dat
Schoonhoven de laatste vesting in dit gewest
van Holland was. die nog in Spaanse hand
Was Hij had natuurlijk wel gehoord van zul
ke schandelijke opstandigheid, zoals hij het
betitelde, als hetgeen in Den Briel en later
in nog een paar plaatsen gebeurd was. M«ar
hij had niet vernomen dat Gouda. Oudewa
ter. Dordrecht en Gorinchem de princevlag
voerden. Hij wist met dat ook zij" vereerde,
veldheer Alva. op dit ogenblik aanstalten
maakte om een winters beleg, in strijd met
de wetten der strategie van toen. te gaan
•laan voor Haarlem. Hij Wist niet. dat de toe
stand voor de Spaanse legers alles behalve
rooskleurig was en dat Alva handenwringend
°P wraak zon tegen de verwenste moerasbe
woners. die zijn overjarige carrière onder
mijnden. Hij wist tenslotte ook niet dat het
erzio waartoe hij behoorde en waarvan
lechts een klein deel in Schoonhoven lag
al in een wekenlange slopende reeks belege
ringsgevechten was gewikkeld om te pogen
althans het Oosten van dit land woer vast in
de Spaanse hand te brengen, door het be
dwingen van de vesting Zutphen.
Het was dus geen wonder, dat Guan, die al
deze kennis ontbeerde, liep te stampvoeten
daar op die Schoonhovense wal. Stampvoeten
niet alleen van koude, maar ook ingehouden
woede op die Hollanders, die het waagden
deze vesting en daarmede een deel van het
Terzio van Napels te belegeren. Hij wilde zich
zelf niet toegeven, dat hij zich met zijn ven
del tamelijk verlaten voelde nu de overgrote
meerderheid van he.t terzio met de roemruch
te commandant don Rodrigo ver weg ergens
anders was en nu zij hier in Schoonhoven
waren achtergebleven onder het bevel van
Martin de Texeda. een kapitein d e weliswaar
Jiaar moed bij dit terzio behoorde, maar die
toch wel driest was, ook in het optreden te
gen zijn soldeniers en arkebussiers. Boven
dien kwam er nu al sinds het begin van het
beleg geen geld. geen munitie en geen enkel
bericht meer binnen en dat benauwde de
mannen wel wat.
Guan had diezelfde morgen, toen hij vrij
van wacht was. nog een fluisterend gesprek
daarover gevoerd in de nieuwe kazerne aan
de Havenstraat (later leerlooierij). Die hech
te van steen gemetselde nieuwe kazerne was
een van de weinige goede zaken in dit gar
nizoen. daar was hij het in zijn Resprek met
Petro Gurrea al rap over eens geworden, maar
toen Pedro hem vertelde, dat er geen bericht
kwam omdat de koeriers onderweg opgevan
gen werden door de geuzen, toen had Guan
hem ongelovig aangekeken en hij had ge
vraagd of Petro dan nog nooit gezien had dat
Schoonhoven aan een rivier lag. een rivier,
die hoger stroomopwaarts heel gemakkelijk
bereikbaar was vanuit don Alva's hoofdkwar
tier in Nijmegen. Pedro had iets beweerd over
een veer bij Buren dat in handen van de
Geuzén was. maar dat had Guan helemaal
niet willen aannemen, want hij kon niet be
kennen wat toch uit de feiten wel sprak, dat
een handjevol kaasetende Hollanders in staat
zou zijn om de verbindingen tussen de delen
van zijne majesteits leger, te verbreken.
JL lotseling werden Guans overpeinzingen
afgebroken Hij rechtte zijn rug. blies het
kruit van de pan van zijn haakbus, omdat dat
in de uren die hü nu op de wal had doorge
bracht toch wel vochtig geworden zou zijn en
bracht met werktuigelijke bewegingen nieuw
kruit op de pan. terwijl zijn geoefend oog in
de weilanden blikte Hij meende daar bijzon
dere activiteit op te merken. Het was niet zo
eenvoudig een schijnbeweging van een wer
kelijke stormloop te onderscheiden en de
drieste kapitein De Texeda had bijzonder wei
nig op met soldatpn. die loos alarm gaven,
alarm, dat het kleine en bijna uitgeputte gar
nizoen nodeloos vermoeide.
Guan vergat al zijn sombere overpeinzin
gen en zelfs de bewering van Pedro Gurrea
dat er ook in dit koude en ketterse Schoon
hoven wel meisjes waren die de Spanjaarden
begrepen. Als een van Pedro's vele sterke
•verhalen zou die mededeling niet veel indruk
•feemaakt hebben op de nogal rustige en pen-
sieve Guan. maar wat hem in het verhaal
aangetrokken had. was. dat Pedro hem. Guan.
een sufferd zou vinden, wanneer hij nietbin-
nerr twee dagen zelf de waarheid van die be-
wering had ondervonden, hetgeen nogal ge
makkelijk was. omdat alle soldaten in de
nieuwe kazerne bijna dagelijks haast over
twee van die meisjes struikelen moesten. Dat
(Advertentie l.MJ.
was in Guans gedachten blijven haken al was-
het er nu voor een ogenblik uit verdwenen,
toen hij binnen een kwartier volle vier maal
zijn haakbus afschoot op het gewriemel van
de vijand daar voor de Noord-Westelijke wal
van Schoonhoven. Op zich zelf was dat een
prestatie zoals die slechts in enkele van zijne
majesteits terzio's geleverd werd: een haak
bus afschieten, schoonmaken, laden en op
nieuw afschieten in wat meer dan dri« mi
nuten en Guan vond daarin dan ook troost,
toen bleek, dat hij op een kleme kudde scha
pen had staan schieten een blunder die ve~-
geeflijk was. omdat de geuzen zich ook in
vuil witte hemden hulden wanneer zij door
de modderige sneeuw naar de wallen van de
belegerde vesting slopen.
Nog sterker uit zijn humeur dan in de uren
van zijn wacht slofte Guan de Perez naar de
Havenstraat, toen hij afgelost was door een
troepje piekeniers onder aanvoering van een
scheldende en foeterende musketier Het ge
beurde op de wal wilde hij zo snel mogelijk
vergeten en toen dan ook even later Pedro
Gurrea ook van wacht terugkwam in de nieu
we kazerne, begon Guan. terwijl beiden bij
gebrek aan Spaanse wijn. bier dronken, weer
te praten over de Schoonhovense meidjes.
Luister, zei Pedro. Je weet dat ik de
waarheid spreek als ik zeg dat in dit heidense
land veel vrouwen ons beschouwen met de
zelfde ogen als waarmee tij blikk"n naar een
woekeraar, die aan de pest lijdt. Guan knikte
somber, het was maar al te waar. Maar het
is ook de waarheid, ging Pedro voort, als ik
je zeg dat er in Schoonhoven nog trouwe on
derdanen van zijne majesteit wonen. Onder
danen die en daar gaat het toch maar om
goedkeurend knikken wanneer hun dochters
een lonkje van zijne majesteits arkebussiers
belonen met een blos en een glimlach. En
verder is het ook de waarheid en dat is voor
iemand met zijn ogen dicht in deze zak«n
zoals jij wel het belangrijkste, dat je de de
votie van die meidjes voor zijne majesteiten
zijn belangen (Pedro sloeg zieh op de borst)
in deze verwenste kazerne bijna proeven kunt
zo dicht bij zijn ze Pedro richtte zich op.
greep met een hand zijn kan bier en wees
met de duim van zijn andere over zijn schou
der naar de deur.
Uit broederschap nam ook Guan een paar
slokken, maar ondertussen staarde hij naar
de deur als verwachtte hij daar twee lieve,
zijne majesteit zeer toegenegen maagden te
zien binnentreden. Pedro wilde hem net gaan
uitschelden, toen Guan overeind sprong De
deur ging open en de kleine gestalte van ka
pitein De Texeda verscheen in de opening.
De twee trouwe wapenbroeders stonden
In het hortorig Frans, dat hem nog bijge
bleven was uA zijn Brusselse tijd begon hij
een omstandig verhaal tegen de kastelein. Hij
vertelde dat hij verwachtte spoedig naar
Spanje terug te keren. Maar behalve met
roem wilde hi. ook beladen zijn met geschen
ken. Hij had
gedacht voor zijn oude moeder
waard dacht c
Schapenstraat
Met „signor
linnen lap mee te
at hij die bij de vlasser in de
kunnen krijgen,
voor en „signor'' na gaf de
waard beleefc maar nadrukkelijk als zijn
recht en luisterden naar het bulkend stem
geluid van de kleine kapitein. Guan keek on
dertussen over hem hegn naar buiten, de
Schapenstraat ih aan de andere kant van het
water dat voor de kazerne stroomde (de thans
gedempte z g. Havensloot).
De Schapenstraat was een redelijke straat.
Geen «chterbuurt al woonden er dan ook
geen patriciërs Maar er stonden twee leer
looierijen en een vlasslagerij. De eigenaars
van die drie ambachtsbedrijven woonden ook
in de straat, twee huizen aan de Noord-kant
en een huis aan de Zuid-kant van de straat.
Dat was het enige woonhuis dat GuSn zien
kon Hij vermoedde dat daar de vlasspinner
woonde, want de werkplaats waar dat edel
ambacht bedreven werd. vormde min of meer
een geheel met het huis. Het was nogal een
bouwvallig geheel, maar dat kon alleen een
krijgsman die geleerd had* houten huizen te
wantrouwen, van buiten zien. Terwijl Guan
en Pedro stonden te luisteren naar hetgeen
de kapitein beval kwamen twee meisjes de
straat in. Zij liepen haastig tot bijna aan het
water en gingen toen een poortje binnen, dat
blijkbaar toegang gaf tot de achterdeur van
de vlasspinnerij. Pedro trapte Guan op zijn
voet Guan onderdrukte een vloek. Kapitein
De Texeda keek verstoord naar de twee arke
bussiers. die niet eens stil konden staan en
hij vroeg of zij het niet begrepen hadden.
Guan beweerde nadrukkelijk dat hij het be
grepen had. Hij had twee dingen begrepen.
Het bevel van de kapitein en de trap op zijn
tenen.
olgens de bevelen van de kapitein moch
ten zij zich niet ontkleden, en niet te ver uit
de buurt van de kazerne gaan. want de op
schudding. s middags in het kamp vati de be
legeraars. had toch niet alleen uit schapen
bestaan. Er werden wel degelijk voorberei
dingen getroffen voor een stormloop en de
kapitein veronderstelde, dat die nog in de
loop van de avond of in de nacht ondernomen
zou worden. Pedro had als enig commentaar
een nogal demonstratieve klap op zijn lege
geldbuidel» gegeven. Dat bezorgde hem een
vernietigende blik van de kapitein, die zo
waar voor Guan een hoofdknik overhad, ze
ker omdat de schapenschieterij in de namid
dag toch nog ergens goed voor gebleken was.
De opvliegende Pedro was woedend, toen
de kapitein de deur weer dichtgeslagen had.
Was het dan soms niet waar. dat zij in maan
den gèen Spaanse wijn en in weken geen
soldij gehad hadden, vroeg hü- Het was waar.
alleen kon hij voor die ongemakken geen be
langstelling opwekken bij Guan. die slechts
aan de vlassers-dochters dacht. Hij zinspeel
de daarop en Pedro viel ruw uit:
Ja. ja ze zyn het over wie ik je sprak.
Ga maar naar ze toe. ik zal wel bij dat wran
ge. Hollandse bier blijven.
Guan stommelde nog wat rond bij zijn stro
zak. Hij haalde modderspetten. die een sle
perswagen daarop geworpen had van zijn
buis. wreef zijn helm .het trotse herkennings
stuk van zijn waardigheid als arkebussier. tot
die glom en stapte met visioenen over Brus
sel de deur uit.
Guan liep vals fluitend naar de Kat. over
de Voorhaven en de Koestraat in om zo aan
de ingang van de Velleblootstraat te geraken
Daar aarzelde hij, peinzend of het allemaal
waarheid zou zijn geweest, wat Pedro ver
telde over de dochters van de vlasser. Op de
hoek (waar nu de Geref. Kerk staat) was een
taveerne die als Spaansgezind bekend stond
en Guan bèsloot daar eerst wat moed en in
lichtingen te gaan inzuigen.
overtuiging te kennen, dat vlasser Louw de
signor zeker naar genoegen zou bedienen,
want het mocht geweten worden dat de beste
linnen lappen in Schoonhoven geweven wer
den door de dochters van vlasser Louw.
Guan deed reel verbaasd. Dat die vlasser
dochters had en dat die nog wel meewerkten
in het bedrijf van haar vader. Tjonge nee dat
had hij met zi)n Spaanse \e»"stand nooit kun
nen bedenken En hoe die dochters dan wel
heetten?
De waard, die graag, althans tegenover de
Spanjaarden. z;ijn Spaansgezindheid wilde la
ten blijken, knipperde wel even met de ogen.
Hij kon met vatten wat de namen der doch
ters af of toe konden doen aan de kwaliteit
van het linnerj. maar hij nam snel een slok
en vertelde dat Maaike de liefelijkste en
Arigje de handigste in het vlassen was.
Guan gooide de verschuldigde duiten voor
zyn brandewjjhtje op tafel en vertrok, vol
doende overtuigd van Pedro's waarheidshe-
vendheid om rechtstreeks naar nummer C 114
(thans no. 14 pn 16) in de Schapenstraat te
trekken.
Met een in zijn keel kloppend ha»t liet hij
de klopper op de deur vallen en reeds dade
lijk daarna hoprde hij sloffende voetstappen
in het huis dp deur naderen. Zijn geoefend
krijgersoor verried hem, dat hij niet een van
de dochters, maar vermoedelijk de vader ach
ter de deur ko^i verwachten en hij zette zich
in postuur om zich als klant voor. te doen
Dat gelukte hem heel aardig, want hij was
nog maar goed en wel in het voorhuis bin
nengetreden of de gebogen gestalte van de
vlasser begon op zijn verzoek in het schemer
een paar rollen linnen uit de rekken langs de
muur te pakken. Guan deed alsof hij het
schaarse licht Van buiten op de lap wilde la
ten vallen, maar de gedienstige vlasser be
duidde hem dat dit niet nodig was.
Hij verhief zijn stem en riep naar Maaike,
dat ze met een kaars moest komen. Guan her
innerde zich met blijdschap dc inlichting van
de waard op de hoek. dat hij nu dus
de schoonste bloem nit het
vlusersgeslccht
zou aanschouwen.
Zijn gespanoen verwachtingen wérden niet
beschaamd, want beschenen door de flakke
rende kaars trad een allerliefst meisje bin
nen. Zij had asblond haar. dat te voorschijn
kwam onder pen lichtblauwe hoofddoek en
dat een gezichtje omlijstte zo vriendelijk cn
lieftallig, dat het Guan evenmin als vele an
dere jongemannen voor hem opviel dat het
geen klassieke schoonheid bevatte. Een paar
grijze ogen keken Guan aan en een vragende
glimlach speelde om een rode mond. Guan
vergat dat hij gekomen was voor linnen, maar
daaraan werd hij herinnerd toen hij de oude
man tegen Maaike hoorde praten over de lap
pen die op tafel lagen Toen pakte het meidje.
klem en tenger als zij was, een zware rol op
en begon die af te wikkelen, blijkbaar om te
tonen dat er geen weeffouten in voorkwamen
Guan wilde haar behulpzaam zijn bij dit werk
en hun handen raakten elkaar. Hij keek haar
aan. De kaars stond tussen hen in en hij moest
weer aan Pedro's woorden denken, want
waarlijk bloosde Maaike Louw. Zij keek ook
op. maar dadelijk toen zij merkte dat hij haar
opmerkzaam gadesloeg wendde ze haar blik
ken weer af. Vader Louw vertelde dat Maaike
deze doek zelf gewezen had en dat was Guan
natuurlijk aanleiding om in hoofse zinswen
dingen te verklaren, dat alleen dit feit vol
doende was om de doek te kopen. De gedach
te dat deze mooie, smalle handjes draadje
voor draadje hadden aangeraakt zou hij met
de doek meevoeren naar het warme Spanje.
Weer bloosde Maaike en Guan verheugde
zich daarover in stilte.
Met moeite woorden vindend, die de oude
vlasser begreep, begon Guan toen uit te leg
gen dat het voor hem natuurlijk geen zin had
een fraaie rol linnen mee te nemen naar de
jcazerne. waar die misschien nog wel maan
den lang in het stof zou moeten liggen Hij
vroeg daarom of hü de doek in de vlasserij
mocht laten om de rol te komen halen zodra
til ?,a!r Spanje zou teruR keren Hii kon dan
tegelyk rustig een geschikt ogenblik afwach-
4wetalen5 want waarl0k zijne majes
teits schatbewaarders schenen op het ogen
blik ver weg te zyn.
Er kwam een schrikachtige flikkering in de
ogen van Louw. waaruit Guan opmaakte dat
dit gezin inderdaad nog dezelfde zaak was
toegedaan als waarvoor hy streed.
Guan liet de doek nog eens door zijn han
den gaan. keek ondertussen naar de lieve
Maaike, maar wist toch geen aanvaardbare
aanleiding meer te vinden om nog langer te
blyven. Hy boog zich met het gracieuze ge
baar van zijn land daarom over de hand van
het lieve wicht, drukte er een kus op. groette
de oude Louw en verdween .opgewekt en te
vreden. Hy was nogal ingenomen met zijn
eigen handigheid, want hij had nu nog ten
minste twee bezoeken bij de vlassersfamilie
voor de boeg: een maal om te gaan betalen en
een keer om de doek te gaan halen En op
bezoek gaan bü de familie Louw was voor
lopig het enige wat hij wenste
Zo «omber en neerslachtig als Guan bijna
de gehele dag geweest was. zo opgeruimd was
hij toen hy dus de terugweg aanvaardde Hij
liep de Koestraat in Noordelijke richting uit
f" *wam zo bü het gedeelte stadsmuur, dat
nü die middag zo manhaftig tegen de scha
pen verdedigd had (ongeveer ter hoogte van
de tegenwoordige loodwitfabriek). Grinnikend
over zyn vergissing klom Guan op de weer
gang. terwyl hü in het voorbijgaan zich voor
de zoveelste keer ergerde aan het feit dat de
nissen onder die weergang nog steeds niet
alle ontruimd waren, zodat het krygsvolk de
beschutting en bergplaats erin moest missen
Pedro en hy hadden elkaar belooofd. dat de
wagens en gereedschappen van burgers in die
nissen zeker niet heel zouden blijven, zo zij
metterdaad in de weg zouden komen te staan.
van de Hollandsé vrijheidsstrijders. Zo kwam
het dan ook dat Guan in de verwachting van
een vrijwel ongestoorde nachtrust naar de
nieuwe kazerne aan de Havenstraat terug
wandelde. Hij schariperde nog wat met Pedro
over die rare geuzen, maar Pèdro was nog
niet in de stemming om schapen van geuzen
te kunnen onderscheiden Zij rolden zich in
hun dunne deken en vielen weldra in slaap
Dat was het ogenblik
waarop Lumey gewacht had.
Hij had verondersteld dat de Spanjaarden
door hun gering aantal oververmoeid zouden
zijn en dat dus de mannen op de muren en
het kleine stuk wal dat nog slechts in aanleg
was (nabij de rk. lagere school van thans)
weinig waakzaam zouden zijn, terwyl de ove
rigen in een diepe slaap gezonken niet zo
snel bij de hand zouden zijn. Zün eigen man
nen waren behoorlijk uitgerust, want slechts
de manschappen achter de kartouwen (ka
nonnen) hadden de'laatste dagen gewerkt. De
naderingsloopgraven waren al klaar geweest
voor de vorst inviel, zodat de ruige krygers
niet anders te doen gehad hadden dan een
lichte brug in elkaar zetten. Het ijs was wel
zo sterk dat het die brug zou kunnen dragen,
maar de mannen zelf moesten zich nog niet
op het ijs wagen. Daarom was het Lumevs
plan de brug voorzichtig over het its naar de
vijandelijke wal te schuiven (op de manier
dus waarop in de moderne oorlog een Bailey
brug over een gracht wordt geschoven als is
de moderne versie dan aanvankelijk geheel
vrijdragend). De eerste twee of drie man zou
den misschien natte voeten oplopen voor het
vooreinde van de brug pp de vaste grond aan
de overzijde was getrokken, maar dan kon
den verscheidene vendels gemakkelük aan da
andere kant komen.
Geruisloos naderden de geuzen, de brug
tussen zich in naar voren slepend over het
voorterrein (thans Albrecht Beylinggracht cn
Spoorstraat). Een Spaans musketier op de
muur vlak naast de poort greep naar zijn wa
pen. maar zijn buurman duwde hem opzij en
begon te foeteren. Hij vroeg of het misschien
zo'n aanstekelijk voorbeeld van Guan de
•Perez gewoest was om op schapen te schie
ten. Huiverend schorkten de twee zich in hun
kleding en liepen ieder een kant uit over de
weergang. Bij de volgende sterkte (ter hoog
te van de tegenwoordige automatische tele
fooncentrale) vertelde de tweede Spanjaard
over die slaapkop bij de poort die ook al op
schapen wilde schieten. Hij wees in het land,
maar niemand zag meer iets: de geuzen lagen
gereed voor de aanval in hun dekkingsschans.
De andere Spanjaard was de poort binnen
gegaan en vroeg daar kijvend waarom er geen
zoetelaars met een pint bier op de muur wa
ren. Hij was uit zijn humeur over de spot
ternij van zün krijgsmakker en hij bleef uit
gebreid een poosje razen over de slechte ver
zorging die een krijgsman in dienst van züne
majesteit tegenwoordig genoot. De twee of
drie anderen in het poortgebouw keken hem
slaperig aan en knikten instemmend. De be
waking was op dat ogenblik dus wel zeer
verslapt op een overigens sterk gedeelte van
de muur. De geuzen aan de andere kant van
het smalle water hielden zich muisstil en zü
hoorden, dat er op de muur weinig of gepn
Spanjolen konden zün. Bovendien flikkerde
geen enkele helm in het fletse maanlicht.
Lumey had het zelf ook opgemerkt. Hoewel
hij oorspronkelük van plan geweest was om
rechtstreeks de poort te bestormen gaf hij nu
bevel met de lichte brug de gracht ov«r te
steken ter plaatse ongeveer wahr nu pand 3f
aan de Albrecht Beylinggracht staat. Snel
maar geruisloos ging de aanval in zün werk.
Er waren al geuzen boven op de muur op de
weergang voordat de ontevreden bierdrinker
zyn neus snuitend weer uit het poortgebouw
op de weergang stapte. Voordat de Spanjool
zijn hand aan zyn broek had kunnen afvegen
had hij een dreunende klap tegen zijn slaap
gekregen en was hü over de muur gewerkt.
Dat was een fout van de geuzen want van het
door het ijs vallende lichaam schrikten de
wachters in het poortgebouw op Daardoor
hadden zij nog gelegenheid alarm te slaan
voor woest uitziende geuzen het poortgebouw
binnendrongen. Een kort gevecht met die
wacht ontstond, dat overigens in het voordeel
van de geuzen uitviel. Zij waren er nét aan
toe om de poortdeuren te inspecteren tenein
de te zien of de barricadering daarvan snel
opgeruimd zou kunnen worden, toen klep
pende voetstappen en lichtschijnsels achter
hen naderden. De versterking naderde, maar
de vaandrig die dit groepje leidde zag al dra
dat hij tegen een overmacht stond. Hü zond
een van zijn mannen weg om kapitein Dë
Texeda verslag van de toestand te doen.
Razend en tierend hoorde Martin de Texeda
de berichten aan. Hij nam een haastig, maar
De vaandrig en zijn afdeling op de Noordwest-
wal liet hij waar zij waren. Kapitein de
Texeda trommelde »de rest van zijn vendel
bijeen uit de nieuwe kazerne en ijlde naar de
Lopikerpobrt om vandaar uit een uitval te
doen op de belegerende macht. De slaperige
piekeniers en, arkebussiers struikelden naar
buiten en verdwenen daar bijna in het niet,
want in de nachtelüke stilte van het witte
land vormden zij maar een armzalig groepje.
Kapitein de Texeda vuurde hen aan. wees op
de schansen van de vijand, die zieh afteken
den in het maanbeschenen terrein (waar nu
een huishoudlandbouwschool ontworpen is).
De opwinding van hun aanvoerder en het ge
zicht van de vijandelijke stellingen maakte
wat strijdlust wakker in de verstijfde span
jolen en zowaar voerden zij iets uit dat op
een stormloop leek. Maar zü vonden geen
weerstand.
Glazig keken Pedro en Guan elkaar aan
Bestond de vyand dan werkelijk loüter uit
(Advertentie I. M.)
p de weergang keuvelde Guan wat met
zün strüdmakkers. Hü vroeg hoe het met de
stormloop van de Geuzen stond: hü kreeg
slechts een minachtend schouderophalen ten
antwoord. De Spanjaarden, vooral die uit de
roemruchte terzio's en succesvolle vendels,
leden nog steeds ann een schromelijke onder-
'srhattjna van da moert en doortastendheid
A. J. OVERDIJKINK
SCHOONHOVEN
ALBRECHT BEYLINGGRACHT 44
