A Ér M W 1 K A Kerkelijk leven in het afgelopen jaar Geen al te zwaar bewolkt jaar nfÜM vl helpen io«« Je KANKER BESTRIJDING De landbouw in 1950 !$P Het Afrïkaans komt wit de Alblasser- waard Kantongerecht Gorinchem. r ZO NlEmVSBHD VOOR 7Tlp.nOH.AND TX UTRECHT - Schoor,Mvensche Con'.anl VRIJDAG 29 DECEMBER 1950 Alblasscrdxm. Aan de h»er B Kool word* de ere-medaille verbonden aan de OHe ven Oranje NtE^au in zilver toegekend. 20 December. Kral!n*s« Veer. Er wordt een afdeling Oranje Groene Kruis opgericht. Molenaarsgraaf. Mr. P G Vor.k. een oud- inwoner van deze gemeente, promoveert aan de Rijksuniversiteit te Utrecht cum laude tot doctor in de rechtsgeleerdheid. 2U December. Ouderkerk a.d. IJssel. De afdeiing van de schippersvereniging Schuttevaer" herdenkt haar veertig-jarig bestaan. (Advertentie I. M.) SPIERPIJN, SPIT... 1 Loert overal. De weldadig* warmte van de pijnstillende Thermogène ver drijft de |inerpende pUn. 14 December. Alblasserdam. De gemeenteraad besluit nog dit jaar een aanvang te nemen rnet de bo w van honderdzestien woningen. Lekkerketk. De heer B. Streefland. die vanaf de onrichting in 1904 best' urslid is van de Crop. Boerenleenbank. n»emt afscheid als voorzitter. 18 December. Brandwijk. De gemeenteraad besluit meo*- wprking te verlenen tot uitbreiding Van de bijzondere lagere school. Ouderkerk a.d. IJssel. De vereniging tot sticht ng en instandhouding van scholen met de Bijoel besluit de Chr. school ÏI uit te brei den met een lokaal ten behoeve van het V.G.L.O. Zevenbuizen. Ook hier wordt bcsVen lot schooluitbreid>ng. namelijk van de Chr. school aan de Wollefoppenweg. fte Nederlandse AardollemaatschappiJ begon dlepboringen te verrichten In Haastrecht. gunstige beslissing genomen omtrent hei lot van de houtiaagniol«fc ***r- mina" te Ouderkerk a.d. IJssel. Dit monument tal namel|)ke gerestaureerd worden. Streefkerk. De C.J.M.V. „Romeinen 1 10a'' en de C.M.V. „Tabitha" herdenken hun vijftig jarig bestaan. 1 December. Brandwijk. De Eben Haëzerschool bestaat zestig jaar. Glessendam. De gemeenteraad besluit on der meer tot de bouw van twee politiewonin- gen annëx postbureau en arrestantencellen. Ouderkerk a.d. IJssel. De heer W. M. Baas is veertig jaar aan de Vrijwillige Brandweer verbonden. Hij ontvangt de ere-medaille. ver bonden aan de Orde van Oranje Nassau in zilver. Polsbroek. De Christelijke Samuëlschool aan de Polsbroekerdam herdenkt haar vijftig jarig bestaan. 2 December. Zevenhuizen. Burgemeester De Boer opent de gereconstrueerde Dorpsstraat. 3 December. Glessendam-Hardlnxveld. Ds. Bartlema neemt afscheid van de Ned. Herv Gemeente we gens vertrek naar Ridderkerk. 5 December. Meerkerk. Ds. Blom doet zijn intrede in de Chr. Geref. Kerk. 7 December. Reenwijk. De gemeenteraad besluit het G.E.B. aan Gouda over te doen. 9 December. Molenaarsgraaf. Het gymnastiekgebouw van „Sport Na Arbeid" wordt geopend. Wie het kerkelijk leven over 1950 in vogelvlucht overziet zal allereerst moeten constateren, dat een van de belangrijkste feiten, zo niet het allerbelang rijkste, is dat de generale synode der Ned. Herv. Kerk In verdubbelde sterkte bijeen op 7 December op „Woudschoten", het ontwerp nieuwe kerkorde met meer dan de vereiste tweederden van het aantal stemmen heeft aangenomen. Daarmede heeft deze kerk een belangrijke stap gedaan In de richting van haar na de bevrijding gekoesterd Ideaal: Christusbel|jdende volkskerk te mogen i|jn. Sedert 1618 kwam niet zulk een grote synode bijeen en dr. M J. Honders van Wassenaar, voorzitter van de een.rale commissie van rapport, heeft niet ten onrechte opgemerkt, dat noch de kerkorde van 1618 noch die van 1816 zo pres- byteriaal behandeld werd ala deze. Uiteraard moet nu worden afgewacht wat de reacties in de practijk van het kerkelijk leven sullen zijn. Nieuwe kerkorde in Ned. Herv. Kerk Bedrijvigheid bij vele kerkformulier De synode der Ned. Herv Kerk. die dit jaar niet minde» dan zesmaal bijeenkwam, heeft nog wel meer van zich doen Bpreken. Herin neren we Slechts aan het Herderlijk schrij ven dat van ha gr is uitgegaan tegen de R -Kath. Kerk en de kanselboodschap ter ge legenheid van het dogma van Maria Hemel vaart. Reeps hebben vijf R.-K. hoogleraren dit schrijven met een tegenschrijven beant woord. Ook ten aanzien van het radio-vraag stuk sprak fle synode zich uit, door bestendi ging van de samenwerking met het IKOR. En dan de Psalmberijming niet te vergeten. De synode zulks in tegenstelling tot die der Geref. Kerken verwijderde zich van de berijming-Hasper. Zij benoemde een nieu- commissTe i binnenkort tot stand: Beverwijk. Enschede. Velsen. Veenendaal. Het kerkelijk gesprek tussen de richtingen werd op diverse plaatsen gevoerd: Arpsterdam, Deventer. Loosduinen, en leidde op eerstgenoemde plaats er toe. dat de twee voorgangers van de Ver. van Vrijz. kerk in gebruik genomen. De Gereformeerd# kerkeraad van Laren (N -Hvoerde kniel- bankjes in de kerk in. De classis 's-Graven- hage. de grootste in ons land. werd gesplitst. De kerken van Utrecht en Zuilen fuseerden, maar verden daarna in wijkgemeenten ge splitst. Het procés 'om de kerkelijke goederen werd te Axel en te Vrouwenpolder in eerster instantie verloren. Verschillende predikants- plaatscn werden gesticht. Tal van predikan ten kwamen uit de militaire dienst in hun ge meente terug. Met groot enthousiasme werd in October het 70-jarig bestaan van de Vrije Universiteit, d e haar vrienden bij uitstek in de Geref. Kerken telt. gevierd. Niet minder dan vier predikanten werden in deze kerken in 1950 hoogleraar in de theologie, namelijk dr A. D. P. Polman te Alkmaar; dr H. N. Ridderbos te Amersfoort; dr A. de Bondt te 's-Gravenhage-W. en dr. R Schippers te Wa- 10 December. Alblasserdam. Ds. Trouw uit Herw|jnen doet zijn intrede ln de Ned. Herv. Gemeente. Bleskensgraaf. De machinist M. Zwijnen- burg is 35 jaar in dienst van de polder Brand- wijk-Langenbroek en Zevenhoven. Jaarsveld. Ds. Enkelaar neemt afscheid van de Ned. Herv. Gemeente. Wasrder. Ds. Westland, Ned. Herv. predi kant, doet zijn intrede. 11 December. Capelle a.d. IJssel. De christelijk gemengde zangvereniging „Loofd den Heere" voegt een afdeling kinderkoor aan haar vereniging toe. Hardinxveld. Het verenigingslokaal achter school III aan de Sluisweg wordt in gebruik Waddlnxveen. De afdeling Groene Kruis name in Zealand, werden in gebruik ge (telt tot witkzuster aan zuster L. van Driel men. terwijl nog diverse bouwplannen kl liggen, niet steden met met opdracht een betere berij ming te brengen, zo mogelijk met behoud van de berijming van 1773. Bij het ontwerp kerk orde. om daarop nog even terug te komen, waren met name in geding het dienstboek, de vicaris, de jrouw als ambtsdraagster en de ouderling-kel-kvoogd. Wat dit laatste betreft nam de synode het voorstel van de classis 's-Gravenhage aan .waardoor zij koos voor de ouderling alk ambtsdrager. Van een vierde ambt wilde pe synode niet weten. In het voorjaar werd. uitgaande van de Ned. Herv. Kerk te Driebergen een Theolo gisch Seminkrium geopend, waarvan dr. H. Berkhof als rector is opgetreden. Het insti tuut „Kerk en Wereld"*ggveiieena te Drieber gen. dat oe gemeenten de bekende Wika's levert, vierde zijn eerste lustrum. Tal van nieuwe of gerestaureerde kerkgebouwe: stelt tot wijkzuster aan zuster L. van Driel te Moerkapelle. 12 December. Haastrecht. Het echtpaar A. Vogelaar viert zijn zestig-jarig huwelijksfeest. Oudewater. De ex-directeur van de Oude- waterse Bank mr. C. H. Verhagen, wordt ver oordeeld tot twee en een half jaar met aftrek. 13 December. Ottoland. Het echtpaar G de Heer—G. Ver burg viert zijn 55-jarig huwelijksfeest ien met hi ste Protests die te Wi eerste lijk schreven, woest werd. schillende n: Breede I Gro (N.H een tN.H.) een sterdamse met 'eno- nog diverse bouwplannen klaar n de laatste plaats voor de grote un enorme uitbreiding. Dat de :antsé Kerk in den lande, name- illemstad. moest worden afge- ir ze door brand volkomen ver is een ernstige verliespost Ver- euwe centra werden gesticht; te een jeugdcentrum; te Bergen nieuw conferentieoord: te Laren buitencentrum vanwege de Am- 'meente. Verscheidene nieuwe predikantspij iatsen zijn gesticht of komen zeer Herv. in kerkelijk verband opgenomen wer- tergraafsmeer. respectievelijk ter vervanging °en- van prof. Schilder, prof Aalders. prof. Rtd- Evangelisatie. derbos Sr. en prof Hepp, die overleed voor- dat zijn emeritaat inging Aan de V.U. pro- In Stolwijk en Zaandam werd de Geref. moveerden vier Geref predikanten in de bondsgroep in de Ned Herw Kerk officieel theologe. Twaalf predikanten werden door erkend. Toch blijft het met deze Evangdisa- de dood aan deze kerkengroep ontnomen, 35 candidaten namen een beroep aan. De Geref Kerken, onderhoudende artikel 31 K O. .hielden ln September te Kampen een Theologische Hogeschooldag. die 8000 bezoe kers telde. Het weekblad „De Reformatie", het meest gezaghebbend orgaan in dezekrirg vierde zijn zilveren jubileum en zijn hoofd redacteur. prof. dr. K Schilder, werd 60 jaar. Verscheidene kerkeraden kwamen tot samen- sprgking met de Chr. Geref. Kerk ter plaatse, terwijl generale deputaten van beide kerken tweemaal officieel snmenspreking hielden. In ds. J. G Amens te Groningen werd een twee de zendmgspredikant gevonden, die naar West- Borneo vertrok. Ds. F. A. den Hoeft te Help man (Gron.) stichtte te Pretoria een gemeente Leenpredikanten werden uitgezonden, zowel naar Indonesië als naar Curacao In zes plaat sen werd een nieuwe kerk in gebruik geno men. Nieuwe gemeenten werden geïnstitu eerd te Baflo en Oegsgeest Er zijn nog veel vacatures. Oosterbeek-Wolfheze kreeg voor het eerst een predikant. De Chr. Geref Kerker hielden te 's-Gn* venhage hun driejaarlijkse generale synode, die belangrijke besluiten nam. Zij sloot zich aan bij de IC CC, maar niet bij de Geref. Oecumenische synode De synode hield zich met name bezig met de verschillen rret Rome en met het verschijnsel, dat predikanten op andere plaatsen onder het mom van het hou den van een tijdrede clandestien gaan pre ken. wat zij in strijd acht met artikel 15 der K O. Het zendingswerk op Celebes werd ge staakt en de zendings-predikanten kwamen, terug naar het vaderland In Overschie werd een gemeente gesticht. Het gebrek aan pre dikanten werd ietwat opgevangen door ve-- meerdering van het aantal lerende ouderlin gen (zogenaamde oefenaars). Ds. J. Tammln- ga maakte in verband met het emigratie- vraagstuk een reis naar Canada, ds. P. Wes- terloo te Zwolle onttrok zich aan de Chr. Geref Kerken en de g<vne?nte van Apeldoorn zag de tweede predikantsplaats bezet. Het of ficieel weekblad „De Wekker" beeon zijn fl"e jaargang. Door he heengaan van prof. J W. Geels te Apeldoorn zag de" Chr Geref. Kerk zich een harer prominenten ontvallen. Gereformeerde Gemeente. In de Geref. Gemeenten bracht het optre den van ds. H. Kok te Veenendaal enige dei ning. De generale synode ontzette hem uit zijn ambt. In Veenendaal ontstond daardoor erkend. Toch blijft het met deze Evangelisa ties in bepaalde gemeenten een heet hang ijzer. In de overwegend Geref. gemeenten als Ede en Veenendaal hebben de niet-Geref. bonders een eigen kerkelijk leven en in Har derwijk. een dito gemeente, waar het niet ge lukte de voorganger 'der Evangelisatie kerke lijk te incorporeren, heeft de synode hem be noemd tot predikant in algemene dienst. De ze noodoplossing werd door velen in de Herv. Kerk niet bepaald toegejuicht. Voor het evan gelisatiewerk in bij uitstek ontkerstende stre ken NO. Groningen en Z O. Friesland werden speciale evangelisatie-predikanten be roepen. De aankoop van huizen te Overveen en te Soest voor rusthuis enzovoorts, laat zien. dat de Ned. Herv. Kerk ook op sociaal terrein niet zonder meer toeziet. De gedachte van parochievorming werkt al verder door. onder meer te Leiden en Voorburg. Parijs en Brugge kregen een eigen Ned Herv. predi kant; de gemeente te Londen krijgt een nieuw kerkgebouw, waarvoor Prinses Irene de eer ste steen heeft gelegd. Dominees als fabrieksarbeider en vierdaagse-loper. Acht predikanten promoveerden tot doctor. Ds G. H. J. Marsman te Bruinesse vest.gde zich metterwoon in Zuid-Afrika. ds. W. B. B. ten Kate te Wassenaar werd predikant in Davos .dr. A. Th. van Leeuwen te Leiden in Indonesië Ds H. van Bruggen te Delfshaven verd studentenpredikant te Rotterdam. H. I in algemene dienst, dr. L. D. Terlaak Poot, van de varende gemeente, deed voor de der de maal intrede m Amsterdam en cand. dr. T. Jansma werd hoogleraar aan de Rijksuni versiteit te Leiden. Ook ds. F. J Dun. die bet langst als leger- en vloot predikant in Indo nesië werkzaam was. repatrieerde. Ds P. Zandt te Delft vierde zijn zilveren jubileum als Staatkundig Gereformeerd Kamerlid en ds R C .rt. Verhoef te Spljkenisse en ds H. van Doorn te Overdinkel gebruikten een deel van hun vacantie om als fabrieksarbeider werkzaam te zijn. Ds. G W. Goedhart, em. predikant van Holwerd liep voor de tiende maal mee in de Vierdaagse 08 candidaten namen een beroep aan en ongeveer 30 predi kanten ontvielen aan de Herv. Kerk door de dobd. Daarbij was het verscheiden van prof. dr. G v. d. Leeuw te Groningen voor haar een uitzonderlijk groot verlies. De Gereformeerde Kerken hebben ln 1950 de laatste zittingen van de generale synode een scheuring in de gemeente. Evenzo in Mij- De heer J. C. W- Dekking vierde zijn zilveren jubileum als burgemeester van Streefkerk en Bleskensgraaf. gehouden, waarbij in Maart de bekende be sluiten genomen werden om te komen tot hereniging met de vnjgemaaktcn. Zij resul teerden in de terugkomst van acht predikan ten en een paar duizend gemeenteleden. De pogingen tot overeenstemming, die door tal van Geref. kerkeraden gedaan werden, von den bij de vrijgemaakte kerkeraden maar een matig onthaal. In April werd een conferentie gehouden in verband met de nieuwe Ppalm- berijming-Hasper en in tal van plaatselijke kerken is men met het oefenen om deze psal men in de eredienst te kunnen zingen, be gonnen. De part. synoden van Friesland be sloten tot toelating van de Friese taal in de kerkdiensten. Op tien plaatsen, waar de ge meente. veelal door de kerkscheuring haar bedehuis krij geraakt was. werd een n.euwe drecht. In Harderwijk werd een gemeente geïnstitueerd en op drie plaatsen wérd een nieuwe ke k in gebruik genomen. De ge meente van Benthuizen, waaraan de naam van de bekende ds. L. C. G Ledeboer is verbop- den vierde haar eeuwfeest. De Geref. dog matiek van wijlen ds. G H. Kersten aag i" twee delen het licht. Ds L. Rijksen te Leiden trad op als hoofdredacteur van het officieel orgaan dezer gemeenten „De Saambinder". Doopsgezinden- Wat het Doopsgezinde Broederschap betreft werd een prijsvraag uitgeschreven voor de beste Doopsgezinde slagzin. Het vierregelig gedichtje van ds. S. S. Smeding te Noordhorn werd bekroond. De oude historische schuil kerk te Pingjum en het kerkgebouw te Gro- Glessendam De eerste steen voor het nieu we fabrieksgebouw van de firma A. van 't Verlaat in de Peulen wordt gelegd. 12 November. Gorlnchcm. Ds. Van Ewijck. van Stolwijk, ioet zijn intrede in de Ned. Herv. Gemeente. 14 November. Loplk. De gemeenteraad besluit tot de bouw van een raadhuis en tot aankoop van grond voor de aanleg van sportterreinen. 15 November. Gouda. Het veertigjarig bestaan van de ambachtsschool wordt herdacht. Moordrecht De harmonie ..Kunst na de Ar beid" herdenkt haar dertigjarig bestaan. Willige-Langerak. In de Ned. Herv. Kerk wordt het driehonderdjarig bestaan van de kerk herdacht. Zevenhulzen. De eerste selectie-mesterij in deze streek van het Zuid-Hollands Groot Yorkshire varkensstamboek wordt in gebruik genomen. 16 November. Nieuwpoort. Het echtpaar P. Kok—Van den Ifcjr, viert zijn gouden huwelijksfeest. 17 November. Brandwijk. Het echtpaar G. J. Schutte— Van Veen is vijftig jaar getrouwd. Hel- en Boelcop. Het nieuwe verenigings gebouw wordt in gebruik genomen. 21 November. Gorinchem. In verband met de opheffing van de veiling wordt een nieuwe veiling op coöperatieve grondslag opgericht. Nieuwpoort. Het gerestaureerde raadhuis wordt officieel heropend. Oudewater. Het vijftigjarig bestaan van de Boerenleenbank wordt feestelijk herdacht. De neer A. Miltenburg, die al die jaren bestuurs lid is. van welke de laatste jaren als direc- teru, ontvangt de gouden medaille, verbon den aan de Orde van Oranje Nassau. Alblasserdam Er wordt een middenstands- Vereniging AlblasserdamOud-Alblas opge richt. 22 November. Gorinchem. De gemeenteraad neemt een plan aan tot inrichting van een nieuw markt terrein. Zevenhuizen. De openbare kleuterschool Prinses Marijke, wordt geopend. 24 November. Lekkerkerk. De afdeling van de Hollandse Maatschappij van Landbouw herdenkt haar 75-jarig bestaan. 25 November. Bergambacht. De Gereformeerde Jonge lingsvereniging herdenkt haar zestigjarig be staan. Streefkerk. Tot hoofd der openbare lagere school II (Bergstoep) wordt benoemd de heer V. de Reepe te Rhenen. 27 November. Ouderkerk aan de IJssel. Er wordt een Ned. Herv. Mannenvereniging opgericht. Ouderkerk aan de IJssel. De gemeenteraad besluit tegemoetkoming te verlenen in de res tauratiekosten van de houtzaagmolen „Her- mina Tevens besluit men tot aankoop van een nieuwe brandspuit. 28 November. Alblasserdam. De gemeenteraad besluit tot de bouw van honderd woningen. Nieuw-Lekkerland. Burgemeester v. d. Ro- vaartvlegt de eerste steen voor een nieuwe openbare lagere school. Waddlnxveen. De gemeenteraad besluit tot Invoering van straatbelasting. 29 November. Benschop. De heer C. Balk is veertig jaar in dienst van het landbouwbedrijf van W. G. M de Haas. Nieuwerkerk aan de IJssel. De gemeente raad neemt een principe-besluit tot oprichting van een gemeentelijke kleuterschool. Ottoland. Tot hoofd van de Chr. Eben Haëzerschool aan de Vuilendam wordt be noemd de heer L. v. d. Zwart te Den Haag. Lekkerkerk. De gemeenteraad neemt een principe-besluit tot stichting van een badhuis. 30 November. Oudewater. De afdeling van het Groene Kruis herdenkt haar vijftigjarig bestaan. Schoonhoven. De gymnastiekvereniging D O S. geeft een jubileum-uitvoering in ver band met haar 30-jarig bestaan. 31 *'E'-WSW,AD VOOR ZUIP-HOLT.ANU EN UTRECHT - Srh„„„h„„n,ch, Courant VRIJDAG 29 «FCFMBFR 1950 nau werden geheel gerestaureerd In Emmen, Laren (N.H.). Roden en Zuidlaren werden Doopsgezinde kringen gesticht. De algemene doopsgez sociëteit stelde een nieuw regle ment vast. Ds. A. P v. d Water te St. Anna- Parochie trad op als predikant in algemene dienst De Rem Broederschap nam te Eindhoven en te Midderhamis eigen bedehuizen ln ge bruik. Door te hoge kosten moest men afzien van de restauratie van de kerk te Meppel. Nieuwkoop en Oudewetering werden gecom bineerd wat de predikant betreft. De laatste vicarissen verlieten het seminarium, waardoor het predikantencorps weer kon worden aan gevuld. In het optreden van dr M J Mis pelblom Beyer te Rotterdam als directeur van het Oolgaardthuis te Arnhem en door het emeritaat van dr. J. C. A. Fetter te 's-Gra- venhage. zag de Broederschap, die ditmaal haar algemene vergadering te 's-Gravenhage hield, twee bekende figuren de actieve dienst verlaten. Evanr-"«ch Lutherse Kerk. Wat de Evang. Luth. Kerk betreft, mag de verwachting gekoesterd worden dat in 1951 de fusie met de Herst. Evang Luth. Kerk tot stand zal komen. Aan het Serflinarle te Am- aterdam werd een vierjarige opleiding ver bonden voor hen. die ouder zijn dan 30 jaar en die tot de universiteit geen toegang kre gen. Dat de Luthersen zich in het Bachjaar J950 niet onbetuigd zouden laten was te voor- «ien. Te Amsterdam en in verschillende an dere gemeenten, werd een zeer geslaagde her denking van de grote cantor Bach, die Lu theraan was. gehouden Het Luth tijdschrift voor muziek ..Musica Sacra" z->g het licht Te Doetlnchem werd het fraaie historische kerk je gerestaureerd en te Amsterdam werd de bekende kerk aan dv Kloveniersburgwal ge sloten Dr. H J Jsanus te Rotterdam promo veerde in de theologie Bekende figuren als ds C. O C. Visser en ds H C Zwahlen ont vielen door de dood deze kerk Ds P H G. O Kok te W-esp. die een kundig glazenier is. ontwierp gebrandschilderde ramen voor de kerk te Veendam-Wildervank. d'e hij zelf onthulde, toen hy daar in een dienst voor ging. Baptisten. De Unie van Baptistische gemeenten heeft in 1950 grote activiteit ontwikkeld. De Jeugd beweging vierde te Hengelo (O haar zilve ren jubileum na afloop van de internationale demonstratie aldaar. Het landgoed Renderloo te Epe werd als jeugdcentrum aangekocht. Op de Ernst Sillenhoeve vond de internatio- Alle Nederlanders jaar groter was De opbrengsten van de aard appelen waren niet veel minder dan vorig jaar, doch de productie van fabrieksaardap pelen was 24 pCt. kleiner door inkrimping van de teelt. Volgens de voorlop ge cijfers is de suikerbietenoogst ongeveer 20 pCt. kleiner dan in 1949. INTERNATIONALE VRAAGSTUKKEN. De internationale toestanden hebben onze landbouw zeer sterk bezig gehouden. In Sep tember kwam e.-n n.euw ac.oord met België en Luxemburg tot stand, dat voor onze land bouw gunstig was. maar waartegen de Belg - sche boeren zich lel verzetten. Het is dan ook nog niet zeker, dat de nieuwe regeling met 1 Januari a s. zal ingaan. Niettemin is onze utvoer van boter en kaas naar België alles zins bevredigend geweest De uitvoer naar Duitsland was aanvankelijk zeer groot, maar liep in de laatste maanden van het jaar vast door gebrek aan geld bij de Duitsers. Vooral voor de groent-n is dit een lelijke strop ge worden. Vermeldenswaard is voorts, dat dit De Vereeniging Het Nederlandsch Kankerinstituut bestrijdt de kanker door wetenschappelijk onderzoek in haar laboratoria en kliniek, door voorlichting, door propaganda voor vroegtijdig onderzoek en behandeling, door organisatie van de nazorg. Door mee te doen aan de prijsvraag ten bete ven de KANKERBESTRIJDING (mede onder auspiciën van de Vereeniging Hetj Koningin Wilhelminafonds) steunt U dit natirjnale werk niet alleen, doch U hebt tevenl kans in da daaraan ver bonden loterij de hooidprijs te winnen ter waarde van 5000 gulden I Oi prijzen ter weerde ven 2500-, 1500-, en 1000 gulden vorder koelkasten, radio's. Loco motief rijwielen. Bruynzeel keukens. Sola- zilver artikelen enz. Moefit U «l«l In hol kotil rijn een •an prljtermngblmd. vraag "II dan par briaf aart aan hol Konkorimhluul, Aid Propogonda. Sarphalitlraal 100. Amtlordam. on loowonding eolgl onmiddellijk I Vermeld vooral duidelijk de el tender I Leel el Oer gatlntleden deelnemen I een de acMari.fda van hal prljteroeq- bled oeertchrijeen op bleneo papier en de enleroorden diract achta- data nummert eermeiden Om deel Ie nemen een de grol» loterij kohootl U niel alle eragen Ie ba- U mag 13 er ogen onba- Lees nauwkeurig de voorwaarden voor deelneming op het prijsvraagblad vermeld I Hale conferentie van jeugdleiders plaats In Juni bezochten 38 gemeenteleden uit Zweden de gemeente Groningen. De gemeente van Nituwe-Pekela vierde haar eeuwfeest. Nieuw- Weerdinge haar 75-jarig bestaan en de ge meenten Eindhoven en Utrecht hun zilveren Jubileum In Treebeek werd een nieuwe kerk in gebruik genomen Het curatorium stelde geven personen beroepbaar. Aan het Semina rium te Hamburg zyn vier studenten inge schreven. Memoreren we tenslotte, dat de Bond van Vrije Evangelische gemeenten Yerseke haar zestigjarig bestaan vierde en dat in Kampen een nieuw kerkgebouw in gebruik genomen werd. In Bath (Z Cadzand en Velp. werden eveneens bouwplannen ter hand genomen Vier theologische candidaten kwamen dit jaar af, van wie twee hun studie thans voortzet ten aan de Zendingshogeschool te Oegstgeest. Ds G van Bruggen te Utrecht trad op als hoofdredacteur van „Ons Orgaan", het offi cieel weekblad van de Bond. Ds. D. Rijkhoek, die vele jaren zendeling-predikant was in de Bataklanden. legde zijn arbeid neer. Op het graf van ds C. J. Hoekendijk te Baarn. tal van jaren een van de meest bekende figuren in deze kring, werd een gedenksteen onthuld. Hoewel het jaar 1950 in het algemeen groeizaam genoeg is geweest, zullen alle boeren en tuinders het er wel over eenz a(jn dat we liever héél wat meer zon zouden hebben. Zo denkt de rezt van de bevolking er trouwens ook over. maar voor de landbouwers is zon in vele opzichten een levenskwes tie. Al z()n we dan aan de zon-uren belangrijk tekort gekomen, figuurl(jk gesproken is 1950 voor de landbouw niet al te zwaar bewolkt geweest. Toen ket jaar begon, zag men het wei donker in. maar het is best meegevallen. Door het vochtige weer ks de grasgroet buitengewoon overvloedig geweest en mede daardoor lz er dit Jaar een record melkproductie bereikt; waarschijnlijk selfs de hoogste productie, die in Nederland ooit opgetekend is. De akkerbouw maakte het daarentegen best. Orant vooral de granen hebben van het natte weer te lijden gehad, terwijl de kwal. van de •ardappelen ook belangrijk minder goed is dan bij 'n droog jaar het geval zou zijn geweest. Er is vrij veel stro verregend aan het eind van het jaar en bij het dorsen viel de oogst per hectare vrij ernstig tegen Toch spiongt de akkerbouw er nog behoorlijk uit. doordat de groenvoedergew assen en de hakvruchten een behoorlyke opbrengst lieten zien. Ook de fruitteelt heeft geen slecht jaar gehad en het ls alleen voor sommige takken van de tuin bouw geweest, dat 1950 ernstige zorgen op leverde Zorgen evenwel, die nog geenszins tot noodtoestanden hebben geleid ,al zit er in de dalende exportkansen wel een belangrijke waarschuwing, dat wij het het volgend jaar Riet onze tuinbouw wel eens heel moeilijk kunnen krijgen. Het najaar was buitenge woon nat met het gevolg, dat. vooral in het Noorden van het land. het vee enkele weken vroeger dan g ewoonlijk moest worden op- gestald. waardoor de voorraden hooi en kuil- Voer vroeger moesten worden aangesproken, dan waarop gerekend was. Dit natte najaar had voor de akkerbouw de nog veel grotere bezwaren, dat het land bijna onbegaanbaar Werd. waardoor het rooien van aardappelen en bieten zwaar en onaangenaam werk werd en het land teveel werd stukgereden. Deze nattigheid zullen we tot ln het volgend voor- Jaar nog wel na-voelen, want de structuur van de grond gaat er daardoor niet op vooruit. Het winterploegwerk was moeilijk en op som mige percelen zelfs onmogelijk. VEESTAPEL: GUNSTIG. De veestapel bereikte in de loop van dit Jaar weer bijna zijn voor-oorlogse omvang. In Mei van dit jas\x werden 2 723 QP0 runderen geteld, tegen 2 817.000 in 1939 Het aantal melk en kalfkoeien bedroeg dit voorjaar 1.518 000 tegen 1.506.000 in 1939 De melkproductie kwam zelfs boven het cijfer van 1939 uit. door dat de productie per koe thans vrij aanzien lijk hoger is dan voor de oorlog. Zoals de cijfers er op het ogenblik voorstaan, mogen We aannemen, dat wij dit jaar een gemiddel de zu.len bereiken van omstreeks 3900 kg. melk per koe met een vetgehalte van 305 pCt. Dit is niet alleen een record voor ons eigen land. maar een cijfer, dat (als gemid delde voor een gehele veestapel van een land) Rooit eerder in welk land ook werd bereikt. Voor een groot «ieel is dit mooie resultaat net gevolg van het goede werk van onze stam- boekkoeien. maar ook van de melkcontrole- vereniglngen en van de kunstmatige insemi natie. Bijna 48 pCt van onze melkveestapel wordt thans op productie gecontroleerd, een Cijfer, dat alleen door Denemarken göevenaard n,aar door niemand overtroffen wordt. De kunstmatige Inseminatie, fche het mogelijk maakt van de beste stieren een veel groter ef fect te bereiken, werd dit jaar reeds toege past op 24.000 runderen, d.w z.. op ongeveer 10 pCt van onze melkveestapel. De lijn van de melkproductie bleef in de eerste maanden van het jaar nog iets onder die van 1939. maar steeg er omstreeks half Mei bovenuit en bleef daarboven tot aan het einde van de weide-periode. Toen daalde de Droductle snel en kwam daardoor nagenoce gelijk te liggen met het niveau van 1939 en 1949 Wat ons thans misschien parten gaat spelen is het tekort aan krachtvoer, aange zien de rantsoenen deze winter 30 pCt. lager zijn gesteld dan het vorige jaar. De regering rekent erop. dat de eigen productie van ruw- voeder daar voldoende tegenop weegt, ge zien ook de voorraad grasmeel en voeraard- appelen. maar de vraag is of zij daarmee de boog niet al te strak heeft gespannen. Het is geenszins ondenkbaar, dat aan het eind v$n de staltijd de melkproductie achter zal blij ven bij die v&n begin 1950. Ook het Land bouw Economisch Instituut houdt hiermee rekening. VARKENSSTAPEL: VERHEUGENDE GROEI. Ook de varkensstapel vertoonde een ver heugende groei Het aantal varkens steeg zelfs nog veel sneller dan het aantal runderen, want van September 1949 tot September 1950 werd een toeneming geregistreerd met ruim 400 000 stuks, dit is met 23 pCt. Onze var kensstapel was daardoor in September j 1. 2173.ÓOO dieren groot, een nooit eerder bereikt aantal. In de laatste maanden van het jaar is de animo voor de varkenshouderij echter ver minderd tengevolge van de onzekerheid om trent de prijs j?n de stijging van de voerkos ten. De vraag naar biggen daalde hierdoor sterk, hetgeen weer met zich meebracht, dat de fokkerij van varkens werd ingekrompen. EXPORT: MET SPRONGEN VOOR UIT. Overeenkomstig deze toeneming van de vee stapel ging ook de export met sprongen voor uit. In de eerste tien maanden van dit jaar werd bijvoorbeeld voor een waarde van 225 miUioen gulden aan boter geëxporteerd, wat eveneens een record was en wel een zeer sterk argument tegen het betoog, dat boter •n artikel zou zijn. dat afgedaan heeft. Al is t verbruik in ons eigen land niet erg hoog. op de verschillende Europese markten was onze boter (met uitzondering van enkele weken tijdens het seizoen vgn tppproductie) vlot en tegen behoorlijke prijzen te plaatsen. Alleen de afzet naar Engeland blijft een zwak punt en de vraag is of dit het volgend jaar nog wel kan woraen aanvaard. Meer en meer komt er verzet tegen het leveren van belangrijke hoeveelheden boter en dergelijke producten teg<~n verliesgevende prijzen naar Engeland. De kippenhouders haden er al genoeg van en weigerden op die voet eiererj aan Enge land te verkopen. Gelukkig werd voldoende compensatie gevonaen in Duitsland, waar men de Nederlandse eieren graag kocht. Voor 1951 wordt door uitbreiding van de kippenstapej echter een nog grotere eierproductie ver wacht en dan zal het misschien riskant wor den de gehele export op één kaart te zetten. WEINIG VEEZIEKTEN. De gezondheidstoestand van ons vee was goed. Zonder twijfel als gevolg van d« ïh- enting kwam mond- en klauwzeer heel wei nig voor. In Groningen werden d:t jaar slechts 58 gevallen van deze ziekte geconsta teerd; in Friesland 70 Drenthe 74; Overijssel 144; Gelderland 316; Utrecht 394; Noord-Hol- lanrf 274. Zuid-Holland 453; Zeeland 143. Noord-Brabant 316; en Limburg 76. Een zeer belangrijk percentage van de veestanel was dan ook geënt. In Groningen n.L 54 pCt-; in Friesland 55 tot 70 pCt.; Drenthe 80 pCt Overijssel onbekend; Gelderland 55 pCt.; Utrecht 70 pCt.; Noord-Holland 60 pCtZd.- Holland 05 pCtZeeland 50 pCt., Noord- Brabant onbekend; en Limburg 55 pCt. Uit deze cijfers blijkt, dat het merendeel van de veehouders de inenting hebben aanvaard. Op het gebied van de t.b.c. bestrijding wer den vorderingen gemaakt, al werden dit voor jaar bij de tubercuhnatie 400 000 reageerders aangetroffen en al toonde in enkele provincies het onderzoek een stijging van het reactie percentage aan. Het belangrijkste feit op dit terein was. dat in Friesland met ingang van 15 Mei het houden van met t b c. besmet vee verboden werd. terwijl in Drenthe snelle en belangrijke vorderingen worden gemaakt. Al le provincies hebben nu hun besti ijdingsplan Ingediend en uit de Marshall-hulp werd 50 millioen gulden gereserveerd voor de finan ciering daarvan. Redelijkerwijs zal het plan om thans de ziekte in vijf jaar onder het rundvee uit te roeien begin 1951 in werking kunnen treden. Een ogenblik heeft grote spanning geheerst onder de pluimveehouders .toen hun dieren bedreigd werden met de vogelpest. In vroe ger tijden zou een dergelijke besmetting zon der twijfel een ramp voor het gehele land zijn geworden, maar met de middelen, die ons thans ter beschikking staan, is het gelukt de ziekte in te sluiten en de infectiehaarden vrijwel totaal onschadelijk te maken. Een woord van hulde aan de rijksdiensten, die dit tot stand hebben gebracht, is hier zeker op zijn plaats. MATIGE OOGSTEN. Zoals gezegd, leverde de akkerbouw in het algemeen met meer dan een middelmatige oogst op. Deze stak wel erg af bij 1949. welk jaar abnormaal gunstig was geweest. D> opbrengst van de tarwe haalde nu nog net het gemiddelde van de na-oorlogse jaren maar de rogge liet het er bij zitten en bracht slechts 80 pCt. van de oogst van vbrig jaa op. De totale productie van gerst was grotei dan in 1949. maar dat kwam doordat de op pervlakte aanzienlijk uitgebreid was. De re gering wil deze uitbreiding nu stuiten doov het volgend jaar een heffing op de gerst te leggen De oogst aan koolzaad stelde teleur en haalde niet meer dan 45 000 ton tegen het vorig jaar 58 000, hoewel de oppervlakte dit jaar voor het eerst een zending fokvee in En geland werd toegelaten. De dieren brachten ongekend hoge prijzen op; één stiertje werd zelfs verkocht voor f 145 000. terwijl de ge middelde opbrengst per dier f 40.000 was Vooi onze fokkers een prachtig succes, niet alleen financieel, maar ook als erkenning van de kwaliteit van ons vee. Minister Mansholt kondigde een groot plan aan tot regeling van alle Europese landbouw- kwesties, maar tot nu toe zijn er alleen maar de hoofdlijnen van bekend gemaakt Deze zijn zo vaag. dat men nog met over het plan kan oordelen. In het buitenland is het plan trou wens zeer koel ontvangen. Een heel slechte beurt maakte de minister met de vermindering van de melkprijsgarantie, waarover het laatste woord nog niet is gezegd. Hierdoor is de ver houding tussen de londbouw en de regering zeer verscherpt, hetgeen te betreuren is. Intus sen heeft de landbouw t wel duidelijk gemaakt dat men er geen genoegen mee zal nemen het kind van de rekening te worden. "f. f Belangwekkende studie van prof. dr G. G. Kloeke Langzaam maar zeker verdwijnen de oude dialecten tussen de rivieren onder de over heersende invloed van het z.g. algemeen be schaafd Nederlands, maar sterke elementen van deze kenmerkende spraak blijven bewaard in een taalgebied, dat tachtigmaal zo groot is als Nederland: Zuid-Afrika. De Leidse hoog leraar prof di. G. G. Kloeke, bekend deskun dige op het gebied van de Nederlandse dia lectkunde is na jarenlange studie van het „Afrikaans" tot de gevolgtrekking gekomen, dat die jonge spruit van het Nederlands in Afrika hoofdzakelijk' afkomstig is uit Zuide lijk Zuid-Holland. Volgens zijn bevindingen, gepubliceerd in zijn uitvoerige studie „Herkomst en groei van het Afrikaans", strekt het stamland van de jonge taal zich uit van Den Haag en Goeree in het Westen tot aan Culemborg aan de Lek in het Oosten. Het herkomstgebied sluit voor al in: de omgevingen van 's-Gravenhage. Delft. Rotterdam, de eilanden. Dordrecht, Go rinchem, Tiel, met de sterkste neerslag van „Afrikaanse" kenmerken tussen Rotterdam en Dordrecht. Men moet de gevolgtrekkingen van prof. Kloeke merkwaardig noemen, vooral als men opmerkt, dat hij uit oude monsterrollen ge constateerd heeft, dat de meerderheid van de Afrikaanse „taalouders" geen „Alblasserwaar- ders" of ..Maaslanders" zijn. Wel echter, dat deze taalouders in de volksplanting aan Kaap de Goede Hoop een toonaangevende rol ge speeld hebben en dat hun spraak dus als de „deftige" in de kolonie gegolden heeft. Het is een goede ingeving van prof. Kloe ke geweest om de mogelijke invloed van de Hollandse kerk te onderzoeken. In dat ver band heeft hij ontdekt, dat de streek waar de Nederduits Hervormde Kerk het sterkste geworden is of was in Nederland, precies overeenstemt met zijn „stamland" voor 'Afri kaans. De kerk heeft natuurlijk zeer grote invloed op de vorming van het geestelijk le ven in Zuid-Afrika gehad. In zijn werk heeft prof Kloeke opgenomen een groot aantal „dialectkaarten" van uit spraken, die in het Afrikaans en nog in Ne derlandse tongvallen voorkomen. Het is wel zeer merkwaardig, dat de sterk ste neerslag van de ..Afrikaanse" uitspra ken. bij de meeste kaarten in het Zuidelijk ge deelte van de provincie Zuid-Holland ligt. Sommige van de uitspraken, die prof. Kloeke in kaart heeft gebracht, kunnen de lezers in eigen omgeving op de proef stellen (de alge mene Nederlandse uitspraak staat tussen haakjesla- van een tafel); sog (zog - moe dervarken!; pérs (paars - kleur); dwars (dwars - overheen); terwe (tarwe); bietjie (beetje),: leer (ladder); akkers (eikels); koei (koe); hings (hengst); seis (zeis). Een ander merkwaardig feit. dat prof. Kloe ke gedurende zijn bezoek in 1939 aan Zuid- Afrika kon vaststellen, is. dat er in het gehe le taalgebied waar Afrikaans gesproken wordt van Kaapstad tot Kenya (een afstand van Ro- me naar Narvik) bij de blanken feitelijk geen afwijking in de uitspraak van het Afrikaans voorkomt. Afgezien Van zekere uitspraakkenmerken hebben de Afrikaanssprekenden blijkbaar ook het behoudende karakter overgeërfd van de Alblasserwaard (die. volgens prof. Kloeke. „thans als meest conservatief te boek staande geweest" bekend staat). Afwijkende meningen. Deze omvangrijke studie van prof. Kloeke is gedurende de bezetting met geduld vol tooid en heeft reeds kort na de verschijning grote waardering gewekt in Zuid-Afrika. Prof. dr J P. du Scholtz. hoogdleraar in het Ne derland en Afrikaans éan de univers.teit van Kaapstad, heeft de verschijning van de stu die begroet met een lange beschouwing, waar in hij o.m. schrijft: „Dit is vir ons 'n groot voordeel, dat so'n voortreflike taalgeleerde as prof. Kloeke, deskundige by uitstek op die gebied van die Nederlandse dialektologie, hom In alle ernst met die studie van Afrikaans gaan tesig hou het" Deze Afrikaanse taalgeleerde, chrijver van het standaardwerk „Die Afrika- ïer en sy Taal", verschilt echter op vele pun ten van mening met prof. Kloeke en meent, iat deze te veel nadruk legt op het Zuidelijk Zuid-Hollandse karakter van het Afrikaans; Du Scholtz wil liever de hele provincie Hol land als het stamgebied van het Afrikaans beschouwen. Ook dr D B Bosman, vroeger hoogleraar in het Nederlands en Afrikaans aan de uni- Prof. Dr. G. G. KLOEKE. versitet van Kaapstad, thans gezant van Zuid- Afrika in Den Haag, kan "t niet geheel eens zijn met de gevolgtrekkingen van prof. Kloe ke. Dr. Bosman, die zelf een standaardwerk schreef ..Oor die ontstaan van Afrikaans" wil Zuidelijk Holland, maar ook de Amsterdamse spraak van de zeventiende eeuw een belang rijke bijdrage tot het ontstaan van het Afri- kaans toekennen. ..Het is opvallend." meent dr. Bosman, ..hoe dikwijls op de uitspraakkaarten van prof. Kloeke, die Zuid-Hollandse eigenaardigheden tot in Amsterdam doordringen, althans voor komen". Alle drie geleerden zijn het echter volko men eens met prof. Kloeke over het feit. dat het Afrikaans een zuiver Nederlands karak ter draagt en slechts onbeduidende invloeden van andere talen overgehouden heeft. In de zaak tegen G. H D. te Ameide. tim merman aldaar, deed de kantonrechter schrii- telijk uitspraak. De beklaagde werd vrijge sproken van het tenlaste gelegde, dat hij een wagenmakersbedrijf zou hebben gevestigd zonder vestigingsvergunning, omdat hij naar het oordeel van de kantonrechter wel bak ken mag maken voor landbouwwagens, welke door één relatie worden gebouwd en welke bakken op bestelling van één relatie worden geleverd, zonder dat bekle met de constructie bezighoudt De kruideniers in Hardinxveld schijnen allemaal een motorcarrier te hebben, doch geer. van allen een rijbewijs, want niet min der dan drie Hardinxveldse kruideniers had den zich te verantwoorden, omdat zij met een de is. De j net niet zo erg had gevonden. Hij was al een keer voor zijn examen gezakt, maar De commissaris der Koningin, mr. L. E. komst ten stadbuize te Suioonhoven de de provincie Zuid-Holland. Dit was de aanleg van de ringweg. Kesper ondertekende in een plechtige bijeen- acte van overdracht van gemeentegrond aan laa's'e daad, die moest voorafgaan aan de motorcarrier hadden gereden zonder riibe- weg. waar hij reed, was niet druk en hij had er meer dan vijf weken gereden en nim mer last ondervonden. ..Dan heb je vijf we ken geboft man. want je had eerder tegen de lamp moeten lopen", vond de kantonrechter. Het O.M. vond het wel erg en eiste f 25 of 14 dagen. Na te hebben gehoord, wat er ver diend werd en uit hoeveel personen het ge zin bestónd, kwam er een grote meevaller met f 5 of 1 dag uitspraak. A. v B, de tweede kruidenier, kwam er ook al best af met f 5 of 1 dag. Toen aan de derde, die ook al een poosje zonder bewije rondgetoerd had, werd gevraagd ..wat verdien je" dacht hij kennelijk „daar zit de kneep" en er volgde opgaaf van een heel schamel loon- t e. waar de kantonrechter niets van geloofde Het werd voor hem het dubbele tarief me» f 10 of 2 dagen. De buschauffeur J D te Jutphaas had geen voorrang verleend aan net verkeer Gasthuis straat-Westwagenstraat. toen hij uit de Haar- straat kwam met zijn autobus. Vier getuigen werden gehoord en daarbij bleek, dat oe- klaagde erg voorzichtig had gereden, door eerst te stoppen en zich toen door iets op te rijden op de voorrangsweg had willen be geven. doch toen hij maar net met zijn neus op de weg kwam. werd hij door een vracht auto gegrepen. De chauffeur van de vracht auto illustreerde het al heel kort met „Nou en toen we mekaar zagen in dat nauwe straatje was het gebeurd", maar dat nam de kanton rechter met zo maar. en met de opmerking: ..Nou. nou. je moet niet te kleinerend over Gorkum praten" werd de Hoofdstraat van Gorkum weer in ere hersteld De beklaagde voelde helemaal' geen schuld en het ergst vond hij. dat zijn blanco chauffeursregister na 24 jaar bemeurd was. Het register blijft echter blank, want de kantonrechter sprak hem vrij. Door het O.M werden de heren A. K., R. T v. B„ G. S. en C. S. te Schelluinen en T. van G te Gorinchem „een lieftallig gezelschap" genoemd. De „heren" Waren op de fokveedag te Hoornaar geweest en vanwege het glaasje bier hadden zij onderweg bussen melk en ander melkgerei omgegooid en in de sloot terecht laten komen. De kantonrech ter vond het „ontzaglijk vlegelachtig" en de knapen zagen nu ook wel in. dat het de per ken ver te buiten was gegaan. Slechts een v^n hen erkende echter volle bussen te heb ben omgetrapt en de rest ontkende dit. hoe wel zij voor de politie anders hadden ver klaard. Voor deze vier werd de zaak aange houden. terwijl de andere ruiterlijk erken nende K. er met I S ol 3 dagen afkwam

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1950 | | pagina 8