Gemeente
raden
AD.VnSON
PLAATSELIJK NIEUWS
Plannen voor stichting
speeltuinvereniging
Boerenleenbanken
en „arbeidsnoten"
Vier doen
méér dan één.
eCeeé worufoie*!
Toga voor ambtenaar burgerlijke
stand?
Geldlening van f 143.400.»
\*A l
De weegschaal ven het lot
HiriJWUWUn VOOR rmr> HOM.AVn ry tTTFECHT - SchoonhoTOwcni! Con rani
SATRRDAO 29 DFCFMBFB INt.
ren zelf erf groot ia. Velen zijn huiverig voor
het keurslijf. dat men de landbouw wil aan
meten en wij kunnen ona die aarsellng heel
goed bejfritoen.
Op interi*ionaal gebied apreekt men voort
durend ovjaBde plannen van de Franse mi
nister Pflmuln en van onze minister Mana-
holt voor een West-Europese landbouwrege-
ling. waarbij productie en afzet binnen Euro
pa geregeld louden worden Tot nu toe lijn
deze plannen erg vaag gebleven en kan men
e- nog weinig anders in tien dan luchtkaate
len
Maar minister Manaholt houdt rich niet al
leen bezig met luchtkastelen. Hij draagt de
volle last van het landbouw- en voedaelbe-
leid en daarover moet men niet gering den
ken. Thans !s zijn voornaamste streven dat
onze landbouw de veevoedernroductle tal
verhogen, andera loopt het in 1913 vast. zegt
hij. Men katv het met de minister eens zijn
of n>et .maar iedereen zal moeten toegeven
d-t hij een hardwerkende en hoogstbekwame
minister ia. die voor de Nederlandse land
bouw zeer veel goeds weet te verrichten. D*t
erkennende zullen we thana maar niet over
de melkprija praten....
(Nadruk verboden).
ARBEIDSAANBOD IN DE LANDBOUW
Ondersoek In 89 gemeenten
Hu onderzoek, dat het Landbouw Econo
misch Instituut in het komende jaar.zal in
stellen naar het arbeidsaanbod dat .1 er, in de
toel-omat in de landbouw kan v«rwach*»n, zal
geschieden in drie gedeelten.
In de eerste neift van Januari lui het on-
dt ziek aanvangen in 25 gemeen.cn in de
weidegebieden van de beide Hollanden en van
Utrecht. Het L.E.I. heeft hiervoor de volgen
de gemeenten uitgekoaen;
In de provincie Utrecht Wilnia. Kamerik,
Benschop. Llnschoten. Snelrewaard.
In de provincie Zuid-Holland: Koudekerk
aan de Rijn. Zoeterwoude. Schipluiden. Capel-
le aan" de IJsael. Reeuw ijk. Berkenwoude,
Bercambacht. Schoonrewoerd, Noordeloot
Bleskensgraaf. Zevenhuizen, en negen ge
meenten in Noord-Holland.
Hef tweede gedeelte van het onderzoek heeft
;)laats in de tweede helft van Januari en wel
n het Zuid-WestelUk zeekleigebied.
Bovengenoemde gemeenten beschouwt het
LEI. als de beste voorbeelden voor de gebie
den waarin zit gelegen zijn. Door in deze ge
meenten een inz'eht te krijgen in de bestaan
de toestand en in de ontwikkeling voor de
naaste toekomst hoopf het LEI. zich een
beeld te kunnen vormen van de huidige en toe
komstige toestand in deza gewesten.
(ADVERTENTIE I. M.)
Ook voet Chefarine „4" geldt, dat da
werking van 4 geneesmiddelen In één
tablet verenigd krachtiger en wel
dadiger is, dan van elk middel afzon
derlijk. Chefarine „4" helpt ook bij
bevige pijnen on griep wanneet andere
middelen falen.
OUDERKERK AAN DE IJSSEL. De gemeen
teraad kwam in openbare vergadering bijeen
onder voorzitterschap van burgemeester A.
Neet. De heren C. Goudriaan. H. Hendriks en
W van Rijswijk waren met kennisgeving af-
weaig.
De voorzitter deelt mede. dat de aanleg
van verwarmine in de nieuwe brandweergara
ge door B. en W. werd opgedragen aan de fir
ma A. Duym en Zonen alhier en dat 't werk
Inmiddels reed* gereed ia gekomen voor een
bedrag van f 386.
Ingekomen is een achrijven van de vereni-
?nf van Nederlandse Gemeenten, afdeling
uid-Holland om een bijdrage van een 4 cent
per inwoner qf f 20 voor het jubileumjaar der
vereniging. B. en W. stellen voor genoemd be-
<»i beschikbaar te stellen, hetneen wordt
goedgekeurd. Een verzoek van de Christelijke
Boeren- en Tuindersbond is ontvangen om een
■ubsidie van f 20 per leerling voor de door
deza bond geëxploiteerde lagere landbouw
school te Gouda.
De voorzitter zegt. dat een exploitatie
nota is bijgevoegd, waarop in een vorig jaar
vanuit de raad aangedrongen werd B en W.
«tellen voor de gevraagde subsidie te verlenen.
De heer A. Hoegendoorn blijkt hierte-
{en bezwaar te hebben Uit de exoloitatiere-
ening blijkt. zevt hij dat salarissen en
leermiddelen door het rijk worden vergoed,
en dat du* deze iub«idie benut wordt ten bate
van de gebouwen Ala men werkelijk f 20 per
leerling tekort komt aldus spreker is de
voortzetting dezer school niet langer verant
woord. En waar het hier geen arme organisa
tie of armlastig* leeriih°en betreft, gevoe't
hii ar niets voor. Wethouder J de Jong Cs.
wijst er op. dat de leermiddelen sterhts be
perkt vergoed worden Meé«tal moet er wor
den bijgepast De heer A Demper vraagt
of dere school de enige Is in ziin soort in de
omtfek. Da heer A. Hoogenjloorn zegt
dat er ook een landbouwschool is in Lekker-
kerk. De voorzitter Feet. dat dere sub
sidie ook vorig jaar is toegestaan. Veie ge
meenten in de omtrek teven aan dit onderwijs
dat toch bedoelt de vakbekwaamheid on te
voeren en ala zoden* zeer nuttig is subsi
die. Als er e»n leerling naar een HBS
om endeVe middelbare school geat. kriigen B
en W eenvoudig een briefje onder de offen
dat zij hiervoor subridie moeten betalen uit
de gemeentekas. En dit bedraagt enkele hon
derden guldens oer leerling per jaar. Dan acht
hii het toch ook billijk dat dit onderwijs iets
krijgt.
De heer Hoorendoorn wil traag even
recht zetten. dat het niet zijn bedoeling is de
nuttigheid dezer school te betwisten. 7,e blijkt
ook levensvatbaarheid te bezitten. Mé" h'1
hem is het zwaartenunt hierin pele«en dn{t dit
een echool van een organisatie is. Dere be
hoort het eventueel exnloltntletekort »e!f weg
te werken. B. en W. handhaven echter hun
voorstel dat met viif te®en drie stemmen
wordt aangenomen. Te«en stemmen de Heren!
A Hoo°endoorn. N de Rek en H Verkalk.
Vervolgens Is aan de orde de voorlon've
vaststellln» van de «emeente-rekening 1950.
Namens de commissie van natien'n» rapnor-
teert da heer D Spek«ni1der dat de com
missie de rekening heeft na'ezfen en ge<*n
overwegende herwaren heeft de rekening met
de door ons reeds gemelde eindcijfers voorte
nt v»*t te stellen. Ook de be-rofne van het
Burgerlijk Armbestuur over 1950 l« nagezien.
Peie had e-n eindcijfer van f 18 515*8 met
»»n riekenvernterin» e«u bedaar van f 2721 j2
Beide rekeningen worden derhalva voorlopig
vastgesteld
De voorritier deelt mede. dat voor het
«penhac leer onderwüs In 1950 is uit"é®even
f 2515 dj A's voortenig bedrag was hiervoor
beoaald f 2216 V zodat a'««ne moet ««voteeM
worden een bedrag van f 299.19. Aldus wordt
besloten.
Voor 1952 stellen B en W voor dit bedrag
te benalen oo f 2679 52 of per gemiddeld 112'/*
leerlingen f 23 85 oer leerling. Aldus zonder
navraag vastgesteld.
De begroting van het burgarllik armbestuur
vror ^n<52 wordt aangeboden. Deze heeft een
eindbedrag in inkomsten en utt**v'0 v,2
f 19 305 24 met een gemeentelijke subsidie van
f 18 412. Na een informatie van d« ht« A.
Demper leeak. *e koelen ven rekenhull-
vemleelne voor omJ-ritrundfn wordt M
erntlna ronder hoofdelllke etemmin. eenye.rd
B en W. stellen voor over te gaan tot ten
gedeeltelijke herziening van het uitbreidings
plan Hel betreft hier een gedeelte van de La-
gewet en ..Het Zwaantje" Dt in hoofdzaak
Om ta-emoet te komen aan-de bouwplannen
van de heer W Trouwborst aan de Mrawsl
én van J Trouwborst in ..Het Zwaartie Da
vodrt it ter zejl dat deza zaak door het
techmsch bureau in overleg met het instituut
Stad en Landschao" Is voorbereid De woning
vsn de heer W. Trouwborst zal de eerste zijn
na de oorlog, die ronder rijkssubsidie zal wor
den gebouwd 7n«->.r navraag wordt deze wij
ziging goedgevonden
Voorts vraagt da voorzitter namens B.
en W machtiging tot het aangaan van maxi
maal f 425000 kasgeld voor 1952 Na een in
formatie van de heer H P. Heuvelman
wordt de gevraagde machtiging verleend.
Naast administratieve overboekingen dia
voorgeschreven zijn door Gedeputeerde Staten
moet de gemeentebegroting 1951 ook gewiiiied
worden om een bedrag van f 1028 in ta bren
gen voor revisie van de motorbrandspuit no
2 in Wijk A Ook deze spuit. d> reeds vijft en
Jaar oud is. is dan weer in prima conditie. Al
dus wordt besloten.
Daarop brenri de voorzitter de hoofd
schotel namelijk da vaststelling van da ge-
meenteheerot'ne dienst 1952 ter tafel. Hij
meent, dat het niet nodig zal rijn. nu de raad
de begroting reeds In comité heeft doorge
worsteld tot een punts, of hoofdstuksgewUta
behandeling te moeten overgaan. Vooraf wil
hij graag gelegenheid geven tot het houden
van steemene besrhouwin'en ten aanz'en van
het finapceel beleid van B. en W Van deza
feleganhe'd wordt echter geen gebruik ge
maakt. Wel hebben diverse leden notities ge
maakt. dia in de vorm van on- en aanmerkin
gen naar voren worden gebracht.
De heer H. V e r k i k acht de raming voer
Onderhoudskosten aan het plantsoen zeer
hoog. De voorzitter zegt, dat de beplan
ting dit jaar heel wat heeft gekost. Gok de
aanplant'ng achter het raadhuis hoort bil de
ze post. De op het ogenblik in gemeentedienst
werkende personen die voorheen overbrug-
gines-uitkering genoten waren dit jaar veel
op de algemene begraafplaats hetig. zodat .aan
het plantsoen door vakmensen Is gewérkt. Het
ll*t echter in de bedoeling in 1952 ook het
plantsoen te laten verzorsen. wat goedkoper
zal uitkomen Hii wijst er voort» op, dat dit
•lechts een ramWl* is.
De heer A Hoogendoorn zegt dat er
behalve dit. ook noe f 700 1* geraamd voor
straten en pleinen. Wethouder J. de Jong
C z. merkt op. dat dit twee posten zijn. die men
wel onderscheiden en gescheiden houden moet.
Er Is f 700 geraamd voor onderhoud van «tra-
ten en pleinen. Dat heeft met het plantsoen
niets té maken. De voorzitter zegt. bereid
te zijn de post voor het plantsoen van f 1800
op f 1000 terug te btencen.
De heer H. Verkalk wil hierop echter
niet aandringen en vertrouwt dat B. en W. zo
zu'nlf mogelijk zullen zijn.
De heer A. Demper vraagt of er in de ge
meente geen vakman te vinden Is. die dergelij
ke karweitjes kan opknaopen. De voorzit
ter zert. dat het inderdaad gemakkeliik zou
zijn. HU moet kunnen tuinieren, snoeien, ver
ven. timmeren, enz maar wie vindt hem* De
heren A HooeendoornenH. P. H e u-
v e 1 m a n vertrouwen evenzeer dat B en W.
in dit onzicht de nodtee rtl'nteheid zullen be
trachten en willen ook dit bedrag maar laten
staan.
VssIMmi
De heer N. de Rek zegt. dat hij naar een
post heeft gezocht die er niet op staat En
dat spijt hem zeer. Hij bedoelt een bedrag
vóór het acheppen van een betere aanleg-
Eliats voor de schippers. De rivierbodem na-
ij het gemeentelijk aanlegsteiger slibt erg aan
Voor de uitdieping hiervan zag hij graag een
post uitgetrokken Uitbreiding van de aanleg-
Riaats door het slaan van een paar meerpa-
»n achter het erf van P. C. de Ruyter zou
ook verbetering brengen. Spreker meent te
weten dat daar ook nog een overpad aan de
diik ligt.
De heer H. P Heuvelman vraagt of die
aanslibbing som» een gevolg is van hef lossen
ven schenen. De voorzitter antwoordt
ontkennend Er wordt prartisch niets getest
want het verkeer laat het daar niet toe
De heer De Rek sect, binnen afzienbare
tiid met een voorstel te zulten komen dat
verbetering beoogt te brengen in deze aence'
lecenheid. De voorzitter zegt. dat B en W.
dit met belangstelling tesemoet zulten zien.
De heer A. Demper vraagt of de rijkswa
terstaat dit n'lt zou kunnen doen. De v n o r-
zitter antwoordt dat men dlenaancaahde
geen hoogteapann*n verwachtingen moet heb
ben. De waterstaat heeft de Ï.Ts»el genormali
seerd. maar nadien doet men er n'ets meer »*n
Tenslotte wordt een oost van f 1500 voor uit-
dieoing op de beeroting gebracht.
De heer H. P. Heuvelman heeft een
post ontdekt van f 400 voor de aanschaffing
van een toga voor da ambtenaar van de bur-
gatiyke «tand Hii acht dit minder nodig. Vol
gen» hem Ugt-bpt, dra "en ven de to ra mop
op het kerkeWjrr dan op het burgarlilke ter
rein. De voo ft i t,t e zegt. dat B. en W. de
ze post in de beerotinc hebben «ebracht uit
sluitend uit nractlsche overwegingen. Mep kan
ven elke ambtenaar er zijn er die dit kos'
teteoa moeten dóen toch niet verwachten
of eisen dat zii uitsluitend voor dit doel zich
een jacket zullgn aanschaffen. Dat zou voor
hert 'n koatbare eeschiedenis worden En wan
neer er een tea in de kast han't, behoeft
men tich niet te verkleden. Men slaat slechts
de toeg om. en men is klaar voor de huwelijks
sluiting. De heer H Verkajk: „Ts dit kle
dingstuk dan voor ledereen pas?" De voor
zitter antwoordt bevestigend.
DA heer A. Demper is niet voor een der
gelijke formaliteit De huwelijksvoltrekking
zal erbii aan karakter inboeten en minder
smaakvol worden. De heer N de Rek meent
dat de huwelijkscandidaten toch te zenuwach
tig sün om op dc korting van de burgemeester
óf ambtenaar te letten.
De heer D. Sneksntider ziet In het dra
gen van een tóe» bil deze gelegenheid ceen
bezwaar. Er wtwdt tenslotte over het al- or
niet handhaven van deze post ge*temd. doch
de stammen «taken Te"en stemmen de heren:
H. P. Heuvelman. A. Demner. N de Rek en
A. Hoo»eMoorn. De toea komt dus een vol
gende maal noc eens aan bod.
De* heer A. Hoogendoorn heeft gezien
dat er voor hei strooien bij gladheid van we
gen slechts f 590 is geraamd. MIJ vindt dit te
weinig. Met klem dringt hij er op aan. dat B
en W hieraan toch de rtodtee aandacht zullen
besteden. In doorsnee wordt hiervoor maar
alecht gezoogd Dit werk moet goed georgani-
aeerd worden en dit ontbreekt vrijwel. De
voorzitter meant dat Ouderkerk toch in
dit opzicht ceen slecht fimiur geslagen heeft.
Zeker, te Krimpen, aan de IJssel Is het beter
geregeld, maar daar heeft men ook een ap
paratuur met zes gemeente-werklieden, waar
aan men f 18 000 per jaar u'taeeft. 't Kan zijn
dat de»e pos! -in bet geheel niet behoeft te
worden aan gewroken, maar als het nodig is
zullen B. en W. zich ook niet aan die f 500
kunnen houden.
Ook wathouder J de Jong Cz. meeht dat
m-n lh dit opfieht heus niet achteraan komt.
Men zou alleeh nog kunnen bepalen dat de
genen. die met strooien belast zijn. ook 's nachts
moeten berinnen. In elk geval dat er gestrooid
is. eer het verkeer op gang komt De voor-
z 11 e r teri toe dit nog eens nader te zullen
bespreken met de belanghebbenden.
De heer H. P Heuvelman Wil zo spoadig
mogelijk los van het Technisch Bureau voor
de Krimpenerwaard. Dit is een veel te duur
apparaat voor de gemeente is z||n mening. De
koeten worden voor 1962 geraamd op f 10.900
Ook het Instituut ..Stad en Landschap" heeft
zijn bewondering niet. Deze subsidie wenst
hij geschrapt te zien. Ook vraact "hi! of de op
centen op de personele- en grondbelasting ver
laagd kunnen worden. De voorzitter zegt.
dat B en W het eerstgenoemde zulten over
wegen. Van Stad en Landschap kan men niet
af ronder de bouwverordening te wijzigen en
dit is thans niet aan de orde. Verlaging der
opcenten op de grondbelasting zou de gehele
begroting ontwrichten en bovendien de ge
meente blootstellen voor het Invoeren Van an
dere belastin een die wellicht nog meer ge
voeld zouden worden.
De heer H P. Heuvelman zegt dat de
bouwverordening te zijner tijd toch gewijzigd
zal kunnen worden. Hij wenst aangetekend te
zien. dat hij tegen de poet voor „Sted en
Landschap" is.
De heer A Demper meent te weten, dat
de verplichting thans vervallen Is. tot invoe
ren of handhaven van een vermakelijkheids
belasting. Hij wenst deze belasting in zoverre
verlicht te zien dat het verenigingsleven er de
druk niet meer van voelt. De baten dezer be
lasting zijn slechts gering (f75). De voorz.t-
ter zegt toe, dit nader t# zullen bekijken.
De heer A. Demper wijst er verder op.
dat voor de jeugd, vooral aan de Kerkweg
elke speelzeleeenheld ontbreekt. Er ia destijds
gezegd, dat het terrein dat thans plantsoen Is,
tevens als speelweide zou kunnen worden be
nut. maar dit zou nu vernieling van de be
planting betekenen Spreker vraagt of B. en
W het braak liggende «tuk op de hoek Julia-
nastraat—Wilhelminsstraat niet als openbare
speelplaats zouden kunnen inrichten. De v o o r
zitter zegt dat dit een mneilijk probleem
is. Of het een rechtstreekse taak is van de ge
meente om voor de Jeued speelruimte te schep
pen, betwijfelt hij. Men heeft op andere plaat
sen «peeltuinen door «en particulier of een
vereniging in het leven geroepen. Een derge
lijke onderneming te aubsidiéren zou nog te
overwegen zijn.
De heer H P Heuvelman zegt. er ook al
eens met de buurtvereniging aan de Kerkweg
over gesproken te hebben De voorzitter
zegt toe. dat B en W deze aangelegenheid
nog eens zullen bestuderen.
De heer A. Hoogendoorn verklaart ook
een tegenstander te ziin van het instituut
Stad en Landschap. Dit instituut doodt elke
particuliere smaak en initiatief, meent hij. De
voorzitter zeet. dat het ook groot nut
heeft Dit hebben B. en W pas nog ondervon
den bif de wijzieng van het uitbreidingsplan.
B. en W. zullen het echter nog eens bekijken.
Hierna wordt de bearoting zonder hoofdelij
ke stemming aangenomen.
In de rondvraag verklaart de heer A. Hoo
gendoorn het op oriis te stellen als elk
raadslid een gestencilde memorie van toelich
ting ontving op de gemeente-begroting. Hij
wil het nut van een behandeling der beero
ting in comité met de mandeling# toelichting
van een ambtenaar niet onderschatten of ver
werpen. Integendeel, heeft hij er alle lof voor.
Maar de begroting zou toch Intensiever kun
nen worden bestudeerd als er een schriftelijke
toelichting bij was De voorzitter zert.
dat dit het gemeente-secretarie met zeer veel
werk belasten zou.
Wethouder J. de Jong Cz. memoreert, dat
vroeecr de raadsleden beeroting en memor i
van toelichting ieder twee daeen In huis had
den. Toen was de zaak echter heel wat een
voudiger dan thans B en W. zullen het even
wel eens nader bezien
Tenslotte benleit de heer A Hoogen
doorn het plaatsen van een brievenbus aan
de Oudelandsawee. De voorzitter zeri.
dat het femeentebestuur er bij de PTT np
aandringen zal Hij wen«t de raad«Ied«n fn
verband met de iaarwisseling alle goeds toe
en sluit de vergadering.
KLACHTEN OVEB DIJKVEBUCHTING
GOT'DEBAK. De gemeenteraad kwam in
voltallige openbare vergadering bijeen onder
presidium van burgemeester Bergman. Na de
vaststelling der notulen stelden B en W de
raad voor het verzoek van de stichting Maat-
schappeliike Zorg. waarin een bijdrsae van
f 18 wordt gevraagd, in te willigen, wat son-
der hoofdelijke stemming wordt aangenomen
Tevens werd een voorstel van B. en W. aan
genomen, behelzende deelname kapitaal ten
bedrage van f 300 per jaar in de centrale
liklnga inrichting voor maters te Borculo De
meters zulten binnenkort geijkt worden ten
einde overbodige verliezen te voorkomen, wat
ongetwijfeld voordelen voor de bedrijven met
zich zal brengen.
Daarna kwam aan de orde de verkiezing
der verachillende commissies De heren H de
Leede en C. Kool. die aftredend warert, vier
den in de commissie voor Maatschappelijk
Hulpbetoon herkozen. In de vacature van de
heer H. de Jong Hzn.. die niet meer herkoz-n
wenste te worden, werd de heer C. Noorlan-
der benoemd. De heren G. Mouw en H Bassa
werden in de commissie tot wering van school
verzuim herbenoemd. Voorts werden in dere
commissie gekozen de heren J. Nobel, P. v. d.
Herk en S. Tom.
In de rondvraag drong de heer Van Herk
er op aan. dat een voorziening getroffen zou
borden in de dijkverlichting in de bocht bij
de Grote Waal. waarover hem klachten had
den bereikt. De voorzitter zeede hem ees
onderzoek toe en sloot de vergadering.
NIFl WFRKFRK AAN DE IJSSEL. De
meenteraad kwam in openbare spoedeisende
vergadering bijeen Wethouder Verboom en
de raadsleden Tuch en Beu very waren afwe
zig. Diverse ingekomen stukken werden voor
kennisgeving aangenomen.
De voorzitter deelde mee. dat de res
tauratie van het gymnastiekgebouw, begroot
op f 15.000. door Gedeputeerde Staten niet Is
goedgekeurd De herstelling zal nu geheuren
voor f 700 daar de bouw van een brug naar
de Rijskade. vernieuwing van plafond en
vloer vervallen is.
Het voorstel van B en W om bij de N V
Bank voor Nederlandse Gemeenten een kas
geldlening aan te gaan van f 55000 Ingaande
1 December 1951 en aflosbaar per 5 Januari
1932 werd goedgekeurd Deze lening kan on
middellijk worden gevolgd door gen nieuwe
kasgeldlening tot het zelfde bedrag, tegen eea
rente van 17n*r.
Van de N V. Levensverzekering Maatschap
pij ..Utrechtwas een aanbieding ingekomen
voor een geldlening, jroot f 75.000 tegen 4%
onder een bijzondere voorwaarde Van dezelf
de maatschappii was in 1937 een lening aan
gegaan van f 152909 Deze lening bedroeg per
31 December 1951 nog f 70 400. Hei renteper
centage bedraagt 3 Genoemde maatschappij
was nu bereid een lening van f 75 000 tegen
4% te verstrekken onder voorwaarde, dat de
rente van bovengenoemde lening, thans nog
groot f 70 400 op 4% wordt gebracht In feite
zal per 31 December 1951 f 70 000 in zijn ge
heel worden afgelost en een nieuwe lening
van f 145 400 rentende 4"- worden gesteten.
af te los«en in 30 Jaar. Men besloot op dit
voorstel in te gaan
B'i de rondvraag wees de heer De Man
op klachten over de onfrisse lucht in sommi
ge huizen aan de Bermweg Een onderzoek
wa» reeds ingesteld. Hierna sluiting.
CA FELLE AAN DE IJSSEL. Donderdag
avond hield de wijkraad voor Kralingse Veer
«en openbare volatlltge vergadering onder
voorzitterschap ven de heer 8. Moerman.
Over de notulen was de voorzitter het
niet eens. Weliswaar had spreker de heer
B Blokland het Woord op de vortee vergade
ring ontnomen, maar had duidelijk hieraan
toegevoegd, dat hij in het algemeen niet meer
kon toestaan dat övre de principiële zijde van
de .Oranje-Groene Kruis vereniging" verder
werd ge.snrokert. Het ging toen over het ver
zoek van deze verenlring om medewerking
voor het verkrijgen van een huurmachflging
om te komen tot een wijkhuis. De heer
B1 o k 1 s n d meende, dat de notulen het be
handelde «oed weergaven en dat hem het
woord was ontnomen, nadat hij pas tweemaal
bet woord had gevoard. De meninaert bleven
verdeeld, zodat over een eventuele wijziging
moest worden gestemd. De stemmen stsakten.
dssr de vier linkse leden de heer Blokland in
het re'ffk stelden en de drie rechtse leden de
voorzitter. De heer Schinkelshoek te «pont
hield zich van stemming, d^ar hij deze ver
gadering niet had bijgewoond.
Het heianerlikste Ingekomen «tuk was on-
getwiifeld het schrüven van B en W. over de
vorderinv van de Geref. pastorie aan de ÏJs-
selmondselaan. Het college betoo"de hierin,
dat geen sorake was van een vordering der
gehele pastorie, mear dat het hfer ging om
enkele kamera, die voor inwoning gevorderd
dienden te worden. Het college was het niet
eens met,de wijkraad, dat de laatste hierin
moest worden eekend Advies werd slechts
gevraagd, als het de vordering van een geheel
huis betreft B. en W. deelden mede. dat zij
on advies van dé adviescommissie woonru'm-
tewt de aanvraee tot vordering inmiddels
hadden goedgekeurd en voor hogere goedkeu
ring n*ar het ministerie was gezonden. De
voorzitter was van mening, dat genoem
de feiten in dit schrijven niet geheel Juist
wareh. Daar het vorderin'sbealuit niet te ke-
r#n Is. wilde spreker daarin berusten, maar
wenste anderzlide een voorstel van B en W.
te zenden om annamen in de adviescommissie
woonruimtewet van een lid it" wükraad, dte
in «eva?ten betreffende de Wijk zou kunnen
adviseren.
De heer Blokland vreesde, dat het voor
stel practlsch onuitvoerbaar zou zijn, daar
alle wijkraden dan vertegenwoordigers in dit
college iouden krijgen. De heer Streef-
k e r kvwaft van oordeel, dat het grootste mo
tief dervorderln" was geleden in het feit. dat
men de pastorie niet als pastorie maar als wo
ning in ateemene zin had beschouwd. Toen 't
over de »ehe1e pastorie fine. vroegen B. ert
W de wijkraad om advies Wat ll?t meer voor
de hand. dat ook thana de wijkraad om ad
vies was gevraagd Aan het voorstel van de
heer Moerman wilde «preker een voorstel toe-
voeee»y .namelijk B en W te verzoeken de
uiterstê?'voorzicht!"heid te betrachten bil uit-
voérinc van het inwoninffsbesluit. De pastorie
is een teer punt fn een* p!atte'and*®emeente.
wsarop Kralineae Veer meer gelijkt dan op 'n
stad.
De heren Blokland en Vsn Holst
voerden aan. dat B en W. duidelijk verklaar
den. dat de wijkraad in deze kwestie Onbe
voegd was. zodat zii niet goed konden beeril-
pen. wat voor de raad hierin nog te doen zou
ziin De voorzitter merkte op. dat B. en
W. aftifd onen oor hebben voor adviezen van
de wlikraad en bracht vervolgens heide voor
stellen in stemming. Ennder hnofdelifke stem-
mte» ssnvsardde de raad de voorstellen.
De overige ingekomen stukken waren »an
secundair belang en werden voor kennisgeving
aangenomen.
Vervolgens ginf d* r"*6 ov#f tot b«0an-
del'nft van enkele voorstellen, die schriftelijk
door de rechtse fractie waren ingediend. Het
eerste betrof heti nltiatief tot oprichting van
een speeltuinvereniging. Alle leden waren vol
lof over dit streven Men hsd slechts verschil
\an mening over de verwezenlijking van dit
initiatief Na ample bespreking besloot de
raad tot benoemin» van een commissie, welke
contact met verschillende schoolbesturen en
oudercommissies en Jeugdverenigingen tot
stand zal brengen en terugtreden zal zodra 'n
vereniging tot stichting z.al zijn opgericht. Tot
leden van de»e commissie werden benoemd
de heren Van Beek. Brouwer, Van Holst, Koe-
doot en Schinkelshoek.
Vervol-en* kwam een voorstel teler tafet
om in navolgin" van Hoek van Holland de
bevolking te onderzoeken op t bc. De voorzit
ter en secretaris waren omtrent dere materie
reeds belsnzrilk georiënteerd en belde peteof-
den. dat B en W. geen bezwaren tegen «e»
deraelijke actie zouden hebben.
Een volsend voorstel betrof het nemen van
stannen om een uitleengelegenheid te krijgen
in de wijk Inzake de gemeentebibliotheek. De
heerB 1 o k 1 a n d was van mening, dat hier
voor weinig belangstelling zou bestaan, maar
wa* niet te'en het nemen vsn een proef. De
raad besloot B. en W. een dergelijke proef
neming te verzoeken.
De raad vond ook het voorstel om het initia
tief te nemen voor de organisatie van een in
dustrie- en middenstandstentoonstelling prij
zenswaardig. maar verdiepte zich voorts in de
tailkwesties waarbij meninHsverschillcn aan
de da* traden. De heer Van Holst stelde
voor een commissie uit de raad ta benoemen,
die soortgeliike stannen zou kunnen doen ala
de benoemde commis«'e voor de speeltuinver-
enfrin» De raad ring hiermede accóord en de
voorzitter benoemde tot leden de heren Van
eBek Brouwer. Van Holst, Moerman en
8treefkerk.
Over het voorstel om B en W te verzoeken
de wlikraad een bemiddelende functie toe te
kennen bij eventuele »anvra"pn trt dé wijk
om crediet van de gemeentelMke Crediet- en
Voorschotbank wn* de heer Blokland niet
erg te soreken. Hi| vreesde, dat de wijkraad
de moeilijke gevs'ten van Sociale Zaken te be
handelen zou krijgen, heteeen hem niet erg
aantrekkelijk leek. Bovend'en. zo meende de
heer Van Beek. waren de ambtenaren van
Sociale Zaken veel beter op de hoorie dan
site leden vso de wlikraad teramen. De heer
Streefkerk wfiztede hierop het voorstel
in dier voeae. dat alleen aan B en W zal
worden gevraa°d of mo«elijk in deze kwes
ties van de diensten vsn de wlikrmd gebruik
kan worden »emaakt. Hiertegen had geen der
led-n bezwaar.
B'i de rondvraag verzocht de heer Van
Beek. of er niets te doen zou zijn aan de
sferhte toestand van het St. Elbrechtspad. De
voorzitter was hiervan op de hoogte, het
polderbestuur had toevezegd bet pad door het
aanbrengen van kool»» te verbeteren.
Tte heer Blokland verzocht maatregelen
te treffen waardoor de bewoners van de Buf
felstraat ln het kader van de rattenbestrijding
In het bezit worden gesteld van vérdelgincs-
m'dde'en. H'ernaar zal worden geïnformeerd
Hierna sluiting.
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT
Schoonhovensche Courant
SATERDAG II DFCEMlSgR 1111.
Alblasaerdam. Gevonden Achter
klap van auto; muntbiljet; huissleutel; kin-
dlrwantje: stoffen zakje met kinderbroekje
twee sleutels aan touwtje. Inlichtingen op
het politiebureau.
Het bestuur van Soli Deo Gloria besloot
In het voorjaar van 1952 in de Manege Beij-
aart een bazar te organiseren ten bate van
het instrumentenfonds.
AMMERSTOL 2—G.S.V. 2 1—1.
Ammerstol. ASV 2 moest met enkele inval
lers de strijd aanbinden tegen het Goudse
GSV 2 en de punten werden eerlijk gedeeld
(1-1). Het was een matige wedstrijd, waarin
de elftallen vrijwel tegen elkaar opwogen.
Voor de rust werden geen doelpunten ge
scoord. Na de hervatting kwam GSV goed
koop aan de leiding, toen bij een corner
•pil van ASV de bal in eigen doel werkte
(0-1). Dezelfde speler maakte echter zijn fout
weer goed. want nadat het GSV-doef met veel
geluk enige malen aan een doorboring was
ontsnapt, scoorde hij met een boogschot de
gelijkmaker (1-1). Hoewel ASV nog prachti
ge kansen kreeg om de zecre te behalen, kwam
het einde met gelijke atand.
Scheidsrechter Perre uit Delft leidde goed.
ASV 1 heeft het in Moercapelle niet kun
nen bolwerken Met 4-3 won de thuisclub,
waarbij het beslissende doelpunt in de laatste
minuut tot stand kwam. De wedstrijd ASV 3
—Donk 3 ging niet door.
Ammerstol. Voor het herstel van het dak
der Ned. Herv. Kerk is een gift ontvangen
van f 35.
Het werk aan de kleuterschool vordert
goed Zaterdag werd de vlag op het gebouw
Eeplaatst. en Maandag is het geheel onder de
ap gekomen
De muziekvereniging ..Excelsior" heeft
op eerste kerriavond in het gebouw haar
jaarlijkse uitvoering gegeven Onder leiding
van de heer B A Hoon werden verschillende
muzieknummers ten gehore gebracht. Het
nieuwe jeugdorkest heeft eveneens enige
nummers ten beste gegeven De heer J. Vogel
bespeelde het Hammondorgel en gaf enige
accordeonsol i. Het blijspel in twee bedrijven
„Mijn vriend Leonard" viel zeer in de smaak.
Met een gezellig bal werd deze geslaagde uit
voering besloten
Veilig Verkeer De vereniging
voor veilig verkeer ..Tussen Lek en IJssel"
heeft een propegande-avond gegeven in het
gymnastieklokaal, waar men de beschikking
had over een verkeerstafel Als extra attrac
tie organiseerden twee "Wachtmeesters van de
verkeerspolitie een hersengymnastiekwed-
atrljd tuaaen twee ploegen, beétsande uit
chauffeur» Voor de schooljeugd werd de ver
keerstafel eveneens toegelicht door de ver
keerspolitie uit Den Haag.
LOOS ALARM.
GeaAerak. Aan de vooravond van Kent-
mi» werd de brandweer gealarmeerd voor
een achoorateenbrand in «en oud pand aan
de Beieracheweg Toen de brandweer apoe-
dig ter plaatse van het onheil arriveerde,
konden de «puitgasten onmiddellijk weer in
rukken, daar hat vuur inmiddala wa» g«-
bluat.
Gleeaendam. Da jaarlijk»« tentoonstelling
van de postduivenvereniging .Stormvogel»
werd dit jaar gehouden in hotel Delmee. K«UJ-
meeater Van der Velde uit Zaamalag heeft da
dieren onderhanden genomen «n vergeleken.
De uitslagen in de verachillende kleaaen oude
en jonge dieren werd enop een enorme lijst
voor het publiek bekend gemaakt «et aan
tal Inzendingen wat bevredigend en bedroeg
321. Da winkelier» maken zich voor dergelij
ke duivenahow» altijd verdienstelijk door het
schenken van «re-prljiqn- Zo konden ook thana
weer 123 geschenken worden uitgereikt.
Tal van duivenliefhebbers habben op beide
dagen een bezoek gebracht aan de tentoonstel
ling. Dit ward nog aantrekkelijker gemaakt
door enkele aardige attractlea. onder meer n
rad van avontyur en een schiettent.
In de Ned Herv. Kerk werd een collecte
S«houden voor de getroffen gemeente van Op-
eusden. welke ruim f 400 opbracht.
Bedankt. De heer M. van der Plaa. die
door de gemeente gekozen was als ouderling
van de Ned. Herv Kerk te Giessen-dam—Ne-
der-Hardinxveld. heeft voor deze benoeming
bedankt. De overige ouderlingen en diakenen
hebben hun benoeming aangenomen. Voor een
verkiezing in de vacature Van der Plas zal
binnen drie maanden een lidmatenvergadering
belegd worden.
GieMen-Nleuwkerk De collecte tot viering
van het kerstfeest der Ned. Herv. Zondags
school. heeft f 473 opgebracht De collecte tij
dens een spreekbeurt van ds. Van de Bosch.
Ned Herv. predikant van Bruchem en Kerk-
wyk ten bate der mannenvereniging, bracht
f 50.75 op
Benoemd De stemgefechtige inge
landen dezer polder hebben tot voorzitter ge
kozen de heer C. Beusekom. zulks in de
plaats van de\heer Adr. Schakel Czn.. die als
zodanig had bedankt.
Haastrecht. Onderscheidingen
Zaterdag had ten gemeentehuize de uitrei
king plaats van de ere-tekenen voor Orde en
Vrede aan oud-militairen, die in Indonesië
het vaderland hadden gediend Burgemees
ter mr L. C. A. Lepelaars overhandigde de
heren C. Bakker. H Bolk. J. van Dijk. A. v.
d. Hoek. A A. H Hoogeboom E. Kraan. A.
C. Raateland en J, C. de Wild de onderschei
ding
KUSTVAARTUIG VOOR IJSLAND.
Hardinxveld. Voor IJslandse rekening is
aan de Scheepswerf en Machinefabriek „Hol
land" opgedragen de bouw van een kustvaar
tuig van 900 ton. van het shelterdeck type De
afmetingen zijn: lengte 70 meter, breedte 10 50
meter, holte zes meter tot shelterdeck. holte
3 75 meter tot hoofddek. Voortstuwingsmotor
Werkspoor 1100 pk. De oplevering zal eind
1952 plaats vinden.
Na periodieke aftreding is de heer G v.
d. Bout herkozen als notabel van de Ned.
Herv Kerk te Boven-Hardinxveld Inplaats
van de heer Doedijn's. die bedankte, is geko
zen de heer M. C. van der Hoff. De benoe
mingen zijn aanvaard
Benoemd. De heer G H. Coenraads,
onderwijzer aan de Christelijke school te Mo
lenaarsgraaf (Vuilendam) is met ingang van
16 Februari benoemd aan de Herv. school te
Werkendam.
Hardinxveld. Grondaankoop B
en W. hebben wed K. Versteeg namens haar
minderjarige dochter Nicolette Korstlan# be
reid gevonden het in de Peulen gelegen per
ceel bouwland, ter grootte van 2 75 40 ha. aan
de gemeente te verkopen voor de prijs van
f 0 60 per vierkant» meter. De prijs van de
grond ia volgen» B. en W. billijk, en geliik
aan die, waarvoor andere gronden zijn aan
gekocht. Daarom wordt de raad geadviseerd
tot deze aankoop te besluiten.
Het Peulenplan Het door de
gemeenteraad vastgestelde plan van uitbrei
ding. regelende de bestemming in onden.
gelegen in De Peulen met bebouwingsvoor
schriften is door Gedeputeerde Staten goed
gekeurd met uitzondering van het op de
kaart van het plan met een blauwe lijn om
grensde gebied Dit plan van uitbreid'ng in
uitvoerige kaarten uitgewerkt jmet bebou-
wingavoorschriften. ligt ter secretarie dezer
gemeente voor een ieder ter inkage.
Veilig Verkeer De vereniging
Veilig Verkeer hield haar eerste laarverga
dering in De Harmonie Ütt het verslag van
de eecretaris bleek, dat de vereniging thans
110 leden telt. Het bestuur werd nu definitief
gekozen en bestaat thans uit de heren W.
Bohré. voorzitter; C. Vermerris. secretaris;
L. Brouwer, penningmeester en leden K. A.
den Breejen. J. H. Verschoor. J. de Rooij en
A. Verschoor. Men wil begin volgend jaar
een zogenaamde remmen en llchtweek nou-
den .waarbij de rijwielen worden gecontro
leerd op gebreken Half Januari wordt een
propaganda-fllmavond gehouden met als
spreker de bondapropagandist, de heer Ed-
zea In Maart worden schoolexamens gehou
den met medewerking van «He Hardinxveid-
se scholen. Ondanks herhaalde pogingen van
het bestuur mocht het niet lukken de gemeen
te Giessendam tot medewerking te activeren.
Wel heeft de vereniging enkele Giessendamse
leden, doch van actieve medewerking bij
voorbeeld aan de schoolexamens, is nog geen
sprake Zolang Giessendam niet met meer
leden deelneemt aan de organisatie heeft het
weinig zin de naam te veranderen ln „Har
dinxveldGiessendam". Men besloot het ge
meentebestuur van Giessendam te verzoeken
bij de spoorwegovergang een bord te plaat
sen met de aanmaning om rechts te houden.
Wanneer daar de bomen opengaan is het vaak
een grote wanorde, daar men zich bij het
wachten niet rechts opstelt.
Hoornaar Het bestuur van de KI in de
Albiasserwaard en Vijfherenlanden heeft de
nieuwe gebouwen van de aannemer overge
nomen. Over vier maanden vindt de officiële
overdracht plaats.
Hoornaat. Tot ouderlingen der Ned. Herv
kerk zijn gekozen de heren A. Breevaart. H.
Beems en H J de Jo.igh en tot diakenen de
heren A. Rekker. C. Korevaar en P. Kore-
vaar.
De heer W K Boer heeft ontslag ge
nomen als notabel der Ned Herv kerk
In de gemeenten Hoornaar, Noordelooa
en Hoog-Blokland staan veertien werkzoeken
den ingeschreven.
Het bruto saldo van de bazar der zang
vereniging „Vol Moed" bedraagt f 3300
HITLAND KREEG ELECTRISCH LICHT.
Sleuwerkerk aan de IJsael Zaterdagmid-
dag heeft burgemeester Vogelaar in t bijzijn
van de beide wethouders, de gemeentesecre
taris, de heer Mijnlieff. ir. Ten Cate. direc
teur van de lichtfabrieken uit Gouda en vele
genodigden het lichtnet ingeschakeld, dat 21
woningen op Hitland van stroom voorziet.
Vooraf dankte hij allen, inzonderheid de heer
Mijnlieff. die er aan hadden meegewerkt, dat
de verlichting zo spoedig tot stand was ge
komen
De heer Mijnlieff zeide. dat vroeger het
pogen om in deze buurt eleetrisch licht te
krijgen schipbreuk had geleden, doch dat nu
dank zij de medewerking van de burgemees
ter. de verlichting tot stand was gekomen
Ir. Ten Cate merkte op. dat deze wijk een
moeilijk project geweest was om aan te Blui-
ten. maar door grote samenwerking was het
in korte tijd gelukt.
Hitland heeft binnen een half jaar water
leiding en ejectrisch licht gekregen.
Nleuwland. Tot ouderlingen der Ned. Herv.
kerk zijn gekozen de heren W. Dijkers en A.
van Dijk en tot diaken A. de Leeuw.
De ledei der Ned. Herv kerk machtig
den de kerkers ld zich in de komende jaren
zelfstandig aan te vullen.
GOUDEN IJSCLUB.
Ni ruw poort. De belangstelling voor de ver
gadering van de ijsclub Was buitengewoon
groot, waarvan de voorzitter ln zijn openings
woord melding maakte. Tevens deelde hii me
de. dat de vereniging op 22 December haar
gouden jubileumjaar ingaat. Het bestuur stelt
sich voor te zijner tijd metp lannen te komen
om dit vijftigjarig bestaan te herdenken. Het
aftredende bestuurslid, de heer J. Vuijk werd
herkozen, evenals de aftredende baancommis
saris. de heer Bloemendaal. In de vacature,
ontstaan wegens vertrekvan de heer R. van 't
Woudt. werd voorzien door benoeming van
de heer T. A. Hartog
Bij de rondvraag kwam het verhuren der
ijstent bij wedstrijden ter sprake Met 'n gratia
verloting werd deze vergader!^ gesloten.
Noordèioo». Ten bate van dè Ned Herv.
Kerk t« Babyloniënbroek werd f 1433 90 ge
collecteerd.
Otteland. De collecte vonr de Ned Herv.
jongelingavereniging ..Daniël" tijdens de
•preekbeurt van da. Klerks uit Lexmond
heeft f 35 opgebracht.
Tot onderwijzer aan da christelijke
school ..Eben Haëzer" aan den Vuilendam ia
benoemd de heer Knetfsch. thans onderwij
zer aan de christelijke school te Alphen aan
da Rijn.
Als notabel bij de Ned Herv. kerk «ijn
herkozen de heren J. Korevaar Nzn. en E.
Aanen. De heer J. Korevaar die een groot
aantal jaren als zodanig zitting had, heeft
zijn herbenoeming niet aangenomen.
POBTDUI VENTENTOONSTELLING.
Ouderkerk aan de IJssel. Üe postduiven
vereniging „Keer Weer hield Zaterdag een
tweede duivententoonstelling. thans in de bo
venzaal van de Harmonie, die veel uitgebrei
der was dan de exposittie. welke in „Het
Zwaantje werd gehouden In de ruime zaal
Waren een paar honderd inzendingen geëx
poseerd. Er waren vele prachtige exem
plaren, zodat de keurmeesters ook ditmaal
geen gemakkelijke taak hadden. De prijzen
werden als volgt toegekend:
Klasse I: (Oude doffers vitesse) le prijs
J de Haan, 2e pr. A. Verhagen; 3e pr. H. A.
Opschoor.
Klasse II: (Oude duivinnen. vitesse) le en
2e prijs N Speksnijder: 3e pr. G Dijksman
Klasse III: (Oude doffers fond) le prijs N
Speksnijder: 2e pr. Ant. Trouwborst-. 3e pr.
C. van Hoorn.
Klasse IV: (Oude duivinnen. fond) le en
ere-prijs N. Speksnijder; 2e en 3e pr. H. A.
Opschoor.
Klasse V: (Jonge doffers) le prij» G Dijk»
man; 2e pr. p. Evegroen; 3e pr J. Speksnij
der
Klasse VI .Jonge duivinnen le en 4e pr.
N SepksnUder; 2e pr J. Dijksman, 3e pr T
van Walsum
Klasse VII: (Late jonge doffers) le prijs J
Speksnijder; Z.E.V. G Melgers
Klasse VIII: (Late jonge duivinnen) le prijs
en Z.E.V, A. van Winden.
Slledrecht. De laagste De firma
P. Visser A Zoon is met f 65 400 laagste in-
schrijfster voor de bouw van zeven arbeiders
woningen namens het bestuur van de vereni
ging tot verbetering vsn volkshuisvesting 1»
de gemeente Dodewaard.
Schellulnen. Het voorbereidingscomité vaq
het bevolkingsonderzoek op t b c heeft de ge
meente in acht wijken verdeeld in verbentf
met het huisbezoek, dat aan het ondertoe»
vooraf gaat. Voor iedere röntgenfoto moet 89
cent worden betaalt.
(ADVERTENTIE I.M.)
m,
Dèt Is Virginia
•ven puur *U moedertje nrfuur
Jaarwisseling voor de coöperaties
In de schaduw van de geweldige technische en economische vooruitgang, die do
negentiende eeuw kenmeakte. stonden de geweldige eoclale misstanden la de arbei
dende wereld. Honger en ellende onder de arbeider» waren een de orde van de dog
en temidden van dit sombere beeld ontzegen oen aantal economisch sterkeren aleh
niet tot uitbuiting van de gekwelden over te gaan. Vormen van die uitbuiting waren
de truceystemen en de gedwongen winkelnering en daaroverheen tal van ongeaondr
en a-*oclale nevenverschijnselen.
In dese poel van onrecht groeide een nieuw eeonomischa plant die de eoöperati»
werd genoemd. Er «(Jn tal van varianten gekweekt in de loop der Jaren maar de co
öperatieve gedachte vond voor het eerst vruchtbare bodem In de verbruikaofeor. Hlor
waren de misstanden ook het ergst. De toenemende fabrieksarbeid deed even spoedig
de winkelstand groeien, product als s|] U van toenemende arbeidsverdeling.
dat er tririjkc verschillen met het parttcuMe»
bedrijf zijn blijven bestaan.
Burgemeester Kalffeiaea
Een terrein waarop de coöperatieve ge
dachte zeer diep wortel heeft geschoten is dat
der coöperatieve boerenleenbanken, de land
bouw- en zuivelbanken. die men bijna overal
aantreft. De gedachte hiertoe kwam van F. W.
Raiffeisen. de burgemeesterszoon, die officier
zou worden, doch door zijn zwak gestel naai
de post van eerste burger in een klein dorp
werd geleid, waar hij uitgroeide tot een der
grootste coöperatoren der geschiedenis.
Raiffeisen zag dat de boerenstand in zijn
omgeving worstelde met tekorten, terwbl de
mogelijkheid tot credletverkrijging ontbrak.
Hij leefde voor zijn gemeente en ging met de
boeren praten. Hij ontdekt# dat zij door coöpe
ratie zichzelf zouden kunnen helpen en toea
hij deze gedachte eenmaal in boekvorm aan
de wereld had voorgelegd, verreien weldra
overal op het platteland coöperatieve land-
bouwbanken.
In Nederland waren het deze banken, die so
krachtige ateun veriaenden bij de modernise
ring van het landbouwbedrijf na de geweldige
erfsia in de tachtiger jaren ven de vorige eeuw
Amerika was toen plotseling op de wereld
markt verschenen met goedkope grenen, die
machinaal werden geoogst. Deze gewakllge
graanhoeveelheden ontwrichten da boerenstehd
in geheel Europa. Een radicale koerswijziging
bleek noodzakelijk en de financiering daarvan
kon dankalj de coöperatieve boerenleenbanken
voor het grootste deel door de boeren aril ge
schieden.
In het ontwikkelingsstadium van industrie
en winkelstand konden de misstanden in deze
sectoren van bedrijvigheid het grootst zijn.
Daarop kwamen reacties van de zijde der
werknemers ln de vorm van vakverenigingen,
die gericht waren tegen de onmenselijke toe
standen ln de fabrieken, ln de vorm van ver
bruikscoöperaties die zich tegen de slechte
kwaliteiten der verkochte waren keerde.
De eerste levensmiddelen werden tegen veel
te hoge prijzen van de hand gedaan. Soms lag
de oorzaak bij dezelfde personen: de leiders
der fabrieken, die ook de winkels exploiteer
den. Er waren gelukkig ook uitzonderingen.
Wij denken aan de figuur van Robert Owen,
die zelf een centraal magazijn deed inrichten
met prima waren, waaruit zijn arbeiders te
gen kostprijs konden betrekken.
Merkwaardig ia het dat deze vriend van da
arbeiders zelf heeft meegewerkt aan de onder
gang van de eerste coöperaties. Door zijn po
pulariteit werd Owen vanzelfsprekend In de
coöperatieve beweging betrokken. Hij stelde
nu voor daar geen geld meer te gebruiken
maar deze algemeen gangbare waardemeter
te vervangen door „arbeidsnoten". Dit waren
bons waarop stond aangegeven hoeveel uren
arbeid er voor gepresteerd waren. Elk goed
werd „geprijsd" met een aantal uren en op die
basis zou voortaan worden geruild. Er werden
grote ruilbeurzen ingericht, meer spoedig
bleek dat de waarde door andere factoren
wordt bepaald dan door de arbeid. De coöpe
ratie», die zich op Owens voorstel op dit sy
steem hadden ingesteld gingen bijna allen ten
gronde. Van de 700 bleven er slechts vier be
staan.
Meer succes in Engelend bekermet der
coöperatie hadden de pioniers van Rochda
le. Deze arbeiders stelden een soort statuten
op voor een coöperatieve vereniging waarbij
se plechtig beloofden elke week twee pennies
van hun loon tot atichting van een coöpera
tieve winkel op zij te leggen. Hun doel was 'n
zaak te stichten die alleen prima waren ver
kocht tegen contante betaling en zonder dat
er onderwicht werd gegeven. Zij wilden een
duidelijk voorbeeld atollen hoe het moest en
kon en zij slaagden.
Hun winkel werd geopend aan de vooravpnd
van Kerstmis 1844 met een voorraad van 80
pohd boter. 50 pond auiker, 6 zak bloem. 1
zak meel en 2 dozen kaarsen. In 1868 reeds
bedroeg hun vermogen ongeveer 140.000—
Dit succes was meer te danken aan de slechte
toestanden in de particuliere winkels dan aan
de zuiverheid van het nieuwe coöperatieve sy
steem. Hoe dan ook. dankzij dit nieuwa insti
tuut verdwenen de misstanden in de particu
liere handel als sneeuw voor de eon.
In Nederland leidden de verbruikscoöpera
tie» eerst een zeer kwijnend bestaan. Zij wer
den opgericht door kantoorbedienden onder
foede leiding, doch werden niet populair. In
B60 opgericht, werden zij reeds zes jaar la
ter geliquideerd. Toch zijn de verbruikaco-
operaties ook in ons land latar tot groter bloei
gekomen en tal van monumenten der coöpe
ratieve gedachte worden thans in bijna elka
Nederlandse plaats gevonden. Het zuiver winst-
loze bedrijf, tot welk doel de coöperaties aan
vankelijk werden opgericht, vindt men thans
in de coöperatie niet meer nagestreeft, zij het
Op geen enkel terrein bracht coöperatie
zulke voordelen ala b{j dia banken. Zn de ver
achillende soorten van het landbouwbedrijf
valt het moment van de grootste credietbe-
hoefte in verschillende maanden van het Jeer.
Wanneer de een zijn geld weer vrij heeft ia
de vraag van de ander Juist het grootst. Z»
wordt het landbouwcrediet bijvoorbeeld vaa
de akkerbouw naar de tuinbouw verplaatst en
vandaar naar de bloemen- en bollenteelt en
retour. Het is een voortdurende wisseling:
waarbij de credietwaardigheid der leden op
uitnemende wijze kan worden beoordeeld
dankzy de kleine gemeenschap, waarbinnen
zich deze coöperatieve actie afspeelt. Want
naar zijn aard zal dit soort bank gebonden blij*
ven aan een beperkte omgeving, het dorp.
Aanvankelijk wist de overheid met dase
nieuwe figuur in het rechtsleven geen raad.
In 1876. juist 75 Jaar geledan, kwam een af
zonderlijke wet op de coöperatie tot stand, die
in 1925 werd gewijzigd. Bij dit Jubileum van
de wettelijke ordening der coöperatieve ge
dachte leggen wij haar op de weegschaal dar
tijd. Wij zien dan enerzijds felle tegenstanders
en elders hartstochtelijke aanhangers.
Naar gelang de positie waarin wij staan in
het dagelijks leven zijn weer mear of minder
critisch ingesteld tegen dit maatschappelijk
verschijnsel. Voor het ene doel leent het zich
beter dan voor het andere, maar zeker heeft
de coöperatie zich een vaste pleats veroverd
in deze maatschappij, waar het woord samen
werking even vreemd klinkt als het geklote
van water in een woestijn. G. H.
door
RUDOLF STRATZ.
De grijsaard naast hem schudde het hoofd.
„Neen. De werkel^kheid onzer dagen heet
oorlog! De dwaling, waarin gij nu vervallen
zijnt. betekende voor mij loven. Ik hield dc
kunst voor het leven en het leven voor een
kunst! Maar nu Is het sterven de kunst ge
worden. Ik denk ze spoedig te beoefenen. Het
leven heeft mij niets meer te zeggen. Ik ver
sta de taal der kanonnen niet. Ik ben te oud
daarvoor".
Waldemar Kerkhsuz bleef zwijgen.
„Maar gij, baron Kerkhusz, zijt jong. Gij
suit het nog leren. Gij,zult moeten. Aan deze
oorlog kan men evenmin ontkomen als aan
zijn eigen schaduw, niettegenstaande dit be
drog daar voor ons kleurige kleren
palnJenschone vrouwenof hebt gij
in uw vlucht uit de wereld rust gevonden?
De hand op het hart! nu zwijgen is ook
een antwoord!"
„Neen!" zei Waldemar Kerkhusz na een
poos op een pijnlijke en onrustige toon. „Neer
dat is de weg. niet. Hij leidt niet ver
der...."
„Er zij" tijden, waarin men handelen moei
om te denken, en de ogen aluiten. om te zien
WU beiden geloven dat de aarde ziek is. Maar
misschien zijn wij alleen ziek, omdat wij niet
handelen, maar werkeloos toezien. Wij zijn
nog met ontelbare, kleine moeilijkheden be
last. Voor da anderen is de wereld zo vrese
lijk eenvoudig geworden, dat een ieder, tot
zelfs de meest onbeschaafde, zijn plaats ziet
en begrijpt. Alle vragen, waarmee wij ons
kwellen, zijn voor de anderen tot de aanvang
aller dingen teruggevoerd, de eerste natuur
wet de strijd om het bestaan! Doodt, opdat
ge niet gedood wordt! Waarom lacht gij?"
„Neen als dat zo is*ei Waldemar
Kerkhusz. „waarom hebben wij dan geleerd,
op twee benen te gaan en ons met al die bal
last in te laten? Dan hebben deze men
sen hier wel gelijk: zijzelf dansen en sprin
gen. Waarom zal men ook niet vrolijk zijn?
„Ik zie weinig daarvan op uw gelaat".
„Nooit was men in Venetië uitgelatener
dan ten tijde van de pest. Rusland begint te
wankelen, wie Rusland kent. voelt het. Waar
om zal men dan niet zijn carneval vieren en
het leven genieten? Juist wij? Van ons ver
langt men immers de grote moord. Ons gaf
het lot alles. Wij kunnen alles voor ons ne
men".
Op de groene grasvlakte voor de Griekse
zuilen van liet tempeltje verhief zich Kaja
Wiffenhaustns koninklijke gestalte. Zij was
zo groot .dat zij boven de meeste heren om
zich heen. uitstak. Slechts de beide Britten
teken nog door hun lengte op haar lachend,
blond hoofd neer. Haar wangen waren hoog
gekleurd. Zij sprak Frans en Engels in een
zin door elkaar, daartussen luid een paar
Russische woorden tegen hare bloedverwan
ten, de vorst en de vorstin.
Waldemar Kerkhusz» bleef haar zwijgend
aanstaren. Hij dacht bij zibhzelf: Ja.Je
bent mooi.... En dan. terugkerend tot het
vaste en zekere bewustzijn van man: En je
weet, wie de erfgenaam van Kqrrekull is. die
vier paarden kreupel rijdt, als hij zijn goede
ren rond wil gaan Een andera tnan dan
deze gewichtigd doende menaen van Jalta
daar om je heenHij wierp zo onstuimig
het hoofd achterover, dat het blonde haar
opwoei, en zei tot de oude Pool:
„U hebt gelijk: men moet de ogen sluiten.
Misschien is het vooroordeel, dat alles zon
der uitzondering lijden en dulden moét. Een
paar uitverkorenen blijven altijd over. Men
moet met vragen, waarom juist wij? Maar
het zou ondankbaar zijn het geschenk af te
slaan".
„Ik bedoel» het anders!" hernam de kleine
Graaf .Waldemar Kerkhusz lachte.
„Maar ik verklaar het mij zo! Gij zijt te
oud om te sterven, ik te ellendigf Waarom
zou men geen mena zijn. als men niet meer
kan zijn, maar tussen de strijdende volkeren
in staat?"
„Mijn lot is het niet meer, en zo lang zou
ik nog willen leven.. Graaf Thaddaus Ja-
"oszynski stond op. „De zomer van 1915 is ten
einde. Warschau is vrij De Duitsers hebben
het voor ons veroverd. De Poolse vestingen
zijn door hen genomen! Nu het tweede won
der .dat wij de Poolse provinciën van Prul-
sen kunnen losmaken. Dan volgt Galicië ook".
Hij zeide het zacht en voorzichtig, nog schuld
bewust. Men kon hier wel van dank aan
Duitsland spreken, maar nog niet van afval
van Rusland. Zijn gestalte was. terwijl hij
langzaam door het park ging. zo klein en
rank, dat zij, zonder het witte haar in den
nek .aan een knaap deed denken. Waldemar
Kerkhusz keek hem peinzend na. Polen.
daar stond weer ver achter de gouden zon
en de blauwe z«-e van het zèchte Zuiden hier,
de zwarte muur van het Ooiten. Tekenen en
wonderen konden gebeuren raadselen
die geen verstand kon verklaren. Polen door
de Duitsera bevrijd jahet was moge
lijkMaar gij. mijn ver van de wereld ge
legen vaderland, daar hoog boven in he'
Noordensedert twee eeuwen in Ruslandr
hand en sinds dien nooit door de vijand be
tredenWie drong ooit tot daar door? Hor
zou ooit een tegenstander van Rusland tot
deze uitersten Estlandse uithoek aan de Fin
se zee komen? Eerder kwam het mannetje
uit de maan naar beneden
En toch hoorde hü op 't ogenblik achter
zich in 't Engels fluisteren. Het waren de
twee Britse diplomaten.
„Oinderdaad! nieuwe strijd ln Koer
land?" De Duitsers staan sterker dan ooit aan
de grenzen van Lijfland".
„Denkt gij. Mac Nalta, dat de Hunnen ver
der voorttrekken'"
„Niets lykt mij. en een ieder, die er iets
van weet, onmogelijker, Brewster! Riga en
Dunaburg zijn rieden, welke geen menselijke
hand kan innemen. Het volgend voorjaai
wentelt de Ri ische lawine, zoals overal,
ook over Koerland naar Duitsland terug",
..Ben Je daar zeker van?"
Beslist oude jongert! Duitsland zal het druk
krijgen, zijn eigen greinen in het Oosten ie
verdedigen! Hoe zou het nog veroveringen
kunnen behouden?"
Waldemar Kerkhu** was onrustig opge
staan. Hii was weer alleen tusien de mensen.
Een zwoele bedwelmende bloesemgeur woei
door de zuidelijke pracht. De toppen der cy-
pressen bogen zich dromerig ln de strelende
wind. Er was, in dit kleurenspel van het
bloementapdt der rozen en sterren van oran
jeappels. in deze drukte van zorgeloze vro
lijke stemmen, in dit schitteren der diaman
ten niets dat door onreinheid, armoede, ziek
te het'oog onaangenaam aandeed. Het lachen
dar mannen klonk diep en goed geluimd, dat
der vrouwen vrolijk en helder. Waldemar
Kerkhusz zag en hoorde dit alles en dacht bij
zichzelf: Dat is het doel. waarvoor de mens
heid in bloed verstikt, dat overal, op zeker
piekje der eerde, «en handvol Zondagskinde
ren zich in zelfzucht en vrede koestert. Daar
voor jaagt Rusland zijn moesjiks bij milli-
oenen in de dood. En wanneer men zelf tqt
de Zondagskinderen behoort?
Ginds stond Kaja. Het schoot hem door he'
hoofd
Ja bent mooi.
(Wordt vervolgd).
