C. v. d. POL,
Ontmoetingen van streekgenoten met de ^Quóóen^,
Zwitsaletten
Gelukkig Nieuwjaar
JanvanderHeeJzn.
Fa. Gebr. den Hartog
leetTde jong
de s
I. van Hotten
Vtteuwfaacswens 1953
Fa. J. FREDRIKZE
Fa. T. van der Hee Zn.
J. DUIJM
J. DE JONd
F. BOS ZOON
Gv.d. OEVER
A. J. SPEKSNIJDER
Firmr. J. Speksnijder
N Versloot
Firma J. van Vliet
H. KAMER
Fa. Gebr. Visser
H. v. d. Oever. Rijwielhandel
P. OOMS
A. ROZENDAAL.
A. ROZENDAAL - ANKER.
FA. L. VAN HOLTEN
A. HOL
VAN DER WAL S
Ft STOU'
OUT
C. BAKKER
Speciale Tractor cabines
P. DE JONG
J. VAN BUREN J.Cz.
J. van Baren Hzn.
Hf. de Vos
N. BOUTER
GROSSIER - GROOT AMMERS
BOOMKWEKERIJ - SPROEIBEDRIJF
Fa. Hakkesteegt Rozendaal
B. VAN DEI BERG
J.v. Ballegooijen
A.C. WALLAARD
A. den Haait' - Noordeloos
TWEELINGVERHAAL VOOR OUDEJAARSAVOND
T.
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT
SchoonhoTenaehe Courant
WOENSDAG U DECEMBER 1951.
Begrafenis-Onderneming
Hooldstr. 19 - Bergambacht Tel. 393 K 1023
draagt zorg voor
begrafeninen in all* klane
Volgkoetsen Bedienen Rouwkamers
Vervoer van de zlekenhulsen door geheel
Nederland.
p.f. Beleefd aanbevelend, 1 Januari 1953
KLEERMAKERIJ
BERGAMBACHT No. 36 TELEFOON 261
WENbT ALLEN EEN VOORSPOEDIG 1953.
MANUFACTUREN EN CONFECTIE
Telefoon' 295.
WENST ALLEN EEN GELUKKIG NIEUWJAAR.
Bergambacht, 1 Januari.
W. DE LANGEN - Melkhandel
wenst zijn Fsmilie, Cliënten, Vrienden en Kenni—n
EEN VOORSPOEDIG 1953
Burgemeester Uilkensstrsst 4R
Bergambacht, 1 Januari.
FIRMA K. P. SPEKSNIJDER
KAPPER8 TABAK EN SIGAREN
Wenst Familie, Vrienden, Cliëntèle en Bekenden
EEN GELUKKIG NIEUWJAAR.
Bergambacht, 1 Jartuari.
WONINGINRICHTING MEUBELHANDEL
WENST U EEN VOORSPOEDIG 1953
Hoofdstraat Bergambacht Telefoon 2»*
DAMES- EN HERENKLKERMAKERIJ I N
MANUFACTUREN.
EEN VOORSPOEDIG 1958 TOEGEWENST.
Bergambacht, 1 Januari.
wenst zijn Cliënten en Kennissen
EEN VOORSPOEDIG NIEUWJAAR.
Ook voor 1953 Uw adres voor alle verzekeringen.
Bergambacht Seor. Schippersstraat.
MODEVAKSCHOOL BERGAMBACHT
wenst Leerlingen, Cliënten, Vrienden en Bekenden
EBN GELUKKIG NIEUWJAAR.
De Directrice:
C. v. d. BOSCH—HON.
Te' jfoon 876
AUTO- EN STOOMBOOTDIENSTEN
Bergambacht Stolwijk Gouda
Rotterdam. 9
«remt eau Familie. Vrienden, Cliënten en Bekenden
EEN VOORSPOEDIG 1903
Bergambacht Telefoon 230 1 Januari.
EN WRINGERS ENZ. ENZ.
q jj Bergambacht, 1 Januari 1953.
Aan Familie, Vrienden en Cliëntèle
ONZE BESTE WENSEN VOOR HET NIEUWE JAAR.
Raadhuisstraat Bergambacht.
BERGSTOEP BERGAMBACHT
Gedistilleerd-, Bier- en Wijnhandel
- 1 Januari. Café „LEKZICHT" - Telefoon 309
H. G.
Aan Familie, Vrienden en Begunstigers
EEN GELUKKIG NIEUWJAAR TOEGEWENST.
Gafé - Verlof. Zuidbroek, Bergambacht, 1 Januari.
Aan Familie, Vrienden, Cliëntèle en Bekenden
EEN GELUKKIG NIEUWJAAR
toegewenst zowel bftinen als buiten de gemeente.
Speciaal adres voor Kousen-reparatie Stofknopen en
Ceintuurs.
JOH. S 0 E T - Manulachiranhandel
Borg.mb.eht - RmMhotetrmt 1 - Tolofoon 843.
I Januari.'
DUUVENDUK'S
MANUFACTURENHANDEL EN WONINGINRICHTU G
SPECIALITEIT IN CORSET-ARTIKELEN.
f
H G. Hofstraat, Bergambacht. 1 Januari 1953.
EvonalB vori, jaar willen wij U
bij de wisseling dea iM**.on?-e
beste wenaen aanbieden.
Wij aeggen U dank voor Uw ver-
trouwen ln het afgelopen Jaar
en geven 'U de verzekering alles
in 't werk te sullen stellen om dit
in 't komende jaar te verstevigen.
GEBR.
BLINKEN
Brood- en
Banketbakkerij Telefoon 323
BergambachL
MELK- EN EXPEDITIEBEDRIJF
M. J. DE LAHGEN
Telefoon 227
wenst zijn Familie, Cliënten en Bekenden
EEN VOORSPOEDIG 19531
Bergambacht - HeofdBreal 133 - 1 JanuerL
GBOOT-AMMEBS.
Onze Beste Wensen aan Fa
milie, Bekenden en Cliënten
voor 1953.
J. B BOHRE
Café en Slijterij
„De Stigter".
Groot- Ammers, 1 Januari.
A. T BOUTER
Kruidenierswaren en
Drogisterijen
m. h. g
Sluis Streefkerk,
1 Januari.
D. BRAND
Kunstmest, en Fourage
handel
Telefoon 57
m. h. g.
Groot-Ammers, 1 Januari.
P VAN DONK
Schilder Streefkerk
wenst zijn Vrienden en
Cliëntèle
een Gelukkig Nieuwjaar.
Aan Familie. Vrienden en
Cliëntèle
m. h. g.
J. DU BOIS
Herenkapper
Parfumerieën en Toilet-
Artikelen.
Groot-Ammers - Voorstr. 6.
1 Januari 1953.
HET BESTUUR
der Muziekvereniging
„SUTERPE"
Groot-Ammers'
wenst Leden en Begunstigers
een Voorspoedig 1953.
Aan Familie, Vrienden en
Bekenden m. h. g.
J. C. v. d. GRAAF
Ziekenfondsbode
Groot-Ammers, 1 Jan. 1952
Graafland 11.
D. VAN DER VEEN
Melk, Boter, Kaas en Eieren
Depot „Nutricia".
m. h. g.
Groot-Ammers, 1 Jan. 1953.
Mijn Beste Wensen voor 1953
T. VAN DER GRUN
Biood-, Beschuit en Banket
bakkerij.
Groot-Ammers, 1 Januari.
Ondergetekende wenst
Vrienden en Cliëntèle een
Voorspoedig 1953.
J VERSTEEG
Telefoon 79
Expeditie - Groot-Ammera.
Gelkenes I.
H. VAN BUREN Joc.z.
Agent Schoonh. Courant,
wenst alle Abonné's
een Voorspoedig 1953.
Groot-Ammers,
Kerkstraat 47.
GROOTHANDEL IN
Koek - Chocolade en Suikerwerken
wenst hare Cliëntèle
EEN VOORSPOEDIG 1950
voor gezin en zaken.
Adres In 1953: KERKSTRAAT 22.
Groot-Ammera Telefoon 55.
GROOT-AMMERS - TeL 17 - LOODGIETERSBEDRIJF
Aanleg van warm- en koüd water installaties.
Levering van baden, wastafels en closet-in
stallaties. Handel in haarden, kachels, fornuizen,
wasmachines enz. Speciaal adres voor veedrink-
installaties. Aanleg en onderhoud van
centrale verwarming met of zonder oliestook
inrichting.
1 Januari 1953m. h. g.
De Groof-Ammerse Handelsdrukkerij
Beak- en Kantoorboekhandel
Advertentie-Bureau
Blndarl)
KERKSTRAAT 39 TELEFOON 23.
1 Januari 1953, h- 9-
WH wensen Femllle, Vrienden en Begunstigers
EEN GELUKKIG NIEUWJAAR
AUTO- EN R1IWIELBEDRIJF
AUT
TELEFOO*! -
GROOT-AMMERS.
METSELAAR AANNEMER
Heden telefonisch aangesloten onder
No. 82.
m. h. g.
Groot-Ammers, 1 Januari.
J Maatkledingbedrijf
Confectie
GROOT-AMMERS
1 Januari 1953. rn.fc.fk
FIRMA B. B0RSJE Pzn.
Groot-Ammers
ONZE HARTELIJKE GELUKWENSB*
VOOR 1953.
WAGENS GAAN VAN VADER OP ZOON.
Laten wJJ daarom voor U in 1953 bouwen, «a:
Alle «oorten Carroeeeriën
zowel In staal als houtbouw.
Alle gewenste modellen en uitvoeringen.
tn 5 minuten geheel te monteoen en te de
monteren - op alle merken.
LANDBOUWWAGENS in alle soorten staal en houtbouw
HOUTEN EN STALEN KRUIWAGENS - dlv. modellen
met of «onder luchtbanden.
Vraagt priJsopgaue en tekening b|J:
Carrousari* «n Wagunbouwbudrm
GROOT-AMMERS TELEFOON 5»
1 Januari 1953.
m. n. g.
FAMILIE JOH. HAMEBPIGT
GELKENES 45a GROOT-AMMERS
wenst Familie, Vrienden en Bekenden
EEN GELUKKIG NIEUWJAAR.
Ondergetekende wen* haar Cliëntèle, Vrienden en
Kennissen
EEN GELUKKIG NIEUWJAAR.
Het adres voor:
LUXE- EN HUI8HOUDELUKB ARTIKELEN
SPEELGOEDEREN ens.
GROOT'AM1WER8 - K.rkUrut - Telefoon 53.
Aan Familie, Vrienden en Cliëntèle
rn.lv g.
ABN. MAAT
RIJWIELHANDEL EN REPARATIE-INRICHTING
Groot-Ammeie - Ke.kHn.t9.- 1 Jan.»rl 31.
VAN ANDEL wenst zijn klanten allegaar,
Een Vrolijk en Gelukkig Nieuwe Jaar.
Mocht in dit jaar een leidmg iets mankeren,
VAN ANDEL zal het voor U repareren.
Hapert er wat aan 't licht, een lamp of stop,
Dah bel je Nummer 5 maar even op.
En zo als het in voorbije jaren was,
Er gaat niets boven Esso Gas.
Wil je een Wasmachine, Stofzuiger of Haard,
Een kijkje in de winkel is de moeite waard.
En zit Je met de afstand in de knel,
't Is geen bezwaar, VAN ANDEL haalt ÏT wel.
HU heeft een keur collectie Radio's,
En pracht Cassettes voor verjaarscadeau.
Verlang je in je huis warm en koud water,
Zeg t aan VAN ANDEL, en de GeUser staat er.
Er komen straks weer mooie warme dagen,
Je baby wordt te zwaar al om te dragen,
Toch ga je dan gezellig aan de wandel,
Met zo'n pracht Kinderwagen van VAN ANDEL.!
Groot-Ammers, 1 Januari 1953.
p. f.
Koning Faroek heeft, zoals uit de berichten is gebleken,
Het zeiltje wel wat vroeg gestreken.
Maar wU hadden met Uw medewerking het geluk
Ondanks concurrentie-druk,
Het genoegen te bhjven bestaan.
En hopen ook in drie en vijftig (steeds viytig),
Aan Uw wensen te voldoen.
En hopen U met eer en fatsoen,
Ook nu weer te mogen bedienen.
Opdat wU weer ons brood verdienen.
En wij wensen U en Uw kroost,
Ook dit Jaar een rijke oogst.
Want zonder geluk (versta het wel), vaart niemand wel.
DEP6T BUTAGAS
HUISHOUDELIJKE ARTIKELEN
LANDBOUWGEREEDSCHAPPEN
GROOT-AMMERS
Kerkstraat 3 Telefoon 69
HUISHOUDELIJK EN LANDBOUW ARTIKELEN
VERHUUR VAN GLASWERK ENZ.
Graafland 19
m. h. g.
Groot-Ammera
1 Januari 1953.
8PROEI8TOFFENH ANDEL FRUITKWEKER
Groot-Ammers Gelkenes 20 Telefoon No. 60
GELUKKIG NIEUWJAAR
ook mede namens mijn Vrouw en Kinderen.
N. TERLOUW
IN LEVENSMIDDELEN - TABAK - SIGAREN EN
SIGARETTEN LAND- EN TUINBOUWZADEN
wenst zUn Familie, Vrienden en Cliëntèle
EEN GELUKKIG EN VOORSPOEDIG 1953.
Gpot-Ammer* Kerkstraat.
BIJ DE WISSELING DES JAARS WENSEN WE
FAMILIE, VRIENDEN EN CLIëNTELE EEN
TEXTIEL EN WONINGINRICHTING
GROOT-AMMERS TELEFOON 31
Aan Familie» Vrienden en Cliëntèle
m. h. g.
VLEESHOUWERU EN SPEK8LAGERIJ
Gr not-A mme ra Voorstraat 43
1 Januari 1953.
WENST ALLE CLIëNTELE
VRIENDEN EN BEKENDEN
EEN RUK GEZEGEND 19531
Groot-Ammera. m. h. g.
VOOR VAKKUNDIGE. VLUGGE Hf NETO!
I, ook voor 1353 het aangewezen adres:
ft. ALBLAS
DAMES- EN HERENKAPPER
PARFUMERIE en TOILET-ARTIKELEN
tfroat-Ammer s Sluis 27. G. N.
Alle Ingezetenen van Groot-Emmers en Omstreken
ZUN GELUKWENSEN.
oRoiu
JjBPz-
BROOD- EN BANKETBAKKERIJ
Kerkstraat S3 ->- GRO^ AMMERS
WU wensen onze geachte Cliëntèle, alsmède alle andere
relaüCB EEN GELUKKIG EN VOORSPOEDIG 19531
Ook in dit jaar hopen wU U weer naar ons vermogen
ten dienste te staan.
BENZINE- EN OLIEHANDEL «DE LEK"
GROOT-AMMERS.
Ondergetekenden wen«n .1 tan Vgeta^CUèntój.
f-DAnT. MMFUH
MELKHANDEL
GROOT-AMMERS
AARDAPPELEN - GROENTEN EN FRUITHANDEL
wenst Cliëntèle, Vrienden en Bekenden
EEN GELUKKIG NIEUWJAAR.
Groot-Ammers Kerksraat.
1 Januari 1953.
JL TEEUW
SMEDERIJ
HAARDEN
LANDBOUWWERKTUIGEN
KACHELS en UZERWAREN.
Groot-Ammers Telefoon 45.
Wenst allen
EEN GELUKKIG EN VOORSPOEDIG 1953.
Aan Familie, Vrienden en Cliëntèle
m. h. g.
Q. 0UWERKERK
VLEESHOUWERU EN SPEKSLAGERIJ
Oraot-Aumers Kerkstraat 2S
1 Januari 1953.
BRANDWIJK.
MUn HartelUke Gelukwen
sen aan mijn Vrienden,
Bekenden en Begunstigers.
CAFE T. BOER
Vuilendam
Brandwijk 1 Januari.
Vrienden en Begunstigers
een Voorspoedig 1953.
GEBR. BLOKLAND
Bakkerij
BrandwUk, 1 Januari.
Aan Familie, Vrienden en
Cliënten
een Gelukkig en Voor
spoedig 1953.
C. H. VAN DER HEIDEN
Brood- en Banketbakkerij
BrandwUk 195.
MUn Vrienden en Cliëntèle
een Voorspoedig Nieuwjaar.
FAMILIE
J. C. VAN KLEEF
Brandwijk, 1 Januari.
Vrienden en Begunstigers
een Voorspoedig 1953.
FAM. M. OOMS en ZN.
Schilder.
BrandwUk, 1 Januari.
Aan Familie, Vrienden en
Begunstigers
een Voorspoedig 1953.
jQ. N. HOUWELING
Graan, en VarkenshandeUar
Telefoon 7
BrandwUk 170 - 1 Januari.
Aan al onze, Familie, Vrien
den en Cliëntèle
een Gelukkig Nieuwjaar.
H. STOEL ZN.
Rietdekker.
Biandwijk, 1 Januari.
MUn Vrienden en Begunsti
gers
een Voorspoedig Nieuwjaar.
O. TUKKER - Bakker
BrandwUk, 1 Januari.
FIRMA H. IJZERMAN
SmederU
RUwielhandel en Electriciteit
Luxe Auto-verhuur.
BrandwUk Telefoon 27
wenst zUn Cliëntèle en
Vrienden
een Voorspoedig Nieuwjaar.
MUn Vrienden en Cliëntèle
een Voorspoedig Nieuwjaar.
H B. VAN ZESSEN
Levensmiddelen en Luxe
Artikelen.
BrandwUk. 1 Januari.
Aan Familie, Vrienden en
Cliënten een Gelukkig en
Voorspoedig 1953.
WED. D. MOLENAAR A Zn
Rijwielhandel
BrandwUk Telefoon 5
1 Januari.
MUn Vrienden en Cliëntèle
een Voorspoedig Nieuwjaar.
GEBR. VAN TUIJL
Metselaars en Aannemers
BrandwUk, 1 Januari.
CAPE BOEBKHHI.A AS
BRANDWUK TELEFOON 34
AAN ALLEN EEN GELUKKIG NIEUWJAAR.
N00RDEL00S.
Tlmif erman Aanneme
Noordeloos, 1 Jan. 1953.
m. h. g.
T
Timmerman Aannemer
Noordeloos, 1 Jaft. 1963.
m. h. g.
M. D. DE LEEUW
Levensmiddelenbedrijf.
Klanten, Familie en Beken
den een Gelukkig en Voor
spoedig 1953.
Noordeloos, 1 Januari.
J. van Daalen
Metselaar Noordeloos
Klanten, Familie en Beken
den Voorspoedig 1953.
JAC. BASSA - Noordeloos
Schoenen- en Klompen-
handel.
Familie, Vrienden en Be
gunstigers
Voorspoedig Nieuwjaar.
G. SlOB - NOORDELOOS
RUND- EN VARKENSSLAGERU
wenst Cliëntèle, Familie en Vrienden
EEN VOORSPOEDIG NIEUWJAAR.
N00RDEL00S.
Ook voor 1953 staan wij weer
voor U klaar bU aankoop van
PHILIPS-. ERRES-, FKI00R-, BLAUWPUHKT-,
RADIO,» - TELEVISIE EN WASMACHINES
O N. REFAftATIE AAN ALLE TOESTELLEN
N00RDEL00S
Melk - Boter
Kaas en Eieren
wenst Cliëntèle en Familie EEN VOORSPOEDIG 1953
W. TRAPPENBURG/ - NOORDELOOS
Brood-, Beschuit en Banketbakkerij
Cliëntèle, Familie en Vrienden
EEN GELUKKIG 1953 TOEGEWENST.
I Januari 1953.
Handel in Manuiacturen
wen«t allen een
GELUKKIG NIEUWJAAR
HERENCONFECTIE
DE ZAAK VOORhU IN
TEXTia EN MEUBELEN
wensen hun Vrienden en Bekenden
- EEN GELUKKIG NIEUWJAAR
N ooi del ooi, 1 Janüari 1963
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT
Schoonhovensche Courant
WOENSDAG 31 DECEMBER I9»t-
achtig voeten lang en nog geen
dertig breed is maar een klein droog
6tukje op de grote, natte zee. Toch
had de Schoonhovense boeierschipper
Klaas Vontein vol vertrouwen in zijn
zeetjalk, waarmede hij reeds menige
reis naar de Franse kust gemaakt had
Het was een hecht schip en behalve
over hoge golven bracht het last. en
bemanning ook over ondiepten heen
en dat was heel wat wBSd in de
Zeeuwse en Zuid-Hollandse zee-armen
Op een gure Novembermiddag in
1681 voer Vontein weer uit met zUn
trouwe „Vrouwe Maria". Door die
naam waren er wel eens slenteraars
langs vreemde kaden, die hem wkt
achterdochtig aankeken, maar in de
thuishaven Schoonhoven had hij daar
geen last van. Als hU met zUn stoere
schip in de niewe haven lag (das is
de sindsdien grotendeels gedempte
haven waar nu des zomers nog slechts
wat kano's een ongerieflüke ligplaats
vinden), dan wisten alle voorbijgan
gers, dat des schippers vrouw Maria
heette en zij wisten ook dat hU niet
van plan was voor mogelUke achter
dochtigheden bij streng reformatori
sche opdrachtgevers de naam yan zUn
eigen vrouw te verloochenen. Schip
per Vontein dacht aan zUn vrouw ter
wijl zUn schip hem het zeegat uit
droeg. Zy had hem met meer onge
rustheid laten gaan dan gewoonlUk
het geval was en hij kon dat ook wel
begrUpen, want ze wist dat de tocht
naar onbekende kusten, zou voeren.
Nog nooit had de Vrouwe Maria an
ders dan bakboord uit de steven ge
wend wanneer zij het zeegat uitgelopen
was: altijd was de koers Zuidwaarts
geweest naar een van de Franse ha
vens. Altijd was daar kostbare lading
geweest, zij, laken, wijn of zout, die
naar Schoonhoven moesll of soms naar
Rotterdam. Altijd waren, met Gods
hulp. die vaarten gezegend verlopen
en altijd had hij na een afwezigheid
van verscheidene weken zijn Vrouwe
Maria aan de ka gelegd en zijn vrouw
Maria tegen zijn wambuis gedrukt.
Maar nu zou de koers een andere zijn,
nu moest een reis gemaakt worden
naar Danzig in de Oostzee en schip
per Vontein voelde dan ook wel een
kneep in zijn hart toen hij zijn zware
schip naar stuurboord deed zwenken
en een Noordelijke koers deed volgen.
Hij keek naar de gebogen gestalten
van zijn bemanning, die op het voor
schip in het niets stonden te staren.
Het waren mannen waarop Vontein
rekenen kon, die lange Geurt uit Lan-
gerak. die potige Dries uit Schoonho
ven en die wat slome Jaap heel uit
Giessendam. Met diezelfde drie kerels
had Vontein al menig moeilijk kar
weitje geklaard, mar- hij wist dat ook
zij. nu alle sporen van het laden en
het vertrek van het schip weggewerkt
waren, ook met een beetje bange ver
wachting in de toekomst probeerde te
zien. Wat zou deze reis naar onbeken
de verten brengen?
Een goed gesternte, het hechte schip
en de bevaren bemanning brachten
kapitein Vöntein veilig langs de wit
te kusten van de waddeneilanden en
de Deense Westkust. Dat alles leek
niet zoveel anders dan de tocht langs
de Zeeuwse en Vlaamse kust, maar
toen zij begonnen de Noordelijke uit
lopers van het Deense vasteland te
ronden, werd het anders. Aan 't schip
bemerkte lange Geurt, die het roer
hield, het eerst dat daar valse stro
mingen liepen, die het zware schip
verzetten alsof het een stuk drijfhout
was. Met de droge opgewektheid hem
eigen, meldde hij zijn bevindingen aan
zijn schipper. Die zei dat hij niet an
ders verwacht had. maar Geurt zag
dat hij naar zijn borstzak tastte. Geurt
wist wat dat betekende. Egns, toen de
schipper in het stikkedonker in een
Franse haven overboord gevallen was
had Geurt hem meer dood dan levend
aan boord gehesen en hem uit zijn
kleren gewurmd. Toen de schipper bij-
kwam door het wrijven met bran
dewijn dat de volhardende Jaap ge**
durende een half uur op hem had toe
gepast was zijn eerste woord ge
weest- Geef mijn wambuis. De maats
hadden gezegd, dat het als een uitge
wrongen dweil ob dek lag. maar toch
hadden ze het Wambuis moeten halen.
De schipper had aan het weerbarstige
natte goed net zo lang gepeuterd tot
hij de borstzak open had en er een
klein zilveren snuifdoosje uit opge
diept had. In dat doosje zat, naar de
verbaasde maats zagen, geen snuif,
maar een lok asblond^haar. De fan
tasie van die naar het uiterlijk zo on
verschillige varensgasten behoefde
i niet groot te zijn om te kunnen be-
denken van wie dat haar was. Zij wis
ten hoe gek de schipper met zijn
vrouw was en zij wisten dat een ge
schilderd miniatuur portret van de
vrouw een veel te kostbaar en kwets-
baar aandenken zoiT*zyn aan boord
van een schip,
Nu, daar hoog aan die Deense kust,
pakte de schipper weer naar de plaats
waar de haarlok van vrouw Maria ge
borgen zat en Geurt dacht er het zijne
van. De schipper maakte zich meer
zorgen dan hij voor zijn bemanning
weten wilde en die bemanning praat
te daar langdurig en eentonig over zo
dra daarvoor gelegenheid was. Dat
was natuurlijk toen zij gedrieën» in het
vooronder zaten te eten terwijl Kees
de scheepsjongen achteruit bezig was
het maal voor de schipper klaar te
maken.
Vontein zelf stond op dat ogenblik
aan het roer. Zoals hij gewend was
hield hij de helmstok tussen zijn knie
ën gekneld en tuurde onderwijl onder
de zeilen door naar voren. Hij zag
hoe zijn schip bijna zonder overhellen
over de golven klom. Door de druk van
de wind in de zware zeilen leunde 't
schip als het ware tegen een kussen
van lucht. Het maakte flinke voort
gang. Om dat vast te stellen had Von
tein geen bijzondere waarneming no
dig. Hij kende zijn schip en hij hoefde
de trilling maar te voelen erl het kreu
nen vermengd mét ruisen maar te ho
ren om te weten hoe snel het ongeveer
ging.
Toen Kees aan het trapje riep dat
het eten klaar stond, stampte Vontein
met de voeten en hij sloeg de armen
tegen de schouders. Het wa$ koud aan
het roer en hij was blij dat er Iemand
van voor zou komen om hem af te
lossen Toen hij een hoofd uit het
vooronder zag komen begaf Vontein
zich naar zijn kleine heiligdom. Hij
zag nog juist hoe Dries het rder vatte,
maar toen hij d.» laatste twee treden
van het trapje af wilde gaan tuimel
de hij met een plof tegen de dekbal-
ken. Vaten in het ruim en kommen in
de schippershut kletsten nijdig tegen
elkaar en op het dek was er geduren
de een paar ogenblikken, niets anders
tt horen dan scheuren van het groot
zeil. Een moment was het stil, maar
de door de val nog wat versufte ka
pitein realiseerde zich dat pas. toen
hy vlugge voeten over het dek hoor
de klepperen en lange Geurt hoorde
roepen naar Jaap. Jaap moest de voor
zeilen strijken en onderkussen riep
Geurt naar het scheepsjongetje dat hij
moest gaan kijken waar de schipper
bleef, want die zou warempel wel ge
merkt hebben dat het schip aan de
grond gelopen was Aan de grond ge
lopen, wis en drie had Vontein dat ge
merkt en hij Wreef met een voorzich
tig gebaar langs de snel opkomende
builen boven op zijn hoofd.
Toen de jongen kwam kijken waar
de schipper bleef viel hij bijna over
diens gestalte die onderaan het trapje
moeite deed om overeind te komen,
maar op zijn vraag of hij de kapitein
zou helpen kreeg hij alleen maar een
nijdige snauw dat hij als de weer
licht te zorgen had zijn handen aan
dek uit de mouwen te steken.
De verschrikte Kees meldde zich
weer by Geurt met de boodschap dat
de schipper wel gauw zou kómen en
Geurts vragende blik voegde hy er zwaarder. Zwaarder tenminste verge-
1 *i
Door de eeuwen heen heeft deze streek mensen voortgebracht,
die de zeeën gingen bevaren, streekgenoten, die hun aandeel
leverden in de vestiging van Hollands naam ter zee Op deze
pagina staan naast elkaar twee verhalen over die mensen, twee
verhalen, die 262 jaar overbruggen. De gebeurtenissen van toen
en nu vertonen zoveel overeenkomst, dat men mag zeggen: In
derdaad, de geschiedenis herhaalt zich, maar zij vertonen ook
'zoveel verschil, dat men kan zien, hoezeer het leven veranderd
is veranderd vooral in technische omstnadigheden, weinig naar
menselijke reacties op moeilijke gebeurtenissen.
Deze verhalen, of dit tweelingverhaal, steunen op enkele histo
riache gegevens, voornamelijk wat betreft de belangrijkste voor
vallen. Alle namen zijn echter gefingeerd
Ik hoop, dat deze afwisseling in de rubriek „Van Rondom" in
de amaak valt en ik hoop ook, dat hierdoor een klein beetje van
de verdiende waa^ering toevalt aan die streekgenoten, die veelal
in stilte hun vlag dienen.
JAN KIJKUIT
aan toe dat de schipper gevallen was.
Zolang de kapitein nog duidelijk in
leken by het weliswaar koude maar
toch overigens gemakkelijke reisje
Ze
leven was en het schip in een hache- dat zy sinds Kopenhagen achter zich
ïyke positie; vond Geurt het niet no- hadden. Een was er die zich langza-
dig naar Vontein te gaan kyken. Hy merhand wat ongerust begon te ma-
had zyn aandacht nodig by het grote ken, dat was de schipper. Hij was er
werk dat nu te komen stond. Daarom niet zo zeker van dat alleen de Wes-
stuurde hy Kees naar het kabelgat met tenwind de oorzaak was van het uit-
biyven van tegenliggers. Hij rekende
nog eens na hoeveel myien de Vrou
we Maria sinds Kopenhagen afgelegd
moest hebben en hij kwam meer en
meer tot de overtuiging dat zij Dan
zig voorbygevaren waren zonder er
iets van te zien. In het vallende duis
ter gaf hy de mannen aan dek op
dracht scherp uit te kijken naar lich
ten van de kust en hem direct te waar
schuwen als er wat te zien was.
De mannen maakten daaruit op dat
de bestemming van de reis naby was.
Zij maakten zich goen ogenblik onge
rust.
de opdracht de langste en sterkste
tros mee te brengen die hy vinden
kon. Geurt zelf ging een geschikt an
ker uitzoeken en de twee eren gaf
hy opdracht de sloep buiten boord te
.brengen.
De golven die eerst zo geiykmatig
en rustig de Vrouwe Maria gewiegd
hadden in haar snelle vaart Oost
waarts, sloegen nu bruisend tegen fle
boorden toen schipper Vontein met 'n
bieek en vertrokken gezicht aan
dek verscheen. In een oogwenk
zag hy wat er gebeuren moest en zyn
gezicht klaarde op toen hy kon vast
stellen dat ook zijn lange Geurt be
grepen had wat de enige kans op red
ding bood: het verwerpen van het
schip. (Verwerpen van een schip is
het door middel van een werpanker
uit zyn positie te trekken). Er behoef
de weinig gesproken te worden, want
schipper en bemanning wisten maar
al te goed wat er gebeuren moest en
bovendien wisten zy dat het. ongeveer
hoog water moest zyn. Als zy niet
vlug waren, zouden zij een half etmaa!
op deze zandbank moeten biyven zit
ten en als de zee dan nog wat onstui
miger werd zou de Vrouwe Maria
licht meer avery oplopen dan zy nu
al had.
Toen de voorbereidingen getroffen
waren hoefde Vontein alleen maar de
bemanning voor de sloep aan te wy-
zen. Geurt, Dries en de scheepsjongen
lieten zich ln het kleine roeibootje
zakken en terwyi Dries en Kees hun
beste krachten ln de riemen legden,
bevestigde Geurt de tros aan 't werp
anker. Vontein stond aan dek van de
logge boeier en schatte de afstand die
de roeiers aflegden. Toen hy dacht
dat het genoeg was riep hy tussen zijn
handen dat zy het anker moesten uit
brengen. Dat deden de drie in de roei
boot, maar niet dan tenkoste van een
paar natte voeten. De sloep schepte
een grote golf water binnen toen door
de plotselinge gewichtsverplaatsing
van het over boord plonzende anker
de boorden beurtelings onder water
raakten. Maar Kees nam zijn plaatsje
op de acHterdoft al in en liet de tros
afwikkelen terwyi de twee mannen
snel terug roeiden naar de boeier.
Daar wachtte nog een zwaar karwei,
zodat ze niet bang behoefden te zyn,
kou te vatten in hun natte plunje op
de dunne Decemberwind. Broederiyk
naast elkaar liepen schipper en be
manning evbn later ln de kaapstan
der, aan welker spil het eind van de
ankertros bevestigd was. Toen ze de
tros stijf gehaald hadden kwam 't be
slissende ogenblik. Zou het anker
houden? Zou het schip al vastgêzogen
zitten in de bodem?
Zwetend ondanks de koude, zwoe
gend in de kreunende kaapstander
wisten de mannen zoveel druk op de
tros te zetten .dat by een grote golf „_w
inderdaad wat beweging in de Vrouwe steeds vaster werken en na een paar
Maria kwam. Ze hielden vol en nog 'n Uur zou de zee beginnen het schip te
half uur later was het zware schip ylot slopen. Ze wilden proberen de kust te
Integendeel. Opgewekt en byna zin
gend riep Geurt een paar uur later
aan het kajuittrapje dat het zover was
maar hy was toch wel verbaasd te
zien hoe de schipper als ren duveltje
uit een doosje tevoorschyn schoot en
naar boven stoof. Geurt wees de lich
ten. Ze waren alleen te zien voor ogen
die aan het donker gewend waren en
het duurde dan ook even voor Vontein
ze zag. Twee maal. drie lichten, dat
moest de haveningang van Danzlg zyn
dat hadden d.e op deze route bevaren
schippers in Kopenhagen nog verteld.
Toch zat het Vontein niet lekker. Hy
keek op het kompas en gromde iets.
Hy had de haveningang in een andere
richting verwacht, maar volgens Geurt
was alles in orde. Hy voegde er zelfs
aan toe dat ze oud en nieuw rustig
aan de kade liggend zouden vieren.
Over een uur zouden ze binnenlopen
en dat zou net op tyd zyn om een glas
te heffen op de jaarwisseling.
Bid dat je geiyk mag hebben,
jongen. Vontein had het bijna fluis
terend gezegd en voor het eerst be
merkte Geurt nu dat er zwarigheid
omging in het gemoed van zyn schip
per. Hy stelde voor een grotere klui
ver te hysen, maar Vontein vond dat
ze genoeg zeil voerden. Als die lich
ten werkeiyk van Danzlg waren zou
den ze niet sneller behoeven te lopen
om nog voor middernacht binnen te
zyn. Waren die lichten iets anders
dan was elke knoop snelheid die ze
teveel liepen gevaariyk.
De voorzdrgsmaatregelen van de
schipper om in de harde wind niet te
snel te varen baatte niet. Nog geen
half uur later liep de Vrouwe Maria
krakend en grommend op een vaste
bodem en de achteropkomende golven
begonnen meteen over het dek te
slaan. Dichtby zagen ze de lichten
waar ze op aan gehouden hadden maar
tot hun grote verbazing gingen die
lichten èen voor een uit. In het stik
kedonker en vechtend tegen het over
komende water probeerden de man
nen de sloep uit te brengen, want ze
begrepen dat het er hachelijk uitzag.
In dit weer zou de Vrouwe Maria zich
Het wiegelde achter zyn anker weer
zacht op de deining, maar voortgang
maakte het niet meer. Eerst moest een
noodtuigage gezet worden om de ge
broken gaffel en het gescheurde zeil
te vervangen.
Ze besteedden er de rest4 van de
middag en byna de hele volgende
morgen aan. Toen kon er weer zeil
gemaakt worden. Met de sporen van
bereiken, want aï waren de lichten
daar dan uit, het land moest er toch
nog zyn en daar zouden ze misschien
hulp kunnen krygen.
Maar ze hoefden niet naar land te
gaan om hulp te halen. Nog voor ze
hun sloep vaarklaar hadden stootte 'n
laag vaartuig tegen de boorden en
goed kykend zagen de mannen uit
het Zuid-Hollandse polderland een
geiIldèULl WUIUCU. mei uc op-ttH IIC9 aaum-aauudimac puiuci lauu ccu
de stranding nog zichtbaar aan het soort vlot langszij liggen met twee
ene zwaard en onder een wat wonder- baardige kerels en een vrouw erop.
lijk tuig liep de Vrouwe Maria het Vontein probeerde de vreemdelingen
Kattegat binnen. te praaien in het Nederlands, in het
Frans en in het beetje Duits dat hy
kende, maar de vlotschippers gaven
Twee weken later liep het schip als geen antwoord. Ze klommen even la-
nieuw de haven van Kepenhagen uit, ter aan boord en braken de luiken
die Vontein aangedaan had om de open. ZwUgend begonnen ze zovepl
schade te herstellen eir om te zien of van de lading op hun vlot te sjouwen
in die vreemde stad ook zeilmakers aig het logge ding dragen wou. Lange
en touwslagers woonden die konden Geurt hadden ze. toen hy zyn mes
wedyveren met hun Lekkerkerkse (rok, een mep met een eind hout ge-
vakbroeders. Het moet gezegd worden geven, zodat hy bewusteloos tegen de
dat de ervaringen op dit punt niet te- mastkoker viel en de anderen hadden
genvielen en wellicht doordat zy dus Ze grynzend op de in elkaar gezakte
weer een volkomen betrouwbaar gestalte gewezen, by wyze van waar
schip ondef zich hadden was de stem- schuwing. Tandenknarsend zag Von-
ming aan boord opgewekter dan men tein aan hoe de valse kerels van een
na zo'n ernstige vertraging zou ver- vreemde kust, die opzetteiyk ver
wachten. Bovendien hadden ze geen
beter weer kunnen wensen voor de
tocht die ze nog voor de boeg hadden.
Een dichte wind blies wat achteriyker
dan- dwars over stuurboord in de zei
len én het zou onder deze omstandig
heden niet moeilijk zyn Danzig in on
geveer een week te bereiken. De ge
varen waren niet groot, want met ae-
keerde lichten ontstoken hadden
een stranding t^ veroorzaken, de kost
bare lading plurtllfcren. Hy wist wat
dit betekende, de kerels zouden hem
aan zyn lot overlaten en zy zouden
aan land vertelled dat zy als eerzame
strandjutters slechts opgeraapt had
den wat de zee voor hun voeten had
c» neergeworpen. Pas als het dag werd
a.v wind was het haast niet mogelijk ZOu Vontein kunnen zien of er ook
op het strand gezet te worden. Dagen- nog eeriyke mënaen op deze kust
lang ging alles goed. Fluitend deden woonden. Met de vuisten gebald langs
de mannen hun werk en Vontein had het ïyf zag hy toe hoe voor de laat-
tyd genoeg om de met zorg gesneden Bte keer de rovers afdaalden naar hun
ganzeveer in de Inkt te dopen en in vlot. De man met de knuppel stak
zyn journaal de gebeurtenissen van de nog eenmaal zyn hoofd boven hun
afgelopen dagen en weken op te teke- verschansing uit en riep „DoswMan-
Da's zeker het Russische voor
Na vyf dagen liep de wind wat meer Gelukkig Nieuwjaar, gromde Vontein
naar het Westen, zodat die nu byna de naast hem staande Dries,
recht van achteren inkwam. Het werd Het was Rusisch inderdaad en 'de
daardoor moeilijker goed koers te hou- Vrouwe Maria had zoals Vontein vrees
den en de wacht kreeg het dan ook de de haveningang van Danzig gemist
Nu was zy gestrand op de Russische
(ADVERTENTIE I.M.) Oostzeekust
Het was al midden zomer toen de
DFDIODIEKE PIJNEN? v'er mannen en de scheepsjongen in
KCKIVUICRC Schoonhoven terugkwamen. Ze bad-
Moderna vrouwen bestrijden ze mét: den de lange reis terug grotendeels tc
voet en voor een ander deel varend
met een bevriende schipper afgelegd
Berooid waren ze. maar schipper
7 TT.nri n I I I I I I III Vontein had nog steeds z^jn zilveren
J.l I'JA a---'gnuifdoosja.
nuuoi nas si 'J--'.
I estig meter lang en nog geen vijf
meter breed is maar een klein droog
stukje, niet op, maar in de grote nat
te zee. Toch was de bange verwach
ting van de zestig jonge kerels in die
onderzeeboot niet een gevolg van
wantrouwen in hun schip. Zy hadden
al menige gevaarvolle tocht volbracht,
maar zy wisten dat zy nu op een van
de gevaarlijkste convooiwegen van de
gehele oorlog voeren: de weg van
Moermansk in Noordelijk Rusland om
een zwaar beladen convooi vracht
schepen met oorlogsmateriaal voor 't
Russische front tegen Duitsland, weg
te brengen.
Wegbrengen was het woord dat ze
bezigden, «die mannen aan boord van
de T 60, maar ze wisten in hun hart
dat er meer schepen naar de bodem
van de zee zouden gaan dan er in
Moermansk zouden aankomen. Behal
ve de Duitse vliegtuigen die van de
Noorse kust opstegen, met bommen
beladen, waren er natuuriyk ook
zwermen Duitse onderzeëers op hun
weg en tenslotte was er d£ stille drei
ging van heti Duitse slagschip Tirpitz
dat in een Noorse fjord verborgen,
elk ogenblik kon uitvaren om huis te
houden onder de vry weerloze vracht
vaarders van het convooi.
Nicolaas van Tijn wist dat allemaal
terwijl hy de zegels op zijn pakje or
ders verbrak Nicolaas was een een
zaam man. Hij was de enige die een
hut voor zich zelf had en de beman-
i$jng verwachte dat hy daar zou zit
ten wanneer hij niet aan de periscoop
stond. Van Tijn zét er ook, maar lie
ver waa#hij tussen de officieren aan
de Kleine tatel geschoven om, zolang
er nog geen jPvaar dreigde een kaart
je te leggeo. Het convooi was nog maar
net uitgevaren uit de wyde monding
van de Clyde aan de Engelsfe West
kust. De verzegelde orders .-brachten
weinig nieuws, want dat het convooi
naar Moermansk ging had iedereen al
kunnen ruikén ook voordat er geva
ren werd. Voor de enige onderzeeboot
van de besehermende oorlogsschepen
waren de meeste orders in hét bun
deltje papieren niet van toepassing,
zodat luitenant ter Zee der eerste
klasse Van Tyn gapend over de pa
pieren gebogen zat toen de korte,
vierkante gestalte van Gerard van der
Lek in het deurtje-verscheen.
Goeie Sinterklaas gehad, Nico,
informeerde hy. Van der Lek was de
enige aan boord die de commandant
bij zyn naam mocht aanspreken. Hy
was van gelijke rang en tot op zeke
re hoogte, of beter diepte, van geiy-
ke bevoegdheid. Hy was de Chef van
de machinekamer en daardoor verant-
woordeiyk voor alle gedragingen van
de boot zodra die onder water was.
Gerard had ook niet veel te doen. Hy
kon de nog niet op halve kracht
daaiende machines met een gerust
hart overlaten aan zijn sergeant-ma
joor. zolang de T 60 nog aan de opper
vlakte bleef.
Na de drukte van het vertrek en het
positie nemen in de ring van bescher
mingsvaartuigen, het scherm zoal9 het
in navolging van de Engelsen heette,
liep ook Van der Lek zich eigeniyk 'n
beetje te vervelen. Hy Kad geen stoel
meer kunnen bemachtigen aan de ta
fel voor de officiëren, want daar zat
al vyf man. Daarom ginf hy maar een
praatje maken met zijn commandant
en oud-studiegenoot Nico, die al sinds
zyn adelborstjaran de bynaam van
stramme Klaasje droeg. Dat was niet
geheel onverdiend want Van TUn was
een zeer punctueel officier, die met
zyn 35 jaren eigenlijk al te oud was
voor het commando op een onder-
zeëer in oorlogstijd. Hij had 'n prach
tige staat van dienst achter zich, maar
nu na drie en een half jaar oorlogs-
dienst voelde hij zich vermoeid. Zou
hy er weer in slagen de T 60 met zijn
levende inhoud van zestig jonge ke
rels thuis te brengen? Van der Lek
raadde de overpeinzingen van zijn
commandant en hy probeerde met 'n
luchtig praatje hem over het moeilU-
ke punt heen te helpen. Dat kon nog
een paar dagen duren, maar dan zou
den zeker de Duitsé aanvallen begin
nen en de actie en spanning die dan
van iedereen verwacht werd lieten
geen tijd voor muizenissen.
In het voorvolksverblijf had Kees.
de hofmeester, moeiiyke ogenblikken.
De andere matrozen om hem heen,
hoonden hem omdat hy eigenlijk, zo
als zy zeiden, maar passagier was op
de T 60. Eitje bakken voor de com
mandant, kopje thee schenken .voor
de oudste officieren, op een snieren
de toon beweerde Jacques de seiner
eerste klas dat dit de enige bezighe
den waren van een hofmeester. Kees
keelt, een beetje verlegen naar de H
op zyn mouw. Inderdaad stond hy op
de nol als hofmeester, maar behalve
het eitje en het kopje thee had hij
nog twee functies. Tijdens onderwater-
aanvallen moest hy de telefoon be
dienen van de centrale commandopost
naar die delen van de boot waar de
torpedo's afgeschoten werdén; de
boegbuiskamer en de hekbuiskamer
BU aanvallen Jboven water was hij in
gedeeld ln de landipgsdivisie.. maar
in die functie was hy nog nooit wer
keiyk opgetreden. Waar kom je eigen
iyk vandaan, vroeg Jacques nog aan
Kees. zeker uit een koekebakkerij
Nee. zei Kees geraakt, uit een brood
Ïn banketzaak in Nieuw-Lekkerland.
lotseling veranderde Jacques van
toon.„want hy kon zich niet begrijpen
dét hy dat piet eerder gewetén had
jSe waren bijna buren beweerde hij,
want Jacques zeM kwam uit Hardinx-
Veld De pla-ierijee wart i meteen af
gelopen en ze vonden petweecn
Zuid-Holland best voor den dag kwam
omdat de chef machinekamer, me
neer Van der Lek uit Ouderkerk aan
de IJssel kwam.
Sinds twee dagen tjingde eentonig
het piepend bellen van'de asdic appa
raten door* de centrale De eerste twee
dagen was het niet nodig geweest maar
sindsdien zouden die apparaten voort
durend in werking blijven tot voor de
haven van Moermansk. EU* ogenblik
kqo een va» die vervelende tjingende
klanken terugkomen, als een zwakke
re echo en dan zou dat betekenen dat
er nog een onderzeeboot ln de buurt
was. een vijandelijke, want de T 60
was de enige geallieerde boot by het
cowooi. Korporaal André deed niét
anders dan van zyn hangmat naaf de
asdic lopen. Vier uur dienst en vier
uur rust. Elke keer werd hy afgelost
door een Indische jongen die, dat
moest Andr bekennen, zeker zo zuiver
't verschil tussen 'n echo van "n wal
vis en die van een onderzeëer Kon
horen als hy zelf. Loos alarm kwam
haast niet voor en dat was maar goed
ook want de commandant hield niet
van die gijntjes, zoals hy ze noemde,
die zyn bemanning nodeloos vermwei-
de. André werd er niet koud of niet
warnt van als de commandant dat
vertelde want hij had het al vele ma
len gehoord, maar hij werd wel een
beetje rillerig toen hU ineens een dui
delijke echo in zijn oren hoorde. Het
duurde tergend lang voor het appa
raat de volgende ping uitzond, maar
ook die kwam terug. André hoefde
niet op te staan om zyn commandant
te roepen. Van zijn lage bankje kon hy
net het deurtje van de commandants
hut binnenroepen dat ei^ iets aan het
handje was.
Klaar .maken voor onder water,
riep Nico van Tyn, toen hy over de
hoge drempel van zyn hut stapte en
terwijl Kees al van de kleine brug om
laag kwam klauteren met de losse te
lefoon, gevolgd door de chef machi
nekamer Gerard van der Lek, boog de
commandant zich over de asdicpost
om mee te luisteren naar de echo die
André aan de zee ontlokte. Er Ivas
gééft twijfel mogeiyk, de vyand was
in de buurt.
De laatste die uit de fbren omlaag
kwant was Jacques, die tot vlak voor
het duiken de seinlamp bediend had
om aan de commandant van 't scherm
en aan die van het convooi te berich
ten dat de T 60 onder water ging in
verband met asdic-echo's, die op de
nabyheid van vijandeiyke onderzeéers
wezen. Toen dat gebeurd was werden
de luiken' gekneveld en de T 60 liet
de golven over zich heen spoelen.
Ondanks het feit dat ze dicht iftj de
Noordkaap van Noorwegen voerefi en
ondanks het gure jaargetyde in de
donkere dagen voor Kerstmis trokken
Van Tyn en Van der Lek hun jassen
uit. Ze wisten dat de temperatuur in
de hermetisch gesloten boot snel zou
oplopen en ze wisten ook dat de
strijd" soms zo spannend kon zyn dat
er niet eens tyd was om jassen uit te
trekken.
De gewone bevelen tydena het be
gin van de onderwatervaart klonken
door de centrale, de telefoons werden
geprobeerd, de plotseling werkloze1
radjotefcgrafist nam zyn plaats in' om
de „dikte" en de temperatuur van het
buitenwater te kunnen meten. De sei
ner Jacques werd nu plotseling foer-
gi^nger aan een van de diepteroeren
en zo waar atond Kees op zik^beschei-
den hoekje van de centrale fcreed by
de telefoons. De periscoop werd om
hoog geschoven en Van Tyn waagde
zijn eerste verkenning aan de opper
vlakte tèrwyi Van der Lek links en
rechts de kranen «m ventielen deed
bedienen om een rustige onderwater
vaart te verzekeren. Er was niet veel
te zien door de periscoop, tenfhlnsrte
niets meer of niets minder dan er even
tevoren met het blote oog aan de op
pervlakte te zien was geweest. Het
uitgestrekte convooi, een veld van
schepen, slecht» hie» en daar geaccen
tueerd door een verlegen rookpluimp-
je. Daaraan wydde Van Tyn zijn aan
dacht niet. Het enige wat hem belang
inboezemde was of er behalve de vij
andelijke onderzeëer nog vyandeiykft
bovenwaterschepen zouden verschijnen
Ondertussen zat André ln grote span
ning aan zyn asdic, tot hij het niet
meer uit kon houden en door de cen
trale riep dat de commandant moest
komen luisteren. De periscoop schoof
weer naar beneden en Van TUn luis
terde naar de waarnemingen van An
dré. Het scheen alsof de vyandeiyke
onderzeëer dichtbij was en daarom gaf
de commandant zijn oudste officier
opdrach* om nu door de kleinere aan-
valsperiscoop het zeeoppervlak af te
zoeken naar een mogelijke vyandeiyke
periscoop. Over stuurboord zou de
beste kans zyn dacht André aan zyn
apparaten te horea Kees kreeg bevel
naar de boegbuiskamer te telefoneren
dat ze zich klaar moesten maken om
op het eerste signaal drie torpedo's
af te schieten en op aanwijzingen van
de commandant manoeuvreerden de
drie roergangers zo dat de vyandeiy-
ke onderzeëer langzaam aan recht
voor de buizen van de T 60 zou komen
te liggen.'
De spanning in de kleine centrale
steeg voelbaar. Met een nydig gebaar
duwde Nico van Tijn een kleine leren
portefeuille in zyn borstzak terug. Het
ding was er byna uitgevallen door zijn
gymnastische toeren, ►eerst aan de
zware periscoop en gebogen over de
asdic daarna.
Hou je haaks. Nico, zei Gerard,
die het gebaar naar het portefeuille
tje gezien had. Hij wist dat de com
mandant in dat leren zakje een paar
fobo'tjes bewaarde. Een van »een jonge
vrouw en*een van een klein .kind en
hij wist ook dat Van Tijn zich in het,
bijzonder over zijn vrouw en zyn doch
tertje ongerust maakte, die in het be
zette vaderland waren achtergebleven.
Maar Van Tijn had nu nauwelijks aan
zyn gelieven gedacht. Hy was nu
stramme Klaasje en hij informeerde
dan ocfk slechts of de chef machineka
mer alles in orde had bevonden. Het
was overbodig dat te vragen, want, de
gehele 1x60 met al zyn tot in elke ve
zel gespannen bemanningsleden func
tioneerde als een goed gesmeerd ra
derwerk.
Al twintig minuten lag de T 60 op
een diepte van veertien meter te wur
men om te proberen de vyandelijke
onderzeeer onder schot te krygep. Uit
de boegbuiskamer was een telefoon
tje gekomen dat se daar alles op
scherp hadden staan, maar het was
meer om eens wat te zeggen dah om
een nieuwtje te berichten Zacht
zoemden de electromotoren, die het
dreunend daveren van de nu stil ge
vallen dieselmotoren schenen te ber
spottet» Van der Lek zetta met een
pyniyke nauwkeurigheid de zuurstof-
cyllnder Juist zo vet open dat er g»*
noeg levenslucht in de b iot kwam.
Zwetend liep de oudste officier rond
aan de kleine periscoop, niemand zei
iets, Des te schriller klonk plotseling
de alarmkreet van de man aan de pe
riscoop. Commandant riep hy, een
Duitse jager, hy komt als een loco
motief op ons af.
Stramme Klaasje deed zijn bynaam
geen eer aan Al» een duveltje uit een
doosje was hy in een sprong van de
asdic naar de achterste periscoop ge
komen. Hy smeet de oudste officier
byna opzy en zag toen ln de koele
spiegeltjes van de periscoop dat diens
alarm maar al te juist was. Diepduii^en
was zyn afgebeten bevel. Van der Lek
hoefde niets te zeggen, want de man
nen aan de ventielen voerden de uit
voeringsbevelen al uit voordat de
chefmachinekamer ze gezegd kon heb
ben. De bezigheid van de mannen
aan de duikroeren was nu van weinig
nut. want de T 60 zakte byna recht
standig omlaag onder het toenemende
gewicht van de vollopende duiktanks.
Het was hun enige kans om in de
weinige ogenblikken die restten voor
de door de golven spiytende Duitse
Jager boven hen zou rijn. een zo groot
mogeiyke diefite te bereiken. Het was
byna niet aan te nemen dat d© Duit
sers de T 60 nog nieft waargenomen
zouden hebben. Van Tyn wilde pro
beren hen ajle contact te laten ver
liezen. Terwyi de boot naar steeds
groter diepte zonk liet hy de motoren
byna stil zetten, zodat er geen schroef-
geruis gehoord zou kunnen worden in
de zoekende apparaten van de Duitser.
Gestaag draaide de wyzer op de
dieptemeter verder. Dertig, veertig,
vyftig. zestig meter diepte. Toen hoor
den de mannen in de boot de eerste
dieptebom ontploffen. Het was nog
ver weg,, maar het was een teken dat
de Duitser ongeveer wist waar zij wa
ren. De volgende plof was al dichter
by en Kees keek van zyn standplaats
met een bezorgde bük naar zyn eier
rekje. Zouden ze heel biyven. André
bewees dat het nu ernstiger was. HU
sprong op van zyn bankje en viel by
na tegen zyn commandant aan. André
was kletsnat. Van Tyn, Van der Lek,
André en Jacques staarden naar da
plaats waar de asdlc stond. Daar ln da
welving van de boot, byna halverwe
ge de omvang, spoot het water naar
binnen.
We zalle het nieuwe Jaar niet
halen, peinsde Jacques. Die droge,
koude woorden brachten de andere
mannen tot bezinning. Van Tyn stuur
de de Indische asdicmatroos weg, om
dat die zachtjes in een hoekje stond
te huilen. Van der Lek tastte door de
stralen heen en mlldde dat er nog
geen breuk was. Een paar platqp wa
ren ontzet, het zou misschien 'te ma
ken zyn. Bergingsploeg op post, schal
de het al door de scheepsomroep, toen
de man nanide geruiswaarnemer riep
dat de Duitser omgekeerd was en weer
op hen afvkwam. De moed zonk de
mannen ln\ie schoenen, maar zy gin
gen door. Deytorporaals en matrozen
van de torpeobbuizen kwamen naar
de centrale gehold met gereedschap,
met stukken hout en zeildoek., Als er
nog Iets te redden was aan die lekke
T 60 zouden zy Jiet hem leveren.
Jager nadert recht vooruit, meld
de de geruiswaarnemer "bp slome toon
Van Tyn keek naar Van der Lek, die
druipend van het koude zeewater be
velen gaf aan de reddingsploeg. Hier
een bout, daar een knevel, misschien
zouden zy het gat kunnen dichten. De
sergepnt-machinist kwam melden dat
hy de hogedrukpomp niet aan de gang
kon krygen, maar dat een monteur
bezig was de leidingen na te zien.
Zonder pomp zou het niet lang duren
of de T 60 liep vol. Toen kwam de
tweede klap. Byna recht boven de boot
ontplofte weer een dieptebom. De ge
reedschappen sloegen de matrozen bij
het gat uit de handen. Zy 'wilden ze
weer oprapen, maar in plaats daarvan
keken ze met verwezen blikken naar
de chef-machinekamer. Die wilde net
beginnen te bulderen toen hU tot zyn
verbazing zag waarom die kerels
eigeniyk niet meer werkten. Het was
niet meer nodig want er spoot geen
water meer naar binnen» De tweede
klap had de platen weer in de oud»
stand gedrukt^ en de drukvaste huid
van de T 60 was weer waterdicht.
Jankend sloeg de hogedrukpomp aan
en millimeter voor millimeter begon
het water in de centrale te zakken.
Ruim honderd meter wees de diepte
meter en Van Tyn gaf opdracht dia
diepte te handhaven ondanks het min
derende gewicht door het uitgepomp-
te water. Jawel commandant, zei da
chef machinekamer, want in ogenblik
ken van gevaar was er geen Nico en
geen Gerard, alleen maar een com
mandant en eep chef machinekamer.
Uren bleven ze daar zweven. Toen
ze er zeker van waren dat de lang*
nacht van de Poolstreken gevallen
was probeerden ze hun ventielen en
tanks en zowaar de T 60 deed wat
verwacht werd. Na een paar elndëloos
lijkende minuten hoorden ze de gol
ven over het dek kabbelen: ze waren
aan da oppervlakte. Sissend ontsnapte
de dillke. bedorven lucht toen het to-
renlulc openging. Byna acht uur ge-
Ifaenlwas het gesloten en ln plaats
van An bleek Noordeiyk zonnetje
zagen Th een heldere sterrenhemel bo
ven zich. Ploffend en spetterend met
hun uitlaten sloegen de dieselmotoren
weer aan en Van Tyn deed koers zet
ten naar de Noorse kust. Vlak langa
de inhammen en gereed om bescher
ming te zoeken in een of andere fjord
kropen ze verder. Langs de kust van
Noord Noopvegen en langs 't schier
eiland Kola De weg die zy zo afleg
den was veel langer dan de recht
streekse koers die het convooi voer.
Totrgrote verbazing van de beman
ning S»an de andere convooischepen
voeren ze meer dan een week iater da
haven van Moermansk binnen. Een
weggeslagen periscoop en grote deu
ken in de brug toonden dat hun ver
traging niet door een uitstapje was
opgetreden. Een uur later kletsten da
bevroren trossen op de donkere ka.
Daar stond êen achterdochtige Russi
sche marine-officier hen op te wach
ten. Hij hield niet van onbekende an
derzeeboten die zo maar, zon. er waar
schuwing de haven binnenvoeren.. Op
de opgewekte groet van Van Tyn ant
woordde hy slechts met een gemom
peld „Doswidanja".
Dat is z^ker het Russische voor
Gelukkig Nieuwjaar, mompelde An
dré. die by de loopplank stond.
Hy wist niet dat een van zyn voor
vaderen 262 Jaar geleden ..precies het
zelfde gezegd had by een ontmoeting
met de Russen na een bang avontuur
op zei.