De dijken bezwijken
Verschrikkelijke watersnood teistert
Holland en Zeeland
SCH00NH0VEN5CHE COURANT
f
I
12
w 1
Krimpenerwaard en Alblasserwaard overstroomd; min
stens 300 doden en tientallen millioenen guldens schade
««■srxx te,.? .^xo.ou.Tnd.
I
■W
DINSDAG EXTRA NUMMER
I
1
KM1
1——
1
CX.S, LTnde8dXmu b.ToXe Frr ?rnd m?.» °vr
BStSW
J in het bifinenste dat ni
d“r'*“r iouden ”ek’"dwn aSS*- m
-•--■^iurUTn.nde™r*S:Sr ’'•«'""«'•'O
J
tegen
RH
de
Jigc
rater-
doch
aan
>elde
rater volgezogen
die binnendijks
4
k
roman
'Jw OOI
mee.
De bedreigde
Krimpen aan
nho’v» prtjs FamlH»-
cant per millimeter
fok in
voort
en in
n wij
9k de
jnder
srkerk aan c
nu di
Verschijnt Maandag. Woensdag
en Vrijdag Prtjr bt) roorultbeta-
Itng 2.50 per 3 maanden. Voor
Schoonhoven 2.15 nar kwartaal
de dUK
en
tide
Telefoon 207 (K 1828) S. W. N. VAN NOOTEN, SCHOONHOVEN. Gironummer 13783
9
R
poldi
niet
tallen
Maa
kreet
WM
kerkklt
den,
nen te I
werden
De eerste indrukken omtrent de or
ganisatie van
weggevoerde koelen
nspapieren, Btamboekin-
en t.b.c.-bewijzen worden
r’ anders later dlk-
Advartandea t tot IS mllllmatac
f2.10 alia tam. maar 10 U derde
plaatrtna ’egen 1
berichten 10 o
----- -- - --- ’°°i v-r-Uwlüïg
het leed in de waarden tussen de grote rivieren aanschouwt. Leed, dat
SES DLSunuui* MAANDAG t FEBRUARI IMS. 85»te JAARGANG Na. 14.
NIBIWSHAD VOOR ZUIDtiOLlAND EN UTRECHT
|ken ontstem
een ander karak
“en binnen. Aai
«len de
en
UID-
:ht
mogen wij hie
voor beperkinj
:ich
van een huis
het aanstor-
daar was hij
"P de schoor-
-J het vege 1
ig het
het mom<
lokken b<
de bn
loeier
i opgeroepen.
■..static...,
°n Har-
■-mxj no-
i eeuw,
loge wa-
ringvloed
i, viel
storm
Al vreesde men de waterwolf dus
niet intens meer, voor 1 Februari
1953, toch waren er wel
plaats In de «Wk by
de Lek.
Voorzover de gemeenten In ons geteisterd ver-
schljningsgebied bereikbaar zijn, zullen wij mor-
gen, Dinsdag een extra nummer verspreiden, in
de omvanjg van een noodultgave. Autoriteiten en
correspondenten kunnen, zo mogelijk, telefonisch,
berichten voor dit extra blad opgeven.
de dUk-
vernield»
aan wa-
bedra-
'J:
water vrtf spel. Dat
-tent waarop de
tegonnen te lui-
randsirenes begon-
:n en de dyklegeri
r’ t' ‘4-
waar
aan binnen-
•fgebrokkel
werkploegen
te vormen. Later op de dag werden
ook in minder bedreigde plaatsen als
Schoonhoven, Gorcum en Oudewatt
mannen opgeroepen om naar de t
dreigde dijken te gaan. Zo was
in de middaguren overal een
storm en regen gestriemde menigte
de dijken te behouden
s polderland daarachter r
-en alle andere bewo-
rig varkens en koeien weg te
voorlopig naar meer
nog droo
verbant
naar huizen of erven voerden werden
als speelgoed gebroken
en neergeworpen temidden van c
omlaagstortende bonken klei. Angst,
ge ogen konden dan in het bifinenste
van de vertrouwde- -
vertrouwen gevende -
ngs de verbrokkelde randen zagen
het water sijpelen, dat zich aan de uit de waterleiding nog
jes de betrouwbaar, doch men
./as het zich plaatselijk, want andere
zo was het op tien- leidingen fuctioneren weliswaar, doch
het water kan niet meer als zuiver
drinkwater beschouwd worden.
v aanwijzing
dyklegerg
zijn voor de bewoners van de bedreig
de polders niet opwekkend geweest
o-- - Hoeveel hulp er links en rechts ge-
aaniagende nachten en een in angst en beven verteerde Zondag te zien geeft. “S 'p 'bêt'kêrm
S SJJ— van het gevaar stortten, de georgan-
- - - - -•- van speciale
•gen liet
Wij hoorden
3 meer, vooi
waren er w
herinneringen aan 1916
toen op 13 Januari het water even
eens zeer hoog werd opgedreven door
een storm. Maar al was het gevaar
toen groot men kon in Holland en
Zeeland biet van een ramp spreken.
Er waren zeldzaam node waterstand,
den langs de Lek, de Merwede de
Noord en de andere rivierarmen,
maar de dijken hielden stand. Anders
was het toen rondom de Zuiderzee.
Daar vonden wel enige dijkdoorbra
ken met overstromingen plaats en op
het eiland Marken, waar de toestand
het ergst was, lieten zestien mensen
het leven.
De mens heeft toen de dijken, die
eerst doorgebroken waren, verzwaard
om het land voor een nieuwe ramp te
behoeden. Die dijken hebben nu geen
gevaar opgeleverd. Nu waren het de
dijken in het aloude strijdgebied van
mensen tegen water, de dijken van de
Alblasserwaard en de Krimpener
waard, van het eiland van Dordt en
van IJsselmonde die op vele plaatsen
bezweken onder het geweld vah het
water.
Dat de toestand Inderdaad
veel
Wat sinds mensenheugenis niet meer is voorgekomen, wat door het tegen
woordige geslacht zelfs nauwelijks tot de mogelijkheden werd gerekend, dat
is in de afgelopen verschrikkelijke etmalen werkelijkheid getvorden: een
omvangrijke, dodende, woeste watersnood. Dijkdoorbraken, verdronken men
sen en koeien, instortende huizen en schuren en alles bijeen voor tientallen
millioenen guldens schade, dat is het beeld dat het oude Holland na twee schrik-
Tt.Tf’A
Ier aan toevoegen. Dat is
ag van
het stroomverbruik,
het hoge water zijn de eer
in Dordrecht en Rotterdam
ernstige moeilijkheden gekomen. Gou-
7 b da functioneert nog, doch de kabel-
«te?
ner» bezig varkens en koelen weg te
drijven, voorlopig naar meer Oostelijk „rföbrteken en meelmaalderijen
gelegen polders die nog droog waren moeten tot elke PrV® hljjven draaien.
Wij moeten in dit verband een ern
stige waarschuwing vermelden, die
van de zijde van het ministerie van
Landbouw werd gegeven. Het Is no
dig dat bU alle
De ernstigste bedreiging voor de
Krimpenerwaard: het gat in de dijk
bij Ouderkerk aan de IJssel. Het is
licht.
shermd leek door machtige dijken
ir de bescherming bezweek onder
“—•eld van de elementen.
‘a en golvende
.Lbben de men
tennis gemaakt
de eigendomsj
schrijvlngen
bijgevoegd. I’
wijls tot grot
ding geven
plaats terug te brengen.
Het staat nu reeds vast dat niet alle geheel
koelen tijdig gered zijn en onder het overige
kleinere vee en het pluimvee heeft
het water luguber huisgehouden.
Hieruit volgt dat alle water in de ko
mende dagen en weken verontrel..
digt zal zijn door
lijkegif en bacteriën.
Da'ardoor is het gebiedend noodzake- T
Hjk alle drinkwater voor het gebruik
duchtig te koken. In vtele gevallen
zal dat door gebrek aan brandstof
moeilijkheden opleveren, doch
de geval kan het water ook v»1
sti- worden met chloor. Men zoj
dat niemand ongekookt wal
ke, want daardoor zouden
woord van lof
moet Mer dan ook gesproken worden
voor de talloos velen, die de water
golf vrijwillig bestreden met alle ten
middelen. Mensen die
een schop hanteerden zwoeg-
nu ais dijkwerkers, de personeeis-
-bedrijven die doorgaans
soort werk in aanraking
len droegen nu de materialen aan
<jm te pogen de gaten te dempen.
Enige uren na het aanbreken van
de dag werden in meeste dorpen alle
mannelijke ingezetenen opgeroepen
om
;woners
et ^pwel
er links
.„a snel
zich
Men spreekt zo gemakkelijk en zo veelvuldig over Hollands erfvijand, het Seerd^S
-- -- -Z J- -«-Z.-J- -s-•---breukzipbst^chfen.°e1,
.„„.aorgen langs de
wankelende dijken
vele klachten uiten over het achter
wege blijven van doeltreffende en
lang tevoren doordachte bestrijding
van het watersnood-gevaar. Over het
algemeen kan gezegd worden dat het
een half etmaal duurde voor de ge
organiseerde strijd in volle omvang
i beginnen. Eerst toen kwamen ra
dwagens om het contact te onder-
iden, kwamen hulpdiensten van
srlei aard opzetten ornjie bedreig-
die van buiten de
--toeten komen niet lang om in
Midriff te geraken. Maar de dyklegei
hadden eerder in functie moeten ziji
Een bijzonder
die weliswaar zelf ook in nood en in
moeilijke omstandigheden verkeren,
doch die ten minste de volledige be-
schikking over eigen lichaamskracht
intra- hebben. Wanneer zij thans pogen de
J- n toestand in de waarden
meer in details weer te geven, dan
zijn wij er ons van bewust dat wij op
dit ogenblik (in de nacht van Zondag
Maandag) onvolledig moeten zijn.
>rzover dat mogelijk was hebben
ons ter plaatse van de verschrik-
^fijke toestanden overtuigd, maar d«
gebeurtenissen volgen elkaar in deza
zwarte nachten snel op en bovendien
zijn de verbindingen met verscheide
ne plaatsen verbroken. Onvolledig
rui» io< moeten wij zeker zijn wanneer wij
*ua be- vergelijken willen met hetgeen bijna
rlchtliln elke inwoner van de waarden heeft
>oral niet moeten doorleven Zij allen hebben
van het voor hun verdere leven ontuitwisbaar
aan stroom af de herinneringen in hun geheugen
aan de gebeurtenissen van de afgelo
pen etmalen. Gebeurtenissen die zij
zo lyfelijk ondervonden en die zo na-
Jrukkelijk op hen aanstormden, dat
‘iet gedrukte woord slechts een ma
gere afspiegeling, kan zijn van die
herinneringen. Het is overigens reeds
een goed ding dat wij kunnen spre
ken van herinneringen, al zijn die nog
vers. Daaruit volgt immers dat reeds
thans gezegd kan worden dat het
grootste gevaar bezworen is en dat al
het ontzaggelijke en omvangrijke
werk dat vandaag begint herstel is
en niet langer verdediging. Althans
—or een gedeelte van het noodgebied
gevj
Unit.'
digen stel
lingswerk
neer
gept
den hers
vele tie
dijkllchamen, de scht
en besaltglooil
.een en dijkvf
sluizen en alle andi
terkeringen en
gen vele milllo
Waarsct"..lv„
enorme som zal nodig zijn
schade te herstellen en de
lenigen in huizen, boerderljei
drijven.
Als een van de ergste rampgebieden
moet genoemd worden
de Stormpolder
te Krimpen aan de IJssel. Al vroeg
In de nacht bezweken de al te zwakke
dijkjes van deze .buiten de waard ge
legen polder. Kolkend stortte het
water naar bjnnen en het maakte
reeds in de eerste uren van het nood
weer vermoedelijk vier 'slachtoffers.
Den echtpaar, een oude man en een
weduwe, konden zich niet in veilig
heid stellen.' Een jongetje ha# zich
aanvankelijk op het dak’van een hul.
teruggetrokken voor het aanstor
mende water, maar ook ds’
niet veilig. Slechts door op
steen te klimmen heeft hij
lijf kunnen redden.
Verschrikkelijke tonele»
speelden zich in1 de Stormpolder at
Opdermnzen langs de dijkjes werden
gekraakt door het waler en een stoet
vluchtelingen begon zich een weg t«
banen uif het rampgebied. Slecht»
meevoerend wat z() zelf dragen kon
den rc ten zij zich uV hun instorten
de of vdltyestroomde huizen.
wij er ons van bewust
agenblik (in de nacht
lag) onvolledig
dat mogelijk
ter plaatse
bestanden ovei
issen volgen
-achten snel
de verl
plaatser
prjjs blijven draaien.
j— v—pen etmali
Het zal anders later dik- Dat geldt in de eersts plaats voor zo lijfelijk
rote moeilijkheden aanlei- electrische kacheltjes en strijkbouten, drukkelijk
de koeien op de juiste die zeer veel energie nodig hebben, het gedrukt
Deze apparaten moeten dus in het gere atspiet
jeheel niet gebruikt worden. Alle
rige electrische apparatuur, zowel
verlichting, radio en stofzuigers in de
huizen als motoren in de bedrijven
ko- mogen hoogstens voor de helft van
rein- het normale gebruikt worden. Tot
nader order zal het zeer ten nutte van
het algemeen werken wanneer men
het verbruik nog verder beperkt.
Tenslotte mogen wij hier, ongetwij- voor een gedeelte
d ten overvloede, bijzonder de aan- Is dat het geval.
'•andstet aackt vestigen op de noodzakelijkheid Een schatting van waterëtaatdeskun-
in dat de beschikbaar komende hulp uit de digen stelt de duur van het herstel-
Xssfr.
v.v..hgen fuctioneren weliswaar, doch waterwerken
-.t water kan nitf meer als zuiver <>Uk by Krimpen aan de Lek Ug 8 VaAnhulV i^ guldens J
.rinkwater beschouwd worden. bezaaid, met aangespoelde materialen waai schljnlljk een veelvoud van di»
Een -derde noodzakelijke aanwijzing uit de Stormpolder. ^ood Ie
sn en be-
Dat de toestand Inderdaad bescl
veel ernstiger geweld van de elemt.
was dan in 1916 kan ook blijken uit Behalve de beukendej
de waarnemingen aan de kuststations kracht van het water hebt
Hoek van Holland, IJmuiden en Har- een thans ook weer kem
lingen die een hogere waterstand no- “tot het
teerden dan in de afgelopen eeuw, sluipende, sUperende gevaar
Si’ZSS -/et deer ever de dykep dn„.
In verband met de maanstand, viel Sende water. Veelal begonnen de
u7tldJTNtewte ffiTUdtxd fff
0B„'7eldKt™dml“?Je,lwèd DsaXaten dEe en daar?."?- Ju“fct waler’.Upei.n. dat eleh a
Ê’m^. VV„Xnnneb„. la£ dl. fa,
-- ------- zamen stortten telkenmale grote brok- niet hier en daar,
ken dijk omlaag, die losgeweekt wa- tallen plaatsen,
ren van het met water volgezogen Maar ook aan de buitenzijde, aan
dijklichaam. Trappen die binnendijks het wajerfront
1-■ vgn de dijken ontstonden gaten. Zij
gfovj. waren van een ander karakter dan de
J afbrokkelingen binnen. Aan de bui-
t tenzijde vraten de golven tussen de
Wk basaltkeien en vooral daarboven.
want slechts op enkele plaatsen ztfn
de dijken tot volle hoogte met basalt
uk Lt bekleed. Een kleine pol gras dia plot-
Av sehng wegdreef, was het begin var.
■■a de ellende. In het zo ontstane gaatje
Mg y wroetten de golven en de door de
opgestuwde stroom verder
- - Steeds meer graszoden en bonken
I.-- kIe* verdwenen in de diepte, tot ei
geen glooiing, maar een steile kan’
aan de dijk was onder het wegdek
loodrecht verdwijnend in het water
Daar werden takkebossen. zandzak
ken- of balen cement of veevoer aan-
ij- gedragen. In de gaten werden stoep-
vastge’tampt achter kragen van zwa-
re wilgentakken. Tientallen,
honderden gaten zijn zo langs de dij
j$en voorlopig gedicht, maar ze ble
ert ook daarna onder
van voetenstampende
’eumende dijkwachters.
•*•4Op de plaatsen
•-* tegelijkertijd
buitenzijde
kijk
i zat
water, dat tezamen met de kracht van de storm in vroeger eeuwen zo her-
haaldelijk en zo uitgebreid verdriet en schade bracht over de lage provincies.
Maar de thans levende generaties kennen de watersnood niet anders dan van doeilreUe„de
veroorzaakt met het doormensenhand ontketende geweld van springstoffen, f,"'bov.r
dat de dijken van de Wieringermeer opblies en de dijken van Walcheren bom- d“
bardeerde. Toen was er watersnood in Neerland en de oude vechtersgeest Eerst toei
het water bracht het land weer droog. Zeker men vocht tegen het water, ^.^""kwmn^hïïpu.—
maar nog achtte men het eigenlijk in de moderne en wel verzekerde maat- de pi8atwn teP steunen iwaau urm
schappij niet mogelijk, dat door natuurgeweld het water weer zo’n ontzagge-
lijke vijand zou kunnen worden. S,lUe” «"d« to lune‘i«
Dat is in de afgelopen nachten toch gebeurd. Niet alléén de striemende storm
vlagen doen de tranen in de ogen springen wanneer men de verwoestingen
en I - «n,
zeker niet alleen voortkomt uit materieel verlies, want het binnenspringende a«>-
teaen van ae
water- heeft ook langs de dijken In deze streek doden gemaakt, mensen die
geen stand konden houden tegen de ontzaggelijke overmacht van het natuur- '"^,,1'epou8"-
geweld.
ig werden in meeste dor
lelijke ingezetenen opj
den
