4000 jaar geleden
'Qen kuwelijk op de ^zBraankóe donk
door Jan Kijkuit
neöeRlan
«H'S
kwAm gr ween Bovenop
^NTb^ecWS£|
1
Kir'mSlSkeD1,wrM'. SH!tTo£
M^^e- -
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND IN UTRECHT— Seboonhovensehe Courant.
DONDERDAG 31 DECEMBER 1953
Q)eze drassige streek, die nog maar weinige honder
den jaren behoorlijk ingedijkt is, heeft bijna geen sporen
behouden van het menselijk leven in een ver ver
leden. Toch staat het vrijwel vast dat reeds lang
voor het begin van onze jaartelling nu en dan mensen
hier gewoond hebben. Jan Kijkuit heeft de moge
lijkheden daarvan onderzocht. Uit die onderzoekingen
en uit zijn fantasie zijn een jonge Kelt uit het Vlaam
se kustgebied en een lieftallige Friezin uit het Zui
derzeegebied naar voren getreden. Het land van de
Friezin wordt nu weer drooggelegd, maar Jan Kijk-
uits verhaal |peelt in een tijd waarin de Zuiderzee
nog niet bestond, 1953 jaar voor Christus. In onze
waarden, die toen nog geen waarden waren, was
veel meer water en veel minder land dan thans het
geval is. Er was een vrij dicht begroeide woestenij,
maar er was toch ook menselijke liefde en zelfs een
sprankje romantiek.
/I De volgende morgen leerde leta ge-
heel andere. Nal was weg. Nog maar
g nauwelijks hadden de krUsende meeu-
en verschrikkelijke tocht was het wen en de roepende kieviten de stam
die Nai achter de rug had. Hij gewekt of de stamoudste had een der
was gekomen uit het gebied van de vrouwen er op uitgestuurd om aan
duinen. Daar woonde zijn stam, er- Nai's bruid te vragen of zij diens
gens achter hem, waar de zon onder- vrouw geworden was. De oudere vrouw
ging. Maar Nal was niet meer bij zijn kwam terug met het ontstellende be-
stam en bij elke dagreis die hij zich richt dat er sinds de rumoerige zitting
verder van zijn horde verwijderde Van de vorige avond niets meer van
werd de twijfel ln zijn hart wat ster- Nai gezien was.
ker. Had hl] er goed aan gedaan zich
te vatten tegen l'.oul' '°°.yhr"; Toen N.i efgedropeq uit de krtnf
ten, dl. de «tamoudite utaW ook y,n oud„e dle over „,m be.
ophem een Uteptertng TyklMrd hed. htdden en,g( wa ,„u.
Kei n hongerig wimt hl) bed ln de nend ,ege„ dlkke boom )n gepeins
afgelopen degen meer esmdecht ge- v,„onk,n HIJ 0„riegde bb zich iel!
ecbonken eenhet vergroten de et- m0„lukn,de„. De hem toegewezen
etend dl. hem echeldde ven mogelU- hem n|ft bUlond„ tegen
ke ecbtervolger. den een bet opeporen w>> „n, v.„ d, .„„„„d-
rite Nel moeet bekennen dot hU
gelijk det deoudete het voor zijn ge- m,„ „ecbt ko„ Vooretellen
zeg nuttig geoordeeld zou hebben om de y,der v<m hl,r k,„deren, bis
een pen men uit te zmtden, met de w>> ef „0| d, dolk d„ hem op ha,
opdrecht de opetendtge vluchteling te og(,nbllk .en belangrijker bezit leek
achterhalen. Deer kwam nog b« dat m vrouw Nog ,,ng llJn
Nel zich ala een van de beet. krijger. lt v,„ mellIcn w,pen.
zichtbaar ln de gordel te kunnen dra
gen. Nai besloot bij zich zelf dat hij
er niets voor voelde de dolk weer te-
uit de stam mocht beschouwen en ook en het wag voorwaar een onderschei-
uit dien hoofde zou er ln de nederzet- dln eeQ echte bronzen dolk goed
tlng moeite gedaan worden om hem - -
terug te krijgen. Het was waarlijk
geen tijd om goede krijgers om een on- w
derllnge ruzie te verliezen, want het rug"te~gevën, 'die hij "êeriuk verdiend
zwerversvolk dat hunnebedden bouwt had Toen hy een dun maantje boven
kon ook op de kust van het Jachtge- d# b08rand zag opkomen stond zijn be-
bled van Nai's stam verwacht worden. |Iult valt Hy hteid jjjn dolk> maar hiJ
Dat alles wist Nai en hij had gepro- nam de vrouw niet. HIJ zou zijn eigen
beerd Juist door het dreigende gevaar weg zoeken Hy kende voldoende de
en do»r zijn waarde als slim strijder gevaren dje de woeste wereld om hem
zlj« zin te krijgen bij het stamhoofd. hMn verborgen hield. HU kende ook
HIJ had kort en goed geweigerd zich d# kracbt van zyn wapens en hU was
het meisje tot vrouw te nemen dat de jQng en overmoedig genoeg om de on
stamoudste voor hem aangewezen had. bekende gevaren en de geweldige
Nog nooit was het voorgekomen, dat moeuykheden die eenzaamheid kon
een van de Jonge krijgers zich verzet- te onderschatten.
te tegen de keuze van de stamoudste.
Integendeel, zU hadden zich tn de
Zacht grinnikend ln zich zelf zocht
Nai zUn complete uitrusting voor Jacht
strUd met menselUke of dierlUke be- en gevecbt bU elkaar. Een koker pU-
lagers pogen te onderschelden. Toon
den zij zich een man, een bekwaam
afweerder van de vele gevaren die het
volk bedreigden dan hoopten zU op de
spoedige toewUzlng van een vrouw.
Grommend van genoegen over de on
dervonden waardering troonden zU
hun nieuwe bult, de toegewezen Jonge
vrduw, met zich mee, zonder er veel
4 Stadacht aan te besteden hoé die
VrMaar Nal had slechts de kleine bron
zen dolk aanvaard, die de hoofdman
hem als onderscheiding gegeven had
voor het doden van een beer, die een
aanval gewaagd had op een paar vis
sende vrouwen. Een van die vrouwen
was hem toegewezen als bruid, maar
hU had haar gewelgeTd. Niet begrij
pend had de stamoudste nogmaals ge
zegd dat hU haar mee moest nemen,
maar Nal had toen verteld dat hU zelf
een vrouw wilde uitzoeken. Een af-
keurend gemompel had hem de veg^j
£lgtfb.ded«d,£ve.» "opgevolgd
moesten worden vooral in een geval
als dit waarin het toch duidelijk was
Jat er gezorgd werd voor de instand
houding van de stam.
De hoofdman was groot enfors mapr
hU was in een twistgesprek niet tegen
de Jonge Nai opgewassen. HU kende
het rappe verstand van zUn Jonge
weerstrever en probeerde hem daar-
S vemedecibg tel «cboor-
aamheid te dwingen. HIJ telde o.l
Nal de\volKende morgen het r
geweien «ehle.il zijn vroul
vaard moert I#»»:1"»''
geval, de celdgme dolk moeit
geven en eicb verder maar weer be-
achouwen moert W. onvolwtefcn
knasw ln plaata van al. waardevol
etrtjder Nog eenmaalprobeerde Nal
uit te leggen dat hll niet ongeboor-
laam wllde rijn, maar .lecht. het recht
wilde hebben xelf rtln vrouw te .kle-
aen. Geen van de mannen vatte dit op
ala een ernstig argument en 'IJ gaven
mat keelgeluiden te versta* dat
bet een. waren met de .tamoudate
toen die Nal het .wUgen oplegde en
opvolging van lün bevelen verlangde
Nai greep naar zUn dolk alsof hij die
dadelUk terug wilde geven, maar ken-
nelijk bedacht hU *lch. draaidè zjch
om kn sloop uit de kring van mannen,
die verder geen aandacht meer schon
ken aan het geval, overtuigd als tl.'
waren, dat Nal zUn bruid was gaan
halen.
len op zijn rug, een niet te zware ste
nen bijl in zUn gordel, een nieuwe
speer in zUn rechterhand en een twee
de speer tezamen met zUn boog ln zUn
linkerhand. Zo toegerust, met enkel 'n
stuk gedroogd vlees als proviand bU
zich, sloop Nai de nederzetting uit en
de opkomende maan tegemoet.
Die nacht gunde hU zl.«h geen rust
en ook de gehele volgende dag trok
hU voort. HU overdacht bU zich zelf
hoe bU de ontdekking van zUn vlucht
een paar snelvoetige krUgers zouden
beginnen zUn spoor te volgen, ten ein
de hem terug te halen. Terug, omdat
het bevel van de stamoudste opgevolgd
moest worden en terug ook omdat de
stam zich slecht veroorloven kon een
veelbelovend strUder te verliezen.
Daarom zouden zU waarlijk de achter
volging niet snel opgeven en met het
oog daarop poogde Nai zoveel moge
lijk zUn spoor te verdoezelen. Eerst
liep hU enige tUd langs de door de
wind gestreelde helling van het duin,
zodat zUn voetsporen zouden dicht-
waalen. Later slingerde hU zich een
poosje van tak tot tak en van boom
tot boom, tot hij ondervond dat dit een
nogal vermoeiende manier van reizen
was. Daarom liep hU weer gewoon
over de grond, maar de onrust week
niet. Als hU omkeek kon zUn geoefend
jagersoog zUn eigen spoor duidelUk
zien en hU was dan ook blU toen hU
aan eefi rivierarmpje kwam. In plaats
van het over te steken bleef hU lange
tUd door de bedding lopen. In het
water zouden achtervolgers zUn spoor
zeker bUster raken. Pas toen de zon
weer bUna aan de horizon stond, na
bUna een etmaal ononderbroken voort
trekken won Nai's vermoeidheid het
van zUn voorzichtigheid. HU klom in
een zware notenboom, at wat van de
bUna rijpe vruchten en nestelde zich
toen zo gemakkelUk mogelUk tussen de
takken. Daar sliep hU diep en vast tot
de eerste zonnestralen hem wekten.
Wat stram door de ongewone slaap
houding maar volkomen uitgerust liet
Nai zich op de grond vallen. Een sla
perige boshoen sprong verschrikt op-
zU, maar reeds lag een pUl op Nai's
boog en de uren van het boshoen wa
ren geteld. In de verkwikkende nacht
rust was Nai's bezorgdheid over ach
tervolging weer teruggekeerd en daar
om gunde hU zich geen tUd zUn buit
behoorlUk te roosteren. Het zou een
groot werk geweest zijn vuur te maken
en bovendien zou de rook nu en de as
later een te duidelUk spoor gemaakt
hebben.
HU scheurde de hen uit elkaar,
stroopte de stukken huid met veren eh
al er af en verslond het nog warme
vlees rauw. Als toespUs nam hU het
hart van de kip en een paar wilde
appeltjes. Toen maakte hU zich op om
zijn tocht te vervolgen. HU wist eigen-
lUk niet hoe lang hU zou blUven trek
ken en hU wist ook niet dat da groot
ste moeilijkheden nog voor hem lagen,
maar later op de dag ontwaarde hU
die duidelUk genoeg. HU kwam In een
drassig gebied, waar hU telkens zUn
route moest wUzigen om ondoorwaad
bare moerassen te ontwUken. Minder
haastig maar toch nog steeds niet ge
rust bleef Nai zo drie dagen voort
gaan. 's Nacths rustend in een boom,
overdag trekkend en levend van toe
vallige buit, zonder tUd te verliezen in
een ernstige jacht.
Aan het eind van de vierde dag over
zag hU zUn toestand. HU berekende dat
hU eigenlUk al vUf dagreizen ver van
zUn stam verwUderd was en bU pro
beerde zich een beeld t« scheppen van
de afstand. Die bedroeg tussen de 160
en 180 kilometer, maar Nai leefde in
een tUd die geen andere afstandsma
ten kende dan een steenworp en een
dagreis. Nal keek om zich heen in het
vallende schemer. HU was in een gro
tendeels met bos bedekt gebied, rUke-
lijk doorsneden door rivieren en ri
vierarmen en blUkbaar als geheel
blootgesteld aan herhaalde overstro
mingen. Overal in de laagste takken
van bomen en struiken zag Nai stro en
soms wier hangen. Het kon er nog
maar een paar maanden hangen, dus
zou dit gebied in het voorjaar wel on
der water gestaan hebben. Piekerend
over de voor en nadelen die dit gebied
als Jachtterrein en als schuilplaats
bood zakte Nai in slaap. HU sliep zo
vast dat hU niet bemerkte hoe een
paar maal wolven onder zUn boom
lslopen op zoek naar buit.
Waórfeer Nai meer inlichtingen had
willen hebben omtrent die overstro
ming dan had hU die makkelUker kun
nen krijgen dan hU dacht. Niet ver bU
hem vandaan overnachtte een andere
eenzame figuur, die de toekomst heel
wat somberder tegemoet zag. Het v/as
een Jonge vrouw, een meisje nog bUna.
ZU was ver van de verblUfplaats van
haar stam. die ergens ln het Noorden
woonde. In het vroege voorjaar was
zU de echtgenote geworden van een
van de jonge krUgers van haar stam.
Behalve de gebruikelUke onderworpen
heid die de vrouwen voor haar man
nen voelden, koesterde het NoordelU-
ke bruidje, Tir, een warme liefde voor
haar man. Toen hU een paar weken
nadat ze getrouwd waren haar ter
loops mededeelde dat hU de volgende
dag op een jachttocht zou gaan, samen
met een paar andere jonge mannen,
voelde Tir iets als een pUn in haar
borst. ZU kon de gedachte niet ver
dragen alleen te moeten blUven. ZU
durfde er niet met de andere vrouwen
over praten want zU wist dat gevoe
lens van tedere liefde maar nauwelUks
begrepen zouden worden. Tir voelde
zich wanhopig, maar ze wilde ook niet
aan haar man en heer vragen hoe lang
hU zou wegblUven. HU zou haar wel
begrepen hebben maar zU wilde haar
vrees om alleen te zUn niet laten blU-
ken. Uit de gesprekken van de mannen
onder elkaar maakte zU op dat zU wil
den proberen een oeros te vellen, liefst
een grote stier om de schedel met de
reusachtige horens aan hun opperhoofd
te schenken wanneer diens zoon tot
man verklaard zou worden. In ver
band met deze bedoeling deden de
mannen nogal geheimzinnig. Tir dacht
echter te begrUpen dat het een tocht
van een paar dagen zou worden. Ze
piekerde bUna de hele nacht hoe de
eenzame dagen door te komen die voor
haar lagen. BU het aanbreken van de
dag toen de mannen zich gereed maak
ten te vertrekken nam Tir een onge
hoord besluit. ZU zou met de mannen
meegaan. Niet in hun groepje natuur-
lUk want dan zou ze dadelUk met een
paar snauwen teruggestuurd worden.
Daarom sloop ze door het kreupelhout
op een veilige afstand achter de man
nen aan. Ze zorgde voortdurend haar
man ln het oog te houden, want al was
ze nog nooit op een werkelUke jacht
meegeweest, ze begreep zeer wel dat
zU als eenzame vrouw in de wildernis
vele gevaren kon ontmoeten. Dagen
lang sloop ze achter de.mannen aan.
knollen en bessen, nu en dan honing
etend, terwUl de mannen boven een
vuur een stuk vlees roosterden.
De oerossen waren blUkbaar zeld
zaam, want steeds verder trokken de
koene jagers tot ze ln het gebied kwa
men van de kreken en rivierarmpjes,
waarvan ze slechts bU vage geruchten
het bestaan kenden. Daar was het
verschrikkelUke voor Tir gebeurd. Op
een nacht was Tir ln haar boom wak
ker geworden door onheilspellende ge
luiden en zU had gezien hoe de man
nen niet langer aan de oever van het
kreekje lagen maar wanhopig heen
en weer liepen op een eilandje. Het
water was gekomen, steeds hoger en
steeds woester stromend. Een paar
mannen waren erin geslaagd zwem
mende hogere grond met bömen te
bereiken, maar haar eigen man was
door de stroom meegesleurd. Voor hU
uit het gezicht verdween had Tir zich
niet langer kunnen bedwingen. ZU had
snerpend zUn naam geroepen en hU
had verbaasd omgekeken. Hernieuw
de pogingen om de wal te bereiken
hadden niet mogen baten en steeds
verder was hU weggedreven.
Tir wilde de plek niet verlaten. ZU
was ervan overtuigd dat haar man te
rug zou kom^n om haar te halen, want
hU had gezien al had hU niet begre
pen, dat zU in de boom zat. Maar de
dagen rUden zich aaneen. Het water
was weer gezakt en slechts de slierten
en ranken die in het struikgewas ach
terbleven, toonden hoe hoog het had
gestaan. Elke avond keerde Tir naar
dezelfde boom terug en elke dag zocht
zij in de omgeving naar menselUke
voetsporen, maar zU vond er geen. Nu
had zU dat zoeken al lang opgegeven,
maar ze wist niet hoe en waarheen de
terugweg zou zUn. Tir begreep dat de
winter naderde en dat zU niet alleen
de beproevingen ^van dat JaargetU zou
kunnen doorstaan, maar ze zag er te
genop alleen de lange weg naar huis
te-zoeken- De weg tussen moerassen
en wilde dieren, een weg die zU niet
kende en die *U. zeker verder Noord
waarts, waar de grond droger en het
wild talrUker was, niet ongewapend
als zU was zou kunnen afleggen. Nog
steeds besluiteloos liet zU zich op een
morgen uit haar boom zakken om te
gaan zoeken naar voedsel.
Ze drentelde tussen de bomen door.
Rundels zonnestralen, gezeeft] door de
bladeren speelden Over haar blonde,
lange haren en haar blanke huid. Die
blanke huid was het eerste wat Nai in
zUn boom van de vreemdelinge opving.
HU zag haar mooie, lenige gestalte een
eind verderop stappen en hU keek met
ogen groot van verbazing naar het
meisje. HU zag dadelUk dat het niet
een van de vrouwen van zUn eigen
stam was. Deze woudloopster was wat
langer, maar vooral ook lichter blond
dan de vrouwen die hU kende. Dat
gouden haar boeide Nal, maar toen Tir
op haar zigzaggende manier voortging
het bos te doorzoeken en zU dichter bU
Nai's boom kwam werd zUn aandacht
weer getrokken door haar blanke
huid. HU was gewend aan verweerde,
soms bUna okerkleurige huidtinten,
maar de vreemdelinge die daar licht
zuchtend onder de bomen liep was bU
na wit en in elk geval was haar huid
van borst en hals zeer blank vergele
ken bU zUn eigen huidkleur. Doodstil
bleef Nai in de boom naar het meisje
kUken. HU begreep dat het haar
slechts aan het schrikken zou maken
wanneer hU zich plotseling liet ballen
en het leek hem vroeg genoeg zich te
vertonen wanneer zU verderop zUn
spoor in de zachte grond vond. Natuur-
lUk gebeurde dat. Toen het meisje al
enige ttjd uit zUn gezichtsveld verdwe
nen was hoorde hU haar in de verte
een klein kreetje slaken. Op dat ogen
blik liet hU zich uit de boom zakken.
Beneden legde hU al zUn wapens bU
elkaar op de grond en zelf ging hU er
op een paar phssen afstand naast staan
HU had bU zich zelf overlegd dat dit
waarschUnlUk de duldelUkste manier
zou zUn om te tonen dat hU geen kwa
de bedoelingen had.
Maar Tir verwachtte helemaal geen
kwade bedoelingen. ZU meende niet
anders of het mensenspoor in de grond
was dat van haar man' en zU snelde,
haar mooie haren wapperend achter
zich aan, langs het spoor in de richting
van Nai. Toen ze hem zag staan sfbnd
ze met een schok stil. Nai grUnsiJe
maar hU verroerde zich overigens niet.
Het meisje hulde zich ln haar prachti
ge haartooi en bleef vanuit een bosje
kreupelhout naar de vreemdeling sta
ren. De gestalte voor haar was niet
haar man. Ze kreeg aanvechting te
vluchten, maar ze was al zo lang een
zaam geweest, dat haar behoefte aan
gezelschap en bescherming groter was
dan haar drang om haar heil te zoe
ken in de vlucht. Een hele poos bleef
zU staan staren en Nai deed aUn best
zijn vredelievende bedoelingen uiteen
te zetten. HU riep het meisje bU hem
te komen zonder vrees, maar het enige
resultaat was dat zU niet begrUpend
wat ineenhurkte. Nal overdacht dat zU
zUn taal niet verstond en daarom
vouwde hU de armen voor zUn borst,
wees op de wapens buiten zUn bereik
en ging op zUn gemak op de grond on
der een berk zitten. Het meisje kon
haar nieuwsgierigheid niet bedwingen.
Vanuit haar schuilftjaats kon zU de zit
tende krUger niet zien en zU ging op
haar tenen staan om naar hem te glu
ren. Wat zU zag boezemde haar ver
trouwen ln. ZU gUpte naar een volgend
struikje om betepte kunnen zien. maar
de man op de grond taalde er blUkbaar
piet naar zUn wapens te grUpen of
haar op andere wijze kwaad te doen.
Het duurde bUna een half uur voor
het meisje zoveel moed verzamelt]
had dat zU zonder bescherming van
struikgewas naderbU durfde treden.
Nal achtte toen het ogenblik gekomen
om haar aan te spreken, ondanks de
moeilijkheden van het verschil in taal.
HU sloeg met zUn vuist op zUn borst
en het galmde alsof hU op een toren
klok geslagen had. HU noemde daarbij
zUn naam en keek het meisje zo vrien-
delijk mogelUk aan. HU herhaalde zijn
naam en strekte daarbU zUn armen
als in bescherming uit. Het meisje
keek vragend naar de gestalte op de
grond. Nai?. zei ze en wees op de jon
ge man. Nai knikte en voegde er aan
toe dat hU haar vriend was. Enige tijd
sleepte het moeizaam gesprek zich
voort. EindelUk kwam het meisje zo
ver dat zij haar eigen naam noemde.
Nal sprak de klank een paar maal uit
als proefde hU de naam. HU had moei
te met het ^uitspreken van de naam
Tir, want de r was een letter die in
zUn eigen taal haast niet voorkwam.
Het meisje kirde vrolUk toen zij de
pogingen van de man hoorde, maar
plotseling werd haar aandacht afge
leid. Zij had weer naar de wapens op
de grond gekeken en vlak daarachter
had zU een paar eetbare paddestoelen
ontdekt. Zij vergat haar schroom en
haar voorzichtigheid en liep langs de
man naar de paddestoelen. Nai stond
op het punt grommend overeind te
springen omdat hU da#it dat de klei
ne vreemdelinge zijn wapens wilde ste
len. maar toen hij zag dat zi] geen
aandacht had voor zUn uitrusting Het
hU haar begaan. Tir nam een padde
stoel en propte die in haar mond. zo
haastig dat Nai dadelUk bemerkte hoe
grqot haar honger moest zijn. HU riep
haar en het meisje draaide zich dade
lijk om bij het horen van haar naam.
Nai was heel tevreden over dit succes
en probeerde haar toen uit te leggen
dat hij voor een beter ontbUt zou zor
gen. Druk gebarend en weinig zeg
gend beloofde hU haar vers vlees, als
een bezegeling van hun jong verbond.
Het meisje keek vol vertrouwen
naar hem op en zU toonde geen vrees
toen hU zUn wapens opnam. Nai fcar-
zelde. hij meende dat hij Tir een dui
delijk teken van zUn goede bedoelin
gen moest geven en daarom gaf hU
haar zijn speer in de hand. Eerst be
greep dg jonge vrouw de bedoeling van
het gebaar niet. maar zij was gewend
datgene te dragen was een man haar
te dragen gaf. doch plotseling lichtte
haar gezicht op. Ze knikte Nai toe en
zwaaide de speer boven haar hoofd.
De speer was het enige wapen dat
vrouwen wel eens hanteerden en dat
was blijkbaar In Tir's stam eender als
onder Nai's volk.
GezamenlUk togen ze op pad Nal
voelde neiging zUn nieuwe kennis bij
de hand te nemen, maar hU onderdruk
te die neiging, niet alleen omdat hU
niet wist hoe Tir het zou opvatten,
maar ook omdat hU zUn handen vrij
wilde houden voor de jacht. Voor het
eerst in dit gezelschap wilde hij geen
enkele prooi laten ontsnappen. Hi]jeou
laten zien dat hU niet ten onrechte een
goede faam genoot in zUn eigen gtam.
Sluipend ging het tweetal voorwaarts
tot het ln de verte tussen de bomen
een glinstering zag van een watervlak
te. Nog behoedzamer kozen zU hun
weg, Nai voorop en Tir vlak achter
hem. Aan de oever van het meer za
gen zU een paar zwUnen die met hun
snoeten in de zachte oevergrond
wroetten. Nai beduidde het meisje stil
te staan. Op zUn gemak overzag hij
de kleine kudde en hij zocht er op het
oog een Jong mal» dier uit. Hij wist
dat een pUl eigenlUk geen wapen was
om een ever te bestrUden, maar hij
wflde het risico niet lopen het gehele
gezelschap knorrende viervoeters op de
vlucht te drUven. Hij koos zUn zwaar
ste pUl, spande nauwkeurig de boog en
zoevend schoot dé pUl naar zUn doel.
Voor de suffe varkens begrepen wat
er gebeurde sprong Nai al te voor-
schUn. Met geheven bUl snelde hU naar
zUn prooi die vergeefs trachtte het
vlUmende vreemde in zUn zUde kwijt
te raken. Terwijl de andere zwijnen
vluchtten dreunde Nai's MJ1 neer op
de schedel van de getroffene. Hoe ont
zaggelijk ook. de slag was niet vol
doende om de ever t»e vellen. Gillend
deed het dier een uitval naar zUn aan
valler, maar reeds had Nai ten tweede
male zUn bUl geheven. Woest liet hU
het wapen neerdalen, ditmaal trof het
een achterdeel van het dier dat nu ook
de vlucht nam. Ondanks zijn verwon
ding ontwikkelde het een grote snel
heid en Nai meende reeds dat hU zUn
prooi pas na een lange achtervolging
zou kunnen overmeesteren toen plot
seling een tengere gestalte uit het
kreupe'hout trad, op de weg van het
vluchtende zwUn. Door het bloed dat
in zUn ogen liep ontwaarde het dier
het nieuwe gevaar niet snel genoeg en
waarschUnlUk begreep het pas wat er
gebeurde toen Tir met vaardigheid de
lans ln zUn hals dreef. Het oponthoud
was voldoende voor Nai om naast Tir
te springen en het varken met zUn dolk
af te maken. Grinnikend en hUgend
keken de twee mensenkinderen elkaar
aan. Nai legde zUn nog trillende rech
terhand op de schouder van het meis
je voor hem en in dat gebaar legde
hU al zUn bewondering voor de moe
dige en doeltreffende ma.iier, waarop
Tir zich een Jachtgenoot getoond had.
Geheel met elkaar vertrouwd zetten
zU zich gezamenlijk aan de arbeid om
het varken te ontleden en ondertus
sen vuur te maken en brandstof te ver
zamelen. Toen de zon bUna op zUn
hoogst stond was het tweetal uiterma
te volkan en verzadigd In het schijn
sel van het laAgzaam dovende wuur
legden zU zich naast elkaar om een
uiltje te knappen. Voor het eerst in
vele nachten en 'dagen, slapend als een
mens, uitgestrekt op de grond en niet
als een eekhoorn opgevouwen in een
oksel van een boom.
Een uur later ontwaakte Nal onrus-
NIEUWSBLAD VOOR ZUID-HOLLAND EN UTRECHT. Seboonhovensehe Courant.
DONDERDAG 31 DECEMBER 195*
tig. Hij had het gevoel alsof hU be- mannen die zU in haar eigen stam rasslge omgeving, op het eiland dat
spied werd Snel wendde hU zich om kende, maar hU bleek over minstens thans de BrandwUkse donk heet.
en daarbij keek hU lh het lachende evenveel kracht te beschikken als de
gezicht van Tir, die eerder wakker ge- langere mannen uit het Noorden. Tir Tw## .aar Jater w#f eeQ Heln pjek.
worden was en een tijdlang naar Nai wist niet waarom ma«rr zU stelde dit het elUnd duchtig veranderd,
had liggen kUken erover peinzende met tevredenheid, Ja met iets van ge- JN rad het ^„„„erhand kaal ge
waar deze jonge krijger zou wonen en streeldheid vast. Toen de eik in het yan de lUmmen had hU een
of hU van plan was haar mee te ne- water dreef riep Nai haar. Voor het h#£hu h t OD-arlcht die Juist op tUd
men naar zijn stam. eerst sinds hun kennismaking noemde Keweest wai voor de geboorte
Telkens lachend en elkaar onderbre- hij nlet haar naam, maar hU sprak yjm h.jn aer<e klnd> een jongetje. On-
kend probeerden ze elkaar uit te leg- haar Wljkbaar aan met 1™°,fd vooi" dertu„en hadd#n Nal en Tlr de taai
gen dat ze alle twee van hun stam af- „vrouw uit zUn eigen taal. Tir b#- moa|lljkhedan overwonnen. ZU «pra-
gedwaald waren en dat ze geen van greep dat zU een licht ongenoegen had ken Ua, hoofdrakelijk die van
tweeën een vaste woonplaats ergens opgewekt en zij haastte zich dan ook Na,,f Bt>m maar door8pekt met woor-
in de buurt hadden. Toen ze zover naar de waterkant. Daar was Nai ech- Tlr,f t#al d,e Na, bezlgde voor
waren werd Nai weer actief HU sprong ter^lang niet zo boos als Tir verwacht begrippen dla ieta vrouwelUks of
overeind en trok Tir op de been. Zo- had. HU sprak haar nu wel bU haar uitdrukten Nat had Tir ver
veel mogelUk goede stukken vlees van naam aan en hU beduidde haar dat zU yan zljn gtam in da duinen> van de
het varken regen ze aan zijn speer en met het vlees boven op de drUvende £n y#n de pracbtiga hemelsblauwe
die tussen hen tweeën dragend gingen eik moest gaan zitten, dan zou WJ dit yMj de Q waarln hU keek
ze weer op weg. Nai vast van plan een pontje naar het eiland duwen. Tir h>ar ^UTt had verteld van
behoorlUke legerstede voor de nacht prutste de speer met vlees bissen een haar kQrte huwelUk en van de ver
te zoeken, Tir in afwachting en nog paar afgebrokkelde takken vast en gchrikkln-en van de overstroming,
niet helemaal zeker van de dingen die ging zelf er achter zitten. Heel lan*- _aar z# Waren het erover eens ge
komen zouden. Ze liepen een paar uur zaam ging de eik op weg naar het de_ dat hun h,lt nu veilig stond
langs de oever van het geweldige meer eiland, geduwd door de zwemmend# h#t wgter een omstandigheid
Er veranderde maar weinig aan de Nal. Tir keek achterom, recht in het aryan voorai Tir als Friezin de
omgeving, maar het maakte niet veel tevreden gezicht van Nah Nu hU niet yoordelen wlgt te fChatten.
indruk op hen. Met een welgevulde boos meer was, durfde Tlr weer iets Hoewei het Nai soms zwaar viel het
maag en de zon koesterend op hun te wagen. ZU Het zich van de stam en daarmta Tir te verlaten had
schouders wandelden ze meer voor hun glijden onder een waarschuwende Uverig en zorgzaam huis
genoegen dan tot een duidelUk doel. kreet van Nal die bUna de gehele last JU zich een j bovenal een man
Toen de oever van het meer 'n flauwe vlees verloren zag *a^ Jo®n worn Mn EOekend en scherp waarne-
bocht beschreef kwam het doel Nai het meisje als een otter naar de voor verstand. HU was begonnen met
weer duidelijk voor ogen. Niet ver in kant van de stam, greep een tak en gtenen blj] te maken zo groot
het water ontwaarde hU een klein ei- hielp mee het vrachtje naar de over er nQg nQOlt een gezjen had en
land. HU bleef staan om er naar te kant te slepen. t QOk als geen Van de mannen
staren Langzaam drong het tot hem Druipend stonden ze «ven later p de yiaamse kust in Nai's stam be
door dat er met eiland iets bijzonders de oever van het eiland en weer poog had dg noodzaak lngezien zich
was. Hij wees Tir op de plukken stro de Nai zUn bewonderlng te zwaarder te bewapenen omdat JU al
en wier die ook hier overal ln het de verrichtingen van Tir tn wle hij de wndemls in moest Van
struikgewas hingen. Hij hield zijn steeds meer kwaliteiten ontdekt# die bylhamer had hU al plezier
rechterhand op de hoogte waarop het hij bij de ^mmen van «JïjJg®® J1** gehad toen hij een beer ontmoette,
water vermoedelijk gestaan had. Toen niet behoëfde te verwachten. Het ei 1^ zware vacht dat hU «r dade-
wees hU naar het eiland. De bodem land was zanderlg.ietsbUzondersin bagerig naar keek als legerstede
van het eiland lag aanzienlUk boven deze omgeving en h*t wasyoor Tir's baby. Met behulp van rijn
de lUn van de hoogste waterstand. Het Nai en Tir in korte **3* J®dden vast ^^y, dl, aldra onafscheidelijk
meisje begreep met haar blUkbaar vlug gesteld dat er geen van hem werd en met zUn dolk had
verstand onmiddellijk wat Nai bedoel- huisden dan wat K®Y08e"f hy de beer geveld en trlomfantelUk
de. Dit eiland moest ook in tijden van weer terug waren bij hun p int van h{J de dlchte pelg by Tir gebracht,
overstroming een eiland zijn. een vei- aankomst wees Nai eerst op het^mei yacht deed ook dienst toen het vol-
lige wUkplaats. Nai keek het meisje je en toen op zich zelf. dat gebijaar hun dochtertje geboren
aan als om haar te vragéh wat zlLva° SLffh bl,Xte0rtl.nïwM.hom- l,rd. H.I WM voor Md.» vr.emddrt
het eiland dacht ala woonplaats maat alsof hij_het Bahale h|j d, geboorte geschieden moest ««^er
hij vergat bijna rijn gehele omgeving, armen. Het "eitje begreep^daq gebruikelijke bijstand van oudere
"Valln ,°ortdat"de jón"P*ïouw door de dringende blik dte '"Sljenlang was Nal daarop aen het
^rgThïe^rMrdrT,1* ^rbllth"rN.r,lr,V wsp^s voor -„^et'^hSffi/Ur
vestlgd en er na eindeloos proberen
en zoeken een zeer primitief zeiltuig
op aangebracht waarbij de aan elkaar
geregen hertenhuiden als zeil dienst
deden. Tir was vol bewondering over
deze uitvinding. Als de wind gunstig
was kon Tir met haar kinderen naar
de vaste wal varen met een van trots
zwellende Nai als kapitein. Alleen
ging Nai ook wel eens varen op het
grote meer maar hij had het als een
groot ongemak ondervonden dat htj
zUn boot terug, tegen de wind in, altijd
langs de oever moest voortslepen. Zijn
vaarkunst was dan ook meer een ver
langen waarmee hU speelde en waar
mee hU hoog van zich zelf opgaf te
genover Tir, dan werkeHjkheld. Maar
Tlr was tevreden, want zU kon nu en
dan met haar man mee naar het grote
bos aan de oever van het meer
Op een van die tochten vond zij een
gewond runderkalfje. Haar eerste im
puls was het diertje te doden, maar
zU bedacht dat op het eiland nog ge
noeg vlees was en bovendien had zU
Nai onderwezen in de kunst van het
palingroken. zodat ook daarvan een
flinke voorraad aanwezig was. ZU riep
Nai en wees hem op het kalfje. Nal
gedroeg zich geen anders dan Tir. HU
besteedde bijna geen aandacht aan het
gewonde diertje maar spiedde metpi.il
en boog in de hand in het rond. HU
begreep dat de moeder en misschien
nog meer leden van de kudde in de
buurt moesten zijn en dat zij waar
schUnlUk zouden pogen het kalf te ont
zetten. Een gesnuif in een bosje ver
derop bewees dat Nai gelijk had, maar
het moederrund was blUkbaar alleen
en beducht voor de twee ménsen die
bU haar kind stonden. Misschien ook
gluurde het rund nieuwsgierig naar de
twee kleine mensen „kalveren" die de
belagers van haar eigen jong bij zich
hadden. Nai spoorde zijn vrouw aan
terug te keren naar het elltéid, maar
hun zoon stond op zijn tuitelige been
tjes in volle bewondering naar het
kalf te kilken en MJ zette een keel op
toen Tir hem bij een arm pakte om
hem mee terug te nemen naar het ei
land. Tn een plotselinge opwelling nam
Nai daarom het gewonde runderkalfje
van de grond en droeg het in de rich
ting van hun hut. Getroost dribbelde
het kleine kereltje achter zijn vader
aan en Tir zag zich. eenmaal thuis,
verplicht het kalfje te verbinden met
jonge populierenblaren. Ondertussen
hoorden zij aan de oever van het meer
klagelijk loeien. De moeder snuffelde
langs de grond en poogde te begrijpen
waar het spoor van haar gewond jon£
gebleven was. Na eindeloos lang aar
zelen begaf het dier zich te water en
zwom naar het eiland. Nai had onder
tussen als een razende gewerkt om een
valkuil gereed te maken, want hU had
niet anders verwacht of het getergde
moederdler zou een aanval uitvoeren.
Het moederrund scheen evenwel wei
nig vijandelijk en uitsluitend bezorgde
gevoelens te koesteren. Nog steeds
loeiend en in een kalm sukkeldrafje
kwam het langs het spoor het eiland
op en belandde, dank zU Nai's goede
berekening, in de valkuil.
Toen het zover was wisten Tir en
Nai geen van tweeën wat zij met het
rundergezin moesten beginnen en
daarotTL lieten zU het voor wat het was
Het gewonde kalf in de hut en het
moederrund in de valkuil. Ze brachten
een onrustige nacht door maar ook de
volgende morgen durfde Nal het rund
niet uit de kuil te helpen uit angst dat
het zijn zoontje zou verpletteren. Hij
wist dan ook niet beter te doen dan
wat gras en Jong groen te verzamelen
om het rund te voeren. Ten aanzien
van het kalf was het voedingsprobleem
veel groter, want Tlr legde hem uit
dat het diertje nog zo Jong was dat
het slechts moedermelk zou kunnen
nuttigen. Ten einde raad liet Nai het
jonge dier maar bU zUn moeder in de
kuil zakken. Het moederrund toonde
zich volkomen tevreden met die op
lossing. maar Nal was slechts matig
tevreden. Hij wist nog steeds niet hoe
dit avontuur moest aflopen. De tijd
loste dit probleem echter volkomen op.
Elke dag bracht Nai een paar armen
vol groenvoer voor het moederrund en
ondertussen genas het kalfje van zUn
verwonding. De beide dieren raakten
gewend aan het gezelschap van de
mensen en het rund vergat op den
duur nijdig met zUn horens naar zUn
bezoekers te stoten. Op 'n dag besloot
Nai het er op te wagen en de dieren
te bevrUden. Uit voorzorg bond hU n
paar stevige riemen om de horens van
de koe en aan een boom vast Toen
groef hij een kant van de valkuil hel
lend weg zodat het dier naar boven
kon klauteren met het huppelende kalf
tussen zijn benen. Boven gekomen
poogde het rund zijn vriihaidibelcm-
mering aan zUn horens af tc schudden,
maar dat lukte niet. tot tevredenheid
van Nai die op veilige af itan l het
schouwspel gade sloeg, zUn grote bUl
gereed om zo nbdig ln te grijpen. Ten
slotte deed de koe alsof cr g-en rie
men aan zUn horens bestonden. Het
dier begon te grazen en gaf alleen nu
en dan een klein geluidje om zijn jon»;
bij zich te roepen.
Achterdochtig bleef Nal het schouw
spel enige tUd gadeslaan, maar toen
er niets gevaarlijks gebeurde ging hU
Tir en zijn kinderen halen om zijn
overwinning te vertonen. Dagenlang
kwam het gezin 's morgens kUken
naar de nieuwe aanwinst bjj de boom
tot het de ouders begon te vervelen.
Maar de kleine jongen speelde graag
bU het kalf en dus ook bU bet rupd.
Het kind was door zUn kleine zusje
verdrongen van zUn plaatsje aan de
moederborst. Daardoor had hU wel
eens honger op ogenblikken dat vader
en moeder nog niet aan eten dachten.
Zo vond Nai op een middag zUn zoon
tje terwUl het samen met het klein#
kalf lurkte aan de uier van het rund.
Nai bleef stomverbaasd staan staren.
Hil wilde zUn Jongen weg grissen tus
sen de poten van de koe maar hU zag
tot zijn verbazing dat het grote dier
voorzichtig omkeek voor het zUn po
ten verzette. Het was blUkbaar even
behoedzaam met het mensekind als
met zUn eigen kalf. Na een poosje tilde
Nai zijn spruit hoog op zUn arm en
ging naar de hut om Tir te vertellen
wat er gebeurd was. Tlr vond het
erg griezelig maar tenslotte had zij
vrede met de zaak. ZU kon de op
groeiende knaap Immers niet zelf blU
ven voeden.
Zo ontwikkelde zich op dat eiland,
op die Braankse donk een gelukkig ge
zinsleven. waarin reeds de eerste kie
men aanwezig waren van scheepsbouw
en veehouderij, twee takken van men
selUke bezigheid die nu nog de be-
langrijkste bestaansbronnen van de
streek zijn.
Op een avond midden in de winter
zaten Nai en Tir bU het vuur aan de
ingang van hun hut. Achter hen slie
pen de twee kinderen op de zware be
renvacht en ln de luwte van de hut
stond het rund met zUn kalf. Tir en
Nal keken elkaar aan. ZU peinsden
over hun eenzaam verblijf hier en
over het leven in hun stammen ver
weg In die stammen zou nu langza
merhand het zonnewendefeest ge\#endv'
worden» Geen van beiden was zo gotó
met <fe sterrenhemel op de hoogte
zU konden zeggen wanneer de étam-'r
men zouden kunhen vast stellen dat
de ergste duisternis en de kortste
dagen weer achter de rug waren Tir
die nog het beste met deze waarnemin
gen op de hoogte was meende dat het
niet lang meer kon duren Maar ze
voegde eraan toe dat ze liever samen
met Nai het zonnewendefeest 'n paar
dagen te laat vierde, dan temidden van
haar stam op tUd. doch zonder Nat.
Nal greep zijn lieve Jonge vrouw om
de schouders en streelde door haar
gouden haarvracht. Laten we nu zon
newende vieren stelde hU voor en
morgen samen een nieuwe jaarkring
beginnen Weer lachten Tlrs blauwe
ogen. op die oudejaarsavond van het
jaar 1954 voor Christus.
(Auteursrecht voorbehouden).
n..™S"Hrt'°ï«ld*drt°llTvbTte. BSrrvoe»rkh".r"ouiÏ.Scht ln de
th.nl «et »te«k v.n d. v,r«.ohtln«m .1. Ata J* ten I ltggen w.„„eer er,1be»p>r.el;''J_ t
heel nieuwe toeil.nd rt»»n. je„en we «kjJ1'. êer.elïlke".!«rtln- 8en gaande «Un op Internationaal tipr s 4
ik altijd wel gedacht", maar het is opvallend dat dergelU rein jn de laatste jaren hebben dé f
gen altijd achter de feiten aanlopen. Zo is h®t "merkwaardigs kleine landen" naar onze smaak wel -Ir se
fchUncllnde economische geschiedenis van IMS het eJ£,r£.yy#rl wprezen wat de grote UJHHI
einde van de gevechten op Korea niet heeft '"iT dit h«en wezen Dit is een mind[envae^
economische crisis. Doch, volgens deskundige w£r"e™Br*' dlgheldscomplex, dat dient te verdwU HM
vaarl«ke beestje ligt nog steeds om de hoek op de loer Tot n« nen
heeft men het in bedwang kunnen honden maarniemandw H#t plan.Beyen
het toch nog eens sal losbreken Dat het tot nu toe redelflk goea
gegaan, was op tlchzelf al een hele verademing. Met h%t oog hierop Juichen wij het
Verwacht werd dat door een vrede no« ontbreekt om de handels- toe^ onze de^heer Beyen. heeft
op KoTeS de vraag naar militaire goe- balans In evenwicht tc b engen ^8g5engy8tematigch alle Invoer-
th*t „l k.nnht 1QK3 hpt hewlis r 1-nlHlra Vi onH PI she 1 Pin-
op Korea de vraag „aar militair, go,- b,l.n. In ,v,»wl«h. te or,„g,n. .11, invo,r-
deren zo sterk zou afnemen, dat het In eik geval bracht 1953 het bewU* rechten en soortgelUke handelsbeiem-
gewone verbruik niet meer tegen het dat Nederland financieel en econo- mf)rlngen tussen de Europese Stalen
aanbod opgewassen zou zUn met als miSch weer op eigen benen staat. Dit a^ breken totdat een aaneenges o-
gevolg onvoldoende orders voor de in- is wei boVen verwachting snel gegaan. ten an onverdeeld marktgebied s om-
dustrie, dalende prijzen, werkloosheid, Toen wU na 1945 Indië verloren, ter- ^aan Daartoe zal men tegelUkertijd
enz. Nadat de vUandelijkheden waren wyj het Duitse achterland voor een ln de deeinemende landen het econo-
gestaakt, heeft zich echter het tegen- iengte van jaren uitgeschakeld scheen mlsche leven volgens dezelfde rlcht-
deel voorgedaan. Er is een zekere sta- te zyn, waren wU twee van de drie n moeten organiseren De Deias-
bilisatie op de wereldmarkten opge- pyiers van ons volksbestaan kwijt en tingstelsels dienen met elkander m eet men
treden en verschillend, stapelproduc- ^„een het ot Ned.rl.nd tot een on- ^eVeenstemmlng te worden gebracht, erg.nu £fd'de7e„ vtn
ten laten de laatste maanden zelf. een betekenende factor m de Europese m,„ zal dezelfde loon-en prUspoll- doorgaansoo*.wel de^mMdrten te «u
herstel van de prijzen np de wereld- volkshuishouding zou afzakken Wat t|ek mMl,„ vdlg,n dezelfde be- den om dei zaakte financieren.
markt zien. Dit geldt zowel voor en- hadden wU els klein landje nog ln te pallngan moeten toepassen voor In- dus in hoo'dzaak kunnen
kele metalen als voor rubber, wol en brengen zonder de rugdekking van velterinfeen en deviezencontróle nidtoigen bedryven sticht
de laatste Ujd ook granen en zelfs het uitgestrekte Insullnde en zonder de R zgI de 8taatsuitgaven op gelijke wU biUUken. want wie D j
houtpulp Toch lijkt het onwaarschijn- doorvoerhandel op West-Dultsland? yQet moeten brengen, kortom. steen om de hals die de
lijk d* een belangrUke prijsstUging Dot wy ln welnlge jaren onze oude po- ropege Unden moeten ..in de pas gaan dikwU ke,deren wanneer de con-
zo-i kunnen optreden. gltle grotendeels hebben overwonnen, lopen Dan krijgt het geld p ïnncfuur omslaat v
De enige verklaring, die men voor niet aIleen het gevoig van eigen in- in deze ianden dezelfde koopkracht en Junctuur oms a
dit feit heeft, is dat de voorraden, die spannlng maar hangt ook- samen met zullen de bedrijven onder vergelUkoare 0rote bouwactiviteit,
na de Korta-paniek werden gevormd. de wederopieving van West-Duitsland. omstandigheden werken. Dit moet aan verheugend verschUnsel van dit
langzamerhand opgebruikt zUn zodat w8ardoor de Rijn en de RUnhavens samenvallen met tot optreden v toenemende actlvltelt in
men weer opnieuw moet gaan kopen. wederom tot de belangrUkste centra politieke eenheid en rrten ken het een j bojwbedriJ( Nadat een paar jaar
De toestand wordt echter als weinig scheepvaart zijn geworden van het nlet i0,maken van het andere. Aan a overheidskringen nogal getreu-
evenwichtig beschouwd, vooral tenge- Europege ^«steland. Maar ook onze j.j|gtheld van deze zienswtoe behoeft 1°^, SJSge., heeft men
volge van het optreden van grote eJgen lndu8trialisatie heeft behoorlU- niet te worden getwUfeld. h K bouwbedryf meer kans n
overschotten aan ,andbol^roduc|®"_ ke vorderingen gemaakt en met name er aneen maar om op we'k* J gegeven Belangrijke aantallen wonin-
zowel ln Noord-Amerika West-Europa wordt de kwallteit van onse produc- ln w|k tempo d e gedachten kunn g K fabr|eken kantoren. winkels en
als Azië. Dit laatste slaat wel niet op ten vcortdUrend beter In dit laatste worden verwezenlUkL andere bedrijfsgebouwen schoten uit
bieten op?lcht Weinig werkloosheid de^re^ WaarschajjlUk ta
gon In de landbouw en daarom wordt maar door ervwing en onder de worden genqemd als ^„"groto bedragen ""Tot voor kort
het onschadelijk maken vanide a8r"1" zweep van teleurstellingen, tobben wij wn .r yan rugtige activiteit. Zoals 8cftudfle men het hoofd over een kan-
sche overschotten aangemerkt ais een ftng kw8iiteltsniveau snel kunnen ver-
der sieytelvraagi
nomlsche leven.
voedsel, maar vooral op rubbe*
Jute. Men ls nog steeds niet vergeten belangryke achterstand in vergelUking
dat ook in 1929 de algemene crisis be- met byvoorb««ld Zwitserland eu Zwe-
gon ln de landbouw en daarom word den maar door ervaring on onder de Nederland zelf w0raen genqemu yan ota bedragen Tot voor Kon
het onschadelijk maken van de a8rari- eep van teleurstellingen, tobben wij rustige activiteit. Zoals gchudde men het hoofd over een kan-
sche overschotten aangemerkt als een ong kwallteltïnlveau snel kunnen ver- £^„lijk zUn er weer geen stakingen ^or een brug of een fabriek van een
der sleytelvraagstukken van het eco- b^teren van betckenia gaWeest en bUzonder paflr mlnloen maar op het ogenblik
nomlsche leven. Benelu* weer vlot gekomen. gun8ttg was het werkloosheidscijfer vlnden we een dergelUk bedrag nor-
Het dollartekort verdween herwlnning van onze Het aantal werklortn U op het ogen- maal en men du8 gemakkelijker
H.f (n»r D «1 aftontolitkheld komt er blik nog bUna 80 000 personen geringer tot de bQUW Natuurlijk leeft men ln
De poel tie v.n Europe I. ini dit )wr economUehe ».nunAe«il*«ia B>]_ >en )a,r geled,„. toen trouwen. ov,rtjlglng, d.t het geld wol weer
belangrUk verbeterd. Hoewel «"kele ook weer meer p pe bespre- de situatie zorgwekkend moest worden de een of andere manier in de kas
landen, zoals FrankrUk «n_ Italië, nog gisch-Luxemb\i g naar genoemd. In de loop van dit JaaY heeft teruf? za, vioe|en. maar laten wU dan
met grote moeilijkheden hebben te klngen./Eeri Jaar a g edachte het bedrijfsleven zich krachtig kunnen hopen dat het zal zUn als vrucht van
worstelen. zUn andere Europese hoofd- uitgezien alsof deontplooien, vooral doordat Nederland grPere actlylte,t en nlet door hogere
figuren op het economisch toneel meer wel kon worden opge g^^^^ profijt togfnt te trekken van zijn lage pryzen Alleen activiteit en productl-
naar voren gekomen. Dit betreft in de seUm der 8"ed langgamerhand productiekosten. Doordat ons kosten- y(t-ei. kunnen deze uitgaven
eerste plaats Duitsland, waarvan de p°clii dl'1J®" «ekomen Met Bel- peil belangrUk beneden dat van ande- Epn byzonder gunstige omstandlghW
export hand over hand toeneemt. Daar- ln beter vaa"vater g maakt die re landen ligt. kunnen wij voor goede- wag yoQr het bouwbedrUf het zachte
door is dit land zelfs reeds de credl- gië zUn overeenkomsten!STnomen in ren ven gelUke kwallteit lagere prij- nalaar8w<.er. waardoor men tot nu toe
teur geworden van landen door welke de zen vragen en dit heeft onze export Jtwp| Dpen dafi gtaBnaa- -
JKSrXi der'Ind^concurrent'e hadden te W- Gin. geho.pen.
Sluiting van dit deel van het land met
auto- en waterweger* op het program
ma. hetgeen onmisbaar ls voor een
verruiming van de bestaansmogelUk-
heid. Gewerkt wordt ook aan een plan
om de waterkracht van onze rivieren
te gebruiken voor opwekking van elec-
tririteit en als dat gelukt, zullen wU
er een nieuwe energiebron bU hebben.
Of in Noord-Limburg, waar onlangs
kolen werden aangeboord,; een nieuw
industriecentrum zal ontstaan, kan nog
nlet worden beoordeeld. Jammer ge
noeg zUn n"8 Seen verdere olievond
sten van betekenis gemeld, zodat wU
voor de eigen productie van aardolie
voorshands alleen nog maar kunnen
beschikken over het olieveld bU Schoo-
nebeek.'
Kolen- en Staal Gemeenschap
Zo komen wU vanzelf aan de bespre
king toe van een andere historische
gebeurtenis; het m werking treden van
de Europese Kolen- en Staal Gemeen
schap. Deze moet voor cm West-Euro
pese landen één gem^nschappelUk
afzetgebied stichten voor het mijnbé-
drUf en de staalindustrie. Wat de ko
len betreft, begon de K S G wayvan
Ue hoofdzetel is gevestigd te Luxem
burg, op 1 April te werken, terwUl OP
1 Juli de overeenkomst ook voor staal
van kracht (werd. Geheel geruisloos is
dit niet verlopen en dat was ook niet
te verwachten. De prijsverschillen zijn
ln de deelnemende landen zo groot dat
het buitengewoon moeilijk ls de eon-
dat^est-Duitsland. ondanks de neder- den en dit heeft kort geleden Het be-
toag op het slagveld toch nog de win- glult mogelUk gemaakt om Bjoehw
ÏÏSt de economische wedloop zal
blljken te zijn. Neder- met de economische eenwording met
Gelukkig kunnen w( v.n Neder mei a r g>]
land zeggen, dat ook ons land onze tojnjj hebben
een QpmerkelUk herstol heefl want. ^"^„l.nd of België alléén
laten zien. Neg noolt werd wordt bl) Eur0pese besprekingen wei-
so hoog percentoge van de rekening gehouden, doch een Be
voer gedekt door de waard neluxblok met 20 mlllloen Inwoners
de export .1. in 1953 Deze„elk brokkelen Het
kin, 1. thzn. te", veelI .„een een twe.tte
dan voor de oorlog. Toen aantal Inwoners, ma» ook in
echter het nadelig verse belangrijke mate van activiteiten
a, huidel.MI.ng f ord.n .0^ b„ g.blKi v.n Ited-
gemaakt door de lakpmiwa JJ handel. Industrie, scheepvaart
Indische bedrijven en uit po luchtvaart en finandln. om van de
landse beleggingen Thans moeten
had TerwUl het" vorig Jaar om deze
Toch toeft men de Indruk dat er tUd reeds weken rondom het nulpunt
In de loop van het Jaar minder kwakkelde en me niet kon op«h,B^
geld in bedröfsultbreldingen hoewel tot nauwelijks vroor, kon thans
werd gestoken dan In vorig» Ja- onafgebroken worden doorgewerkt,
ren. Ten iele komt dit doordat waardoor tal vafl bouwwerken veel
men een terugalag op de wereld- verder zijn gevorderd dan de meest op-
markt vreesde en dus voorslch- timlstische aannemer had duryen ver
tic was met dure uitbreidingen onderstellen »apd-..
Ook Is de belastingdruk nog al- Aarüga
tUd so hoog. dat vorming "ÉMk Als historisch feit van het jaar 1953
mimi »<>ker eeboekstaafd worden het
eigen kapitaal haast onmogelga- m zeker geboekstaafd worden hel
la. Hat gevaar van dit laatste is beg<n yan hpt gebrujk Van aardgas
trenwena door de regering er- yoor induBtrieën en huishoudingen
Hoewel er over het aardgasbeleid wel
het een en ander te doen is geweest
zijn wtl thans zover, dat met het prac-
trenwens deer de regering er
kend en daarom Is s|J gekomen
met enkele voorstellen tot verla
ging van de lasten, die overigens
deer bet bedrijfsleven als onvol
doende worden beschouwd.
tiscto gebruik van deze ^verwachte
bodemrllkdom kon worden_bhgonnen
doende woroen bodemrllkdom kon worden~b%gonnen
lanase neieSRin*»» wetenschap niet te spreken en in al die t d t het bijzonder voor onze Noordelijke
wU deze '^om^nporien voo^ wetons^ m.rkt provincies waar industrialisatie hard
pen «eer be,*n«55tld®L®1 heep. wereld Wij geloven zelfs dat de Be- da mvesteringen remmen, dan nodig Is. ls dit van onberekenbare to-
S'iS"rt Kcrte.UI.nl Al. hel bedroeven tegen... TegeWb een beter, onte
current Ie voogwaarden gelUk te trek
ken. Voor Nederland bracht dit enke
le prijsverhogingen van kolen fn staal
met zich mee, terwUl in België enkele
verouderde kolenmijnen, het bedrUf
staakten. Spanningen traden in aan
zienlijke mate op In de staalafdeling.
aangezien de Nederlandse producenten
verplicht zUn af te leveren tegen prij
zen. die zU zelf te hoog'vinden. Hler-
d<jpr ls een „zwarte mgTkt" ln staal
ontstaan, die precies andersom werkt
als de zwarte markten tijdens de oor
log De huidige zwarte markt bestaat
hierin dat stéal buiten- de officiële
handel om dikwUls goedkoper kan
worden gekocht dan wanneer men zijn
materiaal op de normale wijze U«jjfekt
Wij zullen dit maar op rekening van
de kinderziekten schrijven, maar het ls
duidelUk dat het verdwijnen van deze
spanningen noodzakelijk Is voor het
voortbestaan van de KSG.
De toekomstverwaehtlns
Als wU aan het eind vïm ons over
zicht de vraag stellen wat wU tl*
hebben te verwachten, dafi ls daarop
Het resultaat van een angstige storm
nacht: onafzienbare gebieden onder
water, de daken der hulzen «Un eiland
jes geworden. In sommige van deze
gebieden was geen teken van leven te
hespeuren. maar toch kwam ons
land er economisch geslen, weer
bovenop.
maar één antwoord. namelUk dat wU
het niet weten. De conjunctuur is go
totaal onoverzichtelUK geworden, dat
het ondoenlijk ls zich aen een voor
spelling te wagen UiterlUk heerst er
overal een bevredigende activiteit en
zelfs ln Italië, waar enkele mlUloenen
mensen el sinds «garen als werkloos te
boek staan. schUnt men niettemin te
kunnen bestaan.
Maar een opmerkelijk verschijn
sel Is, dat niemand de toekomst
vertrouwt. In de sakenwereld is
men steeds weer verbaasd over
het uitblijven van de terugslag.
Dat neemt echter nlet weg, dat
wU geen gelegenheid voorbij la
ten gaan om hele steden te ver
sleren en geweldige sommen uit
te geven aan feestverlichtingen,
aan tentoonstellingen van twij
felachtig nut en «elfs aan aller
lei festiviteiten «onder enig nut.
Het Ijjkt wel of men sleh be
dwelmen wil aan een ulterlük
vertoon van welvaart, waarvoor
de fcltelifke barf^ons Inziens
onthreeki
Dit laatste blUkt ook wel uit het feit
dat het kopen op crodlet zowel door
particulieren als door ondernemingen
snel In omvang toeneemt, een ver-
schU"*ri dat In Aiperika op nog veel
groter schaal optreedt. De schulden
last moet dus drukkender worden en
dit vervult ons wel met zorg, want 'n
terugslag ln zaken zou nlet alleen de
credletnemers. maar ook de credlet-
gevers In financiële moeilijkheden
brengen en een economisch» fglsis
begint gewoonlijk met *n vertrouwens
crisis bU het credletweten.
Tot slot een bericht dat voor.1954
grote betekenis kan hebben. Wij^er-
namen dat de Sociaal-Economlache
Raad zich op het ogenblik bezig houdt
met een voorstel tot herziening van de
vettolljke ouderdomsvoorzieningen. Het
gaat om de vervanging van de Nood-
wet-Drees door een blijvende ver-
ollchte ouderdomsvoorziening, die voor
alle Nederlandse Inwoners zal gelden,
ongeacht hun 'nkomen. Het enige dat
we durven voorspellen la, dat men
hierover binnenkort Wel meer zal
horen.