44 Niet den geheelen maand november stond ik in de z.g. lorrieploeg. Er waren ook ploegen die het gesteente met de pikhouweel lossloegen en de wagens vulden en andere zware arbeid [deden]. Menigmaal werd mij, als ik van onder tot boven beslijkt terugkwam, den raad gegeven een ongeluk te forceeren, om zoodoende een gedeelte van de eerste maand in het hospitaal door te brengen. Gelukkig heb ik deze aandrang tot zelfverminking niet opgevolgd. Een gebroken arm of been leek mij ook niet erg aanlokkelijk, hoewel menigeen op die wijze aan deze hel ontkwam.21 Dank zij de hulp van de Indische gijzelaars, die de eerste weken nog niet vertrokken waren, had ik een paar sterke bergschoenen clandestien ontvangen, benevens de noodige wollen kleeding, die ik onder mijn werkgoed aantrok. Deze hulp kwam mij buitengewoon te stade en als één van de oude vrienden dit leest, zal deze of die, of hij nu oud-minister, kamerlid of vakverbond[s]leider is, mijn dank wel willen aanvaarden. Na één maand waren de extra sterke dubbele zolen en hakken van deze schoenen totaal afgesleten, wat wel bewijst wat ervan gevergd werd. De mentaliteit van de tewerkgestelden bleef ook niet normaal onder de beestachtige omstandigheden. Nam men b.v. zonder erg een anders schop ter hand, dan volgde zonder verwijl een slag met dit voorwerp op het hoofd of de handen en een trap of klap was al even vlug gegeven. Er werkten Poolsche jongens van 18 jaar-, [zij waren] dus al op 16-jarige leeftijd met broertjes en zusjes [in] Poolsche steden en dorpen opgepakt en naar de kampen gezonden. Het is zeker wel overbodig te zeggen, dat er in alle weer en wind gewerkt werd. Schuilgelegenheid was niet aanwezig. Ook geen schaftlokaal, waar het meege brachte brood kon worden genuttigd, 's Morgens marcheerde men af en eerst 's avonds keerde men terug met een steenbrok op de schouders. Meermalen heb ik voor een amech- tigen jood, diens houweel of steen gedragen. Onderweg moest men, in gelid marcheerende, voortdurend uitkijken, omdat geregeld ouderen het steenbrok niet konden houden op de vermagerde schouders en men het op de voeten kreeg, of er vielen mannen plotseling neer. Deze werden dan bij de beenen over de schouders genomen, het hoofd sleepte wel over den - met geklopte steen belegden - weg. Het aantal dat 's morgens vertrok, moest ook weer terugkomen. Terwijl men buiten het kamp werkte stonden rondom de werkplaatsen, om de 50 meter, tusschen de boomen [en] de struiken, SS-soldaten met geladen geweer en eerst na afloop van het avondappèl werd deze Postenkette per radiobevel ingetrokken. Na een maand strafcommando volgde indeeling bij andere groepen. In mijn geval Planierung en later Kabellegung. Daarbij werkte ik o.a. met 2 Poolsche burgemeesters, die, meenende dat ik hetzelfde ambt bekleed had -wat een wethouder is kon ik hen niet duidelijk maken- allerlei vragen stelden over het "rijke Holland". Zij wisten dat de Prinses een vacantie in Polen had doorgebracht en van ons Koninklijk Huis heb ik hen in geuren en kleuren verteld. Zij beklaagden zich zeer terecht over het schandaal, niet dat zij als politieke menschen gevangen genomen waren, maar dat zij tot dwangarbeid werden verplicht, met de bijna zekere gevolgen daarvan. De Polen in het algemeen waren verstandiger, dan men misschien denkt. Zelfs in een concentratiekamp saboteerden zij zooveel zij konden. Een Hollander b.v. is vreesachtiger van aard, vooral in het begin en dies werken zij te hard. Ik heb wel met een Pool den ganschen dag geloopen, met een draagbak waarin puin van de eene plaats naar de andere werd gebracht. Men moet dan eerst wat leeren, aangezien deze Polakken, zooals de Polen genoemd werden, de kunst verstaan één stap vooruit en twee stappen achteruit te doen, zonder dat het blijkbaar werd opgemerkt. Men leert zoo 21 Elders schrijft Polet “Werd men tot de Ariërs gerekend, dan bedroeg de verblijfsduur één maand. Zakte men in elkaar of kreeg men een ongeval, dan volgde opneming in het Revier en dan telden de dagen mee. Vandaar dat zelfverwonding plaatsvond."

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schatkamer | 1995 | | pagina 22