GRAF EN BEGRAFENIS IN DE MIDDELEEUWSE SINT JANSKERK INLEIDING H AFKORTINGEN BIJ DE NOTEN: 3) KM 231. 5> Pieter Spierenburg, De verbroken betovering. Mentaliteitsgeschiedenis van préihdustrieel Europa (Hilversum 1988) 153. 74 et is algemeen bekend dat tot in de vroege negentiende eeuw in stads- en dorps kerken werd begraven. Ook in de Goudse sint Janskerk was dit het geval. Het begin van deze gewoonte ligt in de mist van de middeleeuwen: vanaf het moment waarop de nevel over de vroegste geschiedenis van Gouda optrekt vinden er begravingen in de sint-janskerk plaats. In recente studies van de hand van Davids, Van den Berg en Van Dolder-de Wit is aan dit onderwerp aandacht besteed." Een zelfstandige behandeling van het begraven in de Goudse parochiekerk gedurende de middeleeuwen heeft echter nog niet plaats gevonden. Aanleiding om dit nu te doen is hernieuwde studie van het vijftiende-eeuwse grafboek van de Sint Janskerk met het oog op een bronnen- publikatie.2» Behalve dit grafboek en zijn omstreeks 1539 in gebruik genomen opvolger3) zijn er nog enkele verspreide archivalia die op ons onderwerp licht werpen. Af en toe is vergelij king met de gang van zaken in andere Hollandse grote stadskerken in dezelfde periode verhelderend. Bij de houding van de middeleeuwse mens tegenover de dood is in het historisch onderzoek van de laatste tijd herhaaldelijk stilgestaan.4) Eén van de aspecten waarvoor men oog heeft is de behoefte om ook in het dodenbestel standsverschil tot uitdrukking te laten komen.5) De plaats waar men zich liet begraven was één van de middelen om dit verschil aan te duiden. De geschiedenis van het grafbeheer is aldus een onderdeel van de sociale zowel als van de mentaliteitsgeschiedenis. Mila Davids, ’Norm en werkelijkheid. Een confrontatie tussen de stedelijke wetgeving met betrekking tot het begraven en begrafenisgebruiken in Gouda, Dordrecht en Rotterdam in de 17e en het begin van de I8e eeuw’, doet, scriptie Erasmusuniversiteit Rotterdam 1990. Bianca van den Berg, 'De dagelijkse gang van zaken in de Sint-janskerk te Gouda gedurende de periode 1487-1552', in; n.d.b. Habermehl e.a. ed., In de stad van die Goude (Delft 1992) 123-145. Henny van Dolder - de Wit, De St lanskerk te Gouda. Mensen en monumenten in een oude stadskerk [Gouda 1993] vooral 129-150. De beschouwing die j.g.w.f. Bik, Vijf eeuwen medisch leven in de stede van der Goude (Gouda 1955) 62-68 aan de dodenbezorging wijdt, gaat op de middeleeuwen nauwelijks in. 4) Belangrijkste titel: Ph. Ariès, L'homme devant la mort (Parijs 1977). Ned. vert. door Renée de Roo-Raymakers: Het uur van onze dood. Duizend laar sterven, begraven, rouwen en gedenken (Amsterdam en Brussel 1987). StJ streekarchief Hollands Midden, Archief sintjan vóór de Hervorming KM Archief Ned. Herv. Gemeente Gouda, Kerkvoogdijarchief OA - Streekarchief Hollands Midden, Oudarchief gemeente Gouda StrAHM Streekarchief Hollands Midden te Gouda GA Gemeentearchief door Koen Goudriaan 2> stj 25. De publikatie, door Bianca van den Berg en schrijver dezes, zal verschijnen in Ons Voorgeslacht Over de bouwkundige informatie van dit grafboek Bianca van den Berg, 'De vijftiende-eeuwse Sint-janskerk en het grafboek van 1438-1489 (KA 24)', Bulletin van de Nederlandse Oudheidkundige Bond 93 (1994) 214-225.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schatkamer | 1995 | | pagina 16