88
In de lijst van leners komen ook enkele vrouwen voor. In het grafboek is hun aantal
veel groter, zowel van vrouwen die medeëigenaar zijn met een mannelijke verwant, als van
vrouwen die zelfstandig optreden. In het oudste deel van het grafboek alleen al staan 180
namen van vrouwen, naast 326 namen van mannen, omdat vrouwen meestal werden
aangeduid door verwijzing naar hun naaste mannelijke familielid, kan men in sommige
gevallen achter deze vrouwen nog weer leden van de politieke élite ontwaren: de bekende
Goudse magistraat Jacob Roemersz komen we in het grafboek niet tegen, maar wel 'Griet
jacob Romerss wijf (3 6v,7).5
Een interessante kwestie is de vraag, of de toplaag die zich politiek breed maakte, dat
ook deed ten aanzien van de begraafruimte in de kerk. Vergelijkt men het gemiddelde aantal
graven per lid van de politieke top met dat voor de gehele groep van grafeigenaars, dan
komen we inderdaad iets hoger uit (zie TABEL II). Het zou natuurlijk kunnen dat onbekende
factoren, zoals een bovenmodale gezinsgrootte, de afwijking bij de élite veroorzaakte, maar
erg waarschijnlijk is dit niet.
Daarmee roeren we trouwens een lastig probleem aan: dat van de familiestructuur.
Een directe afspiegeling van de gezinsomvang in het grafbezit zal er niet zijn geweest. Zoals
we zagen begroef men twee diep, en door het frequente ruimen kwamen graven met enige
regelmaat voor hergebruik beschikbaar. Elk graf diende voor meerdere familieleden. Wel kan
men ervan uitgaan, dat het geringe aantal graven per eigenaar het bestaan van een
clanstructuur in het vijftiende eeuwse Gouda tegenspreekt. Alles wijst erop dat het kerngezin
(vader, moeder en kinderen) domineerde. Bij de consortia gaat het om combinaties als man
en vrouw, vader en zoon, broer en zuster, nooit om ingewikkelder verwantschapstructuren.
De vermelding van de 'maechscap van der Goude'a\s eigenaar van een groot aantal graven is
de bekende uitzondering die de regel bevestigt.
Het grafboek laat ten aanzien van de eigenaars nóg een gedachtenexperiment toe.
Dat het koor van de parochiekerk, elders de meest prestigieuze plek om te begraven, in
Gouda niet werd gebruikt, behoeft nog niet te betekenen dat er in dit opzicht in Gouda geen
rangen en standen waren. Laten we eens het voorste gedeelte van de middenbeuk (direct
vóór het hoogaltaar) met de aangrenzende delen van de zijbeuken apart zetten en verge-
TABEL II: AANTAL CRAVEN PER EIGENAAR
N
gem.
5I> Jacob Roemersz: schepen 1449 en 1450, burgemeester 1451, s 1452, b 1454, s 1455, tresorier 1456, b 1457, s 1459, t
1460, b 1461, b 1463, b 1465, S 1466, S 1468 en S 1472.
mannen (ongeschoond)
vrouwen (ongescnoond)
totaal (ongeschoond)
totaal (geschoond)
politieke elite (ongeschoond)
1,54
1,37
1,48
1,41
1,91
326
180
506
506
90
N totaal aantal eigenaars in deze categorie
gem. gemiddeld aantal per eigenaar
geschoond/ongeschoond: al dan niet gecorrigeerd
voor meervoudige eigenaars in consortia